Datasets:

Keyven

/

persian_summarizer

like 0

436605

9 ات۸ ,27 18506 7 7۵16 - هچ وسنط‌ه 1 عهمتع قآ ۳0۳۵۵۵۵ ۵۳ م30 1316۳۵0002 داوناع۳ عط] حز ۵عوماصصه کعزوعا 5 :000 12عد12 صذ ووهدوع ۸ 0 محصعک ((/6۰11510) 6۵7۵0۲۱ 056 7۳6 اه فاسفصم هزم 5 00 53 اه کی 100 7076۳51 ۸220 عنصه اک مطصد۳ط ه هدک ماصعصحه م1060 عناوم ,3۸ منعق هط اعز 1/1 ص11 م0۳۵0 622 ماک ماصعصاه م16 حاکناودط م2۳16 عاهنمدک۸ کنو عزاعه 1 ونط ۷ جزعوی110 کاعع 1۲[ 616۳60۹۰ لاله ۵ کعصم از ۵عط المع رکه اوه النه‌ناگنه ۵ دز ۵۳۵ انا عصنه[عصج1۳ 7 0۳6960۲ 156 موصنصه‌عص مه دود عاصانسد هه کعننونطاهه عهط 0۳05 صعطم غاحه‌تاکنه 10۳۴ 265 00۷6۳۲ ون 53 ۶و ص۳۵0 کناوم۳ عطا صز کل ۵1 بی‌هدوع0ه عطا عصنتصمه ما هنود «اوناع۳ عع۳ط) 0ع0ع1ع5 کمعطا‌نوع۳ عطا ,عم کنطا 10 .(0ع60070 ع5م5 ع7۳6) جمعنام6 صز 40 ,(1806) 13000 ,(1964) 36۳26 ,وزاعصفد بکماه امد اصععکنه ط 6010 که کدنا اعصد 1۵66 ۲3007 ۷۷۵۲۵ کاصعصعله 02 وصنصنقاصی کعاممعصد 20 که عامسد؛ ۸ .(0890) دکمط۳ 0 1360 ۷۵۲۴ هل فعمعلای عط1 کصمناماعصدن داعناهم۳ منعط کم فعحقصصی هه ممعنامی ۲6515 0عصنقا00 156 .عمط بزعع502 صمنماکصهن صام و طجهعنط (0993) کهنناعه‌ ما14 0۳ 0عک02 1[ نز .1.6 رکعزع 50216 #عناصصه عط که عصسعع حذ معلنصند 6۶۸ کج 6۳۵ کدمنهاعصدمن ععسطی عطا خحطا 0ع1د 16۷ -ط310 ,5021687 13100 کصه0 03 2- 30/310 نع کعزع 506 عف واصعو اکمص عطا مکدمناهاعهد0 عط 5 ال ,06ع3/07 .365060061 ,52168 دعس هم 7/1310 0صه وععاد 50 ۳۵/۳۵ هناد ق13۵0 ماصعاجه عصد5 عطا ما کعزععنه50 عطا ۵ععد کصمخماعصوی عععط عطا اند هط 0ع1ه نز 67 عع 0 ز5 .ک6نع 50216 ۵طا ۶و عکت [لو 0۳۵ عطا ۶و عصعغ صز صعطا عدمصت ۵صام؟ ۵۲۵ کععصع نله 61 معطاع‌نط معط ۵0علوجاعمصمه 6 صق غز م۵عصعل وللمنطحممعنط دز (1993) علرمعصه هاناعه‌اهاه1 هنز 5 1366 ۲86 ا۵ط) 0ع 0096۳ ۵85 از واه مدع مه اکهدن عاهوع0ه عم ۵ 16۵۵0 معزععاد اد 0۵۷۳۲۵٩ 36 16۵۵ع022 بعطا عبط روعهدوع0ه. کبا۵مصحط هه عتاصعصعک ۵۴ عصصع صذ عصعک عط 6۳6 6 م۷۷۵1 000 عطا ۶و کوصنفوصت عط1 60۱۶600 عطا نم عاصعصعاه لمع هصتماععه‌ه صز مه ۰ 1116۳۵۲ ۵1 210۳5 1عصه که [[۶۵ که کاصعلنک دمناها که 1۵۳ کصمناه زامصز 7 ,206026 3070۵ وه وع08ه2 عتاصعصعی مکاصعصعاه منز مصصعنام6 :1۳۳۵۵ 4 کصطنه 6 ,ددع۳0 ۲7ص ه کز ماه [ک۳2 1 ,(3 .م ,1984 00۳0) 30۳05 ما عصنفاجمی۸ الط 200 ماما ب717 اصعله وه اللفصتامه صه ماصنذ اعا ناک 6۵ ه که دمناحصمعصده عطا عطا ۵۶ عصنزدعع 0۳6 نما واهصه فصه عصنفوصهاکعوصی عاعصودم عطا وصه عناصفصع5 عطا نا‌هاصرد عط کز حاعنط ۳ 6020602 2 کته فص ۵۳۵ ععمتعصها عسمی عطا خعطا معبعناهم (21 .م ب1992) +ععله‌ظ 76118108 2 1۵ عاقاع3 وق کامععدمه ع5قط 1 تمصع فصه عسعانه موجه عطا هز مهد بوللهام1 6 ۵۶ 006 .138286 وه اه ک6ه1 لمع مدع ۵۶ مصماعتته لمسعله فصه هنود ه باعزاه 40 ,کاع13 ,رکا‌عزطاه هصام0عل0 دعکق‌حطام ۵۳ ۷۳۵۶ عصمک اقطا کز تعاصنام 62 احقط که ه 0۳001695 ۵ 3۵۷6 6 فصه صعط) 0عع0۳00 هط عحقله ععسو5 منعطا یز ۵۵۲۵۵ امععل مک عجه 013606۵ 1 ۵۲ 276 167 6۵۶6 ۵۳ ,ظ/ له 06 توعطا عکتهع0 از 6 معستقلنه نموه عط صز خصعله دوع 6 ,5ع اجه گنل صز مععصقاعصز 30۶ .(2012 بقع 062ص ۳۵) ععمع م1 موجه عطا صز فعقنمی ققط 2200 عاوصند 7ع6۷ علنط۶۲ ,کامطکصد وصه کعصتصه‌عص نمی از کام‌ععصم 5ات8 فص 36 ۲و ۵۳۳۵۲۹ لاله ۵1 22۳6 06 کننطا نامک 107 عمدن ۸ عصعاخهم کصنصنعاعاهه هه عناصقص56 ۵۷۵ کاز 9 ۸۳۲ ,27 188906 7 ۷7۵16 - دوع گ عسنطا02 1 ععقناع ۲ 3۵۳۵8۳ ۵1 لقصس 30 هد 1316۵00 عطا صز اب۵۳ ما50 عطا 1و اعلگه فصه هصغ عصد5 عطا عاععیم ما عاطدمی 6 ما کعسعله صقن ۳22513105 حاکنایع۳ از فص 601540 کنو هک عهع ناه ۷ص ما عنم کقط تفه خصعسته 1۳56 5۰ ۲ ۶60 ۳۵۳۹۵65 06۵ ۵1 وه وعله عناصعصع5 عطا خی ما عصصم ۳ 1116۵7 کج 200 ماع بععتنا کم دعتسهناه6م عطا عدمصه ععه کاصعصعله (ه ۷/۵ (6۳ع۲0 صنقص 156 مکعطلنه وق متا ‌تصتصصی که مگ عنامصعاطامم مهد عطا ۶و ۵0۶ کز 870060 362 5۵ 2۳6 اقط) کععق‌حطام هه ۵۳۵۹5 کم 66۵ توالمممتقتوهی ععط صمتاعاعصه پوو‌جعانا 8 ولوألهت۸0 +عطامصه ماصذ ۵0عاهاعصوی ع0 ما عاطزدعممصذ +عمصله عجه وعطا قح فصه عسعلنه ع0 ۲۵ 1۵ ۷۷6 ,6002160 62651 ۲36 56 1۵ ۷۳36۵ ,عکق تامهم ۵ ۵ع5 ۷ 067 عحعط 066۵ کقط ع02ع0 .(4 ,580ک173) 6ص ۵ 6۵ هه مادنا عصتماعصه 2 ۷۵۲۵ ع2 ۵ 1 ۲۵ 0 عصنهاصنمه (0987) 3006 ۰ تصقمصحط که کاعمکعد عصنصتعل )عم عطا ۶و عصه عز ص1۳ 136727۷ اصقط 5۵ ۵۶ خصعط وهی اصقا دمص هه فصه صمنای‌خصتصصم ق 60 اه حدم لمع عاصذ هه کز 6 ,30۲ لقسقلیه عاقاعصه ۵ عقوت ۷5۵۵ متفه کعقص فصه اه ,کصلل ,۷0۳65 6نط مالنهنلکنه ۷۵۳۶ کم فصن عطا عملهس ما عانعن عنه کعنعل عنم وهی 10 هه کاصعصعله ماه ۵ 2251316 026 0065 3۲ط۶۷ ,1626 بلله که 0ع تقد امد باعاممسخان عجه کاصعصعله عصمد 40 عتتغلنه ۲056 ۹۵۳60۵۴ ۵ عه ۹۹2 ۵ ۵۷۵۵۲ ۵ 0۳06۳ صز مک کعمل عط ووللنهعتا :+«مصحط ب ص0۳ کعععنل خصع عم کح وه 0۳۳۵ ک عصه 0 معککنل ععمعصها تسه ماه تصتصصتی لدسقانه‌ از ۵۴ محعاصی عطا هذ عم خصقاممطنذ هه کجقام <م0ص1۳ عناعناعصن1 وصه لآدسعله عقنع50 ج صز 0ع701 عصن عصدد عطا که مصه ,اون توص جتخهم ,له5 12۵36۳ که 206۳۲ ۵ ,0 هصتماعصه ۵۵ط ۷ بکتمتمافعص 10۵۳ عومدعانه لجع چ کععوم «مصط ماتعاوم 3۳86۲86 6 61367 ع00عل ما وصتقط کعوزوعط دنام مغزعصی ماص صععلها ۵ ما 6۵0 عماج 6 ۶٩ امعلئه عمط عطا معفصعی ما عتقط مکله دممتقعلعههه روط عطا عوهت 163067 00165 ۵3861 عطا ۳ #مصتط که جیگ مت 6و5 ععلقص 1۵ عمط تعط 1 اما ععنام5 -8286 130 مضه کامعصعاه 0۵۵0 تساه روط معاکا صعاگه 2۳6 وغل عنادعی لهس ما کعطنلنطاه 8 6 ۵۵۸۵ 2 که رهم۳۵۳۵ دعصتعل ر2کع51 موم ,1997) هاناعه 1612 641 006 ام انسند هم حتعط ۶و عمط عطا جه ععصتصه‌عحم خصعکقنل طلغ کعس بای عناعتع متا دز ۵۲۵۵1۵ ۷۷۳۵۲6۳ دز 60 200۳02 عمط معط م۳6 صقص خقطا صمنهاعهدن فص قام ۵۳ ۶و 7 1306286 50۳6 عطا ۶و عشنهاه عطا ۵۵ 50057 م56 ک00ع06ع0 ز ععصند ماله که عاطهاه عم 068 تعطاه کعمل حصقط) +ماعصدی عطا ۵ ععصعانمل معنعتع ه عاصعععتم اند عصمع م1۷۵۳ ,3030 ,0330238 وع.ع) آنقا م۷۵۳۵ ۶ کعصجا هنکن ۶ ماه چ عنه 15۵۳6 بمصتظ 69و7۳ 0068 عمط که لقع ۶و صمناقاعصدن عطا مصه ,رعصکناقتتصز هه کصکع ص500 021 ۶60 چلصمصصی عطا عستاممفه ,ر11 .م ,0997) هنناعه‌طها۸ ۵ وصنلادم۸ .دعزعع اد که ۵۷۵-۵۵۲۵۳۵۹۵" م5 عصن0ط بحمعدانقل کعقوم برقام ۵۳ عصع 0 نم دععممم عطا صز کعزعع اد ,13786 ۷5 50۳66 061۷66 ععنصو0۳صطم تعقعه عطا +عمصقط رکنم که دم «مزمه عطا) کعصاه معجه بعطا ۵ عصططط صعاگه 200 مه 56 فصه موجه ۷۶ اصعاصیم م2۵00 ۷۶ 1۵۳۵۵ ,۳۵۵ ۷5 ۷0۳۵-10۳-۲۵۲۵ ,00 ۷۵۲۳۳886 هنز ۵عنن) کلقط وهنفصتع جح ما کعزععادی صمناهنامع6د ۵۵م مه 0هه اتفصهماعته 6 .1053 و1000 1۵ ,7۳۳۵9" صام که مه افص عطا 0عاهع نادهاز (1999) 11372-20662 136۴۲1 3۵۷6 ا۳6عا معساو5 عطا ها فصنام عط ۵1 تحصقص ععصند 0عهاعهدن 6 صف کصام اقطا 10۵۵ داناع ۳ عطا صز بوانازط هه 1کس1۳ 2 ۶و ماع ناک 1 م۸" صز (2007) نطعللممه 3/3 +عاجم) اعوتها عطا رز 6 فصه که عم صز ام ۵۶ نلنطهاهاعصدم عطا #مصنصعجه 2066۳ منک نو عصمناهاعصد م۰ 10 .عصنام ۵1 کمن خصععاگنه طازم لمعل ما دمماداعصهن اعناو۳ بط 0عماصصه دعزععاد5 ماه اعد (1996) کهاتاعه 1412 ما عاطتعصصی کصام هستصنتقاصی عنکه73 که عاعلای 5616060 عطا ۵۵ عطک ,56 9 ۸۳۲ ,27 188906 7 ۷7۵16 - دوع گ عسنطا02 1 ععقناع ۲ 3۵۳۵8۳ ۵1 لقصس 30 هد 1316۵00 نطهلله 27 3/2 .(2006) طاه3/۳ موصه (0905) عسعا0 اه مدمه اعصدن حاکناوط ۵ عط فصه صمنای‌نگزدعدل0 هاناکد 1613 بزط 0۳۵00۹۵۵0 1۳۵۷۲۵۳4 لماع معط عطا ۶و بنلنطنعدم] عطا خقطا ۵۵مط 5 المع رد 6 ۷۷10 65زع 50216 کنط +۵ 0ص مفعکنعاز ۳۵ ما ۵0عصعع5 مخصنام عصنهاعهه‌ن از معمصعصی (2004) زانط ماه اعد مه صمنامد عطا ,136۳610۲6 معوم صز ام عصناهاعهدی ۶و عکسای عطا صز عاطی‌ناممه ۳8622 367 ۵ کوسنل مه عا دمم 06 ۵ کصعع5 کصتا0 ۵ ۳۵06 ۷۵۲۴ کامصصعااه ,(ر2011) معنلونطعصدح7 هه نعزاعه1 فنط ۷ بط #عحودم 007 چ 1۳ هام ۸000008 +کصتام عبط مصق‌ا عطا ۵۶ علوی عمونه عطا ۶و خمعصعاه عصصی 6و۳ ه عصنصعه داز 200 25 ۳6 ,6ص عساکه6 0 ۵1 عنعهط ۵ که (2004) هاناعه 106120 یز ۵عصنلخه کعزععاد50 ناه اعد 6 ۷ #عناممه عجه کعزععاد0د خقطم عمماآمنه ما 0ع 2 تقصه ععصعط عنم کوم 0+ طاکناع۳ ۲۷۵ ,تا عطا ۶و کصام ۵۶ بنلزط 122 عصه‌ ره ۶ اصعانه عطا 7عمعقنل ما وصه مفصقط ع۵ه عط ۵۳ ماه اکهد0 7( 07000560 5ع[عع5021 ع) عاطازعهم1 0 0عله ۳۷ ی عط) که کالهع عط1 فصقط معطاه عط 0۵ کصتام ۵1 بوانازطهاه[عصه‌ ها رصت) عط) ۵۶ عصع یز عه ۳00۳4 ۵0۳07 قنط جز (2004) هاناعه‌ 1613 6 1۵۳ ۷۵۷ ع۵طا 0276 تنلا عمط للم وی عطا ۵۶ کوصنوصن عط1 بسچ عطا کم ععی عطا 6 ,0و۸ بعس نک م1 فعصناع3 صز کعنعز خصممعاکنه که بوناندطهاهاعهدم عطا ۵۳ دهع نز 0556 8 ۵۷/۵۳05 00066 53060 +عطاه ۵۵ نوی معط جز معصسگدم۳ 6 صف 11085 [ 0۳2062 07 10110۷60 م۷62نع کز کصتام 0۵ 2۳0ع۳6 ۵1 5۳۷67 ۳۵ ه ۳66060 (2011) 10۳ 0 ۵ ۵ ۳۵۲ عتاقص برد 2 هه رقام۳۵ م1 کعحصم مر ک ماهاعصدن عطا عمع مه 1۵ 20106 کععامز 286-50606 اع 122 مکقعجه مصعلطام تم ۲۵ ۵۳5 1۵00565 1۲ دمن هزم‌عصز 10۳ هصنانه انز ۶و و علوصل ع201عع همق عمط ۳۵۵ عععط وصتطکنعصتعنله مکععلوز عنگن عم -عحصلجه فصه (رعصام تقلنها 00 6 83۷60 ,2۵016 1کصو کز <مصسط 0عکع تمه لدع نله اعمصله خعطا معخصیم 136 جمسط 0۲۹0 کز ع6امز ۵ گز امطا فعصنعل عط ,3/0606 کعمعنای 1۵۳ هضعای علطاهدوکدم۳ وصه کعزع 53 525 ۶ فطمتاماعصه‌ن نایم ص ام ۵۶ وه ۵ط ۲" عطقم عطا هل .هط دز صمتماعصدن عطا مععامز 2 هه 0760 1ص کعسلع۳0م عطا 200۳ کفته‌عنه رعععتم حث) ق0280 فصه طعلع‌عقط تصماعط ,صقاعاظ عطا 1 136 8ه ۷16۷۵ کعزع 5026 ۶و ععزمحل عطا هل دم اکصوی عطا که پومعاعنعدی هه مکصتام 16068 02960 (1976) ععغلحقا0 بط صمناهاعصوی حاعناوهط از هه معط کنو 52 منود وعطل عنامکلی 77 ۵۶ انازط 2 12کص2ا(صت) خقطا ۷۵8 جمتعحاعصم معط مصمتاقاعصه کصام ۶۵۳ 1عومصد کهاناعد 1613 عطا 0۵۳ 060060ع04 وادمزقهد مملحهتاهم حذ ام ف0صه [0062ع صز ۵۳4 پوبهعن1 ج که خصعصعله عناعطاععه بآ |۵6 ,1۳3051300 ۵۶ ککع 0۳0 عطا جز 0ع1 ۷ص کصعاری عناکنساعصنا 666۵ واسوانصند که 661[ ۷( 0107/60 ازع 50216 لصو اکمص عطا کز جمنکعتهه /صمخهاعصه‌ 2670 خقطا ۵۵مط5 وعط1 سا1 مه -206 1616۷ 2 ط0 فعصبام ۲و جمتاهاعصوه عطا ع2اههمه ۵ عصنه معله وی (2014) 1-062 ۷( ۵860165 ۲۷۵ ۵۵ 02960 کز وه عنطا هز که #عنسی کلنوتحاهصه عط1 0606006 0۳۷عط] 1 ۷6۳۹0۳۶ صفننلدی 6ب هه داکنصمک 26 ۵۵ هه 0۳۵110 0ص ۳70164 مواعصه - ععه ماه 5 1 022513105 عطا صز ۷0160 هنکن عطا کم عزمد صز خقطا ۵۵ ماد کالجاهع۲ 156 مکتحقام ۷۲۵ ع۹مط 4 وز 56۳۵ 0عصنه‌اصنقس مدوم عطا ووکنلنطههاعصه‌صص معط عهصنوصعئعل کععزم۷ عط نله که فصه کصتام 06 (2014) (ع3/0۳2۵0 هه ,زماطعط تلاکو 3/0 ,ع دمص عطاس ۳ ع ماه اعصه‌خص 201 عجه کصهتام ۳ ما2 ادص عطا هز عصام عصناهاعصد 10۵۶ (0996) دعزع‌نهد کنعاعناد‌مهاه1 جاومه ۵ ماه هه و50 عطا ۵۵6۲ ۵ ۵۳06۶ 0 باعا وسو‌عن ه هز صعنزع2 ماصز طاعناوهط صص عصام کام 80۲ 0 ۲ ۸2۷۵۲۵۳6۶ ۸/766 ح کصام معاتاکه‌ و161 بط عصام غه صمناه‌مخممهعی عطا ۵ ههنامه 6 0۶ کاانادع۲ 136 .5عنع 5026 ع9 6 0۳ 02960 کصوزد ۷ ععسطا معط از 260 لهصه فص غاد اه ۷۵۳۵ 07 0عن001ه ۳۵۲۵ هاناعه 106120 روط 0ع0005م کعزععاجی خطهنه اه زد کقطا 50۵۵ حلجه‌ع 169 1۵06۲۰ 051 ۳6 ۷۷۵5 00ا0 0۳ ما صتام از وصه که 6۵1 3306 ۵ ۵۵05 ۷0۳۶ هنز ۶و «ماهاعهدن ه ,016086 ععقنع 12 ۳۵۳۵۵ م۸ ۸5 ,11۳6۳۵0۳6 یز 660 ۳-0عاصز عجه اقطا ۶۵۳۳۵ صه وفع که [[۵ که ۳1۵ عطا اوق عم 6 27 200 0065 کنط واکنره ۳۵۳۵۶ 52070 اه منامام عاصز و کامل حاعحمطتله ند امعم ۳۵ 1۵۳ 6130 ,علنهند نقه طلعناه 0665 انا هم عامل کععت 176 ماه که لالب عنه کاصعصع‌هاد 9 ۸۳۲ ,27 188906 7 ۷7۵16 - دوع گ عسنطا02 1 ععقناع ۲ 3۵۳۵8۳ ۵1 لقصس 30 هد 1316۵00 6 2251310۳5 ,136۳۵10۳6 12016۰ 12کصه 0اه ام اعصمک 0۳۵۹۶ کنط ععلهص حعنطم خز موصه عط 200 1 200 ۵065120 1۵ مط کز عاطامرم اک 15۵ بکععنعل طلعنک +عاصت م60 عط دع ۶7 کع1 0۳0 6 ۷6136۴ ,عامصعننه 16۵۶ بکاصعصعله عناعنداع دنه وصه عهددکمعم عصننل انم عصعوم لمناعوص کنط 1661 1 +عااهص ه دز لفط مطا0ط ۵۳ 10۷6 عصننه مه ع1 ولطاعه و کز کعناص‌صه عط کنامص 10۷۶ 5 ع016 1 ۵۲۵ ۷۷۵۳۵۶ بزه5 ۵ رکذ اقهطا ,کلره1 م۷۵۳۵ ع21اعصد0 ۵ تمط کز علاطامرم 0دمع5 1۸6 .هگنل انم ۶و کصنلوههامعصی عطا عملقص عصنصم‌عص که میدز عامخقاه فصه دعنعتطصه موللهی۸ 6 صز عم 06 فصه کععنعل معط 7ع0 اههد 130 ۵ عه2 لماک هه وحاعصناجمی۸ 136 25167 1۵ 865 2اع 132 ع 50 0ص اعع۳ه)1 ۲طع۳ع1ع ۲21 عصناعنه عطا وههناه‌عنکع۷صز که فعصند ,۵۳610۳6 وود کمصعععجم ع15 85 00ه ,1258 صز بنمه‌نطک ن0 5۹ پاعوم صعنصه۳ خمعجع عطا بط فععممصهم ک۵ ۶ حلعنط ۶ صمعنامی ۵ 3160 2060261 66 ۵6 کععزعل عوعطا اصعانه اقطم ۵ عع5 ما کدنا اعصدی حاکناومط حزعط 6۰ 136۲ 307 ۵۶ 56056 عطا وصه کعصتصهعص عام اس معط ۶و کص صز ععمهنع 130 نموه ۵ط 6 065006 ۳۵۶6۵70 ۳۵ 1110۵8 عطا ون امعم عطا ام مععممسام عطا عتعنطه 1۵ 41 نز ۳۳۵6۶ [0۵ 52005 ۶و عصمنهاعصوی عناوم عطا ع۷هط اصعاه اقطم 16 01 07 50۳۲62 136 ۵ 56056 3۳0۳۵۶5 عطا وصه کعصتصه‌عص ع1 ماس عط) معا اوعد 206026 ۵۶ ک0ع) هن امن تجلخصی نونک 601150 اه کصونهاعصدم حاکناوم۳ 0عسع۷ م۸ .02 5205 ۶و کط120عصهم حاعناع ۳ عطا هز ومع کصعاز کبام تمس عط وکتصعمز ما وعصنه تون 166 5 مه تلف عطا عصنصعه ما ک۵ تحوند عطا که عصعصی جمزفه عطا ۵۴ 056 صوعنامی ۳۶627 ۲و 00ط 6۲ عنا وله مم-ع ۷ تاصنس‌وعل ه ,کتظ1 ام ععجم عمط عطا امه مکصمناه اعد ۵۳0۹۰6 106 هصنملعصه صعط حلسوع:ع۳ عط نم کععممسم عطا عتعنطاه ما فعمنلنان ۷۵85 40 206027 066 ۵۷6 کاصعصعله ۳0۵1 خمصعجه قطان ما که 0ص ما عصمل معله ۵۶ کزدحلقمه ۵1 1361 ۵طا ما 06 ملعم ۲[حهاغنه ۵ دز +عطامصه ماص ععم 1306 ع۵5 م2۳ +مصحط عصخصع‌که 1۳ 5ع001عع20 3۳۵۲۵۶ 506 معتاععز عنطا وگعله 10 .کعع020 عنطا مصنسال دعلهاداه و506 عنج ع۳ع 1 4 ملنام 5اعز[ز مضه علنعنانه آهنعم5 مجعصی لاله عطا تامط تمطک ما 0عنو5 636 صمعنامی ۵ ,1۳6۳۵10۲6 018۵۲۰ عطا ماصز عهمتاع 1 عصه 9 «مسسحط کم صمنهاکهکنصفص خصه ععصع اعد عطا 1300 ,(1890) 5وم8 بط کدمنهاعصدن حاعناو۲2 عمط از فصه 540 م6 کنو هک که «ومز ۷6۳ حح‌زو۳ع2 1 0۶ ناه والفت۸ ۲6:6 عنطا ۶ کلقمعاهص عطا مععطصصی ,ر0964) ملعاهطع3 #صه ,(3979) 6 ۳۵9627006۲5 156 5610060۰ ابلهمفصد: 6۳6 دعاملعصد ۸۵۳۵۵۷۹۶ ۵ عنام که هی ۵ ۳00۲6 ۵ ۲۳6۳6۵ 0ع21 هد کعفماد عط نو تعطصه عط هه عاصعا عط) که طاوصع[ عطا خصامه ماه 5 06 86 وتعاطقل عطا که اعد عطا عمط عط خقطا مصععص 1 +علطزدعوم که فنله۷ که عامصد5 61 اعد 13613 0 2860 0ع21عناکع ۷ص ۵۹ کی ع[0ط ۶ 156 +کزداواقهه 1۵۳ 5616060 06 1۵ ۷۷۵۳۵ 58 که ۲ تام 06 هی ۵ ۵۶ 1۵۳۵۵ «مزقه ه) عصام هط عاه‌ععه (0996) هاناعه‌ 1013 6 .(128 .0) "7 مانصند لقصمم؟ معط ۵1 دعقم عطا ده کعصنصد‌عح خصعمعاغنل طلخزی کعسه نی کنیع دز" و ۶2065 تساه حلعقط ی صز هصعصمصعطام نقنشجم کتامسه۷ ۳6 1۵۳ عصفه نم عصعع چ" که هام کعصعل 9 ۸۳۲ ,27 188906 7 ۷7۵16 - دوع گ عسنطا02 1 ععقناع ۲ 3۵۳۵8۳ ۵1 لقصس 30 هد 1316۵00 موز بواع تاه تصصصی چ تمه ۳۵۵ ما +0۳06 جز معانماهه عنم #عقن ععهمنع 1 عطا 5 0۳ 0۳6 از فصه 1۵۳۵۹ حقعلنصزد کوع[ ۵۳ عم از کعسحا سای عناکناع 1 ۲۵ که جمنهاصوکدم عطا ۳۵۲ تلله‌نگن هرد علدعل حلعنطت۶ عمط ه 06۷10060 عقط عانعه‌ 13610 .(31 0۰) "ععصتصعص خصعماکنه نز005 ع۳ه اهطا کعونصطاع صمناه کدی اصعمماکنه عصم5 ملعم عنطا 1۵ +عصعاز آمعناخزی که دمنااعصد0 7 ۵ 0060 وز عمط عط کدمل۲ ع17 بوعغمعاز عم عصام که صمتاقاعصی عطا جز امه ۲۵ 7 ۳۵ عصلطصم ۵ عاطزدعوم کز از عععی عصو5 صز کهطا #عنهاد 06 ومد کز 06ص 6 ۳ ۳ با مدع صع ۲۲0 :5 وه 376 616605 [6۵ 10۵۳ کعزعع اد صمنهاعصده (01993) کهاناعد 1013 0 86 1378661-1382 2 از 0ع21 1 عصو کز ام امعا-ع امک عط* نس ۳۳ - 5 ۵ 52286 پقص حاعنطتی ععدطام عصتصصصصمد چ بط مهد کز هام عط 210-۳ > ۳۵ - و ۵۶۲ عطا ۵ 560865 6 ۶و عده امعلعد ۵۶ مطمتاعصازصیی عصتصصحاصصمد خ صز خحاط م۷۳ عطا ۶و 5۰ 1۳610۵1 +عطاه غود بوط ۵عممام کز ام عط" +ک06ز 1 نما معط 10۵0هام ۳ - وامصاد دز سای عطا عمتصتماصمه جع ۶و صمتاحمم عطا :00 7> ۳۵ - آهصاع0۳ کاز هز ‎ .[‏ با ام ماع م5 عطا 36000065 +ماقاعصوه عط :13 ۳۵ > 81 ۳۵ - 1 عطتام 5006-6۲ 10۳ مب ۵66 ۵ [. . با 0 ه کل ماه #متماعصه‌ عط* بط 3100-۳0 - لاله عز آهانا مد ب۳عط جللهام*" نسا2 > 72670 - ۰ *فا جح صم6 بک6 م6000 ۵۳ 65 ما۵ بومتمصما مه" +کصوتصط160 ۳۵۵ - ۷ ۷۷۵۳۵ ۳۵۵0 ق0۳60 ۷۵۹5 فاصم عطا مادنا رفن۳ عطا ۵1 کععومسام عطا عتعنطه ما 0۳06۶ 130 0 معط ۶و کاصعله نموه حاکناع۳ 156 +کاصعصعاه آمع عم6 10 وصه وکتمعاز ما +ع0نه جز ۷0۳۵ 6 معط کازم عطا معط 6011566۰ که عصمتهاعصده حاعناوم۳ عععطا عطا صز 10۵۵ معله ۷6۲۵ کازتم 0 ۷۲6۲۵ کعصتص‌عص عاصتلصد فص ععصعی عمط گم فص یز امومع هدز ماه اعمد0 85 60 تناس5 ناگی ۳۵۳۵ کازم اه دمناماعصدن عطا صز 0عماصصه کعزع 50 وه کعس م30۳۵ 206026 06ص هه و۳ عحمصت 606 کعزع نداد طعنطم وکتاصعاز ۵ دعزع نداد کهاناعه‌طه101 ما 2060207 عطا عصن عم بکماهاعصدم عط) بط صعاز آمعناز تعصنهخه خععه عصتماعصدی هنز معنامه ۵ طتقاصن۳۵ ۵ کمعط‌نوع۲ عطا ۶ ععزم #عاععنل کم حاعل مععلزی عطا ,عنم که ناقهد عا صذ کعصتصه‌عص معط وصه عصعصعله دنز وصنطکندعصتاعنل صذ دمعاکعنص تحصه ۳۵۳۵ ععصقاعنل عزعع 531 8 13۳66 ۵ط] ۶٩ پوهوع0ه عط 0مماک ۵ که 56۲ کعتی صمناععجو حلجعع:1 اک عط1 0 از ,0عصع04 اهنا معنط عز (1993) هاناعه‌ ماع هز آروهموعل0ه عطا منک ۰ 11540م6 که عصمناه اعد 0 ۴٩ 1۳۵۵۵۵ ۵1 0۳067 عطا عادو نایز ۵ اباه 56۲ کز صمناععنی حلیوع8ع۳ اک عمط خقطا معصنعله ع0 8عنعع 31 10۷61 +عطونط عجمص عطا مخنام بوامهنک کعزععادنی مصناعننه عطا عدمصه بزععاد اد ۳6270 560020 عطا طازم م۸ بعحه کدمناهاعصدی عطا عاهوعله عجمص عطا ,اعد (اعومص کهاتعه و101 1۳606۳۲ عطا ۵1 کصطعغ صز ۵عتقصصهیم عنه 6011510 که کصمناهاعصهی هصناعنجه ععحطا عطا مصمناععناو 50۳06-161 عطا حعنط۳ حز صمتاهاعصهه ج عز ومد (1993) ک ما1 ها یغاد اکتا ۵ط1 ۶ 5عقق ۵ وله و500 عطا ۵۶ عتاصتی عط ۲ ع 13۵ هام ععه ای دامع ها ه زرط 0عاماعههه کز 00 (1964) 65اه۳ع3 صز 10۵160 ۷۵8 کععی عطا ۶و 056 009660۰ ۷۵۲6 بزهعادد کنطا اه صمنای‌ناصدصد عط 6 1۹120665 ۵ 15696 مصمناهاعصهی (1979) کصزمغمقای دز 0ع 0056۳ ک۶۵ +عطاه عطا فصه صمناعاعصه 9 ۸۳۲ ,27 188906 7 ۷7۵16 - دوع گ عسنطا02 1 ععقناع ۲ 3۵۳۵8۳ ۵1 لقصس 30 هد 1316۵00 سبب پرس,دم ک س. گفت پسرش خمر خورده است و عربده کرده است و خون ک س. ر.خته و خود از مران گريخته » پدر 40 328 فص 0ع1ع هی ,سل ع0ع0 عصتقط مصم5 کنط هط 1۵1۵ 1۳۵۶ مععتی عطا ۶۵۶ وصمزع۸ عنط 0 صنقطل ج از 102060 حصنط ۵۶ 20ع1کطز ۷۵8 +عطاج؟ کنط 6۳60 :۶160 هط مصقص ج ۵1 01000 1۳۵ .ک. از ملوک عرب رنجور بود در حالت پیر . و ام.د زذ دگان. قطع کرده سواري از درا« لالا لا لا لاللدا لاقلعه الاللالا لا لالالا الل.لا لا لالا لا للالالالالا لا لال( لا لالا.ل لا لالالا لالا. لالا .لد الا .لا االالا لا لال( الال نفسي سرد لالا لا لالا لا.لالا الا لا نیست دشمنانم راست یعنی وارثان مملکت . ۸ .۶اه انه ۷۵۲۵ 11۳6 0۶ 30065 لاه اقطا 5۵ علو نمزم عل و عاهاد کنط ص علعزد کوتم سل و۸ م۸ 40 ع 07 ۵۳۵۵۲۵۵ عع3 هط ۵۳۲ صنقاجی جح هط کمعد #ممع عطی انم عدع عطا عتعاهه 1300067 6 0۶ 0000100 ۳۵16 عط اقطا هه #عحطامصی 0665 وقط دعنصعصه عط) اقطا معصما عطا ۵۶ 104 ونط1" :1160مع۲ هه دزد مععل ج 0ع27ع 3 عسز 164۵ +ععصع و0۳ ماع 0عع0 معط ععنه 0 ۵ اه دتزعط عط) و261 ,6۵۳65 ۶ 1۵۳ 00۳ 6 1۵۳ 01 کز عه 1۳552 ,1205کصه0 (1979) کصزم مها فصه (1964) دامع صز 0096۳۵۵ تجطمز کم عععی 27 1 00 806 50۳۲62 136 هل هام ع53 عط 2۵۶۳ ععهتع 130 اععنها عطا ه ام عصنکت ۵۳ (9۵ 3.7) ععف ع۳ه چلده 1 13۳86۲ 2 دز صام وصناهاعصدن 01 آعومص (3993) کعاناعه 10612 0۳ 0عع 0 یدای 5000 1۸6 و 56۳۶65 001 521286 اقص حلعنطتم ععقحطام عصتصصتامصمز 2 بط ۵معفمع 66۵ کقط سم عطا حلعنطت۷ صز ۶5۲ ۳6 اه 560865 عطا ۶و عده ععاعد ۵۶ مطمناعصازهی کصتصصصصمد ج صز ۳ص م۷۵۳۹ عطا 5 1366 16 008ص 0056۳60 بزععاد 50 اصعله 0۳6 احمص عطا که کنط 1 معطاه عطا وصزکد 500۳6 5 (96۵ 59.2) کصتام 16 مطمناهاعصد (1964) ک اطع ص هام ۵۶ کععی 27 ۶و اه والنفته۸ 50۰ 13067 255 ,10613 صز 7ععاد50 020ععع) بععاه ی 300 باه عمط 0عماعصدن ۵۲۵ جع ععسو5 عطا 1 50۳66 86 ز (9۵ 70.3) کصام 19 مصمتقاعههی (1979) صزممقای صز ها اه دععی 27 ۵1 0۲ .(10061 65 28 0۶ ناه مطمتاقاعصده (0890) ععمط کهصنلعع3 رععاه هی ام /صتام عصنکت 0عا که ۷6۳۵ و 2265 اعصز 15۳66 .0عنامرمه ک۵ رصم دمص /صتام) آزع ای 5600 عطا عععی 17 صز مصمتقاعصه هام ۲و 9 ۸۳۲ ,27 188906 7 ۷7۵16 - دوع گ عسنطا02 1 ععقناع ۲ 3۵۳۵8۳ ۵1 لقصس 30 هد 1316۵00 40 276 ,نامه 066۵ کقط یغاد ومع عطا ععطم ,کمهاعصدن معط عطا بط صام عصتاغاعصد0 .اد دارم که در ایام جو ان گذر داشتم به ک وذ. و نظر با ماهر وذ. در تموز . که حرورش دهان بخوشاند د. و ۵ 5۴۴ 1۵ 8 نانز 5066 ه دیدما عم 70 تحص ۵۶ کوعل عطا صز هط ۳۳66۲ 1 0 ام 1۳6 صز و۷تلمه عطا مد ۵عسل خمعط 0۹6 ,162 صز ۵5 1۲ 620/۰ 100-13660 ۵ ۵5 6765 3 ۵51 ] م5066 ۵ داعناتطا لدعم ۷۷۵۶5 1 که مطخناماز بجص صز خقطا 1606[م۳ 1 8۰تا۵ 136 1۳۵۵۹ عسعژمص لله متا ۵عسل معط عط صعط مه عطا صز ۳۵۹8 1۳ ماع لحغتانه06 5۰ عط لا هز لوط و هس عطا عوهص فص اند عطی مه -3000 2 ۲ ع9مصناع 2 خطاهندی 200 ,566 جع ( ق۲۳۳۵ نکم ۵5 1[ 1601[م۳ 1[ حارط 13 6 ۵۶ ع عنم عطا مد کصنحل ۵۶5 خقعط حنعط ۵عطم مکتحعل-عمل عطا عصنسل +عصحعی عملنز ۰ علا ۵۶ مقس عطا عص اعد هزم سامط 0696۳6 ۵۳ متتاصق5 عط 0صه مطاتا10 6 عط] حز ام عطا وصن‌دام دز آعومص (3993) کعهنعه‌طهاع1 هنز برععادی فحنطا عط1 ونط1 .(5عع71ع1 3361062 0ع1ع۳/۳۸) عع مدع مها موه عطا حز کععزعل معطاه عصو5 بط 6286 13 ام۳ه ۳۵ ۵ کععف مز ۵5 ع۳عطا--عت نم عطا امامطاعتامطا کعصن عا جلده فعناممه ۵۶5 بهعاد 5 6 (1890) دوم فص (1964) ماعاقطاعط5 ۲اط مطماقاعصهم (1979) کصزوخملای صز رععادد عنطا ۴و 4 135120665 1۷۷۵ .۳۹060613 ,(9۵ 10.7) کعصن عمط ۵صه (79۵) کعهنا ۵ بروعاهد عنطا ۵عماصصه 07696160 76 (1890) عمط فص (01964) معط 1۳۵۹ صعملها رده کنطا او صمناع‌نام‌مه عطا۲ 9 ۸۳۲ ,27 188906 7 ۷7۵16 - دوع گ عسنطا02 1 ععقناع ۲ 3۵۳۵8۳ ۵1 لقصس 30 هد 1316۵00 همي ناگاه از ظلمت دهلیز خانه ۱ . روشد. بتافت .عن. جم ال. که زبان فصاحت از ب.ان صباحت از عاجز آ.د چنانکه در شب تار . صبح برآ.د .ا آب حبات از ظلمات بدر آ.د ه دح. برفاب بر دست و شکر در آن ر.خته و به عرق برآم.خته ندانم به گلابش مطیب کرده بود یا قطره اي چند از گل رو.ش در آن چک.دلا و از 62۲۲۷ ۳0۹6 ,1۵۵ علقصع؟ چ 0[عطع [ ععتامط ۵ که معناوم عط که عوقطاد عط صمط وتصعوونگ ع ۳ گز که 56660 از اقط حل همعط عانعن ما ععصع وله نو عحعم ۳۵ 1۵۶ عاطزددومصز 6 2۳۵۳۵ هصننادکز ۵۹ نله« محصز ۵۶ ۷67 عطا کز عه ۵۳ اند ۵۶ بواه 005 عط) هل عصنکند ۵5 ,58 160غل م5 عطاک حلعنط ۷ مکصذ ۳-۵6 مک ۵۶ چیه ج وصقط +عط صز فلعط ع اک .دععصاحعل و فوصع1 ع ۷۷۵۶ 0676160 1 ۵ ۵1367 301 1600۷ 1 بعموتع عط) که ععناز عطا از از وعنس مه 0 010590 ۲۳6 1۳۵۵ 0005 16۷ 2 از ماصل معط وقط 6 5 اقط ۵۶ ,۳۶6-۵6 01 1۳8۳2066 40 136۷ 0۵۰ ۷۷۵۵۲ عظ مط مععلعه فصه الع 0 فقط حکنه 0 عطا عتعطم ععهام عطا ۶ 0ع 02 ۲ ۵ ۵0 ,علسنسل امع «90عن13 *,0عن1م وعطا مهم عطا مععاعه 1 بلندز ۵۲۵ عطا هذ کت 56 16 صنقط ج ابام 0هط وعط) اصامععه عنط ۳ ۵۳ وحن عطا ۵۶ 0۳ 1160 فوصه مصعص ج اما وصه ماعسعده 6 عنط 0 166۳5 362۷ فصه عم کعطاج؟ عطا اا0 20 چنانکه عرب گو.د التمر.انع و الناطو . غیر مانع. لا.لالا لالاالالا لا لا .اقلا .لا لاللا لالامت بماند گفت اگر از عطا خطاعوام) عط ۳عطاعط ۳ ,1۵۳۵090 امد مقنفجعدع از مه عمند عز عاعل عطا ,دتجد5 طاوج۸ عط) ک۸ ۳6۳۳۵۳5 36 1۶" :عنام 176 مواه‌گکدد صز تفص ما صقص عطا ععی ۷۵10 عم تاه ۵۴ 0067 6۶۵ ۳۵۵ عگد5 صنقص۲ امد 1[ عط معصه 0ععدگ دم عطا ۳۵۵ که 9 ۸۳۲ ,27 188906 7 ۷7۵16 - دوع گ عسنطا02 1 ععقناع ۲ 3۵۳۵8۳ ۵1 لقصس 30 هد 1316۵00 کف 1326286 ععو5 عطا حز هام ,عاممعنه معمدهه عطا هنز معصع اه 06 صف از م۸ 6 کلصتاه5 عع0ط) ۶و کدمناد م۸1 مصمناد‌عنانده معز مععزتعل لف ۳۳۵۲۳ 0ع121ع7۲ ج روط 0ععهام ع و5009 0۳6961 6ط) ۶و فاصم عطا ام ع 130 8/۰/ 200 ,ل/ ۸۷۳/۰ ملطظ/ :3 عامصسصط صز ۵عطونلطونط 85 5۳3168 فحنطا عطا ۵۶ «صمناع‌ناصصه عطا که #عت 6۵عط کقط عنم ععنعل نمعخماط ۵عامله+ له 40 ج ماه اما ععسام5 عطا هنز هام که دمنماعصده عطا ۵1 دععی ۷6 عطا ۶و اند ,13066۵ مصمناه‌عنالد هن م20 ۳6 1و عععی +عطاه صز ,11066 دنله ۶و عکن عوهط عمط اجعا موجه عطا صز ععزعل0 66 3۵۷6 /0/ 200 /5/ 1۰/ عصتوجاعصز کوصام5 +عطاه یهد فحتط عطا ۶و ۵ 1۵ ۲۵۲۵۲۹ ام عصهاعصد ۵1 اعلامص (0993) کعانعه 1612 ۵۳ 0ع2۶ بوعاد ی ات1۵ 1۳6 5 0۳2168٩ کنط1 .0عاکنصه امصند دز ام عطا وسنتصنتصاصی جع ج اه صمنامم عط حلعنط ی صز ما۵ زد 0 2251310۲5 ۲6 اه 006 ,130660 وود عوهت کصمتهاعصدی ععحطا عط ۵1 تحصه حز 0056۳۵۵ 201 40 326 1210۳5ک622 ۳6 رکصام اعا ععسامک وصتاخنصه که 20 ماعصن بعز ماع ععسنام5 عطا ۵۳ اق02 هه لفط دعکقتطام عصتصصحامجصمد بط امعم 66۵ عبط کصام وواعص3 هدید مصمع5 عطا امد ۲۵ عطا ۵۶ 026 5۵160 ۵۶ مطمتاصازدم کهصتصصاصصمد که صز 0۳اط 7چقام۷۵۳۵ عطا که دععصعی 3ا0 521286 1۵37 5 106 ۵1 2056 صنفعه ,(1993) کهانعه 26120 روط 0000560 زععادی حاکن عطا 1۵۶ م۸ 7 106 طلعنط ۶ صز هنز ۵ ۵ کوعگع رواد عنط و000 معط صز از معنامصه عقط عصتاهاعصه* بولاهته 20 0۲ط 16۰ م00 12ب 26 آهصعه ها هل ام ماع امک عطا 16030۵65 7 1۳06 ۷۵۲۵ 5ع6قق ۵ کجعاع عم عطا صز 0عومعصحصم ععاه‌هد اند 156 7 1۵۳ ۵۳ 6196۲66 1051 کی ارعا-ع امک ۶۵۳ من ععلهس ما جع موجه عطا هل صحام تعط و کعع 0 از 6 زط 6۳۳010760 ازع عاه 5 1۳6۵۲ احمص فدمع5 عطا 0۵ ما ۵ص ک۵ جهعاهجی کنط1 مه تعطاه (96۵ 25.9) کصتام 7 مطمهاعصه0 (1964) دهع هز ام و کعکق 0۶27 اه وسللد ۸ 20۳5۰ کم ۲۳۳66 (1979) 5 ص6180 ۳۲۳ عقعه عطا هه کوم عنط1 یهد عنطا همعط معاماعصدی 066۵ عمط 8 ل ,۳۵2513005 ام ۵۶ کععی 28 ۶و 0۳ ,مق 1کصدی (3890) عمط عصناجمع .(9۵ 25.9) صمناقاعصد0 دزد 6 ۵۶ کععصقاعطز عع0ط ,610 4 عا مه 0 ۶و عکند وه صعع0 کقط وهای اند عطا عععی :0 ع336 31035 1عصو ععحطا ۵ ۶ ععهدک بزععاد 5 "جانان پدر هنر آموز.د که ملک و دولت دنا اعتماد را نشا.د و سرم و زر در سفر بر محل خطرست .ا دزد به 6 ۷۵۳1۵ 6 و کمن فصه 0۳060 ععته 6 0206 چ 9قعل1 ,کتعطاد؟ نامز ۵1 کعوصناحعل ۵" ۵ 6۲ نزمه 36۵96 7ععصقل ۶و «منعقعه صه عجه 10مع هه معبازد معله بصومید ۳100 06 1۵ 201 لدع معط 50600 0۵67 عطا 0۶ ععصه که صعط) نمعاد بجع اعنط چون به طعام بنشستند کمتر از آن خورد که ارادت او بود و چون به نماز برخاستند بیش از آن کرد که عادت او 0 عاتاع مه عنط صقطا اقطا ۳۵ اهتدم عمص عله عط عاطها 24 00 که عط ۷۵۵۵ عنط ۷۵۶ از هط ۳عط) که 7عع 10 فعسناصی عط دعقم که من 5000 عط صعطم مصه مصنط یکی از جمله صالحان به خواب د.د پادشاهی را در بهشت و پارسا.ی در دوزخ پرسید که موجب درجات ا.ن چی ست و سبب درکات آن که ۱0۱« لا لا لا لا.لا معتقد بودند. 6 و [[عط یز صقص وامط ه هه ,ععنلود‌جهم صز هصغ ۵ صفعحل چ هل 5۹۷ صهص عامزم صنقامی ۸ 6 ۵۶ 303000 ۳ععل0 عطا 0هه بعده ۶و صمناعالمه عطا ۶و عصتص‌عص عطا ۶ دی اقطاتم معماعه 7 عق ع13 06 ۵ ۳60ع01زکطم لدع عع کز اسعصصم ۳6 که عطاه0 9 ۸۳۲ ,27 188906 7 ۷7۵16 - دوع گ عسنطا02 1 ععقناع ۲ 3۵۳۵8۳ ۵1 لقصس 30 هد 1316۵00 (۶۵م۲) 87 ع 521 دمتاه ص1۳ ۳۹ میا-عل 2۵/۵ :4 ع1صسد ۳۳ 6 عهصاهاعهه‌ن حز نیع بای 66 01 عهط کم که عط ,4 عا مه ح صعع5 06 صق از م۸ 41 عا 1۵۳ ۵۳۵۵۹۵۲6 1۵ ,110766 6عقنع 10 موجه عطا ز کصام ماصز ععمداع 1 ععسام5 عط صز کصتام 0 ع0 ۵ 05عع3 1۲ بارعا ععسم5 عط )۲ هل اعنه امد فنل حعنطی عصام +عطاه 0عع 0۳00 3۹6 تعطا کصتام هناد هط اقطا ۵۳۵۶ کازماصجه حلعنط ۷ مصام عنص ص020 ه کز جع موجه عطا صز سم عطا هط ع۳۲عط .(1993 م2918 106120) 0۳002005 وصه وصنلاه ی ۵0 صز کععصع نله 7 علاط صن اما موجه ۵ کصععدصی آعومص عطا هنز ۵ ۵ع جع وعادهد ۵۵۸۳ 1۳۵ از ۳6 0ص عع 02 کنطا 6660 ععصع نله ج دز عمعطا ,11006 ما5 ۳۵ صام ۵ 0065 از و صنام 1051 2 1۵۳ ۵۳2625216 ما صاحه کم 0 مصز مه فصن عطا برععاههی اند عطا صز علنطم رد5 33251310 6 امط کز حعنط تم صحام ه 5عع0م از ۳ماهاعصهه عطا بععاه ی ص50 عطا هل جع امک عط] 8([7 عنط 1 با۳عا ما50 عطا ۶و ناه وصنصه‌عط ۶و صمناععی عطا 0۳ ماع ععجا50 عطا صز وصنطاجعه ۶و قنط) ۵۶ (9۵ 0.037) ععف ع0۳ ازلده ۵۶5 عمط ,130660 متچونک عنطا ۶و عاصی عطا ز 0ع9ت 33۳613 ۷62۷۷ ۷/۵5 6۰ 0 همه 56 ۵ 6060 امد کز حعنطم «مناه کدی (3964) کماعاقطع۸ صز 1۵۵۵ عهدک رواد (1993) کهاناعه 106130 حجز "ععاونسط 16 نموم" معلنصه صععط عقط طعنطم یغاد اعع1 ع15 صنه‌اصه ما کاصعصصی ,کعامصلاحه ۶ج کعام 1۵۵ اماهص امه عصنعت ۵ کع۲اع۳ ام عصنقاعصد ۵1 [ع1006 00۶6۳۷6۵ ۵۲ ۷۷۵۲۵ کعونصطع) آمخمننوه مکعزععندجی طاغا فصه طلاسم1 عطا ما حعلنهنک وکسعل مه ع) ۶و عصتع) صز کدمتاه‌اآعصه‌ی عمط عطا ۶ه صمعخحصصی عطا عصناجمه حاعل عط) اه دمص ع5 1" نامه عطا ۶و عصطعغ هنز کنام6 130666 ۵۳۵ کصمنهاعصدن عط لاله خقط ۳۵۷2160 دعزع غاد معناممه / :۵۲۵ کعزع 5026 0ع 6و۳ عم عطا کصمناهاعصده معط عطا صز وکز اقط ,کعزعع5021 عط] ۶و عط) 0۶ دزوولدمه ۳۵ ,3/0606 .تا نیع م01 مععاعط /س2 هه ,29 /3100-۵ ,370-۵ 5306 عطا ۵ کعزعع 502 صمناهاعصهی سام #ععند کدمنهاعههی عمط عطا لاله خقط 0علد ۷ حاقل 6 ۵۶ ععد [[0۵۳۵ که کصطع هنز کدمناهاکصوم ع عدمصه دمص اکن مصنص عصمک ۷6۳6 36۳6 ,11066 2 0260 کطمتماعص عطا ۶و طعقه و هو ۰عطا که فد هقی ۸ 6 36116۴۳ ۵ ۵016 10110108 عطا ز عم کز هام عصناه‌اآعصد‌ی اه آعومص (3993) کعانعه 1012 (9۵ 60.7) 17 (96 70.3) 19 (9۵ 59.2) 16 81332/301 (9۵ 28.5) 8 (9۵ 25.9) 7 (9۵ 25.9) 7 0۲ا-۵166 8133/1 5 27 )100 ۹۵( 27 )100 ۹۵( 28 )100 ۹۵( 9 ۸۳۲ ,27 188906 7 ۷7۵16 - دوع گ عسنطا02 1 ععقناع ۲ 3۵۳۵8۳ ۵1 لقصس 30 هد 1316۵00 ع1طها 0076 عطا صز جمتاعصووکصذ عطا که ع نع انز وان ناه عحمص کز مدع عصز 1110 1۳5۵ :۳251305 066 عط صز معصعاخهم عهدکن بزععاد 0 که ۳۳0۹ 6 ع27 502168165 اند عطا فصه فدمع5 عطا ,یعاعنلصذ تاغل طاصدع 200۷6 عطا م۸ 6۵ 0۶ انصسفومم عطا کعای نو معله 1۳ عصماهاعصدی وصناعنه عععطا عطا عصمصه 0ع معط و1۳ ۵ صز علنماع0 رز ۵0ع9عنه‌عنل 6 للزم عمط 0عاهاد الک معصنعاطاه 156 +مص تم اد "ماه اعد داکناع۳ عطا جز کنعنااز ۵۶ ب‌هوع0ه عطا مضه ما اه 564 ک۷۵ بای کمعکع نم 156 4 عط200اکص02 طعناعم۳ عععطا ,600 فنطا 1۵ 60160 صز ععاحق۲ معتعل ک 0 5 ۶و 5ع 1606 6۶ ع61 ۶621 طازتم کاحوم 0ع0ع1ع5 عطا هه فعصنصعه عم دمماهاعصدی صقن بط مصعنامی + 2000اک0220 0 ۶و چط‌تهعنط (0993) کهانعه‌ ما00 0۳۵ 0ع25ط معمنصنانس5 روالنگ‌تی 6۳6 - 1۳۵061137 051 136 ۵5 آرععاد 50 0-۳۵ 3۵/37 بعز وززععاه 5 5600 عطا اعدا ۳۵۷2160 کالیوم عط1 عطا جز هط 1۵0 ۵ بط #عصنتعاه عط صف کنطل کطدمنقاعصدن 0ع 2 لهعه ععحطا عطا صز 02687 ۶60 ۵ 2۳6200 آحصه ۵۲0۲ عع ماع 132 ععسمی عطا که تفع عطا ۵۳ عصنعت1۵0 مصمنماعصد ام 5کع0۳0 4 رعع ۳2 0ط00ع5 عطا ما ع0 0000 کز اما غود عطا ۵۶ کاعم‌عد عنهسهنا هه عناعناود ۵ 02081310۳7 عطا 0اعط ۵ ۷۵ پرکقه صه کز م5026 عنطا ,10660 مروطه‌عنط (3993) کهاتعه‌ و101 ۰ ۵1 عولط کصام وصتهاعصده اه صعاطمتم عطا طا ام کععج] 0 .1.6 ۹03168 3اا10 عطا معنامصه عبط فلمه کماذاعصدم ععحطا عطا طاه م۸1 ۵ ۵ 566۳۹ 136۲6 رکاصع 616 [0 ۳ وصناهاعصدی که گنه عطا ما حمنان م5 +عزععه صق کق غاد 50 677 عع 276 60115107 صز کعامممعص۸ نسواعنام6 که کعامل مهد صذ بروعادج5 عنطا هصنوز0ه 1۵۳ 1۳230 9 ۸۳۲ ,27 188906 7 ۷7۵16 - دوع گ عسنطا02 1 ععقناع ۲ 3۵۳۵8۳ ۵1 لقصس 30 هد 1316۵00 ۳256 ام ۵۳ ع هل 50۳۲ ۵ هتسه معط بطاع 16 صز مب 0۶ طامه دهم ع۵۵ صقطا عمط امد فص مداد 0 5336 136 ۳0۳ مادعا نموه عطا اه صمنکصعط اعتصصی عطا +عمصهط فص صمنهاعهدن ام ععع موم عط] ,10165ع 20 عطا عصن هکس صذ وروی ع اک 2670/0 که ماه نادصه عطا ۵ع+مصوز ع۵ط جقه ماه کمن عط] 6 50۳66 6 گم وصتصعص عطا هز ععصفف امعع ععنه اطاونص خصعاصم معط عصناه مدع ععصنزد 6 ۳0۳ کللاه عصناد[عصدیم صقطا عمط عصنطاعصود کلععم خصعاصم معط کهصن2 006 ,1/0606 6 ع۳] ۵۳ 12107عص2 ج هه +مطه هه 0۵۲۳ ع0 ۵ کلععد «ماماعصدج 6 واعصهد +علوزد "اههد ع1۳ ۳۵۲۵ کدمناه[عصدم ععسط عطا ۵۶ چصه صز ۵عناممه امد 6۳۵ طعنط تم کعزععد0د +عطاه 1۳۵ و 2056066 156 .(3ع016 1۵۵1 وصنواعصز ,کعحونصطاع) لمخمناه فص ۳/۳۵) کعزععادی طاطهنه 0هه 6 کععتا 13107ک 020 ۳6 ۵عطظ اقط) اج عطا کصخعلنعصی علطهدمک2م۳ 6 ما کصععی دعزع غاد ۵ ع9عطا 64 نهاناعه 12612۳ ما عصنلوممعج) صعطا مصنماعصده احامطانی ععداع 13 ععسامک عط) کم اه تععل [10۵ن20) 1۵00165 ۵۶ کعامصلصه عطا هنز عمعط و عصهمک صعطا ۵۳۵ عاه ۵1۹00 ما کلععم عط ,ری 4 1۳50۶6 0۵0۳۵00 کتعطاه عصمک هه انم عصنل هز عجه وی امعم عطا اه کالنعه عصمک5 دز هام ۵۲ هدکهد 6 0ع دی ناکع رز (3999) 01272-2۳667 ,عامصهنجه ۳۵۳ کعنو 5 کا0ز0۳6 1 ۳۵0۳۷۲ ع۵طا که ,221226 276 ماعق1 صذ وکصنام هط ا5عععناد کوصنوه هنت ۰ ععوای ووفامما ۲۳۵ ,11008 کنطا ما [علله۳ج۳ .عامرعا نموه عطا صن احهمعاصم عنعطا عمط کی کنط 1۳۵۵۵ کصتام اجعا عنام 16۳ ع۷6ه5 معا عع50 عطا صز کاصعصعله نمزم نله هط ۵۷۵160 له کرونی عم عطا 02960 ۳عطا 7۳۵6۳ ۵ دعزععاد0د 0عام00ه که عم عطا حاودمطاند جع موه عطا جز عاصعله نوم 040 (2007) نطملاله22 32 وواحه‌انهنک و2۵ ۵۶ عصصع حز خصعمعقنل ععه [عومص کهانعد 1613 عطا جز 216 نامه 0۵ 0 کعزع نداد 60 005ممم قنط فصد علام و عصصه (2004) کنعاتاعه‌هاه1 هط 0 ۱۷ ۵۳۵۵۵ کعنلونی 5 کمصعاعزعدم معله ع2۳ وی کصعسه عطا ۵۶ کالنوم 156 عط لا هط ۵مصنعل براعتا هم مطم ر2011) م1 فصه (2011) صعنفنطعصهل وصه نومه که 1 0 6۳0۳69960 الله۷6۳ لد مه 2016 تمعطم عنم عجمی‌ک 3۵1 عصنا30 صز کعنعز گنه 1و 205212 3/0 .کععععباد 1۵۳ هنن علطاهدو‌کهه۳ 0صه کعزععاهی عاعخم مدمه صعنع ,عاطهاهاعصه کز 085 136 ۰ ۵0/۱۵۵7101۵ :7 00۵16۹ ۸1766 هن فصام ۲و جمتاهاعصه صعزد۳* عطا هز (2014) یله اه ع32۷6 (1996) هاناعه 104012 بط 0ع۳0005م کعزعع502 خطهنه اه اه جنک اهطا 500 حلتقع کنط ۲و 8 افناز ,0۵6 1۳۵06۲ 051 عطا 608 آزععهی صامط مد /صام عط طخ مدمه اعههن صعز26 بوط معناممه قنط ج ,(2014) 86۲62 02 +عصام ۵۶ بانط هه اعصدی 0ع عطا فصه تون امعم عطا صز 0ع ۷ 5۳ 1۷6 0۳ 0هه - 01۳6110 2200 7071161 ولعصقد - عمععم هک بط کعنلوعههه ۲۵ که کندحلقمه عصتام ۵۶ 1200کص2 عطا (اعمطغله خهطا 0ع21 0605 مکتتقام ۵ 6حمط و کصمز ۷۳ صعننله6 ۲۵ 200 0۲6۰ 2۳6 کصام اقط) دز ۵ع۳عط معصنعاصنقص صمنانعوم عط لحه‌ناگنل عجه ۳51-4 و ععمطا از اصعاعزعصم امد 2۳6 ترفن خمعوصمم عطا نو کعصنوه عطا موالمصن۲ 6[۳ط 1 8/0 کنل0 هک که عدمنهاعههی دعناعم۳ عطا حذ هام #عتونی مطی رعععتم لش س90 0۳۵ 0هه 6 ۷ 877ع5021 0ع7 06-610 اعمصد عطا دز منکن /صمتهاعهدن 726۳0 کقطا افعهودد 85 110 1 2651066 تاصه ۵۶ بنازط ماه اکهه‌ارصت) معاهاد تلا 156 8510۰ کنو 52 ۵۲ ددمهاعههن داکناع ۳ 7 ۶و ععوعل عط 0۵ ک00ع06ع0 مقس حقلحهت هم صز عنم فصه لمع از ۵۳۵ سدع ج ۶و ,0 06 ۱۵ کز 1۲ بطمنهاکهه0 ۵۶ کعع 0۳0 عطا هز ۷0160 کصعکری عناعندعهن1 م0 عطا 0666۵ 6 و5000 860 عم عطا اعنفدصصی (0999) 662 7-تع0 که کوصنفصط عصمد ععصنزد خقطا ,عمط 5 مه کدمنماعصهه معط عطا اقطا ۵ع۲مصعل تون امعم عطا هن عاعل عطا ۶و عنعولقعه عط1 6۵1 جز 00 اکصه کاصعصعاه منز و معطصسه آهام عطا نو عصسع صز تعلنصزد +عمصحله عجه عنام 6 ۶و من هنامرمه ۳۵ عصنع3۵ حقلحه‌نا دم صنز مفعناصحده بای نع لمع که وود عط مه 6 00۶ افص (1979) کصزم0هلی فصد (ر0964) کعلاعامطاعط ۵۵ص ,کعزعع021د طلاجزد عطا هه ۳۹۲ 9 ۸۳۲ ,27 188906 7 ۷7۵16 - دوع گ عسنطا02 1 ععقناع ۲ 3۵۳۵8۳ ۵1 لقصس 30 هد 1316۵00 6 عنل اوالمصنصنص ده ۶۵۹۶ صماهاعصدم (0890) ععمط علنطم 6و که عصصع جز مقانصند ,0۳ا10۵ 106 ۵۶ عکت ۶و 60و1۳ عطا ام عصع صز معلنصند 6۳6 فصمنهاعهد‌ن معط عط لاله ,2/0606 6 .903168169 ۵96ط] مق عمط امن عطا نو 2006 مق 1۵ .دعزععاد 0 عاطهنه عطا فصه مطاللا عطا طلعنط هنز ,۳۵ -310۵/ وزعع 02 020عع5 عطا ما معاهام کم صمناهند۷ ۵۶ 10۷61 اععطونط 6۰ از ۵ ۵ متا عسف ۵06 01 عع دنل عطا ۵۶ کعصنلوصن صنقص عطا نو عده ,دعزع غاد عطا او طاعقه 1۵۶ و۳ 0096۳۵۵ عطا 1۵۶ م۸ ,61670675 [۵2ع0ز وصناهاعصهج صز دعزعوع 02 (0993) کععنعه 612 ۲اه ععمععطه عط) ۷۵۹5 5۳037 8 عنط] ۳۵65 ۷۷۳۵۲ بللد که 0عن امه 5۵۲ ۷۵۲۵ کعزع اد عصو5 0096۳۷60۰ کق۷۷ از که ع ت06 عط 211 0۳ ,۳2051210 ۵۵۴ ما فعانصنا امد کم ععصععطه کنطا خقطا اعدا عط) دز وصناکع از 10۳۴ 5و نو +عطاس۶ ۳6۷۵160 وی اصم‌ععم عطا خقطا عمط 20060 0۵ ۵ دز از ,۷۵۳۵ لقصتا ج م۸ 4 0۳00056015 خمعصنصع-ع۳م عط1 مکاصعصعله منز که ونلنطهاهاعصدم عنقل3 ما 1۵13160 ۵4 طتقاصتقم ,(1989) «ععطوصقآ فصه (1997) وسا7 عصنو از ,ماصعصعاه طلناه ۵۶ بونازطاهاه[کصد 07 7زا زط ها[ کص‌اصت 6 ۵۶ کاصع 0۳000 6و5 که تعطاه طععه 1۳۵۵۵ خصعتاغنل که امد عجه کعع2 نع 132 67 که ]۷۵ که 0۳ 0ص کععه نع 130 +عطاه کم کعسهم1 عصهمک عحقطاک کععهتع م1 نله بعلصنطا ۵ صععو 7ر[اع م3 2251312016۰ 276 ,13062865 نله ۶و کعسخ2ع1 منت فصه 00ص غ که ,کغاق 16 00۷67 ,01191 6 ] صذ کاصعصعاه اعد ناد اعصدم که کعزععادج0د معنامصد 06 عطا) ما فده انم مولع 4 0۵۵60 806 صف از ماعلکه 51 عطا جعاعصد0 ۵ عمنصعع0 066۵ عمط کععل ۵۶ 0۳6 هط 0 عاتامکطه صه ۵0 67 3۵1 ,عتام[۳۵ ه کز بنلنطهاها هه 6۰ :026 لا 316 6 1-0000 ۵۲۳۵۵۰ 016۲ 70 .(1992) 34۰ تعملهط آهن0ه50 1۵۲ 2005 2نصع0۳ لصا مهم 500 ]٩ معط 7۳6 .(3976) ۷۷۰ 17 معغاتقاح [ ۳۵۳۹1۹۵۲ 136 171۵ 13۷۵۹901011 ۸۱ +عاو ۵۳ عاطا۵0 ۵ 7۳۵۳۵۶ .(1993) .0 مقاناکه 16120 000 نقاصه ۸ص اک ۸ 37۵/۵۵۰ 1۵ ۵۲۲۵ ۵۳]ع1 آه نع ۵16 ماع 5۳ هذ 0ع1طام2م ق5060 ه که ۷۷۵۲۵۵7 تصام عط ۵۵ کت3۳۵0 .(1996) (۳۵) 0 مقاتاعه 1613 223-۰ ,(6)2 ,ک016لا5 7۳۵۳3100010 0 ,70۳۵ ,11۵۳۵0۵ 7096 مکعنلند اعد :65167 3/306 ۲۵۳۹1۵01۰ ۵۳۵ و0۳۳ ۵۳ کره‌ککت :7۳000 .(3997) .0 مقاتاعه 126130 6۰ معناعناعنا ۸ نصعاطامم صمناماعصد ۵ رهم۷۷۵۳ .(2004) 0 مقهاتاکه‌ 1413 0 ,طاکتصهم5 هه صعلعنله‌ی جز [مصه0 عنوعا هام۵۳ عصتماعصه1۳ .(1999) .7 ۳۰ ,1137-8067627 10۷۵0 .(357-373 00۰) و۳۵0 ]۹۲ 1000 ۰(ع0) 1۵۵ م0ه 17۳01000 ,(0ت) علعقلمد ۷ .1 زگ 060606 عطا ۳۵۵ قام۵۳ اه صمنماعصهن 156 .(2014) .7 3۰ ,1137-26762 ,0 .تاعنصه50 مصه صمعلنعنلدی منهذ کعنوععهده معنه‌عممماهطاک مت صز عصام آهنهه5 عصناماعهه13 :معط «(2)1 دا7071۵0 ۳1170 ۳05-۷251 0۳۰ م۸ که کدمزعصعصنل 156 «ر3987) .2 بش۸ م1006 و عطماهاعصهن داعناع ۳ حز هام ۵۶ فد 156 .(2002) 34 ,002 م۸ مطعلععق ۸ -ن ۳۹13 وه 600۵1 :1۵۵11۵0 وناز مها عصه‌ هارمه ۲و عیفعز ۵ط1 .(2012) تسش بقع 627و صف ۳ )6 ,۷۵9 2 ,500 ]0 601151071 706 .(1806) ۳۰ مصل0هل6 منز 0۳56 عناوم ۸ عنزطدج۸ فصه طاعناوم۳ 00660 .(2014) ۰ .بط 11۵55۵ 9 ۸۳۲ ,27 188906 7 ۷7۵16 - دوع گ عسنطا02 1 ععقناع ۲ 3۵۳۵8۳ ۵1 لقصس 30 هد 1316۵00 ول له 0[ :3/0۵ عنوزع م00 خاعل ‏ نع ز 12 ب.(0989) بط ,1200566۲ ,7۳۵7۶1010109 1 5عن2ا5 :۳6۲۹06021068 مفصتام قصه کعمامز هستماعهه13 .(2011) به .8 و10۷ ۳۳91155 ۳۵ 1 ۳۵۳۹19 سام ]۹ 1۹90001 ۸۷ .(2007) .8 منطهللدمه 1/۵ ,18130827 ولقانک 0۷6ص صقطدتکت .(عتععطا 5 مصاعهم وعطفتا انامه رع۲0 2 ۰۳۲ 657 انس م0 :65 هناد اه عناوم عطا فصه صکنلدته‌طان[160< .(2006) .7 حطاحه6۳ 2/1 ,۳6097۵01675 ۸۵۳۵۲1۲0۲۲ ]٩ ۸۶۹00010 ۵ ]٩ ۸۳۵/۶ ,کعاهاک #عانصتآ عطا وصه هزطصنام) حاکقرطظ صز و علزولقصهه 00۳۵906 ۸ .(2014) .31 .5 ,2/0102206 ۵ ول وزقاطاعط وم مفتقل052 1/0۳2 064 ]۹ ,7۵۳۵ ,71۵۲۳۵۵۳۵ ۷۷۹۵۵۵۵۵0۰ یز فعسصع۸0 ععنل۸ جز عصنام ۶و اعد 3707100, 6.8۰ )1984(. 5016 ۳۵۳۵۲۵ ۵۲۱ ۳۵۳۹1۵0 0۳۵ 1۲۵/۶101075۰ 000: 170/0 چگ ۸160 عع66078 :10009 ۰ 0۵۵07 6026 056 .(31964) ۰ ,کاع 1۹628 8 .ل نصع10ع1 15107 را 20 1۵ 707 .(1956) ۳۰ ملقطصع5م1 ۳0116 یک 01167 00168ظ اجه 3 +موحتطاک بصعاعنابی 5 نوه 5 .(1890) .7 ,م1 6 ,(.۳۵) ات۷۵ بل 10 بصماهاعصه هذ کصمد گم غامد فصه عسهد 166 بر3997) .6 و109 ۰ ۵۳۵۶ 216 مه 10000۵ .(198-211 ۵0۰) ۳۵۵۵7 8ع 01 ۲۳۵۳۹1۵0 3۷650 ۸ :۵۳۵01۵3 ماع دنهد ۸ .(2011) ۰ مصعنفنطاعصول 2 .13 مف6۲0زاکه1 فنطه ۷ «(7)1 ,50167166 500701 1070ق۸ بصقسا0 عمط ۵۶ کصمتاماکصو‌ی حاکناوصطظ مب عطا حز تناها که هام ۶و ۸ :ع لاناک آهصزهنه مضه کانعصد؟ جز بجقا م۵۵ ۶و صمتماکهوی 156 .(2010) .37 مصعق ۹۷۳۳8 ۵616 ماع 6 اطع ازعازعه نت «رعزععط 36۸ 0ع عناطا مضه تحو نک عتاهحهصصم

Translating literary works is a difficult task, especially when it comes to cultural elements. It gets more difficult when words have ambiguities and multiple layers of meaning. The present study sought to examine the adequacy of witticism in the English renderings of Sa'di's clever remarks in Golistan (The Rose Garden). To this purpose, the researchers selected three English translations of Golistan by different translators; namely, Rehatsek (1964), Gladwin (1806), and Ross (1890). A sample of 20 anecdotes containing wittical elements were randomly taken from Golistan and compared with their English translations. The collected data were then analyzed based on Delabastita's (1993) hierarchy of pun translation strategy model. The obtained results revealed that the three translations were at best similar in terms of the applied strategies, i.e. in all the translations, the most frequently used strategies were: Pun/Non-Pun translation strategy, Non-Pun/Pun strategy, and Pun/Related Rhetorical Translation strategy, respectively. Moreover, it was indicated that all the three translations used the strategies to the same extent, though slight differences were found among them in terms of the overall use of the strategies. Since adequacy in Delabastita’ framework (1993) is hierarchically defined, it can be concluded that higher level strategies lead to more adequate translations. Generally, it was observed that the three translations were the same in terms of semantic and humorous adequacy; i.e. they transferred the source text effect in translating wittical elements of the Golistan. The findings of the study would have implications for translation students as well as translators of literary works.

429195

کلید واژه ها: وجود ذهنی» داده های حسی» خطای حسی ۱- دانشجوی دکتری فلسفه دانشگاه آزاد اسلامی واحدعلوم و تحقیقاتتهران» ایران. (نویسنده مسئول) ۳- استادیار گروه فلسفه دانشگاه شهید بهشتی 0 .نع 20090 1۳22061 ۸ ار ی وی وهای مرت معا مره ۱۹؛ بساد نی ۱۳۹۹ ادراک حسی" یکی از مهمترین انواع حالات ذهنی است که در شکل گیری بسیاری از باورها و مفاهیم اساسی و همچنین آگاهی و معرفت ما به جهان» نقش کلیدی ایفا می نماید و همواره مورد توجه فلاسفه بوده است. آنچه بین اغلب فلاسفه هم در حوزه لسفه تحلیلی هم فلسفه اسلامی " مورد توافق است این است که محیط پیرامون» ب رگیرنده های حسی ما تاثیر می گذارد و این تاثیر پس از تبدیل به فعالیت عصبی و انتقال به مغزه الگوهای فعالیتی گوناگونی را در نواحی مختلف قشر مغز پدید می آورد اما بحث اصلی و اختلاف نظر در ادراک حسی بر سر تجربه آگاهانه " ما از جهان پیرامون است. پرسشهای گوناگونی در این زمینه قابل طرح اند از جمله اینکه آیا ادراک حسی صرفا نتیجه همین فعالیت قشر مغز و امری مادی است يا طی فرآیندی غیر مادی رخ میدهد؟ و آن چیزی که مستقیما ادراک می شود حقیقت خارجی است يا ساخته ذهن و اگر ساخته ذهن در پاسخ به این سوالات و سوالاتی فشابه آن در فلسفه تحلیلی و آدر؛فسفه اسلامی» نظریات متفاوتی مطرح شده است. از بین نظریات بیان شده» این مقأله در.پی آن است که با برّزسی شباهتهای میان دو نظریه وجود ذهنی در فلسفه اسلامی و نظریه داده های حسی در فلسفه تحلیلی» پلی پرای ارتباط بین این دو نظریه ساخته و با استفاده از استدلال هایی که در فلسفه تحلیلی به نفع نظریه داده های حسی مطرح شده» دلیلی را به نفع نظریه وجود ذهنی سامان دهد. از بین دلایل مطرح شدّه» استدلال از طربق خطای حسی (کزنمایی") به نحو اجمالی در فلسفه اسلامی نیز مطرح است اما به چند شیوه در فلسفه تحلیلی و به نفع نظریه داده های حسی بیان شده است که به نظر می رسد می توان آنها را به نفع نظریه وجود ذهنی بازسازی کرد. به همین منظور این مقاله ابتدا بطور مختصر به بیان این دو نظریه و شباهت ها و تفاوتهای آنها می پردازد و سپس با بیان ادله هر دو نظریه» ادله مطرح در بخش کزنمایی را بررسی و آنها را به نفع نظریه وجود ذهنی بازسازی خواهد کرد. بیان این نکته ضروریست که خطای حسی در فلسفه تحلیلی:اعم از کژنمایی و توهم " است و به همین سبب در ادامه مقاله صرفا بر کژنمایی تمرکز خواهیم کرد: کژنمایی حالتی است که شی موجود در جهان خارج همراه وی ژگیهای ۲- به عنوان مثال خواجه نصیرالدین طوسی در شرح اشارات» ادراکک حسی را توسط قوای مدر که ظاهری (حواس پنج گانه) می داند وجایگاه هر کدام را در نواحی مختلف مغز قرار مشخص می کند و بنا بر علم پزشکی زمان خود بخشهای مختلف مغز و اعصاب مرتبط بین اجزا بدن و مغز و کیفیت ادراک را شرح می دهد. (طوسی» ۱۳۷۵: ۴۳۵-۴۳۴) بزسازی استرلل ای ادگی مرای ات ره ددع ...۰ ٩ آن بر شخص مدرکث» پدیدار می‌شود اما برخی وی ژگیها مطابق وی ژگیهای واقعی نیست." ای.دی.اسمیت آنرا اینگونه تعریف کرده: "هر موقعیت حسی که در آن شی فیزیکی واقعا دراک می شود اما به گونه ای غیر از آنچه واقعا هست به نظر می رسد" (23 :2 ,51811). توهم حسی حالتی است که شخص تجربه ای دارد که به لحاظ کیفی شبیه ادراک مطابق با واقع " است اما هیچ شی ای با وی ژگیهای پدیدار شده» در جهان خارج وجود ندارد ". در حالیکه در ادراک مطابق واقع هم خود شی» هم ویژگیهای ادراک شده مربوط به آن» در جهان خارج وجود دارد". در فلسفه ادراکک حسی» فرض بر این است که توهم و ادراک مطابق واقع از هم نخستین بار در ابتدای قرن بیستم» واژه «داده های حسی» توسط پرایس» جی.ای.مور و برتراند راسل مطرح شد و مقصود از آن چیزی بود که در ادراک حسی, مستقیما از آن مطلع می‌شویم و بواسطه آن به جهان خارج طرفداران معاصر این نظریه بیان می کنند» هنگام تجربه ادراکی" متعلّق مستقیم تجربه» شی خارجی با ویژگی های آن نیست, بلکه شی ذهنی و غیر فیزیکی با وی ژگیهایی که به نحو ادراکی بر مدرک پدیدار" شده, است که او را بطور غیر مستقیم به شی فیزیکی خارجی مرتبط ساخته و از آن آگاه می کند. پرایس بیان آنگاه که میگویم: داده حسی در معرض مستقیم آگاهی من است منظور من آن است که من به کمک استنتاج و يا هیچ فرایند عقلانی دیگری مانند انتزاع یا استقرا شهودی و بصورت عبور از دال به مدلول به آن آگاهی نیافته ام بلکه نوعی حضور و آگاهی مستقیم تقریر اولیه و اصلی این نظریه را نظریه کلاسيکک داده های حسی و تقریرهای بعدی این نظریه را غیر ۱- سیب قرمزی در جهان خارج وجود دارد و ما آنرا سیب سبز می بینیم. ۳- هیچ سیب قرمزی در جهان خارج وجود ندارد ولی ما سیب قرمزی می بینیم که به نظر واقعی می آید. ۴- سیب قرمزی در جهان خارج وجود دارد و ما آنرا همان سیب قرمز می بینیم. ۰ ووفضاناس ی وی وهای معرشمت سح نماره۱۹؛ بمار سنن ۱۳۹۹ کلاسیک می نامند.! داده های حسی مورد نظر در نظریه داده های حسی کلاسیک (متعارف) سه خصوصیت ج) داده های حسی ویژگی هایی دارند که به نحو ادراکی بر ما پدیدار می شوند. با توجه به این خصوصیات, طرفداران نظریه کلاسیک داده های حسی معتقدند که در تمامی انواع تجربه های حسی اعم از ادراک مطابق واقع» کژنمایی و توهم داده های حسی وجود دارد. برنخی از فلاسفه اسلامی بر این باورند که اشگاخارجی |#واسطه ارت ذهتی آنها اذراک منی شنوند و این صورتهای ذهنی که آنها را وجود ذهنی این اشیا می نامند» معلوم بالذات و محکی خارجی آنها که وجود خارجی دارد معلوم بالعرض است. به عبارتی ماهیاتی که در خارج وجود دارند و بواسطه وجود خارجی» دارای آثار خارجی اند» وجود دیگری در مرتبه‌لذهن دارند که آن آثاز خارجی را ندارد. البته دارای آثار دیگری هستند که خاص این مرتبه از وجود است. این مرتبه از وجود وجود ذهنی است که متعلّق مستقیم» در یک تجربه ادراکی است. هنگام تحقق علم حصولی» حقیقت واحدی در ذهن تحقق می یابد که از یک حیث به لحاظ وجود» موجود به وجود ذهنی است و از حیث کاشفیت آن به واقعیت» علم است. ۱. هنگامی که علم حصولی محقق می شود صورتی در ذهن حاصل می شود که از حیث وجود؛ موجود به وجود ذهنی است و بدین سبب آنرا وجود ذهنی مینامیم. ۱- بطور خلاصه می توان گفت, طبق نظریه کلاسیک داده‌های حسی» اين اشیا ذهنی» جنبه بازنمودی نسبت به جهان خارج ندارند. اینکه ما تجربه‌هایمان را درباره جهان می‌دانیم در سطح ادراکی نیست بلکه در سطح شناختی است و بواسطه حکمی است که صادر می‌کنیم. اما نظریه های غیر کلاسیک داده‌های حسی» داده‌های حسی را دارای جنبه بازنمودی می دانند . به این ترتیب» در تقریرهای غیر کلاسیک و در مسئله معرفت‌شناختی» نیازی به استنتاج يا استقرا يا استنتاج به بهترین تبیین» نیست بلکه خود داده‌های حسی» جهان را برای ما بازنمایی می‌کنند. (در این مقاله فقط نظریه کلاسیک مطرح است). ۳- در نگاه راسل و مور داده های حسی» لزوما وابسته به ذهن يا مستقل از آن نبودند بلکه فقط متعلّقات مستقیم آگاهی تعریف می شدند. بعد از دوران راسل و مور ویژگی "وابستگی به ذهن " مطرح شد. ۴- لازم به ذکر است این مقاله ناظر به بحث وجود ذهنی است. بازسازی رل ای کی مرای پثات نطر ددع ...۰ ۱۱ ۲ این صورت» گونه ای واقع نمایی نسبت به خارج دارد چرا که وجود در ذهن و وجود در خارجی دو مرتبه الف) در حوزه ادراک حسی» هر دو نظریه را می توان در گروه نظریات غیر مستقیم قرار داد. در فلسفه تحلیلی نظریه های ادراکی حسی به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می شوند. در نظریه های مستقیم» اشیا و روابط در جهان خارج» مستقیما ادراک می شود و متعلّق مستقیم ادراکک» جهان خارج است. اما طرفداران نظریه های غیر مستقیم بر این باورند که در تجربه ادراکی ما به طور مستقیم محیط اطراف را ادراک نمی کنیم» بلکه متعلّق مستقیم ادراک» واسطه هایی هستند که بوسیله آنها جهان خارج بصورت غیر مستقیم» ادراک می ب) هر دو نظریه جز نظریات واقع گرا محسوب می شوند. نظریه های مستقیم به این دلیل که ادراک حسی را دریافت واقعیت جهان خارج میدانند صرفا با عنوان واقع گرایی"مستقیم شناخته می شوند» اما نظریه‌های غیرمستقیم را می‌توان از یک جهت به واقع گرایی و از جهت دیگرابه ناواقع گرایی تقسیم کرد. بر اساس واقع گرایی غیرمستقیم» مدل بازسازی شده از مخیط اطراف» همانگونه که در خازج هست بر ما پدیدار می شود و بر اساس ناواقع گرایی غیرمستقیم » مدل بازسازی شده که برما پدیدارامی شود» مطابق با محیط اطراف ما نیست و حتی ربطی به آن ندارد بلکه صرفا ساخته ذهن؛است. بنابراین» نظزیه داده های حسی و وجود ذهنی» هر دو در پ) در هر دو نظریه اشیا ذهنی ای " وجود دارند که متعلّی ادراک حسی و حامل وی ژگیهای ادراک شده اند. ت) هر دو نظریه باید برخی ازاواقعیت های متعارف و شهودی درباره ادراک حسی را تبیین کنند. واقعیتهایی مانند اینکه ادراککحسی ما داوّای شفافیت" استا و نوعو9 از گشردگی در برایز ان" رابه نمایش می گذازد. بر اساس تز شفافیت» وقتی منظره را از طریق دیداری ادراک می کنیم به نظر نمی‌رسد واسطه ای میان ما و آن منظره هست. گویی تجربه ادراکی همانند شیشه شفافی است که بواسظه آن» جهان را به طور مستقیم ادراک می کنیم و متعلّق ادراک اشیاخارجی هستند. این در حالیست که این دو نظریه» متعلّق مستقیم ادراک را اشیا ذهنی در نظر می گیرند و باید این امر شهودی را به نحوی تبیین کنند. ۲ ووشاار ی وی وهای معرشت معا نماره۱۹؛ بساد وی ۱۳۹۹ ث) برخلاف دید گاههای مستقیم» امکان کژنمایی و توهم در هر دو نظریه براحتی قابل پذیرش و تبیین است.» چرا که مطابق با این دیدگاه‌ها ادراک حسی در واقع ادراک بی‌واسطه جهان نیست بلکه ادراک مدلی از جهان است که درون ما بازسازی شده است. به این ترتیب ممکن است مغز ما در اثر انگیزش های غیرعادی همین مدل را بسازد در حالیکه چیزی بیرون از ما نیست. ج) اگر امکان کژنمایی و توهم تمایزناپذیر از ادراک مطابق واقع» در هر دو نظریه وجود دارد و متعلّق ادراک در انواع تجربه ها» یک نوع شی ذهنی است» در این صورت هر دو نظریه باید به این سوال پاسخ دهند "چگونه تجربه مطابق واقع را شناسایی کرده و از باورهایی که از طریق تجربه های حسی بدست می آید به باورهایی درباره جهان منتقل می شویم و این باورها را موجه می سازیم و به معرفت می رسیم؟" الف) نظریه داده های حسی صرفا در حوزه ادراک حسی امطرح می شود در حالیکه نظریه وجود ذهنی علاوه بر ادراک حسی در بخش ادراک خیالی و عقلی نیز طرح است و معقولات اولی يا ماهیات ومعقولات ثانیه را نیز شامل می شود. در نتیجه ادراک مورد بحث در نظریه وجود ذهنی اعم از ادراک حسی است. ب) در نظریه داده های حسی بحث توهم مطرح است دز حالیکه در نظریه وجود ذهنی بحث ادراک معدومات» بخش عمده ای از بحث رابه خود اختصاص داده است و سخنی از توهم تمایزناپذیر از ادراک مطابق واقع نیست. در معدومات مدرکک. واقف به عدمی بودن مدرک است در حالیکه در توهم تمایزناپذیر پ) در نظریه وجود ذهنی مباحث همچون تمایز وجود و ماهیت» همچنین مجعول بودن وجود و تشکيک در وجود مطرح است در حالیکه در نظریه داده های حسی بحث تمایز بین وجود و ماهیت مطرح نیست تا مباحث بعد از آن بیان شود. در این دیدگاه آنچه در خارج است بیش از یکک.شی و ویژگیهای آن نیست. ت) به نظر می رسد ادله مطرح در نظریه وجودآذهنی صرفا در پی اثبات اشیا یا وجودهای ذهنی هستند و اگر وجود ذهنی بواسطه ادله ای مبنی بر تصور يا تصدیق معدومات ثابت شود هدف طرفداران این نظریه محقق شده است و نیازی به اثبات وجود ذهنی در حالت ادراک شی موجود در خارج را ندارند. درحالیکه در نظریه داده های حسی» تعمیم نتیجه حاصل از استدلالهای براساس انواع خطاهای حسی به ادراک مطابق واقع» قسمت در فلسفه اسلامی برای اثبات وجود ذهنی دلایل متعددی مطرح شده که از مهمترین آنها تصور معدومات» حکم بر معدومات مبتنی بر قاعده فرعیت, استدلال بر مبنای قضایای حقیقیه» برهان ادراک مفاهیم کلی» ادراک مفاهیم انتزاعی» برهان غایت» تأثیر ادراکات (معدومات) را می توان نام برد (ملاصدر ۱۹۸۱ ج۱: ۸- ۹۲۷۵ طباطبایی»۱۳۷۷: ۳۵ جوادی آملی» ۱۳۷۵: ۵۳- ۹۰). همچنین برهان تغییر در مدرک (اضافه به عالم) (سهروردی» ۱۳۷۵: ۱۵؛ مطهری» ۱۳۷۱: ۲۵۶- ۲۵۷؛ جوادی آملی» ۱۳۷۵: ۱ ادراک مفاهیم صرف (طباطبایی» ۱۳۵۰: ۲۹)» برهان خلف" و برهان خطای ادراک (طوسی,» ۱۳۷۵: ۳۱۴٩ ملاصدرا ۱۹۸۱ ج۳: ۲۹۳-۲ طباطبایی» ۱۳۷۷: ۳۵) نیز در منابع مختلف مطرح شده است. عمده براهین وجود ذهنی براساس وجود معدومات و تصور و تصدیق آنهاست(جوادی آملی» ۱۳۷۵: ۳۴۳- ۴ در این دسته براهین از استدلالهایی برمیتا واه ملزفادااساحت ذهن با وی ژگیهای خاص هستند می توان نام برد." به نظر می رسد تنها استدلالی در خوزه ادراک خی مظرخ‌اشده» از خواجه نصیرالدین طوسی در رد نظریه اضافه و با عنوان "برهان خطای ادراک (کزنمایی)" است که می توان ا زآن به نفع نظریه وجود ذهنی استفاده کرد." همچنین در ان بزاهین؛ مسأله تعمیم نتیجه استدلال بهاسایر تجربیات حسی مطرح نیست. البته خواجه نصیرالدین طوسی سعی دارد مبحث وجود ذهنی را از ادراکات عقلی و خیالی به ادراکات حسی ادراک معنای واحدی است که از جهت اضافه به مدرک حسی یا عقلی اختلاف پیدا می کند. پس اگر در یک مورد دلیلی اقامه شد که حقیقت آن از سنخ اضافه نیست بلکه امری است. که اضافه عارض آن می شود به قطع دانسته می شود که در همه موارد اینگونه است با این حال» نزد خواجه نصیرالدین طوسی,» تعمیم نظریه وجود ذهنی بین ادراکات حسی» خیالی و عقلی مطرح است در حالیکه در فلسفه تحلیلی» در عمده نظریات» تاکید بر تعمیم نتیجه کژنمایی و توهم به ادراک ۱- ابن سینا برای رد نظریه اضافه معتقد است که اگر صورت خارجی عین معلوم باشد هر موجودی که دارای وجود عینی است نیز باید معلوم باشد. تالی باطل است پس مقدم باطل است . بهمنیار این استدلال را برای اثبات وجود ذهنی استفاده کرده است. ۱- به عنوان مثال می توان به استدلالهایی برمبنای "کلی» اعم از کلی طبیعی و کلی عقلی" يا "مفاهیم انتزاعی " يا "صرف الشی" ۳- اگرچه استدلال از طریق انواع ادراک حسی در بخش وجود ذهنی و به نفع آن مطرح نیست اما در مباحث مربوط به اشکالات وجود ذهنی» در موارد متعدد مثل اشکال "انطباع کبیر در صغیر!" بحث ادراک حسی مطرح شده است. ۴ ووفضانس ی وی وهای معرشمت مس نماده۱۹؛ بماد نی ۱۳۹۹ مطابق واقع است. به نظر می رسد طرفدار نظریه وجود ذهنی صرفا در پی اثبات وجود ذهنی ولو در یکی از انواع تجربه ادراکی هستند و ضرورتی در تعمیم آن به دیگر انواع ادراکات نمی بینند. ادله داده های حسی در فلسفه تحلیلی دلایلی از قبیل: استدلال از طریت تغییر منظری -8 :1912 ,[[1۶96) (11 استدلال توهم حسی بر اساس علت قریبه (5-28 :2016 ,50167010 ,62-162 :1994 ,90صط۵) استدلال توهم حسی بر اساس اصل پدیداری (12-15 :2010 ,([19])» استدلال کژنمایی براساس امر شهودی (3-11 :1963 ,767 ۸)» استدلال کژنمایی براساس اصل پدیداری 12-5 :2010 ,ط8ذ۴) » استدلال تخیر زمانی(15-16 :2010 ب,طفذ۴ ,80-84 :110010900,1994) استدلال از طریق کیفیات شانوی (1۹۵10۶0,1994:59-74) استدلال از طریق دویتی ۱ و استدلال از طریتی خطاپذیری 73606۲,2011) (۸/67,1967:129, به نفع نظریه داده های حسی مطرح شده است. در ادامه» بحث را صرفا بر بخشی از این دلایل که با مسأّله امکان کژنمایی پیوند دارند» متم رکز خواهیم کرد. ادله جدید برای نظریه وجود ذهنی با توجه به نظریه داده های حسی اگر بپذیریم که امکان کژنمایی و توهم تمایزناپذیر با ادراک مطابق واقع»وجود دارد» مجموعه استدلالهایی که از این طریق به نفع داده های حسی مطرح شده را می توان (البته با انجام تغبیراتی) برای اثبات يا تایید نظریه وجود ذهنی به کار بست. در فلسفه اسلامی در بحث وجود ذهنی» استدلال صریح از طریق توهم تمایز ناپذیر مطرح نیست اما اشاره به استدلال از طریق کزنماییابرای زد؛نظریه اضافه " که رقیب نظریه وجود ذهنی است مطرح شده است و به همین دلیل در ادامه بحث» صرفا به دلایلی بر پایه کژنمایی می پردازیم." خواجه نصیرالدین طوسی در رد نظریه اضافه به استدلالی از طریق کژنمایی اشاره کرده که از آن می توان به در این استدلال بیان شده» اگر نظریه اضافه صحیح و همواره متعلقّ ادراک به صورت مستقیم» شی خارجی است آنگاه باید همواره ادراکی صحیح و مطابق واقع داشته باشیم در حالی که همانطور که بیان شد به صورت - طرفداران این نظریه مانند فخر رازی معتقدند ماهیت ادراکک اضافه ای است که میان مدرک و مدرک حاصل و بواسطه این ارتباط ادراک بر مدرک عارض می شود. فخر رازی بیان می کند (رازی» 1404: ۲۱۹-۲۱۸): " اگر از سخن ابن سینا در باب ادراکک» اثبات صورت ذهنی لازم بیاید» فقط در مورد اموری که وجود خارجی ندارند صادق خواهد بود اما در باره محسوسات که ادراک آنها بر وجود خارجی آنها متوقف است» می توان احتمال داد که ادراک, اضافه ای میان مدرک و مدرک است." ۳- در منابع اصلی اصطلاح "خطا" مطرح است که منظور کژنمایست (به دلیل یکسان بودن مقاله از کژنمایی استفاده شده است). شهودی می بینیم در ادراک حسی, کژنمایی راه دارد» پس نظریه اضافه صحیح نیست. در نتیجه نظریه ای مورد تایید است که در آن امکان کژنمایی و تفاوت در معلوم بالذات با معلوم بالعرض است و بدین طریق نظریه وجود ذهنی که دارای این شرایط است برتری پیدا می کند. می توان این استدلال را به صورت قیاس استثنایی ۱. اگر ماهیت ادراکک» اضافه است» در این صورت هیچ ادراکی جهل " نیست. ۲ (بطور شهودی) چنین نیست که هیچ ادراکی جهل نیست. نتیجه: چنین نیست که ماهیت ادراک اضافه است (مصطفوی» ۱۳۸۷: ۱۰۰؛ طوسی» ۱۳۷۵: ۴۰۶). از نکات مطرح در این استدلال به این موارد می توان اشاره کرد. اول آنکه معنای جهل در استدلال» جهل مرکب است زیرا در جهل بسیط اصلا ادراکی صورت نمی گیرد تا نیازمند توجیه کژنمایی یا عدم مطابقت آن با واقع باشیم. دوم آنکه این روش صرفا برتری نظریه وجود ذهنی بر نظریه اضافه را بیان می کند و اثباتی برای وجود ذهنی به حساب نمی آید. سومین نکته این است که کژنمایی و جهل در همه انواع ادراک اعم از ادراکات حسی» خیالی و عقلی واقع می‌شود و به همین سبب اثبات از اطریق کژنمایی در حوزه ادراکک حسی در این استدلال» نسبت به دیگر دلایل اثباتوجود ذهنی» این مزیتو نقطه قوّت را دارد که قابل تعمیم به سایر مقدمه اصلی استدلال این است که همه باورهای ما درباره جهان فیزیکی» خطاپذیر هستند. این مقدمه به نحوی ما را به سمت این نتیجه گیری سوق می‌دهد که باورهای خاصتل از تجربه حسی, استنتاجی هستند و تصور می شود اين امر تأیید کننده نظریه داده های حسی است. ای. جی. ایر در این زمینه می گوید: استدلال از طریق کژنمایی به روشنی ثابت می کند که تطابق کامل میان پدیدار و واقعیت وجود ندارد. این استدلال نشان می‌دهد که اگر قرار است پدیدارها را هميشه همان طور که ظاهر هستند در نظر بگیریم گاهی دچار کژنمایی خواهیم شد. هنگامی که شی ای را ۱- همان طور که مشاهده می‌شود» این استدلال مبتنی است بر قبول نظریه‌ی صدق مطابقت. همچنین بیان خواجه نصیرالدین طوسی نیازمند محدود کردن معنای جهل به جهل مرکب است . ۷ بانط می برسند مقذمه:اول اتّان یه تقد و بروسین:قاره: ۶ ووضلار ی راون وهای مرت سح نماره۱۹؛ پماد وی ۱۳۹۹ اشتباه تشخیص می‌دهیم يا در مورد ویژگی‌های آن حکم نادرستی صادر می کنیم یا ادراک نادرستی از وضعیت آن داریم به عنوان مثال یک جسم را فیزیکی می انگاریم در حالی که در واقع یک تصویر است» اين امر نشان می دهد که احکام ادراک حسی به بنابر نظر ایر اگر شخص مستقیما از چیزی مطلع است آنگاه معرفتی غیر استنتاجی درباره آن واقعیت دارد و کژنمایی در آن راه ندارد. اما اگر کژنمایی در ادراک راه داشت معرفت استنتاجی است. به عبارتی از یک طرف بین ادراک مستقیم که آنرا معرفتی غیر استنتاجی می داند با خطاناپذیری و از طرف دیگر بین ادراک غیر مستقیم که آنرا نیز معرفتی استنتاجی و با واسطه می داند با خطاپذیری دست کم یک استلزام برقرار می کند. اگر فرض او را بپذیریم می توانیم استدلالی را بدین صورت تقریر کنیم (1110616۲,2011): ۱. اگر شخص مستقیما از 0 مطلع است» آنگاه معرفتی غیر استنتاجی درباره واقعیت های مربوط به آن دارد ۲ اگر شخص به نحو غیراستنتاجی بداند که 0 آن گاه باور شخص به اینکه 0» خطا ناپذیر خواهد ۳ بر اساس امکان کژنمایی و توهم» هیچ باوری درباره جهان فیزیکی خطاناپذیر نیست (شهودی). ۴ بنابراین هیچ کس باوری غیر استنتاجی درباره جهان فیزیکی ندارد(از ۲۳). ۵ بنابراین هیچ کس به نحو مستقیم از هیچ چیز فیزیکی ای امطلع نیست. چند نکته در این استدلال وجود دارد. اول آنکه اگر نظریه های ادراکک حسی را به دو دسته نظریات مستقیم و غیر مستقیم» تقسیم کنیم» این استدلال نظریه واقع گرایانه مستقیم را رد می نماید و به نحوی موید نظریه های غیر مستقیم مانند نظریه داده های حسی است و بخشی از مسیر اثبات داده های حسی را طی می کند اما بطور مستقیم نظریه داده های حسی را اثبات نمی کند. دوم آنکه ایر هیچ دلیلی برای مقدمه دوم بیان نکرده و این در خالیست: که بیشتر فبناگرایان معاضر که ینز میگایان ۹۳۵ هل ناتسد ایق تقدمه,راردمی تبایند و باورهای پایه موجه را خطاپذیر می دانند (100-101 :2001 ,1167067 ,56 :2007 ,1-6308). بازسازی رل ای کی برای ات نطر دودح ...۰ ۱۷ امبل پدیداری که ترسط راییسوناصورنت پندتی شده؛ بیان می کند: "اگل ب لتحاظ حیبی ! بهنظن شخ رس که چیزی وجود دارد که از کیفیت حسی خاصی برخوردار است آنگاه چیزی وجود خواهد داشت که شخص از آن آگاه است و واقعا از آن کیفیت برخوردار است" (32 :1994 ,1001090).* یکی از دلایل طرقذاران ال ,پذایاری بر اساس ,درون نگری استت.؟ آتهاادعااسی تن ا گر دو یک تجربه ادراکی وی ژگیهایی برما پدیدار شود» آنگاه با درون نگری و بصورت شهودی به این مطلب می رسیم که مصداق بالفعلی از این وی ژگیها (شی حامل وی ژگیها همراه ویژگیها) موجود است تا کیفیت تجربه را بطور کامل تبیین نماید.استناد درون نگری" (ادراک:دورنی) از اسعاد به اراک حسی " قوبتر است. درون نگلری معطوف به امور ذهنی است و ادراک حسی مربوط به اشیا خارجی است. در پذیرش داده هایی که از طریق درون نگری بدست می آیند» نیازی به واسطه نداریم. به عنوان مشال از طریق درون نگری به باورهای خود آگاهی داریم و در بدست آوردن آن» نیازی به؛بررسی گفتار و رفتار خود نداریم. این درحالیست که دیگران برای رسیدن به باورهای ما نیاز به تحلیل رفتار و گفتار ما دارند(2010:6 ,۳18[0). می توان برهان کژنمایی به نفع نظریه داده‌های خسی را براساس اصل پدیداری و بر مبنای پذیرش امکان کژنمایی» اصل لایبنیس " و اصل تمایزناپذیری! » بدین صورت تقویر نموه( 12-15 :2010 ,190): ۱- قید حسی در این عبارت مهم است چرا که "به لحاظ حسی" مانند "به لحاظ باورگونه" نیست. در باور, لزوما شی ای وجود ندارد اما در ادراک حسی شی ای هست و عامل مصداق یافتن آن کیفیت است. ۲- قید به نظر رسیدن در عبارت "به لحاظ حسی به نظر می رسد" بیان می کند که هنگام تجربه حسی, به لحاظ پدیداری کیفیتی برای من حاضر است و من آگاهانه از آن مطلع هستم. ۳- اصل پدیداری به صورت قضیه شرطیه ای بیان شده است که مقدم آن پدیدار شناختی و تالی آن متافیزیکی است. در حقیقت این اصل به ما می گوید اگر قرار است اشیا برای ما به لتحاظ پدیدارشناختی"به گونه ای خاص باشند آنگاه باید به لحاظ متافیزیکی چیزی وجود داشته باشد که آن ویژگی‌ها را حمل کند و مصداق بخشد. ۴- دلیل دیگر طرفداران این اصل مبتنی بر عادات زبانی است. وقتی گزارش کلامی از تجربه خود می دهیم حتی اگر گزارش از نوع توهم حسی است در گزارش پایبند به وجود یک شی بیرونی هستیم و با اذعان به درستی گزاره بیان شده» به وجود شی ای حامل ویژگیهای پدیدار شده» ملتزم می شویم. طرفداران این اصل استدلال می کنند که زبانی که برای سخن گفتن از تجربه های خود به کار می گیریم در بردارنده التزامی ضمنی به اصل پدیداری است. ۷- بصورت خلاصه اصل تمایزناپذیری این همان های لایبنیتس می گوید: اگر دو شی از ویژگی های متفاوتی برخوردار باشند آن دو شی این همان نیستند. (1 10611162۵ 01 /رانازطنص ۵50۳ ز) ۸ ووفضاناس ی وی وهای معرشمت مع نماره۱۹؛ بماد نی ۱۳۹۹ ۱ اگر به لحاظ حسی به نظر شخصی برسد که چیزی وجود دارد که دارای کیفیت حسی خاصی است» آنگاه چیزی وجود خواهد داشت که شخص از آن مطلع است و واقعا دارای آن کیفیت است. (اصل پدیداری با ۲ در کژنمایی به لحاظ حسی به نظر شخص می‌رسد که چیزی وجود دارد که دارای کیفیت خاصی است» در ۳ بنابراین» درکژنمایی چیزی که شخص از آن مطلع است» شی متعارف بیرونی نیست. ۵ ادراک مطابق واقع و کژنمایی به لحاظ پدیدارشناختی» در حالت ذهنی زیربنایی مشت رک هستند. نتیجه: در ادراک مطابق واقع شخص از داده حسی مطلع است. در استدلال مقدمه مخفی ای وجود دارد که بر اساس آن اشیا صرفا یا در عالم خارج (بیرون) با در ساحجت ذهن وجود دارند و اگر شی ضرورتا موجود است اما در عالم خارج نیست پس حتما در ذهن وجود دارد که به اصل رابطه ای بیان می کند تجربه ادراکی اعم از تجربه ی واقعی» کزنمایی یا توهم» رابطه ای است و هویت آن:وابسته به ارتباط با یک شون است یناب ین ال اد راک ی جک رابطه ذو موضعی است؟ که هویت و تقوم" تجربه وابسته به وجود هر دو ظرف آن است و در تحقق آن, همانطور که وجود مدرک شروریست ازتباط پامدر که که در حال حاضر وجگاد دارد: آلزالیست: هنگام تجربه ادراکنی وبادرون نگری؟» به نظر می‌رسد که از اشیای مختلفی آگاهیم و اطلاع ادراکی از اشیا تنها در صورتی وجود دارد که طرف‌های رابطه (یعنی اشیا) وجود داشته باشند. خود تجربه ادراکی طرف رابطه نیست» یعنی شخص تجربه ادراکی را ادراک نمی کند» هر چند می‌تواند در هنگام تجربه ادراکی از خود تجربه مطلع شود. بعبارتی وقصی (- اصل تمایزناپذیری بیان می کند بین ادراک مطابق واقع و کژنمایی و توهم حسی از جهت پدیداری تمایزی وجود ندارد و این ۲- از انواع رابطه ها می توان رابطه ادراک حسی, رابطه علّی» رابطه شباهت یا رابطه جستجوی را بیان نمود. رابطه ادراکک حسی با رابطه جستجو کردن» متفاوت است. می توان گفت. رابطه «جست‌وجو کردن يکک شی» برقرار است بی آنکه شی ای وجود داشته باشد. اما رابطه ادراکک حسی به عنوان مثال «نگاه کردن به یک شی» تنها در صورتی برقرار است که شی (یکی از طرف‌های رابطه) مستقل از فاعل تجربه (طرف دیگر رابطه) » وجود داشته باشد. بزازی استدلل خلای ادکی رای ات نطر ود خی ...۰ ۱۹ شخص 5 تجربه ادراکی از ۲ که مستقل از فاعل تجربه موجود است.» دارد وجود 1 شرط صحت تجربه ادراکی او می شود. پس صادق بودن این گزاره که شخص 5 تجربه ادراکی از 7 دارد منطقا مستلزم وجود داشتن 2 است و در هیچ جهان ممکنی تجربه ادراکی از 3 محقق نمی شود مگر آنکه به ضرورت 2 وجود طرفداران اصل رابطه ای با استفاده از اصل شفافیت سعی در اثبات آن از طریق درون نگری دارند. اصل شفافیت بیان می کند» هنگام ادراک حسی مطابق واقع» وی ژ گیهای به نظر آمده تنها ویژگیهای شی بیرونی است و کیفیات خود تجربه نیست. در حقیقت تجربه ادراکی فقط مانند شیشه شفافی است که بدون دخل و تصرفی ما را به دنیای خارج مرتبط می سازد . به عبارتی با تمرکز مستقیم بر روی جنبه های مختلف پدیداری تجربه خود به سمت کیفیات و وی ژگیهای شی بیرون از تجربه سوق پیدا می کنیم نه آنکه صرفا ویژگیهای تجربه را بیابیم. ما خود تجربه را نمی بینیم و تجربه صرفا یک واسط بین مدرک و مدرک است. پس بطور شهود درونی ( نه شهود عقلی) می پذیریم که ویژگیهای به نظر آمده» ویژگیهای شی بیرون از تجربه! است که کیفیات یا وی ژگیهای تجربه را می سازند و با اینکه تجربهاواسطه بین ملارکث وامد رک است به نظر می رسد انگار هیچ واسطه ای ین آنها نیست و با تنیوه9 ۳:5 و مساظر با آف اک هیر تغییر می کند. طرفداران دید گاه رابطه ای بیان می کنندابهترین تبیین بای بیان؛اضصل شفافیت» این است که تجربه ادراکی را تجربه ای براساس رابطه‌ای با شی یا متعلّق تجربه بدانیم و آنرااصضرفا امری درونی در نظر نگیریم. پس به دلیل اینکه تجربه امری رابطه ای است هر میزان درون نگری داشته باشیم چیزی جز وی ژگیهای طرف رابطه که همان الف) شهود اول: هنگامیکه با تمرکز به تجربه ادراکی خود نگاه می کنم» به نظر ی رسد که وی ژگیهای ادراک شده» ویژگیهای تجربه من نیست بلکه ویژگیهای شی خارجی است.(تز شفافیت) و من صرفا واجد یک تجربه ب) شهود دوم: می دانم واجد تجربه آگاهانه بودن چه کیفیت و حال و هوایی دارد" و تا حد زیادی تحت تاثیر شی خارجی است و تجربه من صرفا یک واسطه است. نتیجه) بهترین تبیین این است که این فرآیند به دلیل رابطه بین مدرک با مدرک است, در نتیجه ادراک حسی یک فر آیند رابطه ای است (5-28 :2016 ,501671018). ۱- شی فیزیکی و مستقل از ذهن یا شی ذهنی ۰ ووفضانس ی وی وهای معرفمت مس ناد ه۱۹؛ بماد سای ۱۳۹۹ بر اساس امکان کژ نمایی» اصل تمایزناپذیری و بر مبنای اصل رابطه ای» می توان استدلال به نفع ۱ بر اساس اصل رابطه ای»ادراک واقعی رابطه ای دو طرفه است که قوام و هویت آن وابسته به ارتباط شخص ۲ براساس اصل تمایزناپذیری بین ادراک واقعی و کژنمایی از جهت پدیداری تمایزی وجود ندارد. ۳ بهترین تبیین برای اصل تمایز ناپذیری این است که بپذیریم در هر دو نوع تجربه ادراکی» روابط عین هم ۴ اگر در دوتجربه ادراکی تمایزناپذیر دو رابطه یکسان و عین هم داشته باشیم» همچنین یک طرف رابطه که مدرک است یکی باشد. آنگاه طرف دوم رابطه نیز یکی است. ۵ در کژنمایی شی خارجی مناسبی که طرف زابطه و:دارای ویژگیهای پدیدار شده است» وجود ندارد. ۶ پس در کژنمایی طرف دوم رابطه یک شی ذهنی است که آنراداده حسی می نامیم. ۷ طرف دوم رابطه که متعلّق ادراک است .در اراک واقعی نیز دادهحسی است(از ۶:۴). اثبات وجود ذهنی از رهگذر بازسازی استدلال های فلسفه تحلیلی می توان استدلالهای ارائه شده در تأیید این دو نظریه را به دودسته تقسیم نمود. دسته اول استدلالهایی که صرفا نظریه های رقیب را رد می کنند و اثبات مستقیمی برای اشیا ذهنی ندارند. استدلال خواجه نصیرالدین طوسی در فلسفه اسلامی و استدلال خطاپذیری فلسفه تحلیلی از این دسته اند. دسته دوم استدلالهایی که مستقیما به اثبات اشیا ذهنی از طریق کژنمایی می پردازند که به نظر می رسد در فلسفه اسلامی» چنین استدلالهایی موجود نیست اما در فلسفه تحلیلی موارد متعددی وجود دارد که به دومورد آن اشاره شد. همانطور که بیان شد طرفداران اصل پدیداری بر اساس درون نگری به اثبات آن می پردازند. فلسفه اسلامی نیز آگاهی به یک ادراک را از نوع علم حضوری می دانند و بیان می کند» شخص مدرک به ادراک خود علم حضوری دارد. از این جهت بحث فلسفه اسلامی به بحث فلسفه تحلیلی در خصوص درون نگری نزدیک است. می توان گفت هنگام ادراک حسی» شخص مدرک به شی و ویژگیهای آن براساس علم حضوری» آگاهی دارد و علم حضوری براساس حضور وجود مدرک نزد وجود مدرک است. با این بیان می توان اصل پدیداری را در حوزه فلسفه اسلامی بازسازی کرد و آنرا اصل حضور نامید: اگردر یک تجربه ادراک حسی و بصورت حضوری و آگاهانه» به نظر مدرک برسد که به کیفیاتی بر او پدیدار شده و وی ژگیهایی را ادراک کرده است» آنگاه مصداق بالفعلی از آن وی ژگیها (حامل آن وی ژگیها همراه وی ژگیها) موجود است تا کیفیت تجربه را بطور کامل تبیین نماید. این مصداق بالفعل يا وجود خارجی یا وجود ذهنی است که وجودش نزد وجود مدرک حاضر است. بازسازی این استدلال براساس اصل حضور اینگونه است: زد وقتی شخص دچار کزنمایی می شود به نظر او می رسد که چیزی دارای کیفیت خاصی است درحالی که شی خارجی که اذراک شده واقعا داراتی آن کیفیت نیست. ۲ ادراک یک امر وجودی است و آگاهی به آن از نوع علم حضوری است. ۳ در علم حضوری,» وجود مدرک (با تمام وی ژگیهای خود) نزد مدرک الزامیست. ۴ پس اگر بواسطه تجربه ادراکی و با علم حضوری به این تجربه» به نظر شخصی برسد که چیزی دارای کیفیتی است آنگاه واقعا چیزی وجود دارد که,شخص از آن مطلع است و دارای آن کیفیت است. (اصل ۵ یک شی با ویژگیهای خاص يا به وجودخازجی موجود است یا به وجود ذهنی. ۶ از آنجا که شی واقعی با وی ژگیهای به نظر آمده در کژنمایی» دراخارج وجود ندارد این نتیجه به دست میآید که در این موارد» شخص از شی ذهنی با آن وی ژگیها مطلع است. با استفاده از مطلب خواجه نصیرالدین طوسی مبنی بر معنای واحد:پرای ادراک. می توان نتیجه را به ادراک ۷ اگر در ادراک مطابق با واقع آنچه ادراک می شود همان شی خارجی است» آنگاه ادراک مطابق واقع از نوعی متفاوت و متمایز با ادراک از نوع کژنمایی خواهد بود. ۸ در حالیکه ادراک دارای معنای (نوع) واحدی است (زفع تالی). ٩. بنابراین» در ادراک مطابق با واقع نیز آنچه ادراک می شود همان شی خارجی نیست (رفع مقدم). ۰ متعلّق ادراک یا شی با وجود خارجی ات یا شی با وجود ذهنی: نتیجه : پس در ادراک مطابق واقع نیز متعلّق ادراک همان شی ذهنی است. اگر معادل اصل رابطه ای» قاعده تضایف در فلسفه اسلامی را در نظر بگیریم» متضایفین دو امر وجودی هستند که هیچ یک بدون دیگری قابل تعقل نیست. دو امر متضایف, رابطه و نسبتی دو جانبه با یکدیگر دارند و نسبتی که هر یک از دو طرف رابطه با طرف دیگر دارد با هم متفاوت است ولی در عین حال با یکدیگر تلازم دارند و تفکیک آنها در خارج و در ذهن محال است. از جمله احکام تضایف این است متضایفین از نظر وجود ۳ ووضلزا نی وی وهای مرت مس نماره۱۹؛ پماد سای ۱۳۹۹ و عدم و از نظر قوه و فعل با هم یکسان اند» اگر یکی از طرفین تضایف» موجود بالفعل با بالقوه باشد طرف مقابل آن نیز همین طور خواهد بود. در حوزه ادراک حسی نیز مدرک با مدرک رابطه تضایف دارند اگر یکی بالفعل موجود است دیگری نیز بالفعل موجود است. از همین قاعده می توان برای استدلال بهره جست و آنرا : تجربه ادراکی اعم از تجربه ی واقعی يا کژنمایی» رابطه ای وجودی و دو طرفه بین مدرک و مدرک است که هیچ یک از دو طرف بدون دیگری قابل تعقل نیست و قوام و هویت ادراک وابسته به وجود آنهاست و ۳ در کژنمایی شی خارجی (مدرک) مناسبی که طرف رابطه و دارای ویژگیهای ادراک شده باشد» وجود ۴ بنابرقاعده تضایف در کژنمایی» مدرک وجواد.دارد پس مدرککث.با ویژگیهای ادراک شده» موجود است. ۵. یک شی با ویژگیهای خاص يا به وجود:خازجی موجود است یا به وجود ذهنی. ۶ پس مدرک در کژنمایی» شی-بااوجود ذهتی ات (از۳ و ۵). »1 برای تعمیم تجربه ادراکی از نوع کژنمایی به ادراک مطابق واقع و ادامه استدلال به شیوه استدلال قبلی می در میان نظریه های مطرح در باب چیستی ادراک حسی در فلسفه تحلیلی معاصر نظریه داده های حسی شباهتهای قابل توجهی با نظریه وجود ذهنی که فیلسوفان مسلمان از آن دفاع می کنند وجود دارد هر چند تفاوتهایی نیز در میان است. در تأیید نظریه داده های حسی استدلالهای متعددی ارائه شده است که به نظر می رسد با بازسازی برخی از آنها می توان ادله جدیدی در دفاع از نظریه وجود ذهنی اقامه کرد. این مقاله با پررسی ادله مبتنی بر خطای حسی (کژنمایی) در دو حوزه نظریه وجود ذهنی فلسفه اسلامی و نظریه داده های حسی فلسفه تحلیلی و تقسیم این استدلالها به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم» دو دلیل مستقیم به نفع نظریه وجود ذهنی ارائه کرد که متناظر با دو اصل پدیداری و رابطه ای در حوزه فلسفه تحلیلی» از دو اصل حضور و تضایف که از اصول پذیرفته شده در فلسفه اسلامی اند بهره می برند. زسازی سول خلای ارکی رای پاست طر دودح ...۰ ۱۲۳ جوادی آملی» عبداله .(۱۳۷۵) . رحیق مختوم. ج ۱ ب۴ قم» اسرا رازی» فخرالدین ,(۱۴۰۴ ق). شرح الاشارات. ج ۱ قم مکتبه المرعشی سهروردی» شهاب الدین .(۱۳۷۵). مجموعه مصنفات شیخ اشراقه ج ۲ تهران» موسسه مطالعات و تحقیقات طباطبایی» محمد حسین .(۱۳۵۰). پدایه الحکمه. قم موسنه النشر الاسلامی طوسی» خواجه نصیرالدین .(۱۳۷۵). شرح الاشارات و التنبیهات. ج۰۲ قم نشر البلاغه مصطفوی» حسن .(۱۳۸۷). شرح اشارات و تنبیهات. نمط سومتهران» دانشگاه امام صادی مطهری» مرتضی .(۱۳۷۱). مطهری, مجموعه آثار. ج 4» تهران» انتشارات صدرا ملاصدرا محمد ,(۱۹۸۱م) . الحکمه المتعالیه فی الاسفار الاریعه. ج ۱و ۳ بیروت» دار احیا التراث : 577010696 1560۲7۰ 560-1020 156 معط صناعس۸ 1۵۶ .(ر1967). ۸.7 ۸ ۶ ۳01006000 +مکصهاک 156 بدمامع 006 014 صعاطم2۳ عط7 .(2011). 1 مصنقح عم ,10005 000۰ع 06 01 چطاصمعمانط 2 .(2010) ۷۷۰ مطکذ۳ 0 ,1208080 00۳000 ۵۲ ۷۵ عطا هه صعفنامعماگ (2001) 36 ,1۲۳06۲ تام 050 1نط2 01 جنوعم ملعی ۳ ۵+متصهاک 15۵ +028۵ -ععصعگ .(2011) 3/۰ ,۲۳۵۲ ع8 0 0 1۳0010186۰ اه معط عطا ۵ دنا محصنه۸ .(2007) 31۰ م0صع1 و اند 7۵063 0۳10۳۵ ,۵۳۵ 310۷ مچطاممعمانطام که عصعاطاممم عط1 .(0912) .ظ ,[1ع۹ ۸ 7ا 7036 113۳۷2۳۵ بعع و طصع۲ بصونا م2 01 2۳0016 156 .(2002) .۸.0 مطانصک

یکی از نظریه های مطرح در وجودشناسی فلسفه اسلامی نظریه وجود ذهنی است. فیلسوفان مسلمان دلایل متعددی بر له این نظریه ارائه داده اند که عمدتاً بر پایه ادراک معدومات شکل گرفته است. در مباحث فلسفه ادراک حسی معاصر، نظریه های متفاوتی در تفسیر ادراک حسی عرضه شده که از این میان نظریه «داده های حسی» شباهتهای قابل توجهی با نظریه وجود ذهنی دارد. پاره ای ادله ارائه شده بر له نظریه داده های حسی بر مسأله خطای حسی استوار شده اند. در تقریر این ادله از اصولی همچون اصل پدیداری و اصل رابطه ای استفاده شده است. مسئله قابل طرح این است که چگونه می توان از این ادله، دلایل جدیدی را به نفع نظریه وجود ذهنی اقامه کرد؟ در مقاله حاضر پس از مروری فشرده بر این دو نظریه و بیان شباهتها و تفاوتهای آنها، ادله نظریه داده های حسی که بر مسأله خطای حسی استوارند تحلیل می شوند. در مرحله بعد دو استدلال جدید بر نظریه وجود ذهنی با بهره گیری از دو اصل «حضور» و «تضایف» ارائه خواهند شد. بر اساس اصل حضور، مدرَک برای مدرِک حاضر است (وجود دارد) و چون در موارد خطای حسی وجود خارجی مدرَک با ویژگیهای پدیدار شده منتفی است، وجود ذهنی آن ثابت می شود. مقتضای اصل تضایف نیز آن است که در موارد خطای حسی مدرَک با ویژگیهای پدیدار شده (به عنوان امر متضایف با مدرِک) از وجود بالفعل برخوردار است و چون در این موارد مدرَک با این ویژگیها در خارج نیست وجود ذهنی آن نتیجه خواهد شد.

480351

1 استادیار گروه علوم سیاسی» دانشکده حقوق و علوم سیاسی, دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد» ایران ۹۰ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان 1400 4 20055 که 56 ۵۶ «عاصع عطا ععه کعنصای اکمعطاز عطا فاعم اصعصم ماع ۷عل عط ۳۳۵۵ 4 ۲۵۳۲۵۳ ع۵طا ۵۳ 276 ۵۷ ,31/07606۲ بعاه هه کس 6060۳6 ,10۷6910۳5 مکعاناه وقصقلعنانا00 6 06 صف «مناق 10 آهعنط مدع معع وصه عسحله ما ومعلصنا ‏ الم عط1 بصمناصعانه کعاممع0 مفصناجه 06 136 106256 1۵ کقعوز 1006 ۷عل فص نمدمنامصعاصذ هصنه‌عزمم بجاع نوم 1۵۳ عنققط 67 ع6 ۲ ۳6 ععلقسه فص عدمتحوصه؟ آدسعاه فص واخاصعلز عنعطی فص ععطصی که هام۲۳ 6 ۷۳۵۲۵ کعهام عط) ۶و 0۳۵ کز صمزه۳ معا مصنفوصیک 6ط1 بصمناهاد فص صمناصعاند آهطامای و کز 370۳۷۵۲۷ 06۳60000۰ ۷6 انوم کاز 62560 326 00۵100601 کاز وصه الم ۵۶ رامع معع 6 که همم 0#صه 20300 ۳621ع ه ققط وقلما خقطا صمنه عطا هز کعصصی عط کم عد0 65 067600۵ هه لقاصعه عطا سیف عصتوص۳ هه عصهد کچد 310 .1661 هدنام ماه ۵ 0۳ کز 02067 عنط ۵۶ ۶۵05 صنقص 156 2۳206۰ هه تقلاموم وی امس کنطی معاهص ۳۵۲ 1516۳۵0021 هط صز صمناهاام۳ عخانعوم هه عصنوص۳ط ک 310۳ ۶و کلقامعصحلوص۶ 1 068 تانصز 0صه کدمناه اصقاحومطز عطا عصنطوععل روط ماما ووفصماصنل ادسعاه داع 13۳۵ [هماعنط ه زا کمععلهصین‌ناوم لوط ممصصقام طلعنطم و‌مصمامنل ندسعلنه صعزع 110۳ [هعناناهممعع اصی‌گندهند داز عازم‌5ع0 رد210۳ اقطا کمعاعقطامصه عطقم عطا ,06۳۹0666 40 ع06ن۳2ز لمدمناهدعاصز عننانعوم ج عتعنطه ما عاطه 665 کقط ععزه لهس فصه ددع2 عکا عناوم عط داوت0طا صعاکرک دوعص عط ها صمفاقا 60 هد ناه 06 ع0ازد00 370۳۷80 ۵16۳201 وصه 0060 ۵۶ عکت ۳0067 5۵ فوصه اصعصعع مق صعضلسی‌نام2 له 6 006 213076655 5 210۳۸/237 10062960 ققط عسعلنه و310۳ ۵۲ احعم عز حاعنطی معسقلنه ۶ ۵۹۷۵۲۳۹۲ ۳۵۳۵0۹ ,5006066 ما2 فص هل ۶4و ونهد۳ ععدعند آمنناوه2 که «معیع‌اومم اصهاعزوک۸ 1۰ ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی ۹۱ فرهنگ» یکی از مژلفه‌های مهم ک شورها برای به‌ر سمیت شناخته شدن و افزایش جذابیت در سطح بین‌المللی است. راهبرد تصویر سازی فرهنگی در کشورهای اسکاندیناوی» در طول تاریخ» بر تعداد محدودی از ارهبا طات و تعاملات بین‌المللی متمرکز بوده است. امروزه نروژ یکی از قوی‌ترین بازیگران بین‌المللی است که نقش مهمی در ارتقای صلح بین‌المللی دارد.؛ این درحالی است که فرهنگ نروژی در طول تاریخ» کمتر در سطح بین‌المللی شناخته شده |است. نروژ یکی از بازیگران مهم فرهنگی در سطح بین‌المللی و الگوی صلح و گفت‌وگو و خلق‌کننده بسیاری از ابتکارهای صلح بوده است. در گذشته» نروژی‌ها از الگوی فرهنگی و بین‌المللی «انزوای زیبا"» استقبال می‌کردند و از آن راضی بودند. زندگی در یک منطقه جغرافیایی خاص و ایزوله شده و سروسامان یافتن بدون درد سر امور» ازجمله اهداف نروژی‌ها در گذشته بوده است. فرهنگ نروژی در گذشته» جز فرهنگ‌های سنتی و بسته منطقه | سکاندیناوی بوده و برهمین! ساس» تعاملات کمتری با فرهنگ‌های مناطق دیگر اروپا داشته است. ثروت طبیعی گسترده نروژ (ازجمله نفت) و جمعیت کم» این کشور را از جهان خارج از منطقه نوردیک» بی‌نیاز کرده بود. بخش زیادی از روابط خارجی و تعاملات بین‌المللی نروژ تا اواخر دهه 0000 با کشورهای منطقه نوردیک و اسکاندیناوی انجام می‌شد. در سال‌های منتهی به 0( نخبگان نروژی با همراهی وزارت امور خارجه این کشور فرهنگ را به‌عنوان یکی از ابزارهای | صلی جذابیت این ک شور در سطح بین‌المللی» وارد سند چ شم‌انداز راهبردی سیا ست خارجی و دیپلما سی این کشور کردند. یکی از دلایل این کار» این بود که در شرایط کنونی جهانی شدن» زندگی در انزوا و بدون ادغام» اتحاد و ائتلاف با یک گروه خاص, ناممکن شده است. نروژی‌ها پس از جنگ جهانی دوم» به اهمیت فرهنگ در گسترش تصویر مثبت از این کشور واقف شاه‌اند و اکنون» جهت‌گیری اصلی زندگی و الگوی فرهنگی نروژ به‌سوی همکاری‌های بین‌المللی ساخت‌بندی شده است. راهبرد روابط خارجی و دیپلماتیک کشورهای | سکاندیناوی و نوردیک» به‌ویژه نروژ برپایه تعداد محدودی از روابط خارجی گسترده و کیفی» جهت‌گیری شده است. این مسئله» به‌معنای این است که این کشورها شرکای راهبردی‌ای در سطح نظام بین‌المللی 1۳ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان 1400 ندارند و در روابط با کشورهای دیگر» بی‌طرفی گسترده‌ای را مدنظر قرار می‌دهند. بااین‌حال» در چند سال گذشته» نروژ تلاش کرده است تا روابط بین‌المللی و دیپلماتیک خود را برمبنای فرهنگ و اقتصاد» با طیف وسیعی از کشورها (به‌ویژه کشورها و مناطقی که پیش از انتخاب این راهبرد» علاقه‌ای به گسترش روابط با آن‌ها نداشت) گسترش دهد. نروژ پس از جنگ جهانی دوم با طراحی راهبردهای فرهنگی و استفاده از مژلفه‌های نرم‌افزاری» تصویر مثبت و جذابیت بین‌المللی خویش را افزایش داده است. یکی از دلایل موفقیت در این کار» سیا ست‌گذاری‌های راهبردی مدبرانه و تأکید اساسی بر بازسازی هویت نروژی و برندینگ نروژ در خارج از این کشور بوده است. برهمین‌اساس» مقاله حاضر با استفاده از چارچوب نظری شش‌ضلعی سیمون آنهولت. و وام‌گیری یکی از مولفه‌های این الگو یعنی فرهنگ» نقش فرهنگ را در تصویرسازی و شهرت مثبت نروژ در نظام بین‌الملل» از طریق ابزارهای دیپلما سی فرهنگی» برر سی کرده است. پژوهش حاضر با نگاهی به نقش فرهنگ و ابزارهای دیپلماسی نروژی» مژلفه‌های اساسی دیپلماسی فرهنگی و مبانی برندسازی و جذابیت مثبت این کشور را تجزیه‌وتحلیل کرده و سرانجام» برمبنای فرضیه خود تأ کید می‌کند که نروژ با وجود مشکلات پرشماری که کشورهای کوچک در نظام بین‌المللی دارند» از طریق سیاست‌گذاری نهادمند و شفاف و استفاده حداکثری از مژلفه‌های مثبت فرهنگ نروژی» توانسته است» جذابیت و وجهه مثبت بین‌المللی خود را گسترشآذهد و برهمین‌مبنا آدراک دیداری و شنیداری برندینگ نروژ را به‌سوی جذابیت و مثبت بودن هدایت کند. روش پژوهش حاضر مبتنی‌بر واکاوی تحلیلی است. برهمیناساس» ابتدا ضمن تشریح ساختار مفهومی پژوهش» تاريخچه سیاست خارجی و دیپلماسی نروژ و همچنین» بافت و ساخت هویت و فرهنگ نروژی را بررسی می‌کنیم و سپس اقدامات سیا ست‌گذارانه و ابزارهای دیپلما سی فرهنگی نروژ که برگرفته از فرهنگ این کشور و منطقه مفهوم برندینگ ملت و تصویرسازی ملی» ازتباط وثیقی با شهرت بین‌المللی کشورها دارد. این حوزه میان‌رشته‌ای در یک دهه اخیر» گسترش يافته است. عوامل و مژلفه های گوناگونی در تصویرسازی یک کشور نقش دارند که یکی از اين عوامل» فرهنگ است. در زمینه تصویرسازی ملی ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی 1۳ و برندینگ کشورهای نوردیک و همچنین» دیپلماسی فرهنگی آن‌ها منابع و مقاله‌های گوناگونی وجود دارد که در ادامه به پرخی از آن‌ها به‌عنوان پيشینه پژوهش, اشاره می‌کنيم. سیمرق اهر ات نخستین و مشهورترین نظریه‌پرداز این حوزه است: او با کتاب «هویت رقابتی» مدیریت جدید برند برای شهرها مناطق» و ملل» بحث در مورد برندینگ ملت را آغاز کرده است. الگوی شش ضلعی وی در این کتاب, از الگوهای مشهور در زمینه محاسبه برندینگ و تصویر ملی > شورها است. این شش ضلع عبارتند از: گرد شگری» سیا ست دیپلما سی عمومی؛ اقت صاده مهاجرت» و صنعت. آنهولت» برند کشورها را با استفاده از این شش شاخص بررسی کرده یکی دیگر از آثار مطرح در این زمینه» کتاب دیگر آنهولت با عنوان «مکان‌ها هویت» تصویر و شهرت» است. وی در این کتاب؛ با بررسی برند کشورهای گوناگون» تأکید می‌کند که مکان و جغرافیای هر کشور هویت» تصویر و شهرت خاصی به آن کشور می‌بخشد. (۸۵11,2010) یکی از مقاله‌های مهم دراین‌باره به زبان فارسی,» مقاله «شورای نوردیک و سیاست‌گذاری ساخت تصويیر ملی و برندینگ بین‌المللی؛ دريچه خوشبختی به جهان معاصر» نوشته آرش بیدالله‌خانی است که در مجله «مطالعات زاهبردی سیاست‌گذاری عمومی» چاپ شده است. بیدالله خانی با | ستفاده از الگوی نظری برندینگ و ت صویر سازی ملی» چرایی برند و 7 صویر مثبت کشورهای عضو شورای نوردیک» ازجمله نروژه سوند» فنلاند و دانمارک را تجزیه‌وتحلیل کرده که برآمده از فرهنگ منطقه | سکاندیناوی و پیگیری سیااست‌گذاری نهادی در زمینه تصویر سازی منطقه‌ای و ملی از طریق شورای نوردیک و نهادهای تخصصی تصویرسازی ملی در کشورهای این همچنین» بیدالله‌خانی و کهرازه در مقاله دیگری با عنوان «شورای نوردیک؛ مبانی منطقه‌گرایی توسعه‌محور احتماعی برمبنای ادراک و تصویرسازی مثبت جهانی» که در مجله «مطالعات توسعه اجتماعی ایران» چاپ شده است» پنج محور یا هدف تو سعه‌ای را بنیاد تصویر سازی مثشبت از این ۹1 پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان 1400 منطقه در دنیا می‌داند و برهمین‌اساس» تأکید می‌کند که هدف هویتی سیاست‌گذاری در این کشورها نه ملی» بلکه بین‌المللی است و این هدف» به‌سوی برند شدن تمام ابعاد زندگی این کشور ها در سطوح توس_عه‌ای گو ناگون جهت‌گیری شده است.( 204 (۵0 30100112010 افزون بر این» منابع متفاوتی نیز به زبان انگلیسی درباره موضوع دیپلماسی و برندینگ نروژ وجود دارد که یکی از آن‌ها مقاله «مدیریت شهرت ملی و دولت رقابتی؛ مورد نروژ و دانمارک»» نوشته اسوین ایوار آنجل و مادس مورداشت؟ است. این نویسندگان با استفاده از الگوی نظری برندینگ ملت. برنامه‌های اعتبارسنجی و شهرت ملی و بین‌المللی دولت‌های دانمارک و نروژ را در طول سال های 5555 تا 0000 تجز یه‌وتحلیل کرده‌اند. مبنای اصلی این مقاله» بافت رقابتی ساخت‌بندی شهرت و اعتبار بین‌المللی در عصر جهانی‌شدن است.( 20۵4 208461 71۷27 یکی دیگر از منابع موردنظر کتاب «تاریخ دیپلماسی عمومی و برندینگ ملت در کشورهای بالتیک و نوردیک»» نو شته لونیس کلرک» نیکولاس گلاور وپال جردن* ۱ ست. نویسندگان در این کتاب --که به‌صورت مجموعه مقالات چاپ شده است -- دیپلماسی عمومی و فرهنگی کشورهای نوردیک و بالتیک را با رویکردی تاریخی بررسی کرده‌اند. فصل دوم این کتاب. تاریخچه و اقدامات دفتر روابط فرهنگی نروژ در دوران پپس از حنگ سرد را واکاوی کرده است. ( 2۳۵ 610۷6۲ ,6۲( درباره بحث‌های نظری ساخت تصویر ملی و برندینگ نیز کتاب الکساندر بومان* با عنوان «اندازه‌گیری تصویر کشور» تئوری» روش؛ و تأثیرات»» یکی از منابع مهم این حوزه پژوهشی به‌شمار می‌آید. بومان در اين کتاب» ضمن بررسی الگوهای گوناگون نظری و تکنیکی اندازه‌گیری شهرت و تصویر ملی کشورهای گوناگون در اذهان مخاطبان بین‌المللی تأثیرات مثبت و منفی نهادی و غیرنهادی تصویر یک کشور را بر هویت ملی بررسی کرده اشست:(2016 ,3000800) ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی ۹1۵ عنوان مقاله دیگری دراین‌باره» «مدل‌های | سکاندیناویایی دیپلما سی» نوشته مارتین مارکو سن! | ست که در کتاب «راهنمای سیا ست | سکاندیناوی» منهشر شده | ست. مقاله تأکید می‌کند که تصویرسازی کشورهای اسکاندیناوی» ازجمله نروژ با وجود منابع قدرت محدودشان در نظام بین‌الملل و قرارگیری در زمره کشورهای کوچک» موفق بوده است و این کشورها توانسته‌اند با استفاده از منابع گوناگون» برندینگ خود را به‌گونه‌ای مثبت گسترش دهند. مارکوسن تا کید کرده است که تفاوت الگوی دیپلماسی کشورهای نوردیک» به ابزارها هزینه و روش‌هایی بستگی دارد که اين بیشتر منابع یاد شده درباره نروژ با مبنا قرار دادن سطوح دولتی سیاست‌گذاری» منابع دولتی و اقتصادی» ازجمله انرژی و ثروت این کشور را عامل مهمی در ساخت تصویر ملی نروژ و برندینگ بین‌المللی آن و جهت‌گیری دپیلما سی عمومی فعال آن در سازمان‌های بین‌المللی و نهادهای صلح عنوان کرده‌اند. این مقاله با مبنا قرار دادن فرهنگ نروژی و سطوح گوناگون آن» که برگرفته از فرهنگ منطقه نوردیک-_اسکاندیناوی است» فرهنگ را یکی از عوامل و ابزارهای مهم برندینگ و دیپلماسی فرهنگی نروژ در سطح نظام بین‌المللی (از طریق ابزارهای غیردولتی) می‌داند. فرهنگ نروژ یکی از ابزارهای مهم سازمان‌های غیردولتی نروژ برای تصویرسازی مثبت از این کشور در دنیا است. برهمیناساس» اين پژوهش نقش فرهنگ را در تصویرسازی ملی تروژ بررسی خواهد کرد. 1-2. برندینگ ملت و الگوی نظری آنهولت؛ چارچوب شناسی مغهومی و ساخت بندی مطالعاتی برندینگ ملت, به فرایندهای ساخت, بازسازی, و به‌روز شدن تصوير یک ملت با استفاده از مزیت‌های گوناگون اقتصادی» سیا سی» فرهنگی» و اجتماعی یک کشور برای به‌روز کردن هویت ملی و رقابتی کردن آن در عصر جهانی شدن ساختاری | شاره دارد. در عصر جهانی شدن» ساخت دولت-ملت دیگر فعالیتی داخلی به‌شمار نمی‌آید. امروزه قرار گرفتن دولت در فضایی جهانی و ساخت تصوير آن در این فضا همگن بودن اقذامات داخلی و بین‌المللی دولت را به عاملی ضروری ۹13 پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان 1400 تبدیل کرده است. برهمین‌اساس, رابطه بین سیاست» اقتصاد و نمادهای فرهنگی» به عنصری بنیادین برای ساخت یک ملت تبدیل شده | ست. دنیای امروز دنیای تصویرها و ایماژنری | ست. ایماژها و ادراک‌های دیداری و شنیداری همراه با آن‌ها حرف‌های زیادی را برای مخاطبان به‌همراه رقابت مردم عادی جهان برای دسترسی به نام و گذرنامه یک کشور معتبر اهمیت مسئله تصویر و برندینگ ملت را ذشان می‌دهد. امروزه جهان به بازاری بزرگ تبدیل شده | ست. پر شرفت اسریع جهانی‌شدن, به‌این‌معنا است که هر کشور شهر, و منطقه باید برای سهم خود از بازار در زمینه بین‌المللی و ورزشی» رویدادهای تجاری- فرهنگی» و... با نقاط دیگر جهان به رقابت بپردازد و در این زمینه» توجه و احترام رسانه‌های بین‌المللی» دولت‌های دیگر, و مردم نقاط گوناگون دنیا را به خود انديشه برندینگ ملت» نخستین‌بار توسط سیمون آنهولت» پژوهشگر مشهور این حوزه و مشهورترین نظریه‌پرداز حوزه برندینگ ملت و تصویرسازی» در سال 6666 ابداع شد. او در توضیح نظريه خود به این نکته اشاره می‌کند که امروزه هر مکانی بر روی زمین» تصویر خاص خود را در چشم مردم مناطق دیگر جهان دازد و این تصویر خواه‌ناخواه برپایه فرایندهای دیداری و ادراکی خاص و بر مبنایی سیاسی» اقتصادی» فرهنگی» و تجاری به آن مکان نسبت داده شده است این تصوير گاهی منفی وگاه نیز مثبت است و زمانی غیرتاریخی و گاهی غیرواقعی است. اما به‌هرروی» وجود دارد (12 :2010 بالهط۸). تأکید بر تازگی استفاده از این کلمه و خاص بودن هر کاربرد آن» به‌ویژه درباره کلم ملت» یکی از ویژگی‌هایی است که آنهولت همواره بر آن تأکید می‌کند. البته او درباره استفاده از کلمه برند» بسیار محتاط است» زیراانگران ادراک منفی و بار مالی--تجاری‌ای است که با آوردن این کلمه به ذهن می‌رسد. او نشان می‌دهد که چچگونه کلم برند و برندینگ» بیش از اینکه یک مفهوم خاص داشته باشد یک استعاره است که به انتقال حس» فکر, و ادراک دیداری کمک می‌کند (75 :2010 ,ا۸010). الگوی شش‌ضاعی سیمون آنهولت» به‌عنوان یکی از نخستین نظریه پردازان این حوزه» ازجمله الگوهای مشهوری است که امروزه برای شکل‌دهی به شاخص ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی ۹۷ کشورهای خوب! در دنیا به‌کار می‌رود. نظريه شش ضلعی* آنهولت» برپایه برند ملی و هویت رقابتی» بر شش مولفه گوناگون بنا شده است که هریک از این محورها نیز به‌نوبه خود زیرمجموعه‌ها و عوامل پرشماری را دربر می‌گیرند. وی در ابتدای کار این نظریه را از کتاب اولیه‌اش در سال 3333 با عنوان «عدالت برند جدید» حرکت صعودی به‌سوی برند جهانی*» استخراج کرد. این پژوهش.» پنج مولفه را به‌عنوان شاخص‌های برندینگ ملی و به‌مثابه هسته مرکزی راهبرد برندینگ ملی» مطرح کرده است که عبارتند از: ترویج گردشگری» جذب سرمایه‌گذار» صادرات برند» سیاست خارجی» و فرهنگ. به‌نظر آنهولت» این شاخص‌ها مرکز ثقل گسترش تصویر ملت به‌شمار می‌آیند. این پنج مولفه» به «شاخص آنهولت در کتاب بعدی خود با عنوان «هویت رقابتی: مدیریت برند جدید برای ملت‌ها شهرها و مناطق*»» اين الگو را در قالب شاخص شش‌ضاعی* برندینگ ملت کامل کرد. این شش ضلع» نشان‌دهنده شش مسیر طبیعی ارتباطات جهانی برای کشورها هستند. این شش طضلعی را به‌عنوان شاخص آنهولت در شکل شماره (1) مشاهده می‌کنید. کتاب «هویت رقابتی» وی برپایه تحلیل این شش ضاع در زمینه شهرت بین‌المللی کشورها و مفهوم هویت رقابتی شکل گرفته است (2007 ,ا[ه۸). آنهولت در مقاله‌های دیگرش با تحلیل گسترده‌تر این شش‌ضاعی و ترکیب آن‌ها کشورهایی را که در زمینه برند ملی موفق بوده‌اند» کشورهای دارای هویت رقابتی می‌داند. وی هویت رقابتی و برندینگ ملی کشورها را برپایه این 8 10021 01 906 متا 15۵ نععناع 7 316 5۳۵00 .3 5 200 کعنان) ,کطمناق7< 1۵۳ 3/0866 80۵ 310 عط1 نوخ عخعحصم) .4 ۹1۸ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان .14.۰ فرایند برندینگ ملت» به‌صورت تلاش برای نوسازی» اصلاح افزایش» يا بازسازی تصویر موجود یک کشور برای تبدیل شدن به مفهومی جذاب‌تر و رقابتی‌تر تعریف شده است (105 :2020 ,نطه10010[ه3010). در باره برندینگ ملت باید به این نکته اشاره کنیم که در تحلیل نهایی» برندینگ ملت و تصوير آن» بخشی از قدرت نرم و پروژه نفوذ بین‌المللی آن کشور است. برندینگ ملی قوی و تصویر مثبت» سبب گسترش حوزه‌های گوناگون کشور و هویت آن به خارج از مرزهایش خواهد شد (130 :2016 ,ط13010۳020). برندینگ ملت» ارتباط تنگاتنگی با ادراک تصویر یک کشور به‌عنوان یک کلیت یکپارچه دارد. این کلیت» مبنای ۱سا سی درک یک کشور و اقتصاد» سیاست» فرهنگ» و مردم آن در خارج از آن کشور است. برهمین|ساس» برندینگ ملت. طرح‌ریزی تصویر ملی برپایه مژلفه‌های مبتنی بر مزیت مثبت یک کشور است. تصویر یک کشور مفهوم‌سازی متقابل و متناظر نگرش‌های خارجی درباره آن» قلمرو آن» تاریخ و سنت هایش, اقتصاد و سیاست: اززش‌ها و هنجارهایش: فرهنگ عنومی: و سازمان‌های سیاسی آن است که برآمده از اقدامات آن کشور برای طرح‌ریزی و جهت دهی به وجهه ملی و شهرت بین‌المللی آن با توجه به الگوی آنهولت» پژوهش حاضر با انتخاب یکی از شش ضلع موردنظر یعنی فرهنگ» نقش این مولفه و مشتقات آن را در برنداشدن و تصویرسازی ملی نروژ از طریق ابزارهای دیپلماسی فرهنگی تجزیه‌وتحلیل کرده است. برمبنای این الگوی نظری» امروزه متغیرها و موژلفه‌های فراوانی در شکل‌گیری برندینگ یک کشور نقش دارند. نروژژ یکی از کشورهایی است که ادراک جذابیت آن در نظام بین‌الملل و در ذهنیت دیداری مخاطبان خارجی,» مثبت است. علت اصلی این برند و تصویر جذاب و مثبت» مدیریت و سیاست‌گذاری درست نروژ و استفاده حداکثری از عوامل فرهنگی و جهت‌دهی مثشت به مبانی فرهنگی دیپلماسی عمومی این کشور در خارج از آن است. فرهنگ» پاي اصلی برندینگ و تصویر مثبت ملی نروژ و درنتیجه» جذابیت و شهرت مثبت این کشور در نظام بین‌الملل است. در بخش بعدی» جذابیت نروژ را بر پایه موژلفه ها و اقدامات سیاست‌گذارانه این کشور با توجه به ساخت‌بندی و جهت‌گیری دیپلما سی فرهنگی آن» بررسی و تجزیه‌وتحلیل خواهیم کرد. مبنای نظری این پژوهش, به‌کارگیری یکی از ضاع‌های شش‌ضلعی آنهولت» یعنی طلع يا مولفه فرهنگ» و بررسی نقش این مولفه در شکل‌دهی به تصویر سازی ملی ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی 1۹ نروژ است. اين مقاله به پنج ضلع دیگر الگوی نظری آنهولت ورود نمی‌کند» زیرا بررسی هریک از در سطح بین‌المللی» به‌ویژه در اروپا و ایالات متحده» نروژ کشوری متفاوت به‌شمار می‌آید. این مسئله عمدتا به این دلیل است که این کشور» عضو اتحادیه اروپا نیست و جز کشورهای انگشت شماری است که در بسیاری از مواقع» تحت تأثیر بحران‌های مالی اخیر اروپا و جهان قرار نگرفته است (76 :2018 ,871۵090۳ 2040 «0ن1ل1/106). موقعیت حغرافیایی این کشور و تاریخ و فرهنگ آن» دارای ویژگی‌های خاصی است که این کشور را به‌سوی الگوهای خاصی از جهت‌گیری بین‌المللی هدایت می‌کند؛ الگوهایی که مشابه کشورهای دیگر نیست. این به‌معنای منزوی بودن نروژ نیست» چون این کشور ارتباطات بین‌المللی گسترده‌ای با مناطق گوناگون دنیا ازجمله اروپا آمریکا آسیا و حتی آفریقا دارد و این کشورها در قالب یک منطق دوسویه» تأثیرهای گسترده اقتصادی» سیاسی؛ و فرهنگی بر نروژ دارند و نروژ نیز به‌عنوان کشوری کوچک» تأثیر عمیقی بر جهت‌گیری این کشورها دارد (43 :2004 :81916). برهمین‌مبنا امروزه نروژ یکی از نیرومندترین بازیگران بین‌المللی | ست که تأثیر زیادی بر منا سبات بین ک شوّزهای مهم و تأثیرگذار دنیا دارد. این کشور, در زمینه ارتقای صلح بین‌المللی» حمایت مالی از کشورهای فقیر و درگیر بحران» و مبارزه با افزون‌براین» نروژ عضو ناتو است و عضویت در یک نظام تصمیم‌گیری بین‌المللی» نیازمند به‌عهده گرفتن برخی تعهدات است. نروژ به‌عنوان عضو سازمان ملل» تاآنجاکه ممکن است. از اهداف این سازمان در مورد راهبردهای صلح, حقوق بشر, و مبارزه با فقر پشتیبانی می‌کند گزارش سال 5555 درباره روابط نروژ با اتحادیه اروپا نشان می‌دهد که نروژ درمجموع 44 توافق‌نامه با اتحاديه اروپا دارد. این مسئله» سسبب اصلاح برخی از قوانین مرتبط با همکاری‌های بین‌المللی در قانون نروژ شده است. این گزارش نتیجه می‌گیرد که نروژ با سه‌چهارم کشورهای اتحاديه اروپا روابط گسترده‌ای دارد. این کشور» در مقایسه با کشورهایی که جز استثناهای اروپا ۷۰ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان 1400 هستند (مانند دانمارک» انگا ستان» و سوئد) و به‌عنوان مثال» ارز واحد و سیا ست امنیتی مشترکی ندارند» نقش گسترده‌ای را برای کشورهای اتحاديه اروپا در روابط خارجی خود درنظر گرفته است. بیشتر کشورهای | سکاندیناوی» تصمیم‌های مهمشان را در خارج از اتحادیه اروپا می‌گیرند. نقش شورای نوردیک در تصمیم‌گیری این کشورها بسیار مهم است. از دهه 0000 بحث‌های گسترده‌ای درباره روابط بین‌المللی نروژ با ک شورهای اروپایی» در داخل خود نروژ شکل گرفته است بلل«2ه7) (76 :2012. مسئله عضویت این کشور در اتحاديه اروپا یک مسئله مهم ملی است که هر سال در داخل نروژ بر سر آن بحث» درگیری» انتلاف» ضدیت» همه‌پرسی» و... شکل می‌گیرد» اما این کشور تا امروز» عضو اتحاديه اروپا نشده است و دورنمای عضویت آن در این اتحادیه, به‌ویژه پس از خروج بریتانیا نیز مبهم است. در محیط سیاسی نروژ روند ادغام در اتحاديه اروپا علاقه‌مندان زیادی ندارد. نروژی‌ها ابتکار عمل همگرایی در اتحاديه ارو پا را امری مثبت می‌دانند اما تأکید می‌کنند که کشورهای شمالی کوچک در منطقه نوردیک» ازجمله نروژ تمایل کمتری به همگرایی بزرگ با قدرت‌های اروپایی دارند» زیرا نمی‌خواهند در مسائل و بحران‌های جهانی» پیرو قدرت‌های بزرگ باشند و هزین سیاست‌های اشتباه برخی از این قدرت‌ها را بپردازند (30 :2019 ,۶120۵ ۸). نروژ پس از جنگ جهانی دوم» جهت گیزی غربی را در«سیا ست‌های امنیتی و اقت صادی خود درپیش گرفت. در زمینه سیاست داخلی نیز» هدف اصلی نروژی ها پیوستن به ناتو بود. بااین حال» نروژ هميشه بر سر یک دوراهی سخت است. این کشور ازیک‌سو خواهان حفظ بی‌طرفی سیاسی خود. و ازسوی‌دیگر» ذر پی:رعایت اصول ناتو (به منظور بهره‌مند شدن از حمایت این نهاد در زمان های حساس) است. افزون‌براین» نروژ از طریق موافقت نامه منطقه اقتصادی اروپا! و پیوستن به موافقت‌نامه منطقه شنگن* چهار آزادی ويژه این توافقات را اجرایی کرده است. این چهار آزادی عبارتند از: حرکت آزاد مردم» کالاها خدمات. و سرمایه. درعین‌حال» از این قوانین و شرایط برای رقا بت در بازار ارو پا سود می‌برد و به‌راحتی می‌توا ند از بازار سرمایه‌گذاری ک شورهای دیگر | ستفاده کند. این توافق‌نامه‌ها» همچنین» دربردارنده همکاری در عرصه‌های دیگر زندگی اجتماعی» مانند خفاظت از محیط زیست» بیمه» آموزش» فرهنگه» و... ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی ۷۱ است. افزون‌براین» نروژ در برخی حوزه‌ها با اتحادیه اروپا همکاری نمی‌کند؛ به‌عنوان مثال, این کشور موظف به معرفی واحد پول اتحاديه اروپا (یورو) نیست؛ همچنین» در مورد سیاست‌های مربوط به عدالت» امنیت» منابع طبیعی (صنعت نفت و ماهیگیری)» روابط با کشورهای خارج از اتحادیه اروپا و... موظف به پیاده کردن سیاست یکپارچه و مشترک اتحاديه اروپا نیست. البته نروژ نمی‌تواند در سیا ست‌گذاری و تصمیم سازی بخش‌های گوناگون اتحادیه اروپا ازجمله در پارلمان» شورا کمیسیون اروپا و...-- شرکت کند. این مسئله شانس حضور این کشور در تصمیم‌سازی‌های مهم اتحادیه اروپا را کم‌رنگ می‌کند (46 :2018 ,871۵0802 200 «0ن1ل1106). این شرایط یک ویژگی مثبت به سیاست خارجی نروژ می‌دهد و آن» پیگیری سیاست‌های مستقل از فرهنگ» محور اصلی ساخت‌بندی اندیشه‌های ایدئولوژیک نروژی‌ها و سبک زندگی آن‌ها است. فرهنگ نروژی» پیونددهنده اصلی مردم نروژ و عامل وحدت آن‌ها است و نقش بنیادینی در هویت ملی این کشور دارد. فرهنگ نروژی» با هویت ضداستعماری این کشور گره خورده است و ادراک آن» کمی متفاوت با مفهوم مرسوم فرهنگ است. نروژ به‌غنوان کشوری که هميشه زیر سلطه دیگران بوده است(1)» همواره تمایل شدیدی به اثبات روح نروژی " (نوعی:هویت.ملی فرهنگی) برای رهایی از تحقیر» شکست.» و سرکوب تحمیل شده توسط زمینه‌ها و ساختارهای نامطلوب تاریخی داشته است. این مسئله در تاریخ نروژ بسیار تکرار شده است. نروژ در سال:5555» استقلال خود را به‌دست آورد و از سوئد جدا شد. پس از استقلال» کشف دوباره ویژگی‌های هویت و فرهنگ نروژی (چیزی که آن‌ها را متفاوت از همسایگانشان نشان دهد) از اهداف اساسی ملی حکومت‌های نروژ بوده است. برهمین|ساس» ناسیونالیسم نروژی» رشد گسترده‌ای داشته و گروه‌های سیاسی راست‌گرا بسیار بر آن تأکید دارند(522 :2017 ,8ه1ه)1). با درنظر گرفتن این م سئله» امروزه و در صر جهانی شدن» یکی از مسائلی که اندیشمندان نروژی در مورد آن بحث می‌کنند» چالش ناسیونالیسم نروژی و مسئله مهاجرت است. مهاجرت» بخش زیادی از پدیده‌ای که نروژی‌ها آن را «روح نروژی» می‌نامند» را ۷۳ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان 1400 به‌خطر انداخته ۱ ست. برهمین! ساس, مخالفت‌ها با مهاجرت در نروژ ب سیار شدید | ست ویکی از دلایل اساسی مخالفت با پیوستن به اتحاديه اروپا مسئله مهاجرت و هزینه‌های آن برای فرهنگ و هویت ملی نروژی است. مسئله مهاجرت و برخورد آن با ناسیونالیسم نروژی» یک معضل بحران‌ساز را در فرهنگ نروژی‌ها به‌وجود آورده است. ازیک سو, اين کشور پشتیبان جدی حقوق بشر و صلح است و بنابراین» پذیرش کمک به مهاجران را یک وظيفه اخلاقی می‌داند و ازسوی‌دیگر» گسترش مهاجرت» سبب ترس از دست رفتن هویت ملی» فرهنگ» و سنت‌های نروژی می شود واين مسئله» هویت ملی نروژی‌ها را بهخطر می‌اندازد. باوجوداین» در سال‌های اخیر از طریق آموزش و بحث‌های شهروندمحور هویت و نا سیونالیسم نروژی» ابعادی ترکیبی پیدا کرده است و برهمین‌مبنا از شدت مخالفت با مهاجرت کاسته شده است(777 :2017 ,۳2۳86 20 8۵). مهربانی"» نقطه تمرکز ارزش‌های محوری فرهنگ نروژی است. ارزش‌های سوسیال-دموکراتیک مانند برابری و حقوق بشر و ترکیب آن با ارزش‌های مسیحی» سبب شکل‌گیری هویت ترکیبی شهروندان کشورهای نوردیک و ایجاد حس همسازی و همگرایی شده است و این امر» به پذیرش تساهل گرایانه مهاجران کمک کرده است. برپايه هویت ملی نروژی» طبیعت نمادی از قدرت» استمرار» صبر و سادگی است. تمدن‌ها می‌توانند ناپود شوند و انسان به‌عنوان یک موجود اجتماعی, می‌تواند بدنهاد» خودخواه» و پیچیده باشد و مسیر اشتباهی را دنبال کند اما طبیعت» همیشه غالب» خالص, و | ستوار | ست و برهمین| ساس» همزیستی با طبیعت» از سان‌ها را از گام نهادن در م سیر اشتباه بازمی‌دارد. این مسئله» بنیان همگرایی و هماهنگی سیاست‌های رفاه و توسعه در نروژ با محیط زیست و طبیعت و ارزش معنوی بالای طبیعت در این کشور است. به‌همین‌سبب» این کشور از یکی از بکرترین و ناب‌ترین طبیعت‌های قاره اروپا برخوردار است. محیط زیست و طبیعت. بخشی از اعتقادات ارزشی و هویت ملی نروژی‌ها است و برهمیناساس» بسیار به آن احترام می‌گذارند. نروژه یکی از ک شورهایی | ست که رتبه بالایی در حفظ و اهمیت دادن به محیط زیست در دذیا دارد و اهمیت محیط زیست در این کشور به‌هیچ‌روی» تبلیغاتی و نذمایشی ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی ۷۳ فرهنگ نروژی» با حضور مهاجران» بسیار ترکیبی و باز شده و این مسئله» زنگ خطر را برای محافظه کاران این کشور به‌صدا درآورده است. در سال 3333 یکی از اعضای حزب ترقی! نروف از انتخاب خانم هادیا تاجیک* پاکس‌تانی‌الاصل به‌عنوان وزیر فرهنگ نروژ انتقاد کرد» زیرا به‌زعم وی» او نمی‌توانست از فرهنگ و روح اصیل نروژی دفاع کند (6 :2015 ,ل۸861). این موضوع, نای ادعا می‌کند که برخی از کشورها تمام فعالیت های دیپلماسی عمومی خود را از طریق اقدامات عملی و نه اشاعه و ترویج انجام می‌دهند (141-142 :2011 ,376). نروژ نمونه خوبی برای اثبات این ادعا است. اين کشور تنها 5 میلیون نفر جمعیت دارد» فاقد یک زبان بین‌المللی یا فرهنگ فراملی است» موقعیت مرکزی‌ای ندارد» مرکز اصلی سازمان‌ها یا نشان‌های بین‌المللی و شرکت‌های چندملیتی یا عضو اتحاديه اروپا هم نیست (249 :2017 ,ط812700996)؛ بااین‌حال» توانسته است فراتر از منابع و امکانات خود و موقعیت و جایگاهش, با تمرکز بر یک پیام یگان یعنی نروژ به‌عنوان طراح ابتکارات صلح» نقش مهمی در گسترش ابعاد مثبت برندینگ این کشور و مدیریت شهرت بین‌المللی آن در بین مخاطبان خاص هدف ایفا کند (139 :2015 ,08نط870). فعالیت‌های مربوط به این حوزه» ازجمله میانجیگری در درگیری‌های خاورمیانه» سریلانکا» کلمبیا فلسطین» اسرائیل» سودان» و تأمین بودجه کمک‌های بزرگ برای بزقراری صلح و مشارکت حداکثری در مأموریت‌های صلح سازمان ملل» ازجمله شواهد مهم این امره ستند. و ضعیت نروژ ذشان می‌دهد که چگونه یک کشور کوچک می‌تواند از طریق نقش‌آفرینی مثبت دیپلماتیک» سبب ایجاد و گسترش نوعی فرهنگ دیپلماتیک و ابتکاری صلح شود و در بلندمدت» زمینه‌های تقویت تصویر و نقش مثبت خود در امور بین‌المللی را فراهم کند. در بخش بعدی» دیپاماسی فرهنگی نروژ و مولفه‌های بنیادین گسترش جذابیت و برندینگ بین‌المللی این کشور را بررسی خواهیم کرد. 5. نقش فرهنگ در دیپلماسی عمومی و برندینگ مثبت نروژ: چشم اندازی تاریخی در چند سال گذ شته» تو سعه فناوری و دموکراتیک سازی رسانه‌ها باعث شده است که سیا ست خارجی نروژ بر تصوير نروژ در خارج از مرزهای این کشور تمرکز کند. وزارت امور خارجه این ۷ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان 1400 کشور دیپلماسی عمومی را این‌گونه تعریف می‌کند: «بهبود درک متقابل» ایجاد زمینه‌های تماس طولانی‌مدت. و تقویت پیوندها و روابط بین‌کشوری در زمینه‌های مختلف» (30 :2019 ,91200ت۸). ترویج فرهنگ نروژی پس از جنگ جهانی دوم» یکی از هدف های مهم وزارت امور خارجه اين کشور بوده است. دیپلماسی فرهنگی نروژ برای نخستین‌بار پس از جنگ جهانی دوم شکل گرفت. در دهه 0000 توافق‌های دوجانبه گوناگونی با دولت‌های مختلف امضا شد؛ دولت‌هایی که برخی از آن‌ها» پیش از پایان جنگ» در جبهه دشمن قرار می‌گرفتند. در دو دهه گذشته» نروژ سرمایه‌گذاری زیادی برای ارتقای وجهه مثبت بین‌المللی خود انجام داده است. وزارت امور خارجه» بازیگر اصلی این ک شور برای هماهنگ سازی فعالیت‌های دیپلما سی فرهنگی | ست. سازمان‌های دیگری مانند سازمان بازدید نروژ" و نوآوری نروژ یا نوراد* (آژانس توسعه) نقش مهمی در ترویج فرهنگ نروژ در خارج از کشور دارند (89 :2016 ,ط8674۳۵). یکی از مشکلات نروژ در حوزه شناسایی فرهنگی در محیط بین‌المللی» مسئله شنا سایی این کشور به‌عنوان بخشی از کلیت فرهنگی منطقه نوردیک در کنار کشورهای دیگر اسکاندیناوی است؛ به‌عنوان مثال» در بسیاری از موارد» این کشور مانند کشورهای دیگر اسکاندیناوی» با سرما رنگ پوست سفید» و موهای بلوند شناسایی می‌شود. پس از جنگ جهانی دوم سه کشور اسکاندیناوی (دانمارک» نروژ و سوند) به‌همراه فنلاند و ایسلند» به‌عنوان بخشی از کشورهای شمالی (نورن یا نورد*)» کنوانسیون فرهنگی اروپا را امضا کردند. این کنوانسیون» نقش مهمی در همکاری‌های فرهنگی بین ک شورهای اروپایی دا شته |است. کشورهای نوردیک» نماینده یک گروه ویژه همگن» و درعین حال متفاوت هستند. تمام این کشورها دارای دولت رفاهی» سطح خدمات اجتماعی بسیار پیشرفته» سطح بالای آموزش» قوانین اساسی مشابه» و پیرو شاخهه مارتین لوتر مذهب پروتستانیسم هستند. بااین‌حال» این پنج کشور گاهی در زمینه روابط خارجی, دفاعی» و اقتصادی» سیاست‌های ناسازگاری را دنبال می‌کنند. در دوران جنگ جهانی دوم» هریک از پنج کشور نوردیک» به‌سوی سه اردوگاه مختلف سوق یافتند و برخی از آن‌ها در دو جبهه مخالف و متخاصم قرار گرفتند. میراث فرهنگی کشورهای نوردیک» به‌عنوان یک دارایی ارزشمند مشترک درنظر گرفته می شود» زیرا این میراث, متعلق به دوران ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی ۷۵ پیش از تعیین مرزهای ملی است و به‌همین‌سبب, به‌عنوان پای مشترک همه فرهنگ‌های ملی اين منطقه درنظر گرفته می شود. این فرهنگ» یکی از عوامل اصلی همگرایی سیاسی سطح بالا در این پیش از شروع جنگ جهانی دوم» نمایندگان کشورهای نوردیک» در نشستی در کپنهاگ» به توافق‌هایی در زمینه مبادلات فرهنگی و آموزشی و همچنین» آموزش زبان دست یافتند» اما با شروع جنگه این توافق‌ها به مرحله اجرا نرسسید. این حال» در سسال 6666 دومین نست وزیران آموزش‌وپرورش در سوند برگزار شد. در این جلسه» در مورد تشکیل کمیسیون فرهنگی نوردیک تصمیم‌گیری شد و سپس» مقرر شد که هر کشور دو عضو را در این کمیسیون منصوب کند. یک سال بعد نخستین جلسه این کمیسیون در | سلو برگزار شد. نکته جالب درباره کمیسیون یادشده» عدم دخالت دولت‌ها يا نهادهای حاکمیتی کشورهای عضو بود. این جلسه‌ها توسط نهادهای مدنی و استادان دانشگاه اداره می‌شدند و همین ویژگی»؛ سبب تثبیت آن‌ها شد 2۳4 ۲۵۲۵) (149 :2020 ,ااه11188. این کمیسیون» پیش‌زمینه‌های شکل‌گیری شورای نوردیک را فراهم کرد و سرانجام» شورای پارلمانی نوردیک در سال 2222 به‌منظور افزایش قدرت این کمیسیون فرهنگی تشکیل شد. هدف اوليه این شورا حل مسائل مربوط به همکاری بین کشورهای نوردیک در زمینه‌های گوناگون و به شینه سازی امنیت کشورهای این منطقهبود. کم سیون فرهنگی ک شورهای نوردیک در سال 4444 بازسازماندهی شد و برهمیناساس؛ دو عضو پارلمان هر کشور و یک نماینده ویژه» به این کمیسیون اضافه شدند (83 :2018 ,16۵0۳2260 200 نصم ط 12( 800). این کمیسیون» کار خود را به سه بخش تقسیم کرد. بخش نخست, مربوط به آموزش عالی» بخش دوم» برای آموزش عمومی» و بخش سوم» برای آموزش بزرگسالان و هنر بود. براین‌مبنا مقرر شد که هر هیئت ملی» یک دبیرخانه دائمی در کشورهای نوردیک تأسیس کند. درسال 2222 توافق نامه هلسینکی امضا شد. این توافق‌نامه نیز یک معاهده همکاری بین کشورهای نوردیک بود که معاهدات پیشین را تقویت می‌کرد. برهمیناساس, معاهده هلسینکی» همکاری‌ها در زمینه قضایی» فرهنگی» اجتماعی» اقتصادی» و ارتباطات را گسترش داد (239 :2019 ,۸2166)؛ به‌عنوان مثال» در بند 6 این معاهده آمده است که تمام کشورها موظف هستند» بخشی از برنامه آموزشی در مدرسه‌ها را به آموزش زبان؛ فرهنگ» و شرایط عمومی اجتماعی کشورهای دیگر نوردیک اختصاص دهند. بند 9 این توافق‌نامه ۷۹ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان 1400 نیز بر تعاملات و مبادله دانشجو تا کید می‌کند. براساس این بند» همه کشورهای نوردیک باید برای دانشجویان کشورهای دیگر این منطقه (بدون درنظر گرفتن کشوری که دانشجو از آن آمده است) کمک مالی درنظر بگیرند و امتحان‌های نهایی در بعضی از مقاطع با کشورهای دیگر این منطقه مشترک باشد. براساس بند 22 نیز همکاری در حوزه پژوهش باید به‌سوی تأسیس صندوق مشترک بین‌دانشگاهی پیش برود. در بند 33 نیز تأکید شده است که به‌منظور حمایت از تلاش‌ها و توسعه فرهنگی, طرف‌های متعاهد باید آموزش های مردمی نوردیک را در زمینه ادبیات» هنر» موسیقی» تئاتر» فیلم» و زمینه‌های فرهنگی دیگر ارد ها ده ند (140-141 :2020 ,11188016 204 2271۵). این بند ها و برخی موارد دیگر کمیسیون نوردیک در سال‌های نخست شکل‌گیری خود؛ تأثیر چشمگیری بر روابط فرهنگی کشورهای عضو نداشت» زیرا این روابط توسط نهادهای مدنی غیردولتی ایجاد شده و گسترش پیدا کرده بود و برهمین‌مبنا توسط آن‌ها پیگیری می‌شد. کشورهای نوردیک» ازجمله کشورهایی هستند که سازمان‌های غیردولتی» نقش مهمی در کوچک‌ترین ابعاد زندگی آن‌ها دارند؛ بنابراین» در کوچک‌ترین مناطق این کشورها نیز نهادهای مدنی و غیردولتی فعال هستند. این نهادها میانجی بین مردم و سازمان‌های دولتی هستند. پس از جنگ جهانی دوم» انجمن‌های مدنی سوئد و دانمارک» برای هزاران کودک نروژی و فنلاندی زیان‌دیده از جنگ» ذیدارهایی را با خانواده‌های سوندی و دانمارکی ترتیب دادند تا این کودکان بتوانند از امکانات آموزشی و غذایی سوئد.و دانمارک بهره ببرند (41 :2015 ,80۵۳8). در آن زمان» سوئدی‌ها و دانمارکی‌ها منابع غذایی بیشتری از همسایگان خود داشتند و از آن‌ها ثروتمندتر بودند. افزون‌براین» کشورهای این حوزه» برای حمایت از مبادلات فرهنگی» صندوق فرهنگی نوردیک را ایجاد کردند. همچنین» شورای نوردیک از طریق کمیته فرهنگی ویژه‌ای» انجام فعالیت‌های خاصی را برای تقویت همکاری‌های فرهنگی آغاز کرد؛ به‌عنوان مثال» این شورا از سال 2 هرساله جایزه ویژه‌ای را برای نویسندگان برتر منطقه نوزدیک درنظر می‌گیرد. افزون‌بر حوزه ادبیات» این شورا هر دو سال یک‌بار جایزه مشابهی را به آثار برتر حوزه موسیقی اهدا می‌کند. نسخه اصلاح‌شدهه موافقت‌نامه فرهنگی بین کشورهای نوردیک در سال 1 111» ساختار اصلاح‌شده‌ای از پیمان همکاری‌های نوردیک بود. این نسخه» سبب گسترش و تحکیم شورای پارلمانی کشورهای نوردیک شد. شورای نوردیک» باعث به‌وجود آمدن ابزارهای قدرتمندی برای ارتباطات و ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی ۷۷ | ستحکام روابط فرهنگی بین کشورهای نوردیک شد و بیشتر توافق‌نامه‌ها و معاهده‌های پیشین» در این شورا ادغام شدند؛ بنابراین» فرهنگ» از عوامل اصلی به‌وجود آمدن شورای نوردیک (متشکل از کشورهای شمال اروپا ازجمله منطقه اسکاندیناوی) بوده است. پیمان کشورهای نوردیک» سرمایه‌گذاری ترکیبی و مشترک اين کشورها در زمینه فعالیت‌های فرهنگی را افزایش داده و سبب هماهنگی و همگرایی فرهنگی برشتری شده‌است. رخدادهای دوره جنگ جهانی دوم و پس‌ازآن» نشان‌دهنده یک تحربه جمعی برای کشورهای نوردیک به‌طور عام و افزایش ظرفیت‌های فرهنگی کشور نروژ به‌طور خاص بوده است (90 :2018 ,۸0۲۵۳). این همکاری‌های فرهنگی» باعث ایجاد و توسعه دیپلماسی فرهنگی و همگرایی گسترده بین نروژ و کشورهای این منطقه شد که تا پیش‌ازآن» در زمینه تعاملات بین‌المللی به‌شدت منزوی بودند. به‌این‌ترتیب» فرهنگ و ارزش‌های مشترک کشورهای نوردیک باعث گسترش توجه به این مژلفه در روابط خارجی و دیپلماسی عمومی این کشورها شد. پس از تثبیت فرهنگ و گسترش نقش آن در سیا ست‌گذاری خارجی و دیپلماتیک این ک شورها نروژ تصمیم به خلق نهادهای سیا ست‌گذاری‌ای گرفت که وظيفه ایجاد» باز سازی» و گ سترش تصویر مثبت و مدیریت شهرت بین‌المللی این ک شور را به‌عهده داشتند. در بخش بعدی, بازیگران سیاست‌گذار و مژلفه‌ها و اقدامات اصلی دولت نروژ در زمینه 6. سیاست گذاری نهادمند و کنش‌ها و ابتکار های تأثیرگذار فرهنگی در طول جنگ سرد» نروژ به‌دلیل موقعیت جغرافیایی‌اش (هم‌مرز بودن با رو سیه در قطب شمال) موردتوجه ایالات متحده و اعضای دیگر ناتو بود و به‌همین‌سبب.» اهمیت راهبردی یافته بود اما پس از پایان جنگ سرد» این کشور تاحدودی منزوی شد و موقعیت راهبردی آن نیز تحت تأثیر قرار گرفت (319 :2017 ,102061960). این وضعیت» یکی از ضعف های بنیادینی است که دیپلماسی نروژ را به‌چالش می‌کشد. برهمین مبنا برخی :از اندیشمندان؛ پس از جنگ سرد به این کشور لقب «کشور ناپدید و نامرنی*» داده‌اند که یکی از دلایل این امر» جمعیت کم و اهمیت کم فرهنگی و اقتصادی» فقدان جذابیت زبانی» نداشتن برندینگ ملی و بین‌المللی» و فقدان هویت مستحکم نروژی است. به‌همین‌سبب» نروژی‌ها در بیشتر مواقع» به‌عنوان مردم اسکاندیناوی ۷۸ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان 1400 شناخته می شدند و زیر سایه هویت ممتاز دانمارکی یا سوئدی بوده‌اند و تشخیص هویت نروژی از هویت سوئدی يا دانمارکی برای خارجی‌ها بسیار دشوار است. بخش زیادی از نمادهای هویتی و فرهنگی این کشور نیز با کشورهای دیگر این منطقه مشترک است :2003 ,5۳11 20۵ 00274ع-1) (2. این مسائل» سبب شده است که برخی از اندیشمندان» این کشور را فاقد توان و ظرفیت لازم نروژی‌ها برای تغییر این دیدگاه» اقدام به تغییر و بازسازی تصویر کشورشان در محیط بین‌المللی کرده‌اند. براین| ساس» حوزه | صلی برند سازی نروژ و مدیریت شهرت بین‌المللی این کشور مسئله صلح و اقدامات بشردوستانه بوده است. نروژی‌ها اکنون خودشان را یک ابرقدرت در حوزهه اقدامات بش روستانه! و صلح سازی معرفی می‌کنند (94 :2010 ,52). افزون‌بر اين ویژگی» مژلفه‌های دیگری نیز برند و ادراک تصویر نروژ در خارج از کشور را هدایت می‌کنند که عبارتند از: مردمی که با طبیعت زندگی می‌کنند» برابری‌طلب هستند» به ارزش‌های بین‌المللی احترام می‌گذارند با اهداف جهان نو هماهنگی پیدا می‌کنند؛ و روحیه‌ای ماجراجویانه دارند. نقطه تمرکز اين ویژگی‌ها پیوند ايده هویت نروژی با منطقه اس‌کاندیناوی و فرهنگ آن است (2019 ,ل100). نروژی‌ها خود را بیشتر از تمام ساکنان سوئد و دانمارک» اسکاندیناویایی می‌دانند و تأکید می‌کنند که نروژی‌ها بیشترین نزدیکی را به ویژگی‌های فرهنگ سنتی و تاریخی منطقه اسکاندیناوی ذارند. شکل شماره (2)» ویژگی‌های اصلی دیپلماسی فرهنگی نروژ و مبانی تصویرسازی ملی آن را در نظام بین‌المللی آنشان می‌دهد. شکل شماره (2). ویژگی‌های (مژلفه‌های) اصلی دیپلماسی فرهنگی و تصویرسازی نروژ در نظام بین‌المللی ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی ۷۹ بنابراین» دولت نروژ از دهه 0000» درگیر کمک به کشورهای فقیر» مبارزه برای حقوق بشر و انجام و گسترش مأموریت‌های حفظ صلح بوده است. نهادهای بین‌المللی؛ ازجمله سازمان ملل» یکی از ابزارهای | صلی نروژ برای مدیریت شهرت بین‌المللی و گسترش برندینگ مثبت فرهنگی و بین‌المللی بوده ۱ ست. برخی از پژوه شگران, از | ستعاره «کوله‌پ شتی نروژی» برای تو صیف رفتار بازیگران نروژی (دولتی و غیردولتی) در فرایندهای یادشده استفاده می‌کنند. این استعاره» زمانی به‌کار می‌رود که طرفین درگیر در جنگه برای مذاکره در مورد راه‌حل و صلح دوطرفه» به نروژ دعوت می شوند. برپایه این | ستعاره» از شرکت‌کنندگان در فرایند صلح دعوت می شود که در جنگل‌های شمال | سلو قدم بزنند (مذاکرات صلح | سرائیل و فسطین که منجر به توافق صلح ا سلودر سال 3 شد)» یا وقت خود را در کلب شخصی یک نماینده سازمان‌های غیردولتی نروژی بگذرانند (نمایندگان چریک‌های گواتمالا در اواسط دهه 70 277) (43 :2015 ,8008). وزارت امور خارجه نروژ شکل‌های گوناگونی از همکاری‌ها و تبادل اطلاعات را با گروه‌های مختلف جامعه مدنی و اطلاعاتی هماهنگ می‌کند. اما درعین‌حال» تمایلی به شرکت در بحث‌های عمومی و خبری مربوط به مشخص کردن اولویت‌ها و ارزش‌های سیاست خارجی این کشور ندارد. وزارتخانه‌های دیگر این کشور نیز برای جلب مشارکت مردم در بحث‌های مربوط به ابتکارات و اولویت‌های سیا سی» به مجموعه گسترده‌ای از سازوکارها متکی هستند. یکی از سازوکارهایی که وزارت امور خارجه نروژ به آن اغتماد کرده است» مشاوره با مردم از طریق همایش‌ها و سخنرانی‌هایی |است که تنها گروه‌های برگزيده بازیگران جامعه مدنی به آن دعوت می شوند. این وزارتخانه» به‌دلیل رابطه نامناسب با جامعه داخلی و گروه‌های مدنی» همواره برای به‌دست آوردن حمایت و ایجاد پایگاه اجتماعی به‌منظور تأیید فعالیت‌های سیاست خارجی» مجبور است که اطلاعات و سیاست‌ها یکی از ابزارهای ارتباط دولت نروژ با گروه‌های گوناگون» اینترنت و وب سایت‌های طراحی شده توسط دولت این کشور است. دراین‌راستا وزارت امور خارجه نروژ فعال‌ترین وزارتخانه این کشور در زمینه شفافیت و بارگذاری اسناد گوناگون همکاری‌ها و سیاست‌های مختلف این وزارتخانه بوده است. بارگذاری این اسناد» وب‌سایت‌های وزارت امور خارجه این کشور را به پربازدیدترین وب‌گاه‌های دولتی تبدیل کرده است. دولت نروژ از سال 3333 با یک طراحی استاندارد؛ تمام ۸۰ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان 1400 سفارتخانه‌های این کشور را به یک درگاه متمرکز در نروژ متصل کرده است (310۳۷۵(/.10). این درگاه» اکنون چهره رسمی نروژ را به جهانیان نشان می‌دهد و در سال‌های متمادی» ازجمله در سال‌ها 4444 و ۰8888 جایزه شورای طراحی نروژ را دریافت کرده است. دیپلماسی نروژ به‌گونه‌ای هم‌زمان» به صورت متمرکز و کورپوراتیستی ساخت‌بندی شده است. وزارت امور خارجه این کشور هماهنگ‌کننده اصلی شیوه ارانه نروژ در خارج از کشور است (44 :2015 ,0008). براین!| ساس» مجموعه‌ای از تصویرها و ارزش‌ها که ذات نروژ را به صورت یک هویت نمادین نشان می‌دهند ترکیب اصلی مدیریت تصویر و شهرت نروژ در خارج از کشور به‌شمار می‌آیند. این تصویرها و ارزش‌ها (صلح» طبیعت. و برابری) مژلفه‌های نمادینی هستند که در هر جامعه‌ای» خریدار دارند و می‌توانند جذابیت ایجاد کنند. همه بازیگران نروژی (چه دولتی و چه غیردولتی) برای ارتقای ارزش‌های محوری این کشور یعنی صلح, طبیعت» و برابری» در عرصه بین‌المللی تلاش می‌کنند. گروه‌های نروژی» مرز نمی شنا سند و به‌همین سبب» فعالیت‌هایشان برای جهانیان» ارزشمند و جذاب است و بیشتر رژیم‌های سیاسی, مخاطبان عادی» مذاهب گوناگون» و نهادهای بین‌المللی» فعالیت صلح‌محور این کشور و گروه‌های مختلف غیردولتی آن را به رسمیت شناخته‌اند (41 :20140 ,6۳05۷60 200 1۳۵116067 ,066 1201). پنج اقدام وابتکار مهم دیپلماسی فرهنگی نروژ در خارج از مرزهای این کشور را هدایت می‌کنند که ابزارهای اصّّلی برندسازی و مدیریت شهرت و تصویر مثبت نروژ وعامل اصلی افزایش جذابیت این کشور در خارج از مرزهای آن به‌شمار می‌آیند. این پنج عامل را در شکل شماره (3) مشاهده می‌کنید: شکل 3. ابتکارها و فعالیت‌های سیاست گذارانه دیپلماسی فرهنگی دولت نروژ برای تصویرسازی مثبت ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی ۸۱ در بخش بعدی این ابتکارها و فعالیت‌های نهادی و سیاست‌گذارانه دولت نروژ را برای بازسازی و گسترش دیپلما سی فرهنگی و مدیریت مثبت تصویر ملی و شهرت نروژ در خارج از این کشور برای آگاهی از چگونگی استفاده سیاست خارجی از مفهوم فرهنگ» ابتدا باید به حمایت‌های دولت نروژ از فرهنگ این کشور اشاره کنیم. سیاست فرهنگی دولت نروژ برپای اصل «فرهنگ» دارای ارزش است» و فرهنگ» توسعه و ثروت به‌ارمغان می‌آورد» استوار است؛ به‌همین‌سبب باید از فرهنگ در برابر تجاری‌سازی محافظت شود (40 :2006 ,56116 200 091604). در سال 1965 پارلمان نروژ رابطه فرهنگ و سیاست خارجی را در این کشور ساخت‌بندی کرد. در این مرحله» تأکید شد که هدف‌های اصلی نروژ در عرص سیا ست خارجی» تمرکز بر حقوق بشر و سیا ست امنیتی هستند. این دیدگاه جدید کاملا با شیوه جدید سرمایه‌داری برای انجام همکاری‌های فرهنگی هماهنگی دااشت (270 :2015 ,51110۲). طرح انحلال و باز سازی» به‌عنوان نقطه تمرکز اصلی وزارت امور خارجه نروژ برای ترویج برنامه تصویرسازی این کشور بین سال‌های 0000 و 0000 با تمرکز بر فرهنگ اجرا شد؛ بنابراین» مفهوم انحلال و بازسازی در زبان نروژی و در ساخت سیاست‌گذاری این کشور به انحلال برنامه‌های پیشین در حوزه فرهنگی و تصتنویرسازی ملی و بازسازی برند و تصویر فرهنگ نروژی در خارج از کشور اشاره دارد. این مفهوم به‌عنوان یک چتر سیا ست‌گذاران» فعالیت های حوزه‌های دیگر را هدایت می‌کند. این مفهوم و چتر سیاست گذارانه در طول ده 0 و سال‌های پس‌ازآن به یک سند راهبردی تبدیل شد و هر سال» فعالیت‌های دیپلماسی فرهنگی و برندسازی دولت نروژ برمبنای آن سنجیده می‌شد. در طول دهه 0000 بحث‌ها و تلاش برای ایجاد راه‌هایی به‌منظور ترویج یک تصوير متحد از نروژ به‌ویژه در بازی‌های المپیک زمستانی که در سال 4444 به میزبانی شهر لیلهامر" برگزار می شد ادامهه دااشت. بخش ر سانه» فرهنگ» و اطلاع‌رسانی دولت نروژ به دو بخش جداگانه در وزارتخانه جدید فرهنگ تبدیل شد که عبارتند از: بخش فرهنگ و ارائه نرو و بخش اطلاعات و مطبوعات (101 :2015 ,۸۳8611). هدف اصلی اين ۸ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان 1400 طرح» ترسیم نقش فرهنگ در سیاست خارجی و تأکید بر توسعه و اهمیت همکاری‌های بین‌المللی در حوزه فرهنگی و دیپلماسی عمومی بود. در این برنامه» به دولت نروژ پیشنهاد شد که مدیریت همکاری‌های بین‌المللی در حوزه فرهنگی,» به‌عهده ساختارهای وزارتی نباشد و همکاری‌های فرهنگی» حوزه مستقلی داشته باشند. با موافقت دولت نروژ و همکاری‌های راهبردی نهادهای مدنی غیردولتی» این حوزه مستقل در برنامه نوراد" برای توسعه فرهنگی فعال شد. نوراد» در سال 65888 به‌عنوان نهادی برای کمک‌های توسعه‌ای دولت نروژ بنیان‌گذاری شد. یکی از دلایل ضروری ایجاد نوراد» تعهد عمومی دولت نروژ به بهبود و توسعه اسستاندارد‌های زندگی نروژی‌ها و زیرساخت‌ها کشاورزی» و جنبه‌های دیگر اقتصادی این کشور بود. این نهاد» یک سازمان دولتی زیر نظر وزارت امور خارجه نروژ است که در راستای توسعه همکاری‌های بین‌المللی فعالیت می‌کند. حوژهاقعالیت این سازمان بسیار گسترده استاه به‌عتوان مقال: در زین سائل زیست محیطی با وزارت محیط زیست و آب‌وهوای نروژ همکاری می‌کند و در حوزه بین‌المللی نیز یک صندوق بزرگ ذخیره مالی دارد که به کشورهای درحال‌توسعه يا توسعه‌نيافته کمک می‌کند؛ برای نمونه» طرح‌های موفق این سازمان در هند» سبب اشتغال تعداد زیادی از مردم بومی مناطق شرقی این کشور شده است. این کمک‌ها اطنعت ور شکسته ماهیگیری شرق هند را احیا کرد و سبب در دهه 0000 و 0000» نوراد نقش مهمی در برنامه‌ریزی و اجرای توافق نامه های دوجانبه برای کمک به توسعه ایفا کرد. سازوکارهای این سازمان» سبب گسترش وجهه مثبت نروژ به‌عنوان کشوری ثروتمند و خیرخواه شده |است. نوراد در سال‌های اولیه فعالیتش» بیرشتر بر منطقه آسیا و آفریقا تمرکز کرده بود. پس از ده 0000 دفاتر این سازمان» در سفارتخانه‌های نروژی ادغام شدند. نخستین طرح نوراد هم‌زمان با ادغام» در نامیبیا اجرا شد که بسیاز موفق بود. امروزه این سازمان» یکی از مهم‌ترین سازوکارهای نقش‌آفرینی نروژ در زظام اربا طات بین‌المللی و کمک به کشورهای درحال‌توسعه و مسائل مربوط به حقوق بشر محیط زیست» و صلح است (160 :2018 ,136۲86). ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی ۸۳ حفظ صلح و صلح‌بانی» ازجمله مهم‌ترین عوامل فرهنگی تصویرسازی مثبت نروژی‌ها در نظام بین‌الملل به‌شمار می‌آیند. بسیاری از روش‌های فعلی صلح‌بانی و حفظ صلح» ریشه‌های عمیقی در تاریخ ت و رفتار مبلغان مسیحی فرقه مارتین لوتر کینگ دارند. ازآنجاکه تعداد زیادی از ساکنان منطقه اسکاندیناوی» پیرو آیین لوتریسم هستند» نروژی‌ها» بسیاری از روش‌های لوتریسم در زمینه تبلیغ را گسترش داده‌اند. مبلغان مسیحی نروژی با چشم‌انداز جدید و دانش اجتماعی و جهانی از تجربه‌های گوناگون» عازم سفرهای تبلیغی می‌شدند و این سفرها تجربه‌های گرانبهایی را برای آن‌ها از مناطق گوناگون دنیا فراهم آورد (92 :1997 ,0916۳۵0). ذهنیت باز جهانی این مبلغان؛ سبب ایجاد و گسترش طرح جايزه صلح نوبل شد که از سال 11 11 در اسلو راه‌اندازی شده است. میانجیگری بین | سرائیل و فا سطین (در سال 3333) نیز یکی از نمونه‌های درخ شان تلاش‌های نروژ در راستای حفظ صلح بوده است. راه‌حل این درگیری در خارج از حوزه‌های رسمی تهیه شده بود. در آن زمان» سیاست‌مداران نروژی» اعضای حزب کارگر چپ دولت نروژ محافل مذهبی و گروه‌های مدنی» روابط نزدیک و غیرر سمی‌ای با همتایان | سرائیلی و فا سطینی خود دا شتند. در کنار این موارد» گسترش روابط علمی و دانشگاهی با اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها سبب جلب اعتماد دو طرف شد (160 :2007 ,۷7۵286). طرح ایجاد ارتباط مخفی بین فلسطین و اسرائیل و محرمانه بودن این ارتباط در آن زمان» باعث شد که مسیر برقراری صلح نروژی‌ها «مسیر برگشت اسلو"» نامیده شود. موقعیت جغرافیایی نروژ در شمال اروپا و بی‌توجهی خبری به این کشور» سبب جلب اعتماد دو طرف و ایجاد توافق در سال 3333 شد. توافق‌نامه اسلی در سال 3333 علنی شد و محتوای آن» دربردارنده ایده‌هایی برای ایجاد آشتی گام‌به‌گام بین فلسطینی‌ها و اسرائیلی‌ها بود (58 :2008 ,۷۷72286). در سال 2222 نیز مشخص شد که نروژی‌ها در مذاکرات صلح بین شورشیان کمونیست و دولت فیلیپین نقش داشته‌اند. افزون‌براین» نقش نروژ در مذاکرات بین کرواسی و یوگسلاوی سابق» صربستان و مونته‌نگری دولت کلمبیا و شورشیان فارک نیز اهمیت زیادی داشت (61 :2016 ,019/960). همچنین» اين کشور نقش مهمی در توافق‌های ایجادشده بین گروه‌های مسلح درگیر در قبرس» سومالی» و سودان ۸ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان 1400 داشته است. امروزه» مسئله حفظ صلح و صلح‌بانی» به مهم‌ترین عنصر غرور ملی و ايده مدرن نا سیونالیسم نروژی تبدیل شده است. آفتاب نیمه شب قطبی» طبیعت شگفت‌انگیز فلات‌ها و دره‌های یخی سرسبز کشف نفت. و ماهیگیری تحت تأثیر روحيه نوع‌دوستی نروژی‌ها و تمایل به پایان درگیری‌های مسلحانه در سرتاسر جهان قرار گرفته‌اند. برهمیناساس» امروزه برخی» نروژ را پایتخت صلح بین‌المللی 1 می‌دانند (236 :2019 ,۸210660). با توجه به کوچک بودن نروژ و نقش کمتر این ک شور در صحنه بین‌المللی و بی‌طرفی آن» نروژی‌ها تلاش می‌کنند تا تصویر خودشان را به‌عنوان یک ابرقدرت بشردوست تبلیغ کنند (31 :2015 ,ع3۳0۳). نروژ این کار را از طریق گفت‌وگوهای بین‌المللی با گروه‌های متخاصم و دولت‌های درگیر بحران و همچنین» مشارکت در توسعه مناطق بحران‌زده دنیا انجام می‌دهد. گروه‌های غیردولتی این کشور از ابزارهای اساسی برای انجام این کار هستند ,ط1700080) (80-83 :2005. نروژ امروزه بیشتر به‌عنوان یک قدرت بین‌المللی واسطه» میانجی» و بی‌طرف شناخته می‌شود و به‌همین‌دلیل» می‌تواند به‌راحتی با خطرناک‌ترین گروه‌ها و بحران‌زده‌ترین دولت های دنیا به گفت‌وگو بدشیند و بین آن‌ها و د شمنانشان» میانجیگری کند. این م سئله» تصویر نروژ را در دنیا ب.سیار مثبت کرده است. افزون‌براین» تأکید بر ثروت فراوان و صندوق بزرگ ذخيره ارزی اين کشور کوچک و کم‌جمعیت» سبب جذاب شدن و جلب توجه و احترام مثبت به این کشور شده است. ثروت. جذابیت می‌آورد و نروژ توانسته است از طریق ثروت» کارکردهای مثبت شهرات بین‌المللی‌اش را گسترش دهد. در سال 4444 وزارت امور خارجه نروژ کمیته‌ای را برای مدیریت» باز سازی» و بهبود شهرت و تصوير نروژ در خارج از کشور بنیان‌گذاری کرد. کمیته شهرت* متشکل از نمایندگان دولت» صنعت» فرهنگ» و هنر بود. وظيفه این کمیته» تجزیه‌وتحلیل موقعیت نروژ در نظام بین‌الملل و در ادراک خارجیان و تدوین پیشنهادهای موثر به‌منظور افزایش اهمیت و وجهه مثبت نروژ در سطح نظام بین‌الملل بود (104 :2017 ,86786). تأسیس این بخش؛ نتیجه یک فرایند طولانی تجزیه‌وتحلیل مواردی مانند شناخت کم نروژ در سطح بین‌المللی» عدم کاربرد سازوکارهای مشخصی برای به‌رسمیت شناخته شدن آن» و استفاده از شیوه‌های گوناگون دیپلماسی فرهنگی برای بهبود و مدیریت ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی ۸۰ تصویر مثبت این کشور بود. تا پیش از آغاز سده بیست‌ویکم» نروژ و کشورهای اسکاندیناوی کمتر شناخته شده بودند و برند این ک شورها مانند امروز جذاب نبود (17 :2019 ,۸۶1200). رخدادهای سال‌های اخیر ازجمله تحریم صادرات ماهی يا درگیری با گروه‌های مسلمان در اروپا پس از پخش شخصیت کارتونی و کاریکاتورهای مربوط به حضرت محمد(ص) و بمب‌گذاری‌های پیاپی در نروژ نشان می‌دهد که دیپلماسی این کشور هنوز آسیب‌پذیر است و باید برنامه‌ریزی راهبردی‌تری را برای مدیریت تصوير بین المللی خود انجام دهد. هدف اصلی اين کمیته» ایجاد یک برنامه قوی برای ترویج 7 صویری شفاف و جذاب از نروژ در عر صه‌های بین‌المللی و تقویت زندگی فرهنگی» هنری» صنعت» گرد شگری» و نفوذ نرم در سطح بین‌المللی |است (16 :2019 ,۵99). در میانه دهد 0و 0000 نظرسنجی‌ها و پژوهش‌های گوناگونی برای مشخص کردن چگونگی ادراک نروژ در خارج از این کشور انجام شده است. بیشتر این پژوهش‌ها نتیجه گرفته بودند که مردم کشورهای دیگر» چیزهای زیادی از کشورهای اسکاندیناوی» ازجمله نروژ نمی‌دانند» اما تصویر کلی این منطقه در اذهان بین‌المللی» مثبت بود. افزون‌براین» در آن زمان» بیشتر پژوهش‌ها به این نتیجه رسیده بودند که کشورهای | سکاندیناوی» ویژگی‌ها و نقاط قوت يا ضعف خا صی ندارند و کمتر کسی در مورد این کشورها فکر می‌کند يا تلاش دارد بااین کشورها پیوند برقرار کند (151 :2018 ,86۲86). کمیته شهرت. یک طرح پیچیده است که در ساخت‌دهی جدید به هویت ملی نروژ نیز نقش دارد. این طرح در مورد شنا سایی ارزش‌های | صلی جامعه نروژ و رو شی که نروژی‌ها خود شان را می‌بینند و با کشورهای دیگر مقایسه می‌کنند» نیز بزنامه‌ریزی و تجزیه‌وتحلیل می‌کند ,721066) (56 :20148 ,6۳09۷620۲ 0صه 111006۳ هدف | صلی و نهایی کميته یاد شده» افزایش جذابیت نروژ به‌عنوان یک مقصد گرد شگری» سرمایه‌گذاری» و تعاملات راهبردی است. همچنین» این طرح در پی این است که نروژ را مبدا ارتهای خلاقیت و نوآوری های جدید فناورا نه و ترویج‌دهنده پژوهش‌های دازشگاهی جدید و هنر و فرهنگ باز ذشان دهد (175 :2016 ,له ۳ 200 ۲عوصندعد))؛ هنر و فرهنگی که تابوزدایی می‌کند و باعث گسترش خلاقیت و تقویت ظرفیت‌های کار خلاقانه و ۸3 پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان 1400 سال 6666 صدمین سالگرد درگذشت هنریک یوهان ایبسن"» نمایشنامه نویس و کارگردان مشهور نروژی بود که به پدر سبک درام مدرن مشهور است. دولت نروژ مراسم صدمین سالگرد درگذشت این نویسنده بزرگ را با برگزاری جشنواره‌های گوناگونی در مناطق گوناگون دنیا برگزار کرد. تنها در سال 6666 و 7777 حدود 9999 رویداد گوناگون در 33 کشور دنیا برای بزرگدا شت ایبسن برگزار شد که بیشتر آن‌ها وجهه هنری و فرهنگی داشتند و به‌صورت کنسرت‌ها برنامه‌های تلویزیونی» تناتر» سمینار و کنفرانس» فیلم» مهمانی» و... برگزار شدند (80-83 :2005 ,1700011800). اییسن» یکی از نمادهای اصلی فرهنگ نروژی است. در جشنواره‌های سالانه‌ای که به‌منظور بزرگداشت ایبسن برگزار می‌شود؛ آثار هنری و ادبی معاصر نروژ در نقاط مختلف دنیا به‌نمایش گذاشته می شود. افزون‌براین؛ از سال 8888 به‌این‌سی دولت نروژ ابتکار جايزه بین‌المللی ایبسن* را برگزار می‌کند. این جایزه دوسالانه هر دو سال یک‌بار به یک هنرمند برگزیده در حوزه هنرهای نمایشی» ازجمله موسیقی» فیلم‌نامه‌نویسی» نویسندگی» کارگردانی» تئاتر و... داده می شود. مبلغ نقدی این جایزه» آن را به یکی از گران‌ترین و ارزشمندترین جوایز دنیا تبدیل کرده است. همان‌گونه که توضیح داده شد» چهار عامل فعالیت‌ها و اقدامات بشردوستانه و صلح‌محور تأکید سیستمی و قانونی بر برابری اجتماعی و اقتصادی,» زندگی با طبیعت» روح ماجراجویانه برآمده از فرهنگ» هویت» و تاریخ گذشته» و ثروت فراوان طبیعی و غیرطبیعی» سبب برند شدن نروژ و گسترش جذابیت و شهرت مثبت این کشور در سطح نظام بین‌الملل شده است. ترکیب و استفاده درست از این ویژگی‌ها با تمرکز بر فرهنگ توسط ابزارهای متفاوت دیپلماسی فرهنگی» باعث کامیاپی نروژ در نظام بین‌الملل شده است. امروزه ادراک نروژ در قاره‌های گوناگون» از آسیا گرفته تا آفریقا مثبت و جذاب است: این جذابیت» نشان‌دهنده ترکیب موفق عوامل و ویژگی‌های راهبردی فرهنگ نروژی و استفاده درست از ابزارهای گسترده برای ترویج تصویر مثبت و برند نروژ در دنیا از طریق دیپلما سبی فرهنگی | ست. | ستفاده.از سازوکارهای گ سترده اقتصادی و ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی ۸۷ دیپلماتیک قوی» نروژ را به الگوی بسیار موفق دیپلماسی عمومی و استفاده بهینه از فرهنگ تبدیل کرده | ست. این ک شور امروزه در صدر ک شورهایی قرار گرفته | ست که کمک‌های مالی و غیرمالی تو سعه‌ای و انسان‌دوستانه را به همه نقاط دنیا صادر می‌کنند. بخش زیادی از منابع درآمدی این کشور در صندوق توسعهه بین‌المللی ذخیره می‌شود؛ صندوقی که در کنار صندوق ذخیره ارزی نروژه یکی از بزرگ‌ترین منابع مالی دنیا است. هدف این صندوق» ارائه کمک‌های طرح‌ریزی‌شده برای برنامه‌های انسان‌دوستانه در نقاط گوناگون دنیا است. هیچ کشوری به‌اندازه نروژ و کشورهای دیگر اسکاندیناوی در سسطح دنیا در زمینه فعالیت‌های حقوق‌بشری و انسان‌دوستانه فعال نیست. همین مسئله باعث شده است که نام منطقه نوردیک و اسکاندیناوی با صلح,» توسعه» جذابیت» نوع‌دوستی ورفاه پیوند بخورد. با وجود ضعف‌های نروژ ازجمله مساحت کوچکه منزوی بودن» بی‌طرفی» و تاریخ متفاوت» اين کشور در طول سال‌های اخیر توانسته است» نقش عتبتی در صسحنه بین‌المللی بای کند و به یک شسریک نیرومند و قابل‌اغتماد تبدیل شود: پیششتر سازمان‌های بین‌المللی دولتی وغیردولتی درگیر فرایندهای صلح و توسعه» با نهادهای نروژی يا دولت نروژ همکاری کرده‌اند و از کمک‌ها و مشاوره‌های این کشور و نهادهای مختلف دولتی و غیردولتی آن بهره برده‌اند. فعالیت مثبت نروژ در نظام بین‌الملل» به‌ویژه در زمینه حل بحران‌های بین‌المللی» اين کشور را به نمونه موفقی تبدیل کرده است. اين فعالیت‌ها» سبب جذابیت و برندینگ مثبت نروژ در ذهن و ادراک مخاطبان بین‌المللی و شهروندان عادی کشورهای دیگر شده است. زقابت مردم عادی دنیا برای دسترسی به برندینگ» کالاها یا گذرنامه نروژ به‌خوبی نشان‌دهنده اهمیت این کشور کوچک و موفق است. ثروت طبیعی نروژ برخلاف کشورهای ثروتمند دیگری که به منابع زیرزمینی دسترسی دارند» خرج رفاه» صلح» توسعه» و گسترش تصویر مثبت اين کشور می‌شود. برهمین‌مبنا این کشور» درس‌های توسعه‌ای و نوآورانه زیادی برای کشورهای درحال‌توسعه» ازجمله ایران؛ دارد. درآمد اصلی نروژ از منابع انرژی به‌دست می‌آید و بااسیاست‌گذاری درست و نگاهی آینده‌نگرانه؛ صرف هزینه‌های توسعه‌ای و افزایش رفاه و جذابیت بین‌المللی این کشور می شود: این مسئله می‌تواند برای سیاست‌گذاران ایران در زمینه فرهنگی» سیاسی» و اقتصادی» درس‌های زیادی داشته باشد. لزوم نگاه و توجه بیشتر سیاست‌گذاران جمهوری اسلامی به ابعاد غیردینی فرهنگ ایرانی و اسستفاده از آن برای جذابیت و بازسازی تصویر و شهرت مثبت ایران در نظام منطقه‌ای و بین‌المللی» یکی از عوامل مهمی است که می‌تواند به توسعه ایران وصلح منطقه‌ای کمک ۸۸ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان 1400 [. نروژ در طول تاریخ, هميشه زیر سلطه پادشاهان اسکاندیناوی» ازجمله سوئد يا دانمارک بوده و در دوران معاصر به‌ویژه در زمان جنگ جهانی اول و دوم بارها توسط نیروهای آلمانی اشغال شده است. 2. این دو مفهوم (ع1012/018 08 00007000) نقش مهمی در تاریخ انديشه اجتماعی و سیاسی نروژی‌ها دارند. انديشه سیاسی و اجتماعی در نروژ در کنار توجه به مفاهیم دموکراتیک و برابری‌خواهانه» به باز سازی و بازیابی ابعاد مثبت شخصیت روانی انسان‌ها اعتقاد زیادی دارد. این مفهوم» برگرفته از زندگی نروژی‌ها با طبیعت است. نروژی‌ها پاییز و زمستان را فصل انحلال طبیعت و بهار و تاحدودی تابستان را فصل بازسازی و بازیابی قدرت طبیعت می‌دانند. برهمین‌مبنا در اند زندگی و انحلال خود درس‌های مثبتی بگیرد و دوباره با توان جدیدی برای بازسازی و بازیابی رفتار» زندگی» و آینده خود اقدام کند. ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی ٩۸ نآ 310۳66130 وصه عناوم زا310۳ وصزدعنه‌ 05 +بونله‌داوط 3101 دا اعطمانا .(2018) .5 مصد ۸ ۵ ۸00۳0265 بقل هصتوصیک صذ صکعنصه‌نهانلهع ۳ (ح0ع) .7 ۷66 ,36 وناععصنط ,مک صعع نو صعطظ نعنا م۸ عط) 0ص ع ما۸ ما3 عطا هذ بوقصمامنوهه2 فصد و‌مصسمامن .(2019) فع/3 مصغحول۸ 1300006 ع۸۲ له م1 6ط1 (علع) سا ص116 ,26 «عوصنط نص1 مهم م۸ 6اه همهم ۸ 0 ععنان ,کصوناقد ۶0۵۳ ادع 6ص ۳۵۹۵ اعد عطا مدز مهم ر2007) مک ماامطاص۸ 1/3011 ع۳306ع[ه2 :5 النصفوص730 دامع وصه ععهصا] ادن +ععه21 .(2010) مک امه ۳05-7 16 صذ 310۳۵۲ وصناده م6 +کصمخامج آدسعل 1۵۳ 018666 1۵۵ .(2015) .5 و۸ 05-7 عط صز 310۳/۵7 نامع تعصمناهامط آدسعل 1۵۳ 01866 عط1 15 2000۰ 3700۳21 ۶م کوعصزعظ م61 عط1 تصمنق< عطا ص5۳ .(2013) 36 مغاوی‌دو ۸ ۰ :1.0005 وبوناه2 ۳۵۳۵۵۵۵ وص۸ ما0 و30۳۵ .(2019) 6۰ بل و فصقاع۸ ,3 200 310۳۷۵7 :کعاهاگ م2 زگ 2/600 وصه مک صذ تووقص ام 2611 .(2005) ,3 5831073 -نامننو 116۳ عط تعصفاهه ععقصز آمدمناهد وصه 8و۳ 3100 .(2020) .۸ و نصقطاطه00[1ز0ط ۵۰ و تواجعاخم0 ۳۵۱65 ,کص0 ۳۵12 210021 0اه هه عمصنگ آهعانامم 0000030 هم ق500۵ ۶و ۳0۵60۵5 تلنفصسی 310۳006 .(2018) .۷ 1۵۳۳۵76 ممشمنصه 30000113 1286-68 عناوم لماع فصه د0معععم ۵۵ معط کنلمدونوه اهامعص م0010 79-5 :00 .ص۸0 4 370۰ ,701.10 (5 3153 کعنوندد اصعصم ملع باعل آهنو5 صقنص۳ ۵1 ص70 0و۸ آهاد دم 100۵10 امعناطاده۸ نوفناو8 صونه۳ که ام۸ 156 .(2018) 0.6 م3866 .۳۰018 وصه ععناعطادع۸ (05ع) ۰ فکس‌زظ .0 فصقلاوت نصا می‌ناه2 لدسحلهت ۳۳۵۵۵ بل مصقالنسج/3 ع ۳ علد2 :2000 0:137-164.1 حمععظ بي‌نام2 تمسحلت صز کمن 0 ونن‌ناوم لدسحله جعز۵ 1۵۳ فلع 310۳ اصعسس :310/۵ ما م1 .(2017) کل 0 ,ععتعظ 3 ۳3516۳ انا 50 ۵۶ بوازده نصت] نو هگا ,کعنونی آحصلن ص صمناهاعععنل 6 دز 0385و اک صقزع 310۳6 نطا3 06۳ 6 ماگ هن هانصه 33 16 .(2019) .5 مل‌ملطظ :10 0ع06ع3 بل[ 7106006۴ 00 عاطنددعع2 . ,قزفنین ‏ ععهنا۳ عطا ۲۱۵ -ط] 6۳-7 2-50067007 ها نصمس ا-6ط/2019/11/11 /0ا 15.60 .805 .005556010 //: 8105 866-۰ 6 6-۳ 0056-10-1 ۲65ص کی ص0۳0 ک-صه نع 30۳6 6- 5۳۳۵11 1۵ 7۳696۵1۰ فص اک2 کدمنام2۳9 +کعن ص10 عاماک- مه" .(2015) ۰ معصند0ط ما37 | 8۶11 :کو 3760۳13 156 مصعلزم] 6صع5م۳۳6 وه اک کد0 200 :10000065 ۹۰ پژوهش‌نامه ایرانی سیاست بین‌الملل, سال 10 شماره 1 پاییز و زمستان 1400 :۳08 رکاع]۳1ج 0ص ,3/600 ,1560۳ ,6ق۳۵] خصام6 هصسعد3/0 .(2016) بش۸ مصصحصطناظ 40 ۲۶۳۲۵ :0۳۵10۳ بقل آهدمناهد صهزع 310۳6 .(2017) کل مصعهصد۳ فصه .ظ و فسحاطظ +00:770-7 (23,)4 مطکنلق 272002 0ص عدمناق31 ,۶/۵ آهدمناهد ه و1۳05 0 10656 136 56166 :6و ها ق0109 نات .(2020) ۰ 6امعع1 هه کمقاحه) 200 207 م1منل عنام وصناهاعص1۳ .(2016) .2 2۲ .7 ,[1عف6ط و13 ,196ع1/1676 وس 86۲ص لفق 8 عع713 .کععزن صمماجی عط ما هم صصه هدما تعصز ۸ تعلمصتفوصیک صذ عصتوص۳ط 2۲ 010نل عنام 8 هه ععصمادنعه وسمانان۸< ۳۳:۶ صعانانه ۸ .(2017) .17 مص‌عاع‌نصه1 313-3 کععقم ,15 عصسام کمعنونشک عاصقاخمکص۳ 1 ۶ ص30 .1950 رده عط 0 310۳۵۲ عاهصنال که دمنامصنانع16 عط) وصه مدعاه همهم عاصذ مکعناصعلز آمدمناق< .(2015) 8۰ وال ۳ -180 :00 (25)1 ۷۵1۰ .عاز201 [هامعصصد وحن ,۵عتقصصهم ما3 هه جصفصصعی نت100 :8 لمطاما6 عطا نممعی۸ عزاط۳۵ ۷۷/۵۶1۵ عط هز بوممصمام0 عطعزاه .(2005) تکلبش۸ مطمفازسص11 2/5065 0010 عز1ط20 310 عط1 (علع) .7 صعععناع/2 نصا 310۳۵ هه عفقصع) و 506041 ,2011 و7 22 +عاگه 310۳/۵ دسا 3/۵10 ۵۷6۵۲۶ 6طی کز آهعنانی 10 .(2017) .۸ ,فقام1 ,6 بونا20 30۳۵8۳ 156 وزنهصمامن0 عناط۶ معنعع310۳ .(2003) بش۸ ,هک :36 ,1602۵00 65 250 ۳7616۳ 2۳0 2ع 31000۳ هذ ق0210 ۵۶ 1/0005 صقن مصتوصی 5 .(2017) 34۰ مصعککت0 2/3۳ 0 131687205 ۳۳۵6۵ 200 کعاهاگ 310۳016 .(2018) م۸ مهمعصقط وصه 3.5۰ مصمناندی) 1 ورنهاگ۸ 20016 :۵۳۵ 370۷ ,2069 ۵1 ۳۵۵۵۳۵ 156 .(2011) .7 ,276 امصصقطا۲ صهنع6 310 ۵ط 1 :۲ وممصموامن2 +عفمععسی" ومد نله 366۵۵ .(1997) .۵, ۵و0 6 .101020 صز ععنوندگ مووفص1من0 عطزا< (ح0ع) ۸.۳ 000067 نصل بمطخع7 ما و 1۳30510۳۵05 156 :270۳/2 صذ د 00 36 200 206۲ .(2006) 2۰ بعااعک فص .0 ,ما6 0 دعناناه2 م61 که هس30 یمام مسا هه ۳16 5 و310۵ .(2015) .کو7 ق8۹0۵ ساخت‌بندی تصویر ملت؛ دیپلماسی فرهنگی نروژ و جذابیت بین‌المللی ۹۱ 20 ۶و دمنعدع 0 100966 156 نصا مصمنق< عع3 2 ه که 310۳۳۵۷ .(2016) کل مقغاوجه5ز8 7۵0۷651101510186 ,010 .و۳ماقنط ۵ نکصم۲۵120 5ع۵ 1۵۳ 310۳۵5 .(2004) 0۰ معافنظ 5 ۸636 :1000 ,310۳۵ هنط 6زا ۵۶4 ععنط مط7 .(2019) صط0ل ,05 -3051 6 0۶ بر واگ 0022206 ۸ نی‌نام2 ععصعگ6 1 اعنصه13 وصد صهزع 310۳6 .(2010) سا م۲تمفند5 ماطاهاد ۲۷ ۵۶ 002۹606065 هه کععه) 156 نکعنصام) 30۳006 عط1 .(2012) .37 «عااند ۵ 65و50 2216۳2۷6 بصع ۳۳0062۵ (05ع) بط ۷2۵1 وب 113830 :18 و اعصهمعی ام اناعصز دزی 310۳6 :0510 ,یناه م60 370 عط 0ص مناد 00006 310۳006 .(2016) 7۰ ص5۳1 ]زا0055 هوک ۸ ص106 فصه ماع عاص] مصمناه‌عنصهعم مس .(2012) .ی مانصه1 ]:2 ع د 0ن اع 0۸ حامو مش 5 و010 (20140) ومد 60۳03 خهخا دا امک 1۵[ عع له 1 6 :۷۵۳6 ۳0:49-73,110 ما30 8۳6۵06 کاوه0۳< نصا موش فص عسهساگ 6 و ۶٩ 382866 26366 156 .(20140) 2.6 009۷600۴ بش۸ ۵11656۳ سای 166 ۰ ۳0۳۵8 نع 310۳ ۶ ۳۵۵2005 باعل مدمنق7< عط) ده کصدمناع 0096 +عسصلح0 ۰ 500216 ,ط1۵0امع۳ 310۳۵35 10۳0۵8 .(2009) .17 و تا#فک هه بل سل مصعک0۵1ط1" 55 عصناعه[22 01 لمدسا0ت .کعلز۳ هدندین/3 156 :ما0 ما اصات‌کاو20 .(2008) 13۰ م13 1۷۵286 6 دز کعاهاک منت عطا هه و310۵ +0اهط ۰۷ عطا فص ۹۸۵0۷ ۵ط1 .(2007) 1۳۰ مق معهقه ۷۷ ,4 5عنو5۳0 حوعاعد:۳ 2/0016 01 ماوت داکاطظ .1993-96 مکح 2/0016 ۲۵ دز دعع2۳ م3063

در چشم انداز توسعه ای، کشورهای جذاب و ثروتمند دنیا، مرکز آمال و آرزوهای سیاستمدران، نخبگان، سرمایه گذاران، کارآفرینان و مرکز توجه مردم عادی دنیا هستند. ثروت به خودی خود جذابیت، ارتقاء، شهرت مثبت و برند بین المللی می آورد. ثروت متصل به فرهنگ و مکان جغرافیایی، می تواند مبنای طرح ریزی مثبت ایده های بین المللی و توسعه ای برای افزایش شهرت مثبت کشورها و مبانی هویتی و فرهنگی آنها باشد و آنها را به مرکز توجهات جهانی تبدیل کند. منطقه اسکاندیناوی از جمله مکان هایی است که جغرافیای ثروت و توسعه آن، ادراک مثبت این منطقه را افزایش داده است. نروژ یکی از کشورهای این منطقه است که امروز جذابیت و محبوبیت بالایی در سطح نظام بین المللی دارد. نام و برند نروژ حامل فرآیندهای ذهنی و ادراکی است که این کشور کوچک را محبوب و جذاب می کند. تمرکز اصلی این مقاله بر مبانی برندینگ و شهرت مثبت نروژ در نظام بین الملل از طریق ابزارهای دیپلماسی فرهنگی است. مقاله با تشریح اقدامات و ابتکارات مهم سیاستگذارانه دپیلماسی فرهنگی نروژ در یک چشم انداز تاریخی، بر این امر تاکید می کند که نروژ با وجود ضعفهای مهم ژئوپلیتیکی و مساحت کوچک توانسته است از طریق استفاده مثبت از فرهنگ، برندینگ جذاب و شهرت بین المللی مثبتی را در نظام بین الملل کسب کند. مدیریت نهادمند و سیاستگذارانه و استفاده صحیح از فرهنگ باز و متساهل نروژی که ترکیبی از فرهنگ منطقه نوردیک است، باعث گسترش جذابیت و ادراک مثبت نروژ در نظام بین الملل شده است.

461929

توجه ندارد. عاقله این علوم را از مفکره دریافت کرده و بر اساس آن حکم میکند و درنتیجه؛ این قوه ممکن است بیش از آنکه به معرفت نایل گردد» دچار جهل شود او فردی را مثال میزند که سوار برکشتی است و بدلیل در چنین شرایطی قوه بینایی» ادراکی از حرکت ساحل به ساحل حرکتی ندارد. در نهایت او حکم به خطای قوه بینایی میدهد» در صورتی که اشتباه از جانب حاکم یعنی عقل بوده است نه از جانب شاهد یعنی قوه بینایی (همو, علوم اکتسابی را مورد توجه قرار داده است. بنظر او از ایمان دست می‌یابد اما ایمانی که از جنس تصدیق و اعتقاد و برآمده از تفکر و استدلال عقلی است و بهمین تنزیهی» شناخت تشبیهی و شناختی که تنریه و تشبیه را با هم جمع کرده است. ابن‌عربی معتقد است بعد از اینکه فرد از طریق تفکر و استدلال به وجود خدا و به توحید و معبودیت او پی برد» خداوند را از صفات نیست زیرا خداوند در توصیف خود» تشبیه و تنزیه رابه هم آميخته و هیچیک از این دو بدون دیگری برای طلب و اشتیاق برای کسب علومی است که ورای طور ارزش و کارآمدی علوم اکتسابی و غیراکتسابی از نگاه ابن‌عربی اصلی» یعنی سوال به هل لم» ما وکیف در مورد خداوند» نمیتواند به پاسخ ایجابی برسد و صرفا از راه سلب (سلب محسوسات از طریق ذات ادراک گردد و هم برتر از آن است که مانند معقولا ت از طریق فعل مدرک واقع شود. شی و نه ایجاد از شی» در صورتی که حتی فعل خداوند و خلق در فعل منتفی باشد مناسبت در ذات معرفتش را به عقل موهبت فرماید؛ به این معناکه عقل در نیل به این معرفت مستقل نیست و برای چنین معرفتی و قیاس منزه است» بنابرین به لفظ درنمی‌آید وبکا رگرفتن تعابیر در مورد او دشوار است. درباره معرفت خداوند از ربّانی و روحانی است که حقیقت انسان بشمار میرود و قلبی که درکتاب وسنت به آن اشاره شده» بر همین معنا است که واسطه میان روح و نفس است و حکما آن را ارائه میدهد و میگوید قلب به مرتبه‌یی از نفس ناطقه اطلاق میگردد که نفس در آن مرتبه هر وقت که بخواهد» معانی کلی و جزئی را مشاهده میکند واین مرتبه همان و معرفت را رزقی از جانب خدا میداند که بر قلبها نازل مزبور بکار رفته که مطابق آن» قلب حقیقتی است که زمین تا آسمان و حتی از رحمت الهی گسترده‌تر است قلب بعنوان محل شناسایی امور و آ گاهی از علوم» بطور عام و عامل دستیابی به معارف ربّانی و علوم الهی» بطور  دانش راستین و وصول به مقامات» تنها از راه پاک کردن می‌آید. اگر قلب از کدورت پاک شود و از جمیع اغیار خالی گردد انوار غیب و معارف الهی متناسب با پاکی و خلوصش به آن میتابد و حتی گاهی در یک لحظه» آن اندازه از علوم و معارف در قلب پدیدار میشود که کتابت آن در زمانهای طولانی نیز میسر نخواهد بود (همو بی‌تا آملی قلب پاک و صاف را به آیینه‌یی تشبیه میکند که آیینه‌یی صاف و صیقلی قرار گیرد و در آن دیده است که میفرماید: «دع مایریبک الی ما لا یریپبک؛ استفت قلبک و ان افتاک المفتون»؛ از آنچه که تو را به شک می‌اندازد بسوی چیزی که تو را به شک نمی‌اندازد روی بگردان؛ از قلبت فتوا بخواه» اگر چه فتوا دهندگان فتوا میداند که قلب حاوی سر الله است (همان: ۴/ ۱۶). خداوند و نیز عامل علم به اوست وشهوت و غفلت وهر آنچه انسان را از علم نسبت به خداوند واسما حسنای اوه علم به توحید ذات پروردگار و نیز علم به اموری که گفته شد مربوط به قلب مومن و عارف است» چرا که فقط قلب او متصوّر به صورت عالّم و صورت حق در اینجا لازم است که پس از تبیین محل و مدرک ۱) القا از طریق وجه خاص : خداوند عهده‌دار تعلیم علوم غیراکتسابی از را شهود است و القا و الهام این علوم بر قلوب مستعدان» از طریق وجه خاصی است که مربوط شود و تجلّی و فیض حق را از این مجاری دریافت میکند. در این حالت فیضی که به آن موجود میرسد» مشروط به تقارن و همراهی او با اسباپ مذکور ب) ارتباط مستقیم و بیواسطه» که بر اساس آن هر از خداوند دریافت میکند. این طریق که به آن «وجه است و بهمین سبب» خود این وجه» مخفی و مستأثر خداوند از طریق وجه خاصی که با موجودات واز جمله انسان دارد» اموری را به او می‌آموزد و این علوم» علومی بدیهی [یقینی ] هستند که در دریافت آنها هیچ فکر ارزش و کارآمدی علوم اکتسابی و غیراکتسابی از نگاه ابن‌عربی  خود میداند که خداوند آن علوم را از آن وجه خاص به او خودبینی و آنانیّت انسان از بین میرود» انسان در مسیر را در او محقق میکند؛ بنابرین در حالت فنا خداوند با دیده بنده میبیند و با گوش او میشنود. فنا با تعمّل و متصف گردد و حق را به دیده حق و بدون ابزار فکر و دستیابی به چنین معرفتی» جز از این راه که راه انبیا و و فانی گشته‌اند تا آنچه را که از جانب خدا بر قلوبشان کشف را میتوان از جهتی به کشف صوری و کشف در کشف معنوی» اصل و ذات معنا - نه صورت ظهور معانی و حقایق غیبیه همراه است ( آملی ۱۳۹۵: و اهل ایمان تعلق دارد و عارف بواسطه آن» به عالّم کشف صفاتی نام داردو دراین حال» اگر عارف به صفت عالمیت حق تعالی کشف و شهود پیداکند» به علوم لدنی عالّم به عقل خود تکیه نموده و به یافته‌های آن بسنده کرده‌اند» اینست که عقل و تفکر نظری را تنها دراموری بکار گیرند که خداوند در قرآن, انسان را به تفکر و تأّمل در آنها فراخوانده است که از آن جمله میتوان به طبیعت بعنوان آیه و مظهر حق‌تعالی اشاره کرد (همو ۱۴۰۵: ۶/ از علوم و معارف مختص قلب و ویژه مژمنان عارف است. مهمترین معرفت و شناختی که از طریق قلب و و تنزیه خداوند را به هم آمیخته» خداوند را بدرستی بشناسند واسما» صفات و مظاهر او را با قلب خویش ایمان افرادی که از تجلی الهی بهره‌مندند» ژرفتر و عمیقتر است که با نظر لطف و عنایت خداوند در قلب انسان صاحبان علم تجلی بدلیل اینکه معارف غیبی را با قلب آن» حقایق عالّم را ورای عقل و قوای ادراکی» ادراک طریق دریافت این علوم تعیین میشود و این ویژگیها از دیگر, انسان را در اینکه چه مقدار به این علوم بپردازد و هر یک را در محدوده توانایی خود بکار برد» راهنمایی علم اکتسابی بتبع مدرک آن یعنی عقل» دارای دو ویژگی بسیار تأکید دارد و از این ویژگی بعنوان مهمترین عامل توجه و رو یآوردن خود به علوم غیراکتسابی یاد میکند. جمله در نامه‌یی که به فخر رازی نوشته و به او تذکر میدهد که از راه تفکر نظری نمیتوان به علمی رسید که خطا در آن نباشد (همی ۴۶:۱۳۶۷). البته توجه به این است که اگر انسان زمام ادراک خود را بطورکامل بدست انجام دهد و با اطمینان خاطر درست را از نادرست این امر بدان سبب است که مسائلی وجود داردکه ورای طور عقل است و عقل بطور ذاتی از دسترسی به آنها و و درک ذات اشیا از حوزه ادراکات عقلی خارج است از منظرابن‌عربی نمیتوان آنچه را از راه دلیل عقلی حاصل و اوهام است. علم واقعی» علم ذوقی وکشفی است که صاحبش را از خطا شک و شبهه دور نگه میدارد و در واقع» نوری است که خداوند به هر یک از بندگانش که متعلّق این علوم تجلیات ذات خداوند است و هر دو ارزش و کارآمدی علوم اکتسابی و غیراکتسابی از نگاه ابن‌عربی که قلب انسان آماده پذیرش و دریافت این علوم باشد» این امر ناشی از یک ویژگی برجسته در این علوم یعنی با این تفاوت که «برخی از عقلشان تقلید میکنند واینها فکربه آن داده قلید میکنند» در نتیجه خطاو صواب در پس ملاک ارزش و اعتبار هر علم باید بر این اساس ذات اشیا لایه‌هایی از حجاب و مانع وجود دارد که برخی مربوط به مدرک و برخی دیگر مربوط به مدرک است. جریان این قسم از ادراک و مچرفت؟" میتی بر اشیا علم دارد» خداوند است. ابن‌عربی از عقل و خداوند نیز بعنوان واسطه‌های تقلید نام میبرد و معتقد است صرفا مصون از خطا خواهیم داشت و عقل (یا هر واسطه وقوع خطا به ارتباط میان این علوم با علم حضوری مقبول نیست و بهمین جهت ابن‌عربی این دو قسم را متقابل و متباین میداند. از سوی دیگر» تقسیم علم به غیراکتسابی به این معنا نیست که از نظروی در دریافت این مطلب است که وجود علمی عاری از خطا شک و الف) از جهت منبع افاضه و القا: آنچه بر قلب بیواسطه بر قلوب اهل قرب و حضور القا میکند. قسم دوم خاطری است که انسان را به عبادت خدا رهنمون میکند و او را از انجام گناه باز میدارد. خاطر نفسانی انسان را به بهره‌مندی از لذات و مشتهیات تشویق میکند  و قسم آخرکه از جانب شیطان است» انسان را به بدیهاو و از جمله ویژگیهای آن اینست که در آن خطایی رخ نمیدهد و دارای چنان غلبه و سیطره‌یی است که امکان علاوه براین» خاطر ربّانی انسان را به مقام فنای محض میخواند و او را به رفض دنیا و مشتیهات نفسانی دعوت یکدیگر دشوار است و ممکن است آنچه از جانب نفس و یاشیطان بر قلب انسان وارد میشود» به اشتباه به خداوند دادن القا نفس و یا شیطان به خداوند است چراکه به قیصری در تبیین نقش خیال انسان بر سلامت این قوه تأکید میکند و میگوید در صورتی که وه خیال انسان ادراک‌کند و به ترکیب وانطباق این صور با دیگر صورتها دست میزند و بنابرین صوری راکه دریافت کرده با دیگر خیال» امر دیگری را نیز مورد توجه قرار میدهد: «گاهی واسطه بین عالم ارواح و معانی و مجرد و عالم اجسام است و چنانچه انسان قلب خود را از زنگاآلودگی پاک کند» میتواند حقایق این عالم را ادراک کند. خلط میان بگیرد و هر آنچه راکه در خیال متصل دریافت کرده؛ مصون از خطا و اشتباه فرض کند زیرا در مرتبه خیال لازم بذکر است که طهارت خیال متصل و زدودن آن از زنگار شوائب» از طریق عواملی چون تقوای الهی و یر سالگ میتواند قا جایی پیش رود که معانی و دو عامل و دو زمینه مهم در مسیر تحصیل علوم حواس پنجگانه است و نظر ارسطو را تکرار میکند که میداند و عدم اعتدال مزاج را یکی از علل وقوع خطا ارزش و کارآمدی علوم اکتسابی و غیراکتسابی از نگاه ابن‌عربی قلوب بندگان و بهمین سبب» میان پاکی و طهارت قلب هر چه قلب از زنگا رگناه و غفلت پاک گردد» استعداد و نفس و مصاحبت با افرادی که در مسیر سیر و سلوک ۵۸ او قلب انسان را به آیینه‌یی تشبیه میکند که میکند که انسان علاوه بر پرهیز ازگثاه و لت از یاد ۱) تقوا: تقوا یعنی پرهیز از آنچه انسان را از جاری حکم اسما جلال را براو نازل میکند. هریک از اسما است و انسان با اعمال و رفتار خویش تعیین میکند که آثا رکدامین اسما ظهور و بروز یابد. بعنوان مثال» یکی از احکام اسما جمال» تجلّی بر قلب انسان است و برکند و تمام توجه خود را به خداوند معطوف دارد تا بدین وسیله خود را در معرض تجلیات او قرار دهد امتناع از صفات نکوهیده و رذائل اخلاقی و نیزاهتمام به این معناکه جز خداوند مورد توجه و اهتمام قلب نباشد» زیرا تا زمانی که غیر در قلب جای داشته باشد» خداوند بر بارها اذعان کرده است که آنچه از فتوحات ربّانی و گشایش الهی و دریافت انوار علوم برای او اتفاق افتاده» قلب خود را از اشتغال به غیر خداوند خالی کند تا انوار کسانی است که در نهایت تقرب و نزدیکی به خداوند هرکس به اندازه همّت خود. میتواند در این مسیر گام بردارد و به اندازه‌یی که قلب خود را صاف و پاک‌کند قادر است انوار تجلّی علوم و معارف حقانی را دریافت کند. غیراکتسابی و با توجه به ویژگیهایی که برای هر یک بیان نموده» بروشنی میتوان فهمید که علم برتر نزد او همان  دو دلیل اصلی و بنیادین برای این برتری دست پیداکرد: نتيجهه تحقیق و پژوهشهای خود را با شک و عدم مسائل در مرتبه قطع و یقین است زیرا اشیا را به نور اکتسابی و به بیان دیگر نسبت میان کشف و عقل از معناکه با توسّل به روش کشف و شهود میتوان به تمام و در آن علوم مستغرق است و آنها را به پایان در ذات خویش یگانه و واحد است و اگر کثرتی در و تنها هنگامی که آن حقیقت یگانه به مرتبه اسما و میشود. از اینرو میتوان گفت در صورتی که انسان از طریق القا و افاضه الهی به اسما وصفات حق تعالی نیز علم پیدا میکند و در نتیجه» عالم به همه علوم ۱ تأکید و توجه ابن‌عربی به علوم غیراکتسابی به این هستند بلکه آنجا که بر عقل میتازد و دست آن را از متکلمانی دارد که راه وصول به معرفت را در تفکر و آن را در کسب معارف» کافی میدانند و گرنه بر ورود خطا در هر یک از این وسائط, عقل نیز در درک خداوند است و از سوی دیگر قلب که مدرک اين به علمی یقینی و عاری از هرگونه خطا و اشتباه, نه ارزش و کارآمدی علوم اکتسابی و غیراکتسابی از نگاه ابن‌عربی (ع) ۳ انسان برای دستیابی به آن دسته از معارف و که به روش عرفانی روی آورد و با فراهم کردن زمینه و قرار دهد و حقایق اصیل را از این طریق دریافت کند. میدانند» به جدایی این دو قائل نیست وسر و قلب را دواعتبارریک حقیقت دانسته است. توضیح اینکه از نظر او حقیقت انسانی بر اينکه انوار عالم غیب راکسی جز صاحبان قلوب و راسخان در علم ادراک نمیکند» آن راسر مینامند به اعتبار اینکه حقیقتش بر عارفان و غیرعارفان پوشیده است به آن خفی میگویند و به اعتبار آملی» سید حیدر (۱۳۹۵) جامع الاسرار و منبع الانوار» ترجمه مصلح» علی اصغر (۱۳۹۵) پرسش از حقیقت انسان در آرا

بحث پیرامون علم و معرفت، یکی از مسائل مهم و بنیادی در عرفان نظری است. ابن عربی علوم را بر اساس روش دریافت، به دو قسم اکتسابی و غیراکتسابی تقسیم میکند. علوم اکتسابی همان علوم استدلالی هستند که انسان بکمک تلاش عقلی به آن نایل میشود. در مقابل، درک و دریافت علوم غیراکتسابی نه تنها از توان عقل خارج است، بلکه نیازمند ابزار دیگری به نام قلب است که شأن آن پذیرش افاضات و تجلیات انوار الهی است. ابن عربی معتقد است علم اصیل و راستین علمی است که خداوند بر قلب افاضه میکند. چنین علمی بر خلاف علوم عقلی و اکتسابی مصون از خطا، شک و فراموشی است، زیرا انسان در اینباب صرفاً «پذیرنده» تجلیات خداوند است و خود دخل و تصرفی در آنها ندارد. این مقاله به تبیین کارآمدی علوم اکتسابی و غیراکتسابی از دیدگاه ابن عربی میپردازد و ارزشمندی آنها را سنجیده، وجوه امتیاز و نقاط قوت و ضعف هر یک نسبت به دیگری را روشن میکند.

495824

تحلیل گوبه‌های نسخه فارسی "مقیاس بر پایه محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای نوع علاقه» نوع محرومیت و کل کنجکاوی معرفتی"به ترتیب» ۰/۷۹۵/۷۰۸ و ۰/۷۳۴ بود که حاکی از همسانی درونی خوب آن بود. نتیجه‌ی بررسی پایایی آزمون- باز آزمون نیز بیانگر ثبات مقیاس بود. همچنین» نتایج تحلیل عاملی تأییدی» تأیید کننده‌ی برازندگی خوب و مناسب مدل دوعاملی مقیاس با داده‌ها بود. به‌طورکلی» نتایج پژوهش انجام‌شده» بیانگر این است که نسخه فارسی مقیاس کنجکاوی ۱ کارشناسی ارشد گروه روان‌شناسی تربیتی» دانشگاه الزهرا» تهران» ایران ۲. دانشیار گروه روان‌شناسی تربیتی» دانشگاه الزهرا تهران» ایران (نویسنده مسول) 1۳.ع212210۳2.2 10160206000 ۸۲ فصلنامه اندازهگیری تربیتی» سال یازدهم» شماره ۴۲» زمستان ۱۳۹۹ معرفتی کود کان علاقه/ محرومیت از ویژگی‌های روان‌سنجی مناسبی در نمونه کودکان ۹-۵ ساله ایرانی کنجکاوی شکلی از انگیزه درونی است که در تقویت یادگیری فعال و اکتشاف خود به خودی» نقش کلیدی دارد. به‌همین‌دلیل» یادگیری مبتنی بر کنجکاوی و انگیزه درونی به‌عنوان عناصر اساسی برای آموزش کارآمد مورد بحث قرارگرفته‌اند (فریمن او همکاران» ۴ کنجکاوی در نگاه اول» ساده به نظر می‌رسده اما از زمان فلاسفه یونان تاکنون با تعاریف و ابعاد مختلفی مطرح بوده است. با این وجود» تعریف کنجکاوی تمایلی است که به‌صورت درونی برای به دست آوردن اطلاعات برانگیخته می‌شود و یا در تعریف دیگر که کنجکاوی» خواست بدون منفعت و مشتاقانه برای یادگیری و کسب دانش تعریف‌شده است؛ ازجمله تعاریفی هستند که از گذشته تا به امروز باقی:مانده‌اند (جیروت و کلاا زمانی که افراد احساس کنجکاوی می‌کنند.» اطلاعات را عمیق‌تر پردازش می‌کنند؛ بیشتر به خاطر می‌سپارند و بهتر به یاد می آورند. همچنین» توجه بیشتری به فعالیت خود می‌کنند و حتی ممکن است در انجام آن پافشاری بیشتری نشان دهند. علاوه‌بر اين» کنجکاوی نقش مهمی در پذیرش و مواجهه افراد با تجربیات جدید و ابهام‌ها دارد (لاونستین؟ ۱۹۹۴؛ کاشداان "وکا زان ۲۰۹ اژدیقا گزتلست ودلویسن؛ ۲۰۱۶). بررسی پژوهش‌های پیشین نشان داده‌است که کنجکاوی به‌اندازه هوش برای یادگیری مهم و یکی از مهم‌ترین عامل‌های پیش‌بینی‌کننده عملکرد "تحضیلی دانش آموزان است. معلمان می‌توانند. کنجکاوی ذانشآموآژان را در تدریس موضوغات ذرسی بزانگیزانند» آن‌ها را درگیر با موضوعات نگه‌دارند و روند یادگیری آن‌ها را تسهیل کنند (ون‌استام و هل و کمروپریمی ز ک! ۲۰۱۱ و نوجوان عسگری, بالتروساتیس» هوگز و مورنسی] ۲۰۱۶). با این وجود» مطالعاتی نیز به کاهش و حتی سرکوب‌شدن کنجکاوی در جریان آموزش اشاره کرده‌اند (انگلهارد و مونساس؟ ۱۹۸۸؛ انگل] ۲۰۰۹؛ انگل» ۲۰۱۱ و جیروت» از حدود سال ۱۹۵۰ کنجکاوی به‌عنوان یک برتری و یکی از اهداف اصلی آموزش مورد توجه قرار گرفت (برلین4 ۱۹۷۸). برلین دو بعد (ادراکی- معرفتیا و (گوناگون- خاص] را برای کنجکاوی تعریف نمود. برلین (۱۹۵۴) در مطالعات خود. کنجکاوی ادراکی را برای تحقیقات در مورد حبوانات تعریف کرد که بعدها در مورد رفتار انسان‌ها نیز مورد استفاده قرار گرفت. او کنجکاوی معرفتی را تمایل برای دانش و به‌طور خاص در مورد انسان‌ها تعریف کرد که ثمره‌ی اصلی آن دانش است ولی مرز مشخصی برای جداسازی کنجکاوی معرفتی از کنجکاوی ادراکی مشخص نکرد (لاونستین» ۱۹۹۴و ریوه پتروسکو ویسول و تانگس وک مکث4 ۲۰۰۶). بر همین اساس» کنجکاوی انسان» در عمل, همان کنجکاوی معرفتی است و تفاوت معنایی بین:آن‌ها وجود ندارد. به همین خاطر در این مطالعه نیز از واژه کنجکاوی به‌جای کنجکاوی معرفتی.استفاده‌شده است. کنجکاوی» تلویحات مهمی ابرای. رویکردهای ‏ جدید آموزش مبنی بر با زکردن محیط‌های آموزشی» شاگرد مخوزی و یادگیری فعال دارد. :اناد رسمی آموزشی در مورد یادگیری در قرن بیست و یکم به بهبود"مشارکت کودکان در روند علمی توسعه دانش» اشاره کرده‌اند و کنجکاوی را به‌عنوان مهم‌ترین سرمایه‌ی ذاتی کودکان در جستجوی علم و رویارویی موثر آن‌ها با محیط مورد توجه قرار داده‌اند. کودکان کنجکاو برای دریافت محرکک‌های لازم برای گسترش دانش خود» شانس بیشتری دارند (سند برنامه درس ملی» ۱ سعدی پور و جریحی:۱۳۹۴؛ شورای تحقیقات ملی! ۶۲۰۰۷ انگل» ۲۰۰۹؛ سازمان ۸۴ فصلنامه اندازهگیری تربیتی» سال یازدهم» شماره ۴۲» زمستان ۱۳۹۹ همکاری اقتصادی و توسعه (0۳:010)» ۲۰۱۵ و جیروت» ۲۰۱۸)؛ بنابراین» کنجکاوی عاملی مهم در فرآیند آموزشی در نظر گرفته می‌شود و آزاین‌رو اندازه گیری آن حائز اهمیت است (انگل» ۲۰۱۵). لرد کلوین می گوید: "اگر بتوانید» آنچه را که درباره‌اش صحبت می‌کنید» اندازه بگیرید و آن را به‌صورت کمّی بیان کنید» می‌توانید مدعی باشید که درباره‌ی آن» چیزی می‌دانید و در غیر این صورت» دانش شما درباره‌ی آن اندک و نارساست"(براهنی» ۱۳۹۰؛ به نقل از قاسمی» ۱۳۹۳)؛ بنابراین» داشتن مقیاس مناسب» با مشخصات روایی و پایایی قابل‌قبول» برای اندازه گیری کنجکاوی کودکان مورد نیاز است. با وجود اهمیت زیاد کنجکاوی در یادگیری کودکان» مقیاس مورد قبول همگان برای سنجش کنجکاوی کودکان وجود ندارد. همچنین بیشتر تحقیقات تا پیش از دهه اخیر در زمینه: انذاژه گیری. کنجکاوی» بر بزرگ‌سالان مثمرکز بوده‌اند که عملداتا از پرستننامه‌های خودگزارش دهی " استفاده کرده‌اند. "این پرسشنامه‌ها». اگرچه در مطالعه کنجکاوی بزرگک‌سالان نفید بوده‌اند؛ اما استفادوالزران‌ها 4ظ سه دلیل/نمی تواند برای کود کان مناسب باشد. اول» کودکان توانایی‌های خواندن ود رک مطلب محدودی دارند» دوم» کودکان فاقد مهارت‌ها و دانش لازم.برای خودارزیابی حالات انتزاعی یا:صفاتی مانند کنجکاوی هستند و سوم آن‌که پاسخ به پرسشنامه» به‌صورت شنیداری و مصاحه‌ای نیز برای آن‌ها می‌تواند خسته‌کننده و همراه با از دست رفتن تمرکز باشد. همچنین» بررسی مقیاس‌های رفتاری کنجکاوی کودکان نیز نشان داده است که مقیاس‌های رفتاری از لحاظ اجرایی پیچیده و وقت گیر هستند و تجزیه‌وتحلیل آن‌ها مشکل است» چون عوامل محیطی» زمانی و هیجانی می‌توانند اثرات معتیداری در نتیچه ,داشته باشند. علاوه و اين» ذر مقیاس‌های رفتاری» کمتر به ویژگی‌های شخصی کودکان توجه شده است-و تعیین روایی و استانداردکردن آن‌ها مشکل است (کاشدان و رز و فینچام ۲۰۰۴؛ جیروت» ۹۲۰۱۱ جیروت و کلا ۲۰۱۲؛ پیوترووسکی» لیتمن و واکنبورگ؟ ۲۰۱۴ و ویبل و زیرمن؟ مقیاس کنجکاوی علاقه/ محرومیت کودکان ۳ تا ۸ ساله با نام اختصاری چ۱1/1-۷ (پیوترووسکی و همکاران» ۲۰۱۴)» مناسب‌سازی شده مقیاس 1/۲ بزرگک‌سالان برای کود کان ۳ تا ۸ ساله است که اصل آن به زبان هلندی است و به زبان انگلیسی ترجمه‌شده است. مقیاس» شامل ۱۰ گویه است. ۵ گویه برای کنجکاوی نوع علاقه (1) و ۵ گویه برای است,» دارای فرم گزارش والدین است؛ یعنی والدین» کنجکاوی کود کانشان را در ارتباط با گویه‌های مقیاس ارزیابی می‌کنند. به‌عنوان مثال "فرزند من» هنگامی که چیز تازه‌ای را کشف می‌کند» خوشحالیش را نشان می‌دهد" گویه چهارم نوع علاقه و "فرزند من» برای درک چیزهای گیج‌کننده يا مبهم تلاش قابل‌توجهی می‌کند" گویه دوم نوع محرومیت مقیاس هستند. لیتمن (۲۰۰۵) کنجکاوی را به‌صورت دو نوع علاقه (نوع آ) و نوع محرومیت (نوع (1) توصیف کرد. کنجکاوی نوع علاقه در شرایطی بیان می‌شود که در آن افراد احساس از دست‌دادن بخش مهمی از اطلاعات را.ندارند. بلکه احساس آن‌ها یافتن فرصتی برای یادگیری چیز جدیدی است که انتظار می‌رود خوشایند یا سرگرم‌کننده باشد (به‌عنوان مثال» شنیدن یک حکایت جدید که انتظار.می‌رود». سرگرم‌کننده باشد). کنجکاوی نوع محرومیت نیز زمانی برانگیخته می‌شود. که افراد از درک ناقص و یا شکاف موجود در اطلاعات خودآگاه شوند و به دنبال یافتن پاسخ آن باشند. این نیاز به اطلاعات» آزاردهنده است و زمانی که.در اثر جستجو و اکتشاف, اطلاعات خاص مورد نظر به دست آید» این نیاز ارضا می‌شود (لیتمن و جیمرسون؟ ۲۰۰۴ لیتمن» ۲۰۰۵ لیتمن» ۹ مقیاس کنجکاوی بزرگ‌سالان علاقه/ محرومیت (1/1) (لیتمن» ۲۰۰۸) به خاطر دوبعدی بودن و در نظر گرفتن دو جنبه نظری, کنجکاوی در ابعاد خود» مورد تأیید و استفاده در پژوهش‌های متعددی بوده است (لیتمن و کروسان و کلینسکی؛ ۲۰۱۰؛ کو و چوی؟ ۲۰۱۰؛ سیلویا ۲۰۱۷). همچنین علاوه بر ترجمه بهزبان‌های چینی و آلمانی» در ۸۶ فصلنامه اندازهگیری تربیتی» سال یازدهم» شماره ۴۲» زمستان ۱۳۹۹ طراحی مقیاس‌های کنجکاوی بعد از آن نیز مورد استفاده قرا رگرفته است (هانگک» ژو وان و ژانگک! ۲۰۱۰؛ لیتمن و ماسل] ۲۰۱۳؛ نیشیکاوا و آممیا ۲۰۱۸ و کاشدان و همکاران» ۲۰۱۸)؛ بنابراین» مقیاس کنجکاوی علاقه/ محرومیت کودکان 0ج۷-]1/1 نیز به خاطر هماهنگی با مقیاس بزرگگ‌سالان» مورد حمایت قرارگرفته است (پیوترووسکی و براساس بررسی‌های انجام‌شده» پیشینه پژوهشی در زمینه بررسی کنجکاوی کودکان در ایران مشاهده نشد و مقیاس سنجش مناسب آن نیز در زبان فارسی موجود نبود؛ لذا پژوهشگر را بر آن داشت که براساس مطالعات انجام‌شده در خصوص مقیاس سنجش کنجکاوی کودکان» مقیاس کنجکاوی کودکان علاقه/ محرومیت 1/0-90 را جهت برگردان به زبان فارسی انتخاب کند. این مقیاس» براساس گزارش والدین تدوین‌شده و مناسب سن ۳ تا ۸ سالگی بود. با توجه به این که» آغاز سن تعلیم و تربیت رسمی کشور ۵ سالگی (سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش» ۱۳۹۰) و کودکان ٩ ساله نیز در دوره اول ابتدایی تحصیل می‌کنند» برای کسب اطلاعات بیشتر.در.ارتباط با کنجکاوی و بررسی تفاوت بین کنجکاوی کودکان در.این ؛دوره‌های سنی».اندازه گیری کنجکاوی علاقه/ محرومیت کودکان در بازه‌ی سنی ۵.تا ٩ سال انجام شد (پیوترووسکی و همکاران» ۲۰۱۴). با این که این مقیاس صفت کنجکاوی کودکان ارا.موزاد اندازه گیری قرار می‌دهد؛ انتظار می‌رود به‌اندازه کافی برای تشخیص تغییرات آدر طول زمان حساس باشد و بتوان میزان تغییرات کنجکاوی کودکان در اثر آموزش يا برنامه‌های تقویت کنجکاوی را در مدتی مشابه آغاز تا پایان سال تحصیلی مشاهده کرد (جیروت و کلا ۲۰۱۲ و پیوترووسکی و همکاران» ۲۰۱۴)؛ بنابراین» با توجه به اهمیت کنجکاوی و بررسی آن در کودکان» همچنین عدم وجود چنین مقیاسی در زبان فازسی» هدف پژوهش حاضر پس از دست‌یابی به نسخه‌ی فارسی مقیاس :کنجکاوی علاقه/ محرومیت کود کان ج1/1-۷ برای کودکان ۵ تا ٩ ساله به‌عنوان اولین مقیاس کنجکاوی کودکان در ایران با نام اختصاری 1/00 به دست آوردن ویژگی‌های روان‌سنجی و تعیین پایایی و روایی این مقیاس در پژوهش حاضر از لحاظ هدف پژوهشی کاربردی و از لحاظ نحوه جمع آوری داده‌ها یک پژوهش توصیفی پیمایشی از نوع مقطعی بود. جامعه‌ی آماری این پژوهش» شامل کودکان ۵ تا ٩ ساله‌ی ساکن شهر تهران بود که در بازه‌ی زمانی آذر تا دی‌ماه سال ۰۱۳۹۸ در مدارس آموزش‌وپرورش یا مهد کودکک‌ها مشغول به تحصیل بودند. تعداد کودکان مشغول به تحصیل در مراکز تحت پوشش آموزش‌وپرورش, بر اساس اطلاعات مرکز آمار اداره‌ی آموزش‌وپرورش شهر تهران» حدود ۴۰۰ هزار نفر بود؛ درحالی که اطلاعات ثبت‌شده‌ای در مورد تعداد کودکان ۵ و ۶ ساله مهد کودک‌های تهران در بهزیستی موجود نبود. حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران برای حجم:جامعه نامعلوم؛ با در نظر گرفتن خطای نمونه گیری ۰/۰۵ ۳۸۴ نفر به‌دست آمد. در یناوهش سعی در پوشش کودکان تهران» از لحاظ منطقه جغرافیایی» سنین ۵تا ٩ سال, هر دو جنسیت دختر و پسر و نوع مدرسه دولتی و غیردولتی بود. شیوه نمونه‌گیری» طبقه‌ای- خوشه‌ای چندمرحله‌ای (جین و هاسمن] ۴ و سرمد» بازرگان و حجازی, ۱۳۹۵)بود. به این صورت که در ابتدا مناطق آموزشی تهران به‌صورت سه منطقه شمال, مرکز و جنوب طبقه‌پندی شد و از هر طبقه یک منطقه آموزشی به‌صورت تصادفی انتخاب شد. در این مرحله مناطق ۱ ۶ و ۱۹ آموزش‌وپرورش و مناطق ۳ ۷ و ۱۶ مهد کودک‌ها انتخاب شدند. در مرحله دوم» از مهدکودک‌های هر منطقه حداقل ۴ مهد کود ک به‌صورت خوشه‌ای انتخاب شدندولی در مورد مدارس» در هر منطقه از چهار طبقه مدارس دولتی دخترانه» دولتی پسرانه» غیردولتی دخترانه و غیردولتی پسرانه» ۴ مدرسه به‌صورت تصادفی انتخاب و در هرایک از آن‌ها با توجه به رعایت هماهنگی تعداد دانش آموزان» یک يا دو کلاس در هر پایه به‌صورت خوشه‌ای انتخاب شدند؛ بنابراین» تعداد ۱۴۵۰ کودک انتخاب شدند. با این تعداد نمونه و با احتساب ریپزش نمونه‌ها رسیدن به حجم نمونه عالی برای تحلیل عاملی یعنی ۱۰۰۰ نمونه (هومن» ۱۳۸۱) ۸۸ فصلنامه اندازهگیری تربیتی» سال یازدهم» شماره ۴۲» زمستان ۱۳۹۹ نیز میسر شد. پس از هماهنگی با مدیران مدارس و معلمان کلاس‌های انتخاب‌شده» به تمام کودکان حاضر در کلاس‌های مذکور نسخه فارسی مقیاس کنجکاوی کودکان علاقه/ محرومیت داده شد. علاوه بر آن» به کودکان توضیح داده شد که تعهدنامه اخلاقی پژوهشگره شماره تماس و معرفی پژوهش در صفحه اول آورده شده تا اولیا آن‌ها پس از دارای ۵ گویه برای کنجکاوی نوع علاقه (1) و ۵ گویه برای کنجکاوی نوع محرومیت (10) است. این مقیاس برخلاف مقیاس بزرگک‌سالان که خودگزارش‌دهی است» به‌صورت گزارش والدین است. نمره گذاری این مقیاس» به‌صورت لیکرت ۴ درجه‌ای "تقریبا هرگز" تا "تقریبا هميشه" است؛ بنابراین هر گویه از ۱ تا ۴ هر نوع کنجکاوی از ۵ تا ۲۰ و کل مقیاس از ۱۰ تا ۴۰» نمره گذاری شده‌اند. اجرای این مقیاس» در هلند با شرکت ۳۱۶ والد» در ارتباط با کودکان با متوسط سنی (انحراف معیار) (۱/۴۴) ۵/۳ سال و فراوانی ۵۴/۷/ پسران به‌صورت يکک پژوهش پیمایشی برخط! صورت. گرفت و ضرایب همسانی درونی ۵ و ۰/۸ به ترتیب برای کنجکاوی نوع علاقه وانوع محرومیت به‌دس تآمد. همچنین مقادیر شاخص‌های برازش تحلیل عاملی» مناسب بودن مدل دوعاملی را تأیید کرد و دو عامل با شدت ۰/۸۴ همبسته واتمامی بارهای عاملی معنی‌دار "و مناسب با مقادیر ۰/۸- ۰/۶ در اولین گام» برگردان مقیاس کنجکاوی علاقه/ محرومیت کود کان 0ج1/1-9 به زبان فارسی (1/0-۳00) انجام شد. توجه به نام مقیاس اصلی 1/0-92 نشان داد که این مقیاس برای کودکان جوان آیعنی کودکان ۳ تا ۸ ساله طراحی‌شده است. در برخی از کشورها تا قبل از سن حق رای یعنی ۱۸ سالگی را به‌عنوان دوران کودکی در نظر گرفته‌اند؛ بنابراین کود کان ۳ تا ۸ ساله را کود کان جوان نامیده‌اند (انجمن ملی.برای آموزش کودکان جوان؟ ۶ اما با توجه به این که در کشور ایران» از طبقه‌بندی کودکی» نوجوانی» ... استفاده می‌شود؛ این مقیاس به‌عنوان مقیاس سنجش کنجکاوی کودکان علاقه/ محرومیت» ترجمه و با بیان دوره سنی آن» مشخص شد. برگردان مقیاس کنجکاوی علاقه/ محرومیت (۲7۸۳۷) 0۳6انط۲ ۵۵8 ۵۶ 30۵05 ۵ط) 1۵۳ دمنهنمعع۸ [م000۵ه31 .3 کودکان 1/10-۷0 به زبان فارسی» بر اساس الگوی ترجمه ابزارهای پژوهشی وایلداو همکاران (۱۹۹۹ به نقل از شریفی» ۱۳۸۶)» طی مراحل مشخص‌شده در الگو (مراحل در [] مشخص‌شده‌اند) انجام شد. گزارش کارهای انجام گرفته با توجه به مراحل الگوی ترجمه» بعد از درخواست مقیاس و اخذ اجازه برای برگردان آن از دکتر لیتمن به‌عنوان یکی از طراحان مقیاس» همچنین کسب موافقت ایشان برای همکاری در روند ترجمه مقیاس [مرحله ۱]» مقباس توسط دو نفر مسلط به هر دو زبان انگلیسی و فارسی و یک فرد دو زبانه» به فارسی ترجمه شد [مرحله۲]. سپس» در یک پنل متشکل از پژوهشگر و اساتید روان‌شناسی تربیتی» تلفیق ترجمه‌ها و بررسی ترجمه گویه‌ها از لحاظ تطبیق فرهنگی صورت گرفت و نسخه نهایی تهیه شد که توسط یک متخصص زبان‌شناسی از لحاظ ساختار زبانی» مورد بررسی قرار گرفت و تأیید شد [مرحله۳]. در مرحله بعد» نسخه تأییدشده» توسط دو شخص مسلط به دو زبان و متفاوت از افراد ترجمه مستقیم» مجددا به زبان انگلیسی ترجمه شد [مرحله۴] و دو نسخه‌ی انگلیسی.به‌دست آمده برای دکتر لیتمن» ارسال گردید و تأیید ایشان دریافت.شد [مراحل ۵ و ۶]+روایی صوری مقیاس نیز توسط چند متخصص روان‌شناسی تربیتی» تأیید. گردید و :۵۶ مادر.کود کان ۵ تا ٩ ساله» داوطلبانه در یک بازه زمانی دو هفته‌ای به مقیاس تحت وب "پاسخ دادند که گزارشی مبنی بر عدم فهم گویه‌ها دریافت نشد [مرحله۷]. درانهایت مراحل آخر ترجمه مقیاس با توجه به نتایج ضرایب همسانی درونی» نتیجه‌ی آزمون- با زآزمون با استفاده از داده‌های ۳۲ ش رکت کننده که به فاصله ۲ هفته بعد از بار اول» مقیاس 1/17-00 را مجددا تکمیل کردند؛ بررسی مقادیر همبستگی گویه- کل اصلاح‌شده و ضریب آلفای کرونباخ با حذف گویه به‌دستآمده از تحلیل و تفسیر اطلاعات ۵۶ کودک» مناسب بودن مقیاس» تأیید و مراحل برگردان آن از میان ۱۴۵۰ مقیاس‌های توزیع شده» ۷ مورد آن جمع آوری شد که با حذاف مقیاس‌های ناقص و مخدوش» ۱۰۳۹ مقیاس صحیح, به دست آمد. از این تعداد» ۵۵ مقیاس کودکان پایه‌ی سوم ابتدایی» مربوط به کودکان بالای ٩ سال بود که از داده‌ها حذاف ۹ فصلنامه اندازهگیری تربیتی» سال یازدهم» شماره ۴۲» زمستان ۱۳۹۹ شدند؛ بنابراین» داده‌های مربوط به ۹۸۵ کودکک» مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. به عبارتی ۷۱/۷/ مقیاس‌های توزیع‌شده دریافت‌شده و کامل بودند. مسائلی مانند فراموشی کودکان یا والدین» تعطیلی مدارس به خاطر آلودگی و بارش برف همچنین مراجعات محدود پژوهشگر به مراکز برای جمعآوری مقیاس‌ها دلایل این میزان ریزش مقیاس‌های توزیع‌شده بود. در جدول ۱» مشخصات مربوط به این ۵ کودک. بیان‌شده است. در گام دوم» با توجه به بازه سنی مقیاس اصلی (۳ تا ۸ سال) و استفاده از مقیاس نسخه فارسی برای بررسی کنجکاوی علاقه/ محرومیت کودکان ٩ ساله علاوه بر کودکان ۵ تا ۸ ساله» برای بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی نسخه فارسی مقیاس کنجکاوی کودکان علاقه/ محرومیت 1/1-00 سه بررسی جداگانه برای کودکان ۵ تا ۸ ساله» کودکان ٩ ساله و در نهایت کودکان ۵ تا ٩ ساله صورت گرفت. در بررسی سنجش همسانی درونی و اعتبار آن از ضریب آلفای کرونباخ» میانگین همبستگی درون-گویه‌ای! و همبستگی گویه-کل تصحیح‌شده آو جهت تغییر ضریب آلفای کرونباخ پس از حذف هر گویه نسبت به ضریب آلفای کرونباخ همان نوع» همچنین ضریب دونیمه کردن گاتمن استفاده شد. همچنین» در بررسی روایی مقیاس نسخه فارسی مقیاس کنجکاوی کودکان علاقه/ محرومیت 0ج-۰1/1 علاوه بر بررسی اثرات سقفآو کف, از تحلیل عاملی تأییدی با روش درست‌نمایی ماکزیمم بر اساس ماتریس واریانس- کوواریانس استفاده‌شده است. در این پژوهش از نسبی*(۳1)» شاخص برازش فزاینده" (۳1])» ريشه میانگین مربعات خطای برآورد" (چرملا- انگل» موس بروگر:و مولر]۲۰۰۳۷ و براون)" ۲۰۱۵). جهت انجام تحلیل عاملی تأییدی از نرم‌افزار 1.15۳61 نسخه ۸/۸۰ و برای سایر تحلیل‌ها از نرم‌افزار 5۳55 نسخه ۱۶ استفاده شد و سطح معنی‌داری ۰/۰۵ در نظر گرفته شد. بر اساس الگوین ترجمه ابزارهای پژوهشی وایلد و همکاران(۱۹۹۹ به نقل از شریفی» ۱۳۸۶) در پایان مرحله هفتم ترجمه مقیاس کنجکاوی علاقه /محرومیت ج۰1/1-۷ ۹۲ فصلنامه اندازهگیری تربیتی» سال یازدهم» شماره ۴۲» زمستان ۱۳۹۹ نسخه فارسی مقیاس 1/1-00 به دست آمد. تا پایان این مرحله» روایی صوری و مفهوم‌بودن گویه‌ها مورد بررسی قرار گرفت و تأیید شد. مرحله هشتم با نتایج ضریب آلفای کرونباخ نمره‌ی نوع آ و نمره‌ی نوع 1 و کل مقیاس به ترتیب» ۰/۶۴۸ ۰/۸۶۳ و ۶ مقادیر همبستگی گویه- کل اصلاح‌شده (بالاتر از ۰/۳)» ضرایب آلفا با حذف گویه پایین‌تر از مقدار آلفای کرونباخ نوع مربوطه» همچنین نتیجه بررسی پایایی آزمون- با زآزمون با ضریب همبستگی درون‌خوشه‌ای (100) برای نوع آ و نوع 17 کنجکاوی ۸ و ۰/۸۳۰ تأیید کننده ترجمه مناسب و عدم نیاز به تغییر و بررسی مجدد ترجمه ضریب آلفای کرونباخ کنجکاوی نوع آ نوع 10 و کل کنجکاوی برای کودکان ۵ تا ۸ساله و کودکان ٩ ساله به ترتیب برابر با ( ۰/۷۰۱ ۰/۷۸۵ و ۰/۷۴۱) و (۰/۷۲۸ ۰/۸۲۰ و ۶ بودند. همچنین» تمامی مقاد بسچ وهای گویه-کل تصحیح شده نیز برای نوع [ برای کودکان ۵ تا ۸ ساله و کود کان ٩ ساله به ترتیب بزرگک‌تر از ۰/۴۱۴ و ۰/۳۹۱و برای نوع 1 به ترتیب» بزرگ‌تر از ۰/۴۹۱ و:۰/۵۰۸ بودند.تمامی ضرایب آلفا پس از حذف گویه» برای گویه‌های مقیاس از مقدار آلفای نوع مربوطه گویهکمتر بودند و میانگین همبستگی میان گویه‌ای برای دو نوع علاقه و محرومیت مقیاس در محدوده ۰/۳ تا ۰/۵ قرار داشتند. علاوه بر اين» ضریب*اعتبار دونیمّه کردن گاتمن"«با استفاده از داده‌های نمونه کودکان ۵ تا ۸ ساله و کودکان ٩ ساله» برای کل مقیاس کنجکاوی علاقه/ محرومیت کود کان (1/1-00) به ترتیب» ۰/۸۳۷ و ۰/۸۵۱ به دست آمد. در بررسی اعتبار و پایایی مقیاس نسخه فارسی مقیاس کنجکاوی علاقه/ محرومیت کود کان در جامعه کل کودکان ۵ تا ٩ ساله تهرانی نیز از روش دونیمه کردن گاتمن و بررسی همسانی درونی» میانگین همبستگی درون-گویه‌ای) مقادیر همبستگی گویه- کل اصلاح‌شده و جهت تغییر ضریب آلفای کرونباخ پس از حذف هر گویه نسبت به ضریب آلفای کرونباخ همان نوع استفاده شد. این نتایج در جدول ۲ نمایش داده شده است. نتایج نشان داد که ضریب آلفای کرونباخ کنجکاوی نوع آ نوع 10 و کل کنجکاوی به ترتیب برابر با ۰/۷۰۸ ۰/۷۹۵ و ۰/۷۳۴ بودند. همچنین» تمامی مقادیر همبستگی‌های گویه-کل تصحیح‌شده نیز برای نوع آه بزرگ‌تر از ۰/۴۰۹ و برای نوع 10 بزرگگ‌تر از ۹ بودند. تمامی ضرایب آلفا پس از حذف گویه» برای گویه‌های مقیاس از مقدار آلفای نوع مربوطه گویه کمتر بودند و میانگین همبستگی میان گویه‌ای برای دو نوع علاقه و محرومیت مقیاس در محدوده ۰/۳ تا ۰/۵ قرار داشتند. علاوه بر اين» ضریب اعتبار دونیمه کردن گاتمن با استفاده از داده‌های کل نمونه» برای کل مقیاس کنجکاوی علاقه/ جدول ۲. بررسی سازگاری درونی و تحلیل گویه‌های مقیاس 1/1-60 در بررسی روایی مقیاس نسخه فارسی 1/1-20» ابتدا اثرات سقف و کف» مورد بررسی قرار گرفتند. درصد کودکانی که بالاترین و پایین‌ترین نمره ممکن از نظر تئوری برای نمرات نوع علاقه (آ) و نوع محرومیت (10) (به ترتیب» نمره ۲۰ و نمره ۵) را کسب کرده بودند محاسبه شد. درصد کودکان با بالاترین و پایین ترین نمره برای کنجکاوی نوع علاقه در داده‌های سه نمونه کودکان ۵ تا۸ سال, کودکان ٩ سال و کودکان ۵ تا ٩ ساله ۹۴ فصلنامه اندازهگیری تربیتی» سال یازدهم» شماره ۴۲» زمستان ۱۳۹۹ به‌ترتیب (۱۰/۴ درصد و ۰/۱ درصد)» (۱۰/۱ درصد و ۰/۴ درصد) و (۱۰/۴ درصد و ۰/۱ درصد) و برای کنجکاوی نوع محرومیت در داده‌های سه نمونه کودکان ۵ تا۸ سال» کودکان ٩ سال و کودکان ۵ تا ٩ ساله» به‌ترتیب (۱/۹ درصد و ۰/۳ درصد)» (۱/۶ درصد و ۲ درصد) و (۱/۸ درصد و ۰/۵ درصد) بود. همچنین برای نمره کل کنجکاوی نیز این موارد در سه گروه داده‌ها به ترتیب (۱/۵درصد و ۰/۱ درصد)» (۰/۸ درصد و ۱/۲ درصد) در ادامه بررسی روایی مقیاس» تحلیل عاملی تأییدی بر روی مدل دوعاملی مقیاس 1/1020 انجام شد و نتایج به دست آمد. نتایج مربوط به شاخص‌های نیکویی برازش مدل دوعاملی برای کودکان ۵ تا ۸ ساله» کودکان ٩ ساله و کل کودکان ۵ تا ٩ ساله در جدول۳ آورده شده‌اند. همچنین در شکل‌های ۱ و ۲ مقادیر بارهای عاملی استانداردشده و مقادیر 1 متناظر آن‌ها برای کل کودکان .۵ تا ٩ ساله نمایش داده شده است. جذول ۳ شاحصی پری شگ و برایگی مرن ,وی پاش 1/00 ۹۱ ۳۴ ۰۱ > ۳۳۰ ۹/۹۷ ۰/۹۶ ۰/۹۸ ۰/۹۸ ۵۶ ۳۸ ۷/۳۹ ۴ ۸/۰۰۱۰ ۲/۷۵ ۴ ۰/۹۵ ۹۹۴ ۹۷ ۰/۹۷ ۰ ۵۴ ۵ تا ۹ ساله ۳ ۳۴۴ ۱ ۴۴۶ ۷ ۰/۹۷ ۱/۵۶ ۹/۹۸ ۰/۹۸ ۵۹ ۳۹ کای‌دو نسبی (2/01() برای کود کان ٩ سالّه» کمتر از ۳ و برای کودکان ۵ تا ۸ ساله و کل کودکان ۵ تا ٩ ساله» کمتر از ۵ بود.. شاخص‌های ]۳ ]نی 01۳1 ۳1 و ]۳1 به‌جز ]7۳) و 1+۳1 برای کودکان ٩ ساله که ۰/۹۴ بودند در بقیه موارد بالای ۰/۹۵ بودند. ۸۸ در گروه کودکان ٩ ساله کمتر ۰/۰۸ و در دو گروه دیگر کمتر از ۰/۰۶ بود. همچنین» 5113/14 نیز برای هر سه بررسی انجام‌شده مقادیر کمتر از ۰/۰۶ داشت. مقادیر بارهای عاملی استانداردشده دوعاملی مقیاس کنجکاوی علاقه/ محرومیت در کودکان در شکل ۱ نشان داده شده است؛ مقادیر بارهای عاملی استانداردشده مدل دوعاملی مقیاس برای کودکان ۵ تا ٩ ساله بین ۰/۷۴- ۰/۵۱ به‌دست آمد و تمامی بارهای عاملی معنی‌دار بودند (۳>۰/۰۵). همچنین» بارهای عاملی استانداردشده مدل دوعاملی مقیاس برای کودکان ٩ ساله مقادیر بین ۰/۷۶- ۰/۵۳ و برای کودکان ۵ تا ۸ ساله بین ۰/۷۳- ۰/۴۹ 9 0 , 00000 ,8۵1060 4قعمن. ,13 ما عه‌ درون شکل ۱. تحلیل عاملی تأییدی مدل دوعاملی مقیاس کنجکاوی علاقه/ محرومیت کودکان 0 -1/0 ۹۶ فصلنامه اندازهگیری تربیتی» سال یازدهم» شماره ۴۲» زمستان ۱۳۹۹ 9 ۴۸0 بیط ,000000 6 ود ,5 ,۰73 151ع۶ نینط شکل ۱. مقادیر 1 مربوط به مقیاس کنجکاوی علاقه/ محرومیت کودکان ۴-0 -1/1 مقادیر 1<۲ متناظر هر بارعاملی برای کودکان ۵ تا ٩ ساله که در شکل۲ نمایش داده شده‌اند» معنی‌داری سهم آن‌ها در سنجش متغیرهای پنهان یعنی نوع علاقه و نوع محرومیت کنجکاوی کودکان را نشان داد. مقادیر 1 برای کود کان ٩ ساله و کودکان ۵ تا ۸ ساله نیز به پژوهش حاضر با هدف ترجمه و بررسی ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس کنجکاوی علاقه/ محرومیت کودکان 1/16 به زبان فارسی انجام شد. مقیاسی که با هدف کاربرد در جامعه با فرهنگ و زبان دیگر ترجمه شود باید از نظر فرهنگی و ویژگی‌های روان‌سنجی بررسی شود تا از لحاظ روایی در جامعه و زبان جدید مناسب باشد (شریفی» ۱۳۸۶). در پژوهش انجام‌شده» مقیاس نسخه فارسی کنجکاوی (معرفتی) کودکان علاقه/ محرومیت برای کودکان بازه سنی ۵ تا ٩ سال» از لحاظ ویژگی‌های روان‌سنجی مورد بررسی قرار گرفت. ولی با توجه به اين که نسخه اصلی» برای کودکان ۳ تا ۸ ساله مورد استفاده قرا رگرفته بود؛ نتایج به‌دستآمده کنجکاوی کودکان علاقه/ محرومیت 1/1-00 در گروه کودکان ۵ تا ۸ ساله با نتایج مطالعه پیوترووسکی و همکاران (۲۰۱۴)» مقایسه شد. نتایج به‌دست آمده از بررسی همسانی درونی گویه‌های نوع علاقه و نوع محرومیت کودکان ۵ تا ۸ ساله با مقادیر بالای ۰/۷» خوب و رضایت‌بخش و با نتایج نسخه اصلی مقیاس 0ج1/1-۷ هم‌راستا بود (پیوترووسکی و همکاران» ۲۰۱۴). همچنین» نتایج به‌دست آمده از بررسی همسانی درونی گویه‌های نوع علاقه و نوع محرومیت کودکان ٩ ساله و کل کودکان ۵ تا ٩ ساله با مقادیر بالای ۰/۷» خوب و رضایت‌بخش بود. همچنین» بررسی بیشتر پایایی مقیاس نشان داد که تمامی مقادیر همبستگی‌های گویه-کل تصحیح شده برای نوع آ و نوع (ل برایکودکان ۵ تا ۸ساله» ٩ ساله‌ها و کل کودکان ۵ تا ٩ ساله» بزرگ‌تر از مقدار حداقلی ۰/۳.بودند که بیانگر همبستگی قابل‌ملاحظه‌ی گویه‌ها با نوع مربوطه بود. همچنین» عدم افزایش ضریب آلفای؛ کرونباخ با حذف هر گویه نسبت به ضریب آلفای کرونباخ نوع مربوطه» بیانگر مناسب بودن گویه نسبت به نوع مربوطه‌اش بود. همچنین مقادیر همبستگی میان گویه‌ای برای دو نوع اعلاقه او محرومیت مقادیر خوب و در بررسی پایایی آزمون-با زآزمون انجام‌شده در مراحل برگردان مقیاس نیز ضریب همبستگی درون‌خوشه‌ای (100) برای نوع علاقه و نوع محرومیت کنجکاوی مقادیر رضایت‌بخشی به دست آمد که نشان از ثبات پایایی و قابلیت تکرارپذیری مقیاس داشت. در تعیین روایی مقیاس» علاوه بر بررسی روایی صوری در مرحله هفتم ترجمه مقیاس» اثر سقف و کف همچنین روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی مورد مطالعه قرار برای بررسی اثرات سقف و کف, درصد کودکان با بالاترین و پایین‌ترین نمره برای کنجکاوی نوع علاقه در داده‌های سه نمونه کودکان ۵ تا۸ سال» کودکان ٩ سال و کودکان ۵ تا ٩ ساله» به‌تر تیب (۱۰/۴ درصد و ۰/۱ درصد)» (۱۰/۱ درصد و ۰/۴ درصد) و (۱۰/۴ درصد و ۱ درصد) و برای کنجکاوی نوع محرومیت در داده‌های سه نمونه کودکان ۵ ۹۸ فصلنامه اندازهگیری تربیتی» سال یازدهم» شماره ۴۲» زمستان ۱۳۹۹ تا۸ سال» کودکان ٩ سال و کودکان ۵ تا ٩ ساله» به ترتیب (۱/۹ درصد و ۰/۳ درصد)» (۱/۶ درصد و ۱/۲ درصد) و (۱/۸ درصد و ۰/۵ درصد) بود. همچنین برای نمره کل کنجکاوی نیزه این موارد در سه گروه داده‌ها به ترتیب (۱/۵درصد و ۰/۱ درصد)» (۰/۸ درصد و ۱/۲ درصد) و (۰/۱ درصد و ۱/۳ درصد) بود؛ بنابراین» با توجه به این که برای هر نوع کنجکاوی» مجموع درصد نمرات بالاترین و پایین ترین» کمتر از ۱۵ درصد بود؛ اثر سقف یا کف وجود ندارد. به عبارتی دیگر در سه گروه کودکان مورد بررسی» کمتر از ۱۵ درصد کودکان نمره‌ی مینیمم (نمره ۵) و همچنین نمره‌ی ماکزیمم (نمره ۲۰) برای نوع‌های کنجکاوی و کمتر از ۱۵ در صد کودکان نمره مینیمم (نمره ۱۰) و همچنین نمره ماکزیمم (نمره ۰) برای کل کنجکاوی را کسب کرده بودند. تحلیل عاملی تأییدی بر روی مدل دوعاملی مقیاس 1/1-00» بر روی هر سه گروه کودکان ۵ تا ۸ ساله» ٩ ساله‌ها و کل کودکان.۵ تا ۹ ساله انجام شد. در برخی منابع پيشنهادشده است برای پذیرش مدل» کای‌دو نسبی (2/44() باید کمتر از سه (بعضی منابع ۵) باشد. شاخص‌های ]2۳1 6۳1» 0۲۳1 13۳1 و 1۳1 بین. ۰ و ۱ قرار می‌گیرند و مقادیر ۵ یا بزرگک‌تر آن‌ها بیانگر؛برازشمناسب و خوب و مقادیر ۰/۹.تا ۰/۹۵ بیانگر برازش قابل‌قبول است (چرملا- انگل و همکاران»۲۰۰۳۰). مقادیر 718/5۳۸ کوچک‌تر از ۰/۰۸ (بعضی منابع ۰/۰۶) بیانگر برازش مناسب مدل و مقادیر۰/۰۸ تا ۰/۱ بیانگر برازش قابل‌قبول است. همچنین مقادیر 5140/13 کوچکک‌تر از ۰/۰۸ (بعضی منابع ۰/۰۵) بیانگر برازش مناسب و خوب الگو است (چرملا- انگل و همکاران» ۲۰۰۳ و براون» ۲۰۱۵)؛ بنابراین نتایج به‌دستآمده در هر سه گروه کودکان خوب و موید مناسب بودن مدل دوعاملی برای نسخه‌ی فارسی مقیاس کنجکاوی علاقه/ محرومیت کودکان بود. همچنین نتایج مربوط به گروه کودکان.۵ تا ۸ ساله نسخه فارسی 1/1-۳00 با نتایج نسخه اصلی مشاهده مقادیر بارهای عاملی استانداردشده دوعاملی مقیاس کنجکاوی در کودکان هر سه گروه نشان می‌دهد که مقادیر بارهای عاملی استانداردشده مدل دوعاملی مقیاس بیش از حداقل ۰/۴ بوده که مقادیری مناسب و معنی‌دار بودند (8۳>۰/۰۵). همچنین هم‌راستا با نتایج نسخه اصلی مقیاس بودند. همچنین» همبستگی ۰/۷۸ دو نوع کنجکاوی علاقه و محرومیت در شکل ۱ بیانگر این نکته است که اين دو نوع» جنبه‌های مختلف یک ساختار یعنی کنجکاوی را ارزیابی می‌کنند. بررسی ۵ گویه نوع علاقه و ۵ گویه نوع محرومیت» مشخص ساخت که کنجکاوی نوع علاقه بر لذت یادگیری و آموختن طیف گسترده‌ای از چیزها و ایده‌های جدید تأ کید دارد در حالی که کنجکاوی نوع محرومیت. عمدتا به دنبال یافتن راه‌حل برای مسائل خاص است که وجود شکاف اطلاعاتی در مورد آن‌ها آزاردهنده است. این یافته‌ها با نظریه برلین (۱۹۵۴) و لاونستین (۱۹۹۴) هماهنگ مقادیر ۲<] متناظر هر بارعاملی نیز معنی‌داری سهم گویه‌ها در اندازه گیری متغیرهای پنهان یعنی نوع علاقه و نوع محرومیت کنجکاوی کودکان را نشان می‌دهد؛ بنابراین» بر اساس مقادیر] به‌دست آمده برای هر گویه» می‌توان چنین استنباط کرد که هر یک از گویه‌ها دارای نقش مهم و معنی‌دار در اندازهگیری کنجکاوی کودکان هستند؛ بنابراین از آن‌جا که کنجکاوی» انگیزه‌ی اصلی کشف‌های علمی و پیشرفت تمدن نیز بوده است و به افراد» انگیزه می‌دهد تا ایده‌های جدیدرابیاموزند» شکاف‌های اطلاعاتی را برطرف کنند و مسائل ذهنی را حل نمایند (لاونستین» ۱۹۹۴)» مقیاس مناسب می‌تواند فواید زیادی در بررسی و پرورش آن داشته باشد..پا توجه به نتایج به‌دستآمده؛ بنابراین» نسخه‌ی برای اندازه گیری کنجکاوی کودکان ۵:ت۸۷ ساله کودکان ٩ ساله و به‌طورکلی کودکان ۵ با توجه به این که پیش از این پژوهش» مقیاسی برای اندازه گیری کنجکاوی کودکان در ایران» طراحی يا ترجمه نشده بوده است؛ نتایج به‌دستآمده برای کود کان را نمی‌توان با مطالعه داخلی دیگری مقایسه کرد. اما تشابه ساختار عاملی مقیاس نسخه فارسی کنجکاوی علاقه/ محرومیت کودکان با نسخه.اصلی-و با مقیاس بزرگک‌سالان علاقه/ محرومیت در زبان انگلیسی و زبان‌های دیگر نشان می‌دهد که ساختار زیربنایی کنجکاوی برای افراد اگرچه مقیاس نسخه فارسی به‌دستآمده در این پژوهش, از روایی و پایایی مناسبی برخوردار است؛ پیشنهاد می‌شود» ارتباط کنجکاوی با متغیرهای جمعیت شناختی مانند سن و جنسیت» ارتباط کنجکاوی با شغل و میزان تحصیلات مادران و همچنین ارتباط آن با ۱۰ فصلنامه اندازهگیری تربیتی» سال یازدهم» شماره ۴۲» زمستان ۱۳۹۹ توانایی‌های شناختی مورد بررسی قرار گیرد. علاوه بر اين» مطالعه طولی کنجکاوی کودکان نیز» بررسی دیگری است که می‌تواند نتایج مهمی در بیان بهتر کنجکاوی سرمده زهره.؛ بازرگان» عباس. و حجازی» الهه. (۱۳۹۵). روش‌های تحقیق در علوم رفتار. سند برنامه درسی ملی. (۱۳۹۱). بازیابی شده در پسایت 1۷۷۷۷۰۹/1۵۵13.1۳ شریفی» ونداد. (۱۳۸۶). ملاحظاتی بر ترجمه ابزارهای پژوهشی در روان‌پزشکی, بازتاب قاسمی» امید. (۱۳۹۳). هنجاریابی مقیاس شخصیت سیاتلدر جامعه دانشآموزان پایههای سوم تا پنجم مقطع ابتدایی شهرستاندلیجان» (پایان‌نامه کارشناسی ارشد.» دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی آذانشگاه علامه طباطبایی تهران» ایران)» بازیابی از ایران هومن» حیدرعلی. (۱۳۸۱). انداز هگیری‌های روانی و تربیتی (فن نهیه نست و پرسشنامه)» [ 700۳۵1 8۲۶ .جاتفمسه صق0تط کم معط ۸ 0954 .8 0 ,عط ات386 2 ,۳۵0 0۵ 7100010 .1627008 مضه بوازدماست0 .(0978) .۵ .10 ,عطواجعظ 6076۰ 001100 07 کاکرا۵ ۵۳ ۵۲ 008۳۵۵۲ .(2015) بش۸ 1 5870175 ۸۲006 :۸۲۳۵۲-6۵0 ۳3۵ ]٩ 70۳۳۵۱ 87ص تطاعنهه ۷ بجانوه‌نست0 کل .(2009) .5 ,3۳86 بط /1097 .10 نزمه .777-779 ,(8) 48 ور 100عر۳۹ ۸۵0163006 گ لنش ۰۲ 0 ,50005 صذ بجانومست0 :0ص ۵ 21660 کصعغلنطک .(ر2011) .5 ,اعع۳۳ ۵ ب4 ب8[1 ,جعقطظ /17763 .10 ننمل ,(4) 81 و6۷6۷ ]8۳۵000۵0 ,100 13 نازاس ]٩ ۲91۳5٩0 7۳۵ :۵ وتوسط 7۳۵ .(2015) یک ,اعع۳ -[0م0لع5 0صه ,66006۲ ,16۷6 6306 .(1988) .۸ .7 وکقق3/008 6۶ وت ۳86110370 .2 ,060703107 کل .3 مطانطل5 ,3 ,طاقا3100020 سل .5 و003ظ وگ ,۳۳۵6۲۵ 1 13062965 مصنسهع[ عبنم۸ .(2014) 2۰ .36 ,۷۷۵۵60 +6 ال 0۳06[ ۳۳۵۲۵۵۵95 .2065 6 ۵1 م0صه معصععصنهده مععصعنی صز عع ق0610 عع116۳6۳ن1ل 660067 .(2010) .7 وق0قط7 2 سا ,۷۷۵08 .3 متا0ظ7 .0 115208 7 لاه ععمقخه ۷ص خمعصعسکدع/3 تعصنط‌جدعد عع0ع 1 مصطل ۵۶ 065 0 .زونه عنصعاعزمه صمناج 0مع01/ا دمص عطا ۶و جمعحقصصی 136۵5 7 .8 دن دک ععداد 1 50200 .(2014) ۰ بط مصقص 11۵ 2۶ کل م۸ مصنهل[ ع7 ,(3۳۵8) 0700 .6 صا «علمهمطک 10 تمس .(2018) .7 .7 ما10[ 4 والده سس 0۳۵0 آ ده 5 0210۳0 0۲6001 0۳ رود ۸ .(2011) ول بل ماتا1۳0[ 10 عزع6 02۳ مط0ناهاجهعز3 ۰ [1000۲۵) ,260107 وم فاکه 060 ۴٩ 562۳63 13 :انفمنسه تمعن عصمتلولنطا) .(2012) .0 ,حطقلک ۸ ول واتا1۳0[ 2 ,6۷16۷ ,0۷610012۵ ۲0۲۵06۰ 6 فتاه هه و صمانعل آفدمناد 000۳ 2 .04 :2012 .0۳ .ز /1016 .10 نامه .125-160 ,(2) :6۳010۳۵0 200 منت .(2004) 8۰ مدز عک .8 ,۵56 و.ظ .1 ,16۵85008 ۰ 87667 و8 .ظ ,۷۷116751617 ول .8 18 لگ و۷ .8 و6 اهلد .ظ 1 1۵8085 6۳100 200 تطاژدمنسه 156 .(2009) ۳۰ 3 ,تععع51 2۶ و10 ,1670۵3 وش 70۵1 .0863065 200 متا تساه 130۳ ماص 100/1006 :11- 10۷6010 7۰ .0 ۲ز بز /1016 .10 نذمل .987-998 ,(6) 43 ,20۲۹0۳۵9 1 لمع ۰۳ ول و66[ع6ظ و3 .8 راحاینصکل/3 ,.ل .10 ,101930310 وس 3 مقطککلنا5 و.ظ .1 ,16۵5008 :هه وازومنسه لمدمزکد6 10-00 عط1 .ر2018) بط وفت1]27۵۳ 6۶ ول وازهک1 عاونست ۶۵۳ و1۵00 فصه ونفمسه که طون هط عطا سم و73 ۳6۲۹۵۲۵/00 1 3680۲ ]٩ /70۵ بعام60م کنامنسه ۶و کم تا ع اند داونط طلازم ع1م0عم فص توعد 101086 .(2010) ۷۰ فطل 6 .10 ,1600 بل .12-22 ,(1) 26 ,86۳0۷107 70 1 00۵۵۲۶ مکژدمنسه عنصعاعزمه 40 عصناهه 1۷ نعصنصه16 هم معسفعوعام عطا وصه وندمنسته .(2005) .۸ .7 مصقصان] ۱۰۲ فصلنامه اندازهگیری تربیتی» سال یازدهم» شماره ۴۲» زمستان ۱۳۹۹ اه نادمه و کدماد؟ مناج تنعل مصه اکآ «(2008) .۸ 7 قطان ۰ نزم0ل .1585-1595 ,(7) 44 ,8ععع7ع](71 130001 00٩ وازاه 0۳ ۲عط ۵ .10616700۵2015 فصه رونام ددع0 معسق31 دنس .(2019) .7 مصعصان1 ۰ ,8500108 رز کعام 720000 عون طصه)) و120 000 170000 1 .10 مه .و8769 اوه نصا ععهلوطصهع6 نموت طصد0 .(418-442 6 ۵۶ بوانفنلم۷ .(2010) کل ,فافصنام 2 ,3 .17 0708508 بش بل وطق08فآ -ط0 صذ صمتصناعنه بجازژدمنسه عنصعاعزمه عم دناد معل فصه -اوع از :م1 .531-536 ,(5) 49 ,5عع ]7 10۵ 00۵ وام 20 مکاصعون 5 ه که اواندونسه ۵۶ 362976601 156 .(2004) بل 1 ,716۳90 +6 .۸ بل وصقصاذن] -147 ,(82)2 ,96553111674 ک۸ 20۲۹0۳۵/0 ]٩ ۵۱ م7 مصمناه ۷ معل ۵۲ عصنامم] -ط0 1060۳۷2 1016۳۵51-200 ۵طا ۶و ونانل۷ .(2013) .2 ,لعق2/0 6 بش۸ .7 ,ق1100 614-04101 /1027 .0۳8/10 بنمل //:ع0انط نزمه .5968 ,(2) 34 ,5ععع7ع]][1 40 30۷10۷ ۸ نوالزدمن0 که بروماما و2 عطل .(01994) بی مصلعاق 106۷62 1 .10 :۵0 .75-98 .(1) 116 مع1اساظ آمع زو اما روط ناهام ادزم 8 0 30۵05 6 1۵۶ 0ناهنمدک۸ لم00ق< 75 .1 116 .0033-2909 00 36562763 31200021 /0۳8 ۵66۰ ۷۷۰ // :قاط .(1926) مصعسلولنش 1 56-6166 16009 ۵۳۵ 1207۳8 :م5۵ ۵ 50666 و1000 .2007 :5 ,و8۳69 کعنصعوی۸ هام7 عط1 :16 مصماوصنطعه ۱۷ .8-گ 60۳0065 ما۲۵ 0ص عساعتساد عطا ۳10۳8 .(2018) 3 مقنصعصش۸ کل نز121 06 7000 786 ,00۳0020۰ .6 0 .۵11-0 موصه صمناه ماع صز بجاژدوسه 06(۰)) .۳ بل 3/066۰ ۶ک بس .0 بق6ط۳۳۵ .1 بکلانه‌گت لوط ب.ظ متحقطع‌عقمه 2ز10< ,۳۳10019 0040 علاقاگ م0۶ +ک 0۶0۵/01 عاتماک 0۳62 ,رک201) 0۳6 م03 1300816 .(2016) 30 ,ک006ن1 6 ول و016 لاس8 ,0063/6 8 .(2014) .2 ,۷7316600۲۳8 ۶ بش بل بطق8۵تافآ و1 .7 81010836 5 ا#6لنط 00 .(2018) 1 بل ,1/016 067 0و۷ مصله۷۷ 6۶ ,چ با805 ع رواژوونسه ۶و کععص مره ک صحسلانطه عصتووامیط 17ممطع5 که جاژدمسه ک۵ ات[ چگ ۷۷۶۵11 یک ۸106۳ ,۳60560 .3 م7056 ,7۳ منعط بی6 کقف1509 ۶و درمنادمناهت 0020 0ص 2/6366 6ط1 :(2006) معقصعلناک ی 130" 117-5 .2 .167 .2718 /3200 .10 نزمل .2 :167 ,26۵100111674 770 6 وصناد ۳۷۵ .(2003) .17 ,علل3/0 .1 ,تع8ع8 3/0050 کل ,[6 8 1100-۳عص ما5 6 200 عع0فنانموند ۵۶ ا۵ما +علعومص صمتاهدوه ‌تسا ۵۶ 11۲ 4 ,300 17 710 1700000 ۵0۵ واکه‌اس .(2017) .7 .8 مقنبلنگ 5۰ آواژ 7836 00۳۵ :۵۳ 370۷ ,(60۰ 200) 10۵0 ۲ م70۵0 ۷ ع3 1 .(2011) .1 ,0-2۳62 مصحقط6 6 .ظ ,ل[ع11 وگ نت5 7۵ ۰ نز0ل ,574-588 ,(6) 6 ,5016066 نو هام روط 0۳ ۳6۲۹0665 1/00۰ 85 زونه 506066 .(2016) 1 .1 ,700367۵ 6 سل بل بعل نع 1۸۷

کنجکاوی، مهم ترین سرمایه ی ذاتی کودکان است که در جستجوی دانش و کسب علم، از آن استفاده می شود. هدف از پژوهش حاضر، بررسی ویژگی های روان سنجی مقیاس کنجکاوی معرفتی کودکان علاقه/محرومیت در بین کودکان 5 تا 9 ساله ی ساکن تهران و مشغول به تحصیل در مدارس آموزش و پرورش یا مهدکودک ها در سال تحصیلی 1398-1399 بود. پژوهش حاضر یک مطالعه توصیفی پیمایشی از نوع مقطعی بود و تعداد 985 کودک با روش نمونه گیری طبقه ای-خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. در ابتدا، نسخه اصلی "مقیاس کنجکاوی معرفتی علاقه/محرومیت برای کودکان(پیوترووسکی و همکاران، 2014)"به زبان فارسی برگردان و نسخه فارسی مقیاس کنجکاوی معرفتی کودکان علاقه/محرومیت به دست آمد. این مقیاس به فرم گزارش والدین و دارای دو نوع علاقه و محرومیت است. تحلیل گویه های نسخه فارسی مقیاس بر پایه محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای نوع علاقه، نوع محرومیت و کل کنجکاوی معرفتی به ترتیب، 708/0، 795/0 و 734/0 بود که حاکی از همسانی درونی خوب آن بود. نتیجه ی بررسی پایایی آزمون- باز آزمون نیز، بیانگر ثبات مقیاس بود. همچنین، نتایج تحلیل عاملی تأییدی، تأیید کننده ی برازندگی خوب و مناسب مدل دو عاملی مقیاس با داده ها بود. به طور کلی، نتایج پژوهش انجام شده، بیانگر این است که نسخه فارسی مقیاس کنجکاوی معرفتی کودکان علاقه/محرومیت از ویژگی های روان سنجی مناسبی در نمونه کودکان 5-9 ساله ایرانی برخوردار است.

351644

سطح سلامت جامعه به ورزش همگانی مرتبط است گروه‌های اجتماغی و سنی می‌توانند در آن کت کنند و دولت‌ها نیز می‌کوشند با انواع وسایل تبلیغی و ارتباط جمعی در این زمینه گام بردارند (غفوری» ۱۳۸۲). به همین دلیل, قرن بیستم به قرن ورزش‌های المپیک معروف بود ولی قرن بیست و یکم به ورزش‌های همگانی معروف شده است انگلیس نسبت به ورزش قهرمانی ۲ الی ۳ برابر می‌باشد (هانسی» ۲۰۰۲). دولت روسیه نیز ۷۰ درصد يارانه شرکت در از این نظر بسیار اندک است و فقط ۱۰ درصد مردم به ورزش اقبال بی‌سابقه جامعه از ورزش شد. در نتیجه ورزش به‌عنوان کسب و کار" بخشی از جامعه رواج یافت. کسب و کار ورزش بود. در برخی جوامع این ملازمات فراهم شد و ورزش به یک صنعت تبدیل شد. از این رو سهم ورزش در برخی ملل به حدود ۲ تا ۳ درصد تولید ناخالص ملی رسید این دستاوردها سبب شد که برخی کشورها به توسعه ورزش از منظر توسعه یک صنعت می‌نگرند و از آن به‌عنوان وسیله‌ای برای رونق اقتصادی بهره قهرمانی و ورزش حرفه‌ای را تایید کرده‌اند و برخی از تحقیقات نیز یکی از مهم‌ترین دلایل فقدان توسعه لازم در برخی از مولفه‌ها مثل ورزش همگانی - تفریحی و تربیتی را بی‌توجهی دارند, رسانه‌ها به طور کلی ترجیح می‌دهند که به ترویج و نشر ورزش قهرمانی بپردازنده دلیل این کار سود اقتصادی حاصل از زیمناستیک داشته‌اند مهم می‌داند و اعتقاد بر این است که ملی» باعث ارتقا در رشد جامعه و ورزش به موازات هم خواهد همگانی» تربیتی» قهرمانی و حرفه‌ای ورزش بانوان دارند و با گروهی ترتیبی اتخاذ کنند تا به هریک از ورزش‌ها در تبلیغاتی ارائه شده از طریق رسانه‌های گروهی در مورد ورزش» به این نتیجه رسید که این برنامه‌ها تأثیر بسیار زیادی در توسعه و ترویج رشته‌های ورزشی در بعد قهرمانی (۸۰ درصد) دارد در حالی که تأثیر آن در بعد همگانی ناچیز (۲۰ درصد) در زیمناستیک بود. این امر را می‌توان به نمایش این ورزش در به وسیله باشگاه‌ها و مربیان در مناطق مختلف نسبت داد با توجه به اهمیت عنوان شده در ورزش همگانی و فعالیت‌های  ۶ بررسی رابطه رسانه‌ها بر ورزش همگانی و تفریحی بدنی در اوقات فراغت و اثرگذاری رسانه‌ها بر توسعه ورزش در این پژوهش به دنبال بررسی تاثیر رسانه‌ها بر ورزش همگانی و روش پژوهش این تحقیق توصیفی تحلیلی و از نظر هدف روایی پرسشنامه با اساتید و متخصصین مشورت و بعد از مطابقت با شرایط و ویژگی جامعه آماری مورد تحقیق» مورد کوچکی از جامعه آماری استفاده و از طریق آلفای کرونباغ در علمی متخصص تربیت بدنی و مطلع از موضوع تحقیق تشکیل می‌دادند در این پژوهش به علت اینکه تعداد افراد جامعه با برابر جامعه تحقیق و به صورت تمام شمار تعیین گردید. که در یافته‌های این پژوهش نشان داد ۵۰ درصد نمونه‌ای پژوهش از را کارشناسان خبره ۲۷ درصد اعضای هیئت علمی و ۲۳ درصد جدول ۱. نتایج آزمون کلموگروف اسمیرتف در مورد متغیر های پژوهش جدول ۱ نشان می‌دهد متغیر ورزش همگانی و تفریحی به دلیل اینکه سطح معناداری آنها بزرگتر از ۰۵/* می‌باشد» دارای توزیع طبیعی می‌باشند. که در نتیجه یکی از پش فرض‌های مهم جدول ۳. نتایج آزمون 1 تک نمونه, جهت مقایسه میانگین موارد مربوط تاثیر رسانه ها بر توسعه ورزش همگانی و اوقات فراغت متغیرهای تاثیر گذار بر ورزش همگانی و تفریحی میانگین ی 7 سا وجود برنامه های رادیویی وتلویزیونی برای آموزش و ترویج ورزش همگانی ۳۹۶ ۷ ۱۸/۷۵ ۰/۱ اختصاص ورزش صبحگاهی به عنوان یکی از برنامه های رادیو و تلویزیون ۴۱۰ ۹۲ ۱/۹۸۳ ۱ عدم تبلیغات موثر در رسانه ها برای ورزش همگانی ۳/۸۸ ۹۳ ۹۰۲ ۱ ضعف در بهره گیری از فناوری روزآمد برای آموزش مربوط به ورزش همگانی ۸۶ ۸۴ ۵ ۱ ۰/۰۱ ضعف فقدان برنامه های مدون رسانه ها برای تشویق و ترغیب مردم به ورزش همگانی ۴۳۰۵ ۹۸ ۱/۳۵ ۱ وجود رسانه های بین المللی و اینترنت برای اطلاع رسانی ۸ ۹ ۱۴۹ ۱ ضعف نفوذ فرهنگ جوان پسند غربی از طریق رسانه های غربی ۳۴۱ 4۸ ۳/۶۶ | ۱ سیم کار مان ها در ورزن همگانی ۳ الا ۹۴ ۷ ۷/۵۶ | ۱ کم‌کاری رسانه‌ها و پایین بودن آگاهی جامعه نسبت به فواید فعالیت‌های بدنی و زیان‌های کم‌تحرکی | ۲/۹۸ ۱ ۰/۹۲ ۱۱۰/۲۹۱ ۰/۰۰۱  مدیریت ارتباطات در رسانه‌های ورزشی» سال سوم» شماره پیاپی 4 پاییز ۱۳۹۴ ۳۷ در جدول شماره ۲ ملاحظه می‌گردد با توجه به میزان سطح معناداری که میزان 0 در سطح ۰/۰۱ معنادار گردیده است تمامی عوامل بالا" (اثر رسانه‌ها) در توسعه و یا عدم توسعه بر جدول ۳. مقایسه نظرات گروه های شغلی بوسیله آزمون کروسکال والیس(آزمون 7آ) همانطور که در جدول ۱ ملاحظه می‌گردد فرض حکم پژوهش با توجه به معنادار نشدن تایید نگردیده است و می‌توان عنوان نمود تفاوت معنادار آماری بین نظرات سه گروه اعضای هیئت با اثر بخشی رسانه‌ها بر ورزش همگانی و اوقات فراغت وجود عنوان یکی از برنامه‌های رادیو و تلویزیون و وجود برنامه‌های رادیویی و تلویزیونی برای آموزش و ترویج ورزش همگانی از عوامل مهم و تاثیرگذار بر فرهنگ مردم برای بالا بردن میزان فعالیت بدنی موثر می‌باشد و از طرفی عدم تبلیغات موثر در رسانه‌ها و ضعف در بهره‌گیری از فناوری روزآمد برای آموزش مربوط به ورزش همگانی می‌توانند اثر منفی بر توسعه ورزش واحد (۱۳۸۸) و غفرانی (۱۳۸۷) که آنها نیز در جامعه‌های ابیویه (۲۰۱۳) که با مرور تحقیقات انجام شده تااسال ۲۰۱۲ در زمینه تأثیر کمپین‌های رسانه‌ای در بهبود فعالیت بدنی در روشنی بر ترویج پیاده‌روی که از زیر شاخه‌های ورزش همگانی ورزش همگانی در کشور» اثر معنادار رسانه‌ها بر نهادینه شدن دارند. رسانه‌ها امروزه تاثیر شگرفی بر تشویق مردم به انجام پس از دهه ۱۹۵۰ و بهره‌گیری ورزش از رسانه‌های جمعی است. در نتیجه ورزش به عنوان کسب و کار" بخشی از جامعه رواج یافت. کسب و کار ورزش نیازمند به مجموعه‌ای از ملازمات سازمانی» حقوقی و اجرایی بود. در برخی جوامع این ملازمات فراهم شد و ورزش به یک صنعت تبدیل شد. از این رو سهم ورزش در برخی ملل به حدود ۲ تا ۳ درصد تولید به توسعه آورزش از منظر توسعه یک صنعت می‌نگرند و از آن گرایش جامعه به ورزش قهرمانی پرداختند و نقش تلویزیون از بیشتر به خاطر بعد مادی آن است و طبق بررسی‌های محققین» رسانه‌ها در حدود ۷۸ درصد بر گرایش مردم به ورزش موثرند. در پژوهشی دیگر» قیامی‌راد (۱۳۸۷) به اين نتیجه رسید که را بسیار نزدیک توصیف می‌کند. از طرفی در تحقیق مرادی و داشتند که با وجود تأّثیر رسانه‌های ورزشی بر توسعه ورزش مسئله نداشته‌اند و در برنامه‌ریزی خود زمان لازم را به ورزش  ۳۸ بررسی رابطه رسانه‌ها بر ورزش همگانی و تفریحی گروهی در بخش ورزش همگانی با اهداف تربیت بدنی همسو تحقیقات بالا همسو با نتایج با پژوهش حاضر نشان‌دهنده تاثیر مثبت رسانه‌های گروهی بر ورزش همگانی دارده هر چند برخی ندانسته‌اند. از طرفی رسانه‌ها خود می‌توانند عامل ضعف در این زمینه باشند تحولات تکنولوژیک علاوه بر تأثیر بر ذوق» سلیقه و نیاز ارتباطی» گذراندن اوقات فراغت افراد را نیز تحت تأثیر توصیف کننده گذران بخش عمده‌ای از فراغت جوانان در جوامع مدرن است جوانان فراغت خود را بیش از پیش در خلوت سپری می‌کنند و برای سرگرم شدن به طور فزاینده‌ای به می‌دهد که نوجوانان و جوانان بیشتر وقت خود را صرف نشان می‌دهد که جمعیت فعال در ورزش همگانی ایران نزدیک ۲۳| انور الخولی» امین» ورزش جامعه» ترجمه حمید رضا شیخی مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت) مشهد و تهران. در نهادینه کردن ورزش همگانی در کشور نشریه حرکت» ش ۳۳ های ورزش همگانی در ایران» مجله مدیریت ورزش پژوهش در به بیست درصد می‌باشد» که در مقایسه با کشورهای پیشرفته که به ۸۰ درصد می‌رسد خیلی بالا نمی‌باشد نتایج بررسی‌های به‌ویژه ورزش قهرمانی و ورزش حرفه‌ای را تایید کرده‌اند و برخی از تحقیقات نیز یکی از مهمترین دلایل فقدان توسعه لازم در برخی از مولفه‌ها مثل ورزش همگانی - تفریحی و کردن افراد دارنده رسانه‌ها به طور کلی ترجیح می‌دهند که به ترویج و نشر ورزش قهرمانی بپردازند دلیل این کار سود بطور کلی نتایج این پژوهش و سایر پژوهش‌ها و مقایسه با آنها تشویق مردم بر ورزش دارد ولی از طرفی برخی رسانه‌ها بیشتر به ترویج و توسعه ورزش حرفه‌ای پرداخته‌اند و ورزش همگانی سهم. کمتری داشته‌اند و امید می‌رود با توجه به نقش [۸] غفوری فرزاده رحمان سرشت حسین» کوزه چیان هاشم» احسانی, محمد (۱۳۸۳)» نقش و جایگاه تقاضای اجتماعی در جهت گیری [٩] غفوری فرزاد (۱۳۸۲ تعیین عوامل اصلی موثر بر گرایش به (۱۳۸۷) مطالعه انواع ورزش های همگانی و تفریحات مطلوب جامعه و ارائه مدل برای برنامه ریزی های آینده, طرح پژوهشی سازمان و مقايسه آن با چند کشور منتاحب جهان» رساله دکتری مدیریت  مدیریت ارتباطات در رسانه‌های ورزشی» سال سوم» شماره پیاپی 4 پاییز ۱۳۹۴ ۳۹ گروهی کشور با اهلاف تربیت بدنی؛ مقله همایش ملی مدیریت ورزشی با تأکید بر سند چشم‌نداز ۲۰ ساله کشور آکادمی ملی توسعه رشته‌های ورزشی در ایران» مقاله فصلنامه علمی - پژوهشی ۵] واحد» وحید (۱۳۸۸) بررسی استراتژی‌ها و راهبرد های ورزش

هدف از انجام این پژوهش بررسی و توصیف تاثیر رسانه ها بر ورزش همگانی و تفریحی می باشد. روش پژوهش این تحقیق توصیفی تحلیلی و از نظر هدف کاربردی می باشد. روش جمع آوری داده ها شامل مطالعات کتابخانه ای و پرسشنامه محقق ساخته می باشد. جهت تعیین پایایی پرسشنامه از بخش کوچکی از جامعه آماری استفاده و از طریق آلفای کرونباخ در سطح 05/0 پایایی پرسشنامه ورزش همگانی 86/0 بدست آمد. جامعه آماری این پژوهش ، شامل مدیران ستادی و عملیاتی وزارت ورزش و جوانان، کارشناسان فدراسیون ورزش همگانی و اعضای هیات علمی متخصص تربیت بدنی و مطلع از موضوع تحقیق تشکیل می دادند. در این پژوهش به علت اینکه تعداد افراد جامعه با توجه به توصیفی بودن پژوهش محدود می باشند، نمونه تحقیق برابر جامعه تحقیق و به صورت تمام شمار200 نفر تعیین گردیدروش تجزیه و تحلیل داده ها شامل آمار توصیفی و آزمون های استنباطی مانند آزمون کلموگروف اسمیرنف، مقایسه میانگین یک جامعه(t تک نمونه) و آزمون کروسکال والیس می باشد. نتایج این پژوهش نشان داد اختصاص ورزش صبحگاهی به عنوان یکی از برنامه های رادیو و تلویزیون و وجود برنامه های رادیویی وتلویزیونی برای آموزش و ترویج ورزش همگانی از عوامل مهم و تاثیر گذار بر فرهنگ مردم برای بالا بردن میزان فعالیت بدنی موثر می باشد و از طرفی عدم تبلیغات موثر در رسانه ها و ضعف در بهره گیری از فناوری روزآمد برای آموزش مربوط به ورزش همگانی می توانند اثر منفی بر توسعه ورزش همگانی و تفریحی داشته باشد.

479414

کصعنصه‌ک2 10 عطا که صمناداکندد عطا ما کعنصمصعجی 40 ۵۲۳۲۲ عطا اه کعندمصعجی عنام ۵06 ,کلنصه‌دعدک عط ععلنز ,فطامنلی عطا ,علعناحه عنطا ها .کعنصمصع۳ع عنامنه۷ مامط ۵ علممعم عطا معمملنه 40 270۳ ۵۶ وه عطا 1۵۳ کدمفقعت. هه +عصصقصت مصفنامض‌ععل 0 عجه 6۳۵ ا5 6۳ ۵ط اه اسای #زعدطاط۸ عطا صز ص2ع6 2/6 ص1۳3 ,کصقنصه‌ک 130۳ اکن بصع 3/66 مناد 061 31002 :1۳60۳5 (0۲ ۸1 0۳۵۶00۵158) 1۳۵۵ مصقتطع 1 وروانکه نصتا 300۳ عصوردط اکن نها هز 1۰2510 ,163۳۵0 0۶ بوازده بندت] نصوهم 1 و «میع]0۳ عامنمکک۸ .2 1 5۱۵۲ ,27 1556 ,12 ۷۵1۳۵ طاقن 0۳۵۵ تنماک ممنصه 0۳۳ 70۳۵۱ للا] 2 6و ۵۶ عصوگ "عله‌ 10 م50 فقط عصقنصه اصعفصه 156 40 ۲۷ماعنط خصععصه صه هط مص2عع0طع/3 هه 310۳۶ که طعناد ,کطمن2 ۳ 0ع1ع عطا رط 5۵1۵ ۳6۲۵ فصه که دهد ج هط روعط1 بطاروه حز ۵۵۵۵ ۷۷6۳6 0600 ناد عطا فصن مکمخعم نفخماعنط للد هن ص ۵۶ کاصعازطه از عطا عوصنلو حلص مکصقنص1۳2 عطا ما خمعصصعمع حزعطا 0۳۵۵ مطم مکلوزعه ۸ 156 عطا ۵۶ ععدععمنه عطا مه سطماعصه که کمعاز عطا عفد ,کصقنص0۳252 1 عمط 806۳۵ ۵ عاهطامنلی عطا که عصنصصنعط جه عطا ۳۵۵۵ کصقنص1۳ 6 156 باعومص حزعطا که کصماعته صقنصع1 عطا 5۵۲ 0صه ماصعصدع 0 ۵ ,و صقنص۳] ۶و اقطا منز معنصمصعحی نهنمعیی عصنص‌عم هه صمعع 1/۳ عطا مازعا ما وانصخجمتم عاز وصه فملوطعودط که چن عطا ۶و «ماتصاعصی (عنط ۷ وان کنطا ۵۶ عسطنساه هام00 عطا وصه مکلنصه‌عکدک عطا ۵1 آعازمی ۶ عع ۵0۳020 عط] ۶ صهزد ۵ ۷۵۳۵ ,ق 1۳2029 بط 0عانطمطصذ ولاعمص ک۵ ۷ ونط] رز 1610 ۷۷۵۳۵ 005 160۳عع 122020 0صه بوطاو۸ 6طظا 7ع0۷ عحتطلنه ق1۳00 (۸0۳23 عطا حز صدع 2/656 فصه 310۳۶ و دمت 0 ام عطا عصنا موم 8 10۳ ۳6290 ۲۵6 کز ۷۷۳۵۲ نک حلع۳68 کنطا ۵۶ صمناععنن عطا متام ,ناه کنطا 10 ۳۵۶ اکتا عطا صن ایام تعق‌طاط۸ عطا حز مدع 6 3/6 0صه 110۳2 6 ع۳) 967صه هه عنفکز عنطا حلاصم ما ۵06 066 کقط 260۲ 270 5۰ طقس عطا ۵۳ عصنباهد هه #مطتعص نهخماعنط عطا وصاکد بط صمتععه ام #زعد ۸0۳ عط) صز کدصناد‌طعای صقنص۳آ ۵۶ کاوهم‌عممم عطا خقطا فصهعع5 1۲ 6 ,ص2ع 2/65۳6 00 310۳2۶ که جمناوسگ عنص م60 عطا روط #ععصعااصذ ک۷۵ 3/6682 220 310۳2 ۶ 200005 ۵ ک۶۵ حلعنطم وعاگنع عصننع ۶و 1۵00005 20 310۳۶ 01 51۵1 186 0 ۳330008 3 رکاگن6 عصننی 8 200 اصععصهه عط ۵۲ ۵۳6 کق۷ کعلند عط ما عاقنع عصننی 5 200 ک۳200طع1ع 1/6560 وه 310۳02 ز کصعنص۳2 ۵1 ک ص000 عطا صز عصت اعت عطا ۳۵۳ بومعم عنصعاع عطا صز صمخنفهی عنطا 1۵110۵۵ عطا برط 0001۵۳ 626 کاگنع عصنام‌عد اه صماعته عط ماصعصص6مع عنص1[ک1 له صطاز 520 موصه حطمو۸ دز ونلد۷۷ مود صز حعمصطاتاآ دامنله) عطا ۶و عاصععد ۶ بباه۲ع ه ,(۸5) نل۸ ۶ه عاهطام‌نلی عطا وس .ر1991 مخعوعله/1) که ,70۳02316 اه صمزوناه عطا من نمی ععی فص معمعد کمنهناه ج هط کدمنو‌داعای عوعطا و 5096 1۰ داع5 م۵0 36 ماگ ۵60 ۵۵۹5 اوقل عط از مد طعای عع اقطی کصوخدطاعای بوصم عط که حعن5 عا) 6اهونطاه3 او مادعا عطا 0۶ یوم 7۳ فعانی که ناه مطاصمص حاعهه ۶و وعل طاصمعسنطا ۳۵ که ع) 6۵۳5 120 وه عطاصمه صععاعتطغ معاصسی کدی مقعر عط مقعر مرمع عطا ما 06 طعنطام ماقعی 3 فلا ی 6160۳۵00115 26۳3۳۵9013 ۵۵ 270۳۵ ۳ ,0۵ 71۳۵ ۲ 0 عجنصد کعاهل) کزطاهط صنصنک ۶و کصه عطا 0ع1صع9 عم کاصه‌عه6م صقنص1۳ ۳ اگزع 1۳6 دز فنط7 نونه5 6۲ط1 .ک۵ از هط #مماعد رکش نل۸ معاگنع که رازه 6 ع3 220 210۳2۶ چاه کز بقل بوعه مفندد (رکش) صقصاآ 310۳۳۳۶۰ ۵۶ چعل عطا 85 0005 136 عانعن 116 باصعععمم ع0۹طا ۵ از عتهع هه کزطقط1 عطا ,6 ,062ل78) کعاتاطانا عاصه‌که6م عط که صعط 60علزعصی غصه عسناع/3 1۳6 7 136 ,110۳0220 بط ۵06 ۳۵۶5 اقزع کنطا خقطا ععز۵ط عصم5 .(319 0۰ 0 کعقط 7۶ما5 عصد5 156 .(326.م ,13 ۷۰ بل بط مف0130اقه۳) صقایع 1۳2 1و 6 0۲۲688 اقطا 0عاهاد کز از طعنط صز صقععط/1 اوه عاهسفم 0660 6 م۹2۵3 مصقصاآ وه صه 32 10۵ صقص 210 ۳۶ بط رکش نن۸ فص ۲۵ 1۵06 .(0.155 ,2000 بفط5022802) وعل وه دحعصلو دا ۶و 566 ها 236 عطا عصنسال لمنعنائه عس2عز 310۳2۶ هه ص2ع 2/65۳6 ۵۴ دمن عم 156 6 06 ۵۹۶ حلعنط معاتاطان ۳۵0 عط 0ماعساهه 116 20 ۵1 عصن 5۴ 31-۵3۵0 ۸0۵ ما وطاتقت نله صطز حلححنطع20 ۶و صمنکز من عطا #ععاعه طهااانه00 51065 0 کنط ۶6۳6 معط زهه0 از طهللنشنه 0 2/6830 20 210۳2 ۲۳06 عصنسل کاغزع صنط ع۷نع ما عاممعم 5۹۳۵0 عصقطاحنل صمناننص جع ما ۵عتصسامصه کاغزع عط1 .م5 فنل وعط فص مکصه‌نادطاع[عی 0 1۳5۲ ۲۳۵6۵ هط 0611065 نوصقطاعولد۷) .(52.م ,1969 واه نطاعطه7) تمعر د نقو1۳520-ل2 اف حطز زهززه71 ۵8 صقلاع هرز معط 2/6 ۳۵۵۲۵ 1۵ 6 01ععع2 501 000 مزی۸ -لد ۸0۵0 صطنحعصتا وصه ,ر7ش44.م ,1985 منوصقدعهو1د) داز علنله/21-1 ۸۵ 1۳ ۷20 .(270.ط ,1992 باطاناو2 2) معط 0۶ نع عاگزع 56 260601 ما صنط عصفماعه ۳۵زط۳10 از حقصت] ما جع[ چ ۳۵۲۵ 2/3۳۵0 6 ۷۳6۳ م6۳۲۵ ک20 را وقصتاآ ۵طا 10 :(280.م ,6 زطآ) ص2ع6طع/2 0ص 310۳2۶ 01 5 ص1۳ عطا ,۵۳1۵ ناد عطا جعبه ومد ععنفمزع تم که مهد قاط 5 ۳۵۲۵۷۵۶ 1۵ 205 قستآ عطا 1۵ تعصمص 5096 چم ۵ 1۵۳۵۵ ۷6۳6 6 .اهاط ۷6۳۲ عصسفع0 کصمناه طاعلی حقنصه۳ مقته مزکه‌داه۸ عطا 1 ۵ 06۳۳ ه 60فکز ,کصعنصه۳] عطا ما خصعصحص ۷ مع حنعطا 0۳۵۵ مطم مکلوزعه ۸0 0ص عاگنع عناطاام ع27ع موصه عصوحط عط 00 امک وصه کصمناه‌طعاعی صعنص۳ 010 نامز اک۸ تطقطاک 100 بص2ع 1/656 07 310۳2 0۵ 06016 1۳۵۵ عاگزع ۷۵۵ع1 136 هل دم عم ص310 عطا امه طانوعصه/3 ذ صمناه فد ۵ 137۳265 4۵ 1۳۵ ماک ساعصق/1 حلعنط صز ,کنامط1 مزعدطط۸ عط ,2/200 ۵۶ 6 ۱ 200 310۳۳2 0۳۵ ۶ل۵طع0 کنط ۵۵ کممانکزی عط +ععصه 1۵ 1۳۵26 عطا عصنامععع2 0صه 310۳2۶ مصتوامط 1۵۳ م۳2 عط صعففعصی حکناهطا +عاگنم 3/088 ۳۵۳ معناکناده کصعنصه۳ا عطا معععل ما عاممعم عطا ۵۶ کاکنم 40 حصنط ۵ عصسی کعنصحه هه کحعلم ,کعوصا عطا فصه 0۳۳ل که رکه) 85 3/250 1۳320600 0صهه مصنط ۶۵۳ عاگنع خطع م0۳ فوصه صنط 0عقعلن دوم 1 5۱۵۲ ,27 1556 ,12 ۷۵1۳۵ طاقن 0۳۵۵ تنماک ممنصه 0۳۳ 70۳۵۸۱ قت] 4 67 ۳۵۲ عصتاصای هه عصنط ۶2 کم عط وصه فص عطا عوزدعط عستلوصهاد .(00.318-319 بل ب وتا اک۸ تطقطک 05 1) .عع 0۳ ۷۷6۳6 ۸/0 مصهه 1-12316066 لناهو2 عطا هز صمتقاسقمه ه معله کز 1۳56۲۵ 85 ,713۳ بزط 27۳65160 ۷۵5 مطم ,کقاگ۸ 105 ...۸0 اقطا هملد و ۸ 7 هه ,عمط ۵ ما معط عوطد ٩ صطز و72 ما 7ع۵ 060ص 3 ۲۵ 3620 کنط 5601 116 310۰ عطا عصنسل کماگ۸ 100 ...۸۵۵ 11100 عائزع کعنط 26660100 11۳0 .عاگزع +ع 01 ط از عدمله اکنع ۵ که طامل ۳۳۵0060 ۵ نازم 195۵ راز صزععهو-لج کوا0 ۸۳-3 اقط) زطحلطه/3 105 نید کعامنی نامک هنز 52۳0 ۳۲ 102060 دامن علقص! معط ع سصصه 3/2 0۳6۹61۵۵0 بقل عطا ۵ ا۵ط) عافد 7عط ها .(109.م ,1956 بصع 1601 هطکل) ععهط علازد ۵ ۷۵۶ ازع عنط1 بصعطا #ععانا 17۵ 3/0 ما خطع ۳ ۷6۳۵ کاگزع ,310۳2 532 زط۸ ۵ نع 05 وصه ط1عد 1 امعتع ۵۶ ۳۵۶ 11 +کعاعل او عوهص 1۵016 ازع عنطا ۳۲۵۵۵ 0هط عطد از مصلهک نط۸ مععلعه فص فععم‌ک کت 72/۳ صز اکنع عنطا دا ماندد حاصنلی عط1 ۷۵9۰ ",660 قصه عطک بصنط 1۳0۵۵ 0 .22000 عط۲ صن اگنع عط) خبام فقط 1 وند5 عطک جاز هز ععحمط پچص کز 0۳ 130962 ۵ ۷۵۶ (لعنط ازع عطا صنط خطع ۳۵۵ معط ازع عطا ۳و اعد 2/5 0 006 2001 ۵۶ 05 10مع طلزم کقعلز صلقم که عفقص 120160015 ,1996 ,62 7۵) ازع عط) 0عمزده هد عامعه 3/0 از صذ کلهطاویع/2 6 ۷۲۵۲۲ اگم ۵ 560۲ کف 16۵ ومسط ۸‏ اقطا مهم معله کز 1 6 2006 165065 310۳2 عط ۵۶ ۵26 ۵۵ 3/0۵ ما کعصقطحنل جرمنالن علی العید حق فهم لابد فاعله و ان ,عظم الموالی و جلت فواضله الم ترنا نهدی الی اه ماله و ان کان عنه زاغنی فهو قابله! 40 که نو بجمو مرمع و موز عمط ون52 0ص صعوم عط مه تس 1/2 ۵1 ازع +مطامص۸ .(171 .م ,1934 منصه هزطله< :313 بط ل) .۰ راانوتل ومع اصععی 2 ۵۳۳۶۵ ۷۵۶ عطامنلفی عط ما ک+عوصقعصصی هه کعلله عطا روط معنع ۷۵5 کاگزع 51ع۳021ع 6 ۵1 006 .(0.22 ,1977 م6 ن20ظ) 0005۳60 لگنا عط] ۵ ۵6 1 321 6 0۵۲ اطعا ۵ کقط عط ا0اط همع بجع صز ککعلاوععه وه خمعنع کز 10۳۵ وه داونوطل۸ 1۰ ,0601659 عطزط عانط بغط هه بط ما کعنوممم کنوم0 عطا متسه عم ۳۵ اقطا 544۵ اور ص100 5 فلا ی 6160۳۵00115 26۳3۳۵9013 ۵۵ 270۳۵ ۳ ,0۵ 71۳۵ کون آنغ 62 ک۶۵ عطاصنلی عطي ما کعلبد وصه 005[ ۵ بط عنم 6 00616 اتصقط ,عم فنصه‌کعدک عطا صز که ,لومعم منعد ۸ عطا 1 ازع 50۳۴ ۳006۵0 هه 20ع 3/6۳6 07 310۳2 سل سای عطا اه 0069۶ 2001 00600 ۵ کقط ۵۷6۵ م0ط نسططناط ۷۵5 کاعوم عععطا هدمص۸ 6 ۷0 ,7۳6۲۹ ۵۶ ۵۳۵ 156 .(00.2090-2092 م۵ بط و۲5۳4 تا8) 1707۳2 ۵6 1116۳2۳ 0076 26 ,2ت31070 عصسل کعناسای + طصنلف عطا ما دجعاع1 ,82 3/1636 0صه 310۳۶ صز عاگن6 .(00.311-312 ,1987 مطع 0200 ۸ 065 منطاعو 1۳۵۳ 1۵۳ 0صا۲ع چ 06 معله وی ,عطامنای عطا 1۵۳ عص معط ما م8060 1 0610۳6 0600 000ع ه که 160معععه ۶۵۶ صمنانفهی عنط 1 «ومصتاصذ مه ۶۶5 7۳6۹۵۲۵ ۳6 صه 0430 0ع22 او اد لقنذم5 عط1" ناد عطا ۶ عوصقل 156 ,(17 0۰ ب2002) +عتقطاک تعلا ما هلجم ۸ ماد راهن عمط ععقام ۵۵ لفط موهلطاو2ط ما کت‌عقص3 ۳۵۵ آعازمی عنصح[د1 ۳۵ ۵1 اداعز۵ ۶ عطا صذععصقطل ه 0۵00 مکلهووعصتا عطا ۶و اند ۵عط۲ چاه 2 ۲3۵ ۳۵۲۵ مصقادآ ۵1 کلوصق1 معاعده عط) جو1 متععل عاز وصه عاهطامنلی معط صععلها هط مطم ,کلوزعههط۸ ۵ط1 " صفنص۳ ۶۵8 صمتقلجام0م عطا ۵۶و عطا 1۳۵۳ 060 ,کصقنصه‌ک 0۳ عطا والمنمعمعه ,کصقنص۳ا عطا ۳۵۳۵ 006۲ 41 عطا مطقگه5 1۳۵۵3 ح ۵۳ 1۵0 6۵۳ ع۲ع ات موی علعد ما معط 0 ,هام۸ مععم طاعتصعطاعم71 یز علبط عنط معطعناطهاعه مطامنلی مزعهطم۸ 1۳200 صع هط طلعنطم ما6 جوعد ععقللن چ ما کز 0عمصت سامکصق/1 عسطلنه عنصماد1 صذ فصقنصع۳ ۶و ععصعاکصذ عطا ععدی کنط1 معط ,136 بان کنطا ۲۵ عصعنص۲۳ و صمناه ون عطا ,10060 که معط 1/۳۵۵ 40 ۳6 - 1/2080 ۵۶ 06000 عصع5 عطا ۳۵ نو و۷ صمع6ط ععهام ه عصنصنمع که ععلدد عط) 1۵۶ +عطانه که صمنکه‌صز عنط7 مطاصنلی #زعهطط۸ عطا وهصنعد هه کعصتعتطط خاعتامتطا طالمع ۳ عهصانا20 1۵۳ ۵۳ تقوم ۵ ۳ 0 ۵۵06۵1 عصنعت 1۵7 ۵۳ ,عحزطص6 خ نع ه او تعاصی لممصقصتا وصه آمعنناهم و1 ۳5ج #وصج لمعنصط) تمعن +عطاه فص تحص وکصذ آمنصمصوحکد 4 ۷۵۶ از 0ص ,ععلنز ۲۵ وصه ,کله‌زن معطصنلی عطا ۶و کنهههم 20 تحطالد ۳ عطا حصز وان طاوح۸نص560 مصقنص2-نصع5 چ عسف۱ 500۳ معط معط عصت کنطا ۵ 1۳۵۳ ۳۵۲۵ 1۵۳ از ۵ اصععهزاد 0665 هط اقطا ان اش 00 ج همندام ,(صن02ع/0) جمطامنوعا0 0ع0ععععب5 معط ,عز هط لفط ج فصه رسصی م1971 بقل53) ط0نادغنلنکن مصه عم صعنصع۳ا ۶و معاصی عطا ۵8 طلعنط ۷ 1 5۱۵۲ ,27 1556 ,12 ۷۵1۳۵ طاقن 0۳۵۵ تنماک ممنصه 0۳۳ 70۳۵۱ لا 6 مدا ۳5عل۳ صهک1۴۵۲ عط) ۶و عسضزم ۵ کوغامعنل نصعطه‌اعط زدداه ۸ ۰ داصنله) ۵۶ اسای عطا 1۵ عاصه ۶و مناقاجا موم ه عملنا 6۵۳ فصه عصی [ا3/3350] 7327 جاط۸ ۵۶ 0007 6 اه 0و00ا5 حاعانطماج7< باط۸ اقط) کعاح‌جهد 1716 6 علنط ۷۷ ,21060 ۷۵80 5۵ ۲ص ,تعاصه ما 0عملله 6 ۵ معماعه 0صه ص3۵ ۳513) راع سا مص حسنط که 10060 وصه اه فصه حز عصی کصعنصه‌ک2 10۳ 6 5۳0۲8 6ام0ومعصه فنط1] .(12.م ,1995 ,طانامل۸ *-[۸ وصنان 138.م ,2.0 ول هصسهظ فنلمط1 صطز 2چطه ۳ صطاز 1۵01 خقطا کعاه‌سهد معله خه 13 40 ع1 ۵۶ اه 0ه 10۳۵۵ ,10۲۵5۵2 ۵۳ ۳مصعمع عطا عصفع06 ۶و 130۶۵00 ۳۵۲ امه فص عمط ۸ عطا که 10۵ ,امعم 0ص2ک30 1۵ عطا که 160۵ عصعع06 طعنطم ,فهلطاعهط ما خصع5 606 صعطا ۶ ععدعناکصذ عطا 5ع۳۷م معله ماه کنط7 .(1715 بم ,2002,فته730) ,6 16 1۵7 کدمکم۲ عطا کم ع0ه ,۶0۲6 ۵۳ط1 هط صذ عصعنصع1۳ اسام مزعد۳ط۸ عطا صز عحتقلنه صعنصصت ۵۶ 061006 فصه «منامصنصکعنل 1۳355 ۵۵ ۵۶ ععصمصنصمل +۵ امد عط عز فملطاعهط که ان عطا صذ هه عسطلنه صقنص۳ 1و 5۳620 6 ما 160 قنط ۲ لوط فص ود هن دمتحل 000 5 ع6طا 2۳028 فصه عطمنلی عطا وصمصه 0۸۳ط عسعاه اصمصنصمل عطا که ۵ کصماعتته صقنص1۳2 ۵۶ 5۳۳620 عطا #ععنی کقطا 100۳ هنود +عطاموص۸ ص1۳۵ 15696 بعاهطمنلم) انعه‌طط۸ عطا ۵۶ صلعع۲ طعیش۸ عطا صز کدمنانفو ص1۳2 ۵۶ ک2ع3 ص150 هچ ۵۶ النوع3 عطا 6۳۵ نطاب ,قطان عامنلی ازعدطط۸ عطا وصه بعقنا لذطنی ۶ الوم عطا ۵۳۵ طاعنطم کنو عناوم حنعطا عحصتاصی ما +۵۳06 صز صمنانوهی کنطا 1۵110۳ ما 1۵۳۵۵ ۷676 5 1696 ۵ 3036۳۵۵ دطوچ۸ صقص 6۷6۵ هه مه عطوی۸ 156 بعقنا عمط دز 0ع21101 تمس ۳۵۹ هط ان ه عصفعط معط که ین عطا .۳ مه وتان ۵ط) ۶ ۳5ع10ه عط وصه عطاصنلی عطا هم عملدم 156 +عصن اقطا ۵۳ 0۳1۵ کنطا ع7هع جع صز ۷۵۳۵ مطم کفنفس فصه ععاطامد عط مصه کعصضسطک عطا طذم و ناه .«موصعاورد آهزمعمد ج عاطعنم عصه وه وصعه‌عامطا 2 ۶ چاه وهصزع هنز عمط 0عوصنص۲ مکصنفاسه ا۶و5 فوصه مایم ,کاعطجی طازس 0ع00۳21ع04 ,031365 لفط ۶ نله علوند۳ط فصه کسماصی مقعطعگ۸ وهصتفتسامتم صعغامع فصه اعوتی 6 و,وعلهه :3/002 که +معکعل عطا طا۳ لام فصد فعرمعل 606 7 فلا ی 6160۳۵00115 26۳3۳۵9013 ۵۵ 270۳۵ ۳ ,0۵ 71۳۵ ۵۶ 0۳69666 صز اسای عاهامننی عطا کم کعنصمصعجی هه کل11۵ 40 ۳تع۳200ع عط) هم کعمصعص ممعل عطا عاعش صنفعد ععده کعنلعبمعز .(91 .0 ,1976 ,تال 72) ۰۰۰ :0و2 دز صمط رد06 که دحعصنا‌اهاد 50601 عطا مصه عسعله اصمصنصمل عطا عصعع0 عسله صقنص1۳2 عط1 6 200 ان عنطا جز 5۵1۵ 6۳۵ صدع 2/656 ۵صه 210۳2۶ ۵۶ وصمصعجمی 0 ع5ط1 بکصماعتته ۵96 ۵ غاد معله ع۳عم عطامنلی مزعه۸0 ع عمانا - 2ع06طع/2 ۵۳ 31002 ۵۵ هماع عناطام ععلهص ما ۵ععت عطاصنلی 6 ۵ عصق کتعناسای قصه 065[ ,عام60م0 برعل عنطا ۳ قصه - کعص ونصه‌ععد5 عنطا 0 عطامنای عط 1۵۳ ک9ع00 ۳۵۲۵ کاعوم 0۳ عاگزع صعط) اطع ۳۵ هه ۳۳عط] عطا 02 ...." ,۵۳3۵160 کل 1۲ متحقل عنطا ۵۳ عزعته فعجقام کصعننع1 مصه بقل بطم طاصنلی عط موق نمنمعر؛ ج معالف ک۵ طلعنطم بقع عطا ۵۶ بقل 11۳۹۲ 40 ماقطا 00ه کنطا ۵ ۲۵۷۵۳۵5 ع۷هع هه عاکنع 0عامععه فصه عاکنع 836 ۲اه 0صه دعفاممی جمهناد بکوعه آنشتمامی عصننع معطاه لمع 52۶7 06016 ۳ عدنفا مهد وصه کعل 10 از ههام ۳۵۳۵ 6ط 1 معطاه لح ۵ کاعع 5۳ 67 من عقامک حعطاه طلعقه ‏ ۵۵ وصناماص0ص 6۳۵۰ کحعاه ۷ اصد 1۳۳ 0 وعله ۷۷۵۳۵ 1۳665 ف۵صه ععقععنل فص صمنمی‌عععل ما 160 کعصتاعصمد عضن عطا که ای انعه‌طاط۸ عط هذ هصماعته عصقعط خقطا جصمصعجی 6 مه صمناهصنصلاز وتعته سوم ,ععنگ وهصنااعی عو عطامنلی #زعهط۸ 606 سقصنو 0۳ ۰۰۰16 کقط اعد کل از طعنطات 200 کععقلهم 0صه کععا0 -[۸) کعاطانسطا علوعصه-جعاه فصه (نصعاو۸1-0 طاطمتا) صماام ۶و دمععزم 860 6 0812066 [۵رم ۵ط 1 ,(173.م ,1990 بنطکله12) ... ( ۸-1 مننصه‌زه/1 5۵260 *سطه7* ععلنا معط علطامناهی ۶و عفن عط بوط 0مامسنسااز مکلد کوناونا همه قصه کنامنمعتم +عطاه عط فصه رصه‌عاعظ-۸ ط10) لزه صع‌علهط 0 ۷۷۵۳۵ دقع دهع اصعنگنطع ۵ ,310۳۲2 0۳۵ خقطا کعامنو معله 2عطه7 ۲ 0600۳3160 ۷۵۳۵ متام عطا 0هه ,ومع ملد 130 ام سیم عطا نز 5 ۷۵۳06 ۵۲3 1۵005 کنامن‌زاع1 .دامع صعفلمع فصه کاعوتی کنامزنه۷ 0 3276۳ ۵ ۶و ۵۵۵ هه علنقص عطا موقل اقطا 05 5۵۳۷۵۵۰ ۷676 8 عطامنلی فنعهطط۸ عط) ۵۶ دععقلدم عطا عصنطونا ۶ صمننوهی 156 ,520 له۵) عتتعله صقنصه۳ا ۶و ععصعصتصمل عطا کمک صمع 3/65۳6 0صه 110۳2 1 5۱۵۲ ,27 1556 ,12 ۷۵1۳۵ طاقن 0۳۵۵ تنماک ممنصه 0۳۳ 70۳۵۱ لقلا 8 چ 5۳6 ۲۵ ۶60 هلو و۵22 ۶و کنصصنط0 عط .۰" اقط 0عاه هط کز 1۲ .(0.349 و10ط1 6 ۵ ۳۵ 5۵ اطاهند اه 1۵۵۵ آمنمع0؛ 0۳60276 ۵ 310۳2 سل عامم م5060 1۳6005 فصه کعجناهام۲ عصاتصز عناوم ۵10 معط تمه عطا حز 1۳۵ 6 .۵0169 عطا 0۵ #ععهام 6۳6 کعاعل مصه ععط‌وعم ,کسام ,کصماع لفط ۳زعطی ماه ۳۵۵ط ۵ #ععتد وصه مق عطا 1۵۳ فعصنگ عم بط ۵ 0ع ۷0۵6۵ 8نا نم 00ه کهعع عصخمای معله 6۳۵ عمط له آعمع ما دعاسم کعصمط حصنط 1۵۳۵۶ 5مع5۳ ص506 اند فص صهص خ ۵5 عصنگعم عصاود 5 +کهوه 5 1۳۵۳ اه مع ۷۵۵ 1۵۷۵۳ مصه کععصنعه1 معوه له عطا خقطا 16201 6 ۵۶ کعع اطع عطا ععمعصز ما #مععتد 6۳۵ حاعصسگ فص ملک ۵۳ ها0 1 68 1۵۳ بقل کتاملعژم‌عته هه ۵85 از 200 جقعر عم عطا هه کعیه 40 ۳۵0۳ عم کنطا صز عماجم عصتلع/3 بعص عصح5 عطا +۸ 160006 0ع هام فصه ,کنصصنطل عملنا علناصعل1 عنه معناطاام صز عصنی علصدعل صع۷ع ۵ 0ع۶ 06016 0ع0ع۶0ع ۳ بعاممعم ۵۵ ۵6۲ عستااصت5 روط کصنصحصنطل 40 0۶6۶ منعطغ وصونه ۵167 اما هی ۵۳ غاکیس انم معطاه طاعهع ۸۷3167 ناطانام قصه ک6ع2 دم حذ عنطا ۵۵ ۵۰ #ععت علممعم. رتقصناجه 0صه مکصعلتدع کف ۳۵۲ اند عطا ۵ هصناجمععه ,معل۸ .(0.350 ,7000 مفطقک) ".6و 83167 ۵ ۶60 060016 ,120 هط ص مکعصا خصعتصه ععصند ما0۳ 0665 عامائه ۵طا 200 ,خن خطهزا هه 310۳۳2۶ وال ععل زو 1۵۳ کعصنععمی عطا ۵ 0 ۳6۲ ووالدص۳ عا0۳ ۳ 01 0 صمصعی کنطا اصعبعمم ما عطامنلفی عط ۵۶ .(39. ,0ظ7) 1۳۵ بصمصعجی کعنطا مل ما عآممعم عط) 16۲ حلنام سل 287 ۵۳۶ ععقلهم فص کععتمط عصناطهناز فصه وصنطهنا 6 ,عتطلنه کباه‌زهناه۲ صقنص۳ عنصهاقآ-ع۳م صز هام۵ عاز عقط طونم 110۳2۶ عطا وصه ۳۵۳۵۵۵5 عط مخطاهند 3102 00 ...۱ خقطا ۵166۵0 کصعنصها خصعنهه 0 عاعمجی عط) مصععل ر۵ط ۲" ععصمط تعطا ما جسطع۲ فععل عطا ۵۶ عاضزمی 40 عط) ۶و عاسزم5 عطا اقطا علصنطا فص 1۵۵۵ ععلقه فص کاعصی عطا 5620 0 ,ل0/002300428) "..اطعنا معط عه ۷۵۱ که [اعصد جنعطا ۳۵۵۵ کتاع0ط 7 210۳2 0۵۵ 5610 ۷۷6۲6 کعنطمصعجی کنامنه۷ ,معط حصز معله۸ عطا وصنل داز ,عفادم معله ععناسی عطا طعنطانم صز دامع کنامنه۷ 0606 ۵1 مناو۲ع 2 ۷۵۶5 15۵۲۵ بطوزمصدک ۵1 عام‌معم عطا بط 0اعط کعنصمصعجی ۶و کلوصما له ۵ع061 هه فعجمام 1567 بدععد! منعطا ۵ کعاعقصت ۵۳۵ 730 85 ۷۷86 6236 کنط 1 310۳۰ ول عصع‌ع موم وه فعصعع چصص؟ 6 6۷6۳ 200 دقع ۵ ۷۵1۵0 معله [علد 30 نعوطاط۸ جلنلم 1 اقطا ٩ فلا ی 6160۳۵00115 26۳3۳۵9013 ۵۵ 270۳۵ ۳ ,0۵ 71۳۵ ع) ۵۶ وصتصصنععز ۵ط ۳۵۹ حلعنط ۷ ,0066 ما وصنصی "علوزعه‌طاط۸ عطا 1/۲۳ ۵ ۵۶ قرط عطا نس کعتصنم لفط موعتصنص عطا ۶و دندز 6۵1 10۳ واعتصنص عطا ۵۷۵۳ ۵۵ عصمجهم صعنصها عطا مصصنان نامز ۵۳۲ ,ک0 630 206 اعتصنصله که اعد ٩ فعمسقلج م00 ر6ط 1 +کدمناه عم 0 ماختاص #زعه۸۳ عطا دز کصوناجطع[ع صقنص۳ وصه کعصعی ,کعنصمصعج۳م ,216۲ و7 ) کطمتاسگ فصه ععشاسل کوطعتصنه عط فعمقطد تلادع دز ۵طا +عه ص38 فنعه‌دطاط۸ عطا نو دمص که 156 .(0.102 8 ۵۶ 36205 8 ۲ ۵ط عسقعط هط فنصه‌ککدک عطا ۶و .(0.103 700) مدع اکصذ صعنص۳] عاعلونامکصی ما آمم خ فص ام صقنص1۳ صقنص1۳ عصنوحاعصذ معسطلنه صقنصعتا ۵۶ جعتعصدج عطا ما 100 از ووللمت ۳۷ ص1۳ ۲۳6 ۵1 506 776۳6 سای مزعه‌طاط۸ عط ۵ مذتحمونامط وصه کصمنه طعلمی موتقطل دز ۷۵۳۵ صصعا کصق/< ۵۶ فص عطا لاصت مط کعاعنصنط 3626 ا0اط رکلوژکه ۸ عطا عمنهامه ۶و علصنطا امد فنل فلعصصعط ونلم 1 ع ۵ «مخعماد صه 667 ۳۵0 کم صمناهعنلخن کصعنوصه عطا ۵ععغزعصی عط 36۳ ۳6 و50۳2 که خطاوتمطا 5۵ ردطدجش۸ جنام860 عطا او «مناه‌منلنن 2 لاله 9060 ,کصقنص۳2 ۵1 کدمننوهه وصه عصماعه دنه مععقتاع ص13 ۵۲0۵ آهعناناه‌م 65۲ عطا 0عکت 116 +کصناق2 عدمصه همع6 3/6۳ 0مه 1۳ ۶٩ 06710۳6۲ ۵ ۷/۵۶5 776 .(00.248-249 ,1969 ووسامهعگل) عصنصتمع ۷۵۲۵ مط صنط مصامنه عمط ما کصمننفهی عععط 0عع از 6 معله اتاط وکصهماکت0 230 0200005 آوهاکع 0 ۲6 ما 306۳6۵ ممه کصقنص1۳ ,6۳۵065 20ع 2/63۳6 ۵۳ 310۳2 عطا عصنسل عاکنع صعط) عتمع فص و۸ 5 310۳ 6 هسنل نع کعسامی آمعخماعنط عطا هز عمط که 8 ۵ ,کاع 00 دوعص معام 060 تجصفص مداد 5مم۷عل فصه ککعصعزع 1۵۳ و عوند۳م صز ق0069 5328 7عطا ,کع‌صتععه‌اط قنط برمزصه ما 0۳۵6۳ ص ۵0صه مصنط ۲۵ 0 1366166 ( لفط ,کبچعلنامط صعتصو۳ا +عطاه ۵۶ 270۳2 ات0 اه 0۳ صنط 6 کل از ک۸ ,کط نو طع[ع معطاه ۵۳ 310۳2 ۵۶ ۳696۳2000 عطا 0 1۳۵۵ ۷6۳56 حلعقه ۶۵۳ فعصقطحنل وصمعتمطا ۵ عنمم۳ وح:ط دز تم طعه38 وصهطه۳51) بولنصد؟ عنط وصه جماعنصنص ونعه‌طط۸ عطا که ععندمم کنط 1۵۳ لوط عطامنلی مزعه۳ ۸۳ عطا انم منطعمونهاه< تعنوجم چ فهط فنلمط1 .(ر0.173 ,2.0 ۵06۳6066 کنط ۶۵۵ ۵۶7 هه من0طه/3 فصه سام‌کصق3 مطد‌کقک که طلعتو 1 5۱۵۲ ,27 1556 ,12 ۷۵1۳۵ طاقن 0۳۵۵ تنماک ممنصه 0۳۳ /۵۱ تا 10 هز صنط حاذم #عغ کدی مصه کهماعنه صعنصه۳ هصنامستصعکعنل فصه همع عطا هز عسقله صقنص۳ ۶ فجع ی عطا 00 صععا وه کدی فنلقط هه اند 5 ۳۵ 136 ۵۴ ع05 که 0ععلنعد0م 06 معله صف 176 سای #زعهط۸۲ ص1۳۵ هدنز معسعلنه مقنصه۳ عطا 0ععمع که ماس ععمطا هدمص۸ عنط 200 ۳2ج ۷۵۲۵ ماسام فزعدطط۸ عطا صز کله0ع1 فصه دنه طعلی .(0.1669 ,2002 مفق1۵0) +ماصعص فصه +عطهع) کصسق11 ک۳۵ عچطه 7 مسفن .(705. ,70(0) عاهام‌نلی عنط هصسل وصنطاوعبه انم صنط 0عاعتساهه 1۲۵۳۵ 6 .و7 0صه ۳27 مصعحللنط ۳۵ کنط از ۳66و عط ۵عحقطی معله 3۳۵ 0 ع1 باطاعتصلنص لخاص عاممعم طلکزم کوصتاععص عنام عصنوامط که 6 ۳6۵.۰ 000ع 0صه ,عام0عم کناوزهعنا مکعزتهانصونل عون عطا 1۵۳ ق0690 ۵ عمط 200 کاسای عط) لاه ۵۵۲ ۵۵ فصه کصق ۵۳0 1۵۶ کلممطی معطعناطهاعم ,1969 بتقوتطاعطه() تسه #وعمصصقد ۵ ما جما ناکت عطا ۳۵۹ هه وزجاکنصن 1 8 ۲ 0۳6لنط فنط وصه خوطع ٩ ۵۶ عم عط عصنا موم .(00.228-229 40 دمنازدوم منعط وصه ای مزعه‌طا ۸ عطا هذ عهماعته مصه عصعلنه نت1۳2 40 ۳301 ,قطه5 عنط وصه فامصسوط تنماک حرط عوطه او ععمع حالص 154۵ ر1 ۳1۰ عطام‌نای مزعه‌طاه۸ ععحط عطا 0۳ عطق صطز ففصصط 3 فص +ع 8[ ,۳۵۵ مق7خط۵ ۵ 0عاکتا 00 ۷۵5 منطعصهنوهنع ع09ط مصتصتق/2 مصنص۸ 66 1۳5696 باصقا دمص کز پواع 06 هگ 72 مصه حچطه 7 صطاز هصق 2/0 6 جسقع1 ۵ هط وعطا مصه صعص خمعجع معط روط معصنده عجع عطامنلی عطا ۵ عصناممع۸ واعقصرل فلفصحعط عطا ۶و صوننوهه فصه اصعصد 006 0نصه 525 عط ما فعصنلعطز ۵۲۵ مطم مکق‌طاط۸ تنصقعظ ۲و عطامنانی عط) او صمنانوو عطا ۲۵6 ۵ ۵8 +عاکتصنص ۲۳۵ ۵۶ ععناسل عطا که عده ,هدمع که علراد ,1995 م11۵00036) ععصم مت فصه عطمنلی عطا ما و۸ منطعقعاج۸ ۵1 00۵ ۵ عتتطلنه صقتص۳2 که جمتاهصه‌آمجه وصه صمنامصمتم اه فصفا ۵ عدم عنط1 .(0.59 ۶۳6 ۵طا ۵۶ بسه‌نانصد؟ عطا 2۵۳ وصوتع عطا فعجهم فص سای فزعه‌ ۸ عطا ع صز 130007 عط 1 مصه ۵5 ملمصحه۵ ونلمط صنط 2 رطع ۵۶ 0067 156 (ر2 ۵ که تاه للب۶ 0هط عط ععتهط عسعلنه فنص ۶و 0061006 نان وصه هدنهد لاه ۶۵۶ عاطزعدو ۳0 ک۵ فص هه لاله صز معاعنصنط علط ۵ 1006 .512165 کا0 ۷۳ هز کنصه که 56۳۷۵۵ کط۳م5 کنط هه کنند‌اکه -30 6۷6۵ ,060016 تنصقص بعام0ع0 عط ۵ جازم عصعع فصد عع2ع ماه مکناناه0 ما از عسفع 0 عآمو6م تفص کت وهه مصنط ۲۵ معاهااهه ۶۵۲۴ مکصقن1۳2 1 فلا ی 6160۳۵00115 26۳3۳۵9013 ۵۵ 270۳۵ ۳ ,0۵ 71۳۵ صلط از جمتاصعص صف ۶۴ معامصععه ۳۵۶ معسحله مضه کصمناهطاعای صعنصه1۳ 32725 زرط 0ععنه ک۵ عط ععتهعط معط ه ک۶ مطم مت اعتاطلهط ۵ ع۵ 36 (289.م ,و101 وق وتطعطه[ - معحفلنط عنط وصه هط صنط یط - ۷ صنط ۵ صع۷نع اکنع عا ماه عطا عهع 0ص 310۳2 0۵ اععله 2/01۵ 7 006 ,1۳0120 ۵۲۵ کصم5 عنط وصه فلمصحعطظ هط صطز 2چط72 رد3 2۳00 کصعنص۳ عطا ۵معطنهع معط موطعنصنص عطا صز وخمطانه لح ۹۵ 8 .05 وز لهخعل مصه ملفدمناهد ناه عتصتنصله صعط) عنهع فصه صعطا ۵ 0 حاعد» ۶عط) ,تم فنصه‌ععدک عطا ۵۶ معصوحلدتی مصه کلاحعحع 0۳۵6۲ عط 40 ,06710۳6۵ ۷۵۲۵ ۳۵0 اصعتصه ۲و کصهماعته عطا ۵۶ تفص حعنطات ص نام ونند‌اگه لمدمتاهد اصقاممصز ۵۶ عوحقدل صهز ۷۵۲۵ مطم کعقله تفاعیعی عطا ۸0 عط ,معط زا بصنععهه 0067 ۵ عصهی چه فنصه‌دعدک عطا وال ۸5 نصه8ظ ۵۶ صعاعری عطا صز ماعو؟ صذ وصه مطاقم عصحک عطا 1110۵۵ طاصنلی ,6۰ ۸۳۵ ع6طا هه صعاع ۵1 کدمزهوناه عطا +2۵ امععجه رکتعلب قنط 0ص ۷اه نان ,کعنط۳0ع۳ع 0صق کصماعنه عطا واه صعنصه۳ا که همنط میم 6 .(0.289 ,7010 35ات طاعطه() دحنعاکه اجه وصه عصوتام2تصدعته هناهد هه ,3۳865 خ0 عق/3 که مناخ طاعلعی ۵ ععصها دمص وعطعهااه اند علمصطح۳ظ 40 عصه‌طاهمصهظ +عطاه فوصه 18۵0 ,۳۵۵ هط صطز 2حطه ۹ ۰.۰۷۵۵ 7 ,0ع اکن طاهایه که 0۳6 عزعطا وصه معلحد فصه وصط که صمناندو‌م عطا اسام) 6 ز 20ع 3/636 0هه 310۳2 که طلباک ک دما طعاع 0[عط کصحفمامصحه‌ط هس82 1۵100 ,تعطام؟ نعطا ععلنا مرقل عنطی 05 قصه ,حملصعامی آهنمع ی طازتم ,7 عنطا 0۳ 0صه ,(0.213 ,7010 1293و ]له ۳ ل) کعهستمعص عنام فهط عطا 5 عنط 200 2چطه ۷ معط #ععندمم عاعوم فصه عاکنع صعط) خطع۳۵ط 06016 1 0۳016005 0صه ۳۶6۳۷۵0۵ عطا 10۳ طاصنلفی عطا ما عاکنع 0۳660160 معله 40 ,17301308 6 ۶ صمهانصذ هل رمطان مصقع6ط 16 0صه 210۳2۶ 8 370۷۳۶ 0۵ حامنلی عطا ۲۵ عاغزع عصو5 اصع5 مامصسهطظ حعکه7 ,160060 له 0سق17 جام‌ناه0) ۵۶ جصعصه عط ک۵ مط محعط کععگ۸ 0 1 حعلاوط۸ طازتم .(00.569-570 ,1994 ق8203 100 :0.494 ,۵ بط مفصقطه1دت) 0عع عم۳ هط نصه‌طاي۸-۸ ۵۵ص عنط صز کصمتاصعصص معله نصقطه‌اع زهج۱۲ه ۸ 0له 383 وچطه۷ 100 3052۵0 روط معط که جصمصعی صهع 6 1/6 8 اقطا نصه‌طای۸1-۸ ۵۵ عنط صز عصمتاصعص معله نصقطه‌ادآ زدحدگاه ۸ صنطه 10۳ فلممحهط ححطه ٩ 10۵ ففسصقط3/0 بط 0لعط کی جصمصعجی ۵ اع07۵ ۵۲۵ کاکنع ۳۳۵067 کصتام ۵ 06500 چ فعاصزم مه 1 5۱۵۲ ,27 1556 ,12 ۷۵1۳۵ طاقن 0۳۵۵ تنماک ممنصه 0۳۳ /0۵۱ تا 12 ۵ 106 نعاکنع عطا 8ص ک۶۵ مطم صمعجعم عط ما فندد سح 2/0 ۵۵ 3/0۳2۳ ما #عصس۲ صسنطع1۳ نع عنطا 200 2/05 صنطع 10۳ له ۲ع 0۳۵۵ 116 بسنط ۵ صعنع ک۶۷ ۵1667 ۳۳06 ما صنط ۵ام هه 2 ده 1 عجه 696ط 1" ,فقسص۵ط3 ما فندد صنطع 10۳ معنهاد عطا امععجمه صعطا 1و ۵ ۷۵۶ (لعنط۶ اکزع ع۳ه اقطا اوصه اکنع 05۶ 1۵۳ 01ععه ,فعز مند5 116 "عاگنم ۳ ع۳ه عائزع عععطا 1۶ مونه5 هه فمصسصقط30 ما ف۵عصسه صنط 10۳ هه معنهاد 0 کعنط ۲۵ 506 عطا عبهع 116 ".معط از خص۵ 1 7ع هط مل 1۳11 ,06 ۵8 وصتطامد آناص 0۳6961 5 ۳عط اه عط ما عاکنع عطا ۵۶ ۳۵۲ عطا عانعن فصه 65 ۵ 0ع6لزم عظ روصناععط عطا 126 ما فعاصد عط صعطم مصعط1 161 0 درز 0مصسصقط1 مک 16۶ ۵ص ,عحقطاه پچ ۳۵5 عنطا خقط فند5 فصه ,0 منص۵ 0 ۳1۵) «عامقتقط عنط ۶و کععصامعع عطا بط مکمک که ملمصوظ وتاک2 03 همه عطا ماکتتا تعاصزوم آو۳ع 50۷ نمی صمناهصهد کنط0.217(.1 ک5عستاع۳6 عناطانام 5۵6 ۵ #ععت ,کتعغواه وصه کعصل هنصه‌ععدک عطا که طلعند که ,566020 ۳6۰ 1۵۳ کانم عمط 16م0ع0 هه مص2ع 2/65۳6 200 110۳2 6 ۵1۵ 0۳6 ,عص6ا عطا ما اکزع ه اطع ۳۵ مط عصمرهه م۳۵ فنصه‌ککدک عطا .(00.190-19 7010 ,062 73) 1طق ۳ وقط عط اکنم عطا انم عصهد کعنط 1 ع05 عز رکطعلد‌ندک مه امطاطط صنقص حنعط وصه صعنصص۳ 6۳6 انس لک 6 حز 600060 کز 1۲ 1۳۵9۵۰ 62816۳0 ص صقک 1630۳ کم کعنان عبام‌زوناد۳م 1۳6 عطا لاصتا ب۵0 ۶ کوصا صقنعه7070 ۵۳۵ کماوع ند معط اقطا 13۳۵005 ۶ دوزعنا۲ ۲۳۵۵ ۵ 2006۳00 وانصدگ عنطا ملعم ملد صسصق3 ۶و عاهطاصننی 6 م,طماوج۳ 73000 1605 هک ,0عع ۸1-8 س ص13 ۶و عصن عط) هنز معاعه 700 ۵332 ۵۶ 51276 عطا مصعلشک داعتا00ط صعلع ما 0عع ۷ص ,3۵0 ۵1 131567 160 مکنقوتطاعطه )2 حطه ۷ ۵ محمله عموام هه اس فصه عمط #ناهطک 40 ۳۵۳۷2٩ صطاز [۳۵۵ ۵1 ضوع عطا عصق6ط ۳۵۵ ,کصمک کنط وصمص۸ .(0.293 ونداعقظ ۵۵ط۷7 بقرچطم ۷٩ دز ۳۵۵1 درز کمطط۸ ۶ ص56۳ عط عصفعط صقککق11 6 ۵ (7م۸) 182 حا 3/20 1۵۶ عمصوزععانم عصندومه ها 0عوععععد 65 136 200 61 076۳ع 36 06۳ 2060 عط مصنص۸ جعاکه طاصنلی عط] ۰ ۵ 11360۵ که جع که ععاهاد 0ماهناگکه ها فصه صوع0۲۵ط1 ۶و 40 17331۵0 ۷۷۵۶5 ۵367 کنط 06۵56 0صه ,1۳۵0 که ما 160ع 3 1/3۵۵ عمط ۲عل0ص ۷۵۶5 ع۵طظ ,معط تعکه7 که ناه کصقنص۳ بط #ععند 66۵ ۵0 جح 73960 درز سنطع] فصه نهک صطز آ2ع3 که باه کصقنصه۳ا ۵۶ عع 160 عنط عاهفناه‌ک۶م ۵ 0ععقصقص عط صمطم کم ععصماگندعد عطا انم رطاقه‌که/72 عطا مصنص۸ ,م0۳ کنط بط 0عق مه هصنعط عاکه .۳۵۵ 62816۵ صز 005000 7 ع6طقلط۳2] عطا ۶ مان عطا که مان کنط 0ععغزعصی مطم مکصقنه1۳3 نل۸ عهصنا12ع0 روط صنص۸ 160 سنطح7 والمصت وصه مصنط ۵ع مناد ,و۸ 6ط] 3 فلا ی 6160۳۵00115 26۳3۳۵9013 ۵۵ 270۳۵ ۳ ,0۵ 71۳۵ 2 که 3/20 ۲۵ 6۵۵ عنط خطع 0۳0 وصه ,فحلحاودط عصسدمی هه 152 منز 5 ع6 لا 1۵ 206 بص2ععز عامطامنای کصس33 .0و2 1۳۵۳۵ مان 1و 0 ۴ ۳6۵2 ۵طا سنط وعصهم 3/2 مصنط ۲۵ 5 100 آ۳۶2 بر ۳01۵۵۵ م3 له 10۳) که 26 دتصتصلفج عطا فصه جصصه عطا بعلز ,اعصمزانزد۳0 طز (لعانصی) کلم 21-1 0و0 عط که 316 ۶و ععزمطل 156 ۲ ع05 ۳۳۵۶ وصه عسعلنه صقنصه۳ا ۵۶ جعاصی صنقص فص علفهی عطا که لفط 40 ,181300 +عاکهه 0۳696۳۷۵۵ ۵۳۲۵ کصمننوهه صقنص۳ عمعطام کمعجه عطا 0 ۷۷۵۳۶ 205 نصهک0۳ 1۴ عط۲ والنوع۳ چ ک۸ از 1۵ 130۳2520 ۵1 ماع عطا 06 00۳68 عطا فصه طاصنامه عط120(.1.م ,2001 مط7008) ۹/۵۵۵ 1۵ حاصنلی عط) 0۷۵۶ 006۳ ۵۶ 101 و هط نهک دز 1۵۵ بکاعهع۶ فصه کدصندطعلمی صسنط 0ع1لم ع1ممعم عطا وصه صنط ما عصنط صعبه معاعصاصه هط حطامنلی عط ۵ص 3 10۳) عععناقصذ مه 00۳۷6۳ عنط ۶و ععتهعط ۸-۸ مه ۸1-۷7 0 عنط نام عطا ه 0نل آهع۳ اقطا ۵۳۵ ۲۵۵ 3۳۳۵۵ .(0,0.306 701 ۶ معلهه صف عط هه ندعم 06 صق فصهماعه فنصه‌ککدک 102۳06 اجه صق ص1۳ ۵1 50۳620 عطا وععته مطم عآم‌معم عطا که عده که فععغنعصمی .295 ,7010 متن8وتطاعطه() امه #زحه ما۸ عطا هز مصماعبه وهه ۵ص صمزعناه7 صعنتعه7070 ع5ا ک۵۳0 0 کعنوع0صع کلطهک صطاز ۳۵۵1 5 16 مق ق1121 عصنواعط واه و۸ فصه کلوزعه‌طاط۸ عط) عدمصه ۵ عسضف هه ۸ 201 هذ صه‌ک0۲2گ1 0عجعصع مطس ,علصفصصی تجصحه 20 ۳۵۵1 ع.ز رکتازم۳ کنطا 0۳۵1۳۳۵۵ ۵۵" ,تولطفحقط سنط ۵۵ وصه 1/6 0 مل۳82 .(0.467 ,7010 و۷۵2 ) "...۵10675 هه کوصع سور 067 ملگ 8 عط1 بط تمه ععمطی بط صنط 160ا مفصقطاق11 بط ۳۳۵216060 1۵1۲ 065 علم060م عطا ۵۷6۵ 0صه ,لوط هنز امن ه فععی حصقطام۲3 1و «کتازم۳۳ حصنط هصنالی ,و۳۵۵ +عطام۳ط قنط وصه نهک صطز 713552 ۵06 ۵ ۲۵۲۹60 ۶و 80۷6۳0۳ عط) ملک 105 صهفکه73 1100ع منم توعط1 معنازقه ۵۶ 5۵۵ عط 3/۵0 صطز حصنط 10۳ +16 وصه 2/0000 از سمعصق/3 ون عطا ۳۵۵ مفعلعدط ع6ع اج 0عع1001م ع1م060 عطا ۵صه محغمطعدط هنز عطصنلفی که معاصزه م20 ۷۷6۳۴ .(00.268-269 7010 بذل۸ نص۸ :0.333 ,7010 م09 ف۵12) طامنلی عط) که صئط ۲۵ 837۵6305 عطا بط میا 6طع0۵ 0660 فقط مطی ,نهک 108 آ2ه۳ 3/25 که ۹/200 ۵ فصمجاهم فصه ععتماه عنط الم 060 ص100 6 156۷۷ بصئط ۵۳ فقط عط ععمصعحاکص عطا ما عل ,0066 عطا ۵۶ هصنمنهد .0.143 ,1986 ,۷۵تا8) کعان مصه کدمناژدوم کنامنه7 ۶و کعسع عط) ۵عامدع 85 1 6065 عبنم عنعطا فصه کصقنصع۳ عط #ععت آمع۳ اقطا کممطاه کنط 1 1 5۱۵۲ ,27 1556 ,12 ۷۵1۳۵ طاقن 0۳۵۵ تنماک ممنصه 0۳۳ 0۵۱ لا 14 40 ۷۲۵ 27070206 1۵۳ ۳۶0601 اقعتع هط فص خصعصصمع ف#نزعد‌داط۸ عطا 0401 6ط] هط ۹۵۵ ۷۵ مقتظ 1 .(144.م ,1995 ,باعل ۸ *-[۸) عسعلنه صقعن1۳2 #ااعنصنص کلطهک 105 ۳2 ۶و عضت عطا عصنسل سای انعه‌ ۸ عطا هنز عسغلنه ۵ عط ,کصمنام‌مهد عطا ما عصنامعه عمعطعم فصه معسعله صقنص1۳2 ۷/28 5 ع 1۳ 1۵۳ ۳۳۶۲ 2 ۳۵۶5 از 0ص کصنهنه عنام‌زهنام۲ بولاعمص هط کله۶0ع1 #ندم ؛عاهنمععه عنط وصه لطدک صط 1 3۵01 مصعطا عم ما صمنزهناه خهطا ۶و 6 0۳3160 عم لمصه عله‌نعم1 مصه کمصمند‌دعای صهنص ما صمناصعااد کوطناه‌مط5 عنط هط کوط-عاطتامل هط یی باسبام0 عطا اه 168128 206521 عطا ۶ صقناجقتع عم عطا فص ا[ممطعگ ۱/400 اعصقنصه1۳ 65 عطا که 0۳۶ که 0معوزق00م 6 صف 116 .(0.256 ,0ط7) ... معقانوهط تساعتصنص عطا عط2 ۳ مطای کصمهم عط ام عصه کوتی کبک 5۳ از ۸۳۵۵ ۳ کعتطصعع ۵ ۵۶ 176 ملک صطز ۵0 9فق1 و جمناععععدد عطا که 1/80 عطا ۵۶ علهنان موصه کصماعته عطا ماصذ اطاعتعصط هط وصه اعمم اصعتلنقط خ فصه 01 هه 60هام 116 .(0.312 ,10ط71 م1۵93و1]حله 10) فعلند هه کوصم 40 270۳۶ فاص رکاقهع؟ م0صه کصمنوطعاعی مقنص۳ ۳۵58 جز 1۵16 6 ۳۵۳۲ اگزع 2 5601 بای 100 محصط۸ ...." هط ۵عتمسهد کز 1۳ 2/6506 6 06 720005 160[ع 31002 عط ۵۶ 00۵ 05 3/2 ۲۵ عصعطعنل صونلانص ,34 م,ن2020زطله1< :0.313 ,)۰ مصطا ما فمطععااد فص عصعوم عععطا علی العید حق فهم لاید فاعله ...وان عظم الموالی و جلت فواضله الم ترنا نهدی الی اه متاله ۰۰۰۰ وان کنان اعنه زاغنی فهو قابله! 1985 ,200 0کو1د۸-0) صمنام‌سفد عنطا ما جعکعج معله کعسیود 0567 6۰ 1۴۵1001 :116.م ,1995 بتععله‌کش۸ 18 بک9بم ,1930 ما۸۸ :0.448 ۷۲۵ اقطا موه لد زنط 200۲ 0عامسعه معلهه عز 1۳ .(116.م ,1956 6 ۶٩ اگزع ۵ ع27ع مقسط۸ ,عاعنصنص عطا که گاف ۳٩ صطاز فقصطم۸ ععمل ازع هط ٩0 0065 ۵ ۳۵۲۵ 0ص 20ع 2/686 هنز 3/20 ما عصقطحنل «رمزالنط 40 00۳1۵066 عطا ,2006 عطا عسولنعد0) .رم ,1956 مطعع نلعلهطکل) ۵ 326 1 821 ۵ 0۵۲ اطعا ۵ کقط ع5 ا0اط ماع بجع صز ککعاوععد هه خمعع کز 10۳۵ وه داونوطال۸ 1۰ ,0001655 عصنهط عانطن بعط فص بصنط 2۵ کعناومرمعم کتوم6 عط منم عجم ۳۵ خقطا 5446 حور ص10 5 فلا ی 6160۳۵00115 26۳3۳۵9013 ۵۵ 270۳۵ ۳ ,0۵ 71۳۵ کله و16 0ص کدمناهطع1ع صقتصص۳ا هصاز ۳6 هز گباک ۳ جرطاز وقحط۸ ۵1 ۲۵16 عطا سنط +عفزعصی صع۷م کعسو5 عصم5 هط حاوهنط 5۵ کم سیم زعه ۸ عطا عط) صز حاصنلی عطا ۲۵ عاگنع وصزجنع هو صماعته عط 0عع 000 5۵ 06۳۹0 11۳۹۲ ۵ 3۵0 لفط 01 50۳6 ,کص ۳20 ع1ع 56۷6۳۵1 هط کصعنص اصعنضصد 15۵ ص173 ۳6 ۵۶ کاصقازطمطصز عطا لاله بط #عادطعای ۵۳۵ هه اععمعه ل130052 6 820 3/636 00 31002 لومعم لمعخماعنط عطا خحامطاعتمحطا 6۵هام عطا از ۳۵ عنصهاعا عطا هنز 0عبجم عم ۶6۳6 هط کصمنه‌طاعلی عطا عصمصه ع صز ۵1۵ 6۷6۵ ۷۵۳۲۵ کدمناج علع 56 عط1 ب۵9 جز کطمج۸ عطا اه نتسه هدک عط عملنا معطم‌نلی منعمطط۸ عط1 معطامنای مزعه‌طاطم۸ عطا که ی 40 370۳۶ که طلعبای کعنصمصعتی امعم فص ععوصناعع عنام هط مکعصم عمط 1۵۳ ۳25068 عطا ۶و 0۵6 باسام ففعم‌طاط۸ عطا هنز 0اعط 6۳6 صع 2/۳۳ ۲نعطا ۷۵۶ اسای #زکهط۸0 عط هنز عصمنه‌طاهامی. مععطا ۶و 06۳۳۵۵666 6 0۶ 0۳6 ۵۶5 عاگنع عصننزع هم صماعنه 156 بکدمناوسگ آهنم5 فص عنصمصمع 1/668 200 210۳2 ۵۶ نی عطا هز کماج؟ خصق 100۳ 1305۲ 40 ۳16۳۶ ,0۷670۲5 #نعقطط۸ عطا بط کاکنع عمط معصمناه طعلمی ۳ ما2 ام تفص عطا عصع0 م1 عنط] معط ععناصه ۶0۵ عطمنای ۳ ع0ع 1 ۵1 م50 عط) او ع00 عصععط فصه کصمخدداعای عععط 10108 عطا وصه هام00 کاز وصه 00 اعد 2 و صمنحصاعصی عطا ۵۲۵ کصمناد عم 50۳620 ۵ ۲۵ 160 حلعنطم مکصقنصه‌که مگ وصنواصط کصقنص۳ ۵1 ماع 1۳ عطا وللهنمعموه ,کمعاعنصنص صعنصه۳] عطا ,معل۸ فهلطوقط حز عسعلنه صعنصه1۳ [۳۵27 که [۷۷۵1 که - توکد7 وه [۳۵2 مق احطق ۷ ,و۵10 - اواعقصیل ملمصوطظ جق ص1۳۵ عط] عصا نع هنز عنام اه 6۳6 کی صطز فقفصطم۸ فصه لطدک عمانا روعط1 بای ا#نعمدطط۸ عطا صز کصمنوطاعزی معط عمط فص کله1۶0 بطاطنلی ۵ط۲ ۵ عاکنع عهع فصه کعصناعع عنلطام هط مکوصطا فنصه‌ععدک عط] 40 06۳00 عنصعادآ عطا صز کصمنه‌تطاعای صعنص۳] 0عاه 06۳6 دماج 6۵۵ 1 ۳ عطا ۵صه کعناسای ع6ط1 معطامنلی امنعقطط۸ عطا که ای عطا هز دع0۷ 1 5۱۵۲ ,27 1556 ,12 ۷۵1۳۵ طاقن 0۳۵۵ تنماک ممنصه 0۳۳ 0۵۱ لا 16 جزطاه16 حنصم۸ تصعح‌ط 7 (0ع 4) 0 1 7750 .(1996) .8 بنطه‌ال۵ ۸ - 9000۲11۱۵0 ۸۲0084 1 11۳6۵ امک .(0990) .30 31 مصع‌عط۸ - ۰ 561616 وصه امسقات تصمعط 1 بعوتصطهزمط 0۵ :3128 روط ۸۲۵ ۵۲۱ 1۵۵۶ 2679100 ]٩ 260 786 .(1995) با بطانام6ا۸*-۸1 - 3/3302 :مجنه0) .(۷.1) تسه ۸-20 00 .(3930) با بش۸ ۸1-۸ - 000 -/۸ ۵ ۵ ۸-0200 ما .(0969) .۸ 1 36 ناه ۸-7 - 1730513160 .70 .(1929) حطوطظ رطع متصسم صقفصطا0 جطا۸ متعطه ۸1-7 - -[۸ ۷۵ 00ر830-/۸ .(1992) مطفطظ جع وه صقفصطا0 هام۸ معط ۸1-7 - -[۸ ۷۵ ۸1-70۳60567 :(1996) حطقطظ ددع م۸ مقفصط0 حاطم۸ متعطه۸1-7 - -[۸ 8۳۵۲ع77 .(1971) بننظ۸ 7108 ۸1-706 نلظ۸ ۸ منطلحصه ۸1-1 - 1۳3۵2513160 715107 0۵ ۸۳۵5 ]٩ واماعنط 7۳۵ .(3987) بنن۸ منص۸ - نام حعصززصهی تصصط 7 .(.۵ه *3) نصعانی ن6نه0 حطعلد ۳ 5 ۵۳۵ ۵100۲۵۹۲۹ ۳۵ ]۵ ۲0 ۸ .(2012) .1 منکقتطع۸ - 41 ۵ 770۲2 :۵۲6 191070 1 70۳2 ب(1977) 30 ,88006 - 6 :168۵0 .۳60815 از م۸ ]۹ 713۳۵2 0۵ ۵1607۵05 1۷۵۵6۵ .(3) ۵1-501070 1/2010 ۸۵ ۵۳۵ 209000 .(0ه) بطکل منفحلطاههط - ۰ ٩ ۱۳۹۵ 13۵ 1 2069000 ۹۵ 069100 .(1998) .50 مفصه88 - ‏نا نام 65و30 نصو‌حطاع] ب[معاعله 12 فمسصق 3 بط 0ع21 ص1۳2‎ ۵7 ۷ص 0عاقاعهه1۳ بط اعوتو0ه۸-8 موم ب(0998) بط بش منصتطنظ - ب0 ام م16 حنسم۸ :165020 .(.0ع ۳ ک ی ی33(۵ 7 فلا ی 6160۳۵00115 26۳3۳۵9013 ۵۵ 270۳۵ ۳ ,0۵ 71۳۵ 0 ۵ ۸۵۳ ۳۵ ۹۵ ۵۶۹۵۵) 8071۵660 .(1986) سا مق۷تاظ - 0 انم وال۸۵ بط 0عاقاکهد3 1 .(خ 010 "هو معا باه ناطانم طاهاعکا-ع- رو و30 تصعحط ۲ .0 9۴) نصععم 7 ونطعم 7۵۱00 ۵0 معط ماک ب(01997) 8 36 ,طع0 310822 - 21-1072 2:2طظ 1۶0 تانسته8 .(5ع6 ۷۹.3 تممومفملم .(0 بص ۸ وحصقطهج - 0 50 0ع1 ۳۵ ۸1-7010 آع00و170 .(۵ مه بش۸ معط - 1620۰ 1طابام حلوگه‌جه ۸1-32 0و1 انسنعظ مودک معصط۸ فعرید؟ ۶ 7 ۵ 830207916۳ 0۳0 1191675 7707107 .(1995) .۸ ,1180108 - ۰( ) ۸-۳۵10 ۸۸00 ب(1987 ) تسش باط۸ ,ط6 ۸00200 100 - -[۸ ۳و0 تاسنم8 ب0م کق) تصنطو ۸-1 وززفساح0ط۸ روط عط‌جمععج 7 1320513160 و70 وطلان 2 .(1988) بش با 36 101۵03 ]نله 100 - 40 50006 تصوطع ۳ .له 3 مفنصعوع‌دصامی 0نط ۷ مس 1/0 ۸1-۳ 130۵3 الط کین که 0 0۳۲ معط 7۳۵ .(1995) «ععله‌ک۸ 100 - 7 3260 .(۷.5) ۸-7070 ۸-0۵1 ب(۵ بص) 8 بنطن۸ 100 - بجع ۸3-۳1 نیا-۸ 10۵0 تاحستعظ طعگدوه ۸1-۳ ک 5۳ 1/0320 ۸ ۳۲ 1722512160 .(۷۰2) ۸1-620 تالم و0 .(3994) حاحه 8202 100 - .(ل بص) بومسحصصقط 3/6 توا اتطعقط حعکه 12 نش بطاجامطاعش عطقطگ 100 - ب0 11 تام داعصعان۸ نصو0 .(4) طعلو تفع -ل۸ طاعوم 17 7 1730513160 .(۷.2) و7910 (ط0وه 70 .(1992) نطنوه ۷2 طاععع ۷٩ 10۵ - نگتاصمن50 فصه سل تصقطاع7 .(.60 ۳م) ۸72 نت10۳ ۵20 1/0 40 ۰ 8071۵020۰ .(1969) ۸۵220۰ ۵0ص ط 3 ,و۵۵0 - 040 ۷ 8۵1۵۵0 کعل۳ه انا .(0938) 36 بش۸ .6 معط - 1 5۱۵۲ ,27 1556 ,12 ۷۵1۳۵ طاقن 0۳۵۵ تنماک ممنصه 0۳۳ /70۵۱ تا 18 عم مشاه وه م5 تمه 1 برع 2۳۹) موه رد2 فقو ۸1 ۵۹۵ ۷۵ 00۳-0۵ 1 ۰( بس ۳ با بش۸ ,006 :2/28 - (66) ۲:۵۲ ۵۳۵ 0۳6۵0 .(2002) 1 با ب3 مفف2/1003002 - :16۵0 .(.6۵ 28 نصع6لو هگ نز ممطاک 22مظ ممصسصقط3 بط 0ع21 هس1۳ :163۵0 .(.0ع ۳ 6 7700 ۳۳۵-7۹107 .(1995) .3 ,1108000۵0 - ۶و طلاهم عصناحز۳ه عطا صز 210۳2 .(1991) .30 متعوعلم/2 تحص 1/05 - .[3:00۵ ۸0۳۵8 بط 38۵0 ع1ع۸1-5 م700۳ .(0934) 1۳ منصه0هزطاه721 - 50۵۵۱ 7 ۸-۸۱۵۶ مک .(1985) .1۸ .۸ توق عقولد0) - 7 تاتسزه8 بصتولحکصقهطاک صزعکق ۲۳ وحصصقط 3 روط 0ععنامو 0.2 1001و از ۵۳۵ 1۵۲۵۱۰۵۳۶ ۳۵ ]۹ ۷۶۵ ۸ ب(1971) .72 مقله5 - ۸ تصق 168 کلم ۵۵ ۳۵۵0۵ 20۳2 .(2000) بط متصه‌ط2 552 - ۹0 (۷.2) 6۵7۱/۳/6۵ 2۵7 1 و1310 5 70 .(1994) .8 ,تعلناسشگ - ان هه لمسکل تصوطع7 وله 2۹) تفمصط۸ 20۳ و3 ۶ :اباسز36 .(۷.5) ۳95 0۳۵ ۳۳۵۵۳۹٩ و۹0 7۳۵ :(2002) 17 .36 مفته180" - -0051 1 90۷6۲111۵1۳ ]۵ ۵۷۵1۵۲ 7۳6 .(1988) 31 .3 130212026" - 00۶ وصه 13۳205120 نصه‌حطع 1 .076165 و76۳ .(1962) .13 مطعلهمنوه 1" - ۸۳ [۵ 0 که0ط۸0 0 3۵560 ع0 کوک .(2001) 36 .٩ کل ولفتا1" - 1720512160 1۳07/۵۰ 181000 1 ۳6۹6۵ 5 7700 .(2002) ۰ ,تعاقطافته ۷ -

Nowruz and Mehregan were among the celebrations of ancient Iran that were held in the court in the first Abbasid era. Giving gifts by Iranians on Nowruz and Mehregan was one of the main reasons for holding these celebrations in the Abbasid court. The population context of Baghdad, which was predominantly Iranians, had an impact on the celebration of Nowruz and Mehregan. The Abbasids held Nowruz ceremonies to the satisfaction of the Khorasanians and the Iranian ministers, including the Barmaki and Sahl dynasties. The Abbasid caliphs, like the Sassanids, made public ceremonies at the court and allowed the people to hold various ceremonies. In this article, the description, manner and reasons for the survival of Nowruz and Mehregan in the Abbasid court of the first era are discussed.

361063

واژگان کلیدی: شانس اخلاقی, برنارد ویليامز شانس معرفتی» شانس» اخلاق.  ۰ ا موی مه سال ۱۰ بهار و تابستان ۹۵, شماره ۱۸ به رغم آنکه شانس و امور خارج از کنترل, در زندگی بشر اموری انکارناپذیرند اما شانس از جمله پدیده‌هایی است که با اصل کنترل انسان بر اعمالش متعارض می‌باشد؛ به این معنا که هر کجا شانس حضور داشته باشد در آنجا عدم کنترل انسان ثابت می‌شود و بالعکس. تعارض شانس با اصل کنترل» از آن جهت که از اصول مبنایی اخلاق تلقی می‌شود. می‌تواند بنیان اخلاق را سست کند. چنانکه قضا و قدر(316])» علم پیشینی خداوند» قدرت و اراده مطلق او و جبری بودن جهان فیزیکی به دلیل تعارض با اصل کنترل نیز می‌توانند پایه‌های اخلاق را متزلزل کنند. شانس اخلاقی (116[6 [4107۵ به طور خاص» موضوعاتی مانند ارزیابی اخلاقی ارزیابی اخلاقی به این معناست که ببینیم ویژگی‌های شخصیتی و قصد و انگیزه‌های یک فاعل یا عمل او به لحاظ اخلاقی,خوی انلتت ,یا بد(با :506268:2009) و منظور از مسئولیت اخلاقی این است که فرد در قبال"غملی که انجام می‌دهد یا قصد و انگیزه و ویژگی‌های شخمیتی‌ای که دارد پاسخکوطانن و ود به خاطرس هار روه رد تحسین .یا تقبیخ قزار اما حکم و قضاوت اخلاقی در دو مرحله معا بیدا می‌کند: یکبار قبل از عمل و دیگر بار ند از آن. قضاوت‌های اخلاقی قبل از عمل, در زمان تصمیم‌گیری و بر اساس بهترین اطلاعات موجود در مورد اخلاقی بودن عمل و آینده آن ساخته می‌شوند. این احکام درباره این است که فرد باید چه چیزی انجام دهد يا ندهد و آیا آنچه برای عمل قصد کرده خوب است یا بد. قضاوت بعد از عمل حکم و یا داوری ما یا خود فاعل, درباره.خوب یا بد بودن رفتاری است که انجام شده است و در حال حاضر این قسم دوم مربوط به بحث ما می‌شود(۸۰310۳75,2014). در نهایت فرد به واسطه ارزیابی‌هایی که درباره اعمال, انگیزه‌ها و ویژگی‌های شخصیتی‌اش می‌شود از شأن و مقامی برخوردار می‌شود که دیگران از آن به عنوان یک فرد خوب يا بد یاد - به طور شهودی زمانی ما می‌توانیم یک فرد و عمل او را به لحاظ اخلاقی ارزیابی کنیم» مسئول بدانیم» در مورد او داوری کنیم و در نهایت شأن اخلاقی او را به عنوان یک فرد خوب پا بد معین کنیم که ویژگی‌های شخصیتی و اعمالش تحت کنترلش شکل گرفته باشندا. بنابراین» هرچند اين عناوین متصددند اما دایره بحث آنها بسیار به هم نزدیک است و حول یک اصل اساسی در اخلاق شکل گرفته‌اند که آن عبارت است از: اصل کنترل. اهمیت این اصل در فلسفه اخلاق به حدی است که برخی زیر سوال بردن آن را معادل با از هم گسستگی اخلاق می‌دانند به این دلیل که این اصل را مبنای اخلاق و باعث معنابخشی به آن در نظر می‌گیرند :77-79 :2012 ,36260 .۸ :1 :2009 ,ق5066 ب1 :2012 ,6 1) به رغم اهمیتی که اصل کنترل در چهار مقوله ارزیابی» مسئولیت» قضاوت و داوری و شأن اخلاقی فاعل دارد در مقابل» شانس اخلاقی, از تأثیر عوامل خارج از کنترل فاعل در ارزیابی و ذیگر مقولات صخبت می‌کند: غوأملی که می‌توان صرفا تخت غنوأن شانس» آن را تفسیر کرد: از سویی شموداظ سا فرسقی آرژیانی اخلاقی را مشنروبا با این میی‌دانند. که آمور تأتترگذار فر این ارزیابی» در کنترل فرد باشد. از سوی دیگر» تجربه ما نشان می‌دهد برخی از عواملی که بر عمل و شخصیت فاعل تأثیر می‌گذارند خارج از کنتال او اهستند. با اين.وجود ما درزندگی روزمره از ارزیابی دست برنمی‌داريم و بدون,توجه به دخالت این عوامل.به ارزیابی‌های خود ادامه می- دهیم. در اینجا اگر براصل کنتزل باقی بمانتم بسیاری از ارژیابی‌هایاخلاقی ما خدشه‌دار می- شود چون به تحسین و تقبیح افراد یا عملشان می‌پردازيم و آن‌ها را به عنوان خوب یا بد ارزیابی می‌کنیم» در حالی که, شخصیت و عمل آن‌ها تا حدودی تخت‌تأثیر عواملی خارج از کنترلشان بوده است. از طرف دیگر در صورتی که آرزیابی آ#ا‌فارباره دو عاملی که یکسان عمل کرده‌اند اما تتایج: اعمالشای به دلیل دخالت انس و آمور خارج از کنترل آن‌ها با مر اخقلاف دارد متفاویت باشد باید یکوییم که فان و مهار ال شندو ول یبای ار ماست. پنایراین اصل کنترل» هر چند اعتبار شهودی دارد و برای رد آن دلایل بسیار قوی لازم است» اما نمی‌تواند استوار بماند. به دلیل اینکه هم شرط کنترل و هم وود شانس اخلاقی معقول به نظر می‌رسند مشکل به ماهیت ارزیابی پا قضاوت اخلاقی سرایت پیدا می‌کند که اصل کنترل را مقوم آن پدائیم پا شاقی رل اگر اصل, کقرل عقوم است اقلاف در آززیایی هو عاملی کمدید آن اشاوه شد را چگونه توجیه کنیم؟ و اگر شانس را مقوم بدانیم این سوّال پیش می‌آید که آیا می‌توان اصل کنترل و بنیان اخلاق را رها کرد؟ پس» مشکلی که شانس اخلاقی دامن می‌زند بسیار اساسی است و راه‌حل دقیقی را می‌طلبد. 3/6712 :2003:2-4 ,2/۵730 ۵08 ع۳۳۵)  ۲ وی مه سال ۱۰ بهار و تابستان ۹۵ شماره ۱۸ ارسطو در اخلاق نیکوماخوس در تقسیم خیرات به درونی و بیرونی» مواردی مانند ثروت» داشتن خانواده خوب و... را جز خیرات بیرونی می‌داند و بر آن است که آن‌ها خارج از کنترل انسان اما موّثر در نیل به سعادت او هستند(ارسطی۱۳۷۷ :۲۶-۲۷). بنابراین مشهور است که ارسطو و پیروانش وجود عنصر شانس در زندگی بشر و تأثیر آن در سعادت وی را می‌پذيرند. اما در مقابل کانت از پذیرش هر گونه دخالت شانس در اين مورد امتناع می‌کند» در نتیجه, کانت و طرفداران او به عنوان رویکرد مخالف با شانس اخلاقی در انظر گرفته می‌شوند واژه «شانس اخلاقی» را نخستین بار برنارد ویلیامز در سال ۱۹۷۶ مطرح می‌کند و به طرفداری از آن می‌پردازد. اقسام آن به طور گسترده‌تر توسط تامس نیگل در چهار نوع شانس نتیجه, شانس اخلاقی» موفق هست؟»(6957۷017ع560 6لعب1 3/07۵1 ۲عصن2ع۸ 0286 1856 8 دونکن پریچارد (270 87111 13620) در مقاله «خلاق و شانس معرفتی» و بسیاری افراد دیگر در این زمینه به بحث پرداخته‌اند. به عنوان مثال» راسل در مقاله خود ادعا می‌کند نمی‌توان نمونه‌ای یافت که شانس اخلاقی در آن حضور نداشته باشد و لیتوس با نقد و بررسی دیدگاه‌های نیگل و ویلیامز نمونه‌هایی از پاسخ‌های موجود در این رابطه را مطرح می‌کند. در این مقالهه بعد از تعریف شانس اخلاقی و توضیحی کوتاه در مورد اقسام آن» اصل کنترل و تعارض آن با شانس اخلاقی تبیین می‌شود سپس دیدگاه ویلیامز مورد بررسی قرار می‌گیرد. وی با شهودات طبیعی ما و دیدگاه کانت و پیروانش در خصوص ایمن بودن اخلاقیات از شانس و عقلانی بودن آن به مخالفت می‌پردازد. مفهوم توجیه عقلانی» پشیمانی و تأثیر تأمل و تصمیمات قبلی فاعل در تحقق موفقیت‌آمیز عمل, شنالوده‌های اصّلی آبخث او را شکل می‌دهند. وی سعی- می‌کند از طریق چند مثال» شانس اخلاقی را توجیه کند بدون آنکه به انواع شانس اخلاقی وی خامکه بان آما مگل مقال‌های وبلبامز را فر قسست شانس اتمه قرار قاقم آسته کر نهایت» با بررسی نظرات فلاسفه دیگر درباره دیدگاه ویليامز مشخص می‌شود که نه تنها فلاسفه مخالف با شانس اخلاقی, بلکه فلاسفه موافق با این موضوع (مانند نیگل) نیز ویليامز را مورد نقد قرار داده‌اند و انتقاد اصلی آن‌ها مربوط به مثال‌ها اصول و پایه‌هایی است که او بر اساس آن‌ها دیدگاه خود را در باب شانس اخلاقی استوار می‌کند. به عبارت دیگر بی‌کفایتی ویليامز و مثال- هایش در نمایاندن این موضوع, به طرق مختلف زبانزد فیلسوفان قرار گرفته‌است. به هر حال,ادعای ناکام مانده ویلیامز زمینه‌ای را فراهم می‌کند تا تامس نیگل در تلاشی دیگر» سعی در احیای مجدد آن کند. آنچه ویليامز و نیگل مطرح کردند انعکاس شدیدی در جهان غرب به دنبال داشته است و در این رابطه رأی‌های مخالف و موافق داده شده است. «شانس...به عناصری مرتبط می‌شود که برای وقوع حادثه ضروری اما خارج از کنترل فاعل «شانس خوب یا بده خوش‌شانسی یا بدشانسی» عبارت از هر آنچه که خارج از کنترل یک پس منظور از شانس» آن دسته از عوامل مور در وقوع حادثه است که خارج از کنترل فاعل آندریو لیتوس شانس اخلاقی را بدین صورت تعریف می‌کند:«هر زمانی که شانس یک اختلاف اخلاقی [در ارزیابی فاعل يا ما درباره روعش ] ایجاد کند شانس اخلاقی رخ داده - است.» (2001 ,2115.]). یعنی در تحقق عملی که یک فرد انجام می‌دهد یا انگیزه‌ها و ویژگی‌های درونی و شخصیتی او» عواملی خارج از کنترلش دخیلند که شانس نامیده می‌شود. زمانی که در ارزیابی اخلاقی او و عملش به این عوامل خارج از کنترل او توجه نکنیم و به گونه- ای او را مورد ارزیابی اخلاقی قرار دهیم که گویا هیچ عامل خارج از کنترل فاعل, در آن دخالت به گفته دنا کی.نیلکین (1).876110 1808): «شانس اخلاقی زمانی اتفاق می‌افتد که یک عامل به درستی موضوع قضاوت و داوری اخلاقی است. در حالی که بخش مهمی از آنچه که فرد در قبال آن ارزیابی شده[اعم از غمل, انگیزه و یا ویژگی‌های شخصیتی او]» تحت‌تأثیر عوامل خارج از کنترل او بوده‌است.» (2013 ,1).87611610) در اینجا نیز همان مطلب بالا دباره توضیح شانس اخلاقی با عبارات دیگری بیان شده است. بنابراین زمانی که عوامل خارج از کنترل شخص در ارزیابی اخلاقی فرد پا عملش اثر گذارد  ۴ / وی ی سال ۱۰ بهار و تابستان ۹۵ شماره ۱۸ تامس نیگل (172861 111017338) در آثار خود در باب شانس اخلاقی» آن را به چهار قسم تقسیم می‌کند: شانس نتیجه» شانس محیطی» شانس سازنده او شانس علّی (144-146 ۵00 012861,1976:140). لازم به ذکر است که اصطلاح شانس اخلاقی «علّی» و «نتیجه» از دنیل استیتمن می‌باشد(5131771270,1993:11). اصطلاح شانس اخلاقی «سازنده» از ویلیامز است و خود نیگل نیز اشاره کرده که آن را از او گرفته است شانس اخلاقی محیطی از خود نیگل می‌باشد. در ذیل به تعریف چهار شانس مذکور می پردازیم: ۱-شانس نتیجه (1136[6 16511۳23701): «شانسی است که در چگونگی رخ دادن امور موثر است»(1993 ,31286 :1976:140 ,31286 :2013 ,8761[650.ک1). یعنی عوامل خارج از کنترل یک فاعل بر نتیجه عمل او اثر می‌گذارند و این نتیجه نیز در ارزیابی اخلاقی مثبت یا منفی در مورد فاعل يا عملش دخالت می‌کند و بنابراین شانس اخلاقی نتیجه رقم می‌خورد. ظرفیت‌ها و فطرتشی" مطرع است" کته ینک شخص ‏ درد فردی فطرتا خونسرد است و فرد دیگر فطرتا عصبی. این ذو فرد در مواجه با یک فرد دیوانه به گونه متفاوتی برخورد می‌کنند. شخص خونسرد از کارهای فرد دیوانه عصبانی نمی‌شود و رفتار معقولانه‌ای را نشان می‌دهد اما فرد عصبی ناراحت می‌شود و فرد دیوانه را می‌زند. فطرتا خونسرد بودن شانس خوب فرد اول و فطرتا عصبانی بودن شانس بد فرد دوم است و تحت کنترل هیچ یک از این فاعلها نبوده‌است. اما این شانس خوب و بد ارزیابی اخلاقی مثبت یا منفی درباره او و عملش را سبب شده‌استویه این ترئیب, شائس اخلاقی سازنط شگل می‌کبرد. ۳-شانس محیطی (6[ع11 [۳611۳5121112()): شانس در نوع مشکلات و موقعیت‌هایی است که فرد با آن مواجه‌است(1993 ,372861 :1976:145 ,[2001:21286 و25آ) یعنی ممکن است اختلاف در نحوه عمل دو فرد مربوط به شرایط محیطی متفاوت آن‌ها باشد. این شرایط محیطی خوب یا بد چیزی است که خارج از کنترل فاعل می‌باشد. چه بسا؛ شرایط بد سیب عمل بد فرد و شکل‌گیری ویژگی‌های بد در وی گردد. به طوری که اگر آن فردی که در شرایط محیطی خوب است نیز در این شرایط بد قرار می‌گرفت همان کاری را انجام‌می‌داد که این فرد انجام‌داد و همان ویژگی‌های درونی را دارا می‌شد که اين فرد واجد آن شده است. بنابراین شرایط محیطی خوب» شانس خوب فرد و شرایط محیطی بد» شانس بد فرد می‌باشند. زمانی که شرایط محیطی در شکل‌گیری ویژگی‌ها و عمل خوب یا بد فاعل ارزیابی اخلاقی خوب و بد در مورد او اثر بگذارد شانس اخلاقی محیطی رخ داده است. ۴-شانس علّی (1121 [۲2188): شانس در شرایط پیشینی‌ای است که تعیین کننده ویژگی- های درونی یک شخص است(1993 ,31286 ,1976:146 ,31286 :2001 ,218]آ) . این قسم از شانس اخلاقی به ارتباط مشکل شانس اخلاقی و بحث اراده آزاد و جبرگرایی اشاره می- کند. نزاع بین اراده آزاد و جبرگرایی از این قرار است که چگونه در جهانی که همه چیز جبری است و قانون علیت بر آن حاکم است انسان به عنوان جزئی از این جهان می‌تواند مختار و مسئول اعمال خود باشد.در صورت تکذیب جبری بودن جهان نیز مختار بودن انسان اثبات نمی- شود. چون رد قانون علیت و جبری بودن جهان» صدفه و اتفاقی بودن آن را در پی دارد و هم جبری بودن جهان و هم اتفاقی بودن آن؛ هر دو به یک اندازه به عوامل خارج از کنترل فاعل اما مور در زندگی او اشاره‌دارند» بنابراین» هر دو به طور مساوی نافی اختیار و مسئولیت او هستند(2013 ,1.8761160). بحث بین اراده آزاد و جبرگرایی بسیار گسترده‌است و باید در جای خود بحث شود. به نظر می‌رسد همان گونه که لیتوس در مقاله خود به نام «شانس اخلاقی» اشاره کرده است این قسم از شانس اخلاقی یک نوع اضافی است» چون می‌توان آن را جمع بین موضوع ما بررسی دیدگاه وپلیامز است. وی مقاله شانس اخلاقی خود را با شانس سازنده آغاز اما صریحا اعلام می‌کند که موضوع اصلی او این نیست(116 :1976 ,۷1[112708). او در ادامه مثال‌هایی را ذکر می‌کند تا نشان دهد اخلاقیات» عقلانی و مصون از شانس نیستند. از نظر نیگل این مثال‌ها مواردی از شانس نتیجه هستند. وی در ذیل این قسم از شانس به بیان و نقد, آن‌ها: پزداخته‌است: و نشان می‌ذهذ اگر اچه این مقال‌ها فرمایی قسم قرار می‌گیزدا اما تسود درستی از این نوع شانس نمی‌باشد و فقط اشاراتی در این زمینه دارد. نیگل برای شانس نتیجه سه حالت قائّل شده‌است. به منظور اینکه ببینیم وی مثال‌های ویلیامز را ذیل کدام حالت‌ها قرار - بررسی تقایج یگ عمل از سوی ذو فاعلی که قصد یکسانی ذافته اند ذو عامل پا قضد و انگیزه یکسانی عمل می‌کنند اما نتیجه عمل به خاطر دخالت عاملی خارج از کنترل آن‌ها متفاوت می‌شود. برای مثال دو فرد قصد کشتن فردی را دارند. فرد اول» عمل قصد شده را با موفقیت  ۶ / وی ی سال ۱۰ بهار و تابستان ۹۵ شماره ۱۸ انجام می‌دهد اما فرد دوم به دلیل مثلا پرواز یک پرنده در مسیر تیر (یا هر دلیل دیگر خارج از کنترل فاعل) ناکام می‌ماند و تیر از مسیر هدف منحرف می‌شود. ما معمولا فرداول را به لحاظ اخلاقی, بیشتر از فرد دوم سرزنش می‌کنیم چون او برخلاف فرد دوم مرتکب قتل شده‌است. اما عاملی که موجب سرزنش متفاوت درباره این دو فرد می‌شود (یعنی پرواز یک پرنده)خارج از کنترل آن‌ها و سبب اختلاف در نتایج اعمال و ارزیابی اخلاقی درباره آن‌ها می‌شود. بنابراین ۲-تصمیم‌گیری و عمل بر اساس تردید: گاهی اوقات انسان‌ها در زندگی خود با تردید و دودلی تصمیم می‌گیرند و عمل می‌کنند چون نمی‌توانند نتیجه را به طور قطع پیش‌بینی کنند و نتیجه کاملا تحت کنترل آن‌ها روی نمی‌دهد. اما این نتیجه غیرارادی در ارزیابی اخلاقی فرد و عملش اثر می‌گذارد و نوع دیگری از شانس اخلاقی نتیجه رخ می‌دهد. برای مثال» فرد یا گروهی را در نظر بگیرید که علیه یک رژیم ستمگر انقلاب می‌کنند؛ اگر موفق نشوند این عمل آن‌ها صرفا سبب خونریزی‌های زیاد و سرزنش آن‌ها می‌شود. اما.اگر به برکنار کردن آن رژیم موفق شوند نتیجه, مفید خواهد بود و همه آن‌ها :را تحسین می‌کنند. نیگل مثال گوگین ویليامز را در ذیل این حالت قرار می‌دهد و نقد می‌کند(712861,1976:141-142 :2013 مصفاله137) ۳- بررسی نتایج یک عمل از سوی دو فاعل غافل و بی دقت(یعنی بدون قصد): فرض کنید دو راننده شراب می‌خورند و مشغول رانندگی می‌شوند. راننده اول به دلیل دویدن یک عابر پیاده در مسیر او» تصادف می‌کند و منجر به کشتن:عغابر می‌شود اما راننده دوم به سلامت به منزل می‌رسد. «دویدن عابر» خارج از کنترل رانندگان بوده‌است اما تنها راننده اول قاتل شمرده شده و به خاطر این قتل غیرارادی» سرزنش و مجازات می‌شود. بنابراین نوع دیگری از شانس اخلاقی نتیجه رخ می‌دهد. نیگل مثال راننده کامیون ویلیامز را در این قسمت بیان و نقد - طرفداران نظریه شانس اخلاقی بر آن‌آند که هر چند ما معقدیم منصفانه نیست یک عامل خارج از کنترل در ارزیابی فرد و رفتارش موئر باشد اما عملا در مواردی از این نوع, به لحاظ اخلاقی, فرد اول را بیشتر از فرد دوم سرزنش می‌کنيم. حال ببینیم ادعای اصل کنترل که با در متون فلسفی بررسی شده مرتبط با شانس اخلاقی,» درباره اصل کنترل توضیح چندانی به چشم نمی‌خورداما با توجه به مباحث آن‌ها به نظر می‌رسد منظورشان از اصل کنترل همان اختیار یا اراده آزاد است. در منابع مربوط به اراده آزاد و مسئولیت اخلاقی, معمولا دو موّلفه یا شرط را در تعریف اراده آزادمطرح می‌کنند: ا-اصل کنترل نهایی ۲-امکان‌های بدیل. منظور از کنترل آن است که مبدا عمل در خود فاعل باشد یعنی فرد آغاز کننده و تصمیم گیرنده عملش باشد و منظور از نهایی آن است که فرد تحت هیچ اجبار درونی و بیرونی نباشد. کارلوس جی.مویه این شرط را «کنترل نهایی» (76-77 ۵00 2006:1 ,7.8/02) و رابرت کین آن را «مسئولیت نهایی» می‌نامد(2007:14 ,16۵776). اما مراد از امکان‌های بدیل» توانایی بر انجام‌دادن یا ندادن یک عمل در یک موقعیت خاص می‌باشد ,1۳۵76 :2006:1 ,7.3/]073) (2007:14. به عنوان مثال» ارسطو دو شرط را برای عمل اختیاری در نظر می‌گیرد: ۱-مبدا عمل در خود فاعل باشد. ۲-فاعل نسبت به عمل خود آگاهی داشته باشد. شرط اول اشاره به همان کنترل نهایی دارد. اما شرط دوم می‌تواند دو وجه داشته باشد: آگاهی فرد نسبت به اینکه چه عملی را انجام می‌دهد و آگاهی او در مورد اینکه آیا آنچه انجام می‌دهد درست است یا خیر. به نظر می‌رسد که ارسطو هر دو مورد را مدنظر داشته‌است (ارسطو۱۳۷۷: ۷۹). کارلوس جی. مویه در تعریف اراده آزاد می گوید:«منظور از داشتن اراده آزاد این است که عاملان می‌توانند مبدا اولیه و خالق بعضی از اعمالشان باشند و به جای آنچه انجام داده‌اند ما به طور شهودی نیز معتقدیم که عامل باید از طریق اراده خود رفتارش را کنترل کند. همانطور که می‌بینيم درایل یدگاه‌ها دز همن-تعریف اختیازمولفه‌های آگاهی و توانایی (اعم از به نظر می‌رسد اگر ثابت کنیم فردی در انجام‌دادن عملش از کنترل نهایی برخوردار بوده است به خودی خود نمایانگر وجود امکان‌های بدیل نیز در او خواهد بود. چون تصور فردی که مبدا عمل در خود اوست و تحت هیچ اجبار درونی یا بیرونی نمی‌باشد فی‌نفسه توانایی او در انجام‌دادن يا ندادن آن عمل را تصدیق می‌کند. اما می‌توان فردی را تصور کرد که توانایی انجام - دادن عمل بدیل را داشته باشد اما این توانایی تحت‌تأثیر اجبار درونی یا بیرونی کنترل شود و فاعل در آن هیچ نقشی نداشته باشد. بنابراین رابطه این دو موّلفه اختیار با یکدیگر طبق نسب  ۸ / وی ی سال ۱۰ بهار و تابستان ۹۵ شماره ۱۸ اربیم در منطق» رابطه عام و خاص مطلق است. به نظر می‌رسد از این مطالب می‌توان چنین استفاده کرد که داشتن کنترل نهایی که به عنوان اولین شرط اختیار بیان شد می‌تواند معادل با خود اختیار باشد. پس منظور از اصل کنترل همان اختیار است. هر چند در مورد موّلفه‌های اختیار و حد و حدود آن‌ها اختلاف هست اما در اصل مختار بودن انسان تردید کمی وجود دارد و برای رد آن دلایل بسیار محکمی لازم است. افراد زیادی در حوزه اراده آزاد و اختیار کار کرده‌اند از جمله: هری فرانکفورت (۳7۵7[68071 ۲1377 جان مارتین فیشر (۳196[67 1/070 70107)» رابرت کین (1۳306 700671 درک پیری بوم (۳6۳600 166) و .. که پرداختن به آن‌ها خارج از بحث ماست. با توجه به این مطالب» به طور شهودی ارزیابی اخلاقی یک عامل و عملش زمانی منصفانه آست که آعمال ورفتارهایی تخت کقرل آوبافند: از آیق اصل کتتزل نتیخه می‌فنود: دور عامل تباید به لساظ: اقلاقی بو ظور ات اززیابی شوند اگر نها اختالاف بیق آن‌ها ناشی از عوامل خارج از کنترل آن‌ها باشد.» (2007:1-2 ,05611 :2 :2009 ,قغلهع50) اما آشکار است که این نتیجه با آنچه شانس اخلاقی بیان می‌کند در تعارض می‌باشد و نقطه بروز مشکل در ارزیابی‌های اخلاقی ماست. "تا اینجا مطالب"کلی دربازه این موضوع را مطرح کردیم. حال به بررسی دیدگاه برنارد ویلیامز (۷1[111۵7375 136713۵70) و نحوه موضع‌گیری او گوگین (781181170)) هنرمند خلاقی است که فکر می‌کند اگر مکان زندگی‌اش را به سمت تاهیتی ترک کند بهتر بتواند استعداد نقاشی‌اش را شکوفا کند. چون آنجا منظره‌های زیباتری دارد که با نقاشی آن‌ها می‌تواند هنرمند. محبوب و بزرگی بشود. امااين کار مستلزم آن است که او از خانواده‌اش جدا شود. او توانایی‌هایش را*کاملا بررسی کرده؛و فکر می‌کند که در پرتو این تغییر زندگی می‌تواند به آرزویش برسد. به این ترتیب زندگی دیگر را انتخاب می‌کند (22-23 :1982 ,۷1111۵108).آیا تصمیم گوگین بر ترک خانواده‌اش تصمیم درستی است؟ چه عاملی عمل او را توجیه می‌کند؟ چه عاملی ممکن است موجب پشیمانی او شود؟ مثال بالا مهمترین مثال ویلیامز است که به همراه مثال‌های دیگر پیرامون سه مفهوم توجیه عقتلانی, پشیمانی و دیدگاهی که معتقد است عوامل توجیه کننده یک عمتل صرفا در مراحل تأمل و تصمیم‌گیری و انتخاب (یعنی قبل از وقوع نتیجه و بدون توجه به موفقیت- آمیز بودن یا نبودن آن)قرار می‌گیرد در مقاله خود به نام «شانس اخلاقی» مطترح می‌کند و بر اساس این مثال‌ها سرالات, اشکالات خود در باب آنها و دیدگاهش درباره شانتس اختلاقی را به تصویر می‌کشد. وی در این مقاله عقاید دو گروه را مورد خطاب و نقد قرار می- دهد: شهودات و عقاید ما و دیدگاه کانت و پیروانش درباره اخلاقیات» مبنی بر ایتنکه اخلاقی عمل کردن, عقلانی عمل‌کردن است و اخلاقیات مصون از شانس می‌باشد پیروان کانت و اکثر ما بر این باوریم که هرچند شرایط زندگی انسان‌ها و نحوه آموزش و پرورش, آن‌ها پا هم سختلف اس اما ارزش اغلافی چیزی, تست که به این قرایط واستد باشد.این نوع ارزش, برخلاف سایر ارزش‌ها و صرف‌نظر از نابرابری‌های موجود در زندگی انسان- ها برای تمام انسان‌ها و به عبارت دیگر عاملان عاقل قابل دسترسی‌است.اخلاقیات محصول آزآده ممللق و قابل آرزیایی هسشد: آما آفحه منم مرایافبری زندگی و قاس آست قمی- وان موضوع شاسته‌ای برای ارزبابی انطاد 6+گیا #مطال می‌تواند. مان آراسشی اقسان قنود که تحت هر شرایظی یک زندگی مفت گام ای‌همکاا قابل کسب است. به این تزتیب» تصور شانس در اس حلظ وی وال متناقض وت (710لایویلیاسز در بعضی از آثار خود مطرح کرده است که اعتقاد پیسروان کانیت به ففاهیم,ذیل آرتباط پیدا می‌کند و بر آن- ها آفر می‌گذارد: اخلاقیات: مقلاص‌اریید و هش اس یی اتسال این مفاهیم بد یکدیگر بیانگر آن است: که عزاملی کول کی ورد راوج می‌سازند نمی‌توانند تحت‌تأثیر اما ویلیامز با این تفکرات مخالف و بر آن است که اخلاقیات مصون از شانس نیست. از نظر اوه حتی اگر ارزش اخلاقی ایمن از شانس باشد صرف این ویژگی نمی‌تواند آن را از سایر ارزش‌ها و چیزها ممتاز کند بلکه باید نوعی اهمیت ویژه داشته و متعالی(5110۳6176) نیز باشد. منظور او از متعالی بودن ارزش اخلاقی این است که دغدغه و دل‌نگرانی بیشتر و اصلی یک فرد این باشد که مطابق آن رفتار کند. به علاوه» نه تنها فرد ایمن بودن اخلاق از شانس را درک کند بلکه از طریق اخلاق, ایمن بودن خود را از شانس نیز دریابد (ویليامز معتقداست پیروان کانت به سختی می‌توانند چنین درکی را نشان دهند). به نظر او ارزش اخلاقی در متعالی بودن باید مثل جوهر اسپینوزا (5130512766 5011102۵5) باشد. اسپینوزا قائل به یک جوهر (خدا) بود و کل این عالم را جلوه و تجلی آن جوهر می‌دانست(کاپلستون» ۱۳۸۰: ۲۷۱-۲۷۵). گویا ارزش اخلاقی هم باید  ۰ وی مه سال ۸۰ بهار و تابستان ۹۵, شماره ۱۸ چنان در وجود انسان‌ها اساسی باشد که تمام اعمال و رفتارشان» آن ارزش را متجلی سازند. در این معنا ارزش اخلاقی مطلق و بدون قید و شرط است و در همه در یک زمان حضور دارد(مثل ها ارزش اخااقی ون از انس است: پلگه به وانسله ی سای در بقشی از زندگی- آش‌ززندگی اخلاقی4. از شانس در اماق است. پس, به منظور اینکه آرزش اخلاقی در میان سایر آرزش‌ها ممتار باشد.باید خر فو این ویوگی‌ها را فاشته بات لمسوق از شاضی باشند, #مقالی باشد. در نتیجه» شکست در کسب ارزش‌های اخلاقی باید موجب پشیمانی اساسی‌تر و بیشتر در فاعل شود. چون ارزش‌های اخلاقی دارای اهمیت ویژه‌ای در زندگی انسان شدند. به علاوه از آنجایی که هر عامل عاقل, عامل اخلاقی است عقل حکم می‌کند او باید بیشترین و اصلی‌ترین پشیمانی را (در امور اخلاقی) در مقابل اعمالی داشته باشد که در کنترلش بوده است. بنابراین هر چند زندگی یک عامل عاقل تحت تأثیر شانس است اما در آمور اخلاقی, در ارزیابی‌های اساسی درباره خودش(561۳-8395655171610) (به عنوان یک عامل عاقل) شانس دخالتی ندارد ویلیامز با تبیین سه مفهوم و اشکالات موجود در آن تلاش می‌کند تا نشان دهد ما نمی‌توانیم به دو ویژگی مصونیت از شانس و متعالی بودن برای ارزش اخلاقی نائّل شویم و بنابراین تصورات ما درباره اخلاقیات ویران می‌شود. ابن سه مفهوم عبارتند از: توجیه عقلانی» پشیمانی و دیدگاهی که معتقد است عواملی که یک عماو#را توجیه‌رمی‌کند صرفا باید در مراحل تأمل و مفهوم توجیه (1151[2811010[) و عقلانیت (72110121[1177) بیان می‌کند که فاعل در زمان انتخاب و تصمیم‌گیری باید بررسی کند ایا کار درستی را انتخاب می‌کند یا خیر.به طور خاص» دریافتن توجیه اخلاقی برای یک عمل نیز وضع به همین منوال است. برای نظریه‌پرداز اخلاقی» زمانی یک عمل به لحاظ اخلاقی ارزش دارد که آن انتخاب و عمل در چارچوب قواعد اخلاقی باشد. او در بررسی ارزش اخلاقی اعمال سعی می‌کند طبق قاعده‌ای که به نتیجه عمل توجه ندارد و تنها آگاهی فاعل نسبت به عملش و مراحل تصمیم‌گیری وی را مورد ارزیابی قرار - می‌ذهد آن انتخاب و عمل را توجیه کند(1010:119). حال ببینیم ویليامز چگونه این مطالب را با مثال گوگین تطبیق می‌دهد. چه چیزی عامل توجیه يا عدم توجیه عمل گوگین است؟ گوگین از طرفی نگران خانواده‌اش است و از طرف دیگر با بررسی استعداد و توانایی‌هایش برآن است که در پرتو این تغییر زندگی» نقاش بزرگی می‌شود. او زندگی دیگر را انتخاب می‌کند. با این انتخاب به‌نظر می‌رسد تنها چیزی که می‌تواند عمل او را توجیه کند «موفقیت او در انجام دادن این پروژه» است. ویلیامز می‌گوید:«ماهیت این مورد به‌گونه‌ای است که نمی‌توان پیش‌بینی کرد که آیا او موفق می‌شود يا نه ... . من می‌خواهم کشف و تأیید کنم که در چنین موقعیتی ممکن است تنها چیزی که انتخابش را توجیه می‌کند فی‌نفسه موفقیت باشد. اگر او شکست- بخورد_..._او چیز بدی انجام‌داد» نه فقط به این معنا که مبتذل است بلکه بدین معنا که وی کار بد را در شرایطی انجام داده است که هیچ مبنایی برای توجیه عملش ندارد در حالیکه اگر موفق شود مبنایی برای آن تفکر و عمل دارد. این مفهوم توجیه» ..» چیزی نیست که» اگر او موفق شود ضرورتا می‌تواند خود را برای دیگران توجیه کند. [در مقابل] عیب‌جویی‌های دیگران» اوهرگز پاسخی برای ذرست بودن عماغ کگیه 2 آن‌ها باشد... ندارذه اما اگر او شکست - بخورد؛ او حتی هیچ چیزی برای گفتن ندارد.» (1982:23-24 ,5 2ن۸/:11) ۳-از نظر ویلیامز کار گوگین خطاستخواه موفق بشود يا نشود و اگر موفق بشود باز نمی- تواند خود را برای همه توجیه کند. موفقیت که توجیه عمل گوگین است تنها نمایانگر بامبنا یا بی‌مبنا بودن تفکر و عمل خطای او است و تأثیری در درستی آن ندارد. در نتیجه» هم در صورت شکست و هم موفقیت او نمی‌تواند خود را برای همه توجیه کند و پاسخی برای درست بودن عملش ندارد اما در صورت موفقیت در مقابل سرزنش‌های دیگران به خاطر خطا بودن کارش چیزی برای گفتن دارد در حالیکه در اثر عدم موفقیت هیچ چیزی برای گفتن در برابر آن‌ها از نظر ويليامزه گوگین نمی‌تواند قبل از وقوع نتیجه عملش, با تفکر خود به طور قطع پیش‌بینی کند که موفق می‌شود يا خیر. در حالیکه نتیجه موفقیت‌آمیز» باعث توجیه عملش هست و طبق آنچه ما در باب توجیه عقلانی بیان کردیم باید توجیه عمل در مراحل قبل از وقوع نتیجه عمل به دست آید. یعنی گوگین باید قبل از رخ‌دادن نتیجه عمل بداند آیا نتیجه» موفقیت‌آمیز  ۲ وی مه سال ۱۰ بهار و تابستان ۹۵ شماره ۱۸ هست یا خیر. اما نمی‌تواند بداند» چون هر چند گوگین استعداد و توانایی‌های درونی خود را کاملا بررسی کرده و معتقد است اگر به تاهیتی برود نقاش بزرگی می‌شود اما صرفا ین مطلب کافی نیست تا او را قادر سازد که تشخیص دهد و پیش‌بینی کند حتما نتیجه چه‌خواهد شد و فقط می- از نظر ویليامز نکته دیگر و بااهمیت‌تر» معنای «شکست» در پروژه گوگین می‌باشد. او می- گوید: «آنچه اشتباه پروژه گوگین را نشان می‌دهد فقط این نیست که پروژه شکست بخورد بلکه قبل از اینکه وارد توضیح اصل مطلب و مقصود ویلیامز از شکست گوگین شویم به نظر می- رسد تذکر نکته‌ای خالی از لطف نباشد و آق معنای «اشتباه» در این عبارت ویلیامز است. ما قبلا گفتیم از نظر ویليامز انتخاب گوگین به خاطر ترک خانواده‌اش خطا است» منظور از «اشتباه» در اینجا این است که بررسی‌کنیم آیا گوگین با انجام‌دادن اين کار خطا به نتیجه مورد انتظارش که خودش(گوگین) معتقد است می‌رسد نائل می‌شود یا خیر..یعنی تأملات و پیش‌بینی‌های فاعل در خصوص اینکه نتیجه چه خواهد آندرست است یا نادرست. ویلیامز قبلا گفت گوگین نمی‌تواند نتیجه را قبل از وقوع آن به طور قطعی تشخیص دهد» در اینجا سعی می‌کند با بررسی معنای شکست. علت این ادعای خود را واضحتر سازد و دخالت شانس را نشان دهد. از نظر ویليامزه موفقیت توجیه عمل گوگین است امّا هر نوعشگستی معادل شکست گوگین و عدم توجیه او نیست. ویلیامز گفت آنچه اشتباه پروژه گوگین را نشان می‌دهد فقط این نیست که پروژه شکست بخورد بلکه او یعنی گوگین باید شکست بخورد پس او بین شکست پروژه و شکست گوگین تفاوت طی‌گناژد. حال باين, سول پیش می‌آید که,از نظرویلیامز چه زمانی پروژه شکست می‌خورد؟ چه زمانی گوگین اشتباه کرده است و شکست می‌خوردیعنی چه زمانی مشخص می‌شود که گوگین برخلاف تصور خود استعداد و توانایی اینکه یک نقاش بزرگ بشود را ندارد؟ مقصود او از این تمایز بین شکست پروژه و شکست گوگین چیست؟ ویليامز آشکار می‌کند که هر چند انتخاب گوگین ارادی است و او با آگاهی از توانایی‌های خود و ارزیابی آن‌ها انتظار نتیجه‌ای موفقیت‌آمیز را دارد و موفقیت» توجیه عمل اوست اما نتیجه مذکور تحت‌تأثیر عامل شانس (که خارج از کنترل اوست) می‌باشد. به علاوه» تمایز بین شکست گوگین و شکست پروژه نشان می‌دهد موفقیت و توجیه گوگین در حالی که به طرقی موضوع شانس است اما معادل اين نیست که به طور مساوی موضوع همه انواع شانس است. وی معتقد- است در تحقق موفقیت و توجیه گوگین حضور دو شانس درونی(1136[6 111710816) و شانس خارجی(6[ع113 ع67:1۳17151) ضروری است.اما عدم‌شانس درونی هم به معنای عدم توجیه و شکست گوگین به عنوان یک نقاش و هم شکست پروژه است و عدم‌شانس خارجی تنها به معنای شکست پروژه است و در شکست گوگین و توجیه او تأثیری ندارد. بنابراین تمایز بین دو شکست» علت و نحوه شکست پروژه را مشخص می‌کند که در نهایت تعیین‌کننده توجیه یا عدم ظاهر نام این دو نوع شانس کمی مبهم و ممکن است ما را در فهم مقصود ویلیامز از آن به خطا بیندازد. توجه کنید همانطور که قبلا دانستیم واژه شانس به عاملی خارج از کنترل فاعل اشاره دارد بنابراین هر دو نوع شانس حاکی از چنین عاملی هستند. اما آنچه ممکن است ما را به اشتباه بیندازد واژه‌های درونی و خارجی است. منظور از شانس درونی» عاملی خارج از کنترل فاعل اما در درون او و منظور از شانس خارجی» عاملی خارج از کنترل فاعل که خارج از او نیز می‌باشد نیست. یعنی در نامگذاری این دو نوع شانس به درونی و خارجی» درون و خارج فاعل مدنظر نبوده‌است بلکه مقصود» درون و بیرون پروژه است.از نظر ویلیامز نتیجه هر عمل یا پروژه- ای تحت‌تأثیر وقایعی هم در درون پروژه و هم و دز خارج پروژه است که هر دو دسته این وقایع» خارج از کنترل فاعلند. عدم‌شانس درونی نشان می‌دهد که.علت شکست مربوط به عوامل (وقایع)غیراختیاری درون پروژه استو.به همین دلیل.به معنای شکست فاعل و عدم توجیه او می‌باشد اما عدم شانس خارجی» علت شکست را به عوامل غیراختیاری بیرون از پروژه ارجاع می- دهد و بنابراین به معنای عدم توجیه و شکست فاعل نمی‌باشد(120-122 :1010). پس» منظور از شانس خارجی» یعنی عدم وجود عامل یا عواملی غیراختیاری در خارج از پروژه است که مانع از انجام پروژه و به پایان رساندن آن شود یا به عبارت دیگر وقایع خارج از پروژه به گونه‌ای رخ دهند که مانع از تحقق پروژه نشوند. صدمه دیدن گوگین در مسیر راه و اعمال و خودداری‌های دیگران از جمله همان وقایع خارج از پروژه و اختیار فاعل هستند که بر روی نتیجه پروژه مور و مانع از انجام آن می‌شوند. به این ترتیب نشاندهنده عدم شانس خارجی هستند. عدم‌شانس خارجی» تنها نمایانگر شکست پروژه و عدم‌انجام آن است و رویدادهای خارجی مذکور نشان نمی‌دهد که آیا بررسی‌های گوگین در مورد توانایی‌هایش و مکان مورد نظرش و اعتقاد او براینکه از این طریق نقاش بزرگی می‌شود اشتباه بوده است یا خیر. وی به دلیل صدمه دیدن به طور کلی نتوانسته‌است پروژه‌اش را انجام دهد تا مشخص شود به آرزویش می‌رسد یا خیر. به علاوه» هرچند صدمه دیدن گوگین به عدم موفقیت و عدم توجیه او می‌انجامد اما توجیه  ۴ وی ی سال ۱۰ بهار و تابستان ۹۵ شماره ۱۸ نشدن او نیز خارجی است» یعنی عدم شانس خارجی نه او را موجه می‌سازد نه ناموجه منظور از شانس درونی یعنی حضور عامل يا عواملی خارج از کنترل فاعل اما در درون پروژه که در تحقق نتیجه مورد انتظار فاعل دخالت دارد. یا به عبارت دیگر مانعی که نشان دهنده اشتباه بودن تأملات و بررسی‌های فاعل در مورد نتیجه عملش و ضعف او به عنوان یک نقاش باشد پیش نیاید. شانس درونی به این سوّال پاسخ می‌دهد که آیا گوگین استعداد اینکه نقاش بزرگی بشود را دارد و مربوط به تأملاتی که منجر به تصمیم شده‌اند می‌شود (1993:40 مه ۷111208). حضور شانس درونی نشان دهنده درستی تأملات و بررسی‌های فاعل در خصوص نتیجه و عدم‌حضور آن نمایانگر نادرستی آن‌هاست. به همین دلیل, ویليامز می‌گوید عدم شانس درونی هم به شکست پروژه و هم به شکست گوگین و عدم توجیه او منجر حال که مقصود ویلیامز از دو نوع شانش:مذکور افشخض شد باید به نکته مهم دیگر او در مورد شانس درونی بپردازيم. او ضزیخا می‌گوید که هميشه این‌طور نیست که شانس درونی همانند مثال گوگین در درون فاعل واقع شود بلکه می‌تواند بخشی از آن در خارج از فاعل نیز واقع شود. با اندکی تأمل بر مطلیع که قبلایبه آن اشاره کزدیم#می‌تواند درک اين نکته ویلیامز نیز بر ما آسان شود:۱- در نامگذاری این دو نوع شانس,به درونی و خارجی» درون و بیرون پروژه مد نظر بوده است نه فاعل, بنابراین قرار گرفتن"بخشی از شانس درونی در خارج از فاعل نمی- تواند دور از انتظار باشد. ویلیامز برای روشن شدن این نکته مثال دیگری برای ما بیان می‌کند: آناکارینینا (16۵7610178 ۸2۵) در زندگی‌اش با ورنسکی (7۳0125[67) معتقد است که اگر کارینین (16276717) را ترک می‌کردند و در جای دیگری زندگی می‌کردند شرایط زندگیشان بهتر بود. ام اين تغییر محل زندگی وابسته به این است که اورنسکی وسایل زیادی را حمل کند و سختی فراوانی متحمل شود. در اینجا به نظر می‌رسد بخشی از شانس درونی در آنا که به عنوان فاعل ماست (چون نظر اوست که اگر در جای دیگری زندگی می‌کردند شرایط بهتری داشتند) و بخشی از آن در ورنسکی که خارج فاعل می‌باشد قرار دارد. اگر آن‌ها در جای دیگری هم زندگی کنند بهبودی در زندگیشان حاصل نشود اين اشاره به عدم حضور آن قسم از شانس درونی که در درون فاعل است دارد. اما ممکن است با این تغییر زندگی» ورنسکی دست به خودکشی بزند از نظر ویليامز این عدم همان بخشی از شانس درونی است که در خارج از فاعل است. یعنی آنا فکر می‌کرد با اين تغییر محل زندگی» به شرایط بهتری نائل می‌شوند اما منجر به خودکشی ورنسکی و بدتر شدن وضعیت آن‌ها شد. خودکشی ورنسکی چیزی است که داخل در پروژه است اما خارج از فاعل می‌باشد. بنابراین چون علت شکست درون پروژه است شانس درونی حضور ندارد و این عدم شانس درونی نمایانگر هم شکست پروژه و هم شکست آنا و عدم توجیه اوست. چون با خودکشی ورنسکی(یعنی واقعه‌ای خارج از کنترل فاعل اما در درون پروژه) عکس نتیجه مورد انتظار او رخ داده است. اگر ورنسکی به طور تصادفی توسط شخص دیگری کشته می‌شد این عدم شانس خارجی را نشان می‌داد که تنها به شکست پروژه مي‌انجامید نه شکست آنا و از نظر ویلیامز نتیجه هر پروژه‌ای در توجیه فاعل آن موّثر است. در تحقق نتیجه هر پروژه (نه فقط گوگین) دو نوع شانس درونی و خارجی اثرمی‌گذارند. در هر پروژه» شانس درونی به تأملاتی که منجر به تصمیم شده‌اند مربوط می‌شود یعنی وقایعی هستند که در درون پروژه رخ می‌دهند اما خارج از کنترل فاعل می‌باشند. ویلیامز با اعتقاد به این نوع شانس به نظر می‌رسد به نحو بارزی تأملات فاعل در مورد نتیجه را بی‌فایده می‌داند و با برداشت ما از توجیه عقلانی مخالفت می‌کند. به علاوهبخشی از شانس درونی می‌تواند در درون فاعل و بخشی از آن می- تواند خارج از او واقع شود. عدم شانس درونی» هم شکست پروژه و هم شکست فاعل و عدم- توجیه او را در پی‌دارد. اما شانس خارجی به رویدادهای خارج.از پروژه و خارج از کنترل فاعل مربوط می‌شود. عدم شانس خارجی تنها به منزله شکست پروژه است و بر شکست فاعل و توجیه ویلیامز مثال گوگین را واجد دو ویژگی فردی و هنری می‌داند. از آن جهت که فردی است می‌تواند نشان دهد: که ادعاهای او .دز قالب همان تصمیمات و تأمّلات فردی است و از آن جهت که هنری است چنین می‌نماید که نتایج آن برای .دیگران مهم و باارزش است (1993:255 ,0 ۷11113108). موفقیت گوگین به عنوان یک هنرمند» خیری برای جهانیان در پی خواهد داشت. پس این موفقیت, موفقیت در یک امر معمولی و شخصی نیست. بلکه نتایج آن هم برای خود او و هم برای جهانیان مهم است. گوگین بعد از این انتخاب و عمل و تحقق نتیجه آن (خواه مثبت یا منفی) شخص متفاوتی می‌باشد که نتیجه انتخاب‌های گذشته‌تر خود است.این مسئله که موفقیت گوگین» خیری برای دیگران دارد اهمیت آن را برای خود او دو چندان می‌کند در قسمت بعد ویلیامز بیان می‌کند شانس حتی در تأملات یک فاعل نیز نفوذ می‌کند.  ۶ وی ی سال ۱۰ بهار و تابستان ۹۵ شماره ۱۸ همانطور که دیدیم ویلیامز بیان کرد که گوگین تا قبل از وقوع نتیجهه صرفا با تأمل و تفکر خود نمی‌تواند مطمئن باشد که آیا موفق می‌شود پا خیر. ممکن است کسی بگوید چون عمل گوگین به خاطر ترک خانواده‌اش خطاست بنابراین نمی‌تواند نتیجه را پیش‌بینی کند اما ما در مواردی که کار درستی را انجام می‌دهیم» مطمئن هستیم که نتیجه چه خواهد شد و در نهایت هم مطابق با پیش‌بینی ما رخ می‌دهد. ویليامز در پاسخ می‌گوید هر چند ممکن است ما مواردی را بیابیم که در آن‌ها هم فاعل در زمان تصمیم‌گیری واقعا تصمیم درستی را می‌گیرد و هم می- داند که موفق می‌شوداما علم به درستی یک عمل, چیزی نیست که او را قادر به تشخیص قطعی نتیجه عمل کند مگر در اثر شانس. بنابراین این مطلب کمک به حل مشکلاتی که برای معنای پس طبق نظر ویليامز نه تنها گوگین صرفا با تأمل نمی‌تواند تشخیص‌دهد که حتما موفق می‌شود یا خیر» بلکه وضعیت هر عامل در هر موردی این چنین است چون علم به درستی عمل نیز نمی‌تواند او را قادر سازد بفهمیی‌ننگ اجه حواشد. دید لکسصرفا"می‌تواند احتمال دهد چه پیش می‌آید(10141). چون شانس درونی و خارجی در مسیر وقوع نتیجه عمل دخالت می‌کنند و بر آن اثر بگذارند. توجه کنید که منظور ویلیامز این نیست. که حکم فاعل در مورد درستی یا نادرستی عمل تحت‌تأثیر شانس است بلکه پیش‌بینی درست نتیجه عمل و کسب اطمینان در مورد اینکه چه رخ خواهد داد تحت‌تأثیر شانس. است. بنابراین از نظر ویلیامز شانس معرفتی عبارت است از اينکه قبل از وقوع نتیجه مطمئن باشیم نتیجه چه خواهد شد. چون ویلیامز نتیجه عمل و کسب اطمینان در مورد چیستی آن را تحت‌تأثیر شانس دانست نشانی از اعتقاد او به این مسئله است که:ذر هیچ "مقعیی کل "ها اما نخگ رها واواد هگا نسیت: بدیهی استا که ویليامز در اینجا نیز بر بی‌فایده بودن تأملات فاعل در نتیجه عملش صحه می‌گذارد. راننده کامیونی در حین رانندگی بدون آنکه مقصر باشد سبب مرگ کودکی می‌شود که ناگهان به جلوی کامیون او دویده‌است. هر چند او به طور آرادی مرتکب این مرگ نشده است (جاهل بوده) و جایگاه او مانند یک ناظر می‌باشد اما احساس پشیمانی او با تأسف یک ناظر متفاوت است. چون او ارتباط ویژه‌ای با این قضیه داشته است و مقصر نبودن او نمی‌تواند این به راستی پشیمانی در اینجا تا چه حدّی قابل قبول است؟ چه تلاش‌هایی برای جبران آنچه «چقدر بهتر بود اگر این اتفاق نمی‌افتاد»» تفکری است که ویليامز آن را سازنده «تأسف» به- طورکلی (861367۵1 113 168761) می‌داند و زمانی می‌تواند در فرد ایجاد شود که او بفهمد ممکن بود واقعه‌ای غیر از آنچه که رخ داده اتفاق افتد. تأسف چند قسم دارد: یک نوع مهم آن» تأسفی است که یک فرد نسبت به اعمال گذشته خود دارد چون احتمال می‌دهد می‌توانست به نحو دیگری عمل کند. بنابراین همین احتمال موجب تأسف او می‌شود. این تأسف در حوزه اعمال ارادای فاعل است و ویلیامز آن را «پشیمانی فاعل» می‌نامد. او سه ویژگی برای آن برمی- شمرد: ۱-خود فرد» فاعل و انجام دهنده عمل بوده‌است.۲-دارای احساسات و حالات روحی خاصی است. ۳- امید دارد که جبران کند و این بیان کننده پشیمانی فاعل است. «تأسف ناظر» نوع دیگر است و مربوط به وضعیت روحی فردی می‌باشد که در وقوع یک غمل با حاقتد فقط آنقش یک تماضاگ یز دامنی گت و پیغانچه رخ داده متاسف می‌باشد: آما چون مقصر نبوده ویژگی‌های فاعل پشیمان را نداشته و در نتیجه تأسف او از یک فاعل بسیار کمتر است. پشیمانی فاعلی که ویلیامز آن زا توضیح داد مربوط: به اعمال ارادی فاعل و بنابراین معقول و منطقی می‌باشد. اما پشیمانی راننده کامیون را جز کدام مورد باید تلقی کرد. پشیمانی فاعل یا تأسف ناظر؟ ویليامز بر آن است که این پشیمانی» نه پشیمانی فاعل است (چون عمل او ارادی نبوده)"۲ و نه تأسف ناظر (چون ناراحتی او فراتر از تأسف یک ناظر است و ویژگی‌های پشیمانی فاعل را دارد). پس چرا با وجود اینکه در وقوع این حادثه» جایگاه او بیش از جایگاه یک ناظر نمی‌باشداما میزان پشیمانی راننده در حد پشیمانی یک فاعل است؟ هر چند عمل او غیر آرادی بوده است» چون او خود؛را در این احادنه سهیم می‌داند. حالات روحی خاص و امید به جبران آن دارد. بدون آن که قبل از وقوع رویداد بتواند کاری انجام دهد و یا بعد از آن قادر به جبرانش باشد. چرا و چطور یک عامل عاقل در اعمال غیرارادی» خود را مجاز می‌بیند که دچار از نظر ویلیام زدر این مثال غیرارادی همانند مثال گوگین که ارادی بود شانس عامل» عناصر و عواملی را بازگو می‌کند که برای وقوع نتیجه ضروری‌اند اما خارج از کنترل او واقع می‌شوند. نکته مهمی که ویلیامز در اینجا می‌خواهد نشان دهد این است که ما هميشه دو حالت نداریم: فاعل پشیمان و ناظر متأسف» بلکه گاهی اوقات ناظر پشیمان داریم. یعنی فردی که موضع او در  ۸ وی مه سال ۱۰ بهار و تابستان ۹۵, شماره ۱۸ وقوع یک حادثه همانند یک ناظر و به اندازه او بی‌تقصیر بوده است اما در حد یک فاعل ارادی» از وقوع آق حادثه پشیمان است و مصداق این مورد همان راننده کامیون است. انکار وجود چنین آساماتی (پقیمانی ذر این موضیت‌ها) ذر زندگی ما کار افشاهی است. بدهمای اندازم وجره این اساسانت پا قضوز ها از عقاائیت و بروز آن‌سا از سوی یکت فاعل عاقل سازگاز نمی‌باشداین مورد یکی از مواردی است که نشان می‌دهد اخلاقیاتی که به طور شهودی و نظری» عقلانی می‌پنداریم» در عمل» خلاف آن را ثابت می‌کنيم. به علاوه‌این یک دروغ بزرگ است اگر بگوییم ما می‌توانیم خودمان را از جنبه‌های غیر عمد اعمالمان جدا کنیم و هویت و شخصیت خود را به عنوان فاعل حفظ کنیم. ویليامز می‌گوید تاریخ زندگی فرد به عنوان یک فاعل, مجموعه‌ای از وقایمی است که هر کدام از آن‌ها محصول اراده: قرد: است اما این آراده: تحت‌تأتیر اجبارهای دروتی و بیرونی است و یا ختی ممکن است کاملا شکل گرفته از آق اجبارها باشد. یخی تأیر اراده فرد در آن وقایع صوری و ظاهری است(125-126 :1976 ,111305[ذ۷). به علاوه» پشیمانی فاعل در کارهای غیرارادی (مثل راننده کامیون) شامل آرزویی می‌شود که ای کاش آن را انجام نداده بودم. ای کاش دانسته و توانسته بودم چیز دیگری انجام دهم و تتیجه را تغیبر می‌ذادم. این آرزو ( واه یمان ایا مقال گوگین و آنا که به: طور اراای عمل می‌کنند تنها در ضورتی که دچار شکست درونی شوند آرزو می‌کنند ای کاش چنین عملی را انجام نداده بودند و بنابراین آذچار پشیمانی فاغل آمی‌شوند. پس» پشیمانی فاعل در کارهای ارادیش هميشه به حدی نیست که آرزو کند ای کاش کار دیگری انجام داده بودم بلکه مشروط به موفقیت‌آمیز بودن يا نبودن نتیجه است و طبق نظر ویليامز این نتیجه منوط به شانس است. پس توجیه عمل گوگین و آنا و پشیمانی آن‌ها یا عدم آن» به موفقیتی که تحت‌تأثیر شانس ویلیامز مورد گوگین را علاوه بر اینکه یک مثال فردی دانست یک مثال هنری نیز دانست از این جهت که می‌تواند خیری برای جهانیان داشته‌باشد. پس او می‌پرسد علاوه بر گوگین» علاقه- مندان به نقاشی‌های او چه زمانی خوشحال می‌شوند و از او تقدیر می‌کنند و چه زمانی ناراحت - می‌شوند؟ وی پاسخ این سوال را نیز منوط به چگونگی نتیجه می‌داند. یعنی علاقه‌مندان نیز همانند خود گوگین در صورت موفقیت او خوشحال می‌شوند و از او تقدیر می‌کنند و در صورت شکست ناراحت شده و او را سرزنش می‌کنند(۷۷1[11278,1976:132-134). از این چهت که موفقیت او خیری برای جهانیان دارد, یک نظریه‌پردازاخلاقی هم می‌تواند دلیلی داشته باشد که از موفقیت گوگین خوشحال شود. اگر گوگین شکست بخورد دچار پشیمانی زیاد (پشیمانی فاعل) می‌شود و ناراحتی و سرزنش دیگران را نیز به دنبال خواهد داشت. در پی این شکست, گوگین سعی می‌کند برای دیگران توضیح دهد که هر کاری که می‌توانسته انجام داده است و این برای یک ناظر اخلاقی مهم است(1982:38 ,۷1111۵108 :1993:53 مق ۷(1113005). در اینجا خلاصه‌ای از آنچه بیان کردیم را مطرح می‌کنيم و مقدمات ویلیامز را در کنار هم قرار می‌دهیم تا نتایج او را بهتر درک کنیم.ویليامز دو دیدگاه را مورد اعتراض می‌دهد: دیدگاه شهودی ما و نظریات کانت و پیروانش رااین دو اخلاقیات را اموری عقلانی» مصون از شانس خانشسته و ستقدند. اززش, اخلاقی, برخلاف سایز ارزش‌ها: برای همه:عاملان, عاقل قابل ذسترسی می‌باشد.در مقابل؛ ویلیامز می‌گوید که اولا اخلاقیات ایمن از شانس نیست ثائبا صرف مصونیت از شانس نمی‌تواند ارزش اخلاقی را از سار ارزش‌ها ممتاز سازد بلکه علاوه بر آن؛ اخلاق باید آهمیتویژه داشته و متعالی نیز باهند. ومکسس موگید شا‌هاهد که اخلاقیات ذو ویژگی مذکور را ندارد» به علاوه عقلانی و قابل دسترس همگان نیز نمی‌باشد. همانطور که مشخص شد در مغال گوگین» چیستی نتیجه تا قبل از وقوع آن قابل پیش‌بینی نمی‌باشد» چون تحت‌تأثیر عوامل خارج از کنترل فاعل (شانس درونی و خارجی)نیز هست و این خلاف فرض ما درباره توجیه عقلانی یک عمل و اینکه یک فاعل عاقل چه زمانی دچار پشیمانی خیلی زیاد (فاعل پشیمان)می‌شود است. براساس توجیه عقلانی» عواملی که باعث توجیه یک عمل می‌شود مربوط به زمان تأمل» انتخاب و تصمیم‌گیری در مورد آن است. به علاوه یک فاعل عاقل نباید در آاموری که خارج از کنترل او بوده است دچار پشیمانی خیلی زیاد شود. اما مثال گوگین خلاف این مطالب را ثأبت کرده. زیرا نتیجه‌ای که تحت‌تأثیر شانس است در توجیه و میزان پشیمانی او و تقدیر و خوشحالی دیگران یا عدم آن دخالت دارد. بنابراین ابتدا مشخص به علاوه این مسئله که موفقیت گوگین نمی‌تواند همگان را مجاب کند (یعنی نشان‌دهنده این نیست که این عمل» یک عمل کاملا درست اخلاقی بوده) اما در خوشحالی و عدم پشیمانی گوگین, علاقه‌مندان به نقاشی‌های او و حتی ناظر اخلاقی نیز کاملا موئر است دلیل دیگری بر آن است که اخلاقیات برای همه انسان‌ها متعالی نیست. چون شرط متعالی بودن این بود که زمانی که فرد کاملا اخلاقی عمل نکرده است بیشتر از هر زمان دیگری پشیمان شود اما در حالی  ۰ وی مه سال ۸۰ بهار و تابستان ۹۵ شماره ۱۸ که موفقیت گوگین به این معنا نیست که کاملا اخلاقی عمل کرده است باعث عدم پشیمانی فاعل و خوشحالی و تقدیر دیگران می‌شود و تنها در صورت شکست, به عنوان یک فاعل واقعا پشیمان محسوب می‌شود و ناراحتی دیگران را نیز برمی‌انگیزاند. گویا در صورت موفقیت برای آن‌ها اهمیتی ندارد که او اخلاقی عمل کرده است يا خیر. اگر دغدغه اصلی او و علاقه‌مندان به نقاشی‌هایش عمل مطابق با اخلاقیات بود چون کار گوگین به خاطر ترک خانواده‌اش خطاست باید در هر دو صورت شکست و پیروزی به خاطر اخلاقی عمل نکردنش دچار پشیمانی بسیار شوند. پس همیشه انسان‌ها برتری را به اخلاق نمی‌دهند. حتی اگر موفقیت» عمل او را به لحاظ اخلاقی ید می‌کرد باز متعالی بودن اخلاقیات را اثبات نمی‌کرد چون اخلاقیات مشروط به نتیجه‌ای که تحت تأثیر شانس است می‌شد. حال آنکه ویلیامز می‌گوید آنچه متعالی است نباید مشروط به چیزی باشد. به اعتقاد او» اگر ما اخلاقیات را واقعا متعالی و مصون از شانس می‌دانیم باید احساسات و اعمال ما نیز مطابق با اعتقادات ما باشد( :1976:116 ,112۳۳8 ).۰ همچنین هر چند ویليامز حضور شانس را در مثالارادی‌ای چون گوگین اثبات کرد و پشیمانی زیاد گوگین از شکستی که تحت‌تأثیر‌شانش است.معقولانه به نظر نمی‌رسد اما با مقال غیرارادی راننده کامیون به نحو بارزتری غیرعقلانی بودن پشیمانی؛فاعل را نشان می‌دهد چون کاملا فاعل بی‌اختیار بوده و دراوقوع خادثه چنیزی جزاشانس او دخیل نبوده است. موجود عاقل در مواقع غیرارادی» فاعل" پشیمان نمی‌شود(یعنی دچار پشیمانی در حد فاعل مختار نمی‌شود). پس اگر چه ما اخلاقیات را عقلانی می‌پنداریم اما در عمل خلاف آن را ثابت می‌کنیم(44-45 :1993 ,ق ۷111123105). بنابراین اخلاقیاتی که مصون از شانس» متعالی و به این ترتیب» او به دلیل حضور شانس در تمام ابعاد زندگیانسان از جمله اخلاق منکر عمل کاملا ارادی و مسئولیت اخلاقی در انسان می‌شود(1976:126 ,۷1111708) و معتقد است اخلاقبات چناق اگما می‌تدافته. برای هم قابل دسترسی تسه ما بد آیخ مسنااقیمت کال فر کون تظام اخلاقی را برای آنسای. نفی می‌کند. بلکه: اج اخلاقبات مورنظر ما و کات و پیروانش را که تحت عنوان 1307211117 در معنای محدود (56156 ۳6517160160 106 10) بیان می‌کند رد و به جای آن [211122 در معنای کلی‌تر (56756 [67672ع 1330۳6 106 ز) را مناسب می‌داند. مراد او از 307۵1۲77 یک ساختار نظری» مخالف شانس و جزئی از 61121 می‌باشد. در مقابل» [2110122 ضرورتا مخالف شانس نمی‌باشد و در اینجا عمل یک فاعل, در ارقباط میم با دیگران استو آن‌ها از عمل وی سأقر می‌شنوند. پنابراین قاعل باید در از نظر ویلیامز 13307877یک پیش‌فرض دارد: ما از آن جهت که موجودات عقلانی هستیم تاحدی مسئول نتایج عملمان می‌باشیم که متأثر از تأملات و تفکرات ما باشد و اگر اینگونه نباشد و با تفکر بیشتر و بهتر نیز نمی‌توانستیم آن نتایج را تغییر دهیم باید آن را نتایج عاملیت شخص دیگر یا حوادث طبیعی بدانیم. به علاوه در اینگونه امور سرزنش فاعل از سوی خود و دیگران غیرعقلانی است. زمانی سرزنش به لحاظ عقلانی و اخلاقی درست است که عمل موردنظر تحت آراده و تفکر فاعل باشد. اما ویلیامز ادعا می‌کند چنین عملی نمی‌تواند یافت شود چون شانس در قمام ابعاد زندگی انساق,و خی تمایلانت.و انگیزه‌های درونی از حغالت دارد رز ادهای جامطلباته ۳30۲۵ (یعنی ایمن بودن از شانس) مستلزم یک علم و معرفت کاملی است که برای تمام انسان‌ها قبل از انجام هر عملی قابل دسترس باشد و اين نمی‌تواند محقق شود. از نظر ویليامز مصونیت از شانس در 130721117 به عاملیت عقلانی(/286167 [731101۵) نفوذ می‌کند. یعنی یک انسان از آن جهت که یک موجود عاقل است و عاقلانه عمل می‌کند باید در همه اعمالش مصون از شانس باشد. در حالیکه» نمی‌توان عملی را چنان خالص و مبرا از دخالت شانس پیدا کرد که تنها به خود فاعل اختصاص داشته و در اثر آن» سرزنش او (از سوی خود او پا ذیگران) عاقلاند و منصقانه باشا ریما این لها ۲ لیگ #اعل: معرقت وسیع و کاملی نسبت به تمام اعمال خود داشته باشد تا بتواند شرایط لازم و کافی برای اینکه مستحق سرزنش موردنظر 13307211117 باشد را بدست آورد. بدیهی است که انسان چنین علمی را ندارد. همچنین وجود احساساتی مانند گوگین در صورت شکست درونی و راننده کامیون در زندگی ما غیر قابل انکار است به علاوه در محدوده آنچه 12072117 بیان می‌کند قابل توجیه و عقلانی نیست: 10۵۳81113 با خطر و ریسکا/ که اهاز بای خلاقی است مانند گوگین» مخالفت می‌کند و بر آن است که یک فرد نباید چنین ریسکی را در نظر بگیرد. اگر فردی آگاهانه اشتباهی را انجام دهد که از یک دیدگاه اخلاقی دیگر بهتر است از نظر 4707277 این ارزش و اشتباه» در نهایت ویلیامز بر آن است که هر چقدر 133072111 را در معنای کلی‌تر و در ارتباط با آتسان‌های فیگر برسی کلم اققاغات و امکالوت. آن سسضی‌تر می‌شوت بنابراین بیتر استت مخالفت با شانس را هم در 1330721117 و هم در عاملیت عقلانی کنار گذاریم و [61۳10۵ در  ۲ وی مه سال ۱۰ بهار و تابستان ۹۵ شماره ۱۸ معنای کلی‌تر را به کار بریم. براساس مفهوم [61[1102» عمل هر فردی در ارتباط با دیگران می- تواند در نظر گرفته شود و اظرورتا با شانس مخالفت نمی‌کند. بنابراین احساساتی مانند راننده کامیون و گوگین (در صورت شکست درونی) هرچند عقلانی نیست اما کاملا اخلاقی است جالب است که هم فلاسفه موافق شانس اخلاقی و هم مخالفین آن» ویليامز را مورد نقد قرار داده‌اند. مهمترین اشکالی که آن‌ها به طرق مختلف مطرح کرده‌اند این است که صرف‌نظر از فرسخ:یا شاه بودن دیدگاه ای اخلاقی (یا به طورخاص::همان شاشی ,تیچ که نظرتیگل است) مثال‌های ویليامز (برخلاف تصور خوداو) نمی‌تواند به درستی نمایانگر شانس اخلاقی باشد و آق را اثبات کند. بنابراین انتقادات» بیشتر به اصول و پایه‌های دیدگاه ویلیامز مربوط می‌شود تا نوخ شائس اعلاقی‌ای(شاشی قیجه) که او مطرخ زکرده: است. از میاق این اختراضات, ابتدا نقد نیگل منتقد ویلیامز اما موافق با دیدگاه شانس اخلاقی است. هرچند ویليامز اولین کسی است که به طور جدی و مدون این دیدگاه را مطرح کرد اما در ارائه آن چندان توفیقی نیافت و نیگل بود که توانست آن را به خوبی بپروراند: نیگل برآن است که ویلیامز مثالی را توصیف می- کند که هیچ چیزی در باب قضاوت اخلاقی مطرح نمی‌کند. ممکن است استعداد گوگین موضوع شانس باشد اما بر طبق نظر ویلیامز در مرحله"تأمل "و تصمیم‌گیری نمی‌تواند ضمانت کند که ترک .غانوادداش به لحاظ اقلاقی درست: است: نلجد.خوب مها می‌تواند. از ایجاد: بالاترین نحد پشیمانی در گوگین جلوگیری کند چون موفقیت نقش کلیدی در زندگی او دارد.این را به سختی می‌توان قضاوت نامید تا چه رسد به قضاوت اخلاقی. به نظر ویلیامز حتی موفقیت نیز سبب درستی عمل گوگین و توجیه اوابرای همه .نمی‌شود. از نظر تیگل اگر ما با موفقیت گوگین خوشحالیم که گوگین خانوده‌اش را ترک کرد؛ ویليامز می‌گوید این دلیل آن است که ما هميشه به نظر نیگل» ویلیامز نتیجه خود را در پاراگراف آخر مقاله‌اش بد توصیف می‌کند:«او [ویليامز ]|استدلال نکرد که دیدگاه اخلاقی یک فاعل درباره زندگی‌اش می‌تواند به شانس وابسته باشد بلکه استدلال کرد که بالاترین حد پشیمانی مصون از شانس نیست چون لازم نیست اخلاق , باشد.»(101 شر. ما در ودک انیماد خیم لها ای نیست که یک فاعل به قی باشد.»(1010) (یعنی ما در زندگی انسانها می‌بینيم لزوما اینطور نی یک فاعل ب خاطر انجام دادن یک عمل اخلاقی» دچار پشیمانی بسیار زیاد شود) به اعتقاد نیگل حتی اگر مثال گوگین, ویلیامز به درستی شانس اخلاقی را بیان کنده همانطور که خود ویلیامز نیز آگاه است می‌تواند تنها تعداد محدودی از موارد را در بر گیرد و جامع همه نیگل بعد از بیان چهار نوع شانس» مثال‌های ویلیامز را در ذیل شانس نتیجه قرار می‌دهد و به: نقد جزتی‌تر آن‌ها می‌پردازد: او در مورد راننده کامیون می‌گوین: «:» اگر راننده کاملا بی‌تقصیر است درباره نقش خود در آن حادثه وحشت‌زده است و احساس ترس دارد اما خودش را سرزنش نمی‌کند. بنابراین این مثال ویلیامز که آن را پشیمانی فاعل می‌نامد نمی‌تواند نمونه‌ای از شانس بد اخلاقی باشد.»(1993 ,[17286). او ادامه می‌دهد اگر راننده حتی به میزان کمی غفلت کرده (مثلا اخیرا در بررسی کردن ترمزهایش کوتاهی کرده باشد) و در اثر آن سبب مرگ کودک شده باشد» علاوه بر وحشت‌زدگی» خودش را سرزنش نیز می‌کند. آنچه که این مثال را نمونه‌ای از شانس اخلاقی می‌سازد این است که اگر این غفلت او منجر به قتل کودک يا هر حادثه بد دیگر نشده بو او خودش را صرفا به خاطر غفلت بسیار اندکش سرزنش می‌کرد نه بروز حادثه‌ای فاجعه‌انگیز ناشی از غفلتش. ختی دیگران نیز راننده غافلی که منجر به قتل شده را بیشتر از راننده غافلی که مرتکب هیچ خطایی نشده است سرزنش می‌کنند. غفلت در هر دو مورد یکسان است و هر دو راننده در دویدن کودک در مسیر کامیون کنترلی ندارند. بنابراین تنها می‌تواند دخالت شانس.خوب یا بد.راننده باشد ‏ کود؟ یلا مسیرگلو ظاهر شده یا نشده است.ز ایخ عاملی که تحت کنترل فاعلان نبوده در ارزیابی اخلاقی آنان بسیار اثر گذاشته است نیگل مثال گوگین را در شانس نتیجه .نمونه‌ای از موقعیت‌هایی می‌داند که فاعل با تردید تصمیم‌گیری می‌کند. اما باز آن را نمونه درستی از این نوع شانس نمی‌داند. او بر آن است که احساس بالاترین پشیمانی یا عدم آن یک موضوع جداست و هیچ چیزی درباره تأثیر واقعی نتایج در مقصر دانستن فاعل يا عدم آن ندارد(142 :1976 ,6 ۶)3728 آسناسولیس(۸11211289501[19/) نیز مثال گوگین را مورد نقد قرار می‌دهد و مطرح می‌کند که موققیت: با شکست یست که پروژه را توهیه.می کند زیر معقولانه: و طبیعی لست: که پروژه فرد یا شکست می‌خورد و یا با موفقیت به پایان می‌رسد. تصمیم گوگین باید در زمینه‌های  ۴ وی ی سال ۱۰ بهار و تابستان ۹۵ شماره ۱۸ مستدل بودن انگیزه و نتایج آن بررسی شود. بنابراین به نظر می‌رسد. اگر چه مثال گوگین می‌تواند عناصری را در بربگیرد که تحت تاثیر شانس هستند اما این عناصر در ارزیابی اخلاقی تصمیم عامل چندان قابل توجه نیستند و نمونه واقعی از شانس اخلاقی نمی‌باشد دونکن پریچارد به گونه‌ای دیگر ویلیامز را نقد می‌کند. به باور او شانس اخلاقی ویلیامز مأخوذ از شانس معرفتی است. در واقع» او بیشتر از آنکه نشان دهد شانس» موقعیت اخلاقی اعمال ما را تهدید می‌کند تأثیر شانس بر موقعیت معرفتی ما را در زمینه نتایج اعمالمان ظاهر می‌سازد. به علاوه» ویلیامز مطرح می‌کند موفقیت گوگین نمی‌تواند عمل او را برای دیگران توجیه و آنرا از موقعیت اخلاقی مثبت برخوردار کند. پس» هیچ دلیل روشنی بر این تفکر وجود ندارد که حضور شانس می‌تواند بر موقعیت اخلاقی اعمال فرد اثر بگذارد. بنابراین مثال او نمونه- پریچارد ادامه می‌دهد که شانس معرفتی مورد بحث,ویليامز این نیست که در اثر شانس» فاعل براساس باورهای درست» تصمیم به عملی گرفته است.(چنانکه از نام شانس معرفتی فهمیده می‌شود)بلکه منظور او از شانس معرفتی این است که در اثر شانس» فاعل قبل از وقوع نتیجه عملش تنها با تأمل خود می‌داند چه رخ می‌دهد. بنابراین بهتر است اسم این نوع شانس را «شانس تفکری»(16ع:11 ۳61661۷6) بگذاریم(1010,:15-16). پس ویليامز نه تنها در تمایز بین شانس اخلاقی و شانس معرفتی بلکه در بیان درست شانس معرفتی نیز توفیقی نیافته آندریو لیتوس ذر مقاله‌ایع بلارنام «شانس,اخلاقی» بیان می‌کند* که استدلال ویلیام واقعا ناموّئر است. چرا ارزش اخلاقی باید متعالی باشد چرا نمی‌تواند فقط یک ارزش مهم باشد؟ به علاوه چرا تقدیر از گوگین به منزله اگمراد/ شیتراست؟ (شبایّد/ قدرانی ما هیچ ملاگ و فغیاری در سنجش خوب بودن عمل گوگین نباشد. اما مشکل مهمتر این است که ویلیامز ادعا می‌کند یک توجیه عقلانی برای یک تصمیم خاص باید بعد از رخ دادن نتیجه صورت پذیرد. این مسأله باب ورود شانس به این توجیه را باز می‌کند. لیتوس مطرح می‌کند اگر ما این ادعا را نپذیریم ویليامز هیچ دلیلی بر اثبات آن به ما نمی‌دهد و ما می‌توانیم از تصور تضاد بین اخلاقیات و عقلانیت شهود معمول درباره توجیه این است که اگر ما می‌خواهیم بدانیم تصمیم گوگین بر ترک خانواده‌اش» عقلانی است باید اطلاعات گوگین در زمان تصمیم‌گیری‌اش را مورد بررسی قرار دهیم نه ماهیت نتیجه. مانند: چه چیزی دلالت می‌کند براینکه گوگین توانایی و قابلیت یک نقاش بزرگ شدن را داراست؟ آیا او دلیلی دارد بر اینکه دریاهای جنوبی می‌توانند او را در رسیدن به هدفش کمک کنند؟ و غیره. همچنین در ارزیابی موقعیت اخلاقی تصمیم گوگین به اطلاعات او در زمان تصمیم‌گیری توجه می‌شود نه نتیجه عمل. هر چند این تصویر استاندارد از توجیه «درون گراست» و بیشتر فلاسفه حاضر به آن توجهی ندارند اما حتی آنچه برای برون گرایان نیز اخمیت: دارد این نیست: که حتما آمور کون مخقق می‌شوند: بلکد این است: که اختمالا آمور لیتوس ادامه می‌دهد ویليامز با این توجیه شهودی و استاندارد ما مخالف است و مفهوم پشیمانی فاعل را مطرح می‌کند. راننده کامیون بدون آنکه در دویدن کودک مقصر باشد خود را مسئول می‌داند و میل به جبران‌دارد.از نظر ویلیامز» پشیمانی فاعل عقلانی نیست و باید خود را متذکرشود که هر آنچه در توان داشت انجام داد تا از وقوع حادثه جلوگیری کند. در پاسخ» لیتوس بر آن است که.برای چنین راننده‌ای اعتقاد به اینکه او هر کاری که می- توانسته, انجام داده است عقلانی نیست بلکه عقلانی است که تردید کند در اینکه آیا واقعا هیچ کار دیگری نمی‌توانست انجام دهد. اگر کمی دقت بیشتری کرده بود نزدیکتر به مرکز جاده رانندگی می‌کرد و یا ...» نتیجه بهتری حاصل نمی‌شد؟ در چنین مواردی پشیمانی فاعل به دلیل عدم اطمینان از این است که «هر چیزی که می‌توانست انجام‌داد». اینگونه موارد نشان دهنده وجود یک عنصر پیشینی در توجیه عقلانی نمی‌باشند اما چون پیشینی نیستند دلیل بر تأثیر به هر حال به نظر می‌رسد اظهارات ویليامز ابهاماتی؛ دارد و دفاعیات او نیز از ضعف‌های مثال‌هایش نمی‌کاهد اما چون مبنای کار تامس نیگل قرار می‌گیرد که بسیار ماهرانه‌تر از او در این موضوع ظاهر می‌شود پرداختن به آن را ضروری می‌سازد. به علاوه» جای تأمل است که در دنیایی که همه امور آن به دست کنترل و اراده انسان نیست چگونه و در چه زمان و موقعیتی می‌توان او را در قبال ویژگی‌های درونی و اعمالش به حق موّاخذه کرد. پس حتی با وجود توانا بودن بر تکذیب آنچه نیگل و ویليامز به دنبال اثبات آن بودند نباید از اهمیت سوّال و شبهه‌ای  ۶ سای سال ۱۰ بهار و تابستان ۹۵, شماره ۱۸ بنابراین در این مقاله» هر جا یکی از این عناوین را نام می‌بریم مطلب در مورد بقیه البته در ضمن مقاله اش به دو مورد از انواع شانسی که تامس نیگل بعدا مطرح می کند توجه کرده است:۱- شانس سازنده» که تصریح می کند مقاله او درباره این نوع شانس نیست. ۲-شانس نتیجه که طبق تقسیم بندی نیگل به نظر می‌رسد هدف مقاله او تبیین این نوع شانس بوده است بدون اینکه عنوان این نورع شانس را به کابرده باشنده: مایکل زیمرمن در این زمینه می‌نویسد ما باید بین «سرزنش برای چیزهای بیشتر» و «بیشتر سرزنش شدن» تفاوت‌بگذاریم. قاتلانی که قصد کشتن دارند و برای هدف خود تلاش نیز کرده‌اند در صورت موفقیت یا عدم آن در قبال قصد و تلاش نادرست خود به یک اندازه سرزنش‌می‌شوند اما اگر این قصد و تلاش آن‌ها منجر به قتل نیز بشود علاوه برآن سرزنش قبلی» برای قتل نیز ملامت‌می‌شوند. یعنی برای خطای بیشتر» بیشتر محکوم می- ویلیامز در اینجا پشیمانی فاعل را از نوع (۳6180۳96» می‌داند که بیانگر تأسف فاعل نسبت به اغمال گذشته حول بشگال از آن ماگ نی‌قشف یک فرد نسبت به یک البته ویليامز می‌گوید شاید در فعالیت‌های روزمره.و معمولی بتوان توجیه عمل را به مراحل قبل از نتیجه مربوط دانست, اما هميشه و در موارد خاصی مثل گوگین این مطلب ارسطو بیاناتی دارد. که براسآس آن می‌توان.گفت مثال‌هایی خود.نیگل نیز در شانس اخلاقی نتیجه, نمونه درستی از این نوع شانس نمی‌باشد. آسناسولیس نیز در کتاب خود به ارسطو ( ۱۳۷۷) احلاق نیکوماخوس» ترجمه محمدحسن لطفی تبریزی,» تهران: انتشارات طرح کاپلستون» فردریک (۱۳۸۰) تاریخ فلسفه از دکارت تا لایب‌نیس, ترجمه غلامرضا اعوانی» تهران» انتشارات سروش و شرکت انتشارات علمی و فرهنگی, جلد چهارم. سنطم/0 366577160٩ //: 3۲0 ولج [۹/0۳۵ ,(2012) 22006 مطع:ع5 ه بآ عاطهلنه2 مصط .80402 0 /کصا 52 /ف 20 0 زک ۷3 // 30 7 00.202 م1:23/11/2012٩ ع1هلنه2 ,ع 810.07[ 0 //. 30 106 41 0056 ۰7۳6" ,(2003) منعتلص۸ ,3/000۲ هه 0000 ,۳۵۵ وه -ل[2ع 005/17501 ک 07 7 دقن / کل /5ع1ع/۲6080ک7] 010 //:۲0ط 6 1/0701 0۵ 63001 /۵ 110۳" ,(2007) صقن مطعزعل 2/0 ٩ :1 عاطهلنه2 ,عگل لح /کمل /دم مه هذ بطم کملنط م0 ://0اط 6 دنل اکناطام 12010/۵11 2 روا ومع عزاطانم 711 ل0ج1[ط [ ۷۵۶۶ 136 ,و نانط1ی 736500۳ 710701 ,(2006) ,فملتق) 1/108 :7 ه ,3۵86 ,۵۳۵ 216 هه 100 ,ع عنام اکن ورک0 ماک 08 ۳ع6لط ۰ 1 و تلا زعد0مع 3" ,(2001) ملعقطن2 مصقصعصصن72 .3 و :704 316 ,قعن ات ]0 010ع100ع 2 1266 ,(0) ملظ .بط 7-3 00.21 ,37695 ۷۵۳ 316 0 زد نآ عاها5 بط 3۳:36 ,(۳۵) 5052 نز و کنصعها نآ" ,ر2007) عم ,۴۵0۵ ه :2 016 هلنه 27 ,لا [۵ ۵0/065/00۳ هاگ بماهام//نطااط مراممکان2 0۳۲ :1 علاط هلنه27 ‎ 1004/,‏ 0۲۵1 / ۷۷۷۷۷۰360۰۰۵۵ 05ات۰2 0۳  ۸ وی مه سال ۱۰ بهار و تابستان ۹۵, شماره ۱۸ ,3۳699 ۵۳6 210 ۵۶ از 100 عاهاک روط 0م عنام اسآ 7270۳01 ,56711717167165 1/0701 1۳۵ 0۳۵ 6500715107110 ,(1996) و23ل بج ,ععقهلله ۹۸۷ ,50 ب[۷7۵ ‎ ۹7۵1۵۵68,‏ بقا مدع معا هناگ ووع مگ صعناعامعا م۸ 4 270۷ ۵۶ 7۵067 عاهاک بط #مطعتاطم واع /170۳0 ماعنصهه1

شانس اخلاقی از جمله بحث های مهم در فرااخلاق است که به دلیل تعارض با اصل کنترل، ارزیابی ، قضاوت و مسئولیت اخلاقی ما را به چالش می کشد. برنارد ویلیامز اولین کسی است که واژه شانس اخلاقی را به کار می برد و به انگیزه نشان دادن معانی متناقض این دو کلمه، به طور مدون و جدّی تر از گذشتگان خود به شرح و تبیین آن می پردازد. ویلیامز با دیدگاه کانت و پیروانش و شهودات معمول ما درباره اخلاقیات، مبنی بر اینکه اخلاقیات مصون از شانس است و برخلاف سایر ارزش ها، برای تمام انسان ها قابل دسترسی است، مخالفت می کند. به باور او، اگر ارزش اخلاقی برای همگان قابل دسترسی باشد علاوه بر مصونیت از شانس، باید متعالی نیز باشد. وی بر اساس سه مفهوم توجیه، تأسف و تأثیر تأملات و تصمیمات پیشینی فاعل در عمل، ضمن مثالهایی نشان می دهد اخلاقیات دو شرط مذکور را ندارد. تامس نیگل با معرفی شانس اخلاقی در چهار نوع نتیجه، محیطی، سازنده و علّی، شانس اخلاقی ویلیامز را از نوع شانس اخلاقی نتیجه می داند و به نقد آن می پردازد. این مقاله پس از تعریف معنا و اقسام شانس اخلاقی به تبیین و نقد دیدگاه ویلیامز می پردازد. انتقادات نیگل و دیگران نشان می دهد که هر چند عده ای از آنان با دیدگاه او هم سو هستند اما با موفقیت او در اثبات این موضوع مخالف می باشند. در نهایت به نظر می رسد عدم توانایی ویلیامز در بیان و اثبات دیدگاهش نه تنها از اهمیت موضوع نکاسته است بلکه ایده های قویتری توسط تامس نیگل را در این رابطه شکل داده است.

508986

زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] ۳۸۸ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شماره ۰۹۶ زمستان ۱۴۰۰) غلي‌القاغده راهکار این معصل پا تدوین قانون واحد و سیاست‌گذاری‌های غیرتبعیضآمیز یکهارچه و تنها با ایفای نقش بهینه هر هشت کشور در تعامل و اتحاد با یکدیگر میسر و مقدور خواهد بود. واژگان کلیدی: شاخص‌های توسعه‌پایدار» حقوق بین‌الملل محیط‌زیست» محیط زیست دریایی؛ توسعه پایدار» بستر زندگی و کلیه فعالیت های بشری است که اثرات زیادی بر روی سرنوشت تمامی موجودات هستی در ادوار بعدی خواهد گذاشت و از آنجا که مسئله حفاظت از محیط زیست در سطح جهانی به‌عنوان منفعتی مشترک برای بشر مطرح شده است؛ به اين ترتیب منافع مشترک و عمومی بشر باید از سوی نسل‌های حاضر همچنین از سوی بشریت در حقوق نسل‌های آینده رعایت شود. بنابراین تنزل کیفیت محیط زیست یک تهدید جدی برای بقای انسان است (29 دعوم با بل۵ ۳٩ :1996 ,و0۳0۶ ومد کصونصنط0 و‌دنحو۸ مکاص حول[ 0۶ خع00ع 1 [16). ازاین رو احترام به حقوق بشر ارتباط مستقیم و تنگاتنگی به حمایت و حفاظت از محیط زیست دارد؛ چراکه زندگی انسان و تداوم حیات او و کیفیت زندگی منوط به سلامتی و شادابی محیط زیست است (130716,1988)؛ همچنین مشارکت درادست‌یابی به حقوق انسانی» مانند خدمات بهداشتی, آموزشی و حقوقی, امکان مشارکت فعال در بازارکار و مشارکت در حوزه‌های عمومی و سیاسی, مراحل دیگری از دست‌یابی به توسعه پایدار به‌شمار می‌روند (2003:84 ,ل۳.۶ 5:6705). با اين‌حال» آنچه هنوز نیاز به بررسی و ارزیابی دارد درون مایه‌های توسعه پایدار است. توسعه اقتصادی» توجه به استانداردها و سازوکارهای حمایت از محیط زیست و در نهایت استانداردهای حقوق بشری و اجتماعی ذی‌ربط از ابتدا در زمره پیش‌شرط‌های تحقق توسعه پایدار محسوب می‌شدند. ازاین‌رو توسعه‌پایدار همانند مثلنی است که سه ضلع آن» ضرورت توجه همزمان به اقتصاد» حقوق بشر و محیط‌زیست است. آنچه پیوند این سه رکن را مشخص می‌کند از زوایای مختلف قابل‌پررسی است و به‌نظر می‌رسد یکی از موانع اتفاق‌نظر درخصوص قرائت واخد از توسعه پایدار, همچنین نگرش چندبعدی به قضیه با ترجیح يک بعد و یا نادیده گرفتن سایر ابعاد قضیه است (شهبازی» ۹:۱۳۸۹ ۱۲). دستور کار ۲۰۳۰ جدیدترین سند اهداف توسعه پایدار به‌شمار می‌رود که شامل ۱۷ هدف کلی و۱۶۹ هذف جزیی است؟ ازاین‌رو این دستورالعمل جهانی در چارچوب‌های اهذاف تعیینی» الگوق عمل و فعالیت همه کشورها در ۱۵ سال آتی پس از ۲۰۱۵ خواهد بود. واقعیت‌های جهان امروز حاکی از آن است که هیچ کشوری نمی‌تواند بدون رعایت مسائل محیط زیست و دست‌یابی به توسعه پایدار به حیاط طبیعی و روبه رشد خود ادامه دهد. هدف اصلی این پژوهش, تبیین رویکرد حقوقی [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] آئین دادرسی حاکم بر جرائم اشخاص حقوقی در مرحله تحقیقات مقدماتی ... (مرادیان و همکاران) ۳۸۹ دولت‌های حوزه خلیج فارس درباره توسعه پایدار محیط زیست دریایی با تأکید بر شاخص‌های توسعه پایدار می‌باشد. بنابراین مقاله حاضر ضمن اشاره به تأثیرات شاخص‌های توسعه پایدار بر محیط زیست دریایی خلیج فارس» به‌دنبال پاسخ به این پرسش است که رویکرد حقوق‌محور دولت‌های حوزه خلیج فارس با تأکید بر شاخص‌های توسعه پایدار در چارچوب حقوق بین‌الملل محیط زیست» چطور می‌تواند در پایداری توسعه محیط زیست دریایی خلیج فارس موثر باشد؟ بنابراین مفهوم توسعه پایدار باید مورد توجه سیستم‌های آموزشی قرار گیرد و به افراد آموزش داده شود که حقوق مسئولیت‌های فردی و اجتماعی در این زمینه چه کمکی به حفاظت محیط زیست برای نسل‌های آتی می‌کند؟! همین‌طور حفاظت از محیط زیست دریایی نیازمند تدوین برنامه برای اقدامات اصلوجی به‌متظور کاخش با حذف آلا پنده‌هاق تاثیرگذان است ی مقابله پا آثار ژیان‌باری مخرب بر محیط زیست دریایی نیز باید مورد توجه قرار گیرد (احمدزاده» ۹۳ ۱۳: ۱۷۶-۱۶۷). به‌نظر می‌رسد به‌دلیل اهمیت این پهنه آبی ارزشمند و پیشگیری از هرگونه اتفاق ازجمله: آلودگی» جنگ و ... همکاری دولت‌های محصور یعنی: ایران» عراق» عربستان سعودی» کویت. عمان, امارات متحده» قطر و بحرین بیشتر از قبل انتظار می‌رود. دولت‌ها از قوانین گردآوری شده‌ای پیروی می‌کنند که مسائل» مشکلات محیط زیستی و گسترش آلودگی‌های زیست محیطی موجب تدوین این مقررات محیط‌زیستی در سطح بین‌المللی و همچنین در سطح داخلی شده است؛ آزاین‌رو اهمیت موضوع تا حدی است که براساس اسناد بیشتر بتوان در بسط رژیم حقوقی خلیج‌فارس گام مور برداشته و حقوق بین‌المللی توسعه پایدار را ضامن حفظ مخیط زیست دریایی آن دانست. پس از بررسی در زمینه موضوع مقاله مذکور به‌طور مشخص می‌توان بیان کرد تحقیقی که به‌طور خاص موضوع مدنظر را بررسی و تحلیل کرده باشد از دسترس نگارنده دور مانده اسیه به‌صورت کلی در اين نوشتار به بررسی شاخص‌های سه‌گانه تأثیرگذار بر توسعه پایدار و مرتبط با محیط زیست دریایی در هریک از کشورهای محاط خلیج‌فارس پرداخته و با درنظر گرفتن این شاخص‌ها در این کشورها به تجزیه‌وتحلیل دست‌یابی آن‌ها به توسعه پایدار براساس اهداف توسعه ۱- تبیین شاخص‌های توسعه پایدار بر طبق حقوق بین‌الملل محیط زیست حقوق بین‌الملل محیط زیست شاخه‌ای از حقوق بین‌الملل عمومی است. برخلاف اکثر اصول حقوق بین‌الملل» بسیاری از اصول حقوق بین‌الملل محیط زیست از جایگاه حقوقی شفافی در حقوق بین‌الملل برخوردار نیستند. به‌عبارت بهتر» حقوق بین‌الملل محیط زیست را می‌توان [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] ۳۹۰ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شماره ۰۹۶ زمستان ۱۴۰۰) «مجموعه‌ای از قواعد حقوق بین‌المللی دانست که موضوع آن» پیشگیری از آلودگی محیط زیست و هدف آن حفاظت از محیط زیست می‌باشد» (2004:25 ,3006۲ 6۳ 1695) توسعه‌پایدار» اساس حقوق بین‌الملل محیط زیست است. به‌طوری‌که می‌توان اين بخش از نظم حقوقی را «حقوق بین‌الملل توسعه پایدار» نیز نام نهاد. صلح پایدار» زندگی پایدار» یا بقای بشریت و نظایر آن دستاوردهای بهره‌مندی از شاخص‌های توسعه پایدار هستند که از اعلامیه ۱۹۸۷ «آینده مشترک ما»۱ موسوم به گزارش برونتلند" نشأت می‌گیرد. توسعه پایدار سنگ‌بنای اجلاس زمین را تشکیل داد و در اعلامیه محیط زیست و توسعه ریو نیز تحکیم شد.* اجلاس زمین» دستور کار ۲۱ یعنی برنامه مفصل «تشریح مشارکت جدید جهانی برای توسعه پایدار در قرن بیست‌ویکم» را تصویب کرد. نشست زمین نه‌تنها بر آرمان توسعه پایدار تأکید کرد بلکه از طریق اعلامیه ریو و دستور کار ۲۱ به اين مفهوم» محتوایی خاص بخشید (گروه صلح کرسی حقوق بشر» صلح و دموکراسی یونسکی ۱۳۸۹: ۱۵۱-۱۵۰). از طرف دیگر در اجلاس سران جهان درخصوص توسعه پایدار (ژوهانسبورگ» ۲۰۰۲)» با تأیید بر اهداف هزاره؛ آهداف زیست محیطی جدیدی هم پذیرفته شدند. اهداف توسعه پایدار مندرج در «سند *۲۰۳) در مقایسه با «اهداف توسعه هزاره» از جامعیت بیشتری برخوردار است و به‌نظر می‌رسد توانسته تا حد زیادی خلاهای گذشته را جبران کند(2013:301 ,لله۸1:۳). البته با اینکه این اسند یک دستورالعمل جهانی است اما در تدوین اهداف توسعه پایدار از عناصر چهارگانه (جامع‌نگری»» «شفافیت»» غدالت محوری» و بومی‌نگری غفلت شده است (پورهاشمی» ۱۳۹۶: ۱۹). ۱۶۹ هدف فرعی سند ۰۲۰۳۰ راه‌کاری اجرایی برای دست‌یابی به ۱۷ هدف اصلی توسعه پایدار است. اهداف اصلی این سند را می‌توان در سه بعد اقتصادی, اجتماعی و زیست‌محیطی توسعه پایدار توزیع کرد. شاخص‌های توسعه پایدار به‌طور فزاینده‌ای درحال تبدیل شدن به ابزارهای محبوب برای نظارت بیشتر بر پیشرفت‌ها و تدوین تعریف توسعه‌پایدار در اعلامیه ۱۹۸۷: توسعه‌ای که نیازهای موجود را بدون لطمه زدن به توان نسل‌های آینده برای ۳ ر.ک به اصل ۴ اعلامیه ریو درخصوص محیط زیست و توسعه ۰۱۹۹۲ [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] آئین دادرسی حاکم بر جرائم اشخاص حقوقی در مرحله تحقیقات مقدماتی ... (مرادیان و همکاران) ۳۹ شاخص‌های کشاورزی ارگانیک» آب هوا و کشاورزی» طبیعت و محیطزیست.» زیست‌محیطی منابع آب تجدیدپذیر میزان گازهای گلخانه‌ای منتشر شده» کیفیت شاخص‌های اجتماعی . حکمروایی خوب. برابری جنسیتی» رفاه بشری» رفاه محیطی, شاخص‌های اقتصادی توزیع درآمد» تغییر و انتقال» تولید ناخالص ملی» بدهی‌های عمومی. ۲- نقش اهداف توسعه پایدار با رویکرد حقوقی به کشورهای حوزه خلیج‌فارس در حقوق بین‌الملل محیط زیست هدف از مسئول شناختن دولت‌ها نه‌تنها مجازات و تنبیه آن‌ها» بلکه جبران خسارت زیست محیطی/است (241 20087 0:07) ۰ ازاین‌رو دولت‌ها متعهد به پیروی از اهداف توسعه پایدار هستند؛ آن‌ها ملزم به اجرای تعهدات با درنظر گرفتن این اهداف می‌باشند و از طریق اجرای معاهدات بی‌شمارگلاکه شا گاهداف رل این یی شود؛: مقررات واقعی مربوط به این اهداف را به جلو پیش می‌برند(398 :2012 ,له1832۳) . درهمین زمینه» به‌منظور حفاظت از محیط زیست دریایی خلیج‌فارس که یکی از آلوده‌ترین و دراعین حال آسیب‌پذیرترین مناطق دریایی به‌حساب می‌آید با همکاری «یونپ» از ۱۵ تا ۲۳ آوریل ۱۹۷۸ کنفرانسی با حضور نمایندگان هشت کشور منطقه خلیج فارس در کویت با تلاش مقامات صلاحیت‌دار تشکیل شد. نتیجه آن کنفرانس تنظیم و امضای کنواسیون منطقه‌ای کویت برای همکاری درباره حمایت از محیط زیست دریایی خلیج فارس در برابر آلودگی است» که به کنواسیون کویت معروف شد؛ اين کنوانسیون دولت‌های منطقه را موظف می‌کند در سطوحملی و منطقه‌ای تصمیمات مقتصّی را در راستای حفاظت از محیط زیست دریا در برابر منابع آلودگی متعدد اتخاذ کنند. تصویب و اجرای کنوانسیون کویت نمونه‌ای از خرد جمعی برای مقابله با چالش‌های زیست محیطی منطقه خلیج فارس و دریای عمان است. تحقق آرمان‌های این کنوانسیون: و کارامدی این ابزار قانونی در گرو آراده سیاسی کشورهای منطقه, پای‌بندی آن‌ها به تعهدات‌شان و اهتمام این کشورها به اجرای کنوانسیون و [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] ۳۹۲ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شماره ۰۹۶ زمستان ۱۴۰۰) پروتکل‌های الحاقی آن است. همچنین موجودیت یافتن سازمان منطقه‌ای حفاظت از محیط زیست دریایی! تدبیری هوشمندانه بود که برای نجات محیط زیست این منطقه ژئو استراتژیک به ثمر رسید. شش کشور عربی حوزه خلیج فارس یعنی امارات» قطر کویت» عمان» عربستان سعودی, بحرین در سال ۱۹۸۱ اتحادیه‌ای با عنوان «شورای همکاری خلیج فارس» ۲ تشکیل دادند. کشورهای کوچک يا ذره‌ای" خلیج فارس ازجمله: قطر کویت» بحرین» امارات متحده عربی و عمان» که به‌لحاظ جغرافیایی فاقد مساحت» عمق و دامنه ژئوپلیتیکی‌اند و همین عامل سبب شده تا هریک از این کشورها به‌تنهایی فاقد بازدارندگی سیاسی و امنیتی برای کشور خود بوده؛ همچنین برای ثبات و تأمین امنیت خود نیازمند جلب حمایت قدرت‌های منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای باشند. امنیت ملی کشورهای منطقه به‌شدت به اقتصاد آن‌ها گره خورده است و اقتصاد آن‌ها هم با عامل ژئوپلیتیکی مهمی به‌نام انرژی» نفت و گاز مرتبط است. این عوامل اقتصادی در انحصار حکومت‌های منطقه است و بخش خصوصی اجازه حضور و بهره‌برداری از این عامل ژئوپلیتیکی را (بدون اجازه دولت‌هایشان) ندارند و بازار رقابتی در این منطقه در زاستای سیاست‌های رقابتی حکومت‌ها برای عمق بخشیدن به نفوذ ژئوپلیتیک خود و ایجاد گسست در ژئو پلیتیک کشورهای دیگر به‌شمار می- رود. کاهش و یا افزایش قیمت انرژی» برنامه‌های دولت‌های منطقه را به‌شدت تحت تأثیر قرار می‌دهد و آن‌ها را در مسیر توسعه با چالش مواجه می‌کند. بی‌ثباتی داخلی‌ای که از طریق کاهش قیمت حامل‌های انرژی ایجاد شده» اثر منفی داشته و از آنجا که دولت‌ها و حاکمان نظام‌های سیاسی (عرب) منطقه برآمده از طبقه خاص اجتماعی هستند» این تلاطم و نوسان در قیمت‌ها با نوسان در سرمایه‌گذاری ملی همراه شده و تأثیر مستقیم بر وضعیت اقتصادی جامعه خواهد گذاشت و منجربه نارضایتی اجتماعی در جوامع آن‌ها می‌شود (هاشمی و فرجی‌راد» ۲۹۰:۱۳۹۵). به‌نظرمی‌رسد شاخص‌های اجتماعی و اقتصادی تحت تأثیر مستقیم محیط محضور این منطقه آبی قرار گرفته که وجود منابع نفتی عظیم» هم در ارتباط میان هریک از این هشت کشور موثر بوده و هم اینکه بر روابط آن‌ها با کشورهای قدرتمند اقتصادی خارج از این منطقه تأثیرات منفی زیادی گذاشته است که درنتیجه منجربه کاهش هم‌پوشانی دولت‌های حوزه خلیج فارس در رسیدن به اهداف توسعه پایدار می‌شود. [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] آئین دادرسی حاکم بر جرائم اشخاص حقوقی در مرحله تحقیقات مقدماتی ... (مرادیان و همکاران) ۳۹۳ ۱-۲- معرفی مولفه‌ها و زیر مولفه‌های تأثیرگذار بر توسعه پایدار کشورهای امارات. قطر امارات: کشور امارات یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای حوزه خلیج‌فارس است و از نظر اقتصادی جز کشورهای ثروتمند جهان بوده که پس از ایران؛ طولانی‌ترین خط ساحلی را در خلیج فارس دارد. با وجود وجود آزادی‌های اجتماعی و پیشرفت اقتصادی و رفاه در امارات» این کشور از نظر مشارکت و آزادی‌های سیاسی در سطح پائینی قرار دارد و نهادهای مدنی با محدودیت‌های زیادی مواجه هستند (2014:8 ,130). منابع عظیم نفتی این کشور در منطقه خلیج فارس و دسترسی آن به تنگه هرمز از طریق سواحل طولانی‌اش» امکانات و درآمدهای گسترده‌ای را برای اجرای پروژه‌های عمرانی و اجرای طرح‌های ویژه برای این کشور فراهم کرده است. از سوی دیگر امارات با استفاده از موقعیت ساحلی و همچنین وجود بازارهای عظیم منطقه خلیج فارس» با توسعه و گسترش بنادر خود بارانداز اصلی و محل پخش کال" و خدمات در سطح منطقه به‌شمار می‌رود (علیزاده» ۱۳۹۴: ۸-۶۷ ۶). دولت بلندپروازانه امارات متحده عربی» چشم انداز توسعه ملی و تعهد به دست‌یابی به نتایج اقتصادی» اجتماعی و زیست محیطی با کیفیت بالا را پیش‌رو دارد. امارات متحده عربی از تمام جنبه‌های معماری به‌صورت هدفمند استفاده می‌کند تا اطمینان حاصل کند که اهداف توسعه پایدار در سطح دولت فدرال و محلی» بومی‌سازی و هماهنگ می‌شوند؛ که این اهداف با استفاده از سازوکارهایی که سیاست‌های ملی و فراملی را هم‌سو می‌کنند و با استفاده از فناوری‌های توانمند و روابط ذی‌نفعان برای دست‌یابی به اهداف توسعهپایدان به‌طور کامل و منسجم به‌کار گرفته شده‌اند. در مشارکت بخش خصوصی به‌منظور رسیدن به اهداف توسعه‌ای که با بسیج منابع به‌منظور توسعه پایدار مشترک و تلاش برای تعامل با مردم در مورد مسائل زندگی پایدار میسر است» مدیریت از طریق سازوکارهای نهادی دستور کار ملی و برنامه‌های توسعه محلی موجود برای خدمات رسانی اعمال می‌شود. با این حال» مسیرهای جدیدی برای مشارکت درخال بررسی است. به‌منظور دست‌یابی به نتایج بهتر برای محیط زیست و اقتصاد» مفهوم مصرف و تولید پایدار» تمرکز بر روی استفاده از مواد و محصولات است که از روش‌های ابتکاری برای به حداقل رساندن آلودگی از سراسر کشور حمایت می‌کند و هر دو فرایند تولید و مصرف را برای تأمین هدف ۱۲ سند ۳۰" پوشش می‌دهد ( عم مل 106 علطعمنه‌هنگ عم عفصعو۸ 2030 عط فصد هت درسال ۰۲۰۱۵ امارات متحده عربی یکی از اولین کشورهایی بود که برنامه ۲۰۳۰ را برای توسعه پایدار تصویب کرد و با به‌کارگیری ۱۷ هدف توسعه پایدار که به‌تصویب چهارچوب جهانی جدید [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] ۳۹۴ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شماره ۰۹۶ زمستان ۱۴۰۰) در مورد پایداری منجر شد. نقش اصلی را در انتقال از اهداف توسعه هزاره به اهداف توسعه پایدار ۳۲۳۰ از طریق مشارکت در بخش‌های مختلف سطح بالا برعهده گرفت. ازاین‌رو در مورد مجموعه جدیدی از اهداف جهانی برای ۱۵ سال آینده و برای دست‌یابی به برنامه ۲۰۳۰ در سطح لین ی بین‌المللی دارای سیاست‌های مختلف داخلی و بین‌المللی است ( ۸86042 2030 ع۳: اصه 17۸۳ 4 دنه عمط دص هن ععصعلله تا خصعصصم ماه 1065 علطعصنماکگ 0۶)). قطر: کشور قطر یکی از پیشرفته‌ترین کشورهای حوزه خلیج‌فارس است. هدف چشم‌انداز ملی قطر تاسال ۰۲۰۳۰ تبدیل شدن به یک جامعه پیشرفته که می‌تواند هم‌زمان» توسعه خود را حفظ کند و سطح بالایی از زندگی را برای مردم خود فراهم کند. این چشم‌انداز اهداف بلندمدتی را برای اين کشور تعریف می‌کند و ساختاری را ارائه می‌دهد که در آن می‌توان استراتژی‌ها و برنامه‌های اجرایی ملی را توسعه داد. این سازمان می‌خواهد پلی بین حال و آینده ایجاد و نقشه راهی برای توسعه موفق همچنین این چشم‌انداز ملی» پنج چالش عمده قطر را برطرف می‌کند: اندازه و کیفیت نیروی کار خارج از کشور و انتخاب مسیر توسعه‌یافته (/ 2030 ون لمد تمد / عماج و کداه حا /ه / 2 ۳00 //نفصکط) سرانجام قطر به‌دنبال ایجاد تعادل بین تأمین نیازهای توسعه‌ای و حفاظت از محیط زیست است. برای این کار دولت» مظسسات و یک سیستم حقوقی ایجاد می‌کند که محیط زیست را محافظت کند. این امر با سیاست‌های پایدار برای توسعه شهری و زیربنایی پشتیبانی می‌شود. برنامه توسعه ملی قطر فراتر از یک چشم‌انداز است..اين نقشه راهی است برای هدایت کشور به سمت آینده‌ای کویت: کشور کویت کشوری کوچک با تأثیر زیاد در منطقه و در همسایگی کشور عراق واقع شده است. مردم کویت حضور در انتخابات را پیش از سایر کشورهای عرب منطقه خلیج‌فارس آغاز کرده و از این نظر در زمینه دموکراسی سابقه به نسبت طولانی در مقایسه با همسایگان عرب خود در خلیج‌فارس دارند. ازجمله معدود تغییرات ساختار سیاسی در کشور کویت. برگزاری انتخابات شورای شهر در سال ۰۲۰۰۳ در کویت بود. در این انتخابات با وجود آنکه زنان کویتی حق رأی [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] آئین دادرسی حاکم بر جرائم اشخاص حقوقی در مرحله تحقیقات مقدماتی ... (مرادیان و همکاران) ۳۹۵ نداشتند» دو زن در شورای شهر منصوب شدند؛ همچنین می‌توان به اقدامی بسیار مهم در سال ۵ آشاره کرد که مجلس کویت حق رای و نامزدی زنان در انتخابات را تصویب کرد و برای اولین‌بار زنان این کشور صاحب حق رأی شدند (محقق» ۱۳۸۹: ۲۰۶). البته گام‌های مثر اولیه از سوی کویت» در جهت اصلاحات سیاسی - اجتماعی بعد از فشارهای قدرت‌های فرامنطقه‌ای و درخواست‌های داخلی برداشته شده است. درنتیجه نشانه‌هایی از آزادی نسبی بیان در رسانه‌های گروهی» تأسیس نهادهای قانون گذار منتخب» وضعیت زنان در برخورداری از حقوق سیاسی - اجتماعی و ایجاد برخی نهادها و مژسسات جامعه مدنی در این کشور به‌چشم می خورد (سیمبر» ۱۱۶:۱۳۸۲). با این اوصاف می‌توان گفت حد توسعه پایدار در سطح متوسط و ضعیف‌ترین عامل توجه به زنان و شاخص اجتماعی توسعه پایدار است. دولت کویت اهداف توسعه پایدار را به‌طور رسمی در سپتامبر ۲۰۱۵ تصویب کرد و تصمیماتی را در انعکاسی از تمام اهداف به‌شرح ذیل اتخاذ کرد: به‌طور اساسی در اولین طرح توسعه ملی کویت با چشم‌انداز تا سال ۲۰۳۵؛ ازجمله اهداف توسعه پایدار در چهارچوب توسعه نهادی ملی, برنامه‌های مربوطه بودجه و ساختار حاکمیت ملی مشارکت نهادهای دولتی» جامعه مدنی» بخش خصوصی و سایر ذی‌نفعان در این سیاست و سطوح نهادی؛ اختصاص منابع برای وکالت و ایجاد ایجاد کمیته ملی توسعه پایدار! و رصدخانه ملی توسعه پایدار " بخش‌های اصلی تلاش‌های نهادی یکپارچه برای اجرای اهداف توسعه پایدار به‌عنوان یک مشارکت ملی بود. دبیرخانه عمومی شورای عالی برنامه‌ریزی و توسعه" همراه با اداره آمار مرکزی»* بیش از سیزده کارگروه ملی که بیش از شصت‌وشش نهاد از شرکای دولتی» غیردولتی و بخش خصوصی را مخاطب قرار می‌دهد. این کارگاه‌ها فرصتی را برای بحث و تعریف اولویت‌های اهداف توسعه پایدار در زمینه ملی» تعامل با ذی‌نفعان در نقش مربوط به آن‌ها در دست‌یابی به این اهداف و جرایان اصلی اهداف در برنامه توسعه (نو ها / معهاوی طاحص 0 /ع 0ب صا نحص ملع طامصنهاع / / نع ) دولت کویت به‌طور قابل توجهی در زمینه افزایش آگاهی ملی در زمینه تحول سند ۲۰۳۰ و هدف نهایی آن یعنی «عقب نماندن هیچ‌کس» سرمایه‌گذاری کرده است. دولت کویت ضمن تعیین (1051ج) معط ولع 16 عاطمصنمکنگ ۵ه ومعه 5 ط0 لمصو۸12 .2 (055010)) معط ول 16 وصد عصتصصماظ ۶۵۶ امصدم) عصعجرناگ عطا ۵۶ خعععاعیع5 نمی عط 1 .3 [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] ۳۹۶ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شماره ۰۹۶ زمستان ۱۴۰۰) مسیرهای استراتژیک برای غلبه بر چالش‌ها ازجمله تقویت نقش بخش خصوصی و کاهش تسلط بخش‌های نفتی بر اقتصاد با ایجاد تعادل در بودجه عمومی و شرایطی برای سرمایه‌گذاری مستقیم و غیرمستقیم خارجی و همچنین بهبود زیرساخت‌ها در راه‌اندازی پروژه‌های توسعه‌ای برای دست‌یابی به اهداف توسعه‌پایدار» در مسیر رو به جلو قرار گرفته است. کویت «توانمندسازی مردم و اطمینان از فراگیری و برابری»» را طی این سال‌ها در چندین قانون سیاست اجتماعی یکپارچه این کشور معرفی و برنامه‌های حفاظت اجتماعی فراگیر را اجرا کرد که منجربه پالا بردن سطح استاندارد زندگی» اطمینان از دسترسی جهانی به خدمات اساسی مانند آب یز برقاه مراقیت‌هاق بهلاشتی آمرزش: جسل‌ونقل وسایر امکانات,رفاهی برای خمهساکتان شد: این موارد برنامه‌های توسعه ظرفیت را تضمین کرده است که گروه‌های آسیب‌پذیر از قدرت برخوردار می‌شوند و از این طریق می‌توانند از نظر اقتصادی مستقل شوند. تعهد به توسعه همه‌جانبه مبتنی بر حقوق و فرصت‌های برابر» با تکریم و حمایت از سرمایه‌های انسانی و پایداری اقتصادی,» اجتماعی و زیست‌محیطی» یکی از پیام‌های اصلی کویت است. دولت همچنین متعهد به برقراری صلح منطقه‌ای» جهانی» عزت انسانی» مشارکت جهانی و همبستگی بین‌المللی است. صندوق توسعه اقتصادی غرب»! که در سال ۱۹۶۱:تأسیس شد» اصلی‌ترین نهاد برای ارائه کمک‌های توسعه‌ای است. کویت بین سال‌های ۲۰۱۲ و ۰۲۰۱۷ زمانی‌که درآمد به‌دلیل افت قیمت نفت نسبتا رو به کاهش بود سطح بودجه بالای ۲ از تولید ناخالص داخلی را با کمک موارد بیان‌شده حاکی از آن است که دولت کویت» با گام‌های بلند تلاش می‌کند تا در مدت‌کوتاه» به ایجاد بالاترین منفعت برای مشارکت توسعه انسانی پایدار برای همه از طریق دست‌یابی به اهداف عمان: کشور عمان یکی دیگر از کشورهای منطقه خلیج فارس است که با توجه به عضویت این کشور در سازمان تجارت جهانی» میان کشورهای حوزه خلیج فارس به‌لحاظ اقتصادی متوسط بوده و مانند سایر کشورهای این منطقه به صادرات نفت خام وابسته است (حافظ نیا و ربیعی» ۹۲ ۸۵:۱۳). صلح‌طلبی این کشور در زمان جنگ تحمیلی میان ایران و عراق را می‌توان از موارد رسیدن به شاخص احتماعی و اقتصادی مورد بررسی قرار داد. دولت عمان مشتاق بوده است که ابعاد و اهداف توسعه پایدار را در استراتژی‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای کشورش ادغام کند و بودجه‌هایی را برای اطمینان از دست‌یابی به آن‌ها در میان‌مدت و بلندمدت اختصاص دهد. ازاین‌رو کمیته ملی دست‌یابی به اهداف [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] آئین دادرسی حاکم بر جرائم اشخاص حقوقی در مرحله تحقیقات مقدماتی ... (مرادیان و همکاران) ۳۹۷ توسعه پایدار تشکیل شده است که یک کمیته سطح بالا است و شامل اعضای وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی مربوطه, شورای عمان» نمایندگان بخش خصوصی و نهادهای جامعه مدنی است و مجموعه‌ای از وظایف را به آن اختصاص داده است. علاوه‌بر تهیه گزارش‌های پیگیری سالانه برای اهداف توسعه پایدار» یکی از مهم‌ترین آن‌ها پیگیری فرایندهای ادغام اهداف برنامه توسعه پایدار ۰ در محورهای دستور کار ملی است. از این منظر اهداف برنامه توسعه پایدار ۲۰۳۰ به یکی از اجزای اصلی وسازنده محورهای چشم‌انداز ۲۰۴۰ عمان تبدیل شده‌اند. دولت سلطان‌نشین عمان متعهد به دست‌یابی به اهداف توسعه پایدار در سه بعد اقتصادی, اجتماعی و زیست محیطی خود در بازه زمانی مشخص شده است و به‌طورکلی» علی‌رغم چالش‌هایی که نمی‌توان آن‌ها را دست‌کم گرفت» با اطمینان در مسیر درست پیش می‌رود؛ همچنین از توازن روابط خارجی در حفظ ارتباط خود بین اعراب» در محدوده منطقه‌ای و بین‌المللی بهره می‌برد و با مشارکت گسترده جامعه در بررسی» اجرا و ارزیابی طرح‌ها سیاست‌ها برنامه‌هایی برای مقابله با (صعصده / کعتهاوی دا حصعح /رع 0 هخا هنحص معط مصنمن / / نع ) ۲-۲- معرفی موّلفه‌ها و زیر مژلفه‌های تأثیرگذار بر توسعه پایدار کشورهای بحرین» عربستان» بحرین: کشور بحرین یکی دیگر از کشورهای عربی در منطقه خلیج فارس است. دفتر منطقه‌ای برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد برای کشورهای عربی با عنوان برنامه رهبران جوان! در سال ۵ برای ایجاد پویاترین شبکه منطقه‌ای برای جوانان در راستای نوآوری و ایجاد راه‌های دست‌یابی به توسعه پایدار راه‌اندازی شده است. این برنامه با هدف توانمندسازی نسلی از رهبران جوان» نقش‌آفرینان و مبتکران اجتماعی» برای رشد ظرفیت خود هم‌سو با اهداف توسعه پایدار در کشور دولت پادشاهی تحت رهبری بحرین» بر روی دست‌یابی به اقتصادی متنوع» توسعه‌ای پایدار و جامع متمرکز شده است که منجربه گذر موفقیت‌آمیز از اهداف توسعه هزاره» جای‌گذاری و تأسیس اهداف توسعه پایدار می‌تواند باشد. البته در موارد زیر پیشرفت‌هایی داشته است: درصد جمعیتی که در فقر زندگی می‌کنند به صفر نزدیک است. * هزینه‌های عمومی بر سلامتی» آموزش و امنیت اجتماعی ۳۵ درصد از بودجه را شامل می‌شود. [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] ۳۹۸ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شماره ۰۹۶ زمستان ۱۴۰۰) تساوی در جنسیت به‌طوری‌که ۵۵ درصد از زنان جایگاه‌های مهم و اساسی در ۰ آب سالم بهداشت و انرژی پاک ۱۰۰ درصد پوشش داده می‌شود. * 1۵ درصد جمعیت از خدمات عمومی خانه‌ها در پنج شهر از توسعه پایدار برخوردارند. (متصعطه‌ط / کععمادن طاح ح /رو 0 ص اص حصصص صله ع1ع 1 طمصنماکن / / ند ۷) عربستان: کشور عربستان یکی از بزرگ‌ترین و محوری‌ترین کشورهای منطقه است. ۱۰ کشور از ۴۹ کشور در دنیا که به‌عنوان «کشورهای محروم از آزادی‌ها» معرفی شده‌اند» بدترین نمرات را به ود اخعصاصی دادئد کدر مقوله حقرق سیاسی ز آزادی‌های مدنی» کشور عربسحان یکی از این ۱۰ کشور محسوب می‌شود (28 :2020 ,0ع۳0ع11). عربستان بیشترین میزان نفوذ را در سازمان همکاری اسلامی» شورای همکاری خلیج فارس و در.میان کشورهای عرب دارد و این پرستیژ منطقه‌ای برای آن‌ها می‌تواند به‌عنوان فرصتی جهت پیشبردپرنامه ۲۰۳۰ باشد. که قطعا مسئولان آن کشور هم با لحاظ قرار دادن اين موارد برنامه مزبور رااتنظیم کردند. بنابراین در:ظاهر برنامه متفکرانه و هوشمندانه‌ای است که نقاط ضعف و قوت آن دیده شده است؛ همچنین آینده براساس آن ترسیم شده و او می‌داند که اکنون در چه جایگاهی است و در آینده به چه جایگاهی می‌خواهد برسد» اما شاید یکی از ضعف‌های این برنامه عدم اصلاحات سیاسی باشد؛ ازاین‌رو می‌توان عنوان کرد پشت پرده این اصلاحات اجتماعی- اقتصادی درنظر گرفته شده» رگه‌هایی از اهداف سیاسی هم هست. در نهایت احتمال اینکه عربستان با این سیاست خارجی تهاجمی و تنش‌زا و با صرف هزینه‌های نجومی در بعد نظامی» بتواند برنامه ۲۰۳۰ را به‌طوز کامل در مدت زمان تعیین‌شده اجرایی کند.» بسیار کم است. بنابراین حد توسعه پایدار در این کشور در سطح متوسط رو به پائین است و ضعف‌های زیادی نسبت به کشورهای غربی ذیگر به‌خصوص دز بخش شاخص‌های اجتماعی و محیطی ازجمله زنان» اهمیت به اکوسیستم و ... دارد که می‌بایست مسئولان این کشور با توجه بیشتری به‌دنبال راه‌کارهایی در جهت افزایش استانداردهای توسعه پایدار باشند. ایران: کشور ایران یکی از کهن‌ترین تمدن‌ها در منطقه را داشته و با داشتن بیشترین سطح ارتباطی با خلیج‌فارس بیشترین اهمیت را در توسعه پایدار دارد. ویژگی‌های ژئواکونومیک ایران و عمان هرگونه همکاری میان دو کشور را توجیه می‌کند. شاخصه‌هایی همچون مرز آبی مشترک» قرار گرفتن در [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] آئین دادرسی حاکم بر جرائم اشخاص حقوقی در مرحله تحقیقات مقدماتی ... (مرادیان و همکاران) ۳۹۹ فضای مناسب اقتصاد جهانی» دسترسی‌های بکر دو کشور برای یکدیگر و شرایط خاص اقتصادی و امنیتی تنگه هرمز که لزوم همکاری‌های دو کشور را موجب می‌شود» مهم‌ترین عواملی هستند که رابطه اقتصادی و امنیتی دو کشور را توجیه‌پذیر می‌کنند. بسترسازی همکاری‌ها بر پایه این مولفه‌ها می‌تواند مسیر روشن و امیدوارکننده‌ای را به‌منظور توسعه روابط با دیگر کشورهای مجموعه‌ای از مهم‌ترین اسناد و قوانین مرتبط با هدف کلان دوازدهم توسعه پایدار و اهداف خرد ذیل آن در نظام جمهوری اسلامی ایران وجود دارد. از آن جمله می‌توان به سیاست‌های کلی نظام در ((محیط زیست»» «برنامه ششم توسعه»» «علم و فناوری»» «حجمعیت»» «سلامت»» («اقتصاد مقاومتی»» «ایجاد تحول در نظام آموزش و پرورش کشور»» «تولید ملی» حمایت از کار و سرمایه لکن چالش‌های مختلفی را می‌توان در نیل به هفدهمین آرمان توسعه پایدار برای کشور ایران - عدم عضویت رسمی ایران در سازمان‌های تجاری جهانی و عدم بهره‌گیری از مزایای آن - هماهنگی ناکافی قوانین و مقررات و سیاست‌های اقتصادی کشور با تحولات جهانی عراق: کشور عراق یکی دیگر از کشورهای منطقه است؛ که کمترین مرز با خلیج‌فارس را دارد. از سال ۲۰۱۶ تا ابتدای سال ۲۰۱۹ بخش‌های وسیعی از کشور عراق تحت کنترل داعش بود و درگیری طولانی‌مدت و پیوسته بین نیروهای مسلح عراق با نیروهای داعش وجود داشت. مسلما پس از به‌وجود آمدن داعش در عراق به‌عنوان تهدیدی جهانی و بی‌سابقه برای صلح و امنیت بین‌المللی با اعمال خشونت جنسی» ارتکاب تجاوز جنسی, برده‌گیری جنسی» سربازگیری از کودکان در گروه‌های مسلح» استفاده از غیرنظامیان به‌عنوان سپر انسانی انتظار اجرای شاخص‌های اساسی توسعه پایدار در طی این سال‌ها امری بیهوده است (ساعدی» آرش‌پور» فرزامی‌نسب» ۱۳۹۸: ۸۱۳) و مطمئنا ترمیم و بازسازی شرایط موجود نیازمند اقتداری راسخ از سوی دولت جدید است. اولین گزارش بررسی داوطلبانه ملی! به مجمع سیاسی در بالاترین سطح» مژید به نمایش گذاشتن تجربه یک ملت قدرتمند است که زندگی و توسعه را انتخاب کرده» با وحود سختی‌هایی که کشیدند به قدرت خود اعتماد کردند و همچنین هرگز آرزوی توسعه پایدار را حتی در طول جنگ و سر و صدای آن متوقف نکردند. این عزم راسخ نشان می‌دهد دست‌یابی به توازن لازم بین ابعاد [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] ۳۰ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شماره ۰۹۶ زمستان ۱۴۰۰) اقتصادی» اجتماعی و زیست‌محیطی توسعه پایدار» با حفظ صلح و حمایت از حقوق همه مردم و نسل‌های آینده میسر می‌شود. دولت عراق به‌عنوان هماهنگ‌کننده اصلی اجرای اهداف توسعه‌پایدار» مطابق با چشم‌انداز عراق تا سال ۰۲۰۳۰ کاملا معتقد است که اجرای این اهداف فرصتی برای توانمندسازی گروه گسترده‌تری از بازیگران ملی» تقویت گفتگوی ملی» همچنین تقویت مشارکت‌ها در مقیاس گسترده و متعهد به حمایت از ابتکارات اجرا شده توسط جوامع مدنی» دانشگاه‌ها وزارت برنامه‌ریزی! به‌عنوان نقطه مرکزی برای هماهنگی» نظارت و گزارش در مورد اجرای دستور کار ۲۰۳۰ و اهداف توسعه پایدار عمل می‌کند. این وزرات» کمیته‌ای ملی برای توسعه پایدار ایجاد کرده تا هماهنگی اقدامات اقتصادی» اجتماعی و زیست محیطی را بین بازیگران دولتی» ملی, محلی و همچنین با بخش خصوصی,» جامعه مدنی» بومی و سازمان‌های بین‌المللی برای بهره‌مندی این بررسی برروی راهکارها و چالش‌های اجرای چشم‌انداز عراق تا سال ۲۰۳۰ و اهداف توسعه پایدار مربوطه متمرکز و در ارتباط با توسعه انسانی (اهداف ۰۱ ۳ ۴ و ۵)» حکومت‌داری مناسب و جامعه ایمن (هدف ۱۶)» تنوع اقتصادی (اهداف ۸ و ٩)» محیط پایدار (اهداف ۰۶ ۱۱ و۱۳) می‌باشد. این اهداف در برنامه‌های مختلف» ازجمله طرح توسعه ملی عراق ۲ (۲۰۱۸-۲۰۲۲) و برنامه دولت عراق,* گنجانده شده است. گزارش‌های نهایی نشان.می‌دهد که اين طرح با بیش از در پی آن؛ دولت عراق» گام‌های مهمی در جهت بهبود حاکمیت و قانون ازجمله تمرکززدایی اداری» ایجاد یک شورای عالی ضدفساد» اصلاحات در سیستم‌های مدیریت مالی و ارائه خدمات برداشته است» عراق همچنین به‌دنبال ایجاد محیطی مناسب برای بخش خصوصی است که انتظار می‌رود همراه با اجرای پروژه‌های بزرگ» مسیر توسعه عراق به‌سوی کاهش اتکا به نفت تغییر کند. همین طور عراق در مواجهه با بحران آب» تلاش می‌کند تا مدیریت کارامدتری را ایجاد کند و پایداری زیست‌محیطی را در تالاب‌های وسیع خود بازگرداند. واضح است که عراق هنوز در مسیر توسعه پایدار با چالش‌های زیادی روبرو است؛ امروزه نتوانسته است ثبات سیاسی» تقویت گفتگوی ملی و ایجاد ساختارهای حکومتی فراگیر و پاسخگو را در سطح فدرال و محلی تأمین کند. این کشور باید [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] آئین دادرسی حاکم بر جرائم اشخاص حقوقی در مرحله تحقیقات مقدماتی ... (مرادیان و همکاران) ۳ با فشارهای قابل توجه جمعیتی» بحران آب و اثرات تغییرات آب و هوایی مقابله کند. در نهایت همه این چالش‌ها و درس از شکست‌های گذشته» انگیزه‌ای برای سرعت بخشیدن به تلاش‌ها با عزم بیشتر و گسترش مشارکت در تحکیم دستاوردها برای نسل آینده خواهد بود. ( و / معتهادی طاح ح /رع 0 ی صاا صص معط مصنماع / / +09 ) تحولات سال‌های اخیر در فضای اقتصادی و اجتماعی» سیاسی و نظامی منطقه خاورمیانه» سبب تغییرات و تحولات عظیمی در شاخص‌های توسعه‌ای شده است. منطقه خاورمیانه به‌طور خاص حوزه خلیج فارس به‌علت در اختیار داشتن بیش از۰ ۶ درصد منابع تولید انرژی (نفت و گاز) نقش ژنواکونومیک ویژه‌ای در عرصه جهانی دارد. نتایج حاصل از بررسی شاخص‌های توسعه پایدار حاکی از آن بود که کشورهای امارات متحده عربی و قطر با میزان کارایی یک درصد به‌عنوان کشورهای کارا و کشورهای عراق» یمن و سوریه بهترتیب با میزان کارایی ۹۷۴/.» 4۶۱/. و ۰/۹۵۷ درصد به‌عنوان کشورهای ناکارا از لحاظ شاخص‌های توسعه پایدار در خاورمیانه هستند. عوامل مهمی که موجب شد اين کشورها دز مقایسه با سایر کشوزهاتی توسعه‌یافته به سطح عملکرد عالی از لحاظ شاخص‌های توسعه پایدار دست نیابد» موارد زیر را شامل می‌شود: - عامل توسعه‌نیافتگی که به موقعیت سیامنی و نفت‌خیز بودن کشورهای این حوزه برمی‌گردد. - عامل وابستگی عمده کشورها به.درآمذهای"آنفتی که رفتارهای رانت‌جویان» تقویت بروکراسی و محدودیت و تضعیف نهادهای مردم‌سالارانه را در پی داشته است. - مانع در فرایند توسعه این کشورها نابرابری‌های جنسیتی و مشارکت نداشتن جدی زنان در فرایند توسعه این کشورها که جلوی بهره‌برداری از استمدادهای نیمی از جمعیت این - وحود میراث استعماری خاص در منطقه و طمع قدرت‌های جهانی در جهت سلطه بر ذخایر گسترده این منطقه که عملا موجب شکل‌گیری برخی از دولت‌های وابسته و درنتیجه تحدید دموکراسی و تکثر سیاسی شده است. شاخص‌های انسانی در برخی کشورهای حوزه خلیج فارس ازجمله عراق بر اثر جنگ ویرانگر افت زیادی کرده است» در حدی که نتوانستند وضعیت شاخص‌های انسانی و رفاه اجتماعی خود را بهبود بخشند. ناگفته نماند شاخص رفاه در عراق حتی پیش از پیش‌روی و پاگیری داعش, روند نزولی داشت (صفرعلی زاده و [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شماره ۰۹۶ زمستان ۱۴۰۰) کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس دارای مختصات و ویژگی‌های منحصربه فردی هستند اين درحالی است که بسترهای سیاسی - فرهنگی همگونی در بین این کشورها حاکم و جاری است؛ از سویی به‌دلیل وجود فرقه‌های مذهبی و قومی» تعدد گرایشات آن‌ها و ساختار سیاسی‌فرهنگی خاص, همواره این منطقه بستر درگیری‌های درون منطقه‌ای و بین‌المللی بوده است و مواجهه بستر داخلی کشورها در وسعتی بیشتر» بستر سیاسی -فرهنگی منطقه خاورمیانه و خاصه کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس با فرایند جهانی شدن تأمل‌برانگیز می‌باشد (سنایی» ایرجی‌فر» ۱۳۹۲: ۹۳٩). ازاین‌رو پیش‌داوری نیست اگر بگوئیم اجرای اهداف توسعه پایدار محیط زیست دریایی خلیج فارس نیز متأثر از سیاست حاکم بر کشورهای عربی در حاشیه این خلیج است که این اثرگذاری تاکنون» بیشتر به مانند یک مانع نقش خود را ایفا کرده است. بی‌گمان توسعه پایدار لازمه اساسی مدیریت محیط زیست ویکی از اصول پایه توسعه عمومی هر کشور است. هیچ خطمشی جامع و مستقل حفاظت محیطزیست و همین‌طور برنامه ملی توسعه پایدار که راهبردهای کلی حفاظت از محیط زیست» بهره‌برداری از منابع طبیعی و شیوه همسازکردن جریان توسعه اقتصادی و اجتماعی با حفظ محیط‌زیست برای نسل‌های حال و آینده را برای همه بخش‌ها مشخص کند. تدوین و تصویب نشده است» که یک ضعف عمده مدیریتی تلقی می‌شود؛ چراکه نبود یا عدم تضمین اجرای چنین برنامه‌ای در درجه اول مانع ایجاد هماهنگی و اقدام در جهت توسعه با اهداف مشترک - که لازمه حفاظت پایدار محیط‌زیست است- میان سازمان‌های گوناگون مرتبط با محیط‌زیست می‌شود (عبدالهی» فریادی» ۱۶۳:۱۳۸۹). با این همه باید توجه کرد که از بین مهم‌ترین موضوعاتی که کشورهای حوزه خلیج فارس در سطح ملی و یبن‌المللی برای پیش‌برد جایگاه حقوق محیط زیست دریایی در مقوله حقوق بین‌الملل توسعه‌پایدار به آن نیاز دارند» اتخاذ راهبرد جامع توسعه پایدار و محیط زیست است. در پی موضوعات مطروحه» سیسات‌هایی قابل‌اتخاذ است که در دست‌یابی به توسعه پایدار» پیشرفت را برای کشورها به‌دنبال داشته باشد. اگرچه وضعیت کشورها قطعا مثل هم نیست» اما برخی ویژگی توسعه‌ای مشترک میان آن‌ها وجود دارد. (71 :2004 ,100002۸۶۶ ) که می‌تواند زمینه دست‌یابی به توسعه پایدار را فراهم کند (سلیمی ترکمانی» ۱۶۰:۱۳۹۲) و بهره‌مندی از اهداف توسعه‌پایدار» انگیزه‌ای رسمی برای نوآوری کلی در سرعت بخشیدن به پایداری توسعه است (87 :2017 ,له 2۳ ۰)۸60۶۵۵ بی‌شک اهداف توسعه پایدار خواستار یک رویکرد جهانی و یکپارچه برای توسعه هستند و مضامین اصلی هدف ۱۶ سند۲۰۳۰ «ترویج جوامع صلح جو و فراگیر با هدف توسعه پایدار [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] آئین دادرسی حاکم بر جرائم اشخاص حقوقی در مرحله تحقیقات مقدماتی ... (مرادیان و همکاران) ۳۳ برقراری امکان دسترسی به عدالت برای همگان و تشکیل نهادهای موثر» پاسخگو و فراگیر در تمامی سطوح» جوامع صلح‌آمیز و عادلانه را دربر می‌گیرد. این هدف بدون دست‌یابی سایر اهداف مرتبط بااین مضامین قابلیت موفق شدن را ندارد (.2< ,م1۳ ع8 کم نحرصدد ۳6 0۶ عا نحص :2019 م0 مصصری +6016 )۰ پس می‌توان نتیجه گرفت هدف ۱۶ از دستور کار ۲۰۳۰ با ترویج, اعمال قانون و سیاست‌گذاری‌های غیرتبعیض‌آمیز وهمچنین با توسعه نهادهای موثر پاسخ‌گو و شفاف در تمام زمینه‌ها با تقویت نهادهای ملی و منطقه‌ای مربوطه تسهیل‌کننده رسیدن کشورها به توسعه پایدار است و در واقع برای چرخیدن چرخ ۱۶ هدف اصلی, از ۱۷ هدف سند توسعه پایدار ۲۰۳۰ بهتر است از هدف ۱۶ این دستور کار» طلب یاری و کمک کرد. از این منظر» کشورهای درحال توسعه در حوزه خلیج‌فارس» در دست‌یابی به این هدف مهم و اساسی به‌عنوان شالوده و مبنایی برای اهداف دیگر باید تلاش بیشتری به خرج دهند؛ زیرا با جریان یافتن صلح پایدار و مدیریت در ارتقای حاکمیت قانون است که هدایت اهداف توسعه پایدار در مسیر رشد. به‌درستی انجام خواهد گرفت. تجربه اهداف توسعه هزاره نشان می‌دهد که توسعه و پیشرفت از بابت نبود جریان صلح و نهادهای ضعیف در اين زمینه‌ها با مانع روبرو شده است. به این ترتیب» در سند ۲۰۳۰ سازمان ملل متحد در مورد توسعه‌پایدار» هدف ۰۱۶ برای بسیاری از اهداف دیگر توسعه‌پایدار» دستاوردی اساسی تلقی می‌شود (.2. ,عع2ع3۳ :8 کعندد0 ۳۹600 60۶ عاحطتاعصاآ :2019 ۶۳و10 دحعرع +616 510) ۰ اجماع عربی برای توسعه‌پایدار! یک ساختار منطقه‌ای مقدماتی برای بازبینی اجرای اهداف توسعه پایدار سند ۲۰۳۰ در مناطق عربی است.؟ بر طبق گزارش منتشر شده در سازمان ملل در تاریخ ۱۰ ژانویه ۰۲۰۲۰ مناطق عربی نمی‌توانند به اهداف توسعه پایدار دست پیدا کنند. جهان لنگرگاه اثرات دلخراش و آزاردهنده است که همه‌گیری آن‌ها دست‌یابی به اهداف توسعه پایدار دستور کار ۲۰۳۰ را با چالش‌های زیادی برای کشورهای عربی روبرو کرده است. گزارش جدید سازمان ملل به نوعی با تسهیل تشکیلات دولتی برای کمک بهاساختن جوامعی صلح آمیز؛ متعهدشدن به حقوق بشر و ایجاد فضاهای مدنی درخواست‌کننده پایان تعارضات است؛ موانعی بهم پیوسته وجوددارد که موجب به تأخیر انداختن انتقال توسعه پایدار به مناطق عربی می‌شود. گزارش توسعه پایدار کشورهای عرب" در ۲۰۲۰ راه حل معجزه آسایی پيشنهاد نمی‌کند» بلکه نشان می‌دهد کشورهای عربی در مسیر درستی برای دست‌یابی به اهداف توسعه پایدار دستورکار ۲۰۳۰ ۲ با توجه به پیشرفت جهانی شیوع ویروس کرونا (کوید ۱۹)» اجماع عربی برای توسعه‌پایدار تا اطلاع ثانوی معوق (2020 عمط ماع -ع 1 ط ع منم ک دک 509 همع و ج رهوج / ک اطع 0 وه ی عم هه / / تعطتقط ) [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] ۳۰۴ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شماره ۰۹۶ زمستان ۱۴۰۰) قرار ندارند (678 517 دوع -ط همه / ۵6۹20۶8/28 / / :)۰ همچنین ایران و عربستان با اهداف و انگیزه‌های مختلف تلاش می‌کنند تا در حوزه‌های منطقه‌ای ازجمله شرق مدیترانه به مداخله راهبردی مبادرت نمایند. همین طور با توجه به گزارش سازمان غیرانتفاعی خانه آزادی» کاهش چشم‌گیر آزادی در ده سال اخیر در هر منطقه از جهان مشاهده شده است که کشور کویت در سطح متوسطی از آزادی ولی امارات و بحرین در بین کشورهای با آزادی پائین‌تر از سطح معمول قرار دارند براساس مفهوم توسعه پایدار؛ منابع طبیعی» اقتصادی و فرهنگی برای بهره‌مندی نسل آینده باید محافظت شود» در عین حال باید برای جامعه کنونی» کارامد و سودمند باشد. ازاین‌رو توسعه پایدار ابزاری برای مدیریت امروزی و سرمایه‌گذاری در آینده است که خطر آسیب سهوی در استفاده از منابع وابسته به آن را کاهش می‌دهد. به‌عبارتی توسعه پایدار متناسب با فرهنگ» جغرافیا قوانین ملی» سیاست‌های منطقه‌ای دارای انعطاف است و کاملا به شرایط منطقه بستگی دارد. نیمه‌بسته بودن و شرایط ژئوپلوتیکی منحصربه فرد خلیج فارس» موجب خاص بودن این خلیج آبی در میان حوزه‌های آبی دیگر جهان شده است؛ به‌نظر می‌رشد به‌دلیل اهمیت این پهنه آبی ارزشمند زیشگیری از هرگونه اتفاق ازجمله: آلودگی» جنگ و ...» همکاری دولت‌های محصور یعنی: ایران» امارات متحده» بحرین» عراق» عربستان سعودی» عمان» قطر کویت بیشتر از پیش انتظار می‌رود. با توجه به این موارد» ضروری به‌نظر می‌رسد کشورهای حوزه خلیج فارس به شاخص‌های مهم اجتماعی, اقتصادی و محیطی توجه وافر کرده تا بتوانند توسعه را از جنبه محیطی پایدار به‌لحاظ اجتماعی عادلانه و درخور جامعه و از نظر اقتصادی سودمند و سازگار کنند؛ از آنجایی‌که حفاظت از محیط زیست ضامن برقراری صلح در منطقه (و برعکس)» ایجاد نظم و همچنین ضامن همکاری‌های واقعی در سطح منطقه‌ای می‌باشد؛ با اعتمادسازی فراوان» می‌توان به کشف راه‌حل‌هایی برای عبور از سد عظیم مشکلات و معضلات زیست محیطی پرداخته و نجات بخش میرای غنی در منطقه‌ای متکی بر منابعی با ارزش بود. همان‌طور که اشاره شد کشورهای منطقه‌ای خلیج فارس در مقایسه با سایر کشورهای توسعه‌یافته با توجه به عواملی ازجمله وابستگی کشورها به درآمدهای نفتی که منجربه رفتارهای رانت جویانه» تقویت بروکراسی و محدودیت و تضعیف نهادهای مردم‌سالارانه شده است و نیز موقعیت سیاسی و نفت‌خیز بودن کشورهای این حوزه» نابرابری‌های جنسیتی و نداشتن مشارکت جدی زنان در فرایند توسعه (که بهره‌مندی از استمدادهای نیمی از جمعیت این کشورها را مانع می‌شود) نتوانستند به [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] آئین دادرسی حاکم بر جرائم اشخاص حقوقی در مرحله تحقیقات مقدماتی ... (مرادیان و همکاران) ۳۰۵ سطح عملکرد عالی از لحاظ شاخص‌های توسعه پایدار» دست پیدا کنند. به‌عبارتی باید بیان داشت که مفهوم توسعه پایدار به مانند عصایی سحرانگیز در میان دولت‌ها دست به دست می‌شود تا هم توسعه پایدار اقتصادی و رونق زندگی در جوامع مدرن را پدید آورد و هم موجبات پایداری در محیط زیست جوامع سنتی و بومی را فراهم آورد و مفهوم پایداری نیز از همین درهم تنیدگی اجتماعی میان سطوح بومی» ملی» منطقه‌ای و جهانی نشنت می‌گیرد. بی‌گمان هر کدام از کشورهای منطقه آبی خلیج فارس قوانین ملی مربوط به خود را دارند اما مانع اصلی در رسیدن به اهداف توسعه پایدار» نشئت‌گرفته از ناهمگنی و عدم اتحاد در تدوین قوانین مشترک مختص اين منطقه است. درنهایت» دست‌یابی به توسعه پایدار محیط زیست دریایی خلیج فارس» تنها با ایفای نقش بهینه هر هشت کشور در همکاری با یکدیگر و با ترویج صلح (هدف ۱۶ سند ۰ میسر و مقدور می‌باشد؛ ازاین‌رو پيشنهاد می‌شود با گردهمایی‌های فیمابین به تنظیم دستورکاری مشترک پرداخته تا با الگوبرداری از اهداف توسعه پایدار دستور کار ۰۲۰۳۰ جهت‌گیری صحیحی در راستای اعمال شاخص‌های توسعه پایدار در منطقه خلیج فارس صورت پذیرد. در پایان با توجه به بررسی تمامی ابعاد و جوانب موضوع از منظر شاخص‌های توسعه‌پایدار» موارد ذیل ۱- در بحث پیرامون شاخص‌های اجتماعی» توجه به آموزش در استان‌های ساحلی جهت حفاظت از محیط زیست دریایی احساس می‌شود و بهتر است در اين زمینه برنامه‌ریزی بلندمدت شود و توجه به پایداری جمعیت و تعادل آن باید در سیاست‌های کلی جمهوری اسلامی قرار بگیرد. توجه هرچه بیشتر به گردشگری پایدار و اعتنا به استانداردهای جهانی با استفاده تفریحی و گردشگری از منطقه ساحلی خلیج فارس در رسیدن به این شاخص, نقش خود زا ایفا کند. ۲- با کاهش نرخ بیکاری و فقرزدایی» در تحصیل شاخص اقتصادی تسریع گردد. ۳- با استفاده از تکتولوژی‌ها ظرا رک انین]استاندا دسا اسکوهای نفتی و فت‌کش‌ها و... در برنامه‌های آتی» به‌منظور کاهش و از بین بردن آلودگی‌های نفتی» شاخص محیطی را ارتقا بخشد. دو کشور امارات و قطر در سال‌های گذشته پیشرفت بسیار زیادی در زمینه پایداری در خلیج‌فارس در تمامی شاخص‌ها داشته‌اند و تنها مورد قابل بحث زنان و توسعه پایدار (شاخص اجتماعی) است که توصیه می‌شود در این قسمت برنامه‌ریزی بلندمدت و فرهنگ‌سازی لازم انجام شود. [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] ۳۶ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شماره ۰۹۶ زمستان ۱۴۰۰) این کشور از لحاظ شاخص‌های اقتصادی و محیطی تا حد استانداردی وضعیت مناسب داشته است. ولی از لحاظ شاخص اجتماعی میل به ناپایداری دارد. پيشنهاد می‌شود که در زمینه‌های اجتماعی نظیر آموزش» زنان و پایداری جمعیت برنامه‌ریزی بلندمدت داشته و در زمینه‌های اقتصادی از محیطی با ارتیاظ سازنده با گشورهای قطر و امارات یه پیشرفت‌هایی اساسی دسترسی بیدا کسد. این کشورها با بهره گیری بیش از حد از منابع نفتی و انتقال آن یکی از منابع اصلی آلوده‌کننده در خلیج فارس بوده که از لحاظ سه شاخص توسعه‌ای در حد ضعیف توصیف شده و می‌توان گفت میل به: ناپایدارتی ذارند.: پیشنهاد: می‌شود: با قرهنگ‌سازی مثناسب ارتباط سازنده با کشورهای منطقه» احترام به قوانین بین المللی و منطقه‌ای در سال‌های آتی روند رو به رشدی را در این دو کشور مخصوصا عراق از لحاظ پایداری در وضعیت بحرانی و ناپایداری است. بسیاری از عوامل» نظیر سیاست‌های درازمدت و جنگ‌های منطقه‌ای» بحران کار و آموزش» عدم فرهنگ مناسب جامعه مردمی و سیاسی در برخورد با محیط زیست در این دو کشور به چشم می‌خورد. امید است با برنامه‌ریزی همه جانبه و تغییر سیاست‌های کلی؛حفاظتی محیط زیست و فرهنگ‌سازی» به [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] آئین دادرسی حاکم بر جرائم اشخاص حقوقی در مرحله تحقیقات مقدماتی ... (مرادیان و همکاران) ۳۷ ح آبهری» حمید (۱۳۹۷)» «ابلاغ الکترونیکی اوراق قضائی؛مزایا و معایب»» فصلنامه مطالعات حقوق ح‌ احمدزاده ابوالفضل (۱۳۹۳). «مالکیت فکری پیش نیاز توسعه‌پایدار». مجله نقد کتاب اطلاع رسانی و < حافظ نیا محمدرضا ربیعی» حسین (۱۳۹۲)» مطالعات منطقه‌ای خلیج فارس» تهران: انتشارات سمت. ‎ <‏ گروه صلح کرسی حقوق بشر صلح و دموکراسی یونسکو (۱۳۸۹)» حقوق زیست محیطی بشر چاپ اول» ‏پورهاشمی» سید عباس (۱۳۹۶)» «مروری بر ظرفیت ها و موانع تحقق اهداف توسعه‌پایدار: از دستورکار ۲۱ تا دستورکار ۲۰۳۰»» فصلنامه علوم و تکنولوژی محیط زیست. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم تحقیقات. ‏< ساعدی بهمن» آرش پور علیرضا فرزامی نسب»اعبدالرضا (۱۳۹۸)» «مخاصمه مسلحانه عراق؛ تحلیل اقدامات ارتکابی داعش از منظر حقوق بین‌الملل بشردوستانه و حقوق بین‌الملل کیفری»» فصلنامه مطالعات حقوق عمومی» شماره دو دوره چهل و نهم» صفحات ۹-۸۳۶ ۸۰.. ‏سلیمی ترکمانی» حجت (۱۳۹۲)» «مفهوم توسعه پایدار در گستره حقوق بین‌الملل انرژی»» مجله حقوقی ‏< سنایی» اردشیر» ایرجی‌فر»؛ طاهره (۱۳۹۲)» «تأثیر جهانی شدن ارتباطاتابر ساختار سیاسی - فرهنگی کویت»» ‏< سیمبر رضا (۱۳۸۲)» «منطقه‌گرایی و صلح‌سازی در جهان با تأکید بر خلیج فارس»» فصلنامه ‎ <‏ شهبازی» آرامش (۱۳۸۹)» «توسعه پایدار يا پایداری توسعه در حقوق بین‌الملل»؛ مجله حقوق بین‌المللی؛ نشریه مرکز امور حقوقی بین‌المللی ریاست جمهوری» شماره چهل‌وچهار سال بیست وهفتم» صفحات ۰۱۲۵-۱۳۹ ‎ <‏ صفرعلی زاد» اسماعیل» حسین زاده» رباب» اکیزی» مجید (۱۳۹۷)» «تحلیل کارایی نسبی کشورهای خاورمیانه از لحاظ شاخص‌های توسعه‌پایدار»» فصلنامه برنامه‌ریزی منطقه‌ای» شماره بیست‌ونهم» سال هشتم. صفحات ۰۱-۱۲ ‏< عبدالهی» محسن» فریادی» مسعود (۱۳۸۹)» «چالش‌های حقوقی سازمان حفاظت محیطزیست ایران»» ‏< علیزاده» محسن (۱۳۹۴)» «ساخت جزایر مصنوعی توسط امارات متحده عربی از منظر حقوق بین‌الملل»» فصلنامه گفتمان حقوقی» شماره بیست و هفت و بیست و هشت. سال دوازدهم» صفحات ۶۱-۷۶. ‏< هاشمی,» سید مصطفی» فرجی‌راد» عبدالرضا (۱۳۹۵)» «عوامل موثر در ایجاد بی‌ثباتی سیاسی و امنیتی منطقه خلیج فارس»» فصلنامه پژوهش‌های روابط بین‌الملل» دوره اول» شماره‌بیست و دوم» صفحات ۲۹۳-۲۶۷ ‏[ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ] ۳۸ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شماره ۰۹۶ زمستان ۱۴۰۰) ۵ کعط ۸0۳۶0 کعطونا مق ,(04988) (ع۵ع) صوععفوص۸ بخ اععطن31 وصد ‏ صمل۸ ,عا۲ر مرنطعدون ماع لو[ ۲۶ 0 کدی ۶و صون‌علای 2 وذکععط نی نهد اجه .۵ص ۳۹۵۹۴0 بل م۳ ما لمصصصوعن 0 لمصمعص ۳ص ,(2004) ۳۰-[ فعفسنهظ فوصه .۸ ,دک ۳05-5 ه +صعحصومصد31 مان ,(2013) .(08ع) مش م10 سل وقعط0[ 1۰ بللعداع21 ۶ 01 نانآ مصولصما عمعینوهآ مد ود لعنصو۳ +علووی +صعصصم ملع 0(] نصا 0-عص0تمناطاحم / 5 قهنه / کعل8 / موم نو / کع نز / کلن ۰۵۵00 ۳/ / :۳60 40 2120۳6 :ما لمد و2 10۳0 صذ عصعحص ملع 16 عاطمصنمهنگ ,(2012) عنصنع۶ ۷ ,و32۶۳ 13۳6۳202 0۶ آقصساه [ مرمع عط 1 تسه ٩ لوا ع دا 6 هه که م0 36۹0606 افعص00) وصنم‌ ما10" ,(2004) فععط0 فص عنصعطامنگ5 ,عقعص 0ص( ] م۸۶ حاخناو5 وطعع2عع1 هس10 هصه نگ ۴۵۶ م0 مکعنفکآ ۷266۶ هد رون م1۳20 صش۸ رفعل‌ناه ع+صعحصص ول 106 معصذ وعمامصط 1 فمد ععصن5 مصن و13 0 200 00-0020 عنصود0 ۹ ۶و۶ صمنعنصع 0 نع وی بل ۰ ونممس] +عصنعه ۸ ععصس)؟؟ محهعمقطل 1 موعقم 7 ۸6 ,(2008) «وعع4ومگ بص۵دز(] تحص و1020 عطخ که عغنصهاگ عصمطا عط ۵۵ ص۲00 0(۰ع) 00۵0 عمج ملع ۶0۶ عاعو 6ص لمطاملع لهصمنهد ۸ همق صحصاصصذ معط مصد ,(51069) علووی آمنع11 طادنسظ ,لع 10 رع2 غه اجه عصعری 2 فلع نو فصد +صعصم ما ع01 ۰ ۵6دون وفطصر ,عاص عم ,(2003) نا بسا ۵2 عس210 - عصص۸ عظ مجعل۸ .05ع۲ ۲اامتصحصم ,6ص ۳۶0 صز صمنکحاع ۳ لعنمی وصتمطاصی هنز صو8 2 حدم ۴و کعل عط1 84-5۰ .۳ دفععم طند نصن وعونک0 بلهاص۸ م02ط ,38 ۲۵1 ,10۵۳۵۵ 6۴ 100ع۲ ات56 هد020ع10 ووطعقعص۸ ععلست وقتاع5 بیع ,(2001) ۳۰ وهی [ موس‌گهنله 1" وطاحص 2 عط صذ دنو ]1 2100 لمصونیعا ,(2005) ۲۳۵۵0۰ ص31 مد ناد 0 نعطوط / 5عغ هکس دا حصعحد /ع 0 بدا ,کح حح ج وا تعاطا هنهک / / :05 1 داح 0 / و0 صاماصع حصح ملع طامصنهاکن / / :05 02۵ / دع 2۳ 6 0۴2/00 .۰0 جع جرج روصنم که / / :0۹ (30.10,2019) .2002 دمص کج عم هگ / کوج / عد وه /علو ح عص که / / یط ععک 5 ناک هط وج از مد وزی دادن / ٩ ومع ی ۵ / / :5 تعاطا منم ک هس۳0 - دوع وج و0 / کا هدع ۳ / / :0۵ 2عع[0د 0-ط 3 / /نطقط نصز عاطهانو ۸ و عوصع ۹ جصصم) عنعنس ۴۲ .(2014) 317 << ۵1٩ .(1996) 0۳06۶۹۰ هد کصونصنم0 من ۸ مکخصعصصول نز گم ومع [16 1106۰ حص00ع1 .2020 ۳۶0 عط صز ۳۳60 .(2020) 520 نع طع13 ۰ اج 3۳6266 ۵4 فعن م۳0 ۵۶ عا نهآ :2019 اعو00ع 1 دوع +0016 ععصعااع یت مولع 106 علطمصنوهنگ 6۶ عفصعو۸ 2030 عطا فصه کهنا << [ 2022-10-19 00 26.30۳ زنا .1016/5 ز ۳۵ 300102060 ]

بسته بودن محیط زیست خلیج فارس[1] و عبور نفتکش ها و بهره برداری بیش ازحد استاندارد جهانی، موقعیت زیست محیطی این خلیج را به خطر انداخته است. اشاعه فرهنگ دریامحور، اقتصاد آبی و گنجاندن سیاست های آن در قوانین هشت کشورحوزه خلیج فارس، با توجه به ابعاد مختلف و اعمال آن برای رسیدن به توسعه ای پایدار، بسیار ضروری است. سوال اصلی این است که عملکرد دولت های حوزه خلیج فارس با تاکید بر شاخص های توسعه پایدار، چطور می تواند در پایداری توسعه محیط زیست دریایی خلیج فارس موثر باشد. این مقاله به روش تحلیلی و به صورت کتابخانه ای، میزان عملکردکشورهای حوزه خلیج فارس نسبت به توسعه پایدار محیط زیست دریایی را مورد بررسی قرار داده است. پس از بررسی این شاخص ها، میزان استاندارد جهانی مولفه های توسعه پایدار در سه بخش اجتماعی، اقتصادی و محیطی با اهداف12، ۱۴، ۱۵ و ۱۷ دستورکار2030[2]سنجیده می شود. طبق نتایج به دست آمده، دستیابی به توسعه پایدار محیط زیست دریایی خلیج فارس، تنها با ایفای نقش بهینه هر هشت کشور در تعامل با یکدیگر، میسر و مقدور خواهد بود. [1] Persian Gulf [2] Agenda 2030

449206

روانی نیز می‌گردد. به‌لحاظ اجتماعی عنصر امنیت نکته مهم دیگر اینکه الگوی مواجهه با این‌گونه بیماری‌ها ذاتا پویا و متغیر است؛ زیرا باتوجه به یافته‌های علمی یا پیامدهای اقدام به‌سرعت عوامل موثر در برنامه‌های اجرایی تغییر می‌کند؛ برای‌مثال به ماهیت و نوع بیماری» چگونگی شیوع» بیماران و افراد در معحرض بیماری» کادر بهداشست و درمان» امکانات بهداشتی و درمانی و درمان‌پذیری توجه می‌شود؛ بنابراین این گونه الگوهای رفتاری باید قابلیت تطبیق و اکنون برای تبیین قواعد پایه و بهخصوص باتوجه به؛مرحله کاربرد آنها لازم است ابتدا به عناصر موّثر بیماری واکامب‌ارد مط و وهای و قراعذ پایه تبیین شده و سپس سخن از رفتار اخلاقی و حقوقی نسبت به بیمار و بیمازی واگیر و شایع است. دراینجا نیز رویکردهای گوناگونی وجود دارد که نیازمند بررسی حقوقی و اخلاقی ازآنجاکه این مطالعات در سطح نظری یا کاربردی در نظام‌های اخلاقی و حقوقی متعددی صورت گرفته است. در مقاله حاضر از یافته‌های این دسته از پژوهش‌ها گفتار نخست: عناصر موضوعی بیماری‌های واگیر و مواجهه با آن موضوع قواعد و احکام فقهی و حقوقی در مواجهه با بیمار و بیماری» غالبا فسل با ترک فعل است. دراینجا باید نسبت رفتار را با این‌گونه بیماری‌ها تبیین کرد. برای شناخت نسبت رفتار با بیماری همه‌گیر و ارائه قواعد مربوط به برنامه اقدام مواجهه با آن لازم است نوع بیماری به‌لحاظ ابتلا و شیوع بررسی شود. بررسی ویژگی‌های بیماری به‌عنوان طرف رابطه در قواعد و احکام حقوقی در دو سطح صورت می‌گیرد: نخست در سطح ابتلا و ویژگی‌های آن و دیگری در سطح چگونگی پیشگیری و مواجهه و درمان. به‌خوبی روشن است بحث دوم مترتب بر موضوع اول می‌باشد؛ یعنی زمانی می‌توان افعال مربوط به مواجهه را بررسی کرد که چگونگی ابتلا به بیماری و شیوع آن منشأا ابتلا برای مواجهه با استمرار بیماری یافتن راه درمان اهمیت دارد. اپیدمی‌شناسان باتوجه به الگوهای همه گیری, آن را به دو دسته همه‌گیری با منبع 0۵6) تقسیم می‌کنند. همه گیری با منبع باز نیز خود دارای صورت‌های گوناگونی است؛ برای‌مثال اگر اشخاص زیادی در زمان واخدی همه در معرض بیماری قرار گیرند همه‌گیری با منبع شیوع انقطه‌ای (0101076216 ۳0101-5017۲60) روبه‌رو هستیم. در نوع پخش شونده» انتقال از یک شخص به شخصن,.دیگری به‌طور مستقیم اتفاق می‌افتد. نمونه این را می‌توان در سفلیس دید. همچنین ممکن است انتقال ازطریتی یک حامل فیزیکی (ع16007ع11ع۷) (ابزارمحور):باشد؛ برای‌مثال .در هیپاتیت 8 و 111۷ با استفاده از سوزن آلوده انتقال صورت می‌گیرد. یا انتقال ازسوی یک حامل سرایت‌دهنده (10700706ع۷6) اتفاق می‌افتد؛ مانند تب زرد که ازطریق پشه منتقل می‌شود. این تفکیک ازنظر همه‌گیری‌شناسی دارای اهمیت است و به‌خاطر پیش‌بیئی وضعیت آینده برای تأمین حقوق مردم به‌خصبوص توشط,دولت دارای اهمیت است؛ مثلا اگر همه‌گیری از نوع پخش‌شونده"؛باشد. بیش از یک بار شیوع محقق می‌شود؛ زیرا این انتقال در دوره نهفتگی قرار گرفته و دوباره فعال می‌شود ( ۵۶ ۳۲1000105 ۳۵0 سنط 8۳۵0067 5 13021 نز201 صزروع م1 ص1۵0 م۳). افزون‌براین توجه به منشا بیماری به‌لحاظ مسئولیت پیامدهای زیانبار و احراز دخالت عامل انسانی در تولید یا شیوع بیماری دارای اهمیت است؛ ازهمین‌رو متخصصان درصدد یافتن منشا بیماری یافتن اولین فرد بیمار هستند تا بتوان بر فرض حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... کشف منشا یا ابهام در منشأ نیز اقدامات لازم را سامان داد. چگونگی شیوع به‌لحاظ همه‌گیری‌شناسی و حقوقی دارای اهمیت است؛ زیرا در آن نسبت رفتار با سرایت مشخص می‌شود» اما طبقه‌بندی گفته‌شده کافی نیست. برای تحلیل حقوقی لازم است با نگاه حقوقی مطلب را دنبال کنیم. ازآنجاکه درحال حاضر با بیماری ناشی از ویروس 19 0۷110 روبه‌رو هستیم. باید خصوصیات سرایت ویروس و وضعیت بیماری و عوامل موثر در ایجاد و درمان آن روشن شود. گفتنی است اين عوامل و تبیین آنها یا تغییر و اضافه‌شدن به این فهرست نیازمند نظر کارشناسان است. آنچه دراینجا بیان می‌شود. حسب گزارش‌های مطرح است ولی برای ارائه مدل و چگونگی تأثیر و تأثر آن اهمیت دارد. افزون‌براین به‌لحاظ اصطلاحات به‌کار رفته در نوشته حاضر نیز باید متذکر شد برخی از آنها به‌صورت تخصصی نیست و به‌گونه‌ای بیان شده است که بتوان در مباحث اخلاقی و حقوقی همان‌طور که گفته شد یکی از انواع همه‌گیری:با منبع پخش‌شونده به‌صورت مستقیم است. آینک,ذر قضیه 19 001 ظر مطابق گظریه کارشگاسان: از اسان به: اتسات اتفاق می‌افتد؛ درنتیجه باتوجه به این شیوه انتقال باید نوع آن را همه‌گیری پخش‌شونده مستقیم دانست و ازهمین‌رو موضوع را بررسی.کرد. همچنین ازآنجاکه ویروس بر روی اشیا تا حدودی ماندگار می‌شود» به‌نوعی ابزارمحور نیز هست؛ با این تفاوت که شخص انتقال گیرنده دراینجا خود عامل"موئراست. این امو در تنظیم محدودیت‌ها و دومین نکته درمورد تحلیل ماهیت این است که در19 077170 امر بیمارشدن و در شیوع آن با رفتار اختیاری چندانی روبه‌رو نیستیم؛ زیرا انتقال ویروس و درنتیجه بیماری بر اساس آنچه متخصصان می‌گویند. از راه تنفس صورت می‌گیرد. بیمار با عطسه» سرفه و نفس‌هایش دیگری را مریض می‌کند و فرد گیرنده نیز از راه تنفس و مراودات عادی که اموری غیراختیاری و ضروری‌اند ویروس را می‌پذیرد. این مسئله سبب می‌شود بیماری کرونا با بسپاوی از بساری‌ها متقارت پاقدینابراین بابد گنت اقتضا برای بیماری در تنفس است که یک فعل ضروری برای حیات می‌باشد. رکن سوم ماهیت مسئله باتوجه به رکن اول و دوم پدیدار می‌شود. در رکن اول عنوان شد که شیوع از انسان به انسان و انتقال از راه امور غیراختیاری و امور ضروری زندگی شخص بیمار همچون تنفس صورت می‌پذیرد. این مسئله باعث می‌شود رکن اساسی دیگری در ماهیت کرونا با عنوان «امر اجتماعی» محقق شود. امر اجتماعی عنصری است که بیعژی‌پکزاونا #وپخلاف اکثر بیماری‌های دیگر که از راه‌هایی همچون غذای ناسالم)«فعل و آنفعالات بدن با ...لتق" می‌شوند پیدا می‌کند. البته فرست است که در بیماری‌های دنکنیز رفتارهای اجلیفی تأثیرگذار است» ولی سبب نمی‌شود آنها را امری اجتماعی به حساب بیاوریم. اما کزونا ذاتا یک امر اجتماعی است و با اجتماع افراد به‌نحوی که در تماس مثرباشند.» انتقال می‌یابد و ادامه حیات می‌دهد. در جمع‌بودن» در کنار یکدیگربودن"و روابط اجتماعی مبتنی بر ارتباط نزدیک برهمین‌مبناست که مثلادر شهرهای بزرگ:نسبت به شهرهای کوچک» در شهرهای کوچک نسبت به روستاها و در آپارتمان‌ها نسبت به خانه‌های ویلایی شیوع این بیماری شدیدتر و گسترده‌تر است. همه این نسبت‌ها به‌دلیل اجتماعی‌بودن ماهیت این بیماری بای تریه: ذاشت, به صرف اینکه این بساری (بالساط تحره دار ات بهکنفسن فربوط می‌شوه: نمی‌تران آنا را آمری تماسا غیراختیاری پنذداشت؛ چراگ: بات زجه به روشن‌بودن علت درگیرشدن با بیماری» می‌توان برخی افعال اختیاری را در حوزه پیشگیری متصور شد؛ پس پیشگیری از این بیماری را می‌توان یک فعل اختیاری حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... باتوجه به اینکه هنوز واکسنی برای این بیماری وجود ندارد. نمی‌توان ازطریق پزشکی شرایط پیشگیری قطعی را به‌صورت فردی محیا کرد. این امر در تفسیر از حق سلامت و سنخ‌شناسی نوع مواجهه دارای اثر است که در مباحث بعدی مورد توجه قرار درمان‌ناپذیری بعد دیگری از مختصات این بیماری است. پزشکان معتقدند باوجود داروهایی که تاکنون به‌عنوان کنترل‌کئنده‌های ظفونتی برائ بیماران مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنان درمانی قطعی برای بیماری در دست.نیست. وجود درمان قطعی در سیاست گذاری‌ها تأثیر بسزایی می‌یراد ک اد اه سفن شنصر ذرسان جمعی نیز بدین‌معنا که بر اثر بیماری.پادتن مناسب در بدن شخص مبتلا تولید شود و مانع بروز آنچه هم‌اکنون محقق شده است. شیّوع این بیماری"ذر سطح جهانی بوده و درگیری تقریبا تمامی کشورهای جهان با آن است؛ ازهمین‌رو موضوع جنبه بین‌المللی یافته است. به‌عبارت حقوقی در سطح روابط اجتماعی هر عمل تنفس ازسوی هر شخص مشروط به اینکه در مجاورات»«دیگری باشد, متضمن این احتمالاسّت که باعث سرایت ویروس شود و شیوع این بیماری را تقویت کند. افزون‌براین هرگونه رفتاری ارادی با غیرارادی که سبب خروج همراه با نیروی ذرات از درون دهان به بیرون شود. ممکن است متضمن ویروسی باشد که با قرارگرفتن در روی اشیا افراد دیگر را که آن اشیا را باتوجه به این امر می‌توان این گونه گفت که عمل خاص تنفس می‌تواند به‌عنوان مسئله دیگری که باتوجه به گزارش‌های متخصصان درمورد این بیماری مطرح می‌شود. دوره درگیری بیمار با ویروس کروناست. در این دوره علاوه بر بروز آشکار بیماری در بیمار با دوره پنهان بیماری نیز روبه‌رو هستیم. بیمار در این دوره حامل ویروس است» ولی نشانه و علامتی از آن در خود نمی‌بیند؛ بنابراین از اینکه ممکن است ناقل بیماری باشد» آگاه نیست. «دوره پنهان» نیز رکنی از ارکان ماهیت کروناست که در تحلیل‌های پسینی باید بدان توجه داشته باشیم؛ برای‌مثال چه‌بسا قواعد متفاوت مسئولیت در این دوره موضوع بحث قرار گیرد. دولت‌ها درمورد بیماری‌های جدی مانند 13 0010 مسئولیت‌هایی را براتی این دوره نیز مقرر می‌کنند. مسئله مورد توجه دیگر میزان احتمالاتناشی از مراودات و رفتارهای اجتماعی در شیوع بیماری است. این ادر کنار هم‌بودن و ارتباطات نزدیک فیزیکی چه میزان در بیمارکردن افراد تأثیر داشته است۷ توجلا ب* آمارها, و#گزارشانرسمی ما را به این نکته سوق می‌دهد که میزان احتمال؛در.شیوع, زایاد و قابل توجه.است. در تحلیل‌های فقهی و حقوقی توجه به این مسئله بسیار مهم :است؛ زیرا در موضوع‌شناسی قواعدی چون منع اضرار يا دفع ضرر محتمل یا خوف از ضرر این امر دارای نقش تعیین‌کننده می‌باشد. دراینجا سه مسئله از یکدیگر قابل تفکیک است؛ نخست اینکه به‌لحاظ علمی و بر اساس یافته‌های قابل سنجش, میزان احتمال در سرایت به چه میزان است. دیگری قهم عرفی سببیت است که تا چه|اندززه#رفتایا حلمارل را قیب تحقق بیساری و زیان می‌داند و سوم اينکه میزان سببیت موردنظر قانونگذار به چهه میزان است. افزون بر میزان احتمال» بررسی امر محتمّل نیز داراری اهمیت است. امر محتمل در مسئله فعلی شدت زیان و ضرری است که بیمار در طول دوره مریضی با آن روبه‌رو می‌باشد. میزان آسیب‌ها ازجمله عفونت‌های ثانویه و احتمال مرگ و میر امر محتمل را برای ما تبیین می‌کند. درمورد کرونا با عنایت به‌نظر متخصضصان می‌توان گفت میزان محتمل نیز قابل توجه است. نکته مهم درباره محتمل و میزان زیان آن است که حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... مشخص شود نسبت زیان با افراد مختلف مردم چگونه است؛ برای‌مثال گفته می‌ شود بیماری 0071019 بر افراد مسن یا اشخاص دارای بیماری‌های زمینه‌ای بیشتر اثر دارد. همان‌طور که در بررسی موضوعی بیماری گفته شد. دراینجا بحث عمده و مهم درباره بیماری همه‌گیر و شایع است که البته جزئی از این ساختار نیز مواجهه با بیمار است. این امر نیازمند موضوع شناسی است تا جایگاه مباحث حقوقی و اخلاقی در آن روشن شود. اکنون این پرسش مطرح می‌شود که چگونه و با چه رفتار مشروعی می‌توان با فرض وضعیت بیماری و نوع انتقال و دیگر عناصر مربوطه که در موضوع‌شناسی بیماری گفته شد سرعت شیوع و میزان شیوع و درنتیجه زیان به اشخاص را کاهش داد؛ همچنین باتوجه به کاوش‌های علمی درباره بیماری و واکسن و درمان آن که برخی به‌صورت احتمالی مطرح می‌شود. اقدامات مناسب را طراحی کرد. همان‌گونه که روشن است. این موضوع دارای بعد پزشکیو همه‌گیری‌شناسی است. دو ساختار رادیکال دراین‌باره وجود دارد؛ نخست اینکه به‌خاطر ماهیت سرایت و طریق انتقال انسانی آن. برای قطع*زنجیره ارتباط قرنطینه کال اجرا شود. چه‌بسا برای اجرای چنین امری نیازمند الزام» اجباراو ایجاد شدید محدودیت در حقوق و آزادی‌های مردم باشیم و سبب اختلال قابل توجه در امور اجتماع شود. این پيامدها به‌ویژه طولانی‌شدن اختلال در امور اجتماعی به‌طور خاص درمورد بیماری 0071019 که دوره خاصی برای بیماری قابل تصور نیست. مورد توجه قرار گرفته است. در برابر این طرح» توصیه برخی محققتان مطرح,است که درست برعکس با آزادسازی روابط اجتماعی و ازتباطات فیزیکی اجازه داده شود تا شیوع این بیماری روند طبیعی خود را طی کند و درنهایت به مصونیت جمعی منجر شود. با این استدلال که مصونیت جمعی (1730117 16۲۵0]) مبتنی بر این امر است که اگر در یک بیماری مسری میان انسان‌ها جمعیت زیادی مبتلا شوند در این جمعیت مصونیت به‌وجود آمده و بیماری کم‌کم ازمیان می‌رود (۲.490 ,2018 بله 61 52780 ب,طینهاو80). هرچند برای رسیدن به چنین سطحی از مصونیت. عده زیادی مبتلا شوند یا جان خود را از دست بدهند. ولی این امر جریان طبیعی امور و به‌گونه‌ای اجتناب‌ناپذیر است؛ زیرا وضع قرنطینه کامل نیز جریان امور اجتماع را با اختلال جدی روبه‌رو می‌سازد. همان‌طور که مشاهده می‌شود. این دو ایده دو طرف مواجهه محسوب می‌شوند. بررسی این دو نیازمند تأیید علمی به‌لحاظ نتیجه و مشروعیت به‌لحاظ مبانی نظری اخلاقی و حقوقی است. اکنون اگر هریک از اینها با مشکلات علمی, اخلاقی, حقوقی یا اجرایی روبه‌رو شود مدل‌های جایگزین نیازمند رفت و برگشت علمی میان باتوجه به مطالب پیش گفته: طراحی الگو نیازمند شناخت بیماری و چگونگی همه‌گیری آن ازیک‌سو و کاهش و ازمیان‌بردن آن آزسوی‌دیگر است. این الگو باید متبنی بر اصول و قواعد اخلاقی و حقوقی باشد. ولی آنچه دراینجا اهمیت دارد. یافتن نقطه کانونی الگو است. با یافتن نقطه کانونی بخش‌های دیگر با آن هماهنگ خواهد شد. بر اساس نظریه‌های اخلاقی دو رویکرد مهم باردو کانوّن دراینجا مطرح شده است؛ نخست رویکرد «وظیفه‌شناسی اخلاقی و:اصول گرایی)» و دیگری رویکرد «نتیجه‌گرایی و بیشترین منفعت». رویکرد وظیفه‌محورابز حقوق.پایه "و وظایف تأکید می‌کند. حال آنکه رویکرد نتیجه‌محور بر پیامدهای تصمیم تأکید ورزیده و حتی داوری اخلاقی درباره حقوق و ارزش‌ها را بر همین محور انجام می‌دهد. اگر رویکرد اخلاقی براین‌باور بود که افراد باید به تکالیف اخلاقی خود عمل کنئل این رویکرد معتقد است افراد باید به‌گونه‌ای رفتار کنند که بهترین نتیجه حاصل شود. البته اینکه بهترین نتیجه چیست» به اما هر دو اینها نمی‌توانند به بعد دیگر بی‌تفاوت باشند؛ یعنی اینکه رویکرد نتیجه‌محور باید به ارزش‌های اخلاقی نیز توجه کند. هرچند ممکن است ارزش‌ها را منفعت‌گرایانه تفسیر کند و رویکرد وظیفه‌محور نیز نمی‌تواند به نتایج بی‌تفاوت باشد و چه‌بسا راه‌حل‌های موقت يا استثنایی مقرر کند. به‌طور روشن و کاربردی» آنچه مورد اختلاف است. تأثیر این رویکردها در اولویت‌بندی و فرایند اجراست ( ۵۶ 10908010 :866 حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... 7 ,6 1/16000)؛ ازهمین‌رو می‌توان گفت بر اساس ادبیات فقهی, اگرچه رویکرد وظیفه محور است. ولی برای تشخیص وظیفه و تعیین اولویت به نتایج و پيامدها نیز در طراحی الگو با دو دسته ارزش و حقوق روبه‌رو هستیم؛ ارزش‌ها و حقوقی که متعلق آنها به‌خاطر بیماری در معرض تهدید قرار می‌گیرند و به‌گونه‌ای باید از آنها محافظت شود؛ مانند حیات و سلامت انسان و ارزش‌ها و حقوق و مقرراتی که ناظر به رفتار مواجهه با پیماری است. اکنون ممکن است اين ارزش‌ها و حقوق اعمال شود یا اینکه به خاطر برنامه مواجهه با بیماری محدود يا معلق شود؛ برای‌مثال مالکیت یکی از ارزش‌ها و حقوق بنيادین شناخته شبات ال اگی‌گخصی نبازمند درمان به‌گوته‌ای باشد که باید از اموال دیگری استفاده/کند»*حقآمالکیدت خصوصی مالک با شرایطی دو موضوع مهم در حوزه بیماری‌های واگیرادر معرزض آسیب است؛ نخست حیات و دیگری سلامتی عده زیادی از مردم که باتوجه به شیوع آسیب به آنها درحال ازدیاد است. این دو موضوع وق مجینواب میشوند, کاغبارت است ان حق حیات و حق بر سلامتی و ازآنجاکه مردم نیز در جریان این شیوع قرار می‌گیرند. ازسویی آگاهی آنها به موقعیت خود و جامعه تأثیر مهمی دراتصلمیم‌گیری فردی و جمعی داشته و ازسوی‌دیگر به‌خاطر غیرقابل پیش‌بینی‌بودن تبعات بیماری و به خصوص نبود راه برای درمان, امنیت روانی جامعه به‌شدت در معرض سیب قرار می‌گیرد و جامعه دچار خحوف و وحشت می‌شود؛ پس باید از حق امنیت نیز پاد کرد. «حق حیات» ازجمله مهم‌ترین و اساسی‌ترین حقوق است. باوجود حیات است که حقوق دیگر معنا و مفهوم می‌یابد؛ ازهمین‌رو مادّه ۳ اعلامیه جهانی حقوق بشر به‌صراحت ولی بدون اشاره به منشا و ماهیت حیات. با این عنوان که هرکس حق زندگی» آزادی و امثیت دارد» حق جیات را به‌رسمیت شناخته است. اعلامیه: جقوق بشنر اسلامی نیز با تأکید بر منشا حیات و ماهیت آن در بند الف ماده ۲ مقرر می‌دارد: زندگی موهبتی است الهی و حقی است که برای هر انسانی تضمین شده است و بر همه افراد جوامع و حکومت‌ها واجب است از این حق حمایت نمایند و در مقابل هر تجاوزی علیه آن ایستادگی کنند و کشتن هیچ‌کس بدون مجوز شرعی جایز نیست. مبنای مشروعیت حق حیات ازجمله مباحث بسیار دقیقی است که آثار حقوقی بسیاری به‌دنبال دارق: سین اصلی در این است: که خیات به‌غنوان ارزش بنیادین و در قالب یک حق اساسی, بر چه مبنایی استوار است. آیا ارزش زندگی انسان به اراده یک انسان بستگی دارد؟ به‌عبارت‌دیگر آیا حقخیات. ذژتخوزه امسور خصوصی است که اختیار آن در دست انسان اسسای واه ابن»اشان‌وشرد نخ2 دارای حیات باشد. پدر باشد یا مادر پزشک يا سیاستمدار - یا اینکه ارزش زندگی او حیات ناشی از نوعی توافق اجتماعی است که افراد دز احترام به آن با یکدیگر توافق کرده‌اند يا اینکه باید پا را از این فراتر نهاد و انسان را از بند اسارت مادیت و خودبنیادی رهایی بخشید و حیات او را نه‌فقط به‌صورت تکوینی» پلکه به‌صورت تشریعی ناشی از اراده خداوند انديشه اسلامی به‌عنوان یک دین توجیدی,» مبنای این حقوق رابه حکمت خلقت در مرحله تکوین و اراده شارع در مرحله تشریع بازمی‌گرداند. بناابر درک عقل در گفتمان توحیدی و گفته خالق و شارع خیم وی انسان را عبث نیافریده است. بلکه انسان موجودی هدفمند و دارای غایت است که پیامبران دز طول تاریخ به آن تذکر داده‌اند تا بشر راه را گم نکند؛ بنابراین برای یافتن مبنای حق حیات نیز باید به ماهیت انسان دارای هدف ازیک‌سو و اراده خالق و شارع ازسوی‌دیگر توجه نمود؛ ازاین‌رو اعلامیه حقوق بشر اسلامی» در بند ب مادّه ۲ زندگی را موهبتی الهی می‌داند و به افراد و حتی خود شخص اختیار ازمیان‌بردن آن را نمی‌دهد. با این رویکرد حق حیات افزون‌براینکه برای دولت و دیگران مسئولیت به‌دنبال دارد برای خود شخص نیز حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... دو بحث مهم که دراینجا درباره حق حیات مطرح است» عبارت‌اند از اینکه آیا حق حیات فقط به‌معنای این است که شخص کشته نشود یا اینکه وی دارای حق حیات مطلوب نیز هست؛ بدین‌معنا که هر شخص حق رفاه دارد یا اینکه حق نسبت به کاهش فقر یا حق دارد تا نیازهای اساسی وی تأمین شود (۳.108 ,1985 ,ا800۵). این بحث را درباره سنخ حق دنبال خواهیم کرد. اکنون اگر حق حیات ازجمله حقوقی دانسته شود که وظایف ائباتی باید نسبت به آن انجام گیرد» سخن درباره میزان تکالیف درباره حق سلامت معادل (77621[10» دارای سه معناست که .دو معنای آن به بحث حاضر مربوط می‌شود (0.558 ,1 «/اتقط10100 316عم00[1 310 طاصزآذ نع ). گاهی سلامت به انسان نسبت داده می‌شود و امور روحی» روانی وابدنی وی را پوشش می‌دهد که دراین‌صورت می‌توان آن را به"تنلازست معنا کرد وهگاه بلا,یفک وضعیت نسبت داده می‌شود و موقعیت مترقی همراه با خوبی و رفاه را.دربرمی گیرد. بااین‌حال می‌توان این دو معنا را به یک امر مفهومی مشترک برگرداند واسلامت را به «حالت شخص يا چیزی اسناد داد که کارکردهای آن با غایت و موقعیتش هماهنگی» داشته باشد. باتوجه به همین معنا سازمان جهانی بهداشت در تعریفسلامت مقرر می‌دارد: «سلامت وضعیت با رفاه کامل جسمی, روانی و اجتماعی است. نه صرف نبود بیماری و معلولیت». سازمان جهانی بهداشت در؛تعریف سلامت به سه امر جسمی, روانی و اجتماعی اشاره نموده و به امور معنوی اشاره انکرده است و رفاه معنوی نیز مورد توجه واقع نشده است. شورای عالی انقلاب فرهنگی به این نکته توجه کرده و در تعریفی از سلامت مقرر داشته است: سلامت رفاه کامل جسمی, روانی اجتماعی و معنوی است و تنها به نبود بیماری و معلولیت اطلاق نمی‌شود(مصوبه ۶۱۳ شوراي عالي اگرچه نگاه به مقوله سلامت و مراقبت‌های بهداشتی بیشتر رویکرد اقتصادی و تجاری داشته است (2005 ,60000۵0 :866)» ولی به مرور بعد حقوقی سلامت غلبه یافته است و حتی با اصطلاح حق بر سلامت روبه‌رو می‌شویم» ولی باتوجه به تعریفشی که از سلامت ارائه شد اصطلاح حق بر سلامت در اسناد و متون حقوقی کمتر به‌کار رفته است. حتی تصویر آن به‌صورت یک حق مستقل برای بشر نیز همراه با ابهاماتی است (0.9 ,2012 ,ط70801). نگاهی اجمالی به اسناد بین‌المللی نشان می‌دهد متعلق حق در حوزه سلامت. برخورداری از استانداردها در حوزه سلامت جسمی و روانی است؛ پرای‌تحونه می‌نوانا به سا 85 ششرر سطل فحل اشاره کرد که سازعات رایه استانداردهای بالاتر زندگی ملزم می‌داند؛ همچنین در مقدمه اساسنامه سازمان جهانی بهداشت امه است: «بهره‌مندی از بالاترین استاندارد دست‌یافتنی سلامت. فارغ از نژاده دین, عقاید سیاسی و موقعیت اجتماعی و اقتصادی» یکی از حق‌های بنیادین بشر محسوب می‌شود» (1946 مطصناهمنصهع0۳ ج 13621 ۷۵۳1۵ عطا ۵۶ دمنانی02) نععی) .۰ بااین‌حال شورای عالی انقلاب فرهنگی:ایران» در حوزه حقوق زن به حق بر سلامت حق سلامت زنان [حق زنان بر سلامت] به‌معنای برخورداری از سلامت جسمی. روانی» اجتماعی و معنوی در زندگی افردی» خانوادگی و اجتماعی باتوجه به ویژگی‌های آنان در مراحل مختلف*زندگی بوذه او .ازجمله حقوق طبیعی و همگانی محسوب می‌شود و مسئولیت تأمین آن بر عهده دولت‌ها می‌باشد (شور اي حق بر سلامت یک نهاد خردمندانه بوده, لازم است به‌گونه‌ای تعریف و طراحی شود که بهره‌متدی از آن میسر ی مفید باشه ی‌ازطرفی»*اقپاگات دولت (شخص موظشف کمیته حقوق اقتصادی» اجتماعی و فرهنگی, درنظر خود به چهار عنصر ضروری که در تمام اشکال و سطوح حق بر سلامتی جریان دارد. اشاره می‌کند ( 204 ۳6020۳2 1777 4 ,2000 ,لا [500۵)؛ این چهار عنصر عبارت‌اند از فراهم‌بودن ( نادند ۸) بدین‌معنا که تسهیلات, کالاها و خدمات حوزه سلامت باید به‌مقدار کافی در داخل کشورهای عضو آماده باشد. البته نوع دقیق این امکانات بر حسب عوامل متعدد. ازجمله حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... توسعه اقتصادی دولت عضو تفاوت خواهد داشت. بااین‌حال این امکانات باید شامل عوامل اصلی موثر بر سلامت مانند آب آشامیدنی مطمئن و سالم» تسهیلات کافی نظافت, بیمارستان‌ها و پرسئل آموزش‌دیده گردد. عنصر دیگر عبارت از در دسترس‌بودن (011[0زو9ع2ع۸) است. این عنصر بدین‌معناست که تسهیلات. کالاها و خدمات مربوط به سلامت باید در دسترس همگان, به‌ویژه آسیب‌پذیرترین با دسترس‌بودن خود دارای چهار عنصر اساسی است که عبارت‌اند از: عدم تبعیض, در عنصر دیگر پذیرفتنی‌بودن (1201117مع۸22) است که بر اساس آن تسهیلات, کالاها و خدمات سلامت باید با مراعات؛اخلاق پزشکی و:درنظرگرفتن فرهنگ افراد و اقلیت‌ها ملاحظات جنسی» چرخه حیات آو رای اصول رازداری در اختیار همگان نهاده شود. همچنین عنصر کیفیت (انلها(0) دارای اهمیت است که بر طبق آن تأییدشده علمی و دارای تاریخ مصرف"معتبر است؛ همچنین تجهیزات بیمارستانی, آب آشامیدنی, نظافت و مانتد آن نیز بایدپگارای کفیگ موق تأیید باشند. (61۵). امنیت که در برخی از متون روایی به «فراغ) (مجلسي. 13 جچ ۱۳ م۹ ۲) نیز تعبیر شده است (همان)» ازجمله نیازهای انسان است که به‌خاطر اهمیت آن در کنار سلامت به‌عنوان دو نعکلد, ید نمی‌شود که مردم"قدر آن را کمتر می‌دانند؛ ازهمین‌رو از آنها به «نعمتان مکفورتان) تعبیر می‌شود (فیض کاشاني» ۰۱۶۳۰ چ ۲۶ ص۴۶ ۱۶). اهمیت امنیت به‌اندازه‌ای است که ابراهیم باساختن کعبه دو دعای مهم کرد؛ یکی اینکه «پروردگارا! این شهر را ایمن گردان» و دیگر اینکه «و مراو فرزندانم را از پرستیدن بتان دور دار» ( ابر اهیم : ۳۵). اهمیت امنیت به‌اندازه‌ای است که رفع آن و دچار هراس‌شدن به‌عنوان سزای کفران نعمت امنیت شمرده شده است. خداوند در آیه ۱۱۲ سوره نحل به شهری مّل زده است که: امن .و آمان بسوه [و] روزیش از قرسو فراوان می‌رسید؛ پسن [ساکتانش] نعمت‌های خدا را ناسپاسی کردند و خدا نیز به سزای آنچه انجام می‌دادند طعم صرف‌نظر از امنیت فردی که معمولا در کنار آزادی یاد می‌شود., حق محیط امن نیز هر پرشمی. از استاد شناشعه ده است؟ برای‌قال کشراس سازیان ملل ذری ره سسیط انسانی در سال ۱۹۷۲ از حق نسبت به محیط امن را به‌رسمیت می‌شناسد ( ,1۵62720 این حق در کنار حق حیات مطرح است؛ زیرا ایجاد خطر در محیط می‌تواند حیات بسیاری را در خطر اندازد. یکی از خصوصیات بیماری‌های واگیر این است که به‌خاطر نشناختن ابعاد مهم و پيامدها اشخاص در جامعه وحشت‌زده می‌شوند. در همین راستا نیز ممکن است به رفتارها یا استفاده از روش‌های غیر معمول برای مواجهه با بیماری صرف شناسایی حقوق در معرض انیب در؛بیماژی برای طراحی الگوی رفتاری کافی نیست؛ زیرا آنچه دراینجا دارای اهمیت است. یافتن وظایف افراد ( ,1985 ,7008 9-) و دولت نسبت به خقوق است. برای شناخت این امر حقوق را به حق منفی و حقوق منفی دسته‌ای از حقوق‌اند: که ذیگران"حق مداخله در موضوع آنها را ندارند؛ به‌تعبیردیگر حق به‌معنای «آزادی از» است (۳.31 ,2009 ,23201]00۲)؛ برای‌مثال اگر حق حیات حق منفی شمرده شود. فقط دولت وظیفه ممانعت از کشته‌شدن مردم به‌وسیله دیگرتی را حواقد ذاشت: حقوق مثفی ,ريشنه درنظریههای فردذگرایانه و یرال قرن هفدهم و هجدهم داشته و با نظریه بازار آزاد در حوزه امور اقتصادی اجتماعی ارتباط دارد. بر اساس این نظریه‌ها دزلت درجهت تحقق کرامت انسانی» حق مداخله در حقوق و آزادی‌های سیاسی را ندارد (1010). در مقابل» حق مثبت به‌معنای استحقاق و ادعاها و حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... «حق بر داشتن» (10 8801) است؛ برای‌مثال اگر حق حیات مثبت دانسته شود دیگران برای تأمین حیات مکلف بوده و دولت باید اقدامات اثباتی انجام دهد. مراجعه به تاریخ فلسفه حقوق نشان می‌دهد, حق مثبت ريشه در سنّت سوسیالیستی قرن نوزدهم دارد و با نهضت‌های رفاهی اوایل قرن بیستم ارتباط دارد. هدف از این حق تأمین توزیع مناسب امکانات و ارزش‌ها در میان افراد است (0.32 ,1014). آنچه مورد اختلاف است اينکه آیا این تعهد حقوقی يا سیاسی است. برخی از دیدگاه‌ها و نظام‌های حقوقی اساشا ق مت را به‌عنوان حق نمی‌پذیرند و آنها زاادر حوزه امذاف و آرسان‌ها می‌شمارند که ذاتا تعهد نسبت به آن موضوع سیاسی است. این دیدگاه امریکایی حتی توسط کسانی چون جيمي کا رتر که به توسعه حقوق بشر اعتقاد داشت» پذیرفته شده است (۳.41 ,2006 ,ل1)2028۵6۵). در مقابل بسیاری این تعهدات را از سنخ حقوقی اکنون با این فرض که هر دق دسکی رن اب 96 اد ین اتلملاآد. شود درباره ماهیت و تمایز آثار آنها گفت وگوهای«فزاوانی«صورت گرفته است..در همین زمینه برخی ادعا می‌کنند حقوق منفی ارزش بیشتری.از حقوق مثبت دارند؛زیرا نشض حقوق منفی با اقداماتی محقق می‌شود که مضر به دیگزی است. در بزابرآنقضش"حق مثبت با ترک فعل و عدم ایصال نفع به دیگری همراه می‌باشد. همچنین برخی دیگر براین‌باورند که همه حقوق سیاسی اساسی, منفی‌اند (0.32 ,2008 ,5611099067867). روشن است در زندگی اجتماعی احاد مردم متعهد به احترام به حقوق یکدیگرند و تمایز میان حقوق مثبت و منفی به‌لحاظ عملی در تنظیم روابط میان آنها چندان تأثیری ندارد اما این تمایز نسبت به اقدامات دولت نسبت به حق اثر دارد؛ زیرا دولت.در حوزه حقوق منفی مداخله نمی‌کند. اما در حوزه حقوق مثبت» زمینه بهره‌مندی مردم از حقوق را فراهم می‌سازد صاحب‌نظران درباره این تقسیم اختلاف‌نظر دارند. برخی براین‌باورند که حقوق مثبت و منفی تفاوتی در ماهیت نداشته» بلکه در درجه متفاوت‌اند. در مقابل, برخی دیگر به تمایز بنیادین گفتمان حقوق بشر و تفاوت حقوق مثبت و منفی در اجرا اشاره می‌کنند. استدلال گروه دوم آن است که حقوق مثبت -اغلب حقوق اقتصادی,» اجتماعی و فرهنگی- همواره با محدودکردن حقوق منفی دیگران تضمین می‌شود و ازهمین‌رو مستلزم وظایفی برای دیگران خواهد بود؛ برای‌مثال اگر مالکیت شخصی از راه مالیات اجباری دریافت شود تا حق مثبت دیگری نسبت به مسکن تأمین شود» این مداخله سیاسی با حق منفی شخص به مالکیت خصوصی در تعارض است. ازسوی‌دیگر بر خحلاف حقوق مثبت. حقوق منفی را می‌توان در قالب قواعد کلی و انتزاعی بیان کرد که بر همه اشخاص بر پایه‌ای برابر و بدون استثنا صادق باشد (۳.33 ,101۵). در برابر دو دیدگاه پیش گفته برخی کوشیده‌اند میان هر دو گروه حقوق منفی و مثبت جمع کنند. این عده باور دارند حمایت از حقوق منفی مستلزم اقدامات ایجابی دولت است که هم‌سنگ حقوق مت هستند. همچنین حقوق انسان ترکیبی از استحقاق‌ها و وظایف مثبت و منفی است. معناداری حق بر مالکیت خصوصی مستلزم انجام تدابیری مانند تأسیس دادگاه پلیس و آتش‌نشانی از راه مالیات است. این شیوه استدلال نتوانسته است درک کند؛ که تفاوت میان حقوق مثبت و منفی به تفاوت در ماهیت اين دو حق اشاره دارد: نه اهزینه‌های اجرای آنها:.افزون‌براین ارتقا و حفاظت از حقوق منفی که پایه آزادی‌های اقتصادی ومدنی "و سیاسی‌اند. مستلزم وجود دولقی برخی کوشیده‌اند با بازگوکردن حقوق مثبت در قالب حقوق منفی مشکل تفاوت میان آنها را حل کنند؛ برای‌مثال حقوق مثبت نسبت به نیازهای مادی بشر را در قالب حق منفی «آزادی از نیاز) و.حق «آزادی از گرسنگی و بیمازی) قطرح کرده‌اند. این دیدگاه در نفی تمایز میان آزادی و استحقاق می‌کوشد. حال آنکه راه‌حل پیش‌گفته مشکل بی‌انتهابودن و عدم وجود مسئول برای این حقوق را حل نمی‌کند (1014). به هر ترتیب امروزه پذیرفته شده است که حتی در حقوق منفی نیز دیگر نمی‌توان به‌نظریه سنّتی تعهد به احترام صرف ازسوی دولت‌ها قائل بود و وظایف دولت‌ها باید به‌صورت مضیق تفسیر شود (:.۳ ,2011 ,6606.])؛ بدین‌معنا که تنها وظیفه دولت‌ها این است که نباید از راه فعل یا ترک فعل خویش ناقض حق اشخاص باشند ( ,719۳6۲ 4 ,2011). آنان همچنین باید از نقض مستقیم یا غیرمستقیم بهره‌مندی اشخاص از حق و همچنین نفی یا محدودکردن دسترسی برابر همه اشخاص نسبت به استفاده از حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... همان‌گونه که روشن است. برای تأمین حقوق در جهان معاصر به‌ویژه با پیچیدگی‌های زندگی اجتماعی و توسعه فعالیت‌های دولت این میزان از تعهد برای تضمین حقوق کافی نیست؛ به‌همین‌دلیل تعهدهای دیگری برای دولت‌ها مقرر شده سبرف‌اطر آ, این سید یک رجیی تسین کساتی که فی واگ ریاهش دولت طرحی چندوجهی ارائه داده است. ایده (1933 0۳۵ /3106 ۲وزا۸) می‌باشد (۱.161 ,2003 ,011060۵ع5). طرح وی به‌گونه‌ای بود که مورد توجه مجامع بین‌المللی قرار گرفت و رگه‌های آن در اسناد بین‌المللی نیز به‌خوبی نمایان شد؛ به‌گونه‌ای که این سه وظیفه در اسناد بین‌المللی مطرح شد.! به‌نظر وی افزون بر تعهد به احترام که به‌طور سنّتی پذیرفته شده بود دو تعهد دیگر وظیفه به حمایت و وظیفه به اجرا را پیشنهاد داد به‌نظر او دومین وظیفه دولت این است که از حقوق.مردم حمایت کند و اجازه ندهد دیگران اعم از مردم عادی یا کارکنان تحکومتی آن؛راانقض کرده یا به حقوق مردم تجاوز کنند. باتوجه به اوضاع و اخوالمحیطی وظیفه دولت در حمایت از آنچه گفته شد. توسعه بیشتری یافته و شامل حمایت در برابر تهدیدهای غیرمستقیم ازجمله وظیفه سوم دولت. تعهد به اجراست. بر اساس این تعهد دولت باید زمینه بهره‌برداری از حق را فراهم کند. اگرچه این تعهد مثبت دولت در حقوق اقتصادی اجتماعی و فرهنگی به‌کار می‌رفت. اما حقوق معاصر این حمایت را در حقوق مدنی سیاسی نیز به‌رسمیت شناخته است. این سه سطح از تعهد دولت درباره هر حقی به‌کار 66009 2700 560۳ عقوم عطا عصناوموم کعنس2 حعاهاک ام کصونهوناطاه عطا 0۳ اصعصع هاگ 1۰ ز-۳۵۳۷ اون اسان وصه م5 معنصمص0 ۵۳ ععاانصصم) اون سای فصه آمنفود ,کاطاونظ اسان فص آهنفو5 ,عنصمط30 جه ععانصصم) 2011 و3 ,2-20 مق0606۷ فصو 1 0۶ ادع روزده عطا ۵ ۵۵ 0ص صعص که نداهن نموه عط :3 علعنسی 16 خصعصصم) تمعصعی بع20 .3 بت و (2005 مطونففعی اه -ونط7) نداهن ادسعاه فص لقنو معنصمصمع اگرچه این دو دسته حقوق ممکن است به‌لحاظ نقش دولت دارای تفاوت باشد. اما نکته اساسی اینکه توصیف یک حق به‌عنوان حق مثبت يا منفی کار چندان آسانی نیست و نمی‌توان فقط بر اساس بحث‌های نظری صرف حقوق را دسته‌بندی کرد. برخی نویسندگان پيشنهاد می‌دهند چنین توصیفی باتوجه به استلزامات و ساختار تاریخی و در تبیین تفاوت میان حقوق مثبت و منفی و اولویت‌گذاری میان آنها برخی محققان مانند کر انستون (78388100))) و بید / و (836421) باور دارند حقوق مثبت و منفی به‌لحاظ نقض متفاوت‌اند. حقوق منفی با اقدام‌های مثبت زیان‌بار نقشض می‌شود. درحالی که نقض حقوق مثبت با عدم بهره‌مندی از نفعی همراه است که ناشی از ترک فعل است (0.31 ,1010). نتیجه چنین تفاوتی این خواهد بود که نقض حقوق مشی به‌لحاظ اخلاقی قبح بیشتری نسبت به نقض حقوق مثبت دارد (1010). حق حیات به‌طور یقین جنبه منفی‌بودن حق را دارد؛زیرا دولت وظیفه دارد جلوی تعدی افراد به حیات یکدیگر را بگیرد..امااینکه وظایف.ائبتاتی به‌عهده داشته باشد. محل گفت‌وگو است. برخی پاسخ راامنفی دانسته‌انند (0.77 ,2013 ,1)20101). دیدگاه محافظه‌کاران این است که حق حبات منفی بنوده» دولت فقط وظیفه دارد جلوی کشته‌شدن افراد را بگیرد. در این دیدگاه دولت ازطریق قوای انتظامی خود امنیت افراد را تضمین می‌کند. اما درباره.اینکه اقدامات مراقبتی برای افتراد فراهم کند. وظیفه‌ای به‌غهده ندارد. افراد خود باید بکوشند هزینه‌های مراقبتشی خوّد را تأمین کشد. به‌عبارت‌دیگر دولت حق نسبت به مراقبت از" خیّات ندارد (101۵). در مقابل» برخی حق حیات را دارای ماهیت ترکیبی دانسته‌اند و برای آن سنخ مثبت نیز قائل‌اند» ولی میزان وظیفه اثباتی این است که دولت شخص را از خطر محافظضت کند. نتیجه این رویکرد آن است که دولت فقط در مواقع خطر و به‌میزان رفع خطر وظیفه اثباتی به‌عهده دارد (1014)؛ به‌تعبیردیگر دولت امکانات لازم برای وضعیت فوق‌العاده و اضطرارای فراهم می‌کند. حق حیات در حقوق اسلامی یک حق ترکیبی است» ولی میزان حمایت مردم و دولت از حیات دیگری محل گفت‌وگو است. حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... حق بر سلامت یا حق نسبت به مراقبت ازجمله حقوق مثبت محسوب می‌شود که دولت برای تأمین آن باید هزینه پرداخت کند: براق تأمین این منظور باید مالیات دریافت کند (2010 ,.۸ 3720417 :966). تکلیف دولت را به دو گونه می‌توان تصور کرد: یکی به‌صورت تعهد به نتیجه و دیگری تعهد به وظیفه. اگر ماهیت تعهد دولت به نتیجه باشد, دولت برای تحقق استانداردهای لازم رفاهی باید به‌گونه‌ای عمل کند که این استانداردها حاصل شود؛ درغیراین‌صورت به تعهد خود عمل نکرده است؛ بنابراین در برنامه‌ریزی باید به این اصل توجه شود» اما اگر تعهد دولت به وظیفه باشد» دولت باید تلاشی معقول و متناسب کند تا استانداردهای لازم محقق شود؛ هرچند ممکن است اين امر محقق نگردد. از میان دو احتمال مذکور تعهد به وظیفه موجه‌تر به‌نظر می‌رسد؛ زیرا دولت با عوامل و امکانات مختلفی که در دست دارد می‌تواند تلاش مناسب و معقولی بنماید و چه‌بسا برای رسیدن به استانداردهای لازم بیش از این توان نداشته باشد. گذفته از این ذستبایی به این کل نان .هی است و نمی‌توان به یکباره و بر اساس یک یا چند برنامه به آنها دست یافت؛ بهحصوص اینکه در برخی از اسناد بین‌المللی به حداکثر استاندازدها اشاروه شده:است؛؛برای‌مثال بند ۱ ماده ۱۲ میشاق میثاق حاضر حق هرکس را به بهره‌مندی از بالاترین سطح دست‌یافتنی از سلامت جسمی و روانی به‌رسمیت می‌شناسند. به‌خوبی روشن است تعهد به نتیجه در دستیابی به چتین استانداردهایی پل مرا ناگرا اقا یلرنط امشنگا #امفیت‌سازسوی‌دیگر تعهد به وظیفه نیز ارزیابی پیشرفت را دشوار می‌کند؛ به‌همین‌دلیل بند ۲ همین ماده مقرر می‌دارد: دولت‌ها برای رسیدن,به/استانداردی الا باید.اقدامات ضروری مذکور در این بند را انجام دهند. ازجمله این" اقدامات «پیشگیری» درمان و کنترل بیماری‌های همه‌گیر افزون بر مطالب پیش گفته» دراین‌باره نظر شماره ۱۶ کمیته حقوق اقتصادی,» اجتماعی و فرهنگی مورخ ۱ آگوست سال ۲۰۰۰م مورد توجه است. کمیته در این نظر اذعان می‌دارد بالاترین سطح از سلامت. مستلزم پیش‌شرط‌های بیولوژیکی. اجتماعی و اقتصادی است که هر کشوری آن را در اختیار دارد. کمیته براین‌باور است که ابعادی وجود دارد که نمی‌توان آن را فقط از دریچه رابطه دولت‌ها و افراد مورد توجه قرار داد. به‌طور خاص, دولت نمی‌تواند سلامت کامل را تضمین کند و در برابر هر علیت: سحتمل نود سلاست: حبایت ارائه دهد سثلا عوامل زشکی, استعداد. و قابلیت فرد نسبت به بیماری‌ها و پيشه‌کردن سبک‌های ناسالم مخاطره‌آمیز زندگی نقش مهمی در سلامت فرد دارد (0.3 ,2000 ,لاه م50 ۵ص ۳050۵۶ 1737). این تحلیل کمیته بر اساس یک اصل اساسی است؛ اینکه هنگامی تکلیف به انجام‌دادن کاری موجه و خردمندانه است که مقدمات و زمینه‌های آن در اختیار مکلف باشد» درغیراین صورت تکلیف به ما لایطاق است و خردمندانه نیست؛ ازاین‌رو دولت را با این فرض که حق بر امن‌بودن نیز پذیرفته شود این حق یک امر مرکب خواهد اکنون که طبقه‌بندی حقوق و واظایف نسبت به" آن"تاتخدودی تبیین شد.» این پرسمش که حق حیات و حق بر سلامت در کدام دسته قرار می‌گیرد و وظایف دولت و مردم برخی اندیشمندان فقهی در نوشتاری کوتاه با پرداختن به فقه بیماری‌های واگیر به سه اصل احترام به حیات. کرامت و آسایش به دو قاعده مهم دفع ضرر و منع اضرار اشاره کرده‌اند و به‌دنبال آن به دوازده حکم فقهی و دو وظیفه اخلاقی پرداخته‌اند مطرح‌شده به‌نوعی متضمن وظایف مردم و دولت نیز می‌باشد. لکن افزون بر این قواصد و اصول باید به قواعد بهرمندی از منابع نیز پرداخت؛ ازهمین‌رو برخی محققان چهار اصل مهم را دراینجا می‌شمارند؛ این اصول عبارت‌اند از: اصل عدم سو رفتار اصل ایصال منفعت. اصل احترام به انسان و اصل عدالت ( ,ووه۳وانط ۵00 ق3620 نعمو باتوجه به تحلیل حقوق پایه می‌توان گفت اصل عدم سو رفتار همان جلوه وجه حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... منفی‌بودن حقوق است. اصل ایصال منفعت ناظر به وجه اثباتی‌بودن و اصل احترام به انسان نشان از روح حاکم بر الگو داشته که بر اساس آن نمی‌توان حتی برای سلامت از انسان‌ها بهره‌برداری ابزاری کرد. افزون‌براین اصل عذالت نیز عامل تعیین رفتار برای درباره این اصول گفته شده است که اگرچه اصول مفیدی‌اند. برای تحلیل دقیقی اخلاقی کارآمدی ندارند؛ زیرا این اصول به‌لحاظ موضوعی بیشتر ناظر به سلامت عمومی مربوط بوده تا به حوزه پزشکی و ازسوی‌دیگر در این طرح به تزاحم این اصول همانند همین رویکرد بر حقوق است. این رویکرد سال ۲۰۰۵م در قطعنامه اخلاق زیستی و حقوق بشر یونسکو پذیرفته شد. درااین سند پانزده ماه به اصول اختصاص یافته است. این اصول به حقوق بنیادین و چگونگی تأمین آن مربوط می‌شود. ازجمله این اصول می‌توان به کرامت انگمان ی نک فلت ۷ تقلیل زیان, استقلال و و محرمانگی اطلاعات شخصی» برابری«و عدالت ,و انصضاف. علام تبعیض و عدم بدنام‌سازی,» احترام به تنوع فرهنگی واتکثرگرایی» همبستگی و همکاری, مسئولیت اجتماعی و سلامت. سهم داشتن در منافع, حمایت از نسل آینده» حمایت از محیط زیست. فضایی زیستی و تنوع زیستی نام اشاره کرد ( 0۳۵ 1660127200 [۳2عندتآ :م5 همان گونه که از متن این اعلامیه مشخص است. این متن محصول مذاکرات بین‌المللی است؛ بنابراین گزاره‌ها و مباحث مطزخ‌شده.در آن لزوما حاصل جمع نظر کازشناسان و دازای ساشتار فشفی نیشت؛ ازهمیراری اشکالی که بر این اضول شده است اینکه اصول بیشتر بر اساس رویکرد کشورها بوده و مسائل سخت حقوقی را به‌اسانی, تمی‌تواند غیین. تکلیف کتد.: ازسری دیگر سلسله مرایتب اصبول یز روشیق نیست. افزون‌براین ساختار اعلامیه امور زیستی است و درمورد بیماری نیازمند تعیین در همین راستا اتحادیه اروپا در مواجهه با 19 0۷14 اصول حقوق بشری را به‌عنوان اصول برای تصمیم‌گیرهای حوزه سلامت معرفی کرده است. شورای کمیته اروپایی اخلاق زیستی» اصول بنیادینی را که باید در تصمیمات و اقدامات پزشکی در زمینه بحران اخیر اعلان کرد. بر اساس این بیانیه الگوی مراقبت سلامت در چهارچوب دقیقی از عناصر محدودکننده است. همچنین افزایش روزافزون پرونده‌ها باعث چالش‌های اخلاقی شده است که مقامات و مراجع مربوطه درگیرند. در مواجهه برای درمان و پژوهش, اصولی مورد تأکید قرار گرفته است؛ ازجمله این اصول می‌توان به دسترسی به مراقبت‌های پزشکی به‌خصوص هنگام کمبود منابع اشاره کرد که باید به‌طور مساوی و مبتنی بر معیارهای پزشکی باشد. به‌طوری که افراد خاص مانند افراد ناتوان و معلولان» سالمندان پناهندگان و مهاجران قربانیان تبعیض نباشند. تهیه و جمع‌آوری اطلاعات راجع به کوید ۱۹ باید مقید به شرایط حمایتی خاص باشد. بر اساس این بیانیه هرگونه محدودیت در اعمال حقوق باید به‌موجب قانون و درجهت منافع جمعی ازجمله سلامت عمومی باشد. همچنین شرایط ویژه ممکن است در موارد بحران 0077170 با آن روبه‌رو هستند قابلاجرا:باشد..افزون‌براین از حقوق افراد موضوع پژوهش, با هدف توسعه اقدامات درمانی و پیشگیری مناسب. باید حمایت بی‌شک حق حیات ازجمله مهم‌ترین حقوقی است که جنبه حقوق منفی دارد و هیچ‌یک نباید به آن تعدی:کند. افزون‌براین در مکاتب حقوقی و نظام‌های حقوقی برای حق حیات جنبه‌های اثباتی نیز درنظر گرفته شده است. همچنین حق بر سلامت نیز در هر سطحی که موجه شود به‌عنوان یک حق مثبت خواهد بود. ولی باوجود این سخن درباره ابعاد چنین وظایفی است و مهم‌تر اینکه درصورت نقض وظایف چه ضمانت اجرای در نظام حقوقی مقرر شده است. آنچه دراینجا موضوع گفت‌وگو است. تطبیق بند نخست: قاعده وظیفه محافظت از خود و منع اضرار به خود این قاعده در فقه اسلامی پذیرفته شده است که یک شخص باید از نفشس خود حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... مواظبت کند و نمی‌تواند حیات را از خود سلب کند؛ بنابراین شخص نباید خود را در معرض تلف‌شدن قرار دهد. افزون‌براین قاعده دفع ضرر محتمل یا خوف از ضرر نیز به‌صورت یک قاعده فطری یا طبیعی اقتضای این را دارد که اشسخاص خود را در وضعیتی که احتمال تلف نفس است. قرار ندهند. آنچه مسلّم است اینکه منع اضرار به خود درصورتی که منجر به تلف نفس شود قبیح و ممنوع می‌باشد. ولی درباره زیان‌های کمتر از این محل گفت‌وگو است. در 00۷1419 این امر که شخص ممکن است در معرض ضرر باشد. با لحاظ شیوع در منطقه امری خردمندانه است. این خوف اقتضا می‌کند شخص به این امر توجه کند و زمینه ورود ضرر به خود را فراهم نکند. این میزان از وظیفه دارای جنبه حقوقی کمتری است» ولی جنبه حقوقی مهم آن این است که یک شخص برای حفظ خود درصورتی که مستلزم ترک برخی از وظایف عبادی و منافی با حفظ باشد يا مستلزم زیان بهذیگری باشد. چه اقدامی می‌تواند انجام دهد؛ به‌تعبیردیگر اقدامات برای حفظ نفس تاچه میزان توجیه‌کننده رفتارهای اضرار به دیگری مصداق روشن ظلم است و قبیج و حرام می‌باشد. مهم‌ترین صورت نقض حق حیات. قتل است که در ادبیات اخلاقی و حقوقی از گناهان کبیره و دارای عذاب مصرح دز قرآن بوده است (نسا : ,۹۳/ مانده: ۳۲/ اسر۱: ۳۳) و به‌لحاظ حقوق کیفری برخی از صور آن دارای مجازات قصاص (بقره: ۱۷۹-۱۷۸) و در مواردی رای آن املسئوالیت مدنی (نسا۰: ۲٩) مقرر شده است. افزون‌براین به آثار اجتماعی آن در روایت تصریح شده است (نامه وظیفه دیگری که درباره حق حیات مطرح است» وظیفه محافظت دیگری است. اینکه یک شخص تا چه میزان باید از حیات دیگری محافظت کند. به خصوص این پرسش درباره درمان مطرح می‌شود. این پرسش با مسئله قبلی متفاوت است. در مسئله پیشین سخن این بود که به دیگری زیان وارد نکند. دراینجا وظیفه مضاعفی است که از حیات دیگری محافظت کند و درواقع وجه مثبت‌بودن حقوق را رعایت کند. فقیهان حفظ نفس محترمه را ازآن‌رو که حمایت از نیکی و تقواست» واجب دانسته‌اند و به آیاتی چون «تعاونوا علي البر والتقوي و لاتعاونوا علي الثم والعدوان» (ما شد ۰ : ۲) و به اعتبار اینکه حفظ حیات به‌منزله احیاست و درنتیجه مشول آیه «و من آحیاها کأنما آحيي الناس جمعیا» (ماشد ۰ : ۳۲) دانسته‌اند و ازآن‌رو که می‌توان آن را کار خیری شمرد. مشمول آیه «وافعلوا الخیر» (حج : ۷۷) دانست (ر.ک: نجفشي» ۰۱۳۸۹ دراینجا می‌توان به روایاتی اشاره کرد که زمینه حیات را فراهم می‌کند؛ برای‌مشال از پیامبر ‏ نقل شده است: (ما آمن بي من بات شبعانا و آخوه المسلم طاو) (حصر عصاملي. نکته مهمی که ما < وا آییگهان پرداخت مایا هه اساسا حفظ نقس دیگری مفروض نظام حقوقی اسلام,است»+شاهد اب این.قضیه حکمتی است که در وجوب نفقات وجود دارد. مردم به‌صورت واجب کفایی موظف به دادن نفقه به افراد عاجزند. همچنین نصوصی بر مواسات"وجود,دارد. حتّی می‌توان گفت قضیه آن اندازه روشن است که نیازمند دلیل خاص نیست (نجفي» ۰۱۳۸۹ ج۰۳۹ ص4۳۳). افزون بر قبح و ممنوعیت اضرار به دیگری» بی‌شک هر انسانی در مواجهه با زیان و خطر موجود يا قریب‌الوقوع» عکس‌العمل دفاعی مناسب از خود نشان می‌دهد. چنین رفتاری گاه در مواجهه با زیان قطعی است که از آن به دفاع مشروع و پیشگیری از زیان تعبیر می‌شود. ازآنجاکه چه‌بسا چنین رفتاری در شرایط عادی ممنوع بوده» برای جواز باید شرایط حقوقی خاصی محقق شود. همچنین به‌خاطر اینکه ممکن است دفاع مستلزم دخالت در حیات و حقوق دیگران باشد. نظام حقوقی برای تبیین مشروعیت آن حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... رفتار پیشگیرانه منحصر به زیان قطعی نیست. بلکه در موارد غیرقطعی نیز چه‌بسا شخص چنین اقدامی را انجام دهد که از آن به دفع زیان احتمالی یاد می‌کنیم. صورت عام رفتار دفاعی به‌عنوان قاعده, شامل دفع ضرر از خود و منع ضرر به دیگری بوده که در ادبیات حقوقی از آن به قاعده منع ضرر (37۵۳۳ 770 00 ۳3۹1/ 37066۲6 ۵ 831۵۵) صورت‌بندی می‌کنند. این قاعده ازجمله قواعد مهمی است که گفته شده است (۱.100 ,1999 ,0200۵) در طول تاریخ مطرح بوده» حتی به‌عنوان یک اصل اخلاقی رفتاری در متونی چون سوگندنامه بقراط به‌کار رفته است.! برخی مفاد این قاعده را به‌عنوان اصل پیشگیرانه مطرح کرده‌اند و آن را به دو عنصر پیش‌بینی (۳۵7۵966) و شگیرقی (10۳691211) بازمی گردانند (۳.1 ,2000 ,321100906۲86۲)؛ بدین‌صورت که وقوع چنین واکنشی مبتنی بر پیشبینی خطر و پیشگهیری از آن است. باوجوداین وقوع واکنش درصوریث علام آنیکان جبران تبعات زیان‌بار» کمتر با مشکل روبه‌رو است. اما مشکل اساسی این واکنش ازمنظر, حقوقی هنگامی آشکار می‌شود که امکان ترمیم و جبران زیان وجود داشته باشد. با این بیان.که چه‌بسا بتوان گفت در مواردی که صرفا زیان یا احتمال زیان وجود دارد»انهاد ضمان و جبران و ترمیم کفایت می‌کند و می‌توان به‌جای منع؛اقدام؛ از.امکان جبران خسارت و ترمیم استفاده کرد." اینکه چرا حتی دراین‌صورت نیز سخن از پیشگیری و دفع ضرر گفته می‌شود. در این نکته نهفته است که درصورت امکان جبران» اولویت با منع اضرار است؛ ازهمین‌رو برخی نویسندگان قاعده منع.اضرار را به‌صورت مطلق و حتی ناظر بر صورت ترمیم و جبران مطرح کرده‌اند و از آن به قاعده «اول ضرر نزن» بازگردانده‌اند و مژیدات عرفی آن را در برداشست عمومی («هزینه مشک له کب لیا چورمان است)» ( ۵۶ 0066 20 این قاعده یا اصل نسبت به زیان‌های محتمل نیز توسعه يافته است. با این بیان که ۱. صورت‌بندی این قاعده در سوگندنامه بقراط نیست. آنچه در این سوگندنامه هست» این است که پزشک موظف می‌باشد به بیمار کمک کند و از هرگونه خطای عمدی و زیان‌رسانی خودداری کند ۲ ازهمین‌رو گفته شده است اگر پای زیان اخروی در کار باشد عقل به دفع ضرر محتمل حکم خواهد کرد و حتی این حکم درصورت احتمال ضعیف نیز جریان می‌یابد. اگر اقدامی دارای ظرفیت زیان‌رسانی باشد و درباره میزان اثرات آن و رابطه سببیت میان فعل و زیان اطمینان وجود ندارد» سخن از اقدام پیشگیرانه و آینده‌نگرانه مناسب برای همان‌گونه که روشن است. برای پذیرش چنین قاعده‌ای در رفتار عدم اطمینان علمی میان فعل و زیان تکیه‌گاه و نقطه ارشمیدسی این اصل است.! برخی محققان مفهوم «پیش)» در اقدامات پیشنگترانه را به‌معنای این می‌دانند که در اقدام نباید منتظر دلیل قاطع برای رفتار بود و دیگر اینکه بعضی از زیان‌ها از زیان دیگر مهم‌تر است؛ برای‌مثال در زیان‌های زیستی این پیش‌فرض هست که زیان زیستی از زیان اقتصادی مهم‌تر اسست: آمز دفیگر اینکه اقدام پیش از بروز زیان لازم می‌باشد (0.47 ,1010). همچنین زیان‌های به حیات انسانی و احتمال تلف‌شدن نفس به‌طور قطع مشمول این قاعده فقیهان در متون فقهی صورت خاص این امر راکه ناظر به ورود ضرر به خود با دیگری است. به‌عنوان «قاعده دفع ضرر محتمل» صورت‌پندی کرده‌اند. همان‌گونه که گفته شد. این قاعده به‌لحاظ رفتارافردی یک سخن بوده و مواجهه دولت با خطر و زیان محتمل امر دیگری است‌ کولس ارزههر تسیا کی از راه‌خل‌های ارائه شده در این حوزه» اصل مهمی است که از آن به‌عنوان"اصل پیشگیرانه یاد کرده‌اند و ناظر به رفتارهای سیاست گذاری,» تقنینی و قضایی است؛ بنابراین دراینجا با دو امسر روبه‌رو هستیم؛ نخست (قاعده دفع ضرر محتمل» از دیگریی (اصل پیشگیرانه). از موضوع بیماری‌های واگیر اصل پیشگیرانه نقش مهمی در الگوی مواجهه با بیماری ۱ نقطه ارشمیدسی استعاره‌ای است که از گفته ادعایی ارشمیدس اخذ شده است» مبنی بر اینکه اگر تکیه‌گاه و اهرمی به‌اندازه کافی بلند داشتم» کره زمین را جابه‌جا می‌کردم. نقطه ارشمیدسی نقطه‌ای بیروتی است که از آن یک تسویر متقاوت:ی فباینواقعی یااعینی از چیزی قابل «دویافت می‌باشد. این نقطه ممکن است نگاه به زمان خارج از زمان يا نگاه به دانش از جای دیگر يا نگاه به واقعیت فضایی از لامکان باشد. فلاسفه شکاک یا غیررئالیستی و نیز تقلیل گرایان اغلب ادعا می‌کنند چنین نقطه ادعایی صرفا خیالی است و عینیت ادعایی یک دیدگاه افسانه است (0.28 ,2016 ,81201600۳). حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... یک الگو هنگامی موفق است که بتواند با کمترین مشکل حقوقی و اخلاقی به‌اجرا درآید. باتوجه به‌خصوصیات نه‌گانه گفته شده اقتضای قطع سرایت به مدیریت روابط فیزیکی میان افراد است تا بتوان جلوی انتقال ویروس را گرفت. ازسوی‌دیگر به‌خاطر همه‌گیری چه‌بسا تناسب امکانات و افراد نیازمند برقرار نباشد؛ درنتیجه توزیع عادلانه امکانات مسئله مهمی است که باید در الگوی مواجهه درنظر گرفته شود؛ ازهمین‌رو دو سطح از عدالت قابل گفت وگو می‌باشد؛ نخست عدالت در رفتار و دیگری عدالت در رفتارهای افراد گاهی جنبه فردی و.خصوضی دارد. که انجام آن متوقف بر ارتباط با چه‌بسا انجام این فرایض متضمن خوف در ابتلا یا خوف انسبت به بهبودی باشد. این امر در فقه عبادی بررسی شده است"و اگرچه ممکن است گفته شود از موضوع بحث خارج می‌باشد. ولی طراحی الگو تیان تحلیل ابعاداخلاقّی او فرهنگی یک جامعه است تا دولت بتواند با استفاده از ظرفیت فرهنگی, اقدامات لازم را انجام دهد. اکنون ممکن است در برنامه به ظرفیت اجتماعی توجه کرده و از آن بهره‌برد یا اینکه نسبت به مقاومت مردم در برابر یک برنامه پیشگیرانه توجیه کافی داشته باشد. افزون‌براین برخی از عبادیات جنبه جمعی دارد و چه‌بسا گفته شود محدودیت در رفتا ربا اعمال عبادی نمونه این امر در ایران به‌خوبی بروز کرد. مسائلی چون تعطیلی اماکن متبرکه با نمازهای جمعه و جماعات يا دفن و کفن اموات مسائلی بود که هریک نیازمند مواجهه فقهی و فرهنگی بود. این‌گونه عبادات هرچند مهم‌اند» ولی هنگامی که خوف از ضرر و به‌خصوص احتمال ایراد ضرر به دیگری مطرح بوده و این احتمال قابل توجه باشد. صورت دیگر انجام اقداماتی است که جنبه احسانی دارد؛ بدین‌معنا که یک شخص برای نجات دیگری انجام می‌دهد. به‌لحاظ فقهی و اخلاقی در پسندیده‌بودن احسان جای گفت‌وگو نیست؛ بنابراین اگر کسی در معرض تلف باشد و با دادن غذا نجات می‌یابد, دارنده طعام باید به وی درصورتی که خود مضطر نباشد, طعام دهد تا اعانه بر قتل صدق نکند (نجفي» ۰۱۳۸۹ چ۰۳۹ ص۶۳۲)» ولی صورت دشوار جایی است که شخص بخواهد درصورت نیاز ضروری خود آن را به دیگری بدهد؛ برایمشال اگر شخص خود نیازمند باشد و با علم به اینکه اگر داشته خود را به دیگری بدهد. هلاک خواهد شده دراینجا این پرسش مطرح می‌شود که آیا مجاز به این کار است؟ برخی به این مسئله پاسخ مثبت داده‌اند و برخی آن را نفی کرده‌اند. صاحب جو / مر به‌تفصیل این مسئله را مورد بررسی قرار داده است. وی در کتاب خود به هر دو دیدگاه اشاره می‌کند. او به‌نقل از خلاف و سرایر به اینکه حفظ نفس دیگری به‌صورت مطلق واجب باشد. اشکال می‌کند و آن را فاقد دلیل می‌داند؛ زیرا دلیل حفظ وجوب نفس دیگری اجماع است و این اجماغ باید تفسیر مضیق شود و همه صورت‌ها را دربرنمی گیرد؛ ازاین‌رو درنظر آنها.اگر,حفظ نفس«دیگری مبتنی.بر دادن مال باشد. واجب نیست. حتی ممکن است گفته شود؛بسیاری از. افراد: به‌صورت مظلوم به‌قتل رسیده‌اند و دیگران می‌توانستن بابذلمال آنهاارا نجات اذقندی*حال آنکه چنین کاری همچنین استدلال به آیه «و یرون علّی آشیهم ولو کان هم خصاصه: و هرچند در خودشان احتیاجی [مبرم آباشد. آنها را بر خودشان مقدّم می‌دارند» نیز قابل پذیرش نیست؛ زیرا مقام آیه با آنچه دراینجا مطرح است. متفاوت می‌باشد؛ بنابراین چنین اقدامی ذیل القای نفس در تهلکه قرارامی گیرد«همچنین تشبه آن با بحث مجاهد در راه تاکنون تکلیفی و اخلاقی‌بودن نجات دیگری احراز می‌ شود اما سخن مهم اینکه آیا دراینجا می‌توان حکم حقوقی نیز اثبات کرد. درباره حقوقی‌بودن آن می‌توان به ضمانت اجرای احکام تکلیف همچون امر به معروف و نهی از منکر یا تعزیر اشاره کرد ولی این موارد فقط می‌تواند الزام به انجام را اثبات کند. اما اینکه بتواند تصرفات دولت را حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... صورت دیگری که دراینجا باید مطرح می‌شود و تأثیر حقوقی نیز دارد اینکه شخص برای نجات خود تا چه میزان می‌تواند بدون کسب رضایت از اموال دیگران استفاده کند. این مسئله نیز در فقه به‌صورت مفصّل به‌صورت تکلیفی و وضعی مورد گفت‌وگو قرار گرفته است. بر اساس فقه اسلامی شخص وظیفه محافظت از خود دارد و نباید خود را به هلاکت اندازد. اما شخص برای محافظت نیازمند امکاناتی است. چه‌بسا وی امکانات حفظ نفس را نداشته باشد؛ ازاین‌رو این پرسش مطرح می‌شود که شخص نیازمند تا چه اندازه می‌تواند از امکانات در دست غیر بدون اجازه وی استفاده کند. این امر نیز باتوجه به جواز توسل به زور توسط مضطر و اخذ چیزی برای ادامه حیات. مجاز شمرده شده است. حتی این بحث مطرح شده است که اگر برای نجات جان باشد و مالک حاضر به دادن اموال نباشد» به‌زور گرفته می‌شود (عصاملي» ۰۱4۱۳ چ۳ ص۱۲۱). آنچه مسلّم است. درصورت اضطرار و در خطربودن جان چنین اقدامی مجاز است. به‌همین‌دلیل شیخ از دوامسشله را از یکدیگر تفکیک می‌کند؛ نخست اینکه شخصنباید.با:اضرار به دیگری از.خود دفع ضرر کند و دیگری اینکه واجب نیست برای دفع ضرر:از: دیگری به خود.زیانوارد کند؛ زیرا هردو این اکنون که این میزان از جواز تصرف اثبات شد. چه‌بسا بتوان گفت دولت می‌تواند برای حفظ نظم خود این عمل را انجام دهد و برای متضمن برقراری ارتباطات در همان‌گونه که اشاره شد. انتقال بیماری بر اثر یک فعل غیراختیاری که همان تنفس است. صورت می‌گیرد. اگر به‌لحاظ علمی نیز پایداری.این ویروس و میزان توان انتقال آن مشخص شود. می‌توان سطح تماس فیزیکی را برای قطع رابطه انتقال مشخص کرد. ولی اجرای کامل این امر در محیط اجتماعی غیرممکن می‌باشد؛ زیرا دراینجا بحث اصلی درباره تزاحم زیان محتمل با حقوق و آزادی‌های افراد است. به‌عبارت‌دیگر آنچه اکنون مورد گفت‌وگو واقع می‌شود. نسبت دو قاعده گفته شده است؛ یعنی اینکه یک شخص برای حفظ خود یا دفع ضرر از خود يا دستیابی به منافع اقتضادی و ماذق بر دیگری تأثیر زیان‌بار ذاشتهباشد. خال: ممکح است فسخص داراق بیماری که به آن آگاه است. بخواهد برای رفع نیازهای زندگی خود از محل خارج شود و ازاین‌رو دیگران را در معرض بیماری قرار دهد یا اینکه به بیماری خود آگاه نیست. ولی بر حسب نظر کارشناسان بیماری» ممکن است ناقل بیماری باشد. او برای انجام فعالیت‌های خود ممکن است دیگران را مبتلا کند. اکنون به‌لحاظ فقهی و حقوقی این پرسش مطرح می‌شود که آیا این رفتار وی منع تکلیفی دارد و بر فرض اینکه دیگری مبقلا شود آیا باید خسارت:دیگری را بدهد. این پرسش نسبت به شخصن دیگر نیز مطرح است؛ بدین‌صورت که او اگر احتمال بیمارشدن می‌دهد. می‌تواند به فعالیت‌های خود که متضمن خطر است. ادامه دهد و با این فرض که وی بیمار شود آیا این عمل اگر فرض شود که رفتار اشخاص آزاد است» حال با این فرض تا چه اندازه می‌توان به‌خاطر ضرر دیگری يا احتمال ضرر وی قائل به محدودیت رفتار شد. دراینجا عوامل چون میزان نیاز انجام‌دهنده رفتار متعارف‌بودن رفتار و درجه احتمال مهم است. دو رویکرد فقهی دراین‌باره هست؛ نخست اینکه امجور امحدودیت و مسئولیت افراد» احتمال ایراد زیان است؛ بدین‌معنا که:اگر اختمال سرایت قوی و به‌نظر کارشناسان قریب به یقین باشد. فعالیت محلذّوّد می‌شود. ولی ممکن است دراینجا گفته شود کارشناسان نسبت به رفتارهای خاص نظر نمی‌دهند. بلکه در مجموع و با محاسبه احتمالات در یک مجموعه معین شیوع را قطعی می‌دانند. به‌عبارت‌دیگر آنان علم اجمالی بر شیوع در یک مجموع معیّن,دارند؛ دراین‌صورت تمامی افراد درگیر علم برخی دیگر محور محدودیت و مسئولیت را بر اساس غایت فعل شخص تحلیل می‌کنند. بر اساس ماده ۰ قانوّن مدنی هرکس می‌تواند در مال خود هرگونه تصرف کند. اما بر اساس مادّه ۱۳۲ قانون مدنی: «کسی نمی‌تواند در ملک خود تصرفی کند که مستلزم تضرر همسایه شود» مگر تصرفی که به‌قدر متعارف و برای رفع حاجت یا رفع باتوجه به اينکه این معیار را می‌توان در افعال نیز به‌کار برد» می‌توان نتیجه گرفت افعال زیان‌بار برای دیگری و مفید برای فاعل, دارای دو شرط اسست؟ تست که حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... به‌قدر متعارف باشد و دیگر اینکه برای رفع حاجت يا دفع ضرر از خود باشد (بر اي بیماری‌های واگیر نیز می‌توان با تأکید بیشتر این قاعده را اجرا کرد» ولی مسئله مهمی که دراینجا مطرح است این است که درمورد بیماری‌های واگیر بحث بر سر شیوع بیماری و پیشگیری از یک فاجعه انسانی است. دراین‌صورت باید گفت ورود شخص در اجتماعات این‌گونه نیست که قابل تفکیک میان مفیدبودن برای خود و مضربودن برای فرد دیگر باشد» بلکه این رفتار باعث تهدید جامعه بوده که خود فرد نیز عضوی از آن است؛ به‌تعبیردیگر شخص با رفتار خود., همه جامعه را در معرض خحطر قرار می‌دهد؛ بنابراین محدودیت رفتار وسیع‌تر خواهد بود و می‌توان گفت حتی اگر این رفتار برای وی مفید نیز باشد. می‌تواند موضوع محدودیت قرار گیرد. چه‌بسا بتوان از مسئله مهم دیگر اینکه دولت و شخص ثالث در این ارتباط چه می‌تواند انجام دهد. اینکه دولت بخواهد ازطریق.نجات شخصی به دیگری زان وارد کند؛ به‌نحوی که شخص دیگر از میان برود» خلاف؛قاعده اسشت. ولی.اگرادولت با عدم مداخله در بیماری واگیر درصدد باشد که از طرق«مصونیت جمعی: وضعیت بیماری را مدیریت کند ممکن است گفته شود دولت به فلخت ,جمعی/,عمل کرده است و این امر به‌معنای اضرار به افراد نیست» ولی همین امر نیز با عدالت ناهماهنگ است؛ زیرا چه‌بسا گفته شود این اقدام دولت به‌لحاظ اجتماعی سبب مفت‌سواری آبرخی می‌شود؛ یعنی عده‌ای انتظار دارند ازطریق ابتلای دیگران مصونیت یابند و هزینه آن را پرداخت نکنند (۱.21 ,2018 ,فطنلاط(6). همچنین باتوجه به اینکه اینن«مصونیت مبتنی بر اشتراک و مساعی جمعی است این مسئله مطرح می‌شود که چگونه بر اساس نظریه فردگرایانه» در مقابل برای این مدل مزایای گوناگونی را می‌شمارند؛ ازجمله اینکه افرادی که بیمار نشده‌اند در برابر پیماری مصون می‌شود. دوم اینکه کسانی که خود را در برابر بیماری واکسن کرده‌اند» چون باز احتمال ابتلای آنها وجود دارد آنها از این مدل منتفع خواهند شد و سوم اینکه هزینه مواجهه کم خواهد شد (1010). آنچه در بیماری‌های واگیر دار مهم است» حیث جمعی و شیوع آن است؛ درنتیجه چنین شیوعی افراد زیادی به‌صورت همزمان درگیر می‌شوند؛ ازهمین‌رو افراد و دولت به نسبت به این امر جمعی وظایفی دارند. این مسئله اگرچه مبتنی بر حقوق پایه است. ولی اصول و قواعد آن ماهیت جمعی دارد. درواقع دولت با این مسئله روبه‌رو است که حبأتو سللست تعقاه زیاذدی از شهرونان با چالش مسقمز وربور شفه آست. این آمسز به‌صورت دفعی می‌باشد و چه‌بسا امکانات برای مواجهه با آن نیز کافی نباشد. دراین‌صورت برای پیشگیری و درمان باید اقداماتی انجام دهد که امکانات آن را ندارد. این اقدامات باید مبتنی بر حقوق اشخاص باشد و ازسوی‌دیگر در تأمین آن نیز باید عدالت اجرا شود. همچنین به‌لحاظ نتایج نیز؛باید مورد.توجه قرار گیرد؛ بنابراین پرسش اصلی اینکه اقتضای عدالت در,این,خزازه چیست. ایتن ابحث,دارای دو سطح ات8 نخست اینکه دولت منابع عمومیرا چکونه توزیع کند وادیگر اینکه با چه توجیهی می‌تواند از منابع خصوصی برای مواجهه بیماری استفاده کند. نمونه مسئله دوم انحصار در اختراع ثبت شده و ایجاد حقوق انخصاری است. اگر این اختراع در حوزه دارو و درمان باشد» این بحث مطرح می‌شود که دولت چگونه عدالت را میان نیاز مردم و اکنون اگر استحقاق افراد مفروض گرفته شود و اصل برابری در برخورداری از منابع لحاظ شود و ازسوای‌دیگر کمبود منابع وجود داشته باشد» ممکن است نخستین اقتضای عدالت این باشد که دسترسی به منابع برای افراد چیره‌بندی شود و سهم هرکس از منابع مشخص شود. این ایده در جایی که نیازها یکسان باشد و میزان خطر برای افراد مساوی باشد» ایده مناسبی است» اما در بیمارهای واگیر به‌دلیل نوع بیماری وضعیت بدنی» موقعیت و وظیفه شغلی و اجتماعی افراد نیاز آنها و میزان اهمیت آن متفاوت است و درنتیجه استفاده از امکانات درمانی یکسان نیست؛ بنابراین اگر نیازهای کادر درمان برای اینکه وظیفه درمان و رسیدگی به بیماران را دارند. مقدم شود تا آنان بتوانند وظایف اثباتی خود را نسبت به بیماری و بیماران انجام دهند, امسری مطابق با عدالت است. همین وضعیت درباره کسانی که در مراکز پژوهشی درباره محصولات حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... اما مسئله مهم در جایی است که توزیع منابع میان افراد بیمار یا در معصرض بیماری عادی مطرح باشد. دراینجا ممکن است گفته شود که «تقدم منافع جمعی بر منافع فردی» مطرح است؛ درنتیجه اين اصل اقدامی موجه است که بیشترین منافع برای بیشترین افراد را تأمین کند. اين اصل یکی از اصول نظریه‌های منفعت‌گرایی است. آنچه دراینجا باید مورد توجه قرار گیرد اینکه آیا تأمین منافع جمعی می‌تواند ازطریتی اضرار به عده‌ای باشد یا اینکه سياست‌ها به‌گونه‌ای طراحی شود که عده‌ای متضرر و عده‌ای در تحلیل این اصل دوگونه تقریر فردگرایانه و جمع‌گرایانه می‌توان ارائه داد. درحقیقت همان‌گونه که در وجود یک فرد ممکن است وی برای نجات خود اقدام به اتلاف جز بدن خود کند (بعض را به‌خاطر حفظ کل تلف کند)» آیا دولت نسبت به جامعه می‌تواند چنین رفتاری داشته باشد و برای,حفظ اکثریت اجازه متضررشدن عده‌ای را بدهد. دراینجا ممکن است.این؛بحث مطرح شود که آیا.رابطه جامعه با افراد رابطه کل و جز يا کلی و جزئی است..با این توضیح. که.اگر رابطه کل و جز باشد. دولت وظیفه حمایت از یک مجموعه:را به‌عهده دارد او درنتیجه ممکن است گفته شود اگر برخی از افراد ازمیان بروند تا کل باقی بمانده موجه باشد. همان‌طور که درباره یک شخص چنین مطلبی مطرح شده است و برخی به این قاعده اشاره کرده‌اند که «اتلاف البعض لاستبقا الکل» امری خردمندانه است (ر.ک: طوسي» ۰۱۳۸۷ ج ۰۶ صرف‌نظر از اینکه نمی‌توان جامعه.را به یک کل وبا همان احکام دانست. این اشکال به قوت خود باقی است که نسبت اجزا با یکدیگر چیست و بر چه ملاکی می‌توان اجزا یک مجموعه را از یکدیگر متمایز کرد و با فرض تمایز ملاکی برای آن وجود ندارد. هرچند منفعت گرایان ممکن است بگویند کسانی که فایده بیشتری برای کل دارند از استحقاق بیشتری برخوردارند» اما همین سخن نیز دارای اشکال است؛ زیرا دراینجا با اجزایی روبه‌رو هستیم که جنبه‌های پنهان داشته و ازسوی‌دیگر آنان در مسیر تکامل و حرکت‌اند. ازسوی‌دیگر خود این گزاره که کسانی که نفع بیشتری در مقابل اگر رابطه فرد و جامعه رابطه کلی و جزئی دانسته شود» تفکیک افراد و یکی دیگر از ایده‌هایی که به تفکیک در بیماری‌های واگیر منجر می‌شود» این است که میان افراد سالمند و غیرسالمند تفاوت گذاشته شود. دفاع از این تفاوت يا تبعیض در ادبیات اخلاقی و حقوقی به‌عنوان («ایجیسم» (۸86190) یا سن‌گرایی یاد می‌شود. برخی براین‌باورند که ایجیسم و تفاوت بر اساس سن بدین‌معنا که افراد مسن از حقوق بنا بر تعریفی که سازمان جهانی بهداشت ارائه داده است. ایجیسم یوسب ق گرا یی ایده‌ای است که تبعیض و اعمال تفاوت بر اسپاش سن ریاامجاز می‌شمارد. این ایذه روشی ایذایی است که تأثیر مضر بر سلامتی افاد سالمند دارد. پیرگرایی برای افراد سالخورده یک چالش روزمره است. نادیده‌گرفتن اشتغال» محدودیت در خدمات اجتماعی و کليشه در رسانه‌هاشتکهاموجب حاشیه‌نشیتی افتراد شده و آنان را در اگرچه در بدو امر شاید فهم این امرساده به‌نظر برسد؛ اما باید گفت سن‌گرایی مفهوم چندیعدی است. این مفهوم دارای بعد,شناختی» بعد تأثیری و بعد رفتاری است. بعد شناختی آن همان کلیشه‌بودن است و به‌لحاظ تأثیری به پیامدهای زیان‌بار و بمد رفتاری آن منجر به پذیرتن:تبعیضش,بر,اساس اسن می‌شود که دزنتیجه میان سالمندان از حقوق متفاوتی مانند غیرسالمندان خواهند شد. همچنین ازآنجاکه این ابعاد ممکن است به‌صورت صریح مطرح نباشد. و به‌صورت پنهان و غیرصریح اجرا شود؛ ازاین‌رو سرخ گزاییج را می‌توان به صریح و ضمنی تقسیم کرد (0.27 ,2020 ,3/]270065). افزون‌براین سن‌گرایی ممکن است در سطح خرد و فردی يا متوسط و در شبکه‌های همچنین سن‌گرایی ممکن است به نسبت دید اشخاص نسبت به سالمندان یا دید سن‌گرایی به‌عنوان یک حوزه موثر بر ارزش‌ها بسیار در میان فرهنگ‌ها شایع است. حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... بنا بر داده‌های آماری تحقیق درباره ارزش‌ها جهانی که در ۵۷ کشور انجام شده است. حدود شصت درصد مصاحبه‌شوندگان براین‌باور بودند که سالمندان به حقوق خود دست نمی‌یابند. همچنین هر روز بنا بر آمار» نگاه منفی به سالمندان رو به گسترش باتوجه به ایده سن‌گرایی دراینجا ممکن است این استدلال مطرح شود که آنچه در آن تبعیض وجود ندارد در مرحله تمتع از حق است. آنچه ممکن است تفاوت کند در مرحله استیفای حق است. دولت متعهد است تلاش برای استیفای حق دیگران کند؛ حال اگر کسی به‌لحاظ طبیعی از میزان بیشتری از حق حیات استیفا کرده باشد. در مرحله کمبود منافع اگر کمتر دریافت کند به‌لحاظ عدالت توزیعی ظلمی صورت نگرفته است. این استدلال مبتنی بر این است بتوان حیات را به دو مرحله تقسیم کرد؛ نخست حیات استحقاقی و دیگری تفضلی؛ بدین‌معنا که افراد با رسیدن به سن نوعی حیات به استحقاق خود دست يافته‌اند.و پس از آن حیات از باب تفضل به آنان است و به‌معنای تخصیص منابع به افراد باشد» بایدوجهی"برای اتوزیع یافت. اگر کسی سهم خود را دریافت کرده باشد. پش از آن,.اشتحقاق دریافت؛ نلارّد؛"ازهمین‌رو اگر گفته شود سالمندان حمایت‌های جامعه را در گذشته بیشتر دریافت کرده‌اند درنتیجه در مرحله‌ای که با کمبود منابع روبه‌رو هستیم» آنان استحقاق دریافت ندارند. به‌بیان‌دیگر مراقبت‌های بهداشتی به افراد سالمند تخصیضص نیافته ااسّتا وپآنانادیگر» مهم ندارند. همچتین ممکن است به‌لحاظ اقتضای دریافت‌کننده نیز توجه شود با این بیان که شخص سالمند با عدم دریافت مراقبت پزشکی در یک خطر مترگ زود رس قرار نمی‌گیرد ( 5 4 :8 ۲۳.188-191 ,1994). مظابق این نتیجه سخن این است که وی حق حیات خود را استیفا کرده است و از باب تأمین حق استحقاقی ندارد. ازمنظر توان فراهم‌کننده نیز ممکن است گفته شود جامعه موظف است برای شهروندان زنده خود حداقل کیفیت و مدت را در ارائه خدمات فراهم کند. اما وظیفه ندارد تا برای افرادی محدود طولانی‌ترین خدمات را ارائه دهد. به‌عبارت‌دیگر پیش از اینکه برای عده‌ای خاویار تهیه کنید. باید برای همه نان تهیه کرد (1014). یکی دیگر از استدلال‌های سن‌گرایی مبنای اقتصادی است. به‌نفع سالمندان است که اجازه دهیم تا هزینه درمان جوانان پرداخت شود تا سالمندان آینده در وضعیت بهتری باشند. همچنین گفته شده است سالمندان تعدادشان کم و فناوری‌های پزشکی کمتری در دسترس آنها قرار می‌گیرد؛ زیرا مراقبت‌های پزشکی کالای گرانبهایی است که میزان آن نیز کم است؛ بنابراین باید به‌خوبی مورد بهره‌وری قرار گیرد؛ برای‌مشال تعداد افراد سالمند بالای ۷۵ سال طی ده ۱۹۷۰م تا ۱۹۸۰م با ۲۵ در صد رشد به تعداد دو میلیون و چهارصد هزار تن رسیده است. متوسط ماندن افراد بین ۰*٩ تا 1۵ سال در بیمارستان در انگلستان ده روز بوده است و حال آنکه متوسط بستری‌شدن افراد ۸۰ تا ۸۵ سال, ۲۵ روز بوده است. در امریکا تقریبا نصف بوذجه سلامت هزینه یک ماه حیات شده است. چه‌بسا گفته شود می‌توان معیارهای دیگری ارائه داد که بتوان بر اساس آنها تفاوت در برخورداری را معیّن کرد. ولی ازآنجاکه اينانظریه در باب منفعت‌گرایی و در پارادیم تجربی مطرح می‌شود. معیار سن معیاری عینی "و قابل اندازه‌گیری بوده, ولی دیگر معیارها ذهنی خواهد بود و پر مبنای.تجربه گرایی قابل دفاع نیست. اینها نمونه استدلال‌هایی برای دفاع.از ستن گرایتی.است» ولی این استدلال‌ها در دیدگاه‌های اخلاقی و به‌خصوص در انديشه توحیدی"و:اسلامی و باتوجه به ماهیت حیات این ایده قابل دفاع نیست. افزون‌براین تجزیه‌پذیری سن و برقراری تناسب میان سن و امکانات امری است که دلیل موجه فلسفی حتی درنظریه منفعت‌گرایی می‌طلبد. وجود انسان و ماهیت. آن نمی‌تواند خود موضوع برای تحلینل اقتصادی باشد. تحلیل درنتیجه برای اولویت‌بندی باید مغیارهای دیگری طراجحی کرد. دراینجا می‌توان به عناصری چون تقدم در نیاز میزان خطر شدت خطر و مانند آن اشاره کرد. در مقاله حاضر نشان داده شد که ارائه یک الگوی کاربردی نیازمند شناخت موضوع و تبیین عناصر موثر در مباحث اخلاقی و فقهی و حقوقی است. در همین راستا به نه خصوصیت بیماری کوید ۱۹ پرداخته شد. البته این عناصر باتوجه به وضعیت بیماری و حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... سطح دانش نسبت به آن است. به‌تدریج این عناصر تغییر خواهد کرد. ازسوی‌دیگر نیازمند شناخت ارزش‌ها و حقوق پایه هستیم. در همین راستا به حقوقی مانند حق حیات و حق بر سلامت و امنیت اشاره شد و تلاش شد با واکاوی آنها نسبت دولت و مردم با این حقوق روشن شود. افزون‌براین در طراحی الگو به قواعد رفتاری اصلی و پایه پرداخته شد. همه اینها باید بتواند در محیط با منابع محدود کاربرد داشته باشد؛ ازهمین‌رو دو بحث عدالت در رفتار و عدالت در توزیع منابع مورد گفت‌وگو قرار گرفت. در مقاله پیش رو روشن شد برای طراحی الگو باید پارادایم حاکم را شناخت. بدون داشتن پارادایم» الگوی مواجهه با ناهماهنگی روبه‌رو خواهد شد. اکنون باتوجه به این امور به‌نظر می‌رسد به‌خاطر ماهیت پویای الگو یک مدیریت منسجم اجرایی نیاز است که بتوان باتوجه به تغییر در عناصر به‌صورت پویا تصمیمات مقتضی در سطح حاکمیت گرفت و به‌اجراآدرآورد. طراحی چنین مدیریتی نیازمند زیرساخت‌های حقوقی است. همچنین به‌خاطر همه‌گیری چه‌بسا شرایط عادی و اعمال حاکمیت از طرف متعارف ممکن نباشد؛ ازهمین‌رو نیازمند مشروعیت الگو به‌لحاظ اجرایی و در شرایط ویژه‌ايم که چه‌بسا باید قوانین متعددی دراین‌باره تصویب شود. همچنین به‌لحاظ بین‌المللی دولت‌ها موظف به داشتن"سامانه‌های پیشبینی خطر و رصد خطرات پیش‌رو هستند. افزون‌براین دولت‌ها موظف‌اند اطلاعات خود را با دیگر کشورها رو بل کنند با ابعاد بین‌المللی خطا قابل کشرل باشد. ای نگونهخطرات به‌اندازه‌ای اهمیت دارد که.به‌لحاظ جرم‌انگاری باید.این بحث ضورت گیرد که اقتضای جرم در اين‌گونه بیماری‌ها چیست و آیا وضع جرم مطلق که صرفا با اقدامات مادی تحقق یابد تا افراد برای عدم ارتکاب جرم تلاشآبه اقدامات پیشگیرانه کنند مناسب است. اینها مواردی است که باید با شناخت مبانی الگو برای طراحی اجرایی آن درنظر انصاری» مرتضی؛ رسائل فقهیه؛ قم: کنگره جهانی بررگداشست شیخ اعظم حر عاملی» محمدبن حسن؛ وسائل الشيعه؛ قم: موسسه آل‌البیت لاحیا التراث شورای فرهنگی اجتماغی زنان؛ منشور حقوّق و مسئولیت‌های فردی, خانوادگی ۰ ,110110025 0۰11681216 310۳ طاصزا دادعا نم تطالمه ۹ 11 حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... 7۰ ,07 050لنط2 ۵1 دنا 000 عط1 رز صمصنک ما1 [ بعتق طاادعط مصه کاطهند ع200ع2 ,کاطاوند عبنازد20 و بش۸ لوط ع8 0 تانط7] :۳۳۵۵۵09 ۵ 0067 ۵ط 1 بعجم 2 -صه76 مناهگگهش 1 .3 .1[] 14 ,ط720ن20ع0۳ طاکله77 ۷۵۳1۵ عطا ۵۶ صمنانهناعصم۲ ۳۵0۳۵۵ , (1948 آخص۸ 7 1۵۳۲۵ ماصذ 0۳6۳۵۵ع) 1946 چل7 22 ,186 ۰( ,ق6660 .60 320) ۷۷110 ۵طا ۵1 کاصعصه0 10 عزکه8 0۰ ,50086۲ مطصناهصن ۷ او فعنطاط عط1 ماس ن۸ منصنانطاهی 4 7002 ,13621۶ ما خطونط ۸ معط کل امه مصفص6000 زا1305 لهعنان هه 820082 عطا هنز عبناع م20 ناه 1۳00 4 عز 02006006 ه که صمنانصتعل لمعزدعقداه عط1 ,لام 1161 ۸ :۷۷۵۳1۵۵ عاطاونط صمهسق ۱ .۳ 02طع7 مخدح۸ لماه‌که 1۵ 7 ,08 ۳۵01 2۳100209-101 1۵۳ کعنطاط [000ع2/1 ز مس .لصف :ععناکا 7 3۳00۵6 ,2/6605 1 هصعنص فصه طاع0طع1 ,کنط نگ :۸0015 0106۳ اعصند‌هد صنکعهد ۶و کاصصنص 1616 بعلزدانک مکعجو 1/1 ۰ الذم۸ 2560۰ :(7) 17 طالدهز عنا ام هه 16۹270 و (.60۶) +ع0لز1 .م۸ 7061 6 جعع هم کمع هط رامق نصز مععز106 عل ددع ام +امعمصصوحا تحص عطا مک تلو16 عزاط۳ هس0۳ 8 ,و (.608) 7136006۲ .۸ 706 مصه امه جمعع هم عصهاکه ۳ 1016۳200۵1 صذ عگنآ ۵ خطونط 156 ز ی .ظ ,3۵۳۵۲۵۵ :عون ۵ طلعه0مج۸ عناعنام77 ۸ بعصععط ,تعع 6 عما 5 5 عط) ۵1 310۳6 156 : باه اه هدعلقوعد/2 3/۰ 56051609 حقوق اسلامی/ مبانی اخلاقی, فقهی و حقوقی الگوی مواجهه ملی با بیماری‌های همه گیر... بکعنطاه لمع نوم ۶و لفصس70 نهد اه ععدعلعل 1۵ :8 بش۸ و50۵۷ 0070 :1.2۳ [هد0 نصا صهز خاله736 ما خطهنط عط1 بصطهل, ص10 1192916۲ 200 77272008 1و 11300000 : یله 6۳ 0عظ ,۸/156 :65 عنم 0ص 61 مسآ 006 ۵۶ ۵۳۵ عط فصه 0/۵-18ع 0۰ ۷۷۲۷۷۰۰// نو طااط که علطاملند۸ .2020 وط00ن3۳0 اف 110 .0 انا اناک00_ 0 ۲6/60/۶ 80/6۳23 7اه 80۰ ۷/۰// تفصااط ۵ 5002 ,۳:0 05 006۵01 1316۳20002 ۳۵ 01 12 علعنانه 4 ع1طهلنه7ه ,3 م ,2000 افناونن۸ 11 0۳ ۸000160 (عتطعنط لمسعلته - 0625 ۳1621-100 /کد ماه نا ۵۳6/0 معلتقهت. بقاقل// :۲۲۵ > ۰ ع 700 0۵ 0ع11ع۷ <00۶ .0_ 14 عم عع :10۳60/000 9ع 1 ۰ +عتطاهنط ص7۳۵ وصه کعنطاهمنزط جه دنه ق1360 مدع نت

ویروس کوید ۱۹ در سال ۱۳۹۸ به صورت دفعی از کشور چین آغاز و شیوع پیدا کرد و به سرعت از حالت کشوری(اپیدمی) عبور و جهان را درگیر (پاندمی) خود کرد.۲۳ این ویروس به ایران و دیگر کشورهای منتقل شد. کشورهای مختلف در مواجهه با این بیماری اقدامات گوناگون پیشگیرانه و درمانی انجام دادند. لکن به نظر میرسد در این بیماری و وقایع مشابه بتوان با در نظر گرفتن شیوع، بیمار و بیماری و با توجه به عناصر «علمی بودن به لحاظ تاثیر»، «ممکن بودن به لحاظ منابع و زمینه اجتماعی اجرا» و «موجه بودن اخلاقی و حقوقی» الگوی مناسب برای برنامه اقدام طراحی کرد. نوشتار حاظر تلاش میکند تا با روش توصیفی و تحلیلی عناصر بیماری، حقوق پایه، قواعد و اصول بنیادین و با توجه به رویکردهای مواجهه با مشکل ضمن شناخت الگوهای مطرح، بنیان های اخلاقی و حقوقی الگوی مناسب را ارایه دهد. واژگان کلیدی: بیماریهای واگیر، کوید ۱۹، أصول اخلاقی، حقوق بنیادین، حق حیات، حق بر سلامت، امنیت

502693

ود + ممطاه وصنوصممکع ۲0 ۶٩ ۳0۳۶ آهد و۳۵۵0 فص عنعنس۸ .(2023) .5 محلعکقط : +عان ۵ 110۶ سردار بانکر 0۵ ۹ | دکری زبان و ادبیات فارسی؛ دانشگاه شهید مدنی آذربایجان؛ تبریز؛ ایران یکی از ابزارهای مهمی که نویسنده ادب تعلیمی در جهت توضیح و تفسیر ایده‌های اخلاقی و عرفانی و القای مطلب خود به مخاطب از آن یاری می گیرد تمثیل است. در تمثیل نویسنده و شاعر ابتدا مفاهیم کلی و انتزاعی را که غالبا عقلی و از نوع خبری هستند» بیان می‌کند و.بعد پرای ملموس و عینی کردن آن‌ها و اثبات ادعای خود مثال و دلیلی ادبی می آورد:و:از این نظر که سخنان مستدل آن‌ها ساده و قابل‌فهم است و با صراحت به نتیجه‌گیری می‌پردازد» تأثیرعمیقی بر خواننده می‌گذارد. انواع تمثیل از ابزارهای قوی تصویرگری و آشنایی‌زدایی و منشا خلق مضامین بدیعی هستند و ازآنجاکه در این شگردهای ادبی» تصاویر اثباتی در خدمت اقناع مخاطب است. شوه بیان استدلالی بر بیان هنری برتری دارد. در این جستار کار کردهای هنری و تعلیمی و تربیتی انواع گوناگون تمئیل»:موردنقد و بررسی قرار گرفته است. پژوهش» بر اساس نحوه کاربرد مصداق‌های این آرایه ادبی در آثار مهم تعلیمی و سب هندی و ملاحظه دید گاه‌های صاحب‌نظران و دریافت شخصی نگارنده از این هنر بلاغی صورت گرفته است. نتیجه کلی مقاله این است که به کار بردن فراوان شکل‌های مختلف تمثیل» یکی از رازهای زیبایی و ذوق‌پسندی و تأثیر زبان آثار ادبی چ تعلیمی و سبکک هندی بر خواننده است و همین امر سبب شده مفردات نغز آن‌ها بر سر زبان‌ها بیفتد و 1 خوانند گان معانی و مفاهیمی را که در این بیت‌ها ذ کر شده‌اند از جان‌ودل و بدون چون‌وچرا پپذيرند. - کلیدواژه‌ها: تمثیل, هنرهای ادبی» تعلیم و تربیت» ادبیات تعلیمی» سبک هندی. تمثیل‌ها سخنان موجز و لطیف و با محتوای بسیار عمیق هستند که در بافت آن‌ها عصاره تجربیات بشری به صورت فشرده نهفته شده است بنابراین تمثیل‌ها» نمونه‌های بارز «خیر الکلام ما قل و ذل» الفظ اندک و معنی بسیار» به‌شمار می‌آیند. بین تمثیل و تعلیم رابط انکارناپذیری برقرار است به گونه‌ای که اکثر متون تمثیلی را می‌توان تعلیمی نامید و تمثیل را جز ذات متون ادبی تعلیمی به‌شمار آورد. گویند گان ادب تعلیمی در راستای دست‌یابی به اهداف و افزایش تأثیرگذاری کلام اندرزی خود از صورت‌های متنوع تمثیل بهره میگیرند. تمثیل برای روشنگری و ایضاح بیشتر یک موضوع تعقّلی و تقریبا مبهم است که شاعران و نویسند گان با این تصاویر» در پی استدلال گری و اقناع مخاطب خویش هستند. تمثیل گاهی برای تشویق و ترغیب و گاهی برای تحذیر و هشدار مخاطب به‌کار می‌رود. انتقال آموزه‌ها و آزموده‌ها:در بافتی تصویری و روایی.به قصد تأثیرگذاری پایدار و افزودن بر دامنه تجربیات و تغلیمات مخاطب» خاصیّت دیگری است که از طریق مضمون‌ها و نتایج مندرج در ساختار بیت‌ها.و داستان‌های تمثیلی حاصل می‌شود و حتّی اين هنر بیانی در ذات خود تمایل به سرگرمی و تفریح در مخاطب را پاسخ می گوید. یکی از عمده‌ترین کارکردهای تمثیل در شعر سبکث هندی خلق تصاویر اثباتی و مجسم کردن آن‌ها در ذهن مخاطب است تا به یاری آن» لذات حاصل از فهم و ادراک را به خواننده عطا کرده باشند. تصاویر اثباتی تمثیل‌ها آن‌قدر زیبا هستند که توجّه خواننده را به‌سوی خود جلب و شگفتی او را برمی‌انگیزند و چون خواننده برای کشف تصاویر پنهان شده در ورای پرده تمثیلات» کنجکاوی و تلاش زیادی می‌کند از کشف تصاویر لذّت می‌برد و پیام آن تمثیل مطالب عقلانی را به‌صورت محسوس درمی آورد و هدفش بیان و آشکارسازی آن است بنابراین تمثیل خاصیت تعلیمی دارد و پدیدآورندگان آثار تعلیمی برای تقریر و توضیح مطلب اخلاقی خود یا ایضاح و تثبیت آن در ذهن مخاطب از این ابزار کار آمد بهره  ۶ |امتن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) می‌جویند. گویندگان ادب تعلیمی با تمثیل» بر مفاهیم اخلاقی که غالبا مطلبی معقول و غیر حمی‌اند تأکید کرده» با تصریح آن» مخاطبان خود را که غالبا از مردمان عامی‌اند» متوجه آن می‌کنند. استفاده از این شیوه ادبی در آثار ادبی تعلیمی» تعلیم و پند و اندرزهای اخلاقی را حلاوت بخشیده و تأثیرگذاری آن‌ها را دوچندان ساخته است. بلاغت و مقتضای حال در ادب تعلیمی حکم می‌کند که کلام به‌صراحت و به‌دوراز دوگانگی بیان شود تا پند و اندرز گوینده در مخاطب اثر کند. به همین خاطر در همه انواع تمثیل از روش همسانی برای اثبات یک موضوع استفاده‌شده که عبارت است از: طرح صریح یک ادّعا و موضوع» سپس آوردن مثال تصویری برای استدلال و اثبات و در نهایت» نتیجه گیری مطلوب. فلسفه و ضرورت بیان تمثیلی چیست؟ انواع تمثیل چه کاربردهایی در ادب تعلیمی و سبکک هندی دارند؟ رمز و راز تأثیر ایع,هنر ادبی آدر چیس؟ چرا باید واقعیت را به‌صورت تمثیل و غیرمستقیم بیان کرد؟ سوالات:و ابهاماتی از این قبیل در آثار مهم ادب فارسی تدوین چنین مقاله‌ای را اقتضا می‌کزد.*ذر غصر سانشوآو"دیکتاتوری گاهی مصلحت در عدم تصریح است و باید خقایق,دره پشت نقاب سمبل و,تمثیل پنهان شوند. شناختن توان و قابلیّت‌های تمثیل در بیان روشن و زیبای اندیشه‌های پیچیده» امروزه یک نیاز فرهنگی مهم است و از این گذشته می‌تواند موجب احیا فرهنگک زبانی گذشته ما گردد. آشنایی با کار کردهای هنری و تعلیمی انواع تمثیل در نگاه علمی و تخصّصی به ادبیات و درک دقیق‌تر زیبایی‌های نهفته در شعر فارسی کمک می‌کند و نشان می‌دهد که زبان فارسی از چه ظرفیت‌های فراوانی برای بیان ادبی و هنری برخوردار است. همچنین ما را در نقد و بررسی اندیشه و زبان شعری شاعران و شناخت بهتر بسیاری از آثار ادبی تعلیمی و سب از مهم‌ترین و معتبرترین تحقیقاتی که در حوزه انواع تمثیل منتشرشده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: «تمثیل (ماهیت» اقسام» کار کرد)» از فتوحی» نگارنده در این پژوهش» تعاریف بلاغیان قدیم و جدید از تمثبل را مورد کاوش قرار داده و با بیان تفاوت‌های آن با استعاره و نماد» قلمروهای تمثیل را مشخص کرده است. (ر.ک: فتوحی» ۱۳۸۴) رحیمی و محمدزاده (۱۳۸۹) در مقاله «اهداف و ابزارهای کاربرد تمثیل در دیوان خاقانی»» ضمن پرداختن اجمالی به تعریف‌های مختلف تمثیل» اشعار خاقانی را از این جنبه در دو مقوله اصلی؛ یعنی اهداف و همچنین ابزار کاربرد تمثیل بررسی کرده‌اند. «تمثیل و تصویری نو از کار کردها و انواع آن» شیری (۱۳۸۹)» در این تحقیق از انواع تمثیل یک تقسیم‌بندی جدیدی عرضه‌شده است. «تمثیل» تصویر یا صنعت بدیعی؟» مرتضایی (۱۳۹۰)» در این مقاله سعی شده ضمن نقل و نقد دیگاه‌ها و تعاریف مختلف از تمثیل» تعریفی دقیق از انواع تمثیل ارائه گردد و مشخص شود که تمثیل از شاخه‌های تشبیه است و ذیل علم بیان جای می‌گیرد. «بررسی کارکرد تمثیل در آثار ادبی تعلیمی» وفایی و آقابابایی» یافته‌های این تحقیق بیانگر آن است که کاربرد فراوان تمثیل در آثار ادبی تعلیمی حاکی از ارتباطی دوسویه میان تعلیم و تمثیل است به گونه‌ای که گوینده با تمثیل» بر مفاهیم اخلاقی که غالبا مطلبی معقول و غیرحسی‌اند تأکید" کرده» با تصریح" آن»"مخاطبان خود را که غالبا از مردمان عامی‌اند» متوجه آن می‌کند. (ر.ک: وفایی و آقابابایی» ۱۳۹۲) «نقش تمثیل در داستان‌های مثنوی معنوی» نظری (۱۳۹۳)» در این مقاله انواع تمثبل در اشعار مثنوی با توجه به تقسیم‌بندی غربیان پا زیرمجموعه‌های» فابل» پارابل» اگزمپلوم با ذکر نمونه‌هایی بررسی شده است. حکیم‌آذر (۱۳۹۵/۱) در مقاله «بحث در تشبیه تمثیل و کارکرد آن در غزل صائب تبریزی»» به بررسی غزل‌های صائب از لحاظ کاربرد انواع تشببیه تمثیل و کارکردهای آن پرداخته و با در نظر گرفتن ساختار بلاغی ابیاتی که تشبیه تمثیلی دارند» نوع جملات آن‌ها را از نظر خبری یا انشایی بودن مشخص کرده است؛ بنابراین در هیچ‌یک از این آثار به‌طور کامل به کار کردهای هنری و تعلیمی انواع گوناگون تمثیل اشاره نشده و ضرورت دارد که دراین‌باره تحقیق و پژوهشی مستقل و مفصل انجام  ۸ |امتن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) تمثیل در لغت به معنای منّل آوردن» تشبیه کردن چیزقی: به:جنز ذیگر و غبرت: فیگران گردانیدن است و در اصطلاح آن است که شاعر یا نویسنده به‌تناسب سخن خویش و برای اثبات و قبولاندن موضوع ذهنی و عقلی خود به مخاطب, حکایت و داستان يا مثال و نمونه‌ای عینی و محسوس ذکر می‌کند و مدّعی شباهت میان آن دو است تا از این طریق» مفاهیم و نظریات خود را به خواننده یا شنونده منتقل نماید. (ر.کک: مرتضایی» ۱۳۹۰) با توجه به آنچه در کتاب‌های قدیمی علوم بلاغی آمده» تمثبل در اصل نوعی تشبیه مرکب است که در آن شاعر مطلب مدنظر خود را با نمونه‌ای از موضوعی از پیش اثبات‌شده و محسوس در نظر عموم مردم و خوانند گان پیوند می‌زند و به‌نوعی مطلب مدنظر شاعر نقش مشبّه و نمونه ذکرشده» نقش مشبّهّبه را ایفا می‌کند. درواقع شاعر باورهای پذیرفته‌شده نزد همگان را در لباسی از شعر بیّان.می‌داژد: و دست به آفربنشی,مطلیی می‌زند» ضمن اینکه بحث خود را نیز به کرسی اثبات ۸ شاند. (ر. ک: جرسانی۱۳۷۴۴) به تعبیری دیگر هرگاه برای تأیید یا روشن شدن مطلبی (معمولا پیچیده) آن را به موضوعی ساده‌تر تشبیه کنیم یا برای اثبات یا تأکید موضوع وامدّعای ذهنی یا انتزاعی» مثال و شاهدی رایج و مشهور بیاوریم آرایه تمثیل را به کار گرفته‌ايم. آنچه دز اين.میان مهم است نتیجه تمثیل می‌باشد که می‌تواند سرمشقی برای موارد متفاوت باشد. (ر.کث: شیری» ۱۳۸۲) مثال: مقدار یار هم‌نفس چون من نداند هیچکس . ۰ ماهی که بر خشک اوفتد قیمت بداند آب را دل چه می‌داند که قدرش چیست» در دیوان عشق یوسف نادیده مصر از قیمت خود غافل است در این بیت‌ها شاعران در یک مصراع مطلب موردنظر خود را بیان کرده و در مصراع دیگر برای توضیح بیشتر آن و اثبات ادعای خود مثالی عینی و محسوس آورده‌اند تا مفهوم هدف نهایی از این شگرد ادبی غیر از ایجاد تشابه بین دو امر غیر هم‌جنس» ایجاز و فشردگی مطلب است. تمثیل باید پیش از آن که ابهام و ظرافت هنری‌اش فاش شود تأثیر خود را بگذارد ازاین‌رو» باید کوتاه و گیرا باشد. یک تمثیل خوب می‌تواند» سخنانی را که در چندین صفحه نوشته می‌شود» به‌صورت موجز و مختصر بگوید و به تعبیری می‌توان از یک تمثیل خوب» یک مقاله مفصل نوشت. مثلا در بیت زیر صائب منظور خود را در کوتاه‌ترین شکل ممکن بیان کرده ولی مفهوم خیلی عمیق و بلند است: عالم خاک بود منتظم از پست و بلشد ‏ مصلحت نیست ده انگشت برابر باشد اکثر آثار تمثیلی را می‌توان جز آثار تعلیمی به شمار آورد و این بدان دلیل است که تمثیل» خود جز ذات ادب تعلیمی و از مختصات برجسته آن است. برخی از متون ادبی مثل بوستان» کلیله‌ودمنه» مرزبان‌نامه و به‌ویژه بسیاری از. آثار عرفانی قدما آکنده از حکايت‌ها و داستان‌های تمثیلی اس چنانکه داستان‌های منطق‌الطیر عطار غالبا با عنوان الحکایه و التمثیل طرح‌شده وابه فراوانی از همین روش برای:استناد و استدلال و اثبات سخن استفاده‌شده است. اغلب متون ادبی تعلیمی و ابیات شعرای سبکک هندی در حوزه تمثیل» ازآنجاکه کارکردهای تعلیمی و اثباتی او اقناعی دارند زبان و بیان و ساختار دستوری آن‌ها ساده و رسا و تا حد امکان قابل‌فهم همگان است. (ر.ک: شمیسا ۱۳۸۹) مولوی می گوید بین انسان و درک حقایق«جهان» غباری از.عادت پاشیده شده و آن غبار مانع از رویتر حقایق می‌شود؟ بنابراین غیت حقیقت را ازآنچه هست تهی می‌کند و هرچیز وارد قلمرو عادت شود بی‌اثر خواهد شد. (ر.کک؛ مولوی» ۱۳۹۰: د ۲) ازنظر صورتگرایان» کار اصلی شاعر و هنرمند آشنایی‌زدایی و زدودن غبار عادت از چشم ما است (شفیعی کدکنی» ۱۳۹۱) که یاکوبسن آن را «بر هم زدن ترتیب» می‌خواند» یعنی ترتیب موجود را بر هم می‌ريزيم و آرایش جدیدی را به جایش می گذاریم و از این طریق  ۰ |متن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) چشم و ذهن را وادار می‌کنیم که کنجکاو شود و موشکافانه با پدیده‌ها برخورد کند و حقیقت اشیا را بهتر ببیند. (نفیسی» ۱۳۶۸) کلمات و اصطلاحات آشنا همان چیزهایی است که براثر تکرار مستعمل شده و دیگر به آن‌ها به‌طور خودکار عکس‌العمل نشان می‌دهیم بنابراین عادت در بی‌معنی کردن زیباترین و ژرف‌ترین حرف‌ها موثر است و باید آشنایی‌زدایی شود تا بازشناسی جدیدی به‌دست آید. به همین خاطر شاعران و عارفان بزرگ» در عرصه خلاقیت خود تلاش می‌کنند تا عادت‌ها را بشکنند. این کار در ادبیات به ا ان ره ۰ 2 ۰ س ۰ 7 بو او ی طرق مختلفی انجام می گیرد که انواع تمثیل از مهم‌ترین آن‌ها هستند. تصاویر حاصل از این هنرهای ادبی» جدید و نوآیین‌اند و معلوم است که مضامین تازه و نوآیین چقدر ذوق‌پذیرتر و ذهن‌نشین تر از مضامین کهنه و مکرر هستند. خرابی باعث تعمیر باشد بینوایی را که کوری کاسه دریوزه می گردد گدایی را در هنجار عادی» خرابی» موجب تعمیر و آبادانی نمی‌شود؛ امّا در بیت فوق با توجه به پیوند پنهانی «خرابی» با «کوری» و «بینوایی» با «گدایی» این جواز را به شاعر داده است که او در زبان شعر عادت‌ستیزی کند و این تغبیرانوآیین را به کار گیرد. نیست پروا تلخ‌کامان را ز تلخی‌های عشق ‏ . آب دریا در مذاق ماهی دریا خوش است شاعر می گوید: عاشقان تلخ کام از تلخی‌های عشق پروایی ندارند همان‌طوری که آب دریا در مذاق ماهی خوش‌گوار است. با تأملّی در مصراع اوّل می‌بینيم که این موضوع» مفهومی تکراری و غیربدیع است که در مصراع دوّم به شیوه‌ای استادانه و با پاری گرفتن از تشبیهی نهان» بدیع و نو گردیده است. درواقع شاعر بدین طریق از کلام خود آشنایی‌زدایی کرده و تجسّم‌سازی و تصویرگری در شعر به یاری شگردهای مختلف بلاغی» ازجمله تمثیل» برای برقراری رابطه بین ضمیر شاعر و فهم مخاطب است. به تعبیری دیگر شاعر دلالت‌های تصویری را برای حصول شناخت و درنوردیدن زمان و مکان ردیف می‌کند و ما به‌عنوان مخاطبان شعر با کشف پیوندهای ذهن شاعر با دنیای خودمان به شناختی متعالی دست می‌يازیم. انسان برای شناخت» از ذهن فعال خویش یاری می‌گیرد و با دریافت تصورها و تصویرها آن‌ها را با برابر نهادهای بیرونی در جهان ماده نسبت می‌دهد تا شناخت لازم را از پدیده‌ها حاصل کند. (ر.کک؛ کانت» ۱۳۶۲) «یکی از عمده‌ترین کارکردهای تشبیه تمثبل در شعر سبک هندی خلق تصاویر اثباتی و مجسم کردن آن‌ها در ذهن مخاطب است تا به باری آن‌ها لذت حاصل از فهم و ادراک را به,خواننده عطا کرده باشند.» (حکیم آذر ۵۷۱) تجسّم‌بخشی و تصویرسازی از افکار و اندیشه‌های. گوناگون فلسفی» سیاسی» دینی و اجتماعی به‌وسيله انواع گوناگون تمثیل است که مخاظب با مدل‌سازی‌های تمثیلی, به‌سادگی می‌تواند آن اندیشه‌ها؛را که گاه.نیز پیچیده.هستند بفهمد و در ذهن خود از آن‌ها تصوّری تصویری ترسیم کند و به این وسیله ماندگاری آن‌ها را در میان محفوظات مختلف چون نگین از نگین‌دان برکنار افتاده‌ای! است از سر زانرّی فکر آن را که سر باشد جدا  ۲ |متن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) در بیت فوق «سری که از زانوی تفکر جداشده» به «نگینی که از نگین‌دان برکنار افتاده» مانند: شده: است: اگر انسان سر بر زاوای‌بانیاش گنگنا« و تفکر انکند بی‌ارزش می‌شود همچنان که وقتی نگین از نگین‌دان برکنار می‌افتد انگشترپی‌ارزش می‌شود. تفگر و اندیشیدن پدر دآنایی است و ارزغل هر اسانی به اندانهزیشکر رادشه او است: ای بزاذر تو همان اندیشه‌ای/ ما بقی تو استخوان و ریشه‌ای» (مولوی» ۱۳۹۰:د ۲۲۳/۲) شعر نقاشی نهفته است. برخی از ابیات» مثل«.یک تابلو نقاشی هستند که شاعر در این گونه اشعار تصاویر را با قلم‌موی کلمات آفریده و.در پشت پرده تشبیهات و استعارات پنهان می کند. این گونه تصاویر آن‌قدر زیبا هستند که توجه خواننده را به‌سوی خود جلب و شگفتی او را برمی‌انگيرند. و چون خواننده:برای کشف تصاویرتمان‌شده در ورای پرده کلمات» تشبیهات و استارأت؛ کنجکاوی و تلاشل زیادی می کند از کشف تصاویر لذّت می‌برد و به‌قدری به تصاویر توجه می‌کند که همه.اشعار را تصاویر دیده» به واژه فکر نمی- کند و پیام آن تصاویر در ذهنش ماند‌گار شده» بزودی فرآموش نمی‌شود. به همین‌خاطر این گونه اشعار بلیغ» ادیبانه و متناسب با نوع ادبی هستند. تصویرهای شعری یکی از زیبایی‌ها و ویژگی‌های ادبیات تعلیمی و سبکک هندی محسوب می‌شوند. بیان اغلب شاعران سبکک هندی به‌ویژه صائب و بیدل نمایشی است» سخن نمی گویند» نشان می‌دهند. به‌طوری که در حین خواندن شعر خواننده به‌راحتی می‌تواند» صحنه‌ها را مجسم کل و نقاش می‌تواند دست طمع چو پیش کسان کرده‌ای دراز ‏ پل بسته‌ای که بگذری از آبروی خویش شاعر می گوید: وقتی از روی حرص و طمع دست خود را به‌سوی دیگران دراز می‌کنی (مشبه) مثل این است که پلی درست کرده‌ای:تا از آبروی خود بگذری (مشبّه‌به). تصویری که از این بیت در ذهن خواننده مصوّر می‌شود» ساده» رسا واقع گرا و متناسب با نوع ادبی و فضای تعلیمی است. در همه نمونه‌های ذکرشده» شاعران اندیشه‌ای ناگفتنی را به یاری تمثیل به شکل تصویری حسی و ملموس درآورده و راه فهم معنایی پیچیده را بر خوانندگان گشوده‌اند تا خواننده از کشف تصاوير پنهان‌شده در ورای پرده تشبیهات و استعارات» لذّت ببرد و بدین طریق برذهن واضمیر او تأثیر کافی بگذارد. به حوادث و واقعیّت‌های زمانه شکل هنری و تازه دادن» یکی از هدف‌های اساسی در تمثیل آوری است. هنگامی که یک نویسنده به‌جای گزارش صرف تاریخی و سیاسی از واقعیّت‌ها به آن‌ها شکل هنری و تمثیلی می‌دهد از یک‌سو برد زمانی و مکانی این  ۴ | متن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) واقعیّت‌ها افزایش پیدا می‌کند و از سوی دیگر برای مخاطبی که در زمان رخداد آن واقعیّت‌ها زندگی می‌کند» آن مسائل» با نوعی آشنایی‌زدایی و رغبت‌انگیزی همراه می‌شود. (ر.ک: شیری» ۱۳۸۹) راز بی‌رغبتی مخاطبان به گزارش‌های مربوط به حوادث جنگ‌ها و انقلاب‌ها در آثار ادبی و سینمایی (به‌خصوص در زمان وقوع این حوادث که رسانه‌های گروهی انباشته از گزارش‌های مستند درباره آن‌ها می‌شوند) و متقابلا استقبال گسترده از رمان‌ها و فیلم‌هایی که جنگ‌ها و انقلاب‌ها را به‌طور غیرمستقیم و هنری شده‌تر به تصویر «مضمون» یک نکته باریک و لطیف يا خاصیت غریب است که در چیزی وجود دارد ولی تاکنون کشف نشده است» يا در خیال شاعر می‌تواند ساخته‌وپرداخته شود. مهم‌ترین خاصیت مضمون این است که اگر, شعر. را از حلیه هنروری‌های زبانی» تصویری و موسیقیایی نیز فارغ سازیم» مضمون با آن.باقی می‌ماند. هر شعر خوبی صورت تازه‌ای از معناست, امّا هر صورت تازه‌ای از معنی مضمون آفرینی:نیست. ایراد سخن به‌مقتضای حال» محور اصلی بلاغت و ایراد معنای واخد به طرق مختلف, جهت دیگر آن را تشکیل می‌دهد. «کسانی که ابتکار مضامین دلپسند کرده و آن‌ها را لطف و آرایش بیشتر می‌دهند در شعر مقامی عالی‌تر دارند اگرچه از علم صنعت شعر بی‌بهره باشند.» (فروغی» ۱۳۸۴) تمثیل نیز از شگردهای مهمو:محوری مضمون‌سازی در شعر فارسی است و صائب و شاعران هم‌عصر او در شعر خود از این هنر ادبی» برای خلق مضامین متنوع تعلیمی و عرفانی» زیاد استفاده کرده‌اند "و ادر ساتخت این" صنعت*ادبی اصل را بر درک معنا توسط مخاطب گذاشته‌اند. در تشبیهات تمثبلی شعرای سبک هندی» مضامین تکراری زیادی دیده می‌شود و این نشان می‌دهد که آن‌ها ابتدا مضمون را می‌یافته» آنگاه آن را در قاب کلمات می‌ریختند بنابراین» شعر این دوره کوششی و سازه‌مند است» نه جوششی و جوهری. ابیات زیز ازجمله موارذ مضمون آفزینی تعلیمی با این شگرد اذبی است: کلید گنج سعادت, زبان خاموش است ‏ صدف به مزد خموشی» گهر ز نیسان یافت برندارد میوه تا خام است دست از شاخسار زاهد ناپخته را از خود بریدن مشکل است در بیت اوّل صائب برای اثبات اینکه «خاموشی و سکوت موجب سعادت و خوش‌بختی انسان می‌شود» مثالی را کشف می‌کند که کاملا این امر را ثابت می‌کند: همانطوری که صدف به‌خاطر خاموشی از باران نیسان» گوهر گران‌بها یافت»؛ و در بیت دوّم می گوید: برای زاهد بی تجربه» ترککر خودیّت آسان نیست همچنان که میوه تا زمانی که نرسیده» دست از شاخ درخت برنمی‌دارد. در این بیت‌ها تمثیل و تشبیه نهان موجب مضمون آفرینی شده و جنبه استدلال دارد به‌عبارت‌دیگر مشبدّبه برای.اثبات مشبه آمده و مضمون آفرینی در تمثیل از ابزارهای قوی قیاس و استدلال‌های شاعرانه است یعنی گوینده به‌وسيله این شگرد ادبی» نظر خویش را که نوعی کلی گویی عامیانه است» مستند و علمی جلوه می‌دهد او شعار می‌دهد و برای اینکه خواننده شعارش را بپذ یرد مثال می‌زند. (ر.ککث؛ خسروی» ۱۳۸۹) «کا ر کرد تمثیل» توسّل جستن به استنادات و استشهادات روایی و عینی و خاطره‌ای پرای استدلال گری است تا عقل شنونده با نقل. گوینده» به شنیوه‌ای متشابه با برهان‌های منطقی و صغری و کبری چیدن‌ها و استقرا و قیاس" کردن‌ها انديشه‌ها و آموزه‌هایی را که در پس تمثبل» در ضمن ادبی بودن هسته‌ای منطقی و علمی دارد و شاعر برای بیان غرض خود از روشی منطقی مبتنی بر تشبیه بهره می‌گیرد تا میان تصورات پنهان در ضمیر خود و دنیای اطراف رابطه‌ای قابل‌د رک برقرار کند. فهم این رابطه برای همگان میسر است به همین خاطر پیام شعر و منطق آن در دل‌وجان جای ی اگیراقر شاعران سبکک هندی  ۶ | متن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) استدلال گرا هستند و این صنعت ادبی را به‌عنوان ابزاری هنری برای بیان استدلال‌های شعری خود به‌کار برده‌اند. ابیات آن‌ها در غزل» به عبارت‌ها و گزاره‌های منطقی چنان نزدیک می‌شود که در عین مخیل بودن» بسیار استوار و منطقی به چشم می آید. (ر.کک؛ شفیعی کدکنی» :۱۳۸) به بیان دیگر #تشبیه مرکب تمئیلی آبزاری است برای استدلال و تفهیم آنچه مخاطب نسبت بدان ناآگاه است يا در موضع بی‌تفاوتی نسبت به آن قرار دارد پا شنیدن دوباره آن برای وی لطیف است» (حکیم آذر ۱۳۹۵/۱)؛ و هرکس از قوه استدلال بیشتر بهره‌مند باشد افکار خود را پخته‌تر و روشن‌تر بیان می کند و مدّعای خویش را بهتر صائب می‌گوید: «هر قومی مرا به خاطر مشرب صاف و بی‌غل و غشی که دارم از خودشان می‌دانند.» و برای اثبات مدعای خود مثال می‌زند و چون مثالش محسوس و تجربه‌شده است» خواننده هم در احساسی مشترک نظر او را می‌پذیرد. «همانطوری که هر مرا از صافی مشرب ز خود دانند هراقومی که هرظرفی به رن خود برآرد آب روشن را و در جای دیگر می گوید: «عقل شجاع و قوی نمی‌تواند حریف نفس سرکش باشد.» و برای اثنات: ادعای خود فقط مقال می‌زند: و چوان مثالش کاملا ملموس و پذیرفتنی, است» درنتیجه خواننده ادعای او را می‌پذیرد. مثال: «همچنان که آب نمی تواند روغن را زیردست نمی گردد حریف نفس سرکش, عقل دریاادل ۰" * چگونه زیردست خویش سازد آب» روغن را؟ بیان حکایت‌های تمثیلی نیز یکی از شیوه‌های استدلال است که در آن‌ها با ارائه یک نمونه روشن و قابل‌قبول از موضوعی» حکمی کلی را در آن زمینه نتیجه گیری می‌نمایند. مثلا در داستان «طوطی و بقال» در مثنوی مولوی» طوطی تمثیل اشخاصی است که قضاوت‌های سطحی و قیاس نابجا می‌کنند. در تمثیل» شاعران برای اقناع مخاطب خود این گونه اظهارنظرها را با مثال و استدلال همراه می‌سازند دلیل این امر آن است که شاعر و مخاطب او هر دو ذهنیتی ساده‌انگارانه دارند و به همین سبب با استفاده از حکمت تجربی عامیانه به توضیح و تعلیل ادبی متوسل می‌شوند. از این نظر که سخنان مستدل آن‌ها ساده و روشن است و با صراحت به نتیجه گیری می‌پردازد» تأثیر عمیقی بر خواننده می گذارد. در بسیاری از داستان‌های هزار و یکک‌شب» کلیله‌ودمنه» مرزبان‌نامه» چهل‌طوطی و... نیز به فراوانی از همین روش برای استناد و استدلال و اثبات سخن استفاده شده است. یکی از اصلی‌ترین کارکردهای تعلیمی تمثیل» خصيصه اثبات گری و اقناع کنندگی برای مخاطب است. انواع تمثیل همواره یکی از ابزارهای منطقی برای اثبات سخن در دست خطیبان و واعظان بوده و شعرای سبکک هندی نیز به دلیل سرو کار داشتن با عموم مردم و به خاطر ساده کردن حقیقت‌های سخت.و دشوارفهم و مجاب: کردن:مخاطب» اغلب از شیوه مثال آوری که سنّت رایج در فرهنگک و.زبان مردم؛است استفاده می‌کنند. (ر.کث؛ شیری» ۵۹) تمثیل» در مضامینی که شاعر می‌آفریند» در خدامت اثبات نظر است و شاعر برای اقناع مخاطب از راه‌هایی می‌رود که روندگان پیشین آن‌ها را پایکوب کرده و قبول عام یافته‌اند. (ر.ک: فتوحی» ۱۳۸۶) صائب و بیدل به فراوانی از این روش‌ها برای استناد و اثبات سخن بهره برده و حکم‌هایی را ارائه کرده‌اند: که هیچ کس با آن‌ها مخالفت نتواند کرد به‌بیان‌دیگر اصول مسلم» بدیهیات» تجربه‌های همگانی و احکام قطعی» مدّعامثل‌های شاعران ممتازند. این شاعران عناصر متقارن در تمثیل را از عالمی انتخاب می‌کند که ذهن مخاطب با آن آشناست به تعبیری دیگر تبیین معقول با محسوس اصل اساسی تمثیل در شعر سبکک هندی است. در این دوره تبیین منطقی مبهمات و مفاهیم ناشناخته ذهنی به کمک ابزارهای زبانی و عمدتا منطقی وجهه همت شاعران بود و شاعران به روش تمئیلی و به فشرده‌ترین شکل برای بیان مفاهیمی که در ذهن داشتند مصادیقی از عالم خارج استخراج و عرضه می کردند که میزان ارتباط منطقی بین اجزا بیت ساده‌تر بود:  ۸ |متن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) من از روییدن خار اسر دیوار دانستم که ناکس کس نمی گردد از این بالانشینی‌ها در این بیت «ناکس)» قرينه «خار» و «بالانشینی‌ها» قرينه «سر دیوار» است. آنچه از اين قرینه‌سازی درک می‌شود این است که شخص فرومایه حتی اگر به مقام بلند هم برسد باز هم پست خواهد بود همانطورکه خار اگر در بالای دیوار هم قرار بگیرد باز هم پست و خسرت نکند ودک را سوه به پیرزی هرگه که به خردی بگریزد ز دبستان هرکس که به تابستان در سایه بخسبد خوابش نبرد. گرسته شب‌های زمستانت ابیات فوق با تعابیری چون: «هرچه بکاری همان را درو می‌کنی» يا «درخت کاهلی بار ندارد» معادل هستند یعنی هرچقدر آدر«طول زندگی تلاش+کنی دژّه‌آینده‌ای نزدیک نتیجه- اش را خواهی دید ولی اگر تنبلی واسستی نمایی» جز اندوهاو حسرت چیزی به تو نخواهد رسید. در اين‌جا شاعر ابتدا یک حکم کلی بیان کرده و سپس برای اثبات آن» مثالی عینی و در این کاربرد شاعر یا نویسنده» تمثیل را جهت پند و اندرز دادن و عبرت گرفتن به مخاطبان عرضه می‌کند. بدین ترتیب که معمولا دز پایان داستان» راوی يا یکی از قهرمانان» یک اصل اخلاقی یا رفتاری را در یکی دو جمله کوتاه پرمعنای نکته‌دار (کلمات قصار) بیان کرده و نتیجه گیری می‌کند. (شمیسا ۱۳۸۹) البته ممکن است این گونه عبارات مثلی پرمعنا در وسط حکایت از زبان قهرمانان صادر شود. مثلا عطار در حکایت زیر» ضمن نشان دادن ررّاقی خداوند» مخاطب را به عبرت گرفتن از آن» فراخوانده است:  ...کشیدم چند دلو بار از چاه یکی سنگک سیه او بس روشن و پاک ز دستم بر زمین افتاد و مولانا هم حکایت تمثیلی «طوطی و بازرگان» را با نتایج اخلاقی و آموزنده به پایان رسانده و به عبرت گرفتن خواننده از آن تا کید کرده است: معشی مردن ز طوطی بد از در نیاز و فقر خود را مرده ساز معنای مردن طوطی احساس فقر و نیاز بود. پس تو هم دراعین نیاز و فقر» خود را مرده‌گردان» یعنی به مرتبه فقر عارفانه برش و منزلآخودبینی را ترکک کن. اگر به چنین مرگ اختیاری برسی» دم مسیحایی» تو راازنده می گرداند ودآزن دم عیسوی» تو را مانند طنز یکی از شیوه‌های.ادبی است که اشتباهات و جنبه‌های"بدرفتار.بشری» ضعف‌های اخلاقی» عیب‌ها و فسادهای اجتماعی و سیاسی يا حتی تفکرات فلسفی را در همه جهات به شیوه‌ای غیرمستقیم و خنده آمیز به نقد. می‌کشد. (عبدی و زمانی» ۱۳۸۹) در طنز با اینکه رویه سخن به‌ظاهر مزاح آمیز و غیرجدی است» در آخر به تفگر و تنبّه و اصلاح می‌انجامد» ازاین رو می‌توان طنز را در قلمرو ادب تعلیمی به‌حساب آورد. (موحّد» ۱۳۸۲) طنزپردازان از روش‌ها و تکنیک‌های مختلفی برای ایجاد خنده و طن زآفرینی استفاده می‌کنند که تمثیا  ۰ | متن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) هم یکی از مهم‌ترین و رایج‌ترین شگردهای ایجاد طنز در اثر ادبی است. به‌عنوان‌مثال در ابیات زیر حافظ با استفاده از تمثیل» طنزهای زیبایی سروده است: قند آمیخته با گل نه علاج دل ماست بوسه‌ای چند برآمیز به دشنامی چند ذلربایی همه آن نیست: کید غاشقی بکشتتن خواجه آن است که باشد غم خدمتکارش نصیب ماست بهشت» ای خداشناس برو ‏ که مستحق کراست گناه کارانشد حافظ در بیت آخر می‌گوید: کرم خدا شامل حال گناهکاران می‌شود. پس بهشت از آن گناهکاران است نه پارسایان که پاذاش.اعمال؛خود؛ژا دریافت می‌کنند. توجه شود که دریای جود الهی خیلی بیشتر از:پاداش اعمال است! سخن"حافظ نوعی مغالطه آگاهانه و عمدی است و معنی طن زآمیز بیت نیز به زیبایی آن افزوده است. از شاه زی فقیسه چنان بود رفتشنم کز بیم مار در دهن اژدها شدم «از بیم مار در دهان اژدها رفتن» معادل است با تعبیر «از چاله در آمدن و به چاه افتادن» یعنی انسان از بلایی بیرون آمده گرفتار بلایی مهلک‌تر و بدتر شود. روشنگری و کمک به فهم مطلب معقول دراهنگام اطرح موضوعات دشوار فلسفی و هستی‌شناختی» جهت تشیت در ذهن مخاطب از ویژگی‌های شاخص در تمثیل است. ممکن است مصراع معقول به‌تنهایی برای خواننده قابل‌د رک نباشد و یا لااقل فهم آن دشوار باشد در چنین مواردی مصراع محسوس نقش راهنما و مفسر را بر عهده دارد و در جهت توضیح و تکمیل موضوع مصراع معقول است. (ر.کک: خسروی» ۱۳۸۹) در این شگرد ادبی گاه شاعر بین دو سوی بیت تعادلی از نظر ارزش ادبی و اعتبار منطقی ایجاد می‌کند که مخاطب را بر می‌انگیزد تا هر یک از دو سوی را به یاری سوی دیگر تفسیر و تعبیر کند. در اغلب این موارد انتخاب این که کدام سوی مدّعا و کدام سوی مثل باشد دشوار و گزینش آن بر عهده سخاطب است حال آن‌ که قدما غالبا در تشییه تمثیل» مقبّه زا اتری معقول (مدعا) می‌دانند و مشبّدّبه را امری محسوس (مثل) که بیان حال مشبّه می‌کند. (ر.ک: حکیم آذر» ۰) تمثیل در لفظ عبارت است از مثال آوری در هنگام طرح یک مطلب يا موضوع به‌منظور وضوح بیشتر بخشیدن به حقیقت و اثبات سخن. این خصوصیت در اغلب انواع تمثیل که ابتدا در آن‌ها مطلبی بازگو می‌شود و سپس مثال‌هایی آورده می‌شود و با بالعکس, پس از ذکر مثال‌ها نتبجه‌هایی از آن‌ها گرفته می‌شود یک شیوه غالب در چشم در صنع الهی باز کن» لب راببند .. بهتر از خواندن بود» دیدن خط استاد را صائب در مصراع اوّل می گوید: خاموش باش و در آفرینش خداوند با تال نگاه کن تا به عظمت و قدرت آفریننده‌اش بیشترهپیاببر ی« اتتباوکت اللیا تشن الخالتقین) (۱۴/۲۳) و در مصراع بعدی برای روشن شدن ذهن مخاطب» دلیل می‌آورد: چون دیدن خط استاد بهتر از غم مردن نبود جان غم‌اندوخته را نیست از برق خطر مزرعه سوخته را در این بیت شاعر موضوع ذهنی و انتزاعی.را .پا تمثیلی هنرمندانه» برای تنویر اذهان» محسوس و ملموس ساخته و درواقع مضراع دوّم دلیل و سند تأیید مطلب مصراع اوّل است. بدیهی است که این حقیقت عمیق تربیتی و روان‌شناختی را نمی‌توان با صنایع و آرایه‌های لفظی تبیین و تکمیل کرد و آنچه توانایی گسترش دایره ذهن را دارد» چیزی جز آوردن  ۲ | متن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) ایجاد ابهام و کتمانگری در کلام به هنگام سختگیری‌های سیاسی و فرهنگی نیز از کارکردهای مهم تمثیل است. در شمار بسیاری از تمئیل‌ها مثل تمثیل‌های رمزی» اسطوره‌ای» فکری» فلسفی» سیاسی» قصّه‌وار و فانتزی هیچ گونه توضیح مستقیمی درباره ماهیّت تمثیل داده نمی‌شود. در این گونه تمثیل‌ها که گاه در آن‌ها مسائل سیاسی» هستی شناختی» تعلیمات و تجربیات تخیّلی» رژیاگونه و شطح آمیز به نمایش درم ی آید» بسیاری از حقيقت‌ها از سر احتباط و ترس و تعمّد در پوشش نمونه‌های مثالی و استعاری به روایت گذاشته می‌شود تا آن حقایق» صورت استتار شده‌ای پیدا کنند و تنها گروه‌های خاصّی از مردم که از اهلیت لازم برخوردار هستند» آن‌هم پس از تعمّق بسیار» به تأویل و تفسیر و معانی باطنی آن دسترسی پیدا کنند. (ر.ک؛ شیری» ۱۳۸۹) چنانکه عطار در منطق‌الطیر رمزهای داستان تمثیلی «بوتیمار».راانمی گشاید و خواننده» خود.بر اساس قرینه‌های معنوی درمی‌یابد که بوتیمار» نماد و رمز «مردم دون‌همتی» است که به اندک خرسندند» چنانکه بوتیمار به اندکی چون «لب دریا» دلخوش,و خرسند بود و لاجرم راهی به دریای حقیقت آن که او را قطره‌ای آب است اصل :7 کسی تواند یافت از سیمرغ وصل؟ در ادبیات پندی فارسی» موازد بسیاری از انتقاد و طنز را به‌طور غیرمستقیم در آثار شاعران و نویسندگان می‌بینیم که آثار سعدی نمونه بسیار بارز و ارزنده‌ای از آن است. وی با روشی بسیار ظریفانه و نکته آمیز» گفته‌های طن زآمیز فراوانی را آفریده است: «پادشاهی پارسایی را دید گفت: هیچت از ما یاد آید؟ گفت: بلی وقتی که خدا را این حکایت را می‌توان طنز نیشخندانه دانست که به‌صورت غیرمستقیم و با زبان طنزگونه سعدی می‌خواهد این حقیقت را تعلیم دهد که هیچ یادی برتر از یاد خداوند تبارک‌وتعالی نیست و باوجوداین حقیقت برتر» دیگر نگریستن به اغیار جایگاهی ندارد. در عصر سانسور و دیکتاتوری گاهی مصلحت در عدم تصریح است و باید حقایق و موضوعات سیاسی و انتقادی به‌صورت غیرمستقیم و در پشت نقاب سمبل و تمثبل پنهان شوند تا نوشته از سد سانسور عبور کرده و بدون هیچ گونه ممانعتی امکان انتشار و ارتباط با مخاطب را پیدا کند. داستان‌هایی چون «سرگذشت کندوها» و «نون و القلم» از آل احمد» خر دجّال» از هدایت و (به‌سوی مردم» از به آذین» با همین شیوه از استتار و اختفا به نگارش درآمده‌اند. بنابراین تمثیل را نیز مانند استعاره و سمبل» به دلیل برخورداری از دو کار کرد کاملا متفاوت» می‌توان به دو نوع متمایز تقسیم کرد: تمثیل روشنگرانه» تمثیل در این کاربرد» نویسنده و شاعر تمثیل.را برای برانگیختن مخاطب به انجام کاری که پسندیده است و مقبولیت عام؛دارد» بکاز می‌برد. مثلاآذر؛شعرهای زیر شاعران برخی از محاسن اخلاقی را ستوده و مخاطبان خود را به تقویت این اوصاف در وجود خود تشویق و آب حیوان نه آب حیوانست جان چراغ است و جان با عقل و عقل با جانست عقل جان است عقل روغن او عقل با جان عطیه احدی است. .۰ و جان ما تن او جان با عقل زنده ابدی است نظامی توجه خاصی به عقل و تدبیر دارد و بیش از هر چیز رأی و خرد و تدبیر را ستوده است و انديشه را کلید زرّین فتح و گشایش می‌داند و امخاطب را به عقل گرایی و خردورزی تشویق می‌کند. در تعبیر شاعر آب حیوان ایا جاودانگی» تمثیلی از همراهی و همسازی خرد و جان است و اشتراک معنوی خرد و روح موجب هدایت و شناخت به نرمی ظفرجوی بر خصم جاهل .که که رابه نرمی کند پست باران به‌همواری ادب کن خصم سرکش را که خاکستر . به نرمی زیردست خویش می‌گرداند آتش را  ۴ | متن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) هر یک از بیت‌های فوق حاوی یک تمثیل هنرمندانه هستند و معادل با تعبیر «ملایمت در کارها مفید و نجات‌بخش است»» می‌باشند. یکی از اصولی که شاعران حکیم و عارف مسلکک در اشعارشان بدان تا کید کرده‌اند» ملایمت در کارها است. در این بیت‌ها هم شاعران مخاطب خود را به ملایمت و مدارا با دشمن دعوت می‌کنند. هرگاه نویسنده‌ای بخواهد مخاطب خود را از انجام کاری ناپسند نفی کند يا نیک و بد بودن امری را به او گوشزد کند. می‌تواند در کنار بیان اصل مطلب» چاشنی حکایت را نیز بیفزاید تا تلخی امرونهی را کاسته و تأثیرگذاری متن را افزایش دهد. در شعرهای زیر هم شاعران» مهم‌ترین معایب و زشتی‌های اخلاقی را که انسان را از مرتبه والای انسانی‌اش دور می‌سازد» نکوهش کرده و مخاطبان خود را از آن قبایح برحذر داشته‌اند. می‌توان موارد مذکور را مهم‌ترین مشکلات اجتماع عصر ایشان به‌حساب آورد که شاعران متوجه آن‌ها بوده و به یادآوری و تحذیر از آن‌ها همتمی گمارند. چو آب از اعتدال افزون نهد گام چراغ ارچه ز... زاسیرابی بهغرق آرد سرانجام بسا باشد که از روغن نور گیرد خورش‌ها را نم رو تازه دارد ‏ روغن بمیرد نمک باید که نیز اندازه دارد رعایت موضوع اعتدال در باب اخلاق بسیار دارای اهمیت است و بیش از هر چیزی مورد توجه حکما بوده است. یر الأمور آوسطها اندازه تکه‌دان که اندازه تکوست: نظامی هم دز این بیث‌ها مبقاطب را از افراظواتفر نطمکه دکاری فنفق بهکند بازداشته:است. در کارهای دینی و دنیایی زنهار تا به سیرت طراران جز همچنان مباش که بنمایی ارزن نموده ریگ نپیمایی ارزن‌نما و ریگ‌پیما: یعنی کسی که شخصیت منافق و دورنگ دارد. در باور شاعر انسان نباید شخصیتی دورو و منافق داشته باشد و بخواهد جای خوب و بد را تغییر دهد. تمثیل یکی از هنری‌ترین راه‌ها برای ملموس و عینی کردن مفاهیم کلی و انتزاعی و تشریح افکار آرمان‌ها و ذهنیات پیچيده شاعر به زبان قابل‌درک مردم عادی است. «در تمثیل با مشبه و مشبهّبه مواجهیم که در آن مشبه عمیق‌تر از مشبدبه است» چراکه مشبه مسئله‌ای معقول و معنوی و مشبه‌به که برای تقریر و اثبات مشبّه مورداستفاده قرار می‌گیرد» امری ماذق و محسوس است» (شمیسا ۱۳۸۵) این کار کرد تمقیل با هدف اذب تعلیمی که در پی بیان صریح و واضح مطالبی اخلاقی است سازگارتر است چون این موارد بیشتر از نوع مباحث عقلی‌اند» پس‌نیاز به وجود یک تمثیل است تا مطالب اخلاقی عقلی را با مبالحث حسی و صریح» به‌وضوح شرح و بسط دهد. مثلا صائب در غزلی که سراپا از این شگرد ريشه در خاک تعلّق نیست اهل شوق را " می‌رود بیرون ز دنیا پایکوبان گردباد طی خارخار شوق در دل کار بال و پر کند ‏ به یک پامی کند چندین بیابان گردباد دولت سردرهوایان را نمی‌باشد دوام می‌کند.. می‌شود دراجلوه‌ای از دیده پنهان گردباد زخم زبان شوریدگان را گرم‌تشر ‏ خاروخس رابال و پرسازد زجولان گردباد آنچه تبیین مفاهیم و مسائل معقول با محسوسات را هنری جلوه می‌دهد کشف روابط پنهان مفاهیم عقلی و پیوند زدن آن‌ها با روابط مقولات حسی است. برای مثال در غزل بالا به صورتی پنهانی اهل شوق را به گردباد تشبیه کرده که ريشه و پیوندی با دنا ندارد و هر زمان که اراده کند از دنیا بیرون می‌رود. تصویر چرخیدن گردباد و نسبت تصویری که با چرخیدن و سماع اهل شوق پیدا می‌کند نقطد اوج بلاغت اثر است. (ر.ک: حکیم‌آذره ۵۴۲) شاعر در اینجا در پی صدور حکمی است که با آن ذهن مخاطب را تحریک کند و نظر او را به سود آرای خود برانگیزد.  ۶ | متن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) ۱۰-۳ افزایش میزان تأثیرگذاری کلام در مخاطب و بلاغت سخن بلاغت و تأثیرگذاری هر متنی تا حدود زیادی به قدرت نویسنده در استفاده از ابزارهای زبانی و کاربرد آن‌ها در القای منظور و مقصود خود بستگی دارد. هر شاعر یا نویسنده برای حصول به هدف متن در نوشته خود ابزارهای متناسبی با مقتضای ظاهر و حال متن (یعنی موضوع متن و مخاطب متن) به‌کار می‌برد. تمثیل هم یکی از شگردهای مهم ادب تعلیمی است که نویسنده در تفهیم مطالب و دیدگاه‌های خود به مخاطب و تأثیرگذاری بیشتر بر عموم مردم از آن یاری می‌گیرد. تمثیل خوب فهم را تروتازه می‌کند و در هر جا به‌کار رود برجسته‌ترین کار کرد آن این است که اندیشه و معنایی را روشن می‌کند و در روح و جان شنونده اثر می‌گذارد و در راستای خدمت به اهداف ادب تعلیمی قرار می گیرد. مثال: صحیت نان سور مشاطه بسن کواهران خارقا بر دور گل باشد چو مژگان خوش‌نماست مشبه: هم‌صحبتی با انسان‌های نیکک» مایه آرایش انسان‌های بدسرشت می‌شود. مشبدبه: خار تا زمانی که با گل همراه است مثل مژگان زیبا به‌نظر می‌رسد. ادات: محذوف است. وجه‌شبه مرکب حاصل از این تشبیه عبارت است از: آراسته و زیبا شدن چیز بد و زشت به‌خاطر همراهی با چیز نیک و زیبا. شاعر در یک مصراع مطلب موردنظر خود را بیان کرده سپس برای اثبات و مستدل کردن آن و برای این که خواننده نظرش را بپذیرد در مصراع دیگر مثالی محسوس بای آن آورده است. آین‌گونه سخن گفتن بسیاو تأثی رگذار است و راز آن در این است که درآذهن شنونده تصوری بیشتر ایجاد می‌کند زیرا شنونده هنگامی که در دل خویش مثالی را تصور کند که مخاطب مستقیم آن نباشد با رغبت در تمثبل معمولا در مصرع اول یک مسئله عقلی و اخلاقی مطرح می‌شود و در مصرع بعد» برای تأکید بر آن و تقویت بنیه سخن» مثالی حسی و روشن‌تر و قابل‌فهم‌تر بر آن صافی دل خواهی از سیروسفر غافل مباش تخته‌ی مشق کدورت از سکون می گردد آب در این ببت هم شاعر برای بیان مقصود خود از تمثیل استفاده کرده و با بهره گیری از یک در تمثیل شاعر یا نویسنده برای تأیید یا روشن شدن مطلبی» آن را به موضوعی ساده‌تر تشبیه می‌کند یا برای اثبات موضوعی» نمونه و مثالی رایج و مشهور می‌آورد تا از این طریق» مفاهیم و نظریات خود را به خواننده یا شنونده منتقل نماید. استفاده از تمثیل در زبان علاوه بر تقویت محتوای کلام و صحّه گذاشتن بر یک تفکر جمعی» در تفهیم مطالب به خواننده بسیار مور است. در حوزه‌های انتقادی و مباحث نظری و عرفانی و موضوعاتی ازاین دست» ا زآنجا که احتیاج به شرح و توضیح و درنتیجه آوردن مثال دارند بسامد تمثیل بسیار بالا است: شاغران سبککگهیلای گلاستفاده از لی#هشگگی 9 آوردن مثالی هنری؛ این مضامین و مباحث را تبیین و تفسیر می‌کنند. نویسندگان ادب تعلیمی برای ملموس و عینی کردن مفاهیم کلی و انتزاعی و القای مطلبخود.به مخاطب از این شگرد ادبی استفاده کرده‌اند و کاربرد شکل‌های مختلف تمثیل» نیاز زبانی آن‌ها را در بیان رسا و زیبای معنای تمثیل پیام را به‌صورت پنهان و غیرمستقیم؛منتقل می‌کند و گاهی.برای پند و اندرز و تشویق و ترغیب و گاهی برای تخذیر و هشدار مخاطب به کار می‌رود. وجود تمثیل در آثار تعلیمی مطابق با مقتضای حال متن تعلیمی و مخاطب آن است چراکه مقتضای حال در آثار تعلیمی دوری از ابهام و تصریح کلام است و این تصریح و توضیح از وظایف و ویژگی‌های انواع تمثیل است. نتیجه کلی مقاله این است که انواع تمثیل» در متون تعلیمی و سبکک هندی به خاطر نیاز به بیان رسا و روشن تجربه‌ها انديشه‌ها و مفاهیم عرفانی فراوان  ۸ | متن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) به کار رفته‌اند به گونه‌ای که می‌توان آن‌ها را از برجسته‌ترین ویژگی‌های بلاغی آثار ادبی تعلیمی و سبککک هندی و از رازهای زیبایی و تأثیر زبان آن‌ها بر خواننده به‌شمار آورد. قرآن کریم. (۱۳۸۱). ترجمه محمدمهدی فولادوند. قم: انتشارات قرآن کریم. بیدل» عبدالقادر. (۸۳۸۹. دیوان (۲ جلد). ه‌مکوشش اکبرپهلااژوند. تهران: نگاه. حافظ, شمس‌الدین محمد. (۱۳۸۵). دیوان. تدوین و تصحیح رشید عیوضی. تهران: امی رکبیر, حکیم آذر» محمد. (۱۳۹۰). اسلوب معادله در,غزل سعدی, پژوهشنامه ادبیات تعلیمی» ۳(٩)» ۱۶۳- (۱۳۹۵/۱). بحث در تشبیه تمثیل و.کارکرد آن در غزل صائب تبریزی. فنون (۱۳۹۵/۲). نگاهی به اسلوب معادله در شعر صائب. پژوهش‌های نقد ادبی و خسروی» حسین. (۱۳۸۹). اسلوب معادله در شعر. مجله شعر» (۶۹)» ۶۲-۵۸. ذوالفقاری» حسن. (۱۳۸۶). بررسی ساختار ارسال‌مثل. فصلنامه پژوهش‌های ادبی, ۱۵(۴)» ۶۲-۳۱ سعدی» مصلح‌الدین. (۱۳۸۱). کلیات. به اهتمام محمدعلی فروغی. تهران: امیرکبیر. شیری» قهرمان. (۱۳۸۹). تمثیل و تصویری نو از کارکردها و انواع آن. فصلنامه کاوش‌نامه» صائب» میرزا محمدعلی. (۱۳۷۵). دیوان (۶ جلد). به کوشش محمد قهرمان. تهران: علمی و عبدی» صلاح‌الدین و زمانی» شهلا. (۱۳۸۹). طنزپردازی در مقالات تنکیت و تبکیت عبداللّه ندیم و چرند پرند دهخدا. فصلنامه پژوهش‌های زیان و ادبیات تطبیقی,» ۳(۱)» ۰۱۳۲-۱۰۹ عطار» فریدالدین محمد. (۱۳۸۸). اسرارنامه. مقدمه» تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کدکنی. (۱۳۸۹). منطقالطیر. مقدمه» تصحیح و تعلیقات محمدرضا شفیعی کد کنی. فتوحی» محمود. (۱۳۸۴). تمثیل (ماهیت, اقسام» کار کرد). مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی» قبادیانی» ابومعین ناصرخسرو. (۱۳۸۴). دیوان. تصحیح مجتبی مینوی و مهدی محقق. تهران: کانت» ایمانوئل. (۱۳۶۲). سنجش خرد ناب. ترجمهه میرشمس‌الدین ادیب سلطانی. تهران: امیر کبیر. مرتضایی» جواد. (۱۳۹۰). تمثیل» تصویر یا صنعت بدیعی؟. پژوهش‌های زبان و ادبیات فارسی موخّد عبدالحسین. (۱۳۸۲). طنز و خلاقیت. فصلنامه پژوهش‌های ا/دبی» ۲(۱)» ۰۱۷۰-۱۵۷ مولوی» جلال‌الدین محمد. (۱۳۹۰). موی معنوی. به کوشش توفیق سبحانی. تهران: سازمان چاپ  ۰ آامتن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) نظامی» الیاس بن یوسف. (۱۳۸۸). خحسرو و شیرین. تصحیح و حواشی حسن وحید دستگردی. نظیری نیشابوری» محمدحسین. (۱۳۷۹). دیوان. با تصحیح و تعلیقات محمدرضا طاهری. تهران: نفیسی» آذر. (۱۳۶۸). آشنایی‌زدایی در ادییات. کیهان فرهنگی» ۲(۶)» ۳۷-۳۴ وفایی» عباسعلی و آقاباپایی» سمیه. (۱۳۹۲). بررسی کار کرد تمثیل در آثار ادبی تعلیمی. پژوهشنامه 7 :00 3 .3 ,30۵۵130220 بط ۵0عتماعصه1 .(2002) بصع رام عط1 [ 36۳۹1۵0 10] .20 م5 :0ق۳طع1 8 .3/4 ,ععزگه 5 0 0صه 31000 حلهان۵ ۸۳ ۵۶ کعلعنس۸ عطا صز عنه5 .(2010) مک یک مف0ط۸ .۵ ,86002۳۷۵00 ۶و عانولله عطا 57 .( ۷۵1۵5 2) 320 .(2010) بش۸ ,عل00نطظ 6 ۵۴ ]70۳۳۵ .(۳۵02 ,ق1906 ,0۳6ه<) بجرموعان۸ .(2005) 36 منط۳00 ] .141-178 ,(12813)47-48 ,کع 70/0 0۳۵ 0۳6 ۲٩ واه ۲ 3] .73727 :ص16۵ ۳۳۵0۵۰ 1 ۲/1۹۵0٩ 00۳۹۵ 7۳6 .(2005) .36 مفطعت۳۵۳۵ ,30۳2868 هه 363 مف۵ص3 بط عنم 20 ر2005) بش منصعنفه‌امطی [ 700۵1 1۳6 کنفههک صز مهو که علواک 156 .(2011) .34 حعم۸ ما1۵ ] .117-136 ,(8)2 ,65ا0ن0عع7 ووع1 اعصصمک کف طه1 اعقک حز 5 بط 30205 ۵۲ عاواک عطا اه 6امم[ ۸ (2016/1) ۰ ] .87-106 ,(3) مطع0عع5 کعناعناوک 00 80ع 0 وهع1ا 006 ص166 8 مفشاوچ۸ 5۷ 00۳۳۵۵ هه 3۵0۵0 200 .(2006) بطک م2نگه11 نصه‌تطع1 بلنازه1 لنله7 روط 0عهاعهد13 عطاوهاطام و عم .(1995) بش۸ مفصهز703 -69(,58) ,1709021116 و۳0۵ 2060 صز علواک مهو .(2010) .1۳ مفبه 105 نوا کصه 3/0 بط 0عتهاعهه 1 6160۰ 03ع1 ۷13007 عسط۶ .(3983) با مهف 01 .1308177 210۷761 2 ۵7 1۳286 هه ,۸11680 ۸۵ .(2011) .7 مفع72ع1/0۳ 29-۰ ,(4) 150۳0۲ ]٩ وز ۵۲ ,36:0۲ ۵۳۵۳۵ ۹۵ 10۳9696 368607۰ 171070۲ ]٩ ,70۵ 0620 هه 13۳۳۵۳ .(2003) بش۸ م0عطه2/10 8 165۳200 پنصقطنامک هام12 داسمه 1 اممکه 1 .(2011) .3 2/301۵ 13818670 بط 0ع21اممص۸ قصه فعاتلط موز تاک ۵ 10۲0۶ .(8.)2009 مفطتق2112 [267۹120 1۳] بسزطاها نت۸ :ص02ط6 1 ۳۷۵۰ ۲۳۵۵ ]۵ 601۵۲۵11065 .(2005) ۰ 7( 00605 0صه کد0 ۳006 ۹۸/3 701072۰ .(2000) 34۰ فتاه م3 احزمه31 -34 ,(6)2 ,1771006786 باس باه انآ دنا مفضه‌نانصج۳ .(1989) .۸ ونعنگهه7<7 ]1۸ نتسه تصق‌طع1 بش۸ 30 منطعا3۳۵۳۵ برط ورام .(2002) 36 مففهد5 3۵] .20 و5 نصق۳طع1 ۷۵۲۳۵۶۰ ]۵۲ 36۳0 7۳۵ .(2012) 36۰ مفصصعل0ه1 هدک [36۳5120 10] 1/002۰ تصه‌حطاع 1 بکعرر7 وه۳ع1 .(2010) .5 مق کتصهط5 5۰ 200 ۳۵0۳۹5 عاز ۶و ععهساآ فصه ومع ان۸ 210 ۸ .(2010) .ی نناک ۰ 163۵00 0۵۳۵6۵۲1565 00 005ط0ع17 موستااعا و ماک .(2003) ۰  ۲ |امتن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) ,۳23۳33۵0 که عولط عطا رط .(فع ۵ 6) 20 .(0996) .36 ,طاعق5 ۳۵۵00۵1 صز ورمعع1ن۸ ۶و ما۳ عطا ۵۶ فک .(2013) یک م۸ معندکد ۷ ,70۵ 0۵۲۵۲ 3۳0۷۵۲۹۰ که عه سک عطا ۵۶ روک .(2007) .3 مضفعونگل7 استناد به این مقاله: بافکر سردار. (۱۴۰۱). کار کردهای هنری و تعلیمی تمثیل. متن پژوهی ادبی؛ ۴(۲۶٩)» ۳۲۳- 5 0630066 ه 06۴ 16560 کز حلوع:3۵ 16۳0 داز ۲ کت 3

یکی از ابزارهای مهمی که نویسنده ادب تعلیمی در جهت توضیح و تفسیر ایده های اخلاقی و عرفانی و القای مطلب خود به مخاطب از آن یاری می گیرد تمثیل است. در تمثیل نویسنده و شاعر ابتدا مفاهیم کلی و انتزاعی را که غالباً عقلی و از نوع خبری هستند، بیان می کند و بعد برای ملموس و عینی کردن آن ها و اثبات ادعای خود، مثال و دلیلی ادبی می آورد و از این نظر که سخنان مستدل آن ها ساده و قابل فهم است و با صراحت به نتیجه گیری می پردازد، تأثیر عمیقی بر خواننده می گذارد. انواع تمثیل از ابزارهای قوی تصویرگری و آشنایی زدایی و منشأ خلق مضامین بدیعی هستند و ازآنجاکه در این شگردهای ادبی، تصاویر اثباتی در خدمت اقناع مخاطب است، شیوه بیان استدلالی بر بیان هنری برتری دارد. در این جستار کارکردهای هنری و تعلیمی و تربیتی انواع گوناگون تمثیل، موردنقد و بررسی قرار گرفته است. پژوهش، بر اساس نحوه کاربرد مصداق های این آرایه ادبی در آثار مهم تعلیمی و سبک هندی و ملاحظه دیدگاه های صاحب نظران و دریافت شخصی نگارنده از این هنر بلاغی صورت گرفته است. نتیجه کلی مقاله این است که به کار بردن فراوان شکل های مختلف تمثیل، یکی از رازهای زیبایی و ذوق پسندی و تأثیر زبان آثار ادبی تعلیمی و سبک هندی بر خواننده است و همین امر سبب شده مفردات نغز آن ها بر سر زبان ها بیفتد و خوانندگان معانی و مفاهیمی را که در این بیت ها ذکر شده اند از جان ودل و بدون چون وچرا بپذیرند.

475037

واژگان کلیدی: نقطه انتقال ریسک قراردادی» قرارداد فروش و حمل گاز انطباق کالا تعهدات ۴ نو یسنده منولن؛ حدم .لندحصع )2 گلجی | دلقد دم ۸۶ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شمار ۰۹۵ پاییز ۱۴۰۰) در تجارت بین‌الملل به‌ویژه بیع بین المللی کالا (که در اینجا منظور از کالا گاز طبیعی است) خریدار و فروشنده علاوه بر خرید و فروش کالا حداقل دو قرارداد دیگر به‌منظور حمل‌ونقل و بیمه کالا باید درنظر گیرند. در واقع, گاز تولیدشده بعضا به‌شکل مستقیم يا غیرمستقیم با تسلیم به یک محل تحویل میانی و از طریق خط لوله یا از طریق تانکرهای حاوی گاز با کشتی منتقل می‌شود. تنظیم ترتیبات مربوط به فروش گاز و قرارداد حمل که بعد يا در ضمن فروش باید در مورد آن تعیین‌تکلیف شود؛ مجموعه‌ای از تعهدات را برای طرفین قرارداد ازجمله فروشنده» خریدار» فرستنده و متصدی حمل‌ونقل مقرر می‌کند. مسئله ورود خسارت و همچنین تعیین مسئول جبران آن» ذهن خریدار و فروشنده و نیز فرستنده و متصدی حمل را به‌خود مشغول می‌کند. چراکه این امر بر فرایند و نتیجه قرارداد تأثیرگذار خواهد بود و همین‌جا اهمیت جایگاه بیمه روشن می‌شود. نکته قابل توجه در این قراردادها نقطه انتقال ریسک از عهده فروشنده به خریدار و از فرستنده به متصدی حمل است که می‌بایست در کنار هم مورد بررسی قرار گیرد. در این مقاله برآنیم نقطه انتقال مسئولیت قراردادی» در قراردادهای فروش و حمل گاز از منظر کنوانسیون وین ۱۹۸۰ را مورد بررسی قرار دهیم. بدین‌ترتیب این مجال به‌دنبال یافتن پاسخی برای یک پرسشن مهم و اصلی است و آن عبارت است از اینکه مسئولیت قراردادی در کدام نقطه زمانی و مکانی در فرایند صفر تا صد انجام قرارداد از عهده یکی از اطراف قرارداد ساقط و به‌عهده دیگری قرار خواهد گرفت؟ این مقاله در سه بخش تنظیم شده است؛ در بخش نخست به شناسایی حاکمیت کنوانسیون بر قراردادهای فروش و حمل گاز و معرفی کل این قراردادها می‌پردازیم. در بخش دوم» نقطه انتقال ریسک در قراردادهای بین‌المللی فروش و حمل گاز طبیعی از طریق خط لوله و کشتی را مورد بررسی قرار می‌دهیم. در بخش سوم به مطابقت کالا با مفاد قرارداد و تأثیر آن بر انتقال اریسک» ونهایتا به نتیجه‌گیری خواهیم پرداخت. ۱. حاکمیت کنوانسیون وین بر قراردادهای فروش و حمل گاز در این قسمت درخصوص حاکمیت کنوانسیون وین ۱۹۸۰ بر قراردادهای فروش و حمل گاز همچنین معرفی و تبیین این دسته از قراردادها مداقه می‌کنيم. شایان ذکر است دلیل ملازمه قراردادهای مزبور با حاکمیت کنوانسیون و در مواردی اینکوترمز بین‌المللی بودن اين قراردادها است. ۱-۱. حدود حاکمیت کنوانسیون وین بر قراردادهای فروش و حمل گاز با عنایت به اینکه قراردادهای مذکور در زمره استثنائات مندرج در ماده ۲ کنوانسیون قرار امس کیراق, ازاین‌رو به‌طورکلی حکومت آن بر این قراردادها میسور است. کنوانسیون وین تنها بر بخش نقطه انتقال ریسک مسئولیت قراردادی در قراردادهای بین‌المللی فروش و حمل گاز (فیضی‌چکاب و موسوی) ۸۷ فروش حکومت دارد و درخصوص حمل از طریق خط لوله یا کشتی که خارج از شمول اين کتوانسیوق است. کنواسیون‌های مرتبظ فیگری حاکم خواهد بود ( صفایی» ۱۳۹۲: ۲). هدف طرفین قرارداد ممکن است صرفا مبتنی بر فروش گاز! طبیعی باشد وفی‌نفسه شامل مرحله انتقال و حمل گاز نشود. در این صورت قرارداد حمل گاز مستقلا منعقد می‌شود. چنانچه در یک قرارداد فروش گاز مسئولیت حمل و انتقال آن ۲ تا نقطه تسلیم یا مقصد برعهده فروشنده باشد» قواعد انتقال» تحویل و تسلیم نیز در آن لحاظ می‌شود (2004:1,(ع5»11)» در چنین فرضی قرارداد مربوط به‌موجب قرارداد فروش گاز که برای یک دوره زمانی تعریف شده و معمولا به‌صورت بلندمدت یا میان‌مدت انعقاد می‌یابد (0۷2,2004:8ع7:11٩ :۵ ع۳)) فروشنده متعهد می‌شود گاز را در زمان و مکان معین» در ازای دریافت مبلغ متناسب به خریدار تحویل دهد بدین‌وسیله فروشنده به‌دنبال مبادله گاز با سود و خریدار هم درصدد این است که برحسب نیاز خویش گاز خریداری‌شده را استفاده کرده يا آن را بازفروش کند و به‌عنوان یک واسطه يا تأمین‌کننده میان فروشنده و مصرف‌کننده نهائی قرار گیرد (130106۲۹,2004:35). متعاقدین مکانیسم‌هایی را به‌منظور مذاکره مجدد اصلاح قیمت» کاهش يا افزایش میزان گاز تعیین می‌کنند که هر کدام از این عوامل بر میزان ریسک» نحوه و زمان اتقال آن تأثیر خواهد داشت. گاز م4 تراکوف یکه‌والسنه مخزن که منفردا یا مشترکا ومشاعا تحت مالکیت فروشنده يا فروشندگان قرار دارد به مشتری ارسال شود (10۳6۶۲۹,2004:30). با توجه به اینکه در انواع قراردادهای مختلف فروش گاز ممکن است تحقق ریسک» میزان آن؛ لحظه انتقال آن از فروشنده به خریان و احراز زمان آن متفاوت باشد؛ ازاین‌رو ضرورت:دارد که ذیلا اشاره‌ای به انواع قراردادهای فروش گاز صورت گیرد. هرگاه گاز تولیدی از یک میدان خاص برای تأمین موضوع قرارداد اختصاص یابد و میزان گاز تحویلی برابر با کل یا مقدار معینی از تولید آن میدان درنظر گرفته شود» قرارداد مخزن محور * محسوب می‌شود (37 :13006۲۹,2004). از آنجا که به‌تدریج میزان تولید گاز از این میدان تقلیل می‌یابد و درنتیجه گاز تحویلی در اين قراردادها کاهش پیدا ۸۸ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شمار ۰۹۵ پاییز ۱۴۰۰) می‌کند» این قراردادها را قراردادهای تقلیلی می‌نامند (شیروی»۱۳۹۳: ۴۱۱). فروشنده متعهد می‌شود که با لحاظ اصل الزام‌آور برداشت صیانتی از مخزن! تمام یا درصد معینی از گاز را بسته به قابلیت میدان که از حیث اقتصادی با صرفه است» تولید کند (7 :71221,2012]) ازاین‌رو تا زمانی‌که برداشت گاز از مخزن یا میدان؛ اقتصادی باشد» گاز تولیدی به‌طور انحصاری به خریدار فروخته می‌شود. تولید گاز در ابتدای امر با دوره اوج برداشت آغاز می‌شود؟ تا اینکه در یک دوره زمانی به مرحله ثبات می‌رسد؟ و سپس با یک دوره افول مواجه می‌شود؛ (39 :11006۲:۶,2004). قراردادهای مزبور برای میادین در حد کوچک و متوسط و همچنین در مواردی که توسعه کامل میدان گازی توام با صرفه و اقتصادی است کاربرد دارد (علی‌خانی» ۱۳۸۶: ۲۰). چنانچه فروشنده قادر باشد میزان سالانه قراردادی را در دوره افول» صفر قرار دهد این امر عملا به معنی خاتمه قرارداد به‌دلیل اقتصادی است.* در این حالت ریسک قراردادی زمانی منتقل می‌شود که تمام یا کل منابع گازی مخزن مطابق قرارداد در دسترس خریدار قرار گرفته باشد. گونه دیگر قراردادهای عرضه محور" است. فروشنده متعهد می‌شود مقادیر معینی از گاز را در دور مشخصی به خریدار تحویل دهد. هرگاه فروشنده متعهد شود میزان معینی گاز را در مدت مقرر تحویل دهد» باید به هر نحو ممکن میزان گاز مورد توافق را تأمین کند» ازاین‌رو فروشنده مختار اشت تا از هر میدان گازی که امکان دارد گاز را به خریدار عرضه کند (8 :2012 ,۸۶1۵۵ 72762]). بنابراین به‌موحب این قرارداد ممکن است یک يا چند مشتری از یک میدان یا مجموعه‌ای از میادین تحت قراردادهای جداگانه گاز دریافت کنند. میزان گازی که خریدار دریافت می‌کند ثابت و پایدار است و چنانچه تغییری (اعم‌از کسری يا زیادی) در مقدار گاز تحویلی به خریدار رخ دهد منبعث از شروط قراردادی است و ارتباطی به پروفایل مخزن ندارد. مدت قراردادی در این دسته توافقات ثابت است و شرط خاتمه قرارداد به‌دلیل اقتصادی نبودن قرارداد منتفی است. اصولا قرارداد عرضه‌محور به‌منظور افروش "گاز"میادین ابزرگ منعقد می‌شود (331 :16,1992ط9). در این حالت ریسک قرارادی با تأمین گاز موردنیاز خریدار فارغ از اینکه از کدام مخزن ( اعم‌از مخازن تحت تصرف خود یا مخازن دیگر کشورها خریداری کند) تأمین خواهد شد» برعهده خریدار قرار می‌گیرد. چنان‌که ملاحظه شد» لحظهه تحویل و تسلیم گاز با توجه به نوع نقطه انتقال ریسک مسئولیت قراردادی در قراردادهای بین‌المللی فروش و حمل گاز (فیضی‌چکاب و موسوی) ۸۹ قرارداد متفاوت جلوه می‌کند» چراکه در قراردادهای مخزن‌محور و عرضه‌محور احکام و آثار تحویل و تسلیم و درنتیجه مسائل مربوط به انتقال ریسک یکسان نیست. یکی از تعهدات فروشنده مطابق قرارداد فروش و انتقال گاز تحویل! کالا در نقطه مکانی معین؟ در قرارداد است که بر چگونگی تعیین‌تکلیف درباره مباحث مالکیت» نگهداری و تخصیص ریسک" قراردادی تأثیرگذار خواهد بود. انتقال گاز می‌تواند به‌نحو فیزیکی یا غیرفیزیکی و از طریق هاب‌ها اتاق‌های پایاپای و در قالب قراردادهای آتی صورت گیرد (6 :2012 ,۸۶۶۵0 :1126). خریدار میزان گاز روزانه را مطابق مندرجات قرارداد تعیین می‌کند و فروشنده موظف است تا آن میزان گاز را در نقطه تحویل به خریدار تحویل دهد و در قرارداد بیع بین‌المللی گاز متضمن شرط تعهد به دریافت خریدار ملزم است به موجب شروط و مفاد قراردادی آن گاز را دریافت کند و یا درصورت عدم دریافت ثمن آن را بپردازد. ازاین‌رو این شرط ریسک مسئولیت را برعهده خریدار قرار می‌دهد و تضمینی بابت خرید و به‌نفع فروشنده محسوب می‌شود. مشابه همین شرط با همین کیفیت در قراردادهای حمل گاز نیز قابل پیش‌بینی است. خریدار می‌تواند با کنترل جریان و فشار محموله» گاز کم‌تر یا بیش‌تری را نسبت به آنچه فروشنده آماده تخویل کرده است» دریافت کند (2002:139 ,ط58). چنانچه فروشنده گاز را تا نقطه تحویل بیاورد و تحویل دهد لیکن خریدار همه گاز را تحویل نگیرد و تنها قسمتی از آن را دریافت کند» اصطلاحا از آن با عنوان گاز رد شده؛ یاد می‌کنند که بلافاصله با رد آن» ریسک برعهده خریدار قرار می‌گیرد (شیروی» ۱۳۹۲: ۲۷). چنانچه گاز مورد معامله معد تحویل باشد و خریدار از تحویل گرفتن تمام یا بخشی از آن خودداری کند يا مانع از تحویل آن به متصدی حمل شود از نظر حقوقی انتقال ریسک از فروشنده به خریدار محقق شده است. نقطه تحویل گاز معمولا به‌عنوان یک یا چند محل دقیق جغرافیایی در قالب مفاد قرارداد پیش‌بینی می‌شود که حسب مورد نقطه اتصال تجهیزات تولید فروشنده با تجهیزات دریافت خریدار یا شبکه است (53 :2004 ,1006۲۵). نقطه تحویل و تسلیم در ادبیات حاکم بر معاملات نفت و گاز با آنچه که در کنوانسیون وین و سایر قواعد حقوقی مدنظر قرار می‌گیرد» دقیقا منطبق نیست. در ادبیات حاکم بر قراردادهای گاز نقطه تحویل محلی است که فرستنده گاز را به حمل‌کننده تحویل داده و گاز را ۹۰ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شمار ۰۹۵ پاییز ۱۴۰۰) به‌منظور حمل در خط لوله به تصرف حمل‌کننده درم ی‌آورد. لیکن نقطه تسلیم محلی است که حمل‌کننده گاز را تسلیم کرده و به تصرف خریدار درمی‌آورد. همان‌طور که ملاحظه می‌شود. تحویل توسط فرستنده به متصدی حمل از تسلیم متصدی حمل به خریدار تفکیک شده است. اين امر از نظر فیزیکی و عملی کاملا صحیح است. اما از حیث حقوقی در فرض واحد نمی‌توان بین نقطه تحویل و نقطه تسلیم تفاوت قائل شد. بدین‌معنا که برای تعیین لحظه انتقال ریسک از فروشنده به خریدار, نقطه واحدی را برای تحویل و تسلیم به خریدار باید درنظر گرفت. طبق بند یک ماده ۶۷ کنوانسیون وین» در قرارداد بیع متضمن حمل» لحظهه تحویل و تسلیم مبیع به خریدار همان لحظه تحویل آن به متصدی حمل است» مگر خلاف آن توافق شده باشد. بنابراین از نظر حقوقی در رابطه فی‌مابین خریدار و فروشنده» زمان و مکان تحویل کالا همان زمان و مکان توافق‌شده و در غیاب هرگونه توافق» زمان و مکان تحویل آن به اولین متصدی حمل است. در این صورت لحظه تسلیم گاز توسط متصدی حمل به گيرنده بیش‌تر به قرارداد حمل مربوط می‌شود تا قرارداد بیع و تابع مقررات ناظر به حمل‌ونقل و قرارداد حمل است. ازاین‌رو چنانچه به‌دلایل موجهی, حمل‌کننده نتواند به تعهد تسلیم گاز عمل کند» قرارداد حمل امکاناتی همچون قصور مجازا و نقض مجاز؟ را در باب عدم روش معمول انتقال گاز مستلزم احداث و نصب خط لوله بین مبدا تا مقصد است و روش دیگر مایع‌سازی گاز از طریق تأسیسات ال ان حی و یارشتی خی است (شیروی» ۱۳۹۳: ۴۱۰) که مورد بحث ما نیست. به‌منظور حصول اطمینان از توجیه‌پذیری سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های بالادستی» میان‌دستی و پائین‌دستی به منظور تولید» انتقال و مصرف گاز باید مشخص شود هزینه‌های تأسیس خطوط لوله یا تأسیسات حمل با کشتی توسط کدام‌یک از طرفین انجخام خواهد پذیرفت (آقایی» ۱۳۸۶ : ) و درصورتی‌که مشترکا صورت می‌پذیرد» میزان سرمایه‌گذاری هر کدام به چه ترتیب است. بدیهی است با توجه به اصطلاح مورد استفاده از اینکوترمز نقطه انتقال ریسک از فروشنده به مشتری ممکن است تغییر کند و میزان تعهدات و مسئولیت‌های هریک از طرفین نیز با توجه به اصطلاح مورد استفاده تغییر خواهد کرد. در قراردادهای حمل گاز طبیعی, اولا وسائط مورد استفاده برای حمل از حیث فیزیکی می‌تواند از مفهوم خط لوله شروع شده و تا مفهوم حمل تانکر حاوی گاز باکشتی ادامه یابد و ثانیا اشخاص درگیر در ارسال» حمل و تحویل گرفتن محموله گازی در این مورد با موقعیت نقطه انتقال ریسک مسئولیت قراردادی در قراردادهای بین‌المللی فروش و حمل گاز (فیضی‌چکاب و موسوی) ۹ اشخاص در حمل سابر کالاها متقاوت است,وثالتا نخود مبحموله گاز نیز فر صورت‌های متفاوتی قابل تصور است. به‌نحوی‌که ممکن است گاز در حالت مایع انجماد و گاز انتقال یابد. هریک از این موارد ممکن است از نظر حقوقی مفهوم نققطه انتقال ریسک را دچار ابهام و تردید کند. بنابراین شایسته است در زیر واقعیات حاکم بر قراردادهای حمل گاز مورد بررسی قرار گیرد تا متعاقبا با تکیه بر این واقعیات نقطه تحویل و انتقال ریسک از نظر کنوانسیون نیز قابلیت بررسی و تحلیل را پیدا کند. معمولا متعاملین تمایل به انعقاد قرارداد فروش و حمل در ضمن یک قرارداد واحد دارند» لیکن در موارد زیادی قرارداد حمل گاز طی متن جداگانه‌ای به امضا می‌رسد. درصورتی‌که قرارداد فروش و حمل گاز جداگانه انعقاد یابند» هرچند تا حدودی درخصوص شروط و مسئولیت‌ها متفاوت‌اند.» اما در عین حال رابطه تنگاتنگی با هم دارند و هر دو پایاپای هم مورد مذاکره و توافق قرار می‌گیرند. قرارداد حمل گاز میان مالک خط لوله یا مالک ظرفیت موجود در خط لوله و فردی که خواهان استفاده از آن است منعقد می‌شود. مقادیر گازی که باید فرستاده شود شرایط و ملزومات فنی در ارتباط با کیفیت و فشار گاز و شرایط تحویل گاز در محل وزودی و خروجی همچنین شرایط پرداخت تعرفه» قیمت‌گذاری هزینه حمل گاز و هزینه ظرفیت ذر این قراردادها پیش‌بینی می‌شود (:102۷:0,1996 7)). قواعد سیستم خط لوله با رجوع به شرایط هر قرارداد حمل گاز مقرر می‌شوند وسععرلا در ارتباط با مواردی مانند: تعیین و انتساب گاز حمل‌شده در خط لوله به فرستندگان» اندازه‌گیری و شرایط اندازه‌گیری گاز در محل تحویل و تسلیم» ویژگی‌های گاز و موارد لازم‌الرعایه درخصوص فشار گاز, تعیین میزان مقادیر گازی که وارد خط لوله خواهد شد و امکان اعمال تغییرات در آن مقادیر و مسئولیت‌های بین فرستندگان خواهند بود (4004:191 ,1006۲5). طبق توافقات قراردادی ارائه خدمات حمل به‌وسيله حمل‌کننده یا متصدی حمل در ازای پرداخت تعرفه و حق ظرفیت توسط فرستنده صورت می‌پذیرد» بر ان آساس باید مخدوده ارائه خدمات"خحمل صریحا در قرارداد درج شود (278 :54610,2003). در مدل سنتی این گونه از قراردادها مالکیت گاز موضوع قرارداد در مدت زمانی که مبیع در خط لوله قرار دارد به حمل کننده منتقل نمی شود. در شیوه مدرن» متصدی حمل» گاز را از فرستنده در محل تعیین شده به قیمت مقرر خریداری می‌کند و فرستنده در محل تسلیم» گاز را از متصدی حمل به قیمت بیشتری بازخرید می‌نماید. وجه امتیاز این نوع از قراردادها این است که ارسال کننده» تعرفه یا حق ظرفیتی در ازای این خدمات نمی پردازد(1306۲۸۹,2004,198). در رابطه با تعهدات حمل‌کننده گاز می‌توان گفت برحسب نوع مرسوم قرارداد حمل یا انتقال گاز که همان مدل قراردادی سنتی است حمل‌کننده باید محموله را در نقطه تحویل از فرستنده دریافت کند و همان مقدار گاز را در نقطه تسلیم به فرستنده تسلیم سازد (طاهرزاد» ۱۳۸۷: ۶). برخی مواقع ۹۲ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شمار ۰۹۵ پاییز ۱۴۰۰) براساس توافقی که میان فرستنده و حمل‌کننده صورت می‌گیرد متصدی حمل مسئولیت فرآوری گاز را پیش از تسلیم به فرستنده در نقطه تسلیم عهده‌دار می‌شود (278 :56010,2003)؛ در قرارداد حملی که در خط لوله چندین فرستنده حضور دارند» مسئولیت اختصاص و انتساب گاز هر فرستنده به‌عهده حمل‌کننده است» چراکه متصدی حمل از محتویات موجود در خط لوله و میزان آن آگاهی دارد (50 :1۸۳10,2002). طبق قرارداد انتقال گاز اصلی‌ترین وظيفه فرستنده آماده‌سازی کالا به‌منظور انجام انتقال و ورود به خط لوله و پرداخت وجوه لازم‌التأدیه از بابت تعرفه یا حق ظرفیت در قبال ظرفیت‌های رزرو شده و ایفای تعهد حمل یا پرداخت! است؟ 2:0 دللن9). با درج این شرط ریسک مسئولیت برعهده تحویل‌گيرنده یا خریدار مستقر می‌شود. همچنین محتمل است بنا بر توافق فرستنده موظف باشد تأسیسات خاصی را در نقطه تحویل و احتمالا در محل تسلیم طراحی» ساخت» احداث و آزمایش کند (279 :58610,2003)؛ در یک مدل قراردادی سنتی حمل گاز مالکیت گاز علی الاصول از ابتدای تولید» در نقطه تحویل در خط لوله تا نقطه تسلیم در اختیار فرستنده است و در نقطه تحویل در مقصد مالکیت گاز و ریسک مسئولیت به خریدار انتقال می‌یابد (004:23 ,ع8ع+0 :۵ آعع210). در خصوص خط لوله‌ای که بیش از یک فرستنده در آن حاضر هستند» فرستندگان متعدد» مالک سهام مشاع در جریان گاز به هم آمیخته به نسبت مقدار گاز خویش هستند. ازآنجا که مبیع در محل تحویل‌گیری گاز به تصرف متصدی حمل درمی‌آید و در محل تسلیم گاز به تصرف فرستنده درمی آید و مالکیت گاز از فرستنده به متصدی حمل منتقل نمی‌شود» به‌علاوه گیرنده گاز در مقصد نیز خود فرستنده است» ازاین‌رو نقطه انتقال ریسک از فروشنده به خریدار متصور نیست. بنابراین ریسک ضرر یا ورود خسارت به گاز از این حیث در طول مدت زمانی‌که تحت تصرف متصدی حمل است. همچنان بر ذمه فرستنده قرار دارد. در قرارداد حمل گازی که براساس کمیت گاز حمل‌شده انعقاد می‌یابد» فرستنده براساس میزان"گاز خمل‌شده به حمل‌کننده مبالغ هزینه‌های حمل را تأدیه می‌کند و به‌علاوه معمولا تعهد حمل يا پرداخت را به‌منظور تضمین تعهد پرداخت هزینه به‌عهده می‌گیرد. لکن در قرارداد حمل گازی که براساس ظرفیت رزرو شده منعقد ۲. شرط حمل يا پرداخت» تعهد به پرداخت تعرفه از جانب فرستنده را تأیید می کند. تعهد به حمل يا پرداخت. در مواردی‌که قرارداد حمل گاز مبتنی بر ظرفیت‌ها منعقد شده است» مطرح می شود. به جهت تضمین حداقل درآمد و بازگشت سرمایه حمل‌کننده که برای خط لوله و تسهیلات جانبی هزینه کرده است. باید فرستنده مبلغی را بابت حداقل مقدار گاز مورد حمل» اعم‌از اينکه این مقدار گاز را وارد خط لوله کند یا نه تأدیه کند. نقطه انتقال ریسک مسئولیت قراردادی در قراردادهای بین‌المللی فروش و حمل گاز (فیضی‌چکاب و موسوی) ۹۳ گردیده است» فرستنده موظف است هزین ظرفیت رزرو شده را اعم‌از اینکه عملا از کل آن ظرفیت به منظور تشخیص نقطه انتقال ریسک مسئولیت در قراردادهای فروش و حمل گاز شایسته است در خاتمه این بخش به واقعیات حاکم بر روابط اطراف قراردادهای فروش و حمل گاز توجه شود تا ضمن تعیین حدود مسئولیت و تعهدات اطراف قرارداد» در هر مورد امکان تعیین نقطه انتقال ریسک وجود داشته باشد. بدیهی است در کلیه قراردادهای مزبور» حاکمیت اراده طرفین و شروط مندرج در قرارداد تعیین‌کننده است (۲,1985:1083ع0۲021). طرفین اصلی قرارداد فروش گاز فروشنده و خریدار هستند. در عین حال» این امکان وجود دارد که شخص يا اشخاص ثالنی ضامن تعهد یکی از طرفین شده یا آن را به‌نحوی از انحا پشتیبانی مالی کند (۳۵1:۵0,2012:2). اطراف این قرارداد می‌تواند یک یا چند شخص حقیقی يا حقوقی اعم‌از شرکت دولتی یا خصوصی باشد که در قالب یک قرارداد ساده» قرارداد مشارکت مدنی!» مشارکت انتفاعی يا جوینت ونچر شرکتی ۲ و یا قرارداد نمایندگی" با یکدیگر همکاری می‌کنند. در قراردا حمل گاز در ساده‌ترین حالت» حمل‌کننده ممکن است موسسه‌ای دولتی یا خصوصی باشد که مجوز حمل گاز را دارد (:۵8 81202۲۵ 4,1 همچنین ممکن است فرستندگان متعدد اقدام به تشکیل یک شرکت سرمایه‌گذاری مشترک کنند و این شرکت به‌عنوان یک شخصیت حقوقی مستقل» خدمات حمل دریافت کند و در مقابل متصدی حمل واجد مسئولیت و عهده‌دار ریسک قرار گیرد (1006۶۲۹,2004:196). همچنین ممکن است چندین فرستنده مستقل وجود داشته باشند و هریک مستقیما اقدام به انعقاد قرارداد حمل جداگانه و مطالبه خدمات حمل کنند که حمل‌کننده در مقابل هریک از فرستندگان» متعهدعلیه تلقی می‌شود (5:10,2003:279): انعقاد یک قرارداد حمل گاز به‌طور مشترک توسط فرستندگان و حمل‌کننده فرض قابل, تصور دیگری است که به‌موجب آن فرستندگان مسئولیت تضامنی دارند؛ (77۴60,2002:138)). حالت دیگری که کم‌تر متداول است. عبارت از خط لوله‌ای با چندین حمل‌کننده است. در این حالت معمولا قرارداد حمل گاز شرایطی را به‌منظور انتساب مالکیت» تصرف و نحوه توزیع ریسک بین حمل‌کننده و فرستنده مقرر می‌دارد (11006۲,2004:200). با اتکا به تبیین واقعیات حاکم بر اطراف قرارداد به‌شرح مذکور اکنون می‌توان ۹۴ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شمار ۰۹۵ پاییز ۱۴۰۰) به تعیین نقطه انتقال ریسک از منظر کنوانسیون وین ۱۹۸۰ در قراردادهای فوق‌الاشعار به‌نحو انطباق نقطه انتقال ریسک قراردادهای فروش و حمل گاز با کنوانسیون ۱۹۸۰ از آنجا که شيوه حمل در قراردادهای فروش و حمل گاز می‌تواند به‌صورت حمل از طریق خط لوله و حمل دریایی باشد» ازاین‌رو مقررات مرتبط کنوانسیون با تفکیک این دو شیوه بررسی می‌شود. برای طرح مبحث این قسمت» پیش‌تر باید به تحلیل و تبیین مفهوم ریسک» انواع آن و همچنین ارزیابی و مدیریت ریسک در قالب طراحی مناسب قراردادی با عنایت به مفاد مرتبط کنوانسیون وین پرداخت. منظور از ریسک در این نوشتار» خطرات احتمالی و زیان بالقوه ناشی از نقض مسئولیت قراردادی است. ریسک‌های متعددی ازجمله: ریسک‌های حقوقی مشتمل بر ریسک تعهدات فروشنده در قراردادهای فروش گاز» ریسک مالکیت گاز» ریسک تصرف گاز ریسک عملیات و بهره‌برداری از گازه ریسک مسئولیت» ریسک پوشش‌های بیمه‌ای» یا ریسک‌های غیرحقوقی مشتمل بر ریسک سیاسی» ریسک مالی و اقتصادی و ریسک فنی و دیگر انواع ریسک‌ها می‌تواند متوجه ۲-۲. نقطه انتقال ریسک مسئولیت در قراردادهای حمل گاز از طریق خط لوله اغلب متعاقدین لحظه انتقال مسئولیت را در ضمن قرارداد با درج اینکوترمز تعیین می‌کنند. قواعد مربوط به انتقال مسئولیت در کنوانسیون فقط درصورتی اعمال می‌شوند که چنین توافقی بین طرفین قرارداد حاصل نشده باشد. بند یک ماده ۶۹ کنوانسیون به‌عنوان قاعده کلی در انتقال ریسک. زمان دریافت گاز توسط خریدار را ملاک قرار می‌دهد. موارد مندرج در مواد ۶۷ و ۶۸ به‌عنوان استثنا بر قاعده کلی محسوب می‌شوند. به‌طوری که انتخاب زمان انعقاذ عقد در ماده ۶۸ در مورد گاز باز فروش شده در طی حمل به‌عنوان لحظه انتقال مسئولیت» نمی‌تواند به‌گونه‌ای که مقتضی عدالت است منجربه اعمال سلطه و کنترل خریدار بر گاز شود. در ماده ۶۷ نیز انتقال ریسک با تحویل مبیع صورت می‌گیرد و فرق آن با قاعده اصلی(ماده ۶۹) در این است که ماده ۶۷ ناظر به بیع متضمن حمل است و در ماده ۶۹ مبیع در محل استقرار آن تحویل می‌شود. طبق کنوانسیون نقض قرارداد توسط خریدار تنها درصورتی در انتقال ریسک مثر است که این نقض موجب عدم دریافت گاز یا عدم مطابقت گاز با شرایط مقرر شود. سایر نقض‌های قراردادی اثری در انتقال ریسک ندارند و در حقیقت ماده ۷ در مورد نقض قرارداد توسط خریدار اعمال نمی‌شود. بنابراین در انطباق مقررات کنوانسیون با قراردادهای فروش و انتقال گاز از طریق خط لوله باید میان صور مختلف قائل به تفصیل نقطه انتقال ریسک مسئولیت قراردادی در قراردادهای بین‌المللی فروش و حمل گاز (فیضی‌چکاب و موسوی) ۹۵ شد. چنانچه نقطه تسلیم» نقطه اتصال تجهیزات تولید فروشنده به لوله‌های انتقال گاز باشد» در اين حالت فروشنده ریسک انتقال را نمی‌پذیرد و مالکیت از ابتدا به خریدار منتقل می‌شود.! چنانچه نقطه تسلیم گاز نقطه اتصال تجهیزات دریافت خریدار با لوله‌های انتقال گاز باشد در این حالت ریسک انتقال با فروشنده است و ریسک مسئولیت در نقطه دریافت گاز توسط خریدار منتقل می‌شود. البته در این حالت ممکن است متعاقدین به جای یک نقطه تحویل» دو یا چند نقطه تحویل را مورد تعیین قرار دهند. همچنین می‌توان نقطه مرزی را نقطه انتقال ریسک و مالکیت قرار داد. در نقطه تحویلی که در قرارداد پیش‌بینی شده» مالکیت گاز مسئولیت حفظ و نگهداری گاز ریسک از بین رفتن گاز کليه خساراتی که گاز می‌تواند به‌بار آورد» مسئولیت مربوط به ماليات‌ها از ذمه فروشنده به خریدار منتقل می‌شود. تحویل گاز به تصرف خریدار در دو فرض قابل‌تصور است: فرض اول موردی است که تولیدکننده گاز را در محل تجارت خود به خریدار تحویل می‌دهد. در این فرض» خریدار ملزم است کالا را در آن محل تحویل بگیرد و با تحویل مبیع ریسک به وی منتقل می‌شود. اما هرگاه گاز در اختیار خریدار خارجی قرار داده شود ولی او از دزیافت آن خودداری کند از لحظه‌ای که گاز قابل دریافت بوده» ریسک منتقل می‌شود. مشروط بر اینکه قصور خریدار در تحویل مبیع» نقض قرارداد تلقی شود که درخصوص گاز رد شده؟ همین موضوع اتفاق می‌افتد و ریسک مسئولیت از فروشنده به خریدار انتقال می‌یابد. چنانچه خریدار متعهد باشد گاز را به‌موجب قرارداد عرضه‌محور طی یک دوره زمانی دریافت کند. .تا پایان آن مدت می‌تواند از تحویل گرفتن کالا خودداری کند و ریسک تا پایان مدت مذکور منتقل نمی‌شود. زیرا با عدم برداشت گاز پیش از انقضای مدت. نقض قرارداد صورت نگرفته است با این توضیح که در قراردادهای فروش گاز متضمن شرط تعهد به دریافت با وجود انتقال ریسک و عدم دریافت کالا خریدار متعهد است ثمن مربوطه را تأدیه کند. به‌عبارت دیگر فروشنده به‌عنوان متعهدله می‌تواند من را مطالبه کند. فرض دیگر درصورتی است که نقطه تسلیم» نقطه اتصال لوله‌های انتقال گاز با یک شبکه انتقال گاز باشد» در این حالت مسئولیت اختلافات احتمالی با اپراتور شبکه با خریدار است و خریدار گاز خود را از شبکه دریافت می‌کند (1106۳,:40). ماده ۶۸ کنوانسیون وین در مورد مبیعی که در حال حمل و در راه فروخته می‌شود مقرر می‌دارد که مسئولیت از تاریخ انعقاد قرارداد به مشتری منتقل می‌شود. با این وجود. ۱- به این‌گونه از قراردادها اصطلاحا قراردادهای متصل يا پیوسته گویند» بدین‌معنا که فروشنده در همان‌جا که گاز را تولید کرده» به‌نحو پیوسته به خریدار تحویل می‌دهد و از طرفی تجهیزات تولید فروشنده متصل به تجهیزات دریافت ۹۶ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شمار ۰۹۵ پاییز ۱۴۰۰) از تاریخ تسلیم کالا به مسسه حمل‌ونقلی که اسناد و مدارک مربوط به قرارداد حمل را صادر می‌کند؛ ریسک بر ذمه خریدار مستقر خواهد شد. چنانچه فروشنده در زمان انعقاد قرارداد نسبت به تلف کالا یا زیان دیدن آن اطلاع داشته است یا می‌بایستی اطلاع می‌داشت و این امر را به اطلاع خریدار نرسانده باشد» ریسک قراردادی به‌عهده وی خواهد بود (غنی۱۳۹۳۰: ۵۰). چنانچه نقطه تسلیم نقطه دریافت خریدار از شبکه انتقال گاز باشد» در این صورت مسئولیت انتقال گاز در شبکه و حل‌وفصل هرگونه اختلافات احتمالی میان خریدار و اپراتور شبکه با فروشنده است» البته در اين حالت میان دو فرض باید قائل به تفکیک شد: درصورتی‌که شبککه انتقال گاز به‌عنوان حق‌العمل کار یا اصیل افشا نشده وارد انعقاد قرارداد با فروشنده شود و به‌عبارتی گاز را برای خریدار معامله کند ریسک اختلافات احتمالی میان شبکه انتقال و خریدار به‌عهده وی نخواهد بود. اما در فرضی که شبکه انتقال تنها به‌عنوان واسطه عمل می‌کند و کال" را به حساب خود خریداری نمی‌کند ریسک اختلافات احتمالی میان شبکه و خریدار بر ذمه خود خریدار است» در این حالت خریدار مسئول تحویل‌گیری و برداشت سهم خود از شبکه و انتقال گاز به نقطه موردنظر تلقی می‌شود. به‌موجب جمله اول ماده ۶۸ کنوانسیون» ریسک مسئولیت کالای فروخته‌شده در اثنای حمل‌ونقل از تاریخ انعقاد قرارداد به خریدار منتقل می‌شود. تفاوت این قسمت با بند یک ماده ۶۷ در این است که در ماده موردبحث» تسلیم گاز به متصدی حمل برای تحویل به خریدار نبوده است تا متصدی حمل به‌عنوان وکیل خریدار تلقی شده و از زمان تحویل» مشتری مسئول ریسک باشد. همچنین در ادامه ماده ۶۸ مقرر می‌دارد اگر از اوضاع واحوال چنو رآ از تاریخ تسلیم کالا به مژسسه حمل‌ونقلی که اسناد مربوط به قرارداد حمل را صادر می‌کند ریسک بر ذمه خریدار مستقر خواهد شد. هرگاه بعد از انعقاد قرارداد» اسناد حمل ظهرنویسی شده همراه بیمه‌نامه به مشتری منتقل شده باشد اين قرانن و اوضاع واحوال حاکی از توف ضمنی طرفین بر انتقال ریک بهخریدار از تاریخ تحویل کالا به متصدی حمل است. زیرا در این فرض چون اسناد مالکیت به‌نام خریدار است فقط او حق اقامه دعوا دارد و می‌تواند برای جبران خسارت به بیمه‌گر مراجعه کند. شرط مندرج در ذیل این ماده دو نتیجه اساسی دربردارد: ۱- از انتقال قهری ریسک مسئولیت به خریدار ممانعت به‌عمل می‌آورد. ۲- ریسک مسئولیت وفق قسمت اول ماده ۶۸ به‌عنوان قاعده اصلی» با انعقاد عقد به خریدار منتقل می‌شود و علاوه‌بر آن خریدار قادر به توسل به مواد مربوط به راه‌های جبران خسارت ناشی از نقض قرارداد خواهد بود (مفاخری» ۱۳۸۷: ۱۵۹). اما ماده ۶۷ کنوانسیون در رابطه با حدوث خسارات و تلف پس از انعقاد عقد است و در اینجا مسئله ریسک مسئولیت قراردادی مطرح می‌شود. ازاین‌رو مفاد مندرج در ذیل ماده فقط به جمله دوم که مربوط به پیش از عقد است برمی‌گردد و محدوده آن نقطه انتقال ریسک مسئولیت قراردادی در قراردادهای بین‌المللی فروش و حمل گاز (فیضی‌چکاب و موسوی) ۹۷۷ منحصربه بحث عدم مطابقت خواهد بود. چنانچه بند ۲ ماده ۶۹ را ملاک قرار دهیم» از آنجا که میزان حداقل گاز روزانه! به‌عنوان درصد معینی از میزان حداقل گاز سالیانه قراردادی تعدیل یافته"(یعنی بدهی‌های خریدار و هزینه‌های پرداخت نشده از آن کسر شده است) که باید به مشتری تا پایان سال قراردادی تحویل شود» از قبل مشخص شده است با در دسترس قرار گرفتن گاز» ریسک ۳-۲. نقطه انتقال ریسک مسئولیت در قراردادهای حمل گاز از طریق دریا چنانچه حمل گاز با کشتی و از راه دریا انجام پذیرد» وفق ماده ۶۷ کنوانسیون وین اگر متصدی حمل‌ونقل چنین کالایی را تحویل گیرد از او انتظار می‌رود که آن را به‌شکلی که تحویل گرفته» در موعد مقرر به نقطه تحویل برساند. بنابراین چنانچه کالا به‌شکلی که تحویل گرفته‌شده تحویل داده نشود و این تغییر شکل به هر صورت (اعم‌از نقصان» عیب و تلف) موجب سلب منفعت یا کسر قیمت باشد و یا چنانچه مبیع به‌صورت سالم و بی‌عیب تحویل شود؛ اما در موعد مقرر به‌دست صاحب آن نرسد» خسارت حادث شده و ریسک مسئولیت قراردادی متوجه متصدی حمل است. در هر صورت ریسک ناشی از حمل مبیع به بندر مورد توافق» برعهده بایع است و پس از تحویل محموله به متصدی حمل در محل معین» ریسک قراردادی برعهده خریدار خواهد بود. در این تحلیل» به‌طور ضمنی مواردی‌که درخصوص تحویل مبیع و انتقال ریسک بر مبنای یکی از اصطلاحات تجاری بین‌المللی مورد توافق طرفین واقع می‌شود» پذیرفته شده است. چنانچه در مورد هیچ نقطه مشخصی توافق نشده باشد يا نقاط متعددی وجود داشته باشد» فروشنده می‌تواند نقطه‌ای را در محل تحویل برگزیند که به بهترین وجه منظورش را تأمین کند. این قسمت از ماده ۶۷ مقرره‌ای ندارد تا در موردی که فروشنده قادر نیست به خاطر قصور خریدار کالا را تسلیم کند. ارائه طریق کند. برای مثال» اگر فروشنده ملزم باشد کالا را در یک کشتی بارگیری کند و خریدار تغهد کرده باشد که کشتی را برای انجام بارگیری در آن مشخص کند.» نتیجه این خواهد شد که چنانچه خریدار موفق به مشخص کردن کشتی مربوط نشود» فروشنده نمی‌تواند کالا" را ارسال دارد و ریسک مسئولیت برعهده فروشنده باقی می‌ماند و فقط می‌تواند مدعی خسارت شود (مفاخری» ۱۳۸۷: ۲۰۸). از یک‌سو این حکم کنوانسیون منصفانه است» زیرا دیگر گاز تحت کنترل فروشنده نیست (مفاخری» ۱۳۸۷: ۷۲) و او نباید ریسک گازی را که دیگر در دست او نیست برعهده بگیرد؛ از سوی دیگر تحت تصرف مادی خریدار نیز نیست. مطابق با بند ۲ ماده ۶۷ صرف تسلیم کالا به متصدی حمل موجب انتقال ۹۸ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شمار ۰۹۵ پاییز ۱۴۰۰) مستولیت به ری نمی‌شو: بلکهشترط ذیگرزی لازم است و آن مشخص بودن کالا است که درخصوص قراردادهای گاز میزان کمی و شرایط کیفی گاز به‌نحو مضبوط و مشخص تعیین و توصیف می‌شود. با توجه به اينکه در مواد ۶۷ و ۶۸ زمان انتقال مسئولیت و تعیین مسئول نهانی جبران خسارت وارد بر محموله گاز» متضمن حمل دریایی در کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا مشخص تعیین تکلیف شده است. می‌توان با استناد به آن» خلا موجود در مقررات بین‌المللی دریایی ازجمله کنوانسیون‌های بروکسل» روتردام و هامبورگ را مرتفع کرد (غنی»۱۳۹۳: ۷۶). از آنجا که دارا بودن بارنامه دریایی دلیل مالکیت محسوب می‌شود» با انتقال بارنامه از طریق ظهرنویسی نه‌تنها مالکیت گاز به انتقال گیرنده منتقل می‌شود. بلکه کليه حقوق و تعهدات دارنده بارنامه دریایی و در مبحث مربوط به قراردادهای بین‌المللی حمل دریایی لاجرم می‌بایست به هم‌زیستی آن‌ها با کنوانسیون وین توجه کرد. در مورد کنوانسیون بروکستل» واقع امر این است که در هر حال فرش مسئولیت متصدی حمل حاکم بوده و مادامی‌که نام‌برده وجود یکی از موارد معافیت از مسئولیت مندرج در کنوانسیون را اثبات نکند» عهده‌دار ریسک و مسئول جبران خسارات وارده خواهد بود؛ ازاین‌رو طبق بند ۲ ماده ۴ اين کنرآکظون (گاهشد ۲ ماده 8۵۲ قانو دای ایران از آن اقتباس شده) اصل بر مسئولیت متصنی حملللات 9 م. ک لفط دیا چماهشبات کند وظایف مزبوط به دریانوردی (مندرج در ماده ۵۳ قانون دریایی.ایزان) را تماما انجام داده برای معافیت از مسئولیت کفایت نمی‌کند. در کنوانسیون هامبورگ نیز همانند کنوانسیون بروکسل فرض مسئولیت متصدی حمل حاکم است» چراکه هدف از تصویب کنوانسیون هامبورگ بعد از کنوانسیون بروکسل» تشدید مسئولیت متصدیان حمل بوده (نه تخفیف آن)» در مورد کنوانسیون زوتردام که به حمل‌ونقل مرکب یا سرتاسری پرداخته, بند ۲ ماده ۰۲۶ درخصوص مسئولیت متصدی حمل و حدود آن تعیین‌تکلیف کرده است. کنوانسیون مذکور برای اینکه بتواند با پیچیدگی‌های حمل‌ونقل مرکب روبه‌رو شود» گستره حاکمیت خود را از پیش از شروع عملیات حمل‌ونقل دریایی تا پس از آن وسعت بخشیده است. هرچند اطراف قرارداد به‌موجب قرارداد می‌توانند قلمرو حاکمیت کنوانسیون را محدود کنند. ماده ۶ به‌منظور اجتناب از تعارض با سایر کنوانسیون‌های مربوطه و ماده ۸۲ جهت حل تعارضات پیش‌آمده با سایر کنوانسیون‌ها پیش‌بینی شده است. در مواردی‌که جایگاه اعمال ماده ۲۶ فراهم شود. پیش از ایجاد تعارض در موارد پیش‌بینی شده در ماده مزبور سایر اسناد بین‌المللی ملاک عمل قرار می‌گيرند و چنانچه هم قواعد روتردام و هم سایر کنوانسیون‌ها بتوانند در مورد یک مسئله اجرا شوند» نقطه انتقال ریسک مسئولیت قراردادی در قراردادهای بین‌المللی فروش و حمل گاز (فیضی‌چکاب و موسوی) ۹۹ ماده ۸۲ روتردام در رفع تعارض بین دو کنوانسیون» سایر کنوانسیون‌ها را ارجح می‌داند (فیضی چکاب و آذرمهر» ۱۳۹۳: ۱۴۰) . چنانچه فقدان یا ضرر و زیان وارده به کالا یا واقعه یا اوضاع‌واحوالی که سبب تخیر در تحویل آن‌ها می‌شود. در طول مدت مسئولیت متصدی حمل؛ اما پیش از بارگیری آن‌ها به کشتی يا بعد از تخلیه آن‌ها از کشتی اتفاق بیفتد» مقررات اين کنوانسیون بر ماده ۲۶ مقرر می دارد که اگر تلف‌شدن کالا یا خسارت وارده به آن یا موقعیت و شرایطی که عامل تخیر در رسیدن کالا هستند» در طی مدت مسئولیت متصدی» اما تنها اندک‌زمانی پیش از بارگیری کالاها به درون کشتی و یا اندک‌زمانی پس از تخلیه محموله از کشتی و درحالی‌که کالاها بیرون از کشتی يا هر نوع وسیله حمل‌ونقل دیگری هستند» اتفاق بیافتد؛ درصورتیکه مابین متصدی و فرستنده برای این مقطع زمانی توافق مجزا و جداگانه‌ای صورت گرفته باشد» در این مورد به‌جای روتردام» سند بین‌المللی توافق‌شده حاکم دارد. اما در مورد اعمال ماده ۲۶ و به‌کارگیری سار اسناد بین‌المللی» رعایت چند شرط لازم است. اولا که سایرااسناد بین‌المللی تا جایی می‌توانند وارد عمل شوند که قوانین درنظر گرفته شده در آن‌ها متناقض با قواعد روتردام نباشد» یعنی اين‌چنین نخواهد بود که سند بین‌المللی دیگری با کنار زدن راوتردام به‌طورکلی بخواهد جایگزین آن شود. ثانیا برای اعمال ماده ۲۶ خسارت حاصله حتما باید قبل و یا بعد از مسیر دریایی ایجاد شده و این موضوع زمانی محقق می‌شود که به طرق مطمئن حدوث خسارت در این دوره زمانی ثابت شده باشد. در غیر این صورت قوانین روتردام حاکمیت,خواهند شدو در بیش‌تر موارد با وجود کانتینرها و بسته‌ماندن آن‌ها از لحظه دریافت يا تحویل کالا اثبات اینکه دقیقا خسارت کمی قبل یا بعد از حمل دریایی به کالا وارد شده» دشوار است. بنابراین در موقعیتی که نیمی از خسارت در خشکی و نیمی از آن در دریا اتفاق افتاده یا در موآردی‌که اصلا مشخص نیست که خسارت چه زمانی و چگونه رخ داده است» قوانین روتردام قضیه را حل‌وفصل خواهد کرد. کنوانسیون مطابق ماده ۲۶ درصورتی‌که شرایط فوق‌الذگر وجود داشته باشگد» تریل 5 یی یال ی الحلزع‌دخالت داده است و قوائین ملی در این صورت» نمی‌توانند برای اعمال قوانین روتردام محدودیتی به‌وجود آورند. هرچند که در بند ۱ ماده ۵ کنوانسیون هامبورگ تصریح شده بود که بار اثبات اینکه متصدی حمل مرتکب تقصیر نشده» به‌عهده مشارالیه است؛ اما حاضران در کنگره و دست‌اندرکاران تصویب کنوانسیون این بند را نپذیرفتند و در ذیل بند ۱ ماده ۵ کنوانسیون هامبورگ تصریح شده بود که در این کنوانسیون» فرض تقصیر حاکم است یعنی اینکه متصدی حمل‌ونقل باید انجام وظایف خود را به اثبات رسانده و تقصیر را منتفی کند تا از مسئولیت معاف باشد. لکن حاضران در مذاکرات کنگره مربوطه این ۱۰ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شمار ۰۹۵ پاییز ۱۴۰۰) پاراگراف را نپذیرفته ی به آخ رای ندادند» آزاین‌ری مضنمون غبارت موصوف ازذیل بند 1 مادهاق حلاف شد. آما با کمال تعجب ملاحظه می‌شود که همان متن محذوف در انتهای این کنوانسیون غینا به‌غنوان یادداشت تفاهم (کنسانسوس) از جانب شرکت‌کنندگان در کنگره درج شده است. به‌همین دلیل بسیاری از نویسندگان حقوقی ملاک کنوانسیون را درخصوص مبنای مسئولیت متصدی حمل, اشتباها فرض تقصیر قلمداد کرده‌اند؛ درحالی‌که بدیهی است متنی که در جلسه رسمی کنگره مورد پذیرش قرار نگرفته» نمی‌تواند حتی به‌عنوان یادداشت تفاهم نهانی ملاک صحیحی برای تفسیر متن کنوانسیون قرار گیرد. چراکه اگر این متن مورد قبول اکثریت اعضای کنگره قرار داشت در ذیل بند ۱ باق ۵ باق می‌ماق و جلف نمی‌شد: بغلازه پنایرقن این اتفسبر اتتیام که اقرض انقصو قر کنوانسیون هامبورگ حاکم است» با واقعیات حاکم بر مذاکرات صورت پذیرفته در نشست‌های مختلف اعضای کنگره مطابقت نداشته و با هدف کنوانسیون نیز مغایرت دارد. بنابراین باید گفت در این کنوانسیون نیز فرض مسئولیت حاکم است و صرف اینکه متصدی حمل ثابت کند. تکالیف دریانوردی را انجام داده» کافی نبوده و باید وجود عامل خارجی را در ورود خسارت اثبات کند. ازاین رو درخصوص ورود خسارت. اصل بر مسئولیت متصدی حمل يا کارکنان و نمایندگانش است و تنها اگر غفلت یا تقصیر فرستنده پا نمایندگانش اثبات شود فرستنده مسئول خسارات است. اصطلاح عام تقصیر می‌تواند برای نقض تعهد قراردادی و غیرقراردادی به‌کار رود و بار اثبات این موضوع برعهده متصدی حمل است. در روتردام استقرار ریسک مسئولیت قراردادی برعهده فرستنده منوط به اثبات نقض یکی از تعهدات قراردادی است. ازاین‌رو به‌موجب روتردام متصدی حمل فقط با اثبات نقض تعهدات قراردادی فرستنده می‌تواند از مسئولیت معاف شود (غنی»۱۳۹۳: ۷۷). مطابق بند یک ماده ۲۷ کنوانسیون روتردام» یکی از تعهدات فرستنده در مقابل متصدی حمل, تحویل کالاها به‌منظور حمل است که طرفین قرازداد حمل گاز صراختا بر این تعهد تأکید می‌کنند. لکن کنوانسیون هامبورگ در این زمینه اشار صریحی نداشته و فرستنده گاز علاوه‌بر تحویل آن در موعد مقرر و در بندر معین» می‌بایست به وضعیت محموله در هنگام تحویل نیز توجه داشته باشد» در غیر این صورت ریسک مسئولیت متوجه فرستنده است. همچنین با عنایت به ماده ۲۱ روتردام و بند ۲ ماده ۵ هامبورگ تأخیر در تحویل» زمانی مصداق می‌یابد که ظرف مدت زمان مصرح در قرارداد و یا در مدت زمانی که برای یک متصدی حمل با توجه به شرایط و اوضاع واحوال موجود درنظر گرفته می‌شود» محموله گاز در بندر تخلیه معین‌شده در قرارداد حمل تحویل نشود. در قراردادهای حمل گاز از طریق کشتی چنانچه فرستنده به هر دلیلی قادر به تحویل محموله نباشد و کشتی مجبور شود بدون بار یا خالی سفر کند يا بخشی از فضای کشتی خالی ماند» کرایه حمل باید نقطه انتقال ریسک مسئولیت قراردادی در قراردادهای بین‌المللی فروش و حمل گاز (فیضی‌چکاب و موسوی) نشن طبق توافق توسط فرستنده تأدیه شود. علاوه‌بر اين» درصورتی که گاز با تخیر آماده تحویل شود و ظرف زمانی تعیین‌شده برای بارگیری منقضی شده یا مدت لازم برای بارگیری تعیین نشده و زمان متعارف برای بارگیری سپری شده باشد کرایه ایام معطلی کشتی در بندر بارگیری توسط فرستنده کارسازی می‌شود (غنی» ۱۳۹۳: ۷۷). در رابطه میان متصدی حمل و زیان‌دیده» متصدی حمل اصولا پس از انعقاد قرارداد حمل متعهد می‌شود گاز طبیعی را با همان شرایطی که دریافت کرده و بدون تأخیر در مقصد تحویل دهد صرف اینکه به‌علت تلف کلی یا جزنی» کالا تحویل نشده يا با تأخیر تحویل شده مبین نقض قرارداد و مژید مسئولیت متصدی حمل است» بدون اینکه لازم باشد رابطه سببیت میان فعل متصدی حمل و ورود ضرر احراز شود. همچنین بر مبنای قرارداد حمل» اگر تحویل در بندر تخلیه صورت نپذیرد» در حکم تلف کلی محموله و نقض تعهد است و اثبات خلاف آن یعنی تحویل کالا با متصدی حمل است. اثبات عدم مطابقت محموله شرط کافی به‌منظور مطالبه خسارت و انتقال ریسک مسئولیت قراردادی دانسته می‌شود. چراکه صرف عدم تحویل مطابق با قرارداد» نقض تعهد بوده و متصدی حمل تنها با اثبات موارد معافیت» فورس‌ماژور يا تقصیر فرستنده از مسئولیت معاف می‌شود (پورنوری» ۰۱۳۸۴ ۹۵). درخصوص قواعد کنوانسیون وین نیز آنچه در روش حمل از طریق خط لوله گفته شد در فروش وحمل دریایی گاز نیز حاکم است. ۳ شرایط انطباق مبیع با قرارداد و تأثیر آن بر انتقال ریشک مسئولیت قراردادی عدم انطباق کالا با قرارداد طبق کنوانسیون وین نقض غیراساسی قزارداد تلقی شده و نقطه انتقال ریسک مسئولیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد و گاز:از آن؛دسته کالاهایی است که باید واجد شرایط و کیفیات خاصی باشد و چنانچه گاز مطابق استاندارد قرارداد تحویل نشود گویی از اساس گازی تحویل به خریدار نشده است (مفاخری»۱۳۸۷: ۱۳). ازاین‌رو ضروری است بحث انطباق گاز با قرارداد بررسی گردد. ماده ۳۶ کنوانسیون» بایع را مسئول عدم انطباق مبیع حتی پس از انتقال ریسک مسئولیت قراردادی می‌شمارد؛ یعنی عدم مطابقت مربوط به زمان پیش از انعقاد عقد است که پس از آن کشف می‌شود. تعهد موضوع ماده ۳۵ کنوانسیون وین صرفا نسبت به شروط کتبی مندرج در قرارداد اعمال می‌شود. تعهد تحویل کالای مطابق با قرارداد عبارت است از وظیفه حقوقی تحویل کالاهایی که واجد الزامات قراردادی و قانونی است و در زمان و مکان مقرر و با قیمت مورد توافق تحویل شوند (قنبری» ۱۳۸۷: ۱۶). انطباق کالا با قرارداد می‌تواند از دو منظر انطباق مادی و حقوقی مورد توجه قرار گیرد. در انطباق مادی يا فیزیکی؛ کالای تحویلی باید از نظر وصف» کمیت» کیفیت و بسته‌بندی مطابق با مفاد قرارداد باشد و در انطباق حقوقی,کالا باید از مالکیت کامل بایع خارج و تحت مالکیت خریدار قرار گیرد و بدون وجود هیچ‌گونه مزاحمت و ادعای ثالث نسبت به منفعت یا عین, مبیع قابلیت انتقال ۱.۲ فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شمار ۰۹۵ پاییز ۱۴۰۰) از فروشنده به خریدار را داشته باشد (جعفرزاد» ۱۳۹۱: ۵۸). بند ۱ ماده ۳۶ کنوانسیون وین در اين رابطه مقرر می‌دارد که فروشنده برای هرگونه عدم مطابقت کال" در لحظه انتقال ریسک مسئولیت قراردادی به خریدار» مسئول است؛ صرف‌نظر از اینکه عدم مطابقت بعد از آن تاریخ ظاهر شود و طبق بند دوم این ماده چنانچه عدم مطابقت نتيجه نقض هریک از تعهدات قراردادی فروشنده ازجمله هریک از تضمین‌های خاص او باشد» وی همچنان مسئول است. درخصوص تعهد انطباق خریدار موظف است طبق ماده ۳۸ در کوتاه‌ترین زمان ممکن با توجه به اوضاع‌واحوال مربوطه مبیع را مورد بازرسی و آزمایش قرار دهد و درصورت نقض تعهد» باید اخطاریه‌ای که متضمن ادعاهای وی باشد به فروشنده ابلاغ کند (صفایی» ۱۳۹۲: ۱۷۷). وفق ماده ۴۶ کنوانسیون اگر نقضی از جهت انطباق کالا مشاهده شود خریدار می‌تواند فروشنده را ملزم کند تا کالاها را ترمیم نماید یا درخواست کالای جانشین کند یا ثمن را تقلیل دهد. درصورت عدم انطباق هرگاه خریدار از آن آگاه بوده یا نمی‌توانسته ناآگاه باشد و اخطاریه‌ای به فروشنده نداده باشد خریدار حق استفاده از روش‌های جبران را از دست داده و ریسک بر ذمه وی استقرار می‌یابد (صفایی» ۱۳۹۲: ۱۱۹). برای برخورداری خریدار از تضمینات مربوط به کالا اعم‌از نقض اساسی و غیراساسی قرارداد باید از عدم مطابقت کالا ناآگاه باشد و درصورتی که آگاه بوده یا نمی توانسته ناآگاه باشد» فروشنده نسبت به عدم انطباق مسئولیتی نخواهد داشت. علاوه‌بر اين» عدم مطابقت باید قابل‌انتساب به فروشنده باشد. چنانچه کال" مطابق قرارداد ارسال شود و در جریان حمل آسیب ببیند» فروشنده مسئول نیست. چنانچه کالای آسیب‌دیده تحویل مشتری و کشف شود که از ابتدا منطبق با مفاد قرارداد نبوده» فروشنده مسئول است. درواقع تقابلی میان عدم انطباق کالا و انتقال ریسک مسئولیت قراردادی به مشتری وجود دارد ازاین‌رو انتقال ریسک مزبور فروشنده را از آثار نقض نقطه زمانی و مکانی انتقال ریسک در قراردادهای بین‌المللی فروش و حمل گاز بر مبنای توافق اراد متعاقدین تعیین می‌شود. درصورتی که کنوانسیون وین بر قرارداد حکومت کند و طرفین در مورد نقطه انتقال ریسک سکوت کرده باشند» بعلاوه قوانین سرزمینی در این خصوص حکمی نداشته یا مجمل باشد يا کنوانسیون را بر قرارداد حاکم بداند؛ طبق قاعده با قبض کال" در نقطه تحویل مورد توافق توسط خریدار گاز و درصورت امتناع از قبض» از لحظه‌ای که گاز برای تحویل در دسترس قرار گرفته» ریسک مسئولیت قراردادی به وی منتقل می‌شود» زیرا اغلب نقطه تحویل در اين قراردادها دقیقا معین می‌شود» اما درصورت سکوت» با تحویل گاز به اولین متصدی حمل واقعی انتقال ریسک صورت می‌پذیرد. اگر نقط تحویل خاصی معین شده باشد» تحویل گاز به متصدی حمل در همان نقطه انتقال ریسک مسئولیت قراردادی در قراردادهای بین‌المللی فروش و حمل گاز (فیضی‌چکاب و موسوی) ۱۳ نقطه ملاک انتقال ریسک قرار می‌گیرد. چنانچه گاز موجود در خط لوله يا انبار کشتی در حین حمل مورد فروش يا بازفروش قرار گیرد» ریسک از تاریخ انعقاد قرارداد با خریدار جدید به وی منتقل می‌شود. مگر اینکه گاز دارای شرایط استاندارد موردنظر نبوده یا به هر دلیلی فاقد کیفیت لازم باشد و فروشنده از این امر مطلع بوده یا نمی‌توانسته مطلع نباشد» در این صورت مسئولیت در لحظه وقوع ریسک برعهده فروشنده قرار می‌گیرد. از آنجا که حداقل مقدار گازی که باید روزانه تحویل شود مضبوط و مشخص است با در دسترس قرار دادن گاز ریسک منتقل می‌شود. درخصوص حمل گاز طبیعی با کشتی» ریسک ناشی از حمل به بندر منتخب براساس یکی از اصطلاحات تجاری مورد توافق به‌عهده بایع است و پس از تحویل به متصدی حمل ریسک مسئولیت ناشی از قرارداد حمل‌ونقل دریایی با خریدار است. چنانچه خریدار کشتی را مشخص نسازد و فروشنده نتواند بدین دلیل مبیع را ارسال دارد» ریسک کالا همچنان با بایع است. طبق کنوانسیون‌های پروکسل و هامبورگ فرض مسئولیت متصدی حمل حاکم است» مگر ثابت کند معاف از مسئولیت بوده و در کنوانسیون روتردام» متصدی حمل با اثبات نقض تعهدات قراردادی فرستنده کالای موضوع حمل می‌تواند از به‌موحب کنوانسیون وین ۱۹۸۰ ریسک مسئولیت قراردادی در قراردادهای تعهد به دریافت در نقطه تحویل (به‌صرف معد و در دسترس بودن گاز) از فروشنده به خریدار انتقال می‌یابد. فصلنامه علمی دیدگاه‌های حقوق قضایی (دوره ۰۲۶ شمار ۰۹۵ پاییز ۱۴۰۰) آقایی» قاسم (۱۳۸۶)» وضعیت خطوط لوله فرامرزی نفت وگا ز از منظر حقوق بین‌الملل» پایان‌نامه دوره جعفر زاده» میرقاسم و فخراله کندلوس (۱۳۹۱)» "استقلال تعهد انطباق کالاها با قرارداد از تعهد تحویل با تکیه بر کنوانسیون بیع بین‌المللی کالا (۱۹۸۰) وفقه امامیه"» فصلنامه پژوهش‌های فقه و حقوق اسلامی» سال نهم» داراب پور» مهراب (۱۳۸۰)» تفسیری ب رحقوق بیع بین‌المللی» جلد ۳ چاپ دوم» تهران: نشر گنج دانش. شیروی» عبدالحسین (۱۳۹۳)» حقوق نفت وگاز چاپ اول» تهران: نشر میزان. طاهرزاده» طاهر (۱۳۸۷) کلیات قرارداد انتقا لگان پایان‌نامه دوره کارشناسی ارشد حقوق تجارت بین‌الملل» علی‌خانی» محمد (۱۳۸۸)» "وضعیت حقوقی مبیع و من در قراردادهای بین‌المللی فروش گاز» مجله حقوقی غنی» الهام (۱۳۹۳)» خسارت وارد ب رکالا در بی عکالای منضمن حمل دریایی» پایان‌نامه دوره کارشناسی قنبری» عباس (۱۳۸۷)» تعهد تحوی لکالای مطابق قرارداد د رتجارت بینالمللی, پایان‌نامه دوره دکتری فیضی چکاب» غلام‌نبی و مهسا آذرمهر:(۱۳۹۳)» «گسترش قلمرو حاکمیت قواعد دریایی روتردام ۲۰۰۹ به حمل مرکب و همزیستی آن با سایر کنوانسیون های حمل‌ونقل» مجله پژوهش حقوق خصوصی, دانشگاه سیمایی‌صراف» حسین (۱۳۹۳)» «تعهدات و مسئولیت های متصدی حمل‌ونقل دریایی در کنوانسیون روتردام» مطالعه تطبیقی با قانون دریایی ایران» کنوانسیون های بروکسل و هامبورگ»» فصلنامه تحقیقات حقوقی, عاونا مغ "00201 4۵ص۸ فممصصم0) ۳۶۵۵ ",(0995) کلغعووظ,21 معنا بلسو3 منلعو‌ممنط . < 7 عصناطظ عوی لوعصو< و3۳0 عط کم ما۳۵ عط1 عصصعممد11 ۶ ععله 1 ومد خاع 0 حصت 1 همم " ,(2004) م5 معحصصعل ۱ م۵ حصصط۸ ناس ۶ ععله ۲ نادیم حصطط وصما هنز صمتعامصعلد خصع۳۶80 *,(0985) هگا موی 21 ۵0 5661 ۰ط۵0م0] و7000 که 00 077 00 ,(0996) 1 د ۸0 م1220 87 ما۳۵ ۷7۵۶1۵ 2 قه قد6 لوسه2 27 ۶و ععصدا م1 عط31 *,(2006) ۸۵ فطعنس 10 ۰ وزون 7 05500۵ و600 7 مک 6 ,(1997) اعقطن31 ,ع6ع 5 16160۰ کعنو م5 روت فاععاعم2 قد6 لدس120< صز فععتقا0 و2 755,03۰ و16 ع1 عنصمص۹0 موفسصط و" قعع توعد ۲۵۶ صونز 320 زو 32 ۵۶ خع ۳ گمد 00 آ ,00/0 ها دم م30 م(2002) 3 صوع دا ه 102۵ 3۰ ۲۵1,۳04 بقن ۳۶۸۵ ۵2 ماه 1 وعصتنمصماط هه جوست :8 اعو3 ,۱" قع‌منو8 نقطه انتقال ریسک مسئولیت قراردادی در قراردادهای بین‌المللی فروش و حمل گاز (فیضی‌چکاب و موسوی) ,701.20 مرو 1/0 007 هزور جمی و1 م(2002) لحوط مصقکضی عطخ عانلم م۳ کاعود0) .1.0 00 +صعع ۵۶ط۱۳ 10 *,(2000) عصنصص1] مصعنط2/12 ع 1 عطخ عدوم رعط7 م00 معوصغالنعط ۵۳ط ۷۳ فوصد هعاعم2/1 عم +صکصا ۶و +صصصص ول 100 عط ۶۵۶ نومه عدو‌تم0 ۸ ندعو و۳ ۵۶ ععلو 1 عط1 ",1991باععطن31.[ مفصنع21 8 کانآ ع۶مط056 ۶و 000 م۸ ,(2002) ففصمط1 حمصصت فصه طوعوطع10 ,اان2 ۸1211 ۵۶ ۶عع5 مط00مآ فطع م۸ کم و12٩ مدخصعحصععموش جصنماو 0 کصد ۲ 0۵ وصنده‌صصا ۵۶ دکعصعع عم ممصرص۸ *,(2004) عععع0 ,0 صطه‌ز[ بش حصعنلاز ۷ بلعو2/0 ۲ 3۳۵660۲ ب,افعصنا‌مزط قفی لوا ععاک 1 هه کنصهاگ ععسی ععموطهتط هاود00 چو۲ عم ععلو1 00 عمط +۵ط۷ 10 *((2012) عمط بصلنل۳ 0۸ ]رازه رررمو هام نموم[ حمی موم همم سک م(2004) جع مادام 12 ۵6 6عع 5 م0 دم ۳۵1.201 و16 ع1 فصمتقمحه 1 مهد ما روم۳ ومد دعا ۳ +کعصحص و۸ ص دوعص 1 کم وصه کعلمگ کم ,(2004) عع۳, کای‌ دام ما م۳ دارم مرها همم 2 00 امک عاها 4 م6 م(2014) +۳ مکای‌دام8 05 نععگ 10۶ عطغ صز وعصناه رزظ حصن ۳01" ,(0998) 31 عطعدا3 ,صصعاص‌وی م1 6,5 01و1۵ بویت ۶و تمصع[ بعصوت ناو هن ومد صمتنوعس ز ۶و م10۳2 عطغ ۵ 6000۳00 ها عطغ 0۵ص حصص و۲0 (1998) عع ۳ محصع عالطا 5 28 02099-30۶6۶ که عمنممصفمنط عط ما صمنا له" ,(2003) ۱۳ صعطصن5 مصنعاگ 5عععا50ع13 ما3 م۵ روعهت ۶و موز[ ,"فمم0 272 جمنوسط هز فعصنله مرزط کی لوسص۸12 صز کاعو 6002 عحعط۳۶ مد ارگ هقی *,(2004) 0.6 ما5 الو۳ متا و8 0۶ ععلو1 100 +کاع و00 قعی لوسمواذ" «(2012) ۶ , مصعنن۸ نسعتا ,1 1168068 م22 هد روت ۵۶ تمصع[ 2فعن م3 +عصنعی۸ عل عط 1 0۶ ۳0۵

تعیین نقطه انتقال ریسک مسئولیت قراردادی در قراردادهای بین المللی فروش و حمل گاز در موقعیت سیاسی و اقتصادی دارندگان این مخازن و متعاقدین این قراردادها از اهمیت به سزائی برخوردار است. بعلاوه نحوه توزیع ریسک و نقطه انتقال آن موقعیت قراردادی و مالی اطراف قراردادهای مزبور را تحت تأثیر قرار خواهد داد. در پروژه های فروش و حمل گاز طبیعی از طریق خط لوله معمولا طرفین قرارداد نقطه انتقال مالکیت، ریسک و کالا را در قرارداد پیش بینی می نمایند و در صورت عدم تعیین قانون حاکم و سکوت مقررات سرزمینی مقررات کنوانسیون وین و اینکوترمز در خصوص انتقال ریسک مسئولیت بر این قراردادها می تواند حاکم شود. در پروژه های انتقال انرژی نیز که متضمن حمل دریایی کالا از طریق کشتی است نقطه انتقال مسئولیت قراردادی مطابق توافق اراده طرفین و یا مقررات کنوانسیون های حمل دریایی یا سایر مقررات مرتبط بین المللی خواهد بود. در کنوانسیون وین قاعده اصلی در تعیین نقطه انتقال مسئولیت این است که با تسلیم کالاریسک منتقل می شود ولی مواردی استثنائی برای تعیین نقطه انتقال ریسک وجود دارد که راه حل دیگری پذیرفته شده است و آن، زمان انعقاد قرارداد است.

359771

6 وحدط 35 ,00037 وحوی وی ,8و 1حع ,3.02 21 دنچ 3 ی شکل ۳. تحلیل عاملی پرسش‌نامه سرمایه‌روان‌شناختی و شاخص‌های نیکویی برازش ]۰۰۰0 +حمیا ۴۶,۳ ۰ «ح شراگن ه۹, ۰ (0۳1) حلص از معصد 21 ۸ (0۳1) 10007 ۳ ۵۶ 6000685 ۰,۸۸۰ > (۳71که) ولد ۳۵۱ که مععصلممی 0عاعز ۸ جدول۲. نتایج مدل اندازه گیری متغیرهای تحقیق (تحلیل عاملی تائیدی مرتبه اول و دوم مدل اندازهگیری شامل متغیرهای خی‌دو . درجه آزادی ۱ ردام ان :ان ای مئل اندازدگیری «ظیر سنتقل رقیری منئوی ۳۱۸۳۹ ۱۳ ۱۹۳ ۵ مدل اندازدگیری متغیر وایستد ‏ سرمایفروان‌شناختی ۰۰ ۲۱۳,۰۲ ۱۳۴۵ ۳۶ ۶ اول و دوم در نرم‌افزار لیزرل و بررسی مدل ساختاری به شکل زیر ارائه‌شده است. این کار به دلیل وجود جدول ۳. آمار توصیفی و استنباطی جامعه آماری متغیرهای پژوهش کمتر از ۷ و چولگی بین ۳+ و ۳- را پیشنهاد می‌دهد همبستگی میان متغیرهای برون‌زا و درون‌زا ‏ رهبری معنوی ‏ سرمایه‌اجتماعی ‏ سرمایه‌روان‌شناختی می‌باشد و هر چه این شاخص به عدد یک نزدیک‌تر باشد بیانگر برازش بهتر مدل است و با توجه به ان.ان.اف.آی نیز به همین شکل است و با توجه به در این پژوهش مناسب بوده و برابر با (۲,۰۵) بود و با رفتار و عملکرد ورزشی خود باشد تا نسبت به آن منفی انرژی روانی او را به هم می‌زند و بدترین بلکه راندمان تیمی را نیز افزایش دهند و در تیم باشد. یا نه؟: و اینکه: آیا ایجاد: ارتباظات عمیق ین بازیکنان در حد متوسط بود. که این خود می‌تواند از و خود کارایی بالاتری از خود نشان دهند. و همچنین بر روی اطرافیان تأثیرگذار است و در بین همکاران و آن توجه کرده و با ارضای اين نیاز و ایجاد انگیزه در نتایج به دست آماده با نتایج عیوضی و فتحی (۱۳۹۰)» کارگنان در مراودات با یکدیگر و در ارتباط با سازمان و تیم ازجمله وظایف اصلی مدیران است که در نقش رهبری مدیر معنی پیدا می‌کند و منجر به بالا بردن گیری کرد که باید سبک رهبری مناسب در تیم ها استفاده کرد تا سرمایه اجتماعی را در بین اعضای تیم افراد را وادار می‌کند تا ارزش ایجاد کنند کارها را درست انجام بدهند و به اهداف خویش دست یابند و مختلف از خود نشان دهند و باجان و دل در خدمت باید به این نکته نیز توجه کنند که برای موفقیت دیگر نیازی نیست زندگی و خانواده را وقف کارکنیم و چراکه تیم‌های ورزشی در حال رشد در کشور بعد از درحالی که ازلحاظ منابع مالی این افراد نسبت به قبل بهتر تأمین می‌شوند. ولی این در حالی است که انگیزه از بین برد و سرمایه روان‌شناختی که منجر به خود کرده و به اهداف مطلوب تیم و یا باشگاه رسید. عط صوز ادها مه 0ص برونانگ5 +ع دنه منصمع 0۳ بی‌غرض» م. باقری» ق. و صابری؛ ع. (۱۳۹۵). بررسی وضعیت سرمایهروان‌شناختی بازیکنان فوتبال و رابطه علی آن با رهبری معنوی و نقش میانجی سرمایاجتماعی. مجله 1358 .(2016) بش۸ رد5 0ص .ی ماتعطاودط ,3 م21۵2 وزط هه ها فصه آهنامده آمعنع‌مامط رقم کجمام و۵۵6 ۵۶ نماد عطا ۶ عل[م۲ مهو قصه ما10 خی عطا لام منطاکم ماع 139-6 :17 ,وعنفنه5 بعمامل رد2 )م50 که ص30 لعازمی لهنو5

هدف از این پژوهش بررسی وضعیت سرمایةروان شناختی بازیکنان فوتبال و رابطة علی آن با رهبری معنوی با توجه به نقش میانجی سرمایةاجتماعی در لیگ آسیا ویژن استان فارس بود. روش پژوهش توصیفی- همبستگی بود. جامعة آماری پژوهش شامل کلیه بازیکنان فوتبالیست لیگ آسیا ویژن استان فارس بودند که با توجه به حجم جامعة آماری (180N= )حجم نمونه برابر با جامعه در نظر گرفته شد و از روش نمونه گیری کل شمار استفاده شد. برای جمع آوری داده از پرسش نامه استفاده شد. تجزیه وتحلیل داده ها به کمک روش مدل سازی معادلات ساختاری در نرم افزار لیزرل انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که وضعیت سرمایةروان شناختی در بین بازیکنان لیگ در حد متوسط بود، همچنین نتایج نشان دادند که رهبری معنوی هم به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق سرمایةاجتماعی بر روی سرمایةروان شناختی بازیکنان تأثیرگذار است. با توجه به نتایج مربیان با سبک رهبری معنوی می توانند وضعیت سرمایةروان شناختی را بهبود بخشیده و عملکرد بهتری را از تیم مشاهده کنند.

502426

واژو هت آهدونامد 1 نصفعصوطک1 مگ مکفا مه 23 عس 0 او «معحع و0۳ عاهن معع۸ 40 3۳86 36۷66۵ بز5 وم عطا عصتصعه ما مصعاصذز ۶۵ معصعم عنطا 1۳ ۵0 ممملصنطا کعع۳۳ +عطاعطم بهمطاموند اعغاعطاه 0 2 ومع جع 6 ال کا 1۳6 و50 1۳51 ۵ ,600 کنطا 10 1331065۶ 0۳ انا0 ۵۳6۹5 2 عواد 205020 ع ۵۶ 1002 صه 3۵6 ۵ امک منم صز 0ععدوده 606 11661 هصه ۳۳۵6 معط 0 696 0۵ 6066 اکصذ کاز وصه عصخ اقطا ۵۶ عم ماه هه 116ماصز خصفصنص0ل0 6 ۲۲اه 0010160 عمط ۷6 صعطا موصنصه صذ عنطا ۷/5 +کصه 13116۵0 ۵1 ۵060 ع52 ۷۷۵ .65 200۳0۵ 06۳5 1ن13 هد 6ع۳۳۵ دع6 ۷ کعصع گنل ع 2 ۵136 صز کعزطاند عط] ۵۶ ۵16 عط ععه کععص گنل اصقا دمص اکمص نعطا 0 77106۳۲ روط ع0هط کاصنوم عط۲ 0عامعناکه دز هط ۵ مقطاعهند اه صمنانصتاعل م8۵ عطا صز 0ع عمجم معا صنعاعصعع ۷۷ معاها عطا وصنکن. ,6عع۳۳ عطا لاله هس علزعصی بزط ووللهنط ب00ودع7 نمعتطاممعمانطط فصد ونم 6 طز لبگه‌عت 076 ۵ ۵ کصعع5 اقطای قطا فاصم عبط ۷6 ,ق2306 5 عز حاعفط ۶ م00۳0 اسنطا ۵ عز ودعولد که رفن5 آمنطامم‌عمانطم 1 506 665 0قتع از ععصنه رکطوناهقنو مه عصمک طکنم ( 200۳0۵6 -۳[6 200 ,انا زطا ندز ,ککعصاج۲عن3622 عجه کعسطهم] ع69ط 1 16 ۵116۵5۰ 1۵۳ کعسطه؟ اصما دمص عحه حعنطنم 0۶ له مدمتاقاصعزه در این مقاله» برآنیم که منازعه صورت‌گرفته میان فرگه و هیلبرت را درباره هندسه» در مورد جبرمجرد بررسی کنیم. برای اینکه بدانیم در مورد جبرمجرد تفکر فرگه‌ای می‌تواند راه‌گشا باشد یا هیلبرتی» ابتدا زمانه‌ای را بررسی کرده‌ایم که در آن فرگه و هیلبرت مشغول فلسفه‌ورزی بوده‌اند؛ تا تصویری از فضای فکری غالب آن زمان و تأثیر آن بر این دو ریاضی‌دان به دست آوریم. سپس و با درنظرداشتن این مورد» به تعدادی از اختلافات موجود در رویکرد فرگه و هیلبرت اشاره کرده و به این نتیجه رسیده‌ايم که از مهم‌ترین نقاط افتراق میان این دی می‌توان به نقش فاعل شناسا در حوزه ریاضیات و دیگری» بحث درباره سازگاری اشاره کرد. در ادامه و پس از ارانه تعریف هنجاری جبر با استفاده از نظریات ویتگنشتاین متأخر که در کتاب در باب یقینآو تحقیقات فلسفی بیان شده است» به بررسی نکات طرح‌شده از جانب هیلبرت و فرگه پرداخته‌ايم. در انتها و با توجه به تمامی جوانب» به این نتیجه رسیده‌ايم که آنچه در بررسی فلسفی جبر مفیدتر به نظر می‌رسد» رویکرد سومی‌است؛ وآن رویکرد ویتگنشتاین همراه با مقداری اصلاحات است؛ به این دلیل که چند ویژگی مهم را برای ما تضمین می‌کند. این ویژگی‌ها عبارت‌اند از: معناداری» بین‌الاذهانی بودن و قاعده‌محور بودن که همگی برای ریاضی‌دانان ویژگی‌های مهمی محسوب می‌شوند. در این مقاله در نظر داریم به بررسی فلسفی یکی از مجردترین شاخه‌های ریاضیات» یعنی جبر مجرد بپردازیم. در این راه» نه همانند بایرون» فلسفه را بی‌ارزش قلمداد می‌کنیم: شین بود که من فلسفه را بیهوده‌ترین و رد گبه‌رنگت ین بیه دگی آدم می‌دانستم؛ بی‌ارزش‌ترین واژه‌ای که تاکنون برای فریفتن گوش از دهان آموزگاران خارج شده است و نه همانند ارسطو فلسفه را در جایگاه برترین علم قرار می‌دهیم: اما چیزی اگر هست که همیشگی» نامتحرک و جدا از ماده است» بدیهی است که شناخت آن کار دانش نظری است؛ اما کار دانش طبیعی نیست ...۰ نه کار ریاضیات؛ بلکه کار دانشی‌است که بر بلکه گزنش راهی فلسفی» همانند پيشنهاد رایل مطلوب ما بوده است؛ زرا بهترین نظریات فلسفی را درباره ریاضیات» ریاضی‌دانان ارائه کرده‌اند. آنها به دنبال حل معماهایی بوده‌اند که در بطن کارشان قرار داشته است. چنین کوشش فلسفی‌ای گاهی به پیدایش رویکردهای نوین ریاضی منجر شده و اغلب آغازگر دیدگاه‌های فلسفی روشن‌گرانه‌ای بوده است (204 :2004 ,16/(). تصور رایج درباره ریاضیات این است که علمی پیوندخورده با یقین مطلق است و تمامی ریاضی‌دانان بر نحوه نگرش به زیاضیات اتفاق نظر کامل دارند؛؟اما در میان ریاضی‌دانان برجسته و مکتب‌ساز همیشه اختلافاتی درباره فلسفه ریاضیات وجود داشته است. یکی از مشهورترین این اختلافات» تفاوت نگرش پوآنکاره (۳۰:۵۵:۵) و هیلبرت (:13:106) به ریاضیات است: در اینجا رقابت نه‌تنها بین دو ریاضی‌دان جهانی» بلکه میان دو فلسفه ریاضی بود: پوآنکاره ایدئولوژی قدیم فرانسه را نمایندگی می‌کرد» که ریاضیات را در پیوند با فیزیک و جهان می‌دید؛ هیلبرت ایدئولوژی دیگری پیش‌کشید» چیزی که به کانت نزدیک‌تر بود و مجردتر» (گراهام و آنچه در این نوشته مطلوب ماست» یافتن ایده فلسفی کارآمدی درباره شاخه‌ای از ریاضیات به نام «جبر مجرد» است. برای رسیدن به این مقصود بر آن شندیم تا اختلاف نگرش فلسفی دو ریاضی‌دان‌بزرگ و مکتب‌ساز یعنی گوتلوب فرگه (۵۵۵: 0010۳)» پایه‌گذار مکتب منطق‌گرایی (80لهنعم]) و دیوید هیلبرت (::17:100 0۸۷14)» پایه‌گذار مکتب صورت‌گرایی (1۳۰۳۵۸/۹/۵) را بررسی در ادامه و پس از بیان اختلافات این دو ریاضی‌دان» پيشنهاد خود را با کمک از ایده‌های فلسفی منطق‌گرایی به‌عنوان نگرشی فلسفی» قدمت زیادی دارد. ما قصد بررسی تاریخ تحولات منطق را نداریم و به آن نخواهیم پرداخت. از مهم‌ترین اشخاصی که به این مکتب تعلق دارد و علاوه بر فیلسوف بودن» ریاطی‌دانی برجسته نیز هست» می‌توان به لایب‌نیتس (0012نمآ) اشاره کرد. لایب‌نیتس به دنبال زبانی جهان‌شمول است که به کمک آن بتوان مشکلات و مسائل ریاضی و فلسفی را با روشی مکانیکی به‌آسانی حل کرد (1 :2004 ,۷/0۵۵۶ :8 ا(طاطه0). خود لایب‌نیتس درباره این طرح خوش‌بینانه بر این نظر است که اگر چنین اتفاقی بیفتد» «دیگر مشاجره میان دو فیلسوف یا دو ریاظی‌دان طروزتی نذاشته.... وفقط کانی‌است که بگریم: اجان دمین حساب کتیم ۸ اگر به‌شکلی دقیق‌تر درباره نوزایش منطق جدید به تحقیق بپردازیم» باید به دو اثر مهم از جرج بول اشاره کنیم؛ یعنی کتاب‌های تحلیل ریاضی منطقی و قوانین انديشه. بول همانند لایب‌نیتس بر این نظر است که ریاضیات نوعی زبان صوری جهان‌شمول است. در نظر بول» قوانین موجود در پس تا بدین‌جا به چند نکته مهم در.اين نگرش اشاره کردیم و متوجه شدیم که زبان صوری جهان‌شمول که بری از نگرش روان‌شناسانه است؛ نقش مهمی در این نگسرش ایفا می‌کند. حال برای درک بهتر اقدام فرگه در تأسیس منطق جدید؛ ناگریزیم به فضای فکری در دوران کاری فرگه اشاره کنیم. فلسفهه غالب در اين دوران؛ ایدئالیسم آلمانی است کهامی‌توان کانت را پدر آن در نظر گرفت. از دیگرسی یک عامل مهم و تأثیرگذاز در فلسفه ریاضیات» تأثیرگذاری کانت بر هیلبرت است؛ پس شایسته است اندکی بیشتر دراین باره تأمل کنیم. در قسمت قبل» به نگرش لایب‌نیتس اشاره کردیم. حال باید ببینیم که کانت» به‌عنوان پدر فکری ایدنالیسم و همچنین فیلسوف تأثیرگذار بر هیلبرت» چه فیدگاه‌هایی ارائه کرده است و این کانت در مهم‌ترین کتابش با عنوان سنجش خرد ناب» از «انقلاب‌کوپرنیکی» در فلسفه سخن می‌گوید (یونینگ؛ ۱۳۹۶: ۳۵)؛ " بدین معنا که برای فاعل شناسا نقش اساسی قائل می‌شود. با درنظرداشتن این نکته» با بررسی آثار کانت خواهیم دید که نتيجه چنین انقلابی در حوزه فلسفه ریاضی چگونه خواهد بود. در کتاب تمهیدات. کانت این‌گونه می‌نویسد: خصوصیتی که در تمامی شناخت ریاضی مشهود است» اين است که نخست می‌باید مفهوم آن در شهود» و به‌نحو مقدم برتجربه» یعنی شهودی که تجربی نبوده؛ بلکه محض است. به تمشل درآید. بدون این وسیله نمی‌توان در ریاضیات قدمی پیش رفت؛ از این‌ری احکام آن همواره به همین‌سان» در مزداهیک [< ریاضیات] نیز به سنجش خردناب نیازی نیست. از بهرآنکه در مزداهیک» مفهوم‌های خرد می‌باید در سهش (شهود) ناب» بی‌درنگ به‌سان ملموس بازنموده آیند؛ چنان‌که هرآنچه بی‌بنیاد است و خودکامانه» به‌زودی بدان راه آشکار می‌گردد (کانت» اما این شهود مد نظر کانت را چگونه می‌توان تعبیر کرد؟ یک امکان این است که اين «شهود» مد نظر کانت را هم‌ارز با «بداهت در مفهوم» در نظر بگیریم؛ اما همان‌طور که موحد نیز ذکر کرده است؛ «توسل به امر بدیهی یکی از بی‌بنیادترین و گمراه‌کننده‌ترین گریزگاه‌های روان‌شناختی در فلسفه است» (موحد» ۱۳۹۶: ۱۴۵). امکان دوم این است که این عبارت کانت را به این شکل در نظر بگیریم که روابط هندسی می‌توانند به‌طور کامل در تخیل ما متمثل شوند. می‌توان اين‌طور گفت: کانت تردیدی درباره این موضوع ندارد که تمام اشیای ریاضی قابل تمشل در شهود هستند؛ اما همچنان پرسش‌هایی مطرح می‌شود که چطور می‌توان اشکال پيچيدهه موجود در هندسه‌های نااقلیدسی مانند خم پنانو را در شهود گنجاند؟و آیا جبرمجرد قابلیت تمثل در شهود را داراست؟ علاوه بر تمامی این موارد؛ با قصیه‌ایمانند قضیه چرچ چه می‌توان کرد؟ از دیگر سو یکی از اصلی‌ترین و چالش‌برانگیزترین نظریه‌های کانت این است که رابطه‌ای یک‌به‌ یک میان قوانین ریاضیات و قوانین حاکم بر شهود که حامل این تمثیلات هستند. برقرار است (کانت» ۱۳۹۰: ۸۱۴-۸۱۳). ايده مطروحه کانت در این صفحات. یعنی این موضوع که تفکر تصویری توان این امر را دارد که واقعیت ریاضی را به تمامی بازتاب دهد» حداقل بنا بر قضیه‌ای مانند قضیهه گودل با مشکلات جدی مواجه است؛ و اين؛ بدان معناست که قصیه گودل يا قضایای جبرمجرد همانند قضبه گالزا اضلا امکان به اتضیر درآمدن را تدازند.آدنباره این دسته از قضایای ریاضیاتی؛ می‌توان نقش فاعل شناسا در ایدئالیسم آلمانی انکارناپذیر است. ودبرگ (۷/0۵0۵2) این نکته را این‌گونه توضیح می‌دهد: «از منظر فلسفه استعلایی» جهان خارج به‌هیچ وجه واقعی نیست. به اعتقاد کانت» واقعیت زمان‌مند و مکان‌مند که قلمرو علوم تجربی است؛ چیزی نیست مگر نظامی از پدیدارها» در واقع» این‌گونه به نظر می‌رسد که کانت در پی آن بود تا هردو سو یعنی عین و ذهن را حفظ کند؛ اما به نظر می‌رسد چنان‌که باید در این راه موفق نبوده است. کاپلستون (۲۰/10۶10۵) این مطلب را این‌گونه بیان می‌کند: «فیشته» کانت را فیلسوفی می‌دانست که در پی حفظ دو سوی متعارض در هر چیزی بود. به اعتقاد او پذیرفتن نظر کانت درباره نقش ذهن در امر تجربه» فرد را به‌ناگریز به فیشته» خود از بزجسته‌ترین وارثان میزاث فلسفی کانت است: با نظر به غبارات کانت و همچنین تفسیری که فیشته از او به دست می‌دهد؛ می‌توان هم‌صدا با موحد چنین گفت: «کانت همه‌چیز را به ذهن فرومی‌کاهد» (موحد» ۱۳۹۷: ۴۸)؛ اما از آنجا که بررسی روند ایدئالیسم» مطلوب ما در این مقاله نیست؛ به سراغ یکی دیگر از فیلسوفان بزرگ و تأثیرگذار مکتب ایدئالیسم» یعنی هگل می‌رويم که در زمان فرگه دارای بیشترین اهمیت در سپهر فلسفه در آلمان و انگلستان» باید به یاد داشته باشیم که آنچه در دستگاه هگل واقعیت عینی نامیده می‌شود. ری جز ترش انديشه ازلی نیست ... . این منطبق با آن فرض نخستین ایدنالیسم آلمانیاست که می‌گوید: حال پرسش اساسی که قابلیت طرح دارد» این است که آیا ریاضیات می‌تواند تماما ذهنی باشد؟ با فرض پاسخ آری» آیا به تعداد افراد بشر ریاضیات خواهیم داشت؟ و در ادامه به یکی از چالش‌برانگیزترین نظریات در فلسفه ایدئالیستی می‌رسیم که هگل آن را بیان می‌کند: «رابطه عدم تساوی یک چیز با نفس‌خود که اصدق آن به‌هیچ‌روی آشکار نیست و می‌توان گفت که منظور از اين ایده» همان جمع اضداد یا دیالکتیک مطلق هگل را بیان می‌کند» با اندکی دقت» می‌توان دریافت که در مکتب ایدئالیسم آنچه نقش اساسی دارد؛ ذهن است و عین» خود از درجه اهمیت ساقط و تابعی از ذهن می‌شود. از دیگر سو با توجه به اینکه بازیگر اصلی» ذهن است؛ می‌توان نتیجه گرفت که با گسیختگی در حوزه معنا مواجه خواهیم شد؛ اما پرسش قابل طرح این است که این گسیختگی در معنا چیست و چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟ پاسخ به این سوال را بر اساس تفاوتی که در بخش‌های بعد نیز از آن استفاده کرده‌ایم» بیان می‌کنيم. تفاوتی وجود دارد میان دو واژه (62736) و ((۳12» و در زبان انگلیسی که دلالت بر قاعده‌دار بودن 4 و همچنین سیالیت بیش‌ازحد «ه1 است. مشکلی که این سیالیت بیش ازحد ایجاد می‌کند؛ این است که با مفروض پنداشتن آن» امکان تفاسیر متعدد (گتاه به‌ازای هر فرد) ایجاد می‌شود. از دیگرسو نقش عینیت نیز در این فلسفه کم‌رنگ شده است و در نتیجه؛ معیاری برای سنجش وجود نخواهد داشت؛ بنابراین» علاوه بر مسئله سخت اذهان دیگر که این نگرش ایجاد می‌کند» مشکل دیگر این است که اگر هرفرد برای خود معنایی خاص در نظر گیرد (که نتيجه نود عینیت و نقش فعال فاعل شناسا است» آیا اساسا تفاهم و بحث امکان‌پذیر خواهد بود؟ مشخص است که چنین نگرشی چه تفاوت‌هایی با اصول مکتب منطق‌گرایی دارد. در واکنش به چنین فضایی‌است که فرگه برای حفظ عینیت کوشش می‌کند و تقلیل همه‌چیز به ذهن را همه‌چیز ایده نیست؛ بنابراین» می‌توانم به وجود اندیشه‌ها به‌عنوان اموری مستقل ازمن نیز قائل باشم ... . ما آن طور که دارای ایده‌ها هستیم» دارای انديشه‌ها نیستیم. بدان‌گونه که دارای یک انطباع حسی هستیم» دارای یک اندیشه نیستیم ... . در اندیشیدن, ما اندیشه‌ها را ایجاد نمی‌کنیم؛ بلکه آنها را فراچنگ می‌آوریم ... ؛ واقعیت چیست؟ اندیشه‌ای که صادق است (۱۳۹۴: ۱۰۶). حال با درنظرداشتن این مقدمات» عوامل مناقشه میان فرگه و هیلبرت را بررسی می‌کنيم. بین سال‌های ۱۸۹۷ تا ۱۹۰۲م مکاتباتی میان فرگه و هیلبرت صورت می‌گیرد. آنچه از این مکاتبات به جا مانده» چهار نامه از فرگه و دو نامه و سه کارت‌پستال از هیلبرت است. موضوع این مکاتبات, اثر معروف هیلبرت» یعنی کتاب مبانی هندسه است (413: 2010 ,1801۵118 :8 ۳01107). ۴ اکنون پرسش اين است که چه ایده‌ای در نوشته هیلبرت وجود دارد که موجب برآشفتگی فرگه شده است؟ برای پاسخ به این سوال نیاز است در ابتدا از این دو رویکرد تعریفی ارائه کنیم و پس از در بخش قبل به تأثیرپذیری مکتب منطق‌گرایی از لایب‌نیتس اشاره شد. در واقع لایب‌نیتس تمامی ریاضیات و منطق را مشتمل بر اصل تناقض یعنی می‌دانست (192 :1995 ,له‌اله[). با دزنظرداشتن این نگرش؛ می‌توان به این نتیجه رسید که تمامی حقایق ریاضی و منطق را می‌توان با انجام تعداد قابل شمارشی از عملیات به گزاره‌های یکسان رساند؛" بنابراین» وظيفه ما در برخورد با هر گزاره مرکب» این است که با انجام فرآیند قابل شمارشی آن را به یک همان‌گویی تقلیل دهیم يا به بیان برتراند راسل: ... که ارتباط بسیار نزدیک ریاضی و منطق را برای هر دانشجوی آگاه روشن می‌سازد ... با قضایای مقدماتی شروع می‌کنیم که به‌طور کلی پذیرفته می‌شود و به منطق تعلق دارند و به‌وسيله استنتاج به نتایجی می‌رسیم که به‌وضوح متعلق به ریاضی هستند (194 :1920 ,[[160886) ۰ نکته بسیار مهمی که در این عبارت» زاسل به آن:اشاره می‌کند؛ «قضایای مقدماتی به‌طور کلی پذیرفته شده» است که مخالفان منطق‌گرایی آن را نقد کرده‌اند. در ادامه و پس از طرح و بررسی چند مفهوم» جدی‌تر به این نقد خواهیم پرداخت. همچنین باید دقت کرد که این برنامه» در واقع برنامه‌ای‌است انسان‌زدایی‌شده و نقش فاعل‌شناسا در آن فاقد اهمیت است؛ اما در برنامه هیلبرت برای پیش‌بردن مقاصد خود که ملهم از نظریات کانت است» شاهد نگرش دیگری هستیم که از مهم‌ترین نکات تفاوت نگرش میان این دو ریاضی‌دان نیز هست. هیلبرت می‌نویسد: کانت به ما نشان داد که ریاضیات موضوعی ذهنی و جدا از منطق است؛ واین خود جزنی اساسی از آموزه کانت بود؛ بنابراین» هرگز نمی‌توان ریاضیات را بر منطق استوار کرد. در نتیجه» کوشش‌های ددیکند و فرگه محکوم به شکست بودند (192 :1983 ,۳010۵00 62 300۵00۳۵). به یک تفاوت اساسی در اين دو برنامه اشاره کردیم؛ ولی در همان مقاله» هیلبرت منطق را برای به‌سامان‌رساندن ریاضیات نابسنده می‌داند و بر نقش شهود در ریاضیات تأ کید می‌کند. او این‌گونه می‌نویسد: (در مقایسه با کوشش‌های اوليه فرگه و ددیکند» به این نتیجه رسیده‌ایم که تعدادی مفاهیم شهودی و بینش‌ها برای معرفت علمی لازم هستند و منطق به‌تنهایی برای این موضوع کافی فرمالیسم در ریاضیات به چه معناست؟ پاسخ این است: «علم‌داشتن به دستگاه‌های صوری»؛ پس بنا بر نظر هیلبرت کار ما تماما برای بررسی سازگاری این دستگاه‌ها صرف می‌شود. برای روشن‌ترشدن بحث به یک مثال آشنا رجوع می‌کنیم؛ یعنی کشف هندسه‌های نااقلیدسی. اولین سوالی که در این باره مطرح می‌شود این است که «قبل از پدیدآمدن هندسه‌های نااقلیدسی» هندسه اقلیدسی به‌عنوان توصیف‌گر جهان بالفعل در نظر گرفته می‌شد. حال که انواع دیگری از هندسه نیز موجود است» هندسه اقلیدسی دارای چه وصعیتی است؟» پاسخی که هیلبرت به این پرسش می‌دهد؛ هیچ است. در واقع فضای اقلیدسی یک توصیف ریاطیاتی است که می‌تواند بالقوه یا بالفعل موجود باشد. نتيجه بسیارمهمی که از این پاسخ هیلبرت قابل استخراج است را می‌توان بدین شکل تقریر کرد: «ریاضیات نیازی به معناشناسی (ع5613271) ندارد» و بنا بر این تعریف» علمی تماما صوری‌است. هیلبرت خود به همین موضوّع اشاره کرده و شرط ضروری را نه معنا این تهی کردن ریاضیات از هرگونه معنا در تقایل با نظر فرگه قرار دارد. بنا برنظر فرگه» منطق» آن‌طور که هیلیرت در نظز گرفته است» نمی تواند: تماما صتوری باشد؛ زیرا یا چتین قزضی کاملا تهی ازمحتوا خواهد شد. همان‌طور که مفهوم نقطه متعلق به هندسه است؛ منطق نیز دارای مفاهیم و روابط خودش است (109 :1971 ,1۲۵۵0). یک انتقاد جدی فرگه به هیلبرت نیز بر همین اساس شکل گرفته است. اگر ریاضیات صیفا سالکاری و بدون هیچ‌گونه محتوایی است» تفاوت آن با آنچه از نوشته‌های اين دو قابل برداشت است را می‌توان چنین بیان کرد: فرگه به دنبال سازگاری انديشه است که اين موضوع» عاملی در راستای اهمیت معناشناسی‌است؛" ولی هیلبرت صرفا به دنبال سازگاری نحوی‌است. اين تفاوت نگرش, خود عامل ایجاد تفاوت‌های دیگری نیز می‌شود؛ بدین‌معنا که از نظر فرگه ما نیازمند تعاریف دقیق و مشخص هستیم» حال آنکه بنا بر نظر هیلبرت چنین امری ضرورت ندارد؛ برای نمونه» می‌توان به این موضوع اشاره کرد که طبق گزارش بلومنتال (8106۳۵1) که در ۱۹۳۵ منتشر شده است» هیلبرت از شنیدن این ایده که می‌توان واژگان نقطه, خط وفصا را با میز» صندلی و لیوان تعویض کرد بدون اینکه مشکلی برای نظریه ایجاد شود. بسیار هیجان زده شده است (85 :2004 ,(0۰۳). این درحالی است که بنابرنظر فرگه» «در ریاضیات» کلمه بدون داشتن معنای مشخص, بی معناست» (420 :2009 ,۲ع۳۵11)؛ البته» بنا بر قضيه گودل می‌دانیم که دراین باره حق با فرگه بوده است. "" به دلیل اینکه فرگه تأکید بسیاری بر تعاریف دارد لازم است کمی بیشتر به این موضوع بپردازیم. در قسمت‌های قبل به صبغهه روان‌شناسانه و نحوگرایانه نگرش هیلبرت اشاره کردیم. بنا بر نظرهیلبرت» افزودن اصول موضوع جدید باعث تغییر در مفاهیم می‌شود و در نتیجه» با داشتن تعاریف دقیق» دیگر امکان افزایش اصول موضوع نخواهد بود (1983 ,۳۵:۷ان13)؛ اما در نظر فرگه» تعریف معرفت افزا نیست» ولی ارزش کارکردی دارد (22)117 :1971 ,1:۵80). منظور فرگه از کارکرد این است که فراهم‌کننده مدلول برای هر عضوی است که خود. فاقد آن (مدلول) است ( :4 ۳۵۸۵۲ 6 :2010 ,ااهاهن8). همچنین فرگه بر این نظر است که نبود تعاریف دقیق, از نکات مشکل‌ساز در حوزه ریاضیات بوده و از دیگر سو بر این نظر است که بدون داشتن تعاریف دقیق» نظریه‌ای هم با توجه به تأکید فرگه بر اهمیت تعاریف» یک سال مهم ایجاد می‌شود؛ آیا همه چیز قابلیت تعریف دارد؟ در واقع آیا امکان تعریف تمامی اجزا موجود است؟ پاسخ فرگه؛ به این پرسش خیر در مجموع» می‌توان چنین گفت که فرگه منکر روش اصل موضوعی (اعتبار استدلال بدون درنظرگرفتن معنای اجزای سازنده) نیست؟ اما نکته مهم این است که دز این قسمت» باید به تفکیک مهمی توجه کنیم و تمایز میان این دو حالت‌را از یاد نبریم: ۱ روش انتزاع (معنی‌زدایی) برای رسیدن به هدفی معین: فرگه با این روش مشکلی ندارد؛ ۲ اینکه به‌طور کلی منکر معناداری شویم: مشکل فرگه با این قسمت است. در واقع فرگه» کاربردپذیری را در گرو مغناداری می‌داند و مهم‌ترین نقد او به روش هیلبرت نیز از همین زاویه است. اگر ریاضیات صرفا تعدادی علامت وقوانین برای کار درباره این علائم باشد» آن‌گاه با یک می‌دانیم که ریاضیات کاربردپذیر است. فرگه اين کاربردی بودن را صرفا اتفاقی نمی‌داند (500:۲ 8 :2019 ,عته م13 :6). همچنین عامل تمایز حساب از بازی را نیز در همین ویژگی کاربردپذیری تقاوت نگرش این دی ریاضی‌فان به غمین مواره خلاضه نمی‌شود. ما ضبرفا تا بدان‌جایی اشاره کردیم که در بررسی جبر بدان نیاز داریم. در ادامه با ارائه تعریفی از جبر مجرد بحث خود را برای به دست آوردن تعریف هنجاری از جبر مجرد ابتدا تعدادی از منابع معروف اين حوزه رانگاه می‌کنیم و پس از یافتن تعریف, با کمک موارد مذکور در قسمت‌های قبل به بررسی آن می‌پردازيم. درفشه این‌گونه می‌نویسد: «از ابتدایی‌ترین اصول موضوعه‌ای که یک ساختار جبری را تعریف می‌کند» شروع می‌کنيم و سپس به ساختارهای جبری دیگری که اصول موضوعه آن دربرگيرنده اصول موضوعه ساختار قبلی‌است.؛ می‌پردازیم» (درفشه ۱:۱۳۸۹/ظ). در ادامه» به کاربرد این علم نکته مهم دیگری که فرالی (0عز۳::۱۵) به آن اشاره کرده» بدین قرار است: «جبرمجرد. اصل موضوعی‌ترین بخش از ریاضیات است ... . صفت مجرد حاکی از آن است که جبر به‌وسيله خواصی که از موضوع مجرد شده‌اند» مطالعه شده است» (فرالی» ۱۳۹۲: ۲). نکته مهم دیگری که باید به آن اشاره کرد واژه «اصول موضوع» است. هرشتاین (91010ت110) درباره این واژه چنین می‌نویسد: «اصل‌موضوع در زبان عرفی یعنی حقیقتی خودآشکار. ولی ما زبان عرفی را به کار نمی‌بریم؛ سروکار ما با ریاضیات است. یک اصل‌موضوع واقعیت عام نیست؛ بلکه یکی از چند قاعده‌ای‌است که ساختاری ریاضی را بر پامی‌سازند» (هرشتاین» ۱۳۹۶: ۲). آنچه می‌توان از تعاریف فوق و همچنین رجوع به دیگر کتب درباره این موضوع برداشت کرد این است که جبر با رویکردی کاملا هیلبرتی پیش می‌زود؛ یعنی آنچه در جبر اهمیت اساسی ذارق سازگاری نحری‌است و نه مطاسل ۱ در واقع» از تعاریف انتزاعی (مانند تعریف گروه حلقه و ...) شروع و هم‌زمان تعدادی پارامتر را نیز تعریف می‌کنیم و به‌وسیله قضایا و لم‌ها (1۵۵) به توسعه بحث خود می‌پردازیم؛ پس با توجه به این موضوع» می‌توان گفت فرگه می‌تواند سوال خود را در این مورد نیز مطرح کند که «تفاوت جبر مجرد با یک بازی در چیست؟». از طرفی درفشه به بحث کاربردهای جبر اشاره می‌کند. از آنجا که برای فرگه کاربرد داشتن با معناداری در رابطه است» می‌توان پرسید چگونه تعدادی از علائم صرفاسبازگاز کار ردنیرنه ؟ و دیگر اینکه» آیا هر دستگاه سازگار کاربردپذیر است؟ اگر ملاک صرف سازگاری است» چراباید این دستگاه را پذیرفت و از دیگرسو می‌دانیم که یه گالوا که یکی از مهم‌ترین قسمت‌های جبر مجرد است» صرفا یک قطیه نحوی نبوده و بیانگر نکته بسیار مهمی درباره حدود تفکر بشر است؛ " اما می‌توان پرسید که دلیل این سخن چیست؟ انواع معادلات را در نظر بگیرید. معادله درجه اولی مانند 23+0-0 و معادله درجه دومی مانند 6-0+(0+ *24 دارای روش‌های معینی برای حل هستند؛ اما درباره معادلات با درجه بالاتر چه می‌توان گفت؟ پاسخ این است که معادلات درجات بالاتر از پنج» فاقد فرمول مشخص برای حل هستند. "۲ مخلص کلام اینکه گالوا توجه ما را به محدودیت‌های ذاتی بنابراین» نمی‌توان گفت که جبر فاقد هرگونه محتواست (توجه داریم که شرط فرگه برای کاربردپذیری» داشتن محتوا بود). گویی» با موشکافی بیشتر به تلفیقی از رویکرد فرگه‌ای و هیلبرتی می‌رسيم. نمونه دیگر از نگرش فرگه‌ای در جبر را می‌توان این‌گونه بیان کرد که ما تعداد بی‌شماری جبر نداریم (تحدید فاعل شناسا و ذهن‌گرایی). برای بیان دقیق‌تر این مطلب» نکته‌ای را که هرشتاین بر آن تأکید تعریف این اصول با ماست» لیکن انتخاب آنها از این امر ناشی می‌شود که دستگاه‌های رياضي ملموس بسیاری وجود دارند که در این قواعد یا اصول‌موضوع صدق می‌کنند ...؛ البته با مجموعه‌های بسیاری از اصول‌موضوع» می‌توان ساختارهای جدید تعریف کرد. ما از این ساختار چه انتظاری داریم؟ مسلما می‌خواهیم اصول‌موضوعش سازگار باشند؛ یعنی در چارچوب اعمالی که این اصول‌موضوع اجازه می‌دهند به محاسبه‌ای متناقض و بی‌معنی نرسیم ... . به آسانی می‌توان با اعمال مجموعه‌ای از قواعد بر مجموعه 5 یک ساختار جبری ساخت و به دستگاهی در واقع عنصر ذهنی (چنان‌که مدنظر هیلبرت بود) جایی در جبر ندارد؛ یعنی فاعل شناسا نقشش جدی‌ای در توسعه جبر ایفا نمی‌کند (در صورتی که برای هیلبرت فاعل شناسا نقش بسیارمهمی ایفا می‌کرد). و از دیگر سو استفاده از عنصر شهود نیز» با توجه به تعاریف ارائه‌شده در جبر ممکن نیست؛ زیرا چیزی برای شهودکردن وجود ندارد. ضرفاعلامات و قواعد کاربری آنهاست که استفاده می‌شود. به نظر می‌رسد به‌طور دقیق نمی‌توان گفت که ما در جبر از چه نوع فلسفه ریاضی‌ای بهره می‌بريم. انتخاب ویتگنشتاین و نظریه‌هایش برای بررسی دیدگاه‌های ارائه‌شده بی‌دلیل نبوده است. ابتدا اینکه ویتگنشتاین هميشه با احترام از فرگه سخن گفته و تجلیل متمایز و ویژه‌ای به او (فرگه) روا داشته است (موحد» ۱۳۹۶: ۲۱ و نیز > 12 :1959 ,/۸۹00)؛ دیگر اینکه همان‌طور که آدرین مور نیز اشاره کرده است. برای ارائه هر نظريه رضایت بخش در حوزه فلسفه ریاضیات و منطق, بدون درنظرداشتن دیدگاه‌ها و انتقادات ویتگنشتاین نمی‌توان به نتایج رضایت بخشی رسید؟* ( ,800010 باید ذکر کرد که ویتگنشتاین در تمامی آثارش با محور قراردادن زبان؛ به بررسی موضوعات مختلف پرداخته است. ابتدا باید با رجوع به آثار وی با چند تعریف آشنا شویم. در کتاب آبی می‌نویسد: «بازی‌های زبانی شکل‌های زبانی‌ای هستند که کودک با آنها به‌کارگیری واژه‌ها را آغاز می‌کند. بررسی بازی‌های زبانی بررسی شکل‌های ابتدایی زبان یا زبان‌های ابتداییاست» (۱۳۹۳: ۵ او در تعریفی کامل‌تر در کتاب تحقیقات فلسفی *" می‌نویسد: «تمامی اینها یعنی زبان و تمامی فعالیت‌هایی که زبان با آنها در ارتباط است را بازی زبانی نام خواهم نهاد» (۳1:7). با ذکر این مقدمه کوتاه» نگرش ویتگنشتاین درباره ریاضی و منطق را بررسی خواهیم کرد. او در دوران ابتدایی تفکر فلسفی خود تحت تأثیر فرگه و راسل بر این نظر است که ریاضیات روشی منطقی است (71.:6.2)؛ اما در ادامه» مسیر خود را از فرگه جدا و بیان می‌کند که «گزاره‌های ریاضی» معادله‌ها هستند و در نتیجه» گزاره‌نما» (6.2 :1014). همچنین می‌گوید: «گزاره‌های ریاضی بیانگر هیچ فکری نیستند» (6.21 :1014). در واقع ویتگنشتاین در این دوران همانند هیلبرت گرایش به این دارد که منطق و ریاضیات را تهی از معنا قلمداد کند؛ البته باید توجه کرد که او منطق را حاصل قرارداد نمی‌داند (برخلاف اعضای حلقه وین)» بلکه آن را داربست جهان می‌داند. به‌طور کلی, در دوران ابقذایی تفر اي نکته‌ای که بترانت به ما در حل سسئله کمک کننه یافت تمی‌شود؟: پنابراین؛ تفکر وی را در دوران بعد می‌کاویم و به کمک آن موضوع مدنظر خود را بررسی می‌کنيم. نکته مهم دیگری نیز که باید به آن توجه کرد؛ این است که فلسفه رياضي ویتگنشتاین متأخر خود مطلب گسترده و مفصلی‌است. در این نوشته» صرفا از ابتکاراتی که در کتاب‌های تحقیقات فلسفی و در باب یقین ارائه شده است. استفاده کرده‌ايم. اجازه دهید با توجه به استفاده مکرر ویتگنشتاین از واژه «بازی»»"" ما نیز از همین استعاره استفاده کنیم. بازی پرطرفدار فوتبال را در نظر بگیرید. طبیعتا این بازی دارای قوانین متعددیاست؛ از جمله» تعداد ورزشکاران حاضر در زمین» آفساید» کرنر و... .؛نکته‌ای که برای ما اهمیت بسزایی دارد» پاسخ به این پرسش‌است که اگر این بازی فاقد هرگونه قاعده باشد. آیا اصلا امکان اینکه بازی قلمداد شود را دارد؟ پاسخ خیر است؟ زیر بدون وجود قوانین اصتلا امکان شروع بازی نیست. به‌طور مشابه در ریاضیات و به خصوص جبر هم امکان انجام فعالیت بدون وجود قواعد نیست؛ از دیگرسو دقت داریم که قوانین به‌صورت دلخواه مطرح نیستند؟؛ چون قانون خی لا نارق نیست. اما درباره خود قوانین رایج در فوتبال» سوالی مطرح می‌شود"" که آیا همه قوانین موجود در این بازی شآأن یکسانی دارند؟ به بیان دیگر آیا قانون-حضور یازده نفر در زمین یا مساحت زمین بازی» مانند قوانین آفساید است؟ به نظر می‌رسد که این‌گونه نیست. در مورد تعداد افراد داخل زمین و مساحت آن» بحث و صحبتی وجود ندازد یا به بیان ویتگنشتاین» «... روش استدلال در هر مورد فرق می‌کند و استدلال را نیز انتهایی‌است» (02:563)؛ اما درباره قوانینی مانند آفساید یا تعداد مجاز تعویض‌ها شاهد دگرگونی‌هایی بوده‌ايم. حال با فرض اینکه این انواع قوانین همانند انواع گزاره‌ها باشند» می‌توان به تفاوت میان گزاره‌ها نیز اذعان کرد. ویتگنشتاین در کتاب در باب یقین,*" تفاوتی میان گزاره‌ها قائل می‌شود؛ بدین قرار که تعدادی از گزاره‌ها در بن بازی قرار دارند و مستئنا از شک و تعریف‌اند. او می‌نویسد: «... برخی گزاره‌ها ورای شک هستند؛ گویی لولاهایی هستند که سوالات و شک‌های ما حول آنها می‌چرخند» (1010:341). از دیگرسو, وجود این نوع از گزاره‌ها ضروری است. «اگر خواهان چرخش در هستم» لولاها باید ثابت بمانند» (343 :101۵). به‌طوراخص درباره گزاره‌های ریاضی می‌نویسد: «گویی گزاره ریاضی بحث‌ناپذیر است؛ بدین معنا که درباره دیگر چیزها به بحث بپردازید؛ اما گزاره ریاضی ثابت است. محوری‌است که مشاجره شما حول آن می‌چرخد.» (655 :1010) و «می‌توان چنین گفت که گزاره‌های ریاضی فسیل شده‌اند» (656 :101۵). همچنین در نظر ویتگنشتاین» گزاره‌های ریاضیات زمان‌مند نیستند (41 :1976 ,0ز118009). با درنظرداشتن این مباحث باید گفت وجود گزاره‌های لول" برای انجام هرگونه بازی ضروری‌است که مشابها درباره جبر می‌توان گفت اصول موضوع؛ حتی اگر بدون دلیل استفاده شوند و نتوان استدلال درستی درباره آنها کرد» نقصی به کار ما وارد نمی‌کنند؛ اما درباره قواعد چه می‌توان گفت؟ آیا قاعده بی‌معناداشتن امکان‌پذیر است؟ خیر. عامل این معناداری چیست؟ «فقط در کاربرد است که گزاره معنا دارد» "۲ (10 :06). تناظر میان معنا و قاعده چگونه ایجاد می‌شود؟ «به وسيله کاربرد» (61-2 :06) آیا صرف وجود قاعده کافی‌است؟ خیر «به از دیگرسی اگر بنای بازی صرفا بر اساس دیدگاه‌های شخصی باشد حالتی دلبخواهی ایجاد می‌شود و هرکس می‌تواند درباره بازی ارائه‌شده توسط دیگری شک کند؛ اما ویتگنشتاین برای شک نیز حدودی قانل است و شک بی‌پایان را نمی‌پذیرد. «شخصی که به همه واقعیات مشکوک است. امکان اطمینان به سخنان خود را نیز ندارد» (114 :10104). منظور ویتگنشتاین این است که برای ایجاد امکان شک‌کردن, نیاز به پاره‌ای موارد یقینی داریم. «بازی شک. خود مستلزم یقین است» (115 :0ط1). درباره ریاضیات نیز به همین ترتیب است؛ یعنی بدون درنظرگرفتن پاره‌ای از مفروضات اولیه نه امکان توسعهه ریاضیات وجود دارد و نه آموزش‌دادن ریاضیات ممکن است. «هنگامی‌که شخصی خواهان آموزش‌دادن ریاضیات است؛ باعبارتی مانشد 0+8 < 2+0 شروع به بنا بر آنچه گفته شد رویکرد هیلبرت در معنازدایی از ریاضیات» هرچند که در روند کار ریاضی بسیار کمک‌کننده است. لیکن مشکلات خاصی نیز ایجاد می‌کند. در واقع» با مفروض‌انگاشتن نظر هیلبرت و بحث مطرح‌شده درباره بازی‌ها می‌توان چنین گفت: بازی فوتبالی را در نظر بگیرید که در آن» شرکت‌کنندگان نمی‌دانند که بالا بردن پرچم توسط کمک‌داور به معنای آفساید است (توجه کنید که هم هیلبرت و هم فرگه درباره قضایای لولا مشکلی با یکدیگر ندارند)؛ یعنی قاعده مد نظر بی‌معنا و در نتیجه بدون کاربرد است. با فرض چنین موضوعی آیا امکان شکل‌گیری بازی و مشارکت در آن وجود دارد؟ خیر. پس معنازدایی به‌صورت کامل می‌تواند مشکلات جدی ایجاد کند و به نظر می‌رسد که در این مورد حق با فرگه است. نگرش ما بر اساس نظریات ویتگنشتاین نیز بر اهمیت از دیگرسی اگر نقش فاعل شناسا در ریاضیات به‌حدی باشد که هیلبرت بر آن تأکید می‌کند. مشکلات دیگری نیز ایجاد می‌شود؛ یعنی هر دستگاه صرفا سازگاری که هر شخص ایجاد کند. می‌تواند نام ریاضی را بر خود حک کند. در صورتی که نه عقل عرفی چنین نگرشی را درباره ریاضیات می‌پذیرد و نه ریاضی‌دانان قائل به وجود بی‌شمار ریاضیات هستند. در واقع» ریاضیات شخصی امکان‌پذیر نیست و ریاضیات (اگر عینی نباشد) حداقل باید دارای ویزی بین الاذهانی(13107910[0611۷6)بودن باشد؛ اما چگونه می‌توان با شهودشخصی به این هدف رسید؟ پاسخ این است که چنین موردی امکان ندارد؛ مگربا مفروض‌پنداشتن یک پیش‌فرض بزرگ» «اذهان تمامی افراد بشر به شکل مشابه عمل می‌کنند». به نظر می‌رسد که چنین پیش‌فرضی بار سنگینی بردوش استفاده‌کننده آن می‌گذارد و اثبات آن بسیار دور از دسترس است. در نهایت. به نظر می‌رسد رویکرد ویتگنشتاینی مزایای مهمی دارد: نخست اینکه با توجه به قاعده‌محور بودن هر بازی» ریاضیات از این مشکل که صبغهه روان‌شناسانه به خود بگیرد. می‌گریزد؛ دوم» با توجه به‌این امر که قاعده بدون کاربرد. اضلا قاعده نیست» از بی‌معنایی می‌پرهیزد؛ سوم» به دلیل اينکه هر بازی قائم به‌خود است. ما را از فراریاضیات بی‌نیاز می‌کند؛ چهارم از آنجا که برهر قانون و قاعده‌ای پایبند نیست و هر آنچه قاعده نامیده می‌شود؛ باید شرایطی را احراز کند. از فردبه‌فرد بودن ریاضیات نیز جلوگیری می‌کند. همچنین» به نظر می‌رسد که در بعد آموزشی نیز به دلیل داشتن معناشناسی و پرهیز از نحو ۱ دلیل بیان‌کردن اختلاف پوآنکاره و هیلبرت درباره فلسفه ریاضیات از روی تصادف نبوده است. در واقع» پوآنکاره دیدگاهی مشابه فرگه به ریاضیات دارد؛ یعنی کاربردپذیری. این موضوع در بخش‌های بعدی مقاله روشن‌تر خواهد ۲ خواننده آگاه» متوجه اين نکته است که اين طرح برای به‌سرانجام‌رسیدن» نیاز به این امر دارد که خالی از هرگونه عنصر ذهنی باشد؛ به عبارتی باید طرحی باشد انسان‌زدایی شده. ۳ البته نگارندگان نیز بر وجود تفاسیر متفاوت از این انقلاب کانت آگاه هستند؛ اما همان‌طور که ادیب سلطانی نیز در مقدمه خود بر ترجمه این اثر اشاره کرده است» نگارش کانت به‌نحوی‌است که اجازه برداشت‌های متعدد را می‌دهد. ادیب سلطانی در مقدمه ترجمه سنجش خرد ناب این‌گونه می‌نویسد: «... از نگرگاه راستای فکری و طبع فلسفی, انی که طبع ایدئالی تی دارند» بیشتر متن ویراست نخست (۸) را می‌د ندند؛ و کسانی که طبع رثالیستر دارند» متن ویراست دوم را ... . شوپنهاور نیز متن ویراست اول را ترجیح می‌داده است» (کانت» ۱۳۹۰: -1۷1[1 ۴ خواننده توجه دارد که تمامی هندسه نااقلیدسی برخلاف شهود فاعل شناساست. یکی از اصول هندسه‌های نااقلیدسی» نفی اصل پنجم اقلیدس است که کاملا همسو با شهود ماست. باتوجه به این نکته می‌توان پرسشی به اين صورت مطرح کرد: آیا وجودنداشتن رابطه‌ای یک‌به یک میان قوانین ریاضیات و قوانین حاکم بر شهود (برخلاف دیدگاه کانت درباره ریاضیات) در هندسه‌های نااقلیدسی» به این معناست که باید این هندسه‌ها را نادرست در نظر گرفت؟ پاسخ این سوال» برای هرکس که قائل به نگرشی مشابه کانت به ریاضیات دارد» ضروری است. ۵ پذیرش این سخن هگل, به معنای کنارنهادن اصل ضرورت همانستی در منطق موجهات است. سوال دشوار در این باره این است که با انکار این اصل» چگونه می‌توان فکر کرد و سخن گفت؟ ۶ همچنین قابل ذکر است که فرگه اولین کسی نیست که به مخالفت با این رویکرد می‌پردازد. گاوس (6۸06) ۰ ریاضی‌دان برجسته نیز» قبل از فرگه به این رویکرد انتقادات جدی وارد کرده بود. همچنین می‌توان از بولتسانو (8012۵00) به‌عنوان یکی از منتقدان برجسته این نگرش از جنبه فلسفی نام برد. ۷ منازعه فرگه و هیلبرت بر سر روش کار هیلبرت در حوزه هندسه است؛ لیکن ما با استفاده از همین بحث جبر مجرد را بررسی کرده‌ايم. در ضمن قابل ذکر است که اين مکاتبات در کتاب ار/ع0/0ع0 0۳ 70۵۵20 7106 00 به طبع رسیده است که در ادامه از آن استفاده خواهیم کرد. ۸ به بیان دیگر تمامی گزاره‌های ریاضیاتی تحلیلی هستند؛ یعنی با انجام شمارای متناهی عمل» می‌توان مشاهده ۹ بنا بر نظر فرگه» آکسیوم‌ها اندیشه‌های صادق هستند؛ بنابراین» باید معنا و مدلول مشخصی داشته باشند (ارزش صدق). با توجه به نظر فرگه در مقاله «در باب معنا و مدلول»» گزاره‌ها]|جملات بیانگر انديشه هستند و تنها هنگامی ارزش صدق دارند که تمامی اجزا آنها دارای مدلول معین باشند (415 :2010 ,115ع01 133 :۵ ۳۵۵۲). ۰ از نظر فرگه» داشتن علم تماما صوری ممکن نخواهل بود. گودل نیز در مقاله مشهور خود در کنفرانسی با حضور هیلبرت» اعلام می‌کند که صوری‌سازی تمامی حساب امکان‌پذیر نیست و بنابراین» فرمالیسم هیلبرت محکوم به ۱ این اید» عبارت ویتگنشتاین در کتاب در باب یقین را به یاد می‌آورد: «در بنیان باور مدلل» باور نامدلل واقع ۲ برای مثال» در جدول صفحه ۴۵ کتاب فرالی» به جای استفاده از حروف, می‌توان از عباراتی مانند سیب» گلابی و... استفاده کرد؛ مشابه بحثی که برای هیلبرت در حوزه هندسه جالب توجه بود. ۳ از دیگر برنهاده‌های مشابه قضيه گالوا می‌توان به قضیه گودل» قضّیه یاکوهین‌تیکا در منطق معرفت و همچنین برنهاده ویتگنشتاین از ناتمامیت زبان اشاره کرد. در واقع» بنا بر این برنهاده‌ها, هميشه چیزی هست که از دسترس بشر خارج می‌ماند (تمامی اين برنهاده‌ها را می‌توان دلایلی جدی به نفع رئالیسم وعلیه ایدئالیسم در نظر گرفت). ۴ گالوا با طرح بحث گروه‌ها و استفاده از آن» نشان داد که با درنظرداشتن ضرایب معادله درجه پنج» می‌توان . اطام100نط۳ 6۵ متصقصصم۲ ۱/۵11 ما8 نز معطدزاط۳ معزعم] ۵۶ بوطممدوانط 15.2 ۷ بازی را معادل واژ «8216» در زبان انگلیسی گرفته‌ايم و اين واژه با (/(012» تفاوت دارد. این تفاوت به‌وسيله قوانین ایجاد می‌شود. به عبارتی» ‏ 82186 قاعده‌محور است؛ نوعی آزادی در عین نظم. همچنین نگاه کنید به بخش ۸ در این قسمت به پیروی از روش ویتگنشتاین در کاوش‌های فلسفی» از سبک پرسش و پاسخ استفاده کرده‌ايم. این روش گاهی در ایضاح بحث بسیار کمک کننده است. ۰ به شباهت این نگرش با نگرش فرگه توجه کنید! درفشه محمدرضا (۱۳۸۹)» جبر» ج ۱ چاپ دوم» تهران؛ دانشگاه تهران. دریابندری» نجف (۱۳۹۸)» درد بی‌خویشتنی (بررسی مفهوم ایلناسیون در فسلفه غرب» چاپ سوم تهران» فرهنگ فرالی» جان (۱۳۹۲)» نخستین درس در جبر مجرد ترجمه علی‌اکبر عالم‌زاده» چاپ سوم تهران» علمی و فنی. کاپلستون» فردریک (۱۳۹۵)» تاریخ فلسفه از ولف تا کانت» ترجمه اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر» ج ۰۶ کانت» امانوئل» (۱۳۹۰)» سنجش خرد ناب» ترجمه میرشمس‌الدین ادیب‌سلطانی» چاپ چهارم؛ تهران: نشر گراهام لورن و ژان میشل کانتور (۱۳۹۹)» نام‌گذاری بر بی‌نهايت‌ها ترجمه رحیم زارع‌نهندی» چاپ سوم تهران» موحد» ضیا (۱۳۹۶)» از ارسطو تا گودل» چاپ پنجم» تهران» هرمس. (۳۹۷) شعر و شناخت (مجموعه مقالات» چاپ چهارم تهران؛ مروارید. ودبرگ» اندرس» (۱۳۹۶)» تاریخ فلسفه تحلیلی از بولتسانو تا ویتگنشتاین» ترجمه جلال پیکانی و بیت‌الله ندرلی ویتگنشتاین» لودویگ (۱۳۹۳)» کتاب آبی» ترجمه مالک حسینی» تهران» هرمس: هراشتاین» آی. ان (۱۳۹۶)» جبر مجرد؛ ترجمه علی‌اکبر عالم‌زاده» تهران؛ دانشگاه ضنعتی شریف. یونینگ» ای. سی (۱۳۹۶)» شرحی کوتاه بر نقد عقل محضکانت» ترجمه اسماعیل سعادتی خمسه چاپ دوم؛ ,۳۵74 116 ,7۳۵1018 5 316[00 711800 1۵ 70261100 ۸ ,(1959) .ی معطصهمعص۸ 4 110030۵6۶ ]٩۰ رامه2۳(/05 ,(1983) وهلن مصقصا20 6 2۵01 ,36206۳۳۵ ۵ 001۳۵0011 ]810010۵ 7۳6 ,(2002) ۳.۳ ,65 ناه ۵ کهام 2 مصنصصاطظ 1 10۷ ع8031) 3۳۵96 ۵ 735565 ,(2019) ,کت1/1370 ,30590678 ۸ طنانطط ا6۲ط3۳ 67 ,۳۳5165 ]۹ ۸0۲۵200 ۵۵ 0۳۵ 20107107۲ ,(2004) بصع ,۲۳۷ [ 1۳۵۵۲6۶ |۳۵۲۵ ۵۳۵ 660۵۵ ]۹ ۳0۵۵۵۳ ۳۵ 0 ,(1971) طاملاامی ,6ع۳۳ 812 ق/3 چگ دوع 3616۳ بزط 0عاهاعه1۳ ,و۷۳۵۵ آمعناممعم/نط۶ ,(3960) 7 مطفافت۸ بآ .7 :2ط 1۳813160 ,۸۸۳۵6 ۹۲ ۳0۳۵۵۵۵۵ ۳۵ ,(3953) ,177 ۵1 1091 ]1٩ وما 7 ۳۵ ]۰ 7700۳00 ,«(2004) صطمل ,۷7۵۵۵۵ ,36 300۷ واططق6 6200۳486 10۳009 ق20۳0 سقان3 ع ک 30020 [2 ,ردو ۳۳۵۵ 0386 ,10005 ,قن0ط1ع ۵ 0۱۵۳۵۳۹0 00۳۳1۵96 1706 ,(1995) فقامطز< ووعلاه[ ,00 ۵ ۷۵۳ 370۷ ,اعک5 ۵ ۵۲۲ 00۳ 10916 ,(2019) مقتلصق5 معاصن20.] 6۰ ۵ 00۱۳۳۵۵ 0۳۵۲1296 1۳86 ,(2010) 100 مکااعکلن۴ م [عقط3/0 ,8006۳ ,۷۵6 376۷۷ ,2۳/050 /۵۵۶۵ 1/0۳۵ ۱۵ 7۳000 ,(1920) فص0ط ,ا[ع 355 ۰ ۷۵۳6٩ 216۷ ۵4 102002 ,1929-1968 کره‌کعط 00110060 ,(2004) احعطلن6 معلوط ۳۵0160 ,170161065 ۵۲ ۳۵۳۵۵۵۲ ۵۳ 16۳65 ,(1976) 108 مصلعاک 1/160 [ده8. ,ع م۸ 36 ۳۰ .ی بط 0عهاعس1۳ هه 0عان0۵ط و00۳ 0 ,(1969) ,6 3۲ .۳ .6 بط 0عهاقه3 1" ,ک 00و1۶ آمعناممکم/نط۶2 ,(1958) ۰ .8 200 36275 ۳۰ .10 بزط 160هاکه1۳2 وکنا نامک انط0-2ع1وما 770005 ,(2001)

در این مقاله، برآنیم که منازعهٔ صورت گرفته میان فرگه و هیلبرت را درباره هندسه، در مورد جبر مجرد بررسی کنیم. برای اینکه بدانیم در مورد جبر مجرد تفکر فرگه ای می تواند راه گشا باشد یا هیلبرتی، ابتدا زمانه ای را بررسی کرده ایم که در آن فرگه و هیلبرت مشغول فلسفه ورزی بوده اند؛ تا تصویری از فضای فکری غالب آن زمان و تأثیر آن بر این دو ریاضی دان به دست آوریم. سپس و با درنظرداشتن این مورد، به تعدادی از اختلافات موجود در رویکرد فرگه و هیلبرت اشاره کرده و به این نتیجه رسیده ایم که از مهم ترین نقاط افتراق میان این دو، می توان به نقش فاعل شناسا در حوزه ریاضیات و دیگری، بحث دربارهٔ سازگاری اشاره کرد. در ادامه و پس از ارائه تعریف هنجاری جبر، با استفاده از نظریات ویتگنشتاین متأخر که در کتاب در باب یقین و تحقیقات فلسفی بیان شده است، به بررسی نکات طرح شده از جانب هیلبرت و فرگه پرداخته ایم. در انتها و با توجه به تمامی جوانب، به این نتیجه رسیده ایم که آنچه در بررسی فلسفی جبر مفیدتر به نظر می رسد، رویکرد سومی است؛ و آن رویکردِ ویتگنشتاین همراه با مقداری اصلاحات است؛ به این دلیل که چند ویژگی مهم را برای ما تضمین می کند. این ویژگی ها عبارت اند از: معناداری، بین الاذهانی بودن و قاعده محور بودن که همگی برای ریاضی دانان ویژگی های مهمی محسوب می شوند.  

459180

ارتباط با موضوع اشتغال وجود دارد. شکاف و نابرابری موجود تا حدود زیادی به دلیل عدم شناخت امکانات و استعدادهای مناطق مختلف در زمینه توسعه اقتصادی و عدم برنامه‌ریزی صحیح در ۱ نفر بوده است. از این تعداد ۱۱۳۴۲۹۹ نفر ساکن در نقاط شهر ۴۶۸۷۷۸ نفر ساکن در نقاط روستایی بوده‌اند که برابر با ۲۹/۲۴ درصد است. همچنین میزان روستانشینی در این استان در بازه زمانی ۱۵ ساله» دچار کاهش ۱۱/۳۳ درصدی شده فشانی: شیراز دانشگاه شیراز, دانشکده اقتصاد, مدیریت و علوم اجتماعی, گروه جامعه‌شناسی. است ۶٩ قاس :2016 ,۱۳۵۳ ۵۶ 6۵۳۳۵۲ اهناعتها5 1۳۵۳ 0۵۵0) بیش از ۵ برابر میزان کشوری است نشان‌دهنده محرومیت و توسعه‌نیافتگی و عدم و وجود اشتغال در مناطق روستایی استان است. چرا که یکی از اساسی‌ترین دلیل کاهش جمعیت مناطق با این اوصاف و در یک حکم کلی می‌توان گفت که اجتماع اجرا گذاشته شده است و کنشگران محلی تجارب انباشته‌ای از الگوهای مداخله‌ای در طول فرایند تاریخ زندگی خود فهم کرده‌اند. ایدئولوژیکی از تصدیق و پذیرش,» مهار و کنترل تا مخالفت و مقاومت به پروژه‌های توسعه‌ای آرائه کرده‌اند. این فرآیند با نوسان زیاد مسئله‌مندی امر مداخله در اجتماع محلی را نشان می‌دهد مسئله اصلی این پژوهش با توجه به موارد ذکرشده» این شده‌اند واین امر به تبع؛ باعث وابستگی آن‌ها به نهادهای حمایتی غالبا دولتی شده است. این در حالی است که مناطق مرزی است که این نوع از مداخله سبپ شده است این پتانسیل‌ها و (2020 ,۲۱۵۵/۵۲ این امر برای شهرستان مریوان و به‌ویژه برای و گمرک پاشماق است دوچندان حائز اهمیت است. وجود این را به نهادهای حمایتگر دولتی را پیش از پیش مسلم کرده آن وابسته کردن مرزنشینان روستایی به بازارچه‌ها و اقتصاد مرزی نشان از مداخله نهادها در وضعیت روستاییان مرزنشین است که سبب شده است توسعه مشارکتی در این مناطق محقق نشود و در این پژوهش با توجه به اهداف تحقیق و شاخص‌های به دانش و تجربیات مردم میزان آگاهی نهادها از شرایط منطقه, انعطاف‌پذیری و پذیرش ایده‌های مردم اعضا و مدیران خوب در سطح ادارات محلی» قوانین مناسب» و به‌ویژه تناسب قوانین و مقررات ملی با شرایط محلی» سرمایه نهادی موثر پر رویه‌ای شدن مشارکت مردم روستاها در توسعه و تغییر شرایط مورد‌پژوهش قرار برای پی بردن به وضعیت روستاها و مشارکت نهادها و مردم است. را متغیر مهمی در توسعه محلی برمی‌شمارد. گائوتری! هدف از مشارکت مردم در توسعه را کشاندن همه مردم به ایفای نقش در همه مراحل ان می‌داند 1۲۵۲۳ 001۵0 13 :2001 ,۵۲ ع 8 دفاته) (37 :1988 ,620111 در این رویکرد» با تأکید بر مشارکت و سرمایه و دستیابی به آن واکاوی شده است (298-296 :2011 ,۸/02/1). در واقع از منظر این رویکرد توسعه اجتماع محلی مستلزم وجود جامعه محلی مشارکت‌پذیر و دارای سرمایه اجتمامی بالا و در کنار آن دولتی کارآمد است که بتواند با نقش حمایتی خود. اهداف توسعه محلی را فراهم نماید. بنابراین توسعه مشارکتی در دهه ۱۹۵۰ ظهور یافت و کارگزاران اجتماعی‌ای که در اثر نادیده توسعه‌ای, از دفاع از راهبرد بالا به پایین توسعه» ناامید شده بودند, آن را به کار گرفتند (135-153 :2001 ,0۷2۷ع801). این امر سبپ استقلال, توانمندسازی و آتکا به نیرو و دانش بومی در سطح روستا شده و وابستگی را به دولت و نهادها کاهش می‌دهد. با این وجود باید خاطر نشان کرد که جامعه روستایی نیز نوعی تشکل اجتماعی که بر پایه ارتباط بین مردم و نهادهای محلی مربوط با خود آن‌ها شکل گرفته است و می‌تواند بر خود متکی پاشد (8 :2007 ,ط12۶۵ا 860220). پنابراین با در نظر داشتن این در برنامه‌ها طرح‌ها و مواجهه آن‌ها با نهادهای دولتی می‌پردازيم. با توجه به اینکه مبحث موردنظر در این پژوهش تا حدود همثمان هدایت و همکاران. مرزنشینان و وابستگی به نهادهای حمایتی: مردم‌نگاری نهادی سیاست‌های حمایتی در روستاهای مرزی دهستان خاوومیرآباد شهرستان مریوان» این امر انجام شده است. سیکدر و سرکار"۲ (۲۰۰۵) به بررسی در مرزها غیرقانونی است» نقش مهمی در تأمین معیشت ققرا ایفا می‌کند و از آنجا که دولت از تأمین نیازهای فقرا ناتوان است. آن‌ها به تجارت مرزی غیررسمی روی آورده‌اند. والتر؟ و همکاران (۲۰۰۲) در مقاله «سازگاری با حاشیه: بمانم یا بروم» در منطقه مرزی آلمان,» با نگاهی تفسیری به انجام رسیده است. هدف این دیوار برلین جهت سازگاری با موقعیت در حاشیه بودگی‌شان و بر این سوّال که آیا باید بمانند پا به کشورهای دیگر مهاجرت کنند؛ متمرکز است. این تحقیق به بررسی این سوال از منظر افرادی می‌پردازد که هنوز در منطقه مرزی مانده‌اند و چگونگی توجیهات آن‌ها را بررسی مي‌کند. آن‌هایی که مهاجرت کرده‌اند از دلایلی سیاسی و مهاجرت به دلایل آموزشی و حرفه‌ای سخن گفته‌اند. تحقیقات زیادی در مورد مرزنشینی انجام شده است که غالبا برای نهادها و در راستای توسعه ابزاری و کاربردی بوده و با روش کمی انجام شده‌اند. با این حال در چند سال اخیر نگاه به مسئله کرده است و با اتخاذ رویکردهای جدید و با نگاه از پایین به بالا در صدد نقد وضعیت موجود» ایجاد تغییر از پایین به بالا پرآمده‌اند. این تحقیقات غالبا با روش کیفی انجام شده‌اند و پیشتر درگیر جامعه محلی شده‌اند. با این حال پژوهش‌هایی از جمله؛ دانشمهر و همکاران (۲۰۲۰)» در مقاله «توسعه مرز محور و به مقوله هسته‌ای یعنی طرد نهادی و ساختاری اجتماعات مرزی سوق داد. بر مبنای آن, منطق حاکم بر توسعه مرز محور با ارائه مرزی را طرد نموده است و ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های آن‌ها را به و تحلیل سیاست‌های گمرکی در به حاشیه‌رانی مرزنشینان و به تبع کولبران» می‌پردازند. نتایج از تحلیل داده‌ها حاکی از حذف کولبران (نقش و جایگاه اجتماع و فرهنگ و اقدامات آن‌ها) در سیاست‌ها و اقدامات گم رکی است. گم رک, با راهبرد حفظ کولبران مرزی در چنین جهتی عمل می‌کند. کولبران برای پر کردن خلا ناشی از این حذف, به اقداماتی از جمله تشکیل شورای مرز و اعتراضات مدنی دست زده‌اند که غالبا به دلیل همین حذف, ناکارآمد و بی‌تأثیر بوده است. این تحقیقات علاوه پر نقد وضع موجود به آرائه راهکارهایی از درون جامعه محلی دست زده‌اند. اما بازارچه‌ها و تأثیرات آن‌ها را بر معیشت روستاییان مرزنشین تأکید نموده‌اند؛ از جمله این پژوهش‌ها می‌توان به این موارد اشاره نمود؛ احمدرش و عبده زاده (۲۰۲۰) در مقاله «مطالعه کیفی بازنمایی از نتایج آن به بحث آموزش و تحصیلات می‌پردازد. نتایج حاکی از این است که پیامدهای سیاست‌های اقتصاد مرزی» بحث افت کمی و کیفی تحصیلات جوانان است که شدت آن با اوج رونق بازار و تجارت مرزی همزمان بوده است. از دیگر پیامدهای منفی این نواحی است که پول و مالکیت فردی به یکی از علل وجودی ارزش وشن اجتماعی و قدرتمند شدن بدل شده است. همچنین بدری و همکاران (۲۰۱۶)» در مقاله «تأثیر بازارچه‌های مرزی بر مطالعه موردی مرز باشماق مریوان» به این نتیجه می‌رسند که انجام شده است که هریک به جنبه‌هایی از زندگی آن‌ها اشاره نموده‌اند اما پژوهش حاضر با در نظر داشتن این مطالعات, به چرا که با توجه به موضوع و مسئله پژوهش, سوالات و اهداف تحقیق روش کیفی بهترین روش برای رسیدن به این مولفه‌ها تشخیص داده شد در این پژوهش از روش مردم‌نگاری نهادی همثمان هدایت و همکاران. مرزنشینان و وابستگی به نهادهای حمایتی: مردم‌نگاری نهادی سیاست‌های حمایتی در روستاهای مرزی دهستان خاوومیرآباد شهرستان مریوان» متون نهادی و فریاد فرودستان به فراتر از آن‌ها برود و به کشف رابطه حوزه محلی و حوزه فوق محلی بپردازد» :004 ,5۳۳۳) (182. در این روش» هدف این است که به بازسازی دانش مردم فرودست در مقابل دانش فرادست نائل آید و مردم این بازسازی را انجام دهند و به استحقاق حق خود و معرفت حاصله از آن دست پابند. این بازسازی به میانجی تجربه زیسته فرودستان و متون نهادی که در نهایت که با ساختار حاکم در ارتباط است. افراد در محیط و زمانه خاص, در مواجه با متون نهادی و در نقشه واقعیت‌های زندگی افراد در سطوح محلی در رابطه با زمینه دراين پژوهش دو نوع داده وجود دارد: الف) متون نهادیای که به مثابه اعمال سیاست‌ها و برنامه‌ها عمل می‌کنند. این متون» با ارجاع به سایت‌ها آمار خبرگزاری‌ها و مصوبه‌ها و بخشنامه و.. به دست می‌آید. ب) تجربیاتی که در کشاکش روابط نهادی شکل جمع‌آوری شده و در جهت تحلیل موضوع موردبحث انتخاب و گزینش می‌شود و با توجه به اهداف, چگونگی اجرا و شرایط آن‌ها و دانششان می‌شود. در این پژوهش با توجه به ماهیت موضوع, تعداد نمونه آماری» از روش اشباع نظری استفاده می‌نمایيم» به این صورت که روند مصاحبه‌ها ادامه پیدا می‌کند تا زمانی که پاسخ‌ها شبیه به هم گردیده و دیگر نکته جدیدی در پاسخ‌ها به روت با ۲۶۸۲ خانوار و ۹۸۶۸ نفر جمعیت طبق آمار سال شوراها و افراد ذی‌نفوذ محلی و همچنین کارمندان ادارات مختلف (کمیته امداده بهزیستی» گمرک, بازارچه مرزی) که با این امر درگیر هستنده است که به‌عنوان مطلعین کلیدی در نظر گرفته همثمان هدایت و همکاران. مرزنشینان و وابستگی به نهادهای حمایتی: مردم‌نگاری نهادی سیاست‌های حمایتی در روستاهای مرزی دهستان خاوومیرآباد شهرستان مریوان» یافته‌ها و اختصاص مستمری ناچیز در صدد جبران خسارت‌ها و کاهش یکی از سیاست‌هایی که برای کاهش آسیب‌های ناشی از اعضایی که هر ساله به عضو سازمان بهزیستی و کمیته امداد توسعه‌نیافتگی و شکست طرح‌های توسعه‌ای در این متاطق درمی‌آیند روبه فزونی است. در اینجا با توجه به مفاهیم ذکرشده بیشتر موردتوجه قرار گرفته است. سیاست‌های حمایتی است. وسط مساحبلاشوندگان آن‌ها را با مقولات اولیه و تالویه فآ ورقه این سیاست‌ها از طریق نهادهایی چون بهزیستی» کمیته ۶ و تحلیل را بر اساس مقولات ثانویه به پیش می‌بریم (جدول استانداری در این مناطق اجرا شده‌اند. این سیاست‌ها با ارائه مارد ۲) ردیف نام مستعار مصاحبه‌شونده سن سمت محل سکونت (بر اساس روستا)/ کار همثمان هدایت و همکاران, مرزنشینان و وابستگی به نهادهای حمایتی: مردم‌نگاری نهادی سیاست‌های حمایتی در روستاهای مرزی دهستان خاوومیرآباد شهرستان مریوان». جدول ۲. مفاهیم و مقولات اولیه و ثانویه استخراج‌شده از مصاحبه‌ها. بسته شدن بازارچه, جایگزینی برای اشتغال وجود نداشت, عدم کاربرد دفترچه‌های مرزی. کاروکاسپی خوب بوده ما رازی بودیم رواج دزدی بعد از بسته شدن بازارچه کولبری» مردم ول کن کولبری نشدن» هنوز چون بدیلی نیست مجبور به کار کولبری بودن, ناامیدی از مرز و کار در مرز سو‌استفاده از مرز و کولیری برای حمل مواد مخدر, انتقال معابر کولبری به مرز تته در هورامان, زیاد شدن تعداد کولبران» پایین آمدن سن کولبران, نبود سرمایه در روستاها مهاجرت مردم به شهر بی‌استفاده بودن امکانات مرز و مرزنشینی» کشته شدن و زخمی شدن کولیران» بیوه شدن زنان و بی‌سرپرستی کودکان, پارتی‌بازی» بی‌اعتبار شدن دهیاران و شوراها انگ زنی به دهیاران و شوراها عدم توجه به مرزنشینان, تمدید چند باره کارت‌ها و صرف پول برای آن فقط یکی دو بار پول واریز کردن» کم بودن پول واریزی و عدم کفاف آن اختصاص کمک‌ها به چهار نفر از هر خانواده عدم فعال بودن کارت‌های اعتباری» عدم تخصیص ارز دولتی به تعاونی مرزنشینان, عدم حمایت دولت از تعاونی مرزنشینان» عدم شفافیت کارت‌ها گنگ بودن اقدامات» وایسته بودن مردم به پول‌های پارتی‌بازی و دست به یکی کردن عوامل اجرای اقدامات قاچاق سوخت, بی‌اعتباری و بدون کاربرد و استفاده بودن تعاونی مرزنشینان» نبود اشتغال دائم» درآمد ناکافی, فقر شدید» درآمد کم از کشاورزی و دامداری, مخارج زیاد زندگی و گرانی شدید به دلیل صادرات محصولات, بیکاری جوانان» کولبری, نداشتن بنیه مالی» کمک‌های کمیته آمداده بهزیستی» سپاه و استانداری, عدم رغبت به کار ناامیدی از وضعیت روستا مقطعی بودن کمک‌ها سیاسی بودن کمک‌ها عدم دریافت وام به دلیل مسائل مذهبی, عدم توجه به زیرساخت‌های گردشگری, صنعتی و کشاورزی و.. کمبود حمایت‌ها و ناکافی بودن پول اختصاصی» وابسته شدن خانوار به چندرغاز, اجرای کارهای عمرانی در روستا کوچه تراشی» درست کردن معابر ایجاد صندوق‌های خیریه, کمک به زنان بی‌سرپرست» همکاری در کارهای عمرانی» همکاری در کارهای کشاورزی و دامداری, ایجاد کانال و لایروبی جوی‌ها بازسازی خانه‌های فرسوده, کمبود بودجه دولتی» نبود اعتماد به نهادهای دولتی همکاری در ایجاد این راه نه تنها مثمر ثمر نبوده بلکه موجب اضمحلال پتانسیل‌ها (2020. این امر زمانی آشکار گردید که بازارچه‌های موقت بسته شیخان در مریوان در سال ۰۱۳۹۶ هیچ طرح و ایدهای که بتواند جایگزین این بازارچه‌ها باشد و اشتغال ایجاد کند وجود نداشته است. گفته‌ها و مصاحبه‌های دهیاران و شوراها و مطلعین کلیدی از آن حکایت دارد که مردم از مرز و کولبری و بازارچه‌ها ناامید شده‌اند. با توجه به بازدیدهای پژوهشگران» و اطلاعات حاصله از «یسته شدن بازارچه‌ها مثل یک شوک بود. همه اولش فکر مي‌کردند که باز ميشه اما تا آلآن باز نشدند و همچنان مردم منتظر هستند.. چون واقعا شغل و درآمدی ندارند و طرح و سوخت و.. هم نتوانسته کفاف این همه خرجی مردم رو بده. الآن یک سال است که پولی هم به این کارت‌ها واریز نشده است..» (ه» با حاد شدن مسئله کولبری در سطح نهادی؟ گمرک دست به اقداماتی چند در جهت حل مشکلات آن‌ها زده است. در مورخ ۸ تیتری با این عنوان در سایت* گمرک عنوان شده است «اولین مرز رسمی پیله‌وری در کشور افتتاح شد. اولین مرز رسمی پیله‌وری کشور با حذف کولبری در مرز سیرانبند بانه در کردستان رسما افتتاح شد» و دومین مرز رسمی پیله‌وری در خانمشیخان شهرستان مریوان با فاصله کمی از آن افتتاح شد. در سایت گمرک. هدف اجرایی شدن این طرح را چنین بیان طرح دوفوریتی را برای رسیدگی و تأمین معیشت مرزنشینان (به‌ویژه کولبران) تصویب کرد. عبدالگریم حسین‌زاده. بانی امضای ۱۳۰ امضا از نمایندگان بود. همثمان هدایت و همکاران. مرزنشینان و وابستگی به نهادهای حمایتی: مردم‌نگاری نهادی سیاست‌های حمایتی در روستاهای مرزی دهستان خاوومیرآباد شهرستان مریوان» می‌کند که *مقرر شده تا با ساماندهی مبادلات مرزی در کارت ۰ هزار تومان در هر ماه را برای مرزنشینان شارژ کنند. با اجرای این طرح. کولبری و حمل کالا بر دوش مرزنشینان در نشان داد که این اقدام پاک کردن صورت‌مسئله کولبری است و سود حاصل از این اقدامات نصیب پیله‌وران و سرمایه‌داران شهری اقدام که پس از پیگیری‌های مربوطه و سیر مراحل قانونی, در ۷ هیئث‌وزیران شده استث که در این راستا ضمن توجه آسیب‌ها و حوادث احتمالی ایجادشده در برخی از مناطق شمال غرب کشور در برخورد عوامل با مترددین غیرمجاز و قاچاقچیان حرفه‌ای و شبکه‌ای در تردد در مسیرهای غیرقانونی و بر اساس بازارچه‌های مشترک مرزی (حذف, ادغام انتقال و ابقا) اخذ شده «نه طرحی را اجرا کردند نه کاری برامون کردند... این کارها شعار بوده است. الا نمی‌گذارند حتی کولبری هم بکنیم مثل قدیم.. هر بار که اتفاقی می‌افته مردم از خداشونه که این مرز باز بشه اما این‌جور که معلومه باز نميشه..» (ن» دهیار» در روستای در این راستا علاوه بر ساماندهی مبادلات مرزی در کارت معابر کولیری انجام شده‌اند که در نهایت این اقدامات بیاثر و ۶ این مطلب برگرفته از سایت پایگاه اطلاع‌رسانی دولت : شنبه ۳۰ دی ۱۳۹۶ می‌توان برای تشریح و تأکید براین مورد به اقدامات مستقیم در و کارت سوخت پرداخت و به ارزیابی مصاحبه‌شوندگان از این «اين کارت‌های الکترونیکی و مرزنشینی و اين‌ها و این اواخر همش سرگرم کردن مردمه... یک جور سیاستی است که مردم را هميشه چشم‌انتظار عواید و کمک‌های ناچیز نگاه بدارند... نه کاری به مردم یاد می‌دهند نه کمک و تسهیلاتی نه هیچی.. صرفا هرچند وقت یک بار می‌آیند یک پولی را به بهانه‌های مختلف به این مردم می‌دهند.. » (پ» شورا در روستای سیف علیا). با مشارکت دهیاران و شوراها در این طرح‌ها و به تبع عدم کارآمدی و کاربردی بودن این اقدامات حیثیت و اعتبار آن‌ها کم‌رنگ شده است و شایعه پراکنی‌ها و بدگویی‌هایی به آن‌ها «الآن کارت‌هایی دادن بهمون که پخش کنیم.. توی هر کارتی خانواده داریم محتاج این پول است و چشمم دوخته شده است به این دویست هزار تومان و آلأآن این دویست هزار تومان پول یک کیسه برنجه.» (۵ » شورای بخش خاو و عضو هیئت‌مدیره تعاونی «کارت الکترونیکی هیچ فایده‌ای نداره.. الا فقط به ما میگن تمدیدش کنید و باید هر بار ده هزار تومان پول واریز کنيم.. چند بار مجبور می‌شویم برویم شهر برای تمدید یک بار میگن سایت باز نیست یک بار میگن مسدوده کارت... الآن ما نمی‌دونيم دقیق چه نهادی مسئول اين کار بوده.. بهمون گفت وزارت صنعت, معدن و تجارت این کارت‌ها رو صادر کرده و استانداری متولیش است... اصلا شفاف‌سازی نميشه... بعد هر قضیه‌ای هم پیش میاد یه مسئول میاد میگه من اين رو درست کردم نماینده مجلس میاد میگه من درستش کردم... به هر حال, واقعا به‌جز اون یه پار تا لآن پولی واریز نشده و مردم هم میگن خدا کنه این ماه واریز که برای کاهش معضلات مرزنشینی صادر شده است. این کارت سهم سوخت هر خانواری است که در ۲۰ کیلومتری مرز زندگی می‌کنند. عدم امکانات گاز قطع شدن برق و کمبود راه‌های ارتباطی» فقر و ناتوانی مالی در تأمین سوخت و ممانعت از بریدن چوب برای تأمین سوخت و.. از جمله مواردی هستند که صادر نمودن این کارت و الزام‌آور کرده است. اما نکته‌ای که وجود دارده همثمان هدایت و همکاران. مرزنشینان و وابستگی به نهادهای حمایتی: مردم‌نگاری نهادی سیاست‌های حمایتی در روستاهای مرزی دهستان خاوومیرآباد شهرستان مریوان» استفاده از اين کارت نه برای سوخت بلکه فروش سهم آن به بار یک برنامه‌ای رو دارن.. این کارت سوخت و دوبار پول واریز کردن در این سه سال» یه یک میلیونی و یه ۳۰۰ هزاری... ما واقعا نمی‌دونیم کی این پول رو واریز کرده.. نمی‌دونیم چه جوری در رأس تمامی اقدامات توسعه‌ای در این روستاها دولت و مطلوب را بازنمایی می‌کنند. آن‌ها اقداماتی از بالا به پایین از در پیش گرفته و بدون خواست مردم اقدام به اجرای این طرح‌ها همان‌طور که ذکر آن رفت. ارائه بسته‌های حمايتي و معیشتی. کمیته آمداد بهزیستی و نهادهای متولی توسعه و مدیریت این مناطق از جمله استانداری» سپاه» و اختصاص مستمری ناچیز و درخواست عضو شدن می‌دهند و آن‌ها را عضو می‌کنند و ماهانه بهشون پولي واریز می‌کنند و هیچ احتیاجی به کار و فعالیت آنچه در مصاحبه‌ها به دست آمد حاکی از افزایش سالانه کسانی است که فقیرتر می‌شوند و یا ازکارافتاده می‌شوند و مجبور می‌شوند برای امرارمعاش به این ادارات و نهادها وابسته شوند. «هر ساله به آمار ما افزوده می‌شود.. جالب اینه که سیاست کمیته امداد اینه که این افراد تحت پوشش ما مستقل بشوند و بتوانند خودشون کار بکنند و کم‌کم وضعیتشون بهتر پشه و به مستمری ما احتیاجی نداشته باشند. متأسفانه تا اکنون خیلی کم پیش آمده است که بیان و بگن که ما دیگه به پول کمیته امداد این وابستگی به سطوح پایین جمعیتی هم رسیده است. به این معنا که نوجوانان و جوانان هم برای درخواست عضویت در این هکته‌ای که هست اینه که افراد جوان و نوجوان میان درخواست عضویت در کمیته رو می‌دهند.. به اسم پدرشون و یا خودشون... بعضی‌هاشون که وابسته به این پول مستمری شده‌اند و بعضی هم به دلیل صدمات ناشی از کولبری ناتوان از کار شده‌اند» (ع, می‌توان گفت که نهادها با اقدامات خود نه تنها مشکلاث این مناطق را حل ننموده‌اند بلکه به تداوم این مشکلات مبادرت نموده‌اند. گفته‌ها حالی از آن است که این اقدامات موقتی طرد آمیز و گاها تحقیرآمنیز بوده است: این ار سیب شده است نجامعه محلی دست به اقداماتی در راستای همکاری و حمایت اعضای خود بزند. این اقدامات از جمله همیاری و همکاری در کشاورزی و خانه‌های فقراهستند که در چند سال اخیر روند افزایشی داشته است. در دهستان خاو و میرآباد به دلایلی جمله کمبود زمین کشاورزی» غلبه کولبری و عدم حمایت‌های نهادی و سیطره بازار رشدی نداشته است. اما این به معنای آن نیست که این بخش آن‌ها باشد. هم اکنون کشاورزی و باغداری در ابعاد کوچک‌مقیاس در حال رونق گرفتن است و به دلیل بسته شدن بازارچه‌ها مردم کوهستانی» وجود جنگل‌ها و منابع طبیعی غنی موجب شده است که دامداری به‌عنوان یکی از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های این مناطق همواره موجب توجه قرار گیرد. و مردم همکاری بیشتری با هم واقعا در کنار هم دارن مشارکت می‌کنند. نکته‌ای که هست اینه که بعد از بسته شدن بازارچه‌های موقت مرزی نهادهای ذی‌مدخل در آمور روستایی هیچ برنامه‌ای برای کشاورزی و دامداری و .. در این مناطق نداشته‌اند» (د» شورای بخش دهستان خاو و میرآباد). از سویی دیگر اقداماتی انجام شده است که بیشتر از جانب جوانان روستاها بوده که تا حدودی وابستگی به نهادهای دولتی را کاهش داده است. ایجاد صندوق‌های خیریه روستا و بازسازی خانه‌های فقرا و اجرای طرح‌های عمرانی در روستا از جمله این «ما در این چند سال صندوق‌هایی را ایجاد کردیم که هدف بوده‌ايم و توانسته‌ايم گوشه‌ای از کمبودها را جبران کنیم» (ک, آنچه در برخی از روستاها دیده شد» بازسازی و اجرای طرح‌های عمرانی (کوچه تراشی, بازسازی خانه فقرا تمیز کردن معابر ایجاد همثمان هدایت و همکاران. مرزنشینان و وابستگی به نهادهای حمایتی: مردم‌نگاری نهادی سیاست‌های حمایتی در روستاهای مرزی دهستان خاوومیرآباد شهرستان مریوان» قنات و سدبند برای تأمین آب کشاورزی روستا و.) بوده است. «خودمون با همکاری اهالی اقدام به بازسازی و ایجاد کانال‌های آب» کوچه‌های روستا بازسازی خانه فقرا و .. نمودیم. اینجا کلا به کاهش وابستگی به نهادهای دولتی کم کنند و وابستگی را کاهش دهند اما مشکلات و آسیب‌های این مناطق سبب شده را متغیر مهمی در توسعه محلی برمی‌شمارد و نظریه‌پردازان این رویکرد همگی بر مشارکت و همکاری دولت و مردم اجماع نظر دارند. در واقع از منظر این رویکرد توسعه اجتماع محلی مستلزم وجود جامعه محلی مشارکت‌پذیر و دارای سرمایه اجتماعی بالا و در کنار آن دولتی کارآمد است که بتواند با نقش حمایتی خود. آهداف توسعه محلی را فراهم نماید. در این میان مناطق مرزی, با این نوع نگاه گره خورده‌اند. نگاهی دوقطبی و دوآلیستی که پا این مناطق را دارای فرصت و امتیاز می‌داند پا اینکه با دیده تهدید و تردید بدان می‌نگرد. یافته‌های پژوهش احمدرش و عبده زاده (۲۰۲۰)» با یافته‌های این پژوهش همخوانی داشته و بر این امر تأکید دارد که نگاه به مناطق مرزی همچنان بر اساس این منطق استوار شده است. تأسیس بازارچه‌های مرزی در میانه این منطق جای دارد. بازارچه‌هایی که بعد از چند سال فعالیت متوقف شده و همانند شوکی بر پیکره اجتماع و اقتصاد محلی بوده‌اند. اما هم‌راستا با نتایج بدری و همکاران (۲۰۱۶)» نتایج این پژوهش هم حاکی از تأثیرات منفی بازارچه‌های مرزی بر روی مرزنشینان روستایی است. با وجود اين» بسیاری از جدبه‌هاي زندگی مرزنشینان» اغلب در هاله‌ای از ابهام باقی می‌ماند و معمولا گویای این امر است که جهت رفع این حاشیه‌بودگی و به مراتب توسعه محلی آن‌ها, به جای توجه به ظرفيت‌ها و پتانسیل‌ها آن‌ها را به نهادهای حمایتی وابسته کرده است. این نتایج هم‌راستا با نتایج دانشمهر و همکاران (۲۰۲۰)» است که توسعه‌ای بر مبانی مرز و بازارچه‌ها به اضمحلال پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های محلی این که نتایج پژوهش والتر و همکاران (۲۰۰۳)» دانشمهر و همکاران با این حال, یافته‌ها حاصل از مصاحبه‌ها و آمار نشان از آن مرزی» یکی از سیاست‌هایی بوده است که روستاییان را به سمت وابستگی به حمایت‌های نهادها سوق داده است. لذا لازم است بازارچه‌های مرزی با استفاده از استراتژی ایجاد اشتغال و در تأمین اشتغال و تأمین مخارج داشته باشند. اما این سیاست‌ها هم به نوبه خود نقش مهمی در وابسته شدن مرزنشینان در چند اما همان‌طور که ذکر آن رفت» عدم انجام این امور به‌طور صحیح خیریه و زده‌اند. با این حال مهاجرت روستاییان» تداوم کولبری, و وابسته شدن به نهادهای حمایتی مواردی هستند که تأییدی بر موارد همچنین نشان از وضعیت ناپایدار اجتماعی و اقتصادی در این مناطق دارد. در این راستا بسته شدن بازارچه‌های موقت مرزی همچون شوکی برای اجتماعات مرزی بوده است که در هم برای جبران این امر با شکست مواجه شده‌اند و عملا بی‌کاربرد شده‌اند. در نهایت می‌توان گفت که اين موارد سیب وابستگی مرزنشینان به نهادهای حمایتی شده است اما این وابستگی با فقرا و اجرای طرح‌های عمرانی در روستا کاهش پیدا کرده است. با این اوصاف» می‌توان با ایجاد رویکرد توسعه از پایین به بالا مشارکتی و مردم‌مدارانه در پی توسعه این مناطق همت گماشت و از ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های توسعه‌ای از جمله کشاورزی و میخواهیم از همه کسانی که در این تحقیق مشارکت داشته‌انده همثمان هدایت و همکاران. مرزنشینان و وابستگی به نهادهای حمایتی: مردم‌نگاری نهادی سیاست‌های حمایتی در روستاهای مرزی دهستان خاوومیرآباد شهرستان مریوان» -صلع سم ۵۵3 و0 .(2003) 3۰ ,۷066 ,36 ,۷۵۵0 ,۷۰10 رتعاله 1۸ ,نوماه 0تون وصه عنصطاه که موز رصع ۱۵ ۵۳ رماد 1۵ اناد ۶و مسا[ .[(تقنه۳) کعتانس ی هم ذ اصعحصحرو1ع 16 ۶و علخ ۶ بوو ناه عتاهانام0] .(2020) .5 بطع7230 ما۸ رک رحافدعا ماهر 6600۲ 306 عط ۵۶ کعمصع ی ومعصم عط ام جوتاها هک ۳60 6ات0 ,[(صهن۳) صماعنوسگ او کاصها زک 10۳6۶ او کعبنا عط۲ ,9 ۷6۵۲ را دحر 136/610 هصه تاو زط ۸ م30 گو ما[ با ۵ 300۳۲ 50۳۵ 61 13610۳0 ۶ رعمامنهه5 .(2011) 36۰ ,اه 0۳ 0۶ امعک۶۲ه 6ط1۳] .(2016) .5 برقوهد5 بش۸ بطعصفاع۸ هس12 ریک ,320 0 علومع که وصتایع 5 آه جمح عم عحامر عطا 00 کاعماهم ععل 3260 :فاد عکق) کمموقمالن ۵۳۵۵۲ که عگنا ۶و ناهن عط ۶و ار اما (ا م30 ۳330000 رز (صهند۳) ره 3/0 او معط 0 ع6ط ‏ 1۵ 000ص ص۸۸ .(2007) .[ رطمعها< 8220 ۳30۵ جاک هلو تصوعطع 1 دصر و16 امس ۶و عسعلننع ۵ 5 16160 :جع 6 0۸7 رگ ۶ 33010 .(2001) کل رد301 ارو[ اعد ا5 او کندروامسم] .(2015) 0۰ باه م1160 ,13 رطع حصطفصه 1 -۳۳0 سا وصمصه آعازحری نهنم5 او عدمرعلام) عط) ۶و ع تناس2 موز تواهاحقتا0 ,رز ( هن ۳) (ععص۳۳0 صهاعنوسگ1 کم کعتاویم ,2 61ات۸ ,10 عحصتا ٩ ,قاتا -ل وس گا) اصعحص ما36 آهماآ ۵۶ 10 ع[7] .(2019) .0 باه تقع۳1. ۸ ,تفگ ۳3۰ رطع حصطافه 132 -انه 136 ۶و برویواک ۸ کعل‌ناه3 قهماعتت فصه کاصعا زک 30۳60 او 2 نوناک هنهک ۵۲ مساو[ صقتصععا درون و 1/1 صذ کعط ] .(2020) 0۰ باه ۳16027 کل با هصو حرط ع له ,13 رطع حصطفعع1 ۵۳00 وه ک6تافدجری که همهم مردکنا عطل هصه اما 00 ,خاع 82 ۶و کقه هط 00060 مج ررووبداد عکه)) کاع اه 006 :60 .- :(43) 11 2020 روتصصما2 +صعصصرواه 136 لهنم5 مضه عجم؟ -ع0 رتطفصوتاهاه عمط وصتاهینافه صا .(2001) بط هقی ,36 ,۳2۵ ماقم ۵۶ فقو اس حث جمقاهحن‌تاسددر هنود مه اکتاسا ۲۸660 0 حصکنصن ۳6ج 03و اعد اعنصنص؟ ج ععطغ کا .(2015) .5 رع م۲ لوصا هصه عوممطناه نا .(2005) 1۴ 8 رتفامد5 چگ رز[ .3/1 ,تعلمانگ .ور اگوادد :1 دزی م1 منده5 ,090 ,(ان 5 .8 و100 ۸11 7 برع وآمنم5 خ۸ :توطاط و مصطاظ لهصمناسطتاعصا .(2006) 8۰ .0 بطانهگ .80-3 ,(12)1 ,789 ب(نجاهاه) موخق2/1 جز کعف‌زاو2 جوم میگ که رطع ووصطاط آهدواطتاعصآ) کصوتاتهتاعسگ هصنوم ماگ و ععصعوصعم6 3 فص کامصعونوع حعلو3 .له اه ,0۰ باهوع17 .80-3 ,(12)1 ,18 ناهام ما3 جذ کعل‌زاو2 عحتوم هگ که مهو مصطاظ امصماطناعهآ) کدمخانطتاعمگ عصخوم هگ ده ععدع0د 36 ود کامعلو وم جعوو8 بلق اه ,0۰ دومع13

مسئله اصلی این پژوهش حول این قضیه می چرخد که مرزنشینان روستایی برای امرارمعاش خود و تأمین هزینه های زندگی دچار مشکلات زیادی شده اند که نتیجه آن، وابستگی به کمک نهادهای حمایتی بوده است. با دستمایه قرار دادن تجربیات مرزنشینان در قالب مصاحبه با ۳۰ نفر از مطلعین کلیدی روستاهای دهستان خاوومیرآباد شهرستان مریوان، در تقابل با سیاست های حمایتی نهادهای دولتی، سیاست ها و راهبردهای اتخاذشده در این وابستگی را مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است. در این راستا، از رویکرد توسعه مشارکتی همچنین روش مردم نگاری نهادی استفاده می شود. نتایج در قالب مقولات ثانویه، شوک توقف فعالیت بازارچه های مرزی، شکست سیاست های ترمیمی، وابسته بودن به کمک های نهادهای حمایتی و اقدامات خودجوش مردمی مورد بحث و تحلیل قرار گرفتند. تحلیل این مقولات نشان داد که سیاست های نهادی در راستای حمایت ها از مرزنشینان، بی اثر و غالباً نتیجه منفی داده اند. در مقابل اقدامات مرزنشینان روستایی که در مقوله اقدامات خودجوش مردمی تشریح شده است، دال بر رویارویی و پر کردن خلأهای این اقدامات و سیاست ها بوده است. اقداماتی از جمله مشارکت عمومی مردم در کشاورزی و دامداری، ایجاد صندوق های خیریه، همیاری عمومی در عمران و بازسازی روستاها واکنشی به سیاست ها و وضعیت ناپایدار اقتصادی و اجتماعی این مناطق بوده است.

518030

بدین وسیله نویسندگان از تمامی شرکت‌کنندگان مطالعه حاضر که با پاسخگویی به پرسشنامه ما را در انجام این پژوهش یاری نمودند. کمال تشکر و قدردانی خود را ابراز می‌کنند. 063310۳ 000ع ۵۶ ععصفا 100۲ 156 .(2019) .۷ ما70 کول 36 مققق8ت30300-۷ ۸1 1 6 0۳ ۳01210 ۲۵70 ۶و که صمناهعاصز م۸ نشکتا عطا صز عصدع اند م1۵ عوملای ۰ 20 ۵1۰ ,صفطافمکط500 وصه عصناعا م2 کاومک ۵۶ تمصت نمدوناه 136 +ع 216020 از از زی ۳6۶000 500 00۳007216 .(2012) .ی عاطاع ماک 2 36 مطعق0 1۵ مک .3 ,85800 .2 700۵1 ب۷2طنآ ۵۶ ععی عط) خی هدام م۸1 عل هن صوناها۳۵ همم وصد ععملعنل (عزاط۲ ۱۳1۵۲3۵11002 4.0 11065 6۲21-0006۲1۷ 0060 - 0اه طا ما۸ ۳0۳۳۳۵۵۶ عفاهع تک ۷۸ مطالعات مدبربت ورزشی» دوره ۰۱۴ شماره ۰۷۲ خرداد و تیر ۱۴۰۱ 1600۵1 .(2018) .(.۳09) بش۸ کل و8708 ۵ و ۷۷۰ ,000008 وب بش۸ وقق الط 6003506۳-0 .(2009) بل کل رفن0 ۵ ,1 0 ,300208۷85 و10 .8 ط0قاتق) و هس30 دوعص مصصنای ص100 هه جنتمدمعوهم فص نامک صذ کصنطعط ۳۵1000 370-4 ,(غ) 37 ا 6ص ععقعه/3 مناد 05 عگ آنماع۳۸ 6۰ عق) ۸ ند هام۳6 00۳26 ۳م عصنسعدع/3 .(2000) .5 و صمحنطک گ م۸ ق۲۵۳3 ۳3۵28676۲ بانلما0 .(2004) ۲۷۰ ,تعطل‌وو80 06 6 بل رعکل1106 ۷۵0 ,8 و1600 1026 ,۳00 55عصزفتاظ کامم 5 :اک صق/3 2014 عجعه16 جعصمص اند 3۵۵ .(2014) عزمله1 -655 00۳15-00513 865/5 06/6/02 / 001011160 09://0ط ناه علطهاند ۸ معازو1[ع 1 06۰ 13۵86 ,10600 +حص هام۳ ماه وم وصناه606 .(2001) 6۰ وعصنا 120 -896 ,(22)5 ,5001165 هد ناه منصهع0۳ +20 نمی صفعم مسط-صناحط -کعنو نک صمناهمنصهع0۳ 6 1۷8۵۶" .(2017) .17 ,1/0301 6 مک ,وان بب .0 ,۳ و0 ,لمآ .۳ بل عابو10 41 ۳6 ۵۳۳۳۵۸ ۵ کصع؟ زرط 560 کعزعع دای 2066 عنم نوا ناصه0ز عط1 + ماد ۵ط) 00 0۳620072021 6350۳660 1۳۵66 کم ی‌دالد عطل .(2011) بط 7 3۳0۷۵308 .(2009) .36 منصنطهط ه .۸ .ظ ,138۲٩ 36 17 متقالفاگ .16 .7 ,313060۵5 .36 ,81۳۳1۳8 5008 .5100005 زا5۳06 ۵۵15 ٩و م0۳56 عط) ههن‌عنکد ماگ وعصناه‌عناد 13 6 0۶ 100۳1۵066 36۵ ۵1 دمکخقصصم عط 1 «(2011) 34 مسنط۵ط 1‏ .13 ون20ک۸ .۸ مفطها[د۳ [05۵ز55ع۳01م صقنص1۳ صز کعطاهص [لم 1۵۵ صز ععص و1 "ماما 506 هصنن‌عککد دماج 159-65 ,(4)2 ,50067665 ]5007 ۶ م70 ۷۷۵۳۵ مکص‌نمنع عهه داز عنعدع1 سا 8 ,8370106۲ ,یگ بل 51006 و8 ,7060 سا بش۸ واگ8۵0 بسا .80 ,۳367۳6۷/6 وب .ی ق۳67۳ 66 13۳۵ 6۲1006655 هه هام۳6 کعسا ۳680 ص13۵ .(2016) 0۰ 36۰ نهآ وه عصنولنتط هام3 +عق2 مه صز کاقط ۷۷ .(1990) .36 ووعلصقهطاک ۸۶ وس ,۳0۵۲۵۳۵ 233-8 ,(33)2 703 اصعص ید3 و عفد ۸ .جععادد عاصحومی 0 ۵۶ 058ص هه هصام‌ 100۸10 .(2002) 0ب ,4ا۳۵ ۸ ,36 .7 ,ط613006 00 0۳0165310521 ۵1 65ص کدی ۲۵۳۵ مد وه آمعاصصط نامک صعع صز کصمتاهنمععه هاهل ع21ا0ه 3/010 .(2010) ۷۷.۳۰ ,ملداظ هه .ل.ظ مصنطهط بط ,۸00650 ,7.۳ وطنق11 ۰ 316۷ ,۲ع۷6ن3 530016 70067 عنم عم لماع ۸ +عزدوله 22 10650۴ ع دص صاعل صز هام۳ اج وم که ۵[ 156 .(2015) .5 وا176 ۳6 ۱۳1۵۲۵1002 4.0 65 6۳2-0006۲131 0060 زا ما۸ ۲0۳۳005 0/036 010/118 محمودیان: تأثیر ابعاد شهرت تیم ورزشی بر هویت تیمی و قصد حضور... ۹ ععق 156 ن:وطنوص۳ و5۳0 فصه صمنهکناد‌دامای .(2006) .7 مخطع۷0٩ ۵۶ یگ بل بالن3 .20 ,(7)3 ,5000507510 00 عصنع 2/1 کادمم 5 که مصس وت دمص موعغخصتا جعاععط 2/30 00۳0۵50 .(2014) 3/۰ منصنله5 :۸ ول :3/006 کل 3/2500 مق 3130606 م۸ معط[ ما2 5 1۳6۶ 270 ۳ماکنط از کعصوم) وصناسممی انم کموناد ک صعص۵ 130 وصنعاکد دمح .( نخان 52 ا۶0 صقطد51آ ۶و صوع وصه کصح؟ «عع و5 صقطدکعط مقطهمع5 ۵۶ وف ععی ه) اانلدو 6۷۵۵۲ 01 ۸55695601 .(2015) .0 ,38910۳6 6 کل مفطقا0۵1 ول 2۳0308 ملا 16۵ 736 .22 ,(21)3 لق 70 60۵ص م۸ جنلف ععز مک عصنعمصد/3 +کا و50 506۵10۳ ۳مزم ۳ هز 6ا500۳ 60 50603107-025 .(2015) .3 .5 م0عافا01-صقط0 2 و رمک 726 و۷۷ و8صق7 .23 5005 ۵۶ م30 136200 بصمنعلنند فص صعصم‌ماهتعل0 علهک نصوناقاام ۳۳ 6 1۳0۲ 136 .(2011) ۷۰ ,1306 ۵ .۸ ۳60 .3 ,۷۷۵166۲ م5 .7 707035 .24 ,(25)3 م3/132286061 50071 ۵۲ لمصسمت. مخصعصعع 3/1 ۳1و50 که تفصسامت عطا صز کعع رده 5۵02 ۵۳0۵۳۵۲۵ 5ص کادم50 لمدوزیوع0۳01 و عع داز 156۵ .(2012) ۷۷۰ .6 مقصت7 .25 [100610۵) له م1 سوع وصه ,دمناه 1060 سدع معع 12 جع و (051۹) بوانازدازی 16500 8 1۳۵00۳6 108206 ۸۲ .(2007) 8۰ ق1300 8 مج ی مصقصله5 و ص1۵ .26 0 ۵۶ 700۵1 بکا00۳ی لقطوزککه‌ئو۳م جز جاوما فصقحط 0صه عدونهنمععد 0۳۵۵۵ 1 م۶٩ ۷۵6 06۳۵1۷۵0 05 00 .(2016) بش ما8 60 .۳ .7 اب10 ,1 باعلاهت .27 -80 ,(31)1 ,6 1/2286 50071 که لم 30 محلع 200۳02 2 وگو لح ج ومع صوع] 40 110۷۷ 07اها506 ۶و 3066066 .(2017) :6 باانطاصهط 2 سس ,ط050ن6 ۷۷ ب17 وهآ .28 1 ,0600200 سدع ۶و علامد عصند 11000 نعمطامعمصند صصنوهاک 06۳۵۵0 6۳-7 اعنط فص عبنا۳۵م؟ طلخزم کصعاطم2۳ .(2013) ۷۷۰ بل مصقع000 6 .2 ,6ع1 .29 ۰ ملهعتاه قصه ععنواژه۳م قصه 2۳06 .(2016) بل ,تفا طصقطا0 2 با ,ععآ .30 105-0 ,14 ,8۳6۳۹06665 وصه داع 6562۳ بوهصنا من کنو 136 +امعص 1/6 1 1۳36۷0۳۰ 106007 ماووعصز عامفاسه 156 .(2016) 6۰ 0 ,۳۵4 ۸ ول 0 ,1064 31 عطا وطنصنصهط .(2014) بل1۲ ,م3000 ۵۸ .۳ بل ,عللوو1 ی ب ,4ل۳۵ .10 ,1.04 .32 ۵۶ کط دوعص لهصوزعصعصنله لصه وونانطاهاک معحط ای لقنو ن م10 ۵۵" ۳٩ همه م00 ۸ نعنعی ص11 .(2017) .ظ ,16 ک .0 لمآ .33 7( 0صه صمناقاامع۳-ع عصاعه3/0 .(2017) 3۰ ,876۷0 ۵ و8۳ و8058 وس ,(2/811686 .34 و 5هنو 5 [2 13۳0۳2005 +کص ناه نصع 0۳ 16 مره 500۳۲ که اعاصی عطا هز کل 1مطعماهاد (عزاط۲ ۱۳1۵۲3۵11002 4.0 11065 6۲21-0006۲1۷ 0060 - 0اه طا ما۸ ۳0۳۳۳۵۵۶ عفاهع تک ۸۰ مطالعات مد بریت ورزشی» دوره ۰۱۴ شماره ۰۷۲ خرداد و تیر ۱۴۰۱ 00700۳26 .(2005) .0 ,88167805 ۵۶ وش ,قا[8 13۳۵0513270 وس .1 1/6163 -59 ,(31)1 خ3/30286706 665۵۳۵1 که مصسول بصونانطنصصی فص کاصعصمصصی م6طع۲05 0 م0۶ بوازانطادط۲۵۶00 آهنفود 06۵6۵ منطعصونهاه۲ عط1 .(2014) بش۸ مفعکقق21 36۳۹60015 :50007 ع0286) 065205 عصنوتاط کعواط هه کطاحل عنعد16 +عنصهع 0۳ 06۵160 .(36۳512 1) 1613۳۵0۰ ,003765 01 اجان نصت] .(عزععط) عاعهص) (صقحط16 کم طشع ص106 فصهه ععقصن آمدمناممنصهع0 .(2007) 0 2 ,30۵۳60۵ ۸۵ .3 36 ,887686 -15 ,(21)1 ,6ط2/3028606 50071 014 مت +کاصع 6۷ عصنا و5 علهک-مع 1 صز 13266601 0 ونازطانعط۲۵۶00 آهنضود ۶و اعدمصز عط1 .(2015) کل مفو۷0ه16 بش۸ منصطقصقطع طافط ,510316865 655 زکتا3 0۶ م30 واه 1۳۵ +عصح؟ مناد همع ۵۳ 0۳ اکحی +عصعص0 ۶و ععف 156 :0۳۵۵۵ ص۶۵ کادور5 و که دمنام‌کننم 16۳2005 156 .(2008) بش۸ مناعناعطن ,500880750 200 عصناعغاحج/2 کادمم5 که سوت آمدمناه 156 +عصدع) جعو5 ۳۳۵6۵۵ 6[ 16 :265ع 5067 معنانیه 3 که ععصفل ۸6 .(2017) ۸ ۳۰ و۳16 یگ ,3 0۰ مقطل380 ,(17)4 زا026۳ 6601 3/2028 500۳1 8۳۵0625 بلاق دز صعع فص کاصن‌صعصی که 0 5061310۳-256 نود هدعو ۶0۳ 2۳۵64 آههم ۵6 ۸ .(2006) .0 .5 ,055 عطا 8سنصنص 101 .(2014) .شخ و7206 6 منط 312870112 ,م10 وفتا3 011 تعق1< .36 .17 مصقالناگ ۳۵۵۵1 صقنص1۳ عط حز کطاحل صز ما2 هصاع فص ۵۳ 07 36 دما ۵۶ ع[م ۲۵1۵06 .(2016) .۸ ,۸1-۳۵0 8 مت ,11200008105 .10 و۷۷۵۵ و.ل3 «قناژق191 و.10 .37 ,1060007265" 1316۳2021 .ع00۳02ه کزد تراهم ۳۵500556 عاز م۸ +عله 0مناه 000 ماما 06 500 ۵ ع696ع1۳آ .(2018) 8۰ مط[30560516 6۶ سل ر02لنک و1 16101-11378 بش۸ 10067-۸10" 0 بوانازدزعد۲۳۶00 آهنمو5 عاومم۳م که اجعاصی عطا هنز خعاگه وصزعصعنل وصنصنصه :الما آهازونل وصه اناد ژعد ۳۵500 00۳00۳216 130 بع امعم دمعصهصمه عطا ۳0۵ 00۵8 ها 0۶6 مدع اکصز عطا ددع۸ جعی کصد؟ 20 .(2009) م۸ ماصعگ ب .36 ,تعغالد 1۷ م۶ [ف 300 .از 5۳00۳۲ عط صز فعلوهناد +عمصعصی ۵۳ توانانطنعصومیم هنود 0 بوانازط زد ۳۶0 آهن0ه50 .(2010) .0 ,07206 ۸ 36 .24 32760 .ظ ,116676 .3 وتع6لل[ق ۸۷ 5 0 70۵1 +کط وا طاناق عساعصصع ۵۳ ۲16 نومه 15۵ +ععصه6 عزمص و0 عط 6 2 0۶ 1600۵05 0۳00۳216 0عک-6 0810 .(2007) 8۰ 5 ونجااهه8 ۵ وم متاقلق 1۷ 68 0۶ ۸۵069 عطا که لسوت بصمخعلنلد فص خصعصم‌ماهعل0 علهی نصا 6 009106۲-83۶6 156 .(2009) 30 .ظ نفک ۵ و .5 وخا62ظ وی متافلق ۸۷ ,(62)10 ,تل 6568۳ ککعصتعا8 ۶و مد 70 ص۶0۳ ادمحاک وصه عنام +علهک دامع 0 عزاط۳۵ ۱۳۵۲۳۵11002۱ 4.0 11065 ۵۲21-0006۲10 00060۳ - نا طاز ما۸ ۴0۳۳۳۵۵۶ همع محمودیان: تأثیر ابعاد شهرت تیم ورزشی بر هویت تیمی و قصد حضور... ۸ 0 .106001200 صوع 500۳۲ ۶و کعع عم هه کععتی 156 .(2006) بل 0 م۷۵۵۵ .49 ۰ ,طله 31/30 .(331-352 00۰) هنفعص وصه کادمح او 130060۵4 5 ]۳5 710۷ 677هام 0۳ 30 10370 .(2012) ۰ ,1۵8 2 .0 0۰ مفق15 و5 و۷8 .50 1 0۶۴ 70۳۵1 1۵۰ صو؟ عاکد دمن 000 فص غامد اصعص معط محمودیان. عابد؛ صادقی‌بروجردی» سعید؛ و محمودیان, فریده. (۱۴۰۱). تأثیر ابعاد شهرت تیم ورزشی بر هویت تیمی و قصد حضور تماشاگران فوتبال (نمونه مورد مطالعه: .(2022) 3۳۰ مصقن 3/350 6۶ مک بنلاعزنا0۳۵طظ و520 م۸ مصقنفنامحطح/1 0۳ 3۹60۵05 16220 فاو 5 ۵۶ کدمزعوعصنطط کم ععمصع که 15۵ ,(14)72 ,کعنونه5 31/20286601 امک .(صقع 1 م۳۵۵۲ کزاه م3656 :رود (عزاط۲ ۱۳1۵۲3۵11002 4.0 11065 6۲21-0006۲1۷ 0060 - 0اه طا ما۸ ۳0۳۳۳۵۵۶ عفاهع تک

شهرت مثبت تیم های ورزشی مهمترین دارایی نامشهودی است که تا حدودی موفقیت آنان را تعیین می کند. به همین جهت هدف پژوهش حاضر شناسایی تأثیر ابعاد شهرت تیم ورزشی بر هویت تیمی و قصد حضور تماشاگران فوتبال بود. روش پژوهش حاضر توصیفی – همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش را اعضای کانال تلگرامی تیم پرسپولیس (1337926) تشکیل می دادند که تعداد 525 نفر از آنان به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای اندازه گیری متغیرهای پژوهش از پرسشنامه استفاده شد که روایی صوری و محتوایی آن به وسیله متخصصان و همسانی درونی آنها از طریق آلفای کرونباخ تأیید و برای آزمون فرضیات از مدل معادلات ساختاری استفاده گردید. یافته ها نشان داد، عملکرد تیم (82/0)، مسئولیت اجتماعی تیم (76/0)، جهت گیری تماشاگر (70/0)، سنت تیم (44/0)، کیفیت مدیریت (37/0) و ثبات مالی (26/0) به ترتیب بیشترین تأثیر را بر هویت تیمی تماشاگران و هویت تیمی با ضریب رگرسیون برابر با 80/0 بر قصد حضور تأثیر داشتند. بنابراین تیم های ورزشی می توانند با توجه و تمرکز بر ابعاد شهرت تیم های ورزشی با تدوین و طراحی برنامه ها و استراتژی های لازم نه تنها موجبات رسیدن به شهرت بلکه ایجاد هویت تیمی و در نهایت افزایش قصد حضور تماشاگران را فراهم آورند.

468754

در پژوهش حاضر ضرایّب آلفای کرونباخ برای کل پرسش‌نامه ۰/۸۷ و برای خرده مقیاس‌های جدایی و فاصله از یکدیگر احساس تنهایی و انزوا نیاز به همراه و هم‌صحبت و احساس بی‌حوصلگی و بی‌قراری به ترتیب ۰/۷۶ ۰/۷۹/۸۲ و ۰/۸۳ به دست پرسش‌نامه تمامیت‌خواهی زوجی؟ این پرسش‌نامه ۲۶ پرسشیّ را شی و اسلنی در سال ۱۹۹۹ ساخته اند و برای سنجش کمال‌گرایی.در روابط زوجی به کار می‌رود. این ابزار دارای سه خرده نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در رابطه بین تمامیت‌خواهی زوجی و طلاق عاطفی در زنان ۱ ۰ ۱۹۵ پرسش‌نامه براساس مقیاس لیکرت ۷تایی (۱-۷) است. نمره بالای فرد در زیر مقیاس استاندارد بالا و زیرمقیاس نظم. نشان‌دهنده کمال‌گرایی زوجی بهنجار و نمره بالا در زیر مقیاس ناهمخوانی و استاندارد بالا نشان‌دهنده کمال‌گرایی زوجی نابهنجار است. در پژوهش حاضر چون تمرکز بر تمامیت خواهی نابهنجار است. از دو زیرمقیاس ناهمخوانی و استانداردهای بالا استفاده شد که مجموعا شامل ۲۲ ماده از ۲۶ ماده آزمون است و زیرمقیاس نظم به دلیل پایین بودن قابلیت‌های روانسنجی (بوگی و همکاران, ۲۰۱۶) و تاکید آن بر تمامیت‌خواهی بهنجار حذف شد. اين پرسش‌نامه بر اساس پرسش‌نامه تجدیدنظرشده کمال‌گرایی ا(۸۳8-14) تهیه شده است (سالنی» رایس» موبلی آو همکاران, ۲۰۰۱). شی و همکاران(۲۰۰۶) همبستگی بین نمرات زیرمقیاس‌های ناهمخوانی و استاندارد بالا را ۰/۲۱" همبستگوآبین مات زیرمقیاس های ناهمخوانی و نظم را ۹ و همبستگی بین نمرات زیرمقیاس‌های استتاندارد؛تالا و نظم ۰/۴۳ نشان دادند. در پژوهش اباذری (۱۳۹۴) آلفای کرونباخ به دست آمده بزای زیرمقیاس استاندارد بالا ۰۰/۸۶ برای زیرمقیاس ناهمخوانی ۰/۸۴ و برای زیرمقیاش نظم ۰/۹۹ بود. در»پژوهش/خاضر ضریب آلفای کرونباخ برای کل پرسش‌نامه ۰/۸۴ و برای زیرمقیاس‌های ناهمخوانی و استانداردهای بالا" به ترتیب ۰/۷۷ پرسش‌نامه تاب‌آوری؟ این پرسش‌نامه ۲۵ پرسشی را کانر و دیویدسون (۲۰۰۳) ساخته‌اند و براق«سنجتی آتأب‌آورض به کارشمی‌روه: ايق ابزاي. قر ایک ,پرستی نله لیکرتی بیغ ٩ (کاملا نادرست) تا ۵ (هميشه درست) با دامنه ۲۵-۱۲۵ نمره‌گذارژی می‌وه. ابعاد پرسش‌نامه تاب‌آوری شامل: زیرمقیاس‌های تصور از شایستگی فردی: (۲۵- ۲۴- ۲۳- ۱۷- ۱۶- ۱۲- ۱۱- ۱۰)؛ اعتماد به غرایز فردی و تحمل عاطفه منفی:.(۲۰- ۱۹- ۱۸- ۱۵- ۱۴- ۷)؛ پذیرش مثبت تغییر و رقابط ایمن: رنه 3 کسرق وک ۱ )ری تأثیرانت معنری: (۹ ۳۳ اسستاه کانر و دیویدسون (۲۰۰۳) ضریب آلفای کرونباخ پرسش‌نامه تاب‌آوری را ۰/۸۹ گزارش کرده‌اند. ۱۹۹ مطالعات یی زنان سال ۱۹ شماره ۱ | بهار .۳ محمدی» جزایری» رفیعی و همکاران (۱۳۸۵) آلفای کرونباخ ۰/۸۹ را برای این پرسش‌نامه گزارش کرده‌اند. در پژوهش حاضر ضریب آلفای کرونباخ برای پرسش‌نامه تاب‌آوری ۰/۸۵ به این پژوهش دارای ۳۶۰ شرکت‌کننده از منطقه سیزده در میان مناطق ۲۲ گانه شهر تهران بود. همه شرکت‌کنندگان دارای تحصیلات دیپلم به بالا و متاهل بودند. در بررسی ویژگی‌های جمعیت‌شناختی گروه نمونه, از لحاظ سن, شامل ۱۴۴ نفر بین ۲۰ تا ۳۰ سال» ۱۵۸ نفر بین ۳۰ تا ۴۰ سال و ۵۸ نفر بین ۴۰ تا ۵۰ سال اسن داشتند؛:از لحاظ ,تعداد فرزندان ۱۳۰ نفر یک فرزند ۶ نفر دو فرزند و ۶۴ نفر سه فرزند داشتند و از,لحاظ مدت زمان تاهل, ۱۳۶ نفر کمتر از ۱۰ سال و ۲۲۴ نفر بیشتر از ۱۰ سال متاهل بودند. پیش از, انجام آزمون سوال پژوهش ابتدا نرمال بودن توزیع داده‌ها به وسیله "آزمون کالم وگروف-اسمیرنف" مورد بررسی قرار گرفت. از طریق این آزمون می‌توان نرمال بودن توزیع متغیرها,را مورد. آرزیابی ,قرار داد (جدول ۱). هنگامی که سطح معنی‌داری اين آزمون» از ,۰/*۱.بزرگ‌تر باشد فرآض نرمان"بودن داده‌ها مورد تأیید است. در جدول (۱) شاخص‌های آماری آزمون,کالمواگ رو فگاشاتسمیرنف گزارش شده است. با شاهده نتایج جدول (۱) برر سی سطح معناداری شان می‌دهد که متغیرهای پژوه شی داده‌ها از طریق همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر مورد تحلیل قرار گرفت. مدل مفهومی متغیرهای مورد بررسی و روابط بین آن‌ها در دیاگرام (۱) ترسیم شده است. متغیرهای برون‌زا نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در رابطه بین تمامیت‌خواهی زوجی و طلاق عاطفی در زنان ۱ 7 ۰ ۱۹۷ میانجی و درون‌زای مدل عبارت اند از: متغیر برون‌زا: تمامیت‌خواهی زوجی,» متغیر میانجی: در این پژوهش, نقش میانجی‌گری تاب‌آوری در روابط بین متغیرهای تمامیت‌خواهی زوجی با طلاق عاطفی بررسی شده است. تحلیل نتایجمربوطه شامل مراحل ذیل است: د). اثر میانجی تاب‌آوری در رابطه بین تمامیت‌خواهی زوجی با طلاق عاطفی جدول شماره (۲) شاخص‌های آماری مانند میانگین» انحراف معیار» کجی و ضریب همبستگی جدول ۲.ماتریس همبستگی بین مولفه‌های تمامیت‌خواهی زوجی. تاب‌آوری و طلاق عاطفی نت خومی ‏ نسمون 40و ویو ۴ مه رواک اجه کردم ۳ تاب آوری ‏ تصور از ۹ ۳۹ ۲۹ کرک و هد ۵ ۵ ۱ اعتماد به ۹ تففیدی ششزد ۴ ۱۷۵*۶۹ ۱ ۳۶ ۹۱ موی ۱ پذبرش مثبت ۰ ۳۰*۹ ۵۳۱۲۹-۳۷۳۹۹ ۳۱۱۶۹-۲۹۳۹۹ 2۷ ۴ یوت ۷11۳۶ ۱ کسرلن دی ۳9 ۳۳۵ ۴۰۶۴۹ 9 ۵۰ید 2 ۹۴ وی و ۱ تثبرات دی بت سین ۳5۵ #فرورزی مش ۰ ۸۷ ۳ سید ره اس زگ سن ۹ رگ ۹ تمره کل ۳۰ #مش ده مد یرد ۰ ۳۱۴۹۹ ۸ ۳ ۵۷ 7 فد ضن نا ۸۸ ام( ۵ میانگین 1۹۸ ۳۱ ۳ ۱۹۶ ۳۰ ۳۸۷ ۳۵۱ ۳۵ ۳۵۲ ۳۸ ۳۴۵ اهر ۳۸۹ ۳۴۷ اتحراف ۵ ۸ ۸۶ ۸۳ ۷ ۹۶ ۹4 ۹۱ ۸۵ ۸ ۶ ۳ ۶ ۲ کجی ۳۵۹ ۳۳۸ ۳۷ ۶۶۰ ود ۸۴ ۵۷ ۳۲ اما زد مد ند مت ۳.۰ مطالعات یی" زنان سال ۱۹ شماره ۱ | بهار ۲ همان‌طور که در جدول (۲) ملاحظه می‌شود شاخص‌های آمار توصیفی و ضرایب همبستگی بین متغیرهای مورد پژوهش گزارش شده است. بر اساس نتایج جدول فوق کلیه همبستگی‌های دوتایی بین مولفه‌های تمامیت‌خواهی زوجی, تاب‌آوری و طلاق عاطفی معنی‌دار است. کجی ! شاخصی است که می‌توان توزیع داده‌ها را از طریق آن مورد ارزیابی قرار داد. از آنجایی که مقدار این شاخص در متغیرهای مورد بررسی در دامنه‌ای بین ۳- تا ۳+ قرار دارد بنابراین توزیع متغیرهای مزبور نرمال است. بر اساس نتایج جدول (۲) همبستگی‌های با علامت (*) و (:4:*) در دیاگرام مسیر (۱) اثرات مستقیم ضرایب مسیر«از اتمامیت‌خواهی زوجی به متغیر میانجی تاب‌آوری صفر است و اثرات مستقیم بر طلاق"عاطفی متغیر است. دیاگرام مسیر ۲. اثرات مستقیم تمامیت‌خواهی زوجی بر طلاق عاطفی نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در رابطه بین تمامیت‌خواهی زوجی و طلاق عاطفی در زنان ۱ 2 ۲۰۱ دول شماره (۳)ضبرایب رگرسیوق استانداره و غیراستانداره و آماره: شغیر پیش‌بین دن جدول (۳). ضرایب رگرسیون استاندارد و غیراستاندارد و آماره ۲ متغیر پیش‌بین در پیش‌بینی متغیر ملاک سومین ستون جدول (۲) ضرایب رگهسیون اپشاگذارد (۵42) را نشان می‌ذهدامثلا با افزایش یک نمره استاندارد در متغیر پیش‌بین» بتا«مقدار (۳612<۰,۵۵) در نمره استاندارد متغیر ملاک افزایش رخ خواهد داد. ۲ محاسبه شده ؛برای"تمامیت‌خواهی«زوجی از ارزش بحرانی آن (در سطح معنی‌داری ۰.۰۱) بزرگتر؛ است»*بنابراین با ۹۹/ اطمیتان می‌توان؛نتیجه گرفت که متغیر تمامیت‌خواهی زوجی مستقیما در کسام ان میا سزرسد هت . ج). اثرات غیرمستقیم تمامیت‌خواهی زوجی بر طلاق عاطفی با میانجی‌گری تابآوری در دیاگرام مسیر (۲) ضرایب مسیر از تمامیت‌خواهی زوجی به متغیر میانجی تاب‌آوری و از متغیر میانجی به متغیر ملاک طلاق عاطفی متغیر است و اثر مستقیم تمامیت‌خواهی زوجی بر دیاگرام مسیر ۳. اثرات غیرمستقیم تمامیت‌خواهی زوجی بر طلاق عاطفی با میانجی‌گری تاب‌آوری جدول شماره (۴) ضرایب رگرسیوان,استانلااره و غیراستانقارد و؛آماره ۲ متغیرهای پیش‌بین در جدول (۶). ضرایب رگرسیون استاندارد و غیراستاندارد و آماره 1 متغیرهای پیش‌بین در پیش‌بینی متغیر ملاک نتایج جدول فوق شامل دو بخش است. با توجه به نتایج جدول (۴) ] محاسبه شده برای تمامیت‌خواهی زوجی از ارزش بحرانی آن (در سطح معنی‌داری مر بروگتر اسیتیتابرایی با 4۹ اطمینان می‌توان نتیجه گرفت متغیر مزبور در پیش‌بینی تاب‌آوری مور است. همچنین ] نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در رابطه بین تمامیت‌خواهی زوجی و طلاق عاطفی در زنان ۱ 2 ۰ ۲۰۳ محاسبه شده برای تاب‌آوری از ارزش بحرانی آن (در سطح معنی‌داری ۰,۰۱) بزرگتر است بنابراین با ۹4/ اطمینان می‌توان نتیجه گرفت تاب‌آوری در پیش‌بینی طلاق عاطفی موثر است. د). اثر میانجی تاب‌آوری در رابطه بین تمامیت‌خواهی زوجی با طلاق عاطفی در دیاگرام مسیر (۳) اثرات غیرمستقیم ضرایب مسیر از تمامیت‌خواهی زوجی به متغیر ملاک طلاق عاطفی و متغیر میانجی تاب‌آوری و از متغیر میانجی به متغیر ملاک طلاق عاطفی متغیر دیاگرام مسیرئ. اثر میانجی تاب‌آوری در رابطه بین تمامیت‌خواهی زوجی با طلاق عاطفی جدول شماره (۵) ضرایب رگرسیون استاندارد و غیّراستاندارد و آماره 1 متغیرهای پیش‌بین در جدول (۵). ضرایب رگرسیون استاندارد و غیراستاندارد و آماره ٩ متغیرهای پیش‌بین در پیش‌بینی متغیر ملاک پیش‌بین ملاک ریب ضریب ‏ خطا آماره ‏ سطح عنوان .۳ مطالعات یی زنان سال ۱۹ شماره ۱ | بهار ۲ با توجه به نتایج جدول (۵) ضرایب مسیر تمامیت خواهی زوجی بر متغیر ملاک طلاقی عاطفی در نمودار ذیل در روابط بین متغیرهای پیش‌بین و ملاک به همراه متغیر میانجی پنج نتیجه محتمل ب). بین متغیرهای پیش‌بین و ملاک رابطه غیرمستقیم وجود دارد. ج). نقش متغیر میانجی در رابطه بین متغیرهای پیش‌بین و ملاک تفکیکی است. د). نفش متغیر میانجی در رابطه بین متغیرهای پیش‌تین و ملاک کامل است. م). بین متغیرهای پیش‌بین و ملاک رابطه‌ای مستقیم وجود دارد. الف: بین متغیر آب‌دبین متغیر جانقش متغیر ده نقش متغیر *:بین متغیر ار اراد سا سا پیش‌بین وملاک پیش‌یین وملاگ میانجی در رابطه میانجی در رابیطه پیش‌یین وملاگی رایس سیم بین میانجی و ملاک رابطه‌ای وجود. رابطه غيرستقیم ۱۱ ین پیش‌بین وملاگ بین پیش‌یین و رابطه مستقیم وجود دازد. تفکیکی است. ملاک کامل است.. وجود دازد. رابطه پیش‌بین و ملاک با حضور میانجی نمودار (۱). نتایج احتمالی اثر متغیر میانجی در روابط بین متغیرهای پیش‌بین و ملاک به همراه تفسیر نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در رابطه بین تمامیت‌خواهی زوجی و طلاق عاطفی در زنان ۱ 2 ۱ ۲۰۵ جدول 1. خلاصه نتایج مراحل چهارگانه بالا برای آزمون فرضیه‌های مطرح شده متغیر متغیر پیش‌بین ‏ آب-اثر اج- اثر غیرمستقیم ‏ د- اثر نقش متغیر میانجی تاب آوری نقش متغیر میانجی تاب‌آوری در رابطه بین متغیر پیش‌بین تمامیت‌خواهی زوجی و متغیر ملاک طلاق عاطفی, تفکیکی است. معنای تلویحی/چنین یافته‌ای آن است که رابطه متغیر پیش‌بین و ملاک متاثر از متغیر اثرگذار زیربنایی ؛ثالنیبنام آتاب‌آوری است. نکته تلویحی اين گزاره آن است که اگر رویکردها و تدارکات تزبیتق» آموزشی و فرهنگی"به طنورتی طراحی شوند که در آن‌ها تاب‌آوری افراد افزایش یابد در؛این صورت تمامیت‌خواهی:زوجی و طلاق عاطفی کاهش نتایج به دست آمده از تحلیّل.مسیر متغیرهای فوق را می‌توان در چهاز قسمت به شرح ذیل تبیین نتایج به دست آمده از تحلیل داده‌هانشان دادکهبین.نمره کل تاب‌آوری و همه مولفه‌های آن. یعنی تصور از شایستگی فرلای, اعتماد به غرایز فردی» پذیرش مثبت تغییر و روابط ایمن, کنترل و تاثیرات معنوی با نمره کل تمامیت‌خواهی زوجی و همه مولفه‌های آن یعنی ناهمخوانی و استانداردهای بالا در نمونه مورد بررسی (زنان) به صورت نزولی» رابطه منفی و معناداری وجود دارد. بدین معنی که هرچه میزان تاب‌آوری فرد بالاتر باشد به موازات درجه و میزان تاب‌آوری» فرد دارای تمامیت‌خواهی زوجی پایین‌تری است و توقعات و انتظارات سالم» منطقی, ۳۹ مطالعات یی زنان سال ۱۹ شماره ۱ | بهار .۳ واقع‌بینانه و پخته‌تری در زمینه‌های مختلف زندگی دارد. این یافته همسو با نتایج پژوهش بوگی و همکاران (۲۰۱۶) است که در پژوهش خود نشان دادند افراد تمامیت‌خواه به دلیل فزون‌خواهی افراطی» استرس‌ها و درماندگی‌های هیجانی بیشتری را در زندگی تحمل می‌کنند. انباشته شدن استرس‌ها بر روی هم و انتقال آن به روز و روزهای بعد. کیفیت و میزان رضایت از زندگی و تاب‌آوری را کاهش می‌دهد. یافته‌های این پژوهش موید نتایج به دست آمده از پژوهش هویت و فلت(۱۹۹۱) است که نشان دادند افراد تمامیت‌خواه در موقعیت‌های استرس‌زا تاب‌آوری پایینی داشته و فاقد مهارت‌های مربوط به مدیریت صحیح اضطراب و استرس اند. در خصوص تبیین این يافته می‌توان بدین صورت استدلال نمود که افراد تمامیت‌خواه در زمان فشار و استرس» تمایلی به پذیرش رفتارهای غیرکمال‌گرا ندائلقه؛و برعک سعی و تلاش آن‌ها بر این است که با تضادها مواجه شوند تا دیگران آن‌ها را به طئویرزت افزژادی با ملحخیت. شایسته, بدون نقص و با توانایی مدیریت مشکلات ببینند. این چنیّن؛رویکردی خود باعث محدود شدن تاب‌آوری در فرد می‌شود و این امر در بلندمدت باعث محخو شدن کیفیت‌های مثبت مانند رضامندی زناشویی و به وجود آمدن کیفیت‌های منفی مانند نارضایتی و به تبع آن جدایی و طلاق عاطفی در بین زوجین می‌شود. از سوی دیگر برخلاف افراد"تمافیت‌خواه و غیرتاب‌آور ایسن(۲۰۰۳) در پژوهش خود نتیجه‌گیری می‌کند که افراد تاب‌آور نحوه استدلال و نگرش کاملا متفاوتی در مواجهه با موقعیت‌های دشوار دارند. در پردازش فکری افراد تاب‌آور از تمرکز بر مشکل پرهیز شده و بر خود تمرکز می‌شود. این تمرکززدایی و روند فکرّی افزاد تاب‌آور بر استفاده آن‌ها از سیستم فراشناخت خود اشاره دارد که اين امر شریط را برای بژنامه‌ریزی بلندمدت مهیا می‌کند. بدین صورت که افراد تاب‌آور قادزند اهذاف بلندمدتی برای خود تعیین کنند و در نائل شدن بدین اهداف, تلاش و پشتکار نشان دهند. تاب‌آوری به فرد این امکان را می‌دهد که با مشکلات و سختی‌ها به نحو سالمی سازگار شود و در صورت نیاز از دیگران کمک بطلبد و در حل مسائل و مشکلات زندگی از خود شایستگی و صلاحیت بالغانه‌ای نشان دهد. افراد تاب‌آور شرایط نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در رابطه بین تمامیت‌خواهی زوجی و طلاق عاطفی در زنان ۱ 2 ۰ ۲۰۷ ناگوار و دشوار را به صورت مثبتی پردازش می‌کنند و خود را برای مواجهه با آن دارای توانمندی احساس می‌کنند. بنابراین تاب‌آوری به صورت منفی قادر به پیش‌بینی تمامیت‌خواهی است. در مجموع به نظر می‌رسد که تاب‌آوری یک خصیصه چندبعدی است که تمامیت‌خواهی مثبت و در قسمت دوم تحلیل داده‌ها شاهد وجود رابطه مثبت و معنادار بین تمام موژلفه‌های تمامیت- خواهی زوجی با طلاق عاطفی نیز بودیم. نتایج این یافته همسو و هم‌جهت با نتایج پژوهش‌های احمدلو و زینالی (۱۳۹۶) و زمانی و همکاران (۱۳۹۳) است که در مطالعه خود کمال‌گرایی منفی را یکی از عوامل اجتماعی زمینه‌ساز جدایی و طلاق عاطفی در بین زوجین معرفی کردند. پژوهش‌های قبلی نشان داده‌اند که کمال گرایی"مبی توانلژوابط زوجین را در جهت منفی تحت- تأثیر قرار دهد (شری و همکاران» ۰۲۰۲۴ آرکوری, ۲۳۱۳) و از آنجّا که تمامیت‌خواهی زوجین یکی از متغیرهای نزدیک به کمال‌گرایی امت» می‌تواندبا#طلاق عاطفی در ارتباط باشد. باستانی و همکاران (۱۳۹۰) در پژوهش خخوذ نشان دادند که یکی از راه‌خل‌های مواجهه با طلاق عاطفی و پیامدهای آن, کاهش انتظارات و توقعات کمال‌گرایانه زوجین در مورد همدیگر است. اين یافته در راستای نتایج به دست آمده از پژوهش آماتو (۲۰۱۰) است که افزایش انتظارات و توقعات کمال‌گرایانه غیرمنطقی و غیرواقع‌بینانه را از جمله فاکتورهای افزایش‌دهنده طلاق و جدایی عاطفی در بین زوجین ذکر کرده است. در راستای این نتایج» فوئنز-شید (۲۰۰۷) در پژوهش خود نشان داد زوجینی که تمامیت‌خواهی زوجی بالاییدازند» در زمان بروز اختلافات عمدتا تلاشی برای حل تعارض نمی‌کنند و از همسرشان کنازه‌گیری می‌کنند. نمره بالای این افراد در پرسش‌نامه ناهمخوانی در این پژوهش با تعهد. رضّایت و احترام کمتر نسبت به رابطه و شریک زندگی همراه بود. با توجه به یافته‌های به دست آمده در این پژوهش, به نظر می‌رسد زوجینی که تمامیت‌خواهی زوجی منفی بالایی دارند در زمان بروز اختلافات و تعارضات زناشویی از راهبردهای مسئله‌مدار حل این تعارضات و اختلافات استفاده نمی‌کنند و برعکس از راهبردهای هیجان‌مدار و کناره‌گیری / اجتناب در تقابل با همسر استفاده می‌کنند و اين امر در بلندمدت منجر به جدایی و طلاق عاطفی بین زوجین می‌گردد. ۸ مطالعات یی زنان سال ۱۹ شماره ۱ | بهار .۳ همچنین نتایج تحلیل مسیر حاکی از ارتباط منفی و دو جانبه بین تاب‌آوری و مولفه‌های طلاق عاطفی است. نتایج حاصل از اين یافته در راستای نتایج به دست آمده از پژوهش‌های اسکندرپور (۱۳۹۵) و افراسیابی و جعفرزاده (۲۰۱۵) است که در مطالعه خود در خصوص رابطه بین ویژگی‌های شخصی و طلاق عاطفی» بدین نتیجه دست یافتند که از مهم‌ترین خصوصیات شخصیتی که باعث دوام و قوام زندگی مشترک زوج‌ها در بلندمدت می گردد: اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس, خود-کارآمدی» مهارت‌های کنترل خشم و حل‌مسئله, انتظارات واقع بینان. تاب‌آوری است. یافته‌های این پژوهش‌ها در راستای نتایج به دست آمده از پژوهش سامانی» جوکار و صحراگرد (۱۳۸۶) است که نشان دادند تاب‌آوری به واسطه کاهش مشکلات هیجانی و یا افزایش سطح سلامت روانی» رضایت‌مندی از زندگیآرا,درپی آذارد. از مجموع نتایج این تحقیقات آن چه مهم به نظر می‌رسد این حقیقت است که"ظرفیت؟ تاب‌آوری یک ویژگی مثبت و مطلوب است و به عنوان شاخصه‌ای پویا و:قابل تغییز در نظر گرفته:می‌شود؛که می‌توان آن را با روش‌های مختلفی از جمله ایجاد عوامل حمایت کننده اموجود يا ایتجاد عوامن حمایت‌کننده جدید افزایش داد و بدان وسیله به صورت غیرمستقیم بر سطح رضامندی زناشویی زوجین و به تبع آن طلاق در نهایت آنچه که این پژوهش به صورت خاص در پی پاسخگویی به آن است. بررسی نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در ارتباط بین تمامیت‌خواهی زوجی و طلاقعاطفی است. نتایج به دست آمده از تحلیل داده‌های پژوهش حاضر حاکی از معناداربودن نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در ارتباط بین تمام مولفه‌های تمامیت خواهی زوجی با تمام مولفه‌های طلاق عاطفی بود. با اينکه پژوهشی که به صورت دقیق به بررسی فرضیه فوق پرداخته باشد را محقق نیافت. اما پژوهش‌های انجام شده توسط کیلبرت و همکاران (۲۰۱۴) و پین‌کوارت (۲۰۰۸) به نوعی تاییدکننده فرضیه فوق هستند. با اینکه تمامیت‌خواهی زوجی به صورت مستقیم موجب تغییر در مقادیر طلاق عاطفی و ابعاد مختلف آن می‌شود اما این ارتباط به واسطه میزان تاب‌آوری افراد قابل تعدیل شدن است. به این معنی که مثلا بالا رفتن میزان تاب‌آوری در افراد به مقدار زیادی اثر تمامیت- خواهی زوجی بر طلاق عاطفی را کاهش می‌دهد. افراد تاب‌آور به واسطه توانایی‌ای که در زمینه نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در رابطه بین تمامیت‌خواهی زوجی و طلاق عاطفی در زنان ۱ 2 ۱ ۲۰۹ برخورد منطقی و همراه با آرامش با امور و توجه و تمرکز بر توانایی‌ها و حقوق خود دارند. می‌توانند در موقعیت‌هایی که استرس‌زا هستند واکنش عقلانی و بالغانه‌ای داشته باشند و از کناره گیری عاطفی در تقابل با شریک زندگی خود اجتناب کنند. افراد تاب‌آور به خصوص در زندگی زناشویی به صورت منطقی برخورد کرده و در جهت مهم انگاشتن رابطه زناشویی خود و تلاش برای رهایی از شرایط جدایی عاطفی, قدم بر می‌دارند. در واقع بالا رفتن میزان تاب- آوری به نوعی مقداری از اثر تمامیت‌خواهی را خنثی کرده و بر این اساس» موجب کاهش آیب‌نذتری در برابر جدایی و کناره‌گیریق عاطفی می‌شود. در حالت عادی افراد تمامیت‌خواه توانایی برخورد با این مسائل را ندارند و محققان (بوگی و همکاران, ۲۰۱۶) بر این باورند که از طریق برنامه‌ریزی برای آموزش تاب‌آوری می‌توان قدمی کاربردی در جهت کاهش طلاق عاطفی در افراد تمامیت‌خواه (کمال‌گرا) برذاشت. دلبل"تمرکز بر آموزش ناب آوری به جای تمامیت خواهی آن است که که تاب‌آوری به مقدار بیشتری تحت‌تاثیر آموزش قرار گرفته و در بازه زمانی کوتاه‌تری ممکن است باعث کاهش طلاق عاطفی در زوجین شود. لذا بعد کاربردی پژوهش حاضر مربوط به تلاش در جهت آموزش تاب‌آوری,.در سئین مختلف است. مسئله آموزش تابآوری و همچنین جلوگیری از رشد تمامیت‌خواهی می‌تواند در سنین پایین مورد توجه قرار گرفته و در زمره برنامه‌های آموزش فرزندپروری قرار گیرد. همانند بسیاری از مطالعات» پژوهش حاضر نیز دارای محدودیت‌هایی بود. مثلا اینکه پرسش‌نامه‌های پژوهش بهتر بود به صورت حضوری و بر روی زوجین اجرا شود که به دلیل شرایط کرونا وّانتود منابع زمانی و مالی کافی, امکان آن وجود نداشت و محقق ابزار سنجش این متغیرها, را به صورت آنلاین و در مورد افراد متاهل مورد بررسی قرار داد. از ظرافی,,پیشنهاد می‌شود که امخققان در پژوهش‌های بعدی خود به بررسی سایر عوامل دخیل در طلاق عاطفی زوجین بپردازند که از شایع‌ترین و مخرب‌ترین ۳۰ مطالعات یی زنان سال ۱۹ شماره ۱ | بهار ۲ اباذری» سارا. (۱۳۹۴). مقایسه الگوهای تعاملی و سبک حل تعارض در زوج‌های دارای کمال- گرایی متفارن و نامتهارن. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. پژوهشکده خانواده» دانشگاه شهید احمدلی مریم و زینالی» علی. (۱۳۹۶). پیش‌بینی طلاق عاطفی بر اساس تنوع‌طلبی» کمال‌گرایی منفی و دلبستگی ناایمن در زنان شاغل شهر ارومیه. سلامت کار ایران» ۶۴)۲(۱۵- ۷۲ آریایی‌آذر افسانه. (۱۳۹۴). بررسی نمایزیافتگی زوجین ایرانی از خحانواده اصلی و فش آن در پیش‌بینی الگوهای ارتباطی و رضایت زناشویی اقوام ایرانی» پایان‌نامه کارشناسی ارشد. اسکندرپور هدی. (۱۳۹۵). رابطه تابآوری وژضایت زناشویی با میزان طلاق در زوجین شهر ایلام. پنجمین کنفرانس بین‌المللی روانشناسی و غعلوّم اجتماعی, تهران؛ همایشگران مهر باستانی» سوسن؛ گلزاری» محمودیل روشنی, شیهره. (*۱۳۹). پیامدهایی طلاق غاطفی و استراتژی- بالاگبری» محدثه» حسینی» سعیده‌السادات. (۱۳۹۸). ارائه الگوهای پیش‌بینی‌کننده طلاق عاطفی در زوجین شهر کرمانشاه, پیشرفت‌های نوین در علوم رفتاری, ۲۹)۳۶(,۴- ۵۳. زمانی» ساره؛ احدی» حسن و عسگری» پرویز* (۱۳۹۳)."رابظه اقلا اعاطفی با تصویر بدنی و سامانی» سیامک؛ جوکار بهرام و" صحرآگرد» نرگس. (۱۳۸۶). تاب‌آوری» سلامت روانی و رضایت‌مندی از زندگی.مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران», ۲۹۰۰)۳(۱۳- ۲۹۵ گاتمن» جان و سیلور نان. (۱۳۸۷). موفقیت» یا شکست در ازدواج: چگونه ازدواجی پایدار نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در رابطه بین تمامیت‌خواهی زوجی و طلاق عاطفی در زنان ۱ ٩ ۲۱۱ لعل زاده» انسیه, اصغری ابراهیمآباده محمدجواد و حصار سرخی, ربابه. (۱۳۹۴). بررسی نقش طرحواره های ناسازگار اولیه در پیش‌بینی طلاق عاطفی. روان شناسی بالینی ۱۰۱۲(۷- محمدی, مسعود. جزایری» علیرضا رفیعی, امیرحسین,» جوکار بهرام» پورشهباز, عباس. ۱۳۸۴ بررسی متغیرهای خانوادگی و فردی در افراد در معرض خطر سومصرف مواد. مهمان‌نوازان» اشرف» علی‌اکبری دهکردی, مهناز, کاکوجویباری» علی اصغر. (۱۳۹۳). تاثیر سبک- های دلبستگی, انطباق‌پذیری و پیوستگی در خانواده بر میزان تاب‌آوری و رابطه آن با احساس غم غربت در میان دانشجویان مقیم خوابگاهه دانشگاه"الزهرا (س). مطالعات اجتماعی روان- موسوی» سیده فاطمه» رضازاده» سید,محمق‌وضا. (۱۳۹۳). پژرسی نقش نگرش به عشق در پیش- بینی طلاق عاطفی زنان و مردان؛فتاهل شهز قزوین. مطالعات اجتماعی و روان‌شناختی زنان. مومنی» خدامراد. آزادی‌فرد» صدیقه. (۱۳۹۴). رابطه ادانش و نگرش جنسی و باورهای ارتباطی با طلاق عاطفی. آسیب‌شناسی» مشاوره و غنی‌سازی خانواده» ۱ (۳۴)۲- ۴۵. نریمانی» محمده رحیمی» سعید» صداقت. مهرناز. (۱۳۹۷). پیش‌بینی اطلاق عاطفی زوجین براساس الگوهای ارتباطی خانواده و ساختار انگیزشی. زواشناسی خانواده. ۵ (۲)» ۲۷-۳۸ نیازی» محسن» عسگری‌کویری,» اسما الماسی» احسان» نوروزی» میلاد» نورانی» الناز. (۱۳۹۶). فراتحلیل مطالعات و تحقیقات درباره عوامل,.مرتبط با طلاق در.ایران برای دوره ۱۳۸۶-۱۳۹۶ هاشمی, سیده فاطمه» اصغری ابراهیمآباده محمد جواد. (۱۳۹۵). نقش سواد عاطفی در پیش‌بینی طلاق عاطفی با میانجی‌گری حل تعارض. فضلنامه تعالی مشاوزه و زوان‌دزمانی» ۵ (۶۰:)۱۷- ۱۲ مطالعات یی زنان سال ۱۹ شماره ۱ | بهار .۳ 5 ۳۵۹۵1۱۵۱ 1[6۳] :۲۵۲ ۵۳1۵ ۵1۵۲۲۹5 17110۳۵6۷۵ ]0 0070071501 .(2015) .5 مفتقته ۸ اوانه۳ ۹0۳1۵0۰ قنل 3/۸ 260015۰ ]067 653۵1۳16 ۵۵ 5۵۳1۲ ۵1۸3 کع ادا 1 [مهز۳۵۳۹ صز 1601 ] بواندمه نصتا ناطععطاع 8 ونطهطاگ معاناعصا حاعمععیع 1 مورنطاف 1۵1810 عطا ۶و و5 .(2015) ب۴ 34 بطعله تمه[ ۶ .۳ بزطاهاقه ۸ 50001 ]۹ /7۵۳۳۵ :0110۳۵۲10ع/7 006۵۰ لمدمامسط مضه جماموط لعصمدی ۳ 0۷۵۷ 0۵ 32860 0۳66 نل آهممنامصه ۴و ۳۳۵8 .(2018) بش نلهمن72 با3 مملوحصط۸ 6 61 مه همه اصعمصطاعهاا2 عسمعصز وصه حمکنص ناگم 22116 معصفامهو [۳۵۳۹1۵۵ حز 1001 ] .64-72 ,(15)2 76010 0000 10 مها عنصستا ۶و 200 06006 هام۲0 نععمونل ۳ طعععع 3 .(2010) بخ .8 بواقس۸ ۲۵1۵0۲۵۳ ۵۳۵ ۲۵۱۵۲۳۹۶ 60۲۱۲۱6۵0 ,200118317 ]6۲ 00016 .(2013) .۸ م۸ ۶ وال10 ,برع مامطا دم ۶و خمعصاحدصعل مها دنل [100۵ ععاسهه جز نامه 6 6۶أا۲ 1۳۵۳۵۱ ]٩ 0۳۵1۵0( 1۳۵ 71۷6590000 .(2015) بش۸ ععق۸ م۸ 1/0701 ۵۳۵ ۵۲۵۲۳۶ 001۱۲۵0۱ و2۳۵۵ 1 عام8 هآ 0۳۵ ات2 10 ,108116 حلعجم1086 وانسم۳ ,کنوعط 1 خا۵ کعع نک 5/۳3۳6 1۳000 ]٩ 0 کمک 001 ۱۱ ۸0۷۵۲۲65 7700 ]٩ |70۳۵ 7۳6 له طقط مق یگ هنز کعارنمه ۵ 165ع5216 هه 310۳66 آهدمنامسط .(2011) ماگ منصقط 0 34۰ مسه‌عاه6 .ک منصهاعهظ [3۵751۵ 0 1001] .241-257 ,(7)2 660۳9 و۲۳٩ ام سمل کزممه ۳۲ 86 ۶ بش سا بصتاصم ۴ یش رقاعتق) .0 بش۸ ,020 .له بصت6اقمط .13 .0 مقط0ع2ظ 0 کل002۳اد ۵۵۵۵ مرنطقعط 1۵120 ۵ط ۲ نععممصمه هنز کصمتانصی م۲ ,(0996) ۴ 6 41 0۷2016 ۵ط) ۶٩ ۷۵۲۹0۵ جادلس 1 .(2016) بظ و161 عک .36 مصعکالهگط مش نینط 273-۰ ,(24)3 +70۵ ۳00 7۳36 .هناد ۷ ۵صه آنانطاهنامط نعله5 ۳1601 6 نع[۵ه 6 دز زد۲ 0 ۵ 0۶ 10010061 .(2003) ۸ .ل 321080 6 .34 کل امصص۲ -76 ,(18)2 ,0۳6 03۵ 0۳63[0ع .(10-756ع) علممد نکم مک 21 ص00 0 تماما عا رنه جز دز 000 .(2014) 2۰ .6 م00۵9 یگ .۸ .8 م00۷۵ نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در رابطه بین تمامیت‌خواهی زوجی و طلاق عاطفی در زنان ۱ 2 ۰ ۲۱۳ .(2018) بجظ ,ص100 66 سا .5 بتتاقظ یگ ,وقنافا۳۵:۵ یگ ولاع ۸ و ۷۷۰ و1088 رنطعم ۲۵1۵10 عناوم مه کصمنام عم فصد حمکنصمنا مهم هدوز کمن 1/۵1 ۵ 6ع۲۳0۲6۵ آهد 020 ] ۳3 11000 1 کعاصلاهه 1۵ 00۳66 ۵۲ ۳۵۵ ۲۵ ۷1 1 ] 0111102 ,00۶6۳۵6 ومد 0ط16 مصععط 1 ,دعمصعن50 آهنمم5 فصد وومامط رد۲ آهنزه50 مصه دعزانصمم1 نش صمنامع5 آه دمص هاعدمدطاش مصمناهانهدعنل 21۸ ۵۲ ۳۵۳ واتامو ۲۵1۵0 ۹۲ ۵0۳۹۵۵۵ ۸۵ .(2012) .8 .8 ,۳8۵ 3/850 0۳ بوازده نت برع ما مطا و۳5 که اصعحصاحد مرعل ناما دنل آدم0ا1000 9 0 33۵۷6 1۵ 770۷ :1۵۳۲1096 011۳6 0۳ ,ک5ععع6گ .(2009) 1۰٩ نگ ۰ [ متقاانی 2816 زموگ تصق‌حطه 1 .(182-180 بصم) توهقد 7 ممطعممسه. بط ۵عتقاقص 1 ۵۳۳96۰ 6 عدا م۳0 :و16 بوانصهط مه صقن و8 اسهم ا< .(2019) .5 محصماصه۲۳ ۳5 مومس وصه احاص166 عفصعاص] از کصو۳۵ لک مهو طه11م۲ هه ۳0:۵ ۲٩ ,70۵ 722010۵ 20۳ ۹۳۵ ۸۹۵1100 ۱۵16066 عصنعه) ۵۲ عافنظ که ۷( مدمه 1و ۵۱6 عط1 .(2016) ۰[ .36 20 اه صتطه‌طاط عطی‌ع۸ ,۳۰ میگ عطاقم [ ,70۵ .65010 ناگمه ناه توعد نود دنل آهدمنامصصه که صناع 0۳۵ ۵ هز [367۹12 نز 167] .59-72 ,(5)17 مره 0167 رک 0۳۵ ودناععسای 1 عع ۳۵11 انس صز نداعم و عصوزعم 1 .(99[1ل) با .0 بلاغا۴ بک بسا .8 )170۷01 ورنطعد ناهام وصه حصکنص201010 .(1995) ۳۰ .5 بانقلن/3 6۶ سل .00 بااعاظ مس[ .۳ م1701 ,(9)3 دنرو010ع رو و۳0 0۳۲ آم سوت مخعکبا۵ 50 عمط وصه مهم صنهم ه ماک 20 ,۲۵1۵0۵1 ۸ :00731ع]26۲ .(2017) ۳۰ بک بانقلن24 66 سا .0 بااعا۳ بسا .۳ ,)110۷1 .78-84 .00 ,4 ۹۵۱) ۲۵۵۵۲۵۲۵ ۵۳۵ 05565311167 ,۳0۵1120001 ۱۵ عم اجه رتم۳ .(2010) سا ۳۰ ص360 ۶ ۷۷۰ .36 ,علاط ۷۷۵۵ ماب ,318830 و1 6 ,66ط10 136-5 ,(18)2 ,70۳۵ ۳۵۳۵ 7۳۵ اناد آهاسممه عناونه وصه مزا زد :00 0 ,0۳۵۲6۹519 ۵91206 5516۵16 ]۵ 203116 .(2003) .34 بش۸ مطع‌فا 40 ۳.۰ ,286620 13۵۷۵۸0۰ ۵3۵ ,۵9۳۳00 ]۵ ۹۲ 1۵9۲۵۵۵ 10۵۳۵ ۱۶ مطالعات یی زنان سال ۱۹ شماره ۱ | بهار .۳ 40 8632010۴ 02202205۵1 هنز کعیففا 1۵10-1061 (0ت) ۳.3 ,مه ۷ 600 3۵۲۵10 .(55-62 .0 2 ۷۵۱۰ ,کعتافقا [عماآ- 01 هز عم 1) واگ 7 وله ۸ .(2010) .5 بنلون1۵ ک بط منصمحطدل صوطمطع .36 نش ماه 1728061۵ 68 وانعل ووعصعنانک روصم منک وغل بکقعلز آهلو زد 6/660 م۵120 1 .0 ۷۵6 مت .ل م۷۷۵6 .8 کل زوا هد ۷۷.۰ بفصنااو) م۸ .0 نهآ ول ناگ جک نط 6010 6/66۵ منامام عطا کعاهنوعهد عمص‌نانده۸ظ .(2014) ۰ م ۵/100 75-4۰ ,(92)1 ,2661001676 بگ و 1ع 00 0۳۲ مس دنل خصعلود مععلامه 0ص 6۵ م.(2015) ۴8 بنطاده5 110827 عک بل بل3 ,20 طمسنطم‌۳طط خسمعیعش بط مط06دتله] آهممنامصه هصناعناوم۳م هنز کمصصطعد عنام ماه جاحعه ۶و غامد ۳و نامع 10۷ [۳۵۹1۵ ص 7021 ] .9-19 ,(7)2 «ر0109عر25 ما0 ۲٩ ام 7 بع 10 5000 .(2016) .6 منصاه 1380 فص م6۵60 6۶ وم نله .36 منطدجش .36 مطقتکناه] 1۵8 60 تم عد مه 01006 مممنامصه ۸3 موز عزادعحصمل که نوماه 5-۰ ,(5)2 ۷07 ]5000 ]0 ۵1 3 00۳۵۲ مصقعحط 1 هز سل .0 ,و5۳6 بل .5 5000/80 .36 ب36 منخصماصش جدظ .8 مووعطک .۳ یگ مط0صصفاعق2/1 40 مباعناگط۰ه مصکنط ۳۵100 ت6عصق م3 20 چ صز اوه .(2012) .٩ معسن۵ ۲ -215 ,(26)2 و019 عر5ظ ات20 0۳۲ امم سوت منامام عقاصمدم هنز مدع صعل ۰ .۳ ,۳1261380 ۶ ب.ظ کل یت 121080 ,10 :36 مظطوقصطول .0 ۸ ,6قع۵ظ ی بظ 1/3180 5210 ند عد و۲۵12 که کصمناصمحصنل عناصه 56 ع و0 4ص اهوم عط71 .(2013) ۳0۵01 .(2015) بش هط زاهک .۵6 زو عاونا ۸ بش مصق22 هصصعصط 2/1 28 برع نز۳۵۵ 0۶ 10۷۵1 عطا 0 زانط هامعله وصه صمنده‌طامه جنس ماود اصعحصطه21 عط11 دوه معصطی عصمصد دحعصل عمط و عصناه عطا ۵ کعاماه 1 ات۳۵ .(2005) بش مه طاطقطکس۳۵ ,ظ ول بل[ ۸ نعقمط مغ ۸ تمد ,34 نفمصحصحط2/0 «(6)1 ,11101107ط 116/10 01 ۸۵۲65 هام30 کافنط که عطا ص ما۳ لوصا هه 40 عع 10 دگل آهسگ 36 مرنطعموناهام۴ ۵ط1 .(2015) .ک فحکنومم۸ مک نصعص0 1/6 ,201۳۵109 ۵۳ ,70۳۵ 31066۰ آهدمنامصط ان کعناهظ هناهام فص معلمنا۸ نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در رابطه بین تمامیت‌خواهی زوجی و طلاق عاطفی در زنان ۱ 2 ۰ ۲۱۵ 106 مگ آمنسه5 ۵6۵ مرنطعم3۵1200 ۵ط1 .(2015) .ک بلعنوهم۸ عک مک مفظ1/106 ,۳۵۳۵/09 ۳۵۲۳۵ 1100۵۰ آهدمامسط از کنعناه8ظ هماع وصه معلنا۸ هه 05 206 1 ۵16 عطا عصناهع ادا .(3/.)2014 ,مگ مط16222206 6۶ .۳ وگ 2/1082 ۵ ۷۵۵۵ 0ص 0ع ۵۵0 ۶و ع0ننل دننامه عماعنو همم هنز 10۷6 4] .169-188 ,(12)3 ,اهزومام روط 000 آم‌نومام امک کع نوک ۷۵۳۵۳۹۶ و0 7 0۳6نل لمدمنامصه ۳۳۵8 .(2019) 34 مخقطاعع 501 بگ بنصنطقط ,36 منصعصاه< [۳6751۵ حز 1601 ] .27-38 ,(2)ک دنروو1م روط ات0۲۳ هس70 -7108] .(2018) .نت بفصق310 .3 8020/2 بسن بژقق‌صل۸ مش بازامهکل عاعش .36 ,211821 عطا 1۵۶ هآ هنز 120105 خصم ۲۵1۵۷ ع وونل امه کعط عنم هه کعنود که کزدواهمه ,(15)4 ,له نووام زرط 000 آمنوهاماموگ کمزفیشگک ۷0۵۳۶ .1386-1396 ۶و فمتهم ۵10001 0۵ ۵:61 ع 1سا 1 031 267. ]10060 716 .(2017) 3/۰ ما۳ 007570ع]367۲ ]٩ 1۳0۵ 1/2000 ۳۲۵ ۲٩ 1000 ۸۵ :0 هک «(0108عر0 ۵۶ کصعصاسد0ع01 مصونامام دقن ما30 1/0001 60۳۵ 05 60 0۵۳ 1۵۹1116006 آهممنزازدومعنل ۶ که عدناد 32000 .(2009) 34 مسفوز۲ ,30۵1001127۵ 0ع1امرحی۸ ]٩ 70۳۳۵۱ ددعتاعنل آمعزعمامط روط فص فمادعقط 0666 م۵1۵0 156 .(2011) 8 .34 مادندط ۶ .36 بافقتصمطق‌تعط یگ مطعلهصهند5 اکآ 2و۸ جز 5218121100 آهاصمص وصه بوممص تا وصه حصکنص ناگم مککعه 10۳1۷ (07)) .بش۸ .36 82020 لد[ بک ب.ظ بک ناش 2 بنلنطقدمطط بل 3 مطققطنطعطد5 8 100۳6 مامح وه عم اعد معط مرن عد و۲۵13 عطا نامع ناه 10 2 0۳۵ 1/6006 ما70 ۳٩ ۸۳۵/۶ .(2015) ها اطاکقط ۶و وان عطا صز ک6 و 6 .(2016) بش۸ نداد 1مطا وداک عک .اه منانه 3/06۵ .36 منصقصخحها< مس .17 م۳۵۳0 نفقصده5 عطا ها کمزاهظ عانصعع ۱0 فصد کاصعمصومصصم۲ عمصعلزم ۸ عقنصعم) کم عامط ۱ مطالعات یی زنان سال ۱۹ شماره ۱ | بهار ۲ وه 116211۳ آها1/0 جه 1۵51116006 1و دامعامط .(2007) 21۰ ومع حطهک بظ +فعاول. بگ تصقصمهگ5 ,(13)3 بنروهاماع رد2 معا ۹۳۵ هار2 ۱٩ امد سمل 0ن7۳0 مصونامگهندگ عکنا و 100۳6 32۳61۵1 .(2019) .0 معلعع۷۵ ۶ ال معط قط5 م۸ مقلنط56 مک ۷۰٩ متققطع5 ,70۲۵ ۷۵۵۵۰ نز ۳16۳5وقنل آهامعده رماع عل ما عاعز معط هه از همدقم ۵۰۵۵1 ۵۳۳۵۵۵ مرنطفعصمناهاه عط1 .(2014) .۳ نش عک یگ مق حصنط۸ جیگ بفاقاحقطاگ 0 881666 آها سم ۹ مصکنص نام فص ککعناه دا از خطکنط 3۵۳۲00 .(2006) 6 بط بععنظ ب بظ بظ ,توعصقاگ پل بش مقعتاگ ۳۷۵/۵۱۵۲ ۵۳۵ ۸ع11ع050۳ع17 .ههد نموم ا5مصاد عنلومهول عط ۲ نع نطعط م1۵13 510۷8 .8 .5 ب3/100160000 .3 3/۰ بطانصگ بش۸ .34 312006 مس .0 وبتعط5 و.ظ .5 واگ 1 دمتعم توا هنود دع1206 .(2014) :3/۵6 موصماص۸ گ م1۳ .5 ۵1۲-۵0٩ عطعد فعامبامه عامفصوی ۵۳ وود صقن تانق 14-0 ۸ اعناکدهه وانقله 1 معط ۶ فندولعصه معننزطاه0ه شش ب(2015) بش بط ,806 ۶ بیش معنطمنن5 1 ملصد فان ,(۳3/85) ۰ علدم5 . صتقند ۳۳10 آهدو عم نو 1/۵1 ۳۲5/010910 .کاص06 50 آممطاعد طونط خصعموعامقه ح دعلا وم اکنصمنا تم اص 0 0 7۳6 .(2001) .5 .ل بط طاک۸ ۶ بل و1300 .36 و1406 0۰ کل ,معنظ .8 ۴ ووعصعا5 68 :و نط ۲۵1310 عناصمهم صز مصکنصوناماهم 06و .(2012) بل نع 510 71۵01۵۵ 0۵ ۲۵۳۶0۳۵/۵ خمعصانصصمه ایدم وصه: انامه مر نطفعص0 1۵120 :02۳65 یامه ۶000 15۵ .(2018) سا اقطاصدم ۶ کل ملظ .لآ 30/61 سل 1۳0 40 02605 ع8طم0 2 هناهد صنطفعصو‌تهام فصه ‏ مصکنصه‌نا ۳ ۲ 1010210۳5 هه عمص‌نانده۸ .(2010) 36 بش ص۷۷6 ۶ یگ ,10۳۷65 ب.ظ بعانط/۷ 1 اد ۳0مه نموه چ حصطظ صصناهانانطهطم عصسل کمعصع 20 نقش واسطه‌ای تاب‌آوری در رابطه بین تمامیت‌خواهی زوجی و طلاق عاطفی در زنان ۱ 2 ۰ ۲۱۷ 6 200 واناهدو هام3 .(2016) .0 مصم ماهتا عک بش .۳ ,فقصمط1 .31 ,ت20 5 :5 567165 رو 66۲0۳۵9 ]٩ 70۳۵/5 معکنا عاها هز اهتنا ۷( ۳/6 100۳6۵ مدا مه و مر نطعصه‌تاهامط .(2015) ۳۰ معی‌ک۸ .13 منوهط۸ .5 متصفصصه:2 4] 119-136 ,(10)4 ,5165 آمعتو ماما و0۲2 ام سوت ندنام قصه ععقصهز ۱۸ مطالعات ,ین زنان سال ۱۹ شماره ۱ | بهار .۳ دانش‌آموخته کار شنا سی ار شد م شاوره» دازشگاه شهید بهاشتی. پژوه شگر در حیطه م سائل استادیار گروه روان‌شناسی بالینی و سلامت, دانشگاه شهید بهشتی. مدرس» پژوهشگر و مترجم کتب و مقالات متعدد در مجلات داخلی و خارجی در زمینه روان‌شناسی و مشاوره. دانش‌آموخته کار شنا سی ار شد ماشاوره آقازنشگاه شهیل بو شتی*پژوه شگر در حیطه مسائل دانش‌آموخته دکتری مشاوره دانشگاه شهید چمران اهواز. مدرس» پژوهشگر و مترجم کتب و مقالات متعدد در مجلات داخلی و خارجی در زمینه مشاوره.

هدف: یکی از مشکلاتی که خانواده ها با آن درگیر هستند تجربه خشونت در ابعاد مختلف آن بخصوص طلاق عاطفی است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه ای تاب آوری در ارتباط بین مولفه-های تمامیت خواهی زوجی و مولفه های طلاق عاطفی انجام شد. روش بررسی: پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر، شامل کلیه زنان متاهل ساکن منطقه سیزده شهر تهران در سال 1399 می باشد که به روش نمونه گیری در دسترس تعداد 360 نفر از آنها انتخاب شده و به ابزارهای مقیاس طلاق عاطفی، مقیاس تمامیت خواهی زوجی و پرسشنامه تاب آوری پاسخ دادند. پس از اجرای پرسشنامه ها، اطلاعات جمع آوری شده به وسیله شاخص های آمار توصیفی و همچنین روش های همبستگی پیرسون و تحلیل مسیر مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که بین تمام مولفه های طلاق عاطفی، تاب آوری و مولفه های تمامیت خواهی زوجی ارتباط معناداری وجود دارد (05/0p <) و همچنین تاب آوری در ارتباط بین تمام مولفه های تمامیت خواهی زوجی با تمام مولفه های طلاق عاطفی نقش واسطه ای ایفا می کند. یافته ها مورد بحث قرار گرفته است.

502692

کلیدواژه‌ها: متن‌پژوهی» پویایی متن» خطاهای آشکار ترجمه متون ادبی» نقد ترجمه. 2 متن» خواه شفاهی خواه کتبی» بعد آشکار گفتمان است. در ترجمه بین‌زبانی» مترجم با تکیه بر متن مبدا متن مقصد را تولید» یا به نوعی» بازتولید» می‌کند. ازآنجاکه ترجمه را «متن مقصد» می‌خوانند» ترجمه پژوهی و نقد ترجمه را می‌توان زیرشاخه‌ای مهم از متن‌پژوهی دانست. ناقدان ترجمه برای ارزیابی دقیق» همواره باید به هر دو متن (مقصد و مبدا) توجه داشته باشند. یکی از سطوح نقد» ارزیابی در سطح معادل‌یابی است. هرچند اغلب در بحث پیرامون انواع معادل» برقراری «تعادل کامل» "6ع172[6ت3۳:۵ ۳6۳۵۳" موضوعیت چندانی ندارد (2020 ,502 :68 ۸1702)» این بدان معنی نیست که مترجم اما احتمال بروز خطا در ترجمه انواع متون (بیانی» اطلاعی» انگیزشی) وجود دارد. وجود خطا در متون علمی ممکن.است عواقب جبران‌ناپذ یری.در پی داشته باشد» هرچند» به دلیل علمی بودن مطالب» رهگیری این خطاها حتی بدون قیاس با متن مبدا نیز امکان‌پذیر است. از سوی دیگر متون ادبی» به‌عنوان مهم ترین شاخه متون بیانی» مخاطبان گسترده‌تری آنچه معمولا کمتر در ترجمه متون علمی رخ می‌دهد» ترجمه‌های مکرر است--البته به‌شرط وجود ترجمه‌ای دقیق و مقبول متخصصان؛ اما در ترجمه متون ادبی چنین نیست و گاهی چندین ترجمه طی دوران مختلف از یک نمایشنامه» شعر یا رمان منتشر می‌شود. بی‌شک مطالعه پژوهش‌هایی که به بررسی خطاهای آشکار در ترجمه شاهکارهای ادبی پرداخته‌اند» می‌تواند در ارتقا آگاهی و برانگیختن حساسیت بیشتر مترجمانی که قصد ترجمهه مکرر حتی در قالب ویرایش‌های متعدد توسط خود مترجم نیز ممکن است ارائه شود. با لحاظ اینکه ویرایش به معنی زدودن خطاهای رخ‌داده است» آنچه از آخرین ویرایش هر ترجمه انتظار می‌رود» کاهش حداقلی خطا در آن است. هاوس ( ,110186 5) معتقد است خطاهای آشکار "۳:۳۵۲۶ ۳۳۳۵۳60۶ 0۷۵۲" زمانی روی می‌دهد  ۶ |متن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) که میان عناصر معنایی مبدا با مقصد تطابق وجود نداشته باشد یا قواعد زبان مقصد رعایت نشود. در مطالعه حاضر خطاهای آشکار در دو ترجمه انگلیس بوف کور بررسی خواهد شد. نخستین ترجمه (توسط مترجم غیربومی) هرگز ویرایش نشد» درحالی که ترجمه دوم (به قلم مترجم بومی)» طی حدودا چهار دهه» سه بار توسط مترجم ویرایش شده است. ۱) آیا درصد خطای مترجم بومی و غیربومی در قلمروی واژگان و عبارت مختلف» ۲ درمجموع» خطاهای آشکار مترجمان در کدام قلمروی واژگان و عبارت روی‌داده ۳ کدام حوزه‌های واژگانی برای هریک از مترجمان کمترین و بیشترین چالش را ۴) از منظر کیفیت ترجمه»«دز اخصوص میزان خظاهای آشکار مترجم بومی و در ادامه» پس از تبیین متن‌پژوهی از منظراجایگاه زبان‌شناسی متن در مطالعات ترجمه» مسئله «خوانش) به‌مثابه ترجمه یا نخستین گام ترجمه موردبررسی قرارگرفته و درنهایت» به‌مرور مطالعات پیشین پیرامون پیکره تحقیق» بو فکور» پرداخته شده است. زبان‌شناسی متن "9128ن0اع1.10 :167" از گرایش‌های مهم مطالعات ترجمه است. بوگراند (2014 مصفا۲1۵ صز #عانه که ,1978 ,362872006) معتفد است که تمرکز روی متن در داخل بافت» زمینه‌های آن را فراهم کرده است که به‌جای توجه به ناسا زگاری‌های اتفاقی زبان‌ها به مولفه‌های نظام‌مند مشت رک در تمام زبان‌ها توجه شود. از این منظر حداقل واحد ارتباط و یا ترجمه» متن است. متن» عرصه ظهور و تجلی زبان است. یاکوبسن (نقل در وفایی و میلادی» ۱۳۹۸) شش نقش ۳۵۵20۳۲" را برای زبان برمی‌شمرد: ارجاعی ۵۷" و فرازبانی "[۸/212110812". تمامی نقش‌ها در حوزه متن نیز قابل بررسی است. متن مقصد (یا همان ترجمه) را نمی‌توان هرگز کامل تلقی کرد» زیرا عامل خوانش و تفسیر همواره در آن تأثیرگذار است. از سوی دیگر آن‌طور که ماچری ( 29 ,12/126106۲6 41 ,132910006 ذ 00100) تا کید کرده است» «متن هرگز کامل نیست» زیرا تفسیر متن هرگز پایان‌پذیر نیست. البته هیچ متنی (خواه مبدا یا مقصد)» «معنای مطلق ندارد» زیرا «معنای هر متن» عارضی و تابعی است از فرهنگ حاکم در زمان قرائت.» (وفایی و جلالی» ۲) در این خصوص, افروز (۱۳۹۵) نیز متن را جلوه گاهی برای ظهور فرهنگک می‌داند. به عقیده هلمز (1978 ,1101769) مترجمان در دو سطح عمل می‌کنند: «سطح متوالی» (81200 [8ع8) که در آن متن جمله به جمله متوالیا به زبان مقصد ترجمه می‌شود؛ و «سطح ساختاری» (۳1206 [51721078) که در آن مترجم یک مفهوم ذهنی را از متن مبدا پرداشت کرده» سپس عمل ترجمه"زا آغاز می‌کند. در سطح ساختاری» مترجم همچون خوانندگان متن مبدا و در سطح متوالی» همچون نویسنده عمل می‌کند. هلمز ( ,17010065 8) فرآیند شکل‌گیری مفهوم ذهنی کلی از متن را «نقشه اول» (006 1120) نامیده و معتقد است «نقشه دوم» (1۷/0 ۱/20) سر از راهکار نگارشی است که مترجم مانند هر یکی از موارد تأثیرگذار بر ترجمه» گذر زمان است که می‌تواند بر هر چهار ضلع ترجمه» شامل نویسنده» مترجم» خواننده و متن (مبدا و مقصد)» اثر عمیقی بگذارد. گذر زمان و حادث شدن انقلاب‌ها تغییر رژیم و فضای سیاسی, اقتصادی» اجتماعی یک کشور و عواملی ازاین‌دست» هم بر تولید.متن توسط نویسنده واهم بر درک متن و برداشت خواننده تأثیر می‌گذارد. پژوهش‌هایی در این خصوص انجام گرفته» مثلا در نمونه‌ای جدید وفایی و آتشی پور (۱۳۹۹) در بررسی‌های خود دریافته‌اند که پس از انقلاب اسلامی ایران» گفتمانی جدید و البته متفاوت» در حوزه نقد و خلق آثار ادبی داستانی شکل  ۸ |امتن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) در مقام یکی از شاخص‌ترین نظریه‌پردازان صورتگرایی» فرو (۲۰۰۴) (2004 ,۳۳۵۷۷) در بخشی از کتاب خود به نام مار کسیسم و تاریخ ادبی ( 11167۵7 200 1/2780 7») نشان می‌دهد که چطور در گذر زمان» خوانندگان و مترجمان تغییرات عمده‌ای در معنای متن ایجاد کرده‌اند. به‌طوری که در ترجمه ایلیاد "11:20 11۵" توسط مترجمانی از نسل‌های مختلف» تفاوت‌های چشمگیری مشاهده می‌شود. فرو (2004 ,۳۲0۷۷) ريشه این تفاوت‌ها را اختلاف در تفاسیر دانسته و آذغان می کند که متن را نباید همچون شین مستقل واجد مرزهای مشخص تلقی کرد بلکه متن را باید مجموعه‌ای پیچیده و درهم‌تنیده از حتی ممکن است جنسیت مترجم نیز بر شیوه و سبکک ترجمه وی از متن مبدا تأثیرگذار باشد. اینکه نویسنده متن اصلی مرد باشد یاازن و اینکه جنسیت مترجم وی چیست» می‌تواند عاملی بالقوه در نظر گرفته شود» کما:اینکه طبق نظریه دی. اس.آل از رایین لیکاف (نقل در وفایی و خواجه بو ۱۳۹۷) طلراتختا بقهتمایز کامل میان سب گفتار زنان از مردان تأکید شده است. هرچند در ترجمه متون علمی .و اطلاعی» مورد مطروحه جلوه چندانی ندارد» اما در ترچمه هرن اهامای 7 غالبا مشحون از نقل‌قول‌های نظریه‌پردازانی همچون میشل"ریفاتر 11316776۰ [ع2/0" و استنلی فیش " 5120167 ۳ فرآیند خواندن را عاملی اساسی در تعیین معنای متن» به‌ویژه متون ادبی» دانسته‌اند. (عابدی سرآسیا ۱۳۹۴) خوانش متن» اولین گام دز ترجمه و یا اصلا خود نوعی ترجمه است. شاید متن را بتوان قالب یا کالبدی تصور نمود که هر خواننده یا مترجم با هر بار خوانش خود روحی تازه به آن می‌دمد. تفاوت در اینجا خودنمایی می‌کند که مترجم» خواننده‌ای ویژه است: خوانش هر خواننده منحصر به خود او بوده و برداشت‌های وی در حصار ذهنش محصور می گردد؛ اما مترجم برداشت‌های شخصی خود را از این حصار رهایی بخشیده و آن را با مخاطبان دیگر در زبان مقصد درمیان می‌گذارد و با این کار خود منشا چندین و چند برداشت دیگر در ذهن خوانندگان مقصد می‌شود. حتی خود مترجم نیز در زمره خوانندگان ترجمه‌اش قرار می‌گیرد و گاهی ممکن است گذر زمان بر برداشت‌های وی تأثیر گذارد. در حقیقت» سه ضلع ترجمه نقش‌های تبادل‌پذیر دارند: مترجم هم خواننده است و هم نویسنده؛ نویسنده نیز هم خواننده است و هم مترجم؛ و درنهایت» خواننده نیز هم مترجم است و هم به‌نوعی نویسنده. در خصوص جایگاه مترجم و نویسنده» زلر (2000 ,726116۲) در مقاله‌ای به مقبولیت یا عدم مقبولیت نقش مترجم ادبی به‌عنوان نویسنده پرداخته است. بحث درخصوص مقولاتی چون «مرگک نویسنده) و به‌زعم نگارنده این سطور» امرگ مترجم» و «مرگک خواننده» را به نوشتارهای بعدی موکول به نظر بپوگراند (2014 ماهلا صذ ۵عان0 که ,1978 ,362872006)» مراحلی وجود دارد که به‌تدریج از خواننده آغاز می‌شود (به این معناا که عمدتا اطلاعاتش را خواننده فراهم کرده) و به سمت خواندنی پیش می‌رود که اطلاعاتش از متن فراهم‌شده است. همین‌طور که خواننده بیشتر و بیشتر متن را می‌خوائد, اطلاعاتی که خود فراهم می‌کند کاهش یافته و بخش عمده اطلاعات توسط متن برای وی فراهم می‌شود. مسئله حائز اهمیت آن است که تعامل میان خواننده و متن هرگز خاتمه نمی‌یاید: ممکن است خواننده یک معنای مشخص برای متن پیدا نکند. بلکه سلسله‌ای از معانی محتمل را برای آن متن بیابد. در فرآیند خواندن» خواننده معمولا به‌طور منظّم از یک جزبه‌جز دیگر حرکت نمی‌کند» بلکه پس‌وپیش می‌رود و اجزا مختلف را به گروه‌های متفاوت اطلاعاتی دسته‌بندی می‌کند- برخی اطلاعات اهمیت بیشتر و برخی اهمیت کمتری دارند ( ,118100 4). در همین ارتباط نورد (2000 ,01106 1 21160 ف2 ,17070) معتقد است که ترجمه یک فرآیند یا مسیر خطی مستقیم نیست که از متن مبدا شروع و به متن مقصد خاتمه یابد. او بر این باور است که ترجمه فرایندی به‌سوی پس‌وپیش در متن مبدا و مقصد و میان این دو بوده و درواقع یک مسیر حلقوی است. در همین راستا براسارد ( 05 8) نیز از یک مدل مارپیچ سخن رانده است. از دیدگاه حتیم (2014 ,1۵00])» متنی  ۰ آامتن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) مانند "... 9010 عافطم ز صقصر 16 10۵" در مقام توالی خطی اجزا» به‌این‌ترتیب متن < جز ۱» جز ۲» جز ۳ جز ۴» جز ۵ جز ۶ [...] [.. .]<< 10و50 جعانط تج ی خچ ع1 + 7ع11 <1 شکل ۱. توزیع اطلاعات در متن [برگرفته از حتیم (۲۰۱۴)] این در حالی است که» نحوه‌ی توزیع اطلاعات در ذهن را می‌توان مانند تصویر ۲ شکل ۲. توزیع اطلاعات در ذهن [با الگوبرداری از حتیم (۲۰۱۴)] اما چه عواملی در خوانش‌های"مختلت) یا ترجمه‌های گوناگون از متون واحد تأثیرگذار است؟ در حین خواندن متن» مخاطبان (شامل خوانندگان متن مبدأه مترجم و احتی خوانندگان ترجمه) با رجوع به تجربه و.دانش خود» اطلاعاتی فراهم می‌کنند؛ بنابراین» شاید اولین نکته‌ای که به ذهن متبادر می‌شود» سطح سواد يا دانش پیش‌زمینه خواننده است که به وی در تفسیر و برداشت ویژه‌ای از مطالبی که می‌خواند کمک می‌کند. بعید است کسی بتواند مدعی شود که پیش از خواندن یک متن بی‌هیچ انديشه يا پیش ذهنیتی خواندن را آغاز کرده و در حین خواندن نیز تحت تأثیر هیچ عاملی نبوده است؛ حتی اگر چنین نیز باشد» از آنجا که شخصیت» جهان‌بینی و هویت افراد کاملا منحصربه‌فرد است و فرد غالبا نمی‌تواند خود را از آن دور کند» برداشت و تفاسیر گونه‌گون حاصل می‌شود. اسپینک (2000 م0606 جصز مان که لهنم5) حتی عواملی چون شخصیتی که خواننده از نویسنده در ذهن می‌پرورائد عنوان کتاب» جلد و تصاویر آن و نیز تأثیر آثار پیشین نگارنده در ذهن مخاطب» همگی را در نوع خاص خوانش افراد موثر می‌داند. از دیدگاه زبان‌شناسی متن» «خواندنی» موثر است که خواننده با طرز عملکرد عوامل مربوط به تکرار آشنا باشد. به عقیده وفایی (۱۳۸۸)» شگردهای فراوانی در «زبان هنری» استفاده می‌شود که یکی از آن‌ها «تکرار» است. این مسئله که مترجم در برخورد با این تکرار چه راهبردی باید اعمال کند بحث مفصلی می‌طلبد» ولی آنچه مسلّم است اینکه ازنظر کاسکینن (1994 ,1605106)» ترجمه نیز شامل ایده «تکرار» است» اما از آنجاکه :۰ 5 2 وه بش و نم اه ۰ 1 علائم در هنگام تکرار هرگز یکسان نیستند» ترجمه‌ها نیز هرگز نمی‌توانند رونوشتی دقیقا یکسان تلقی شوند. درواقع» ایده ناصواب یکسان پنداری» به‌طور ضمنی صحه گذاشتن بر عدم پویایی ترجمه است. این در حالی است که اویتینن (2000 ,011060) م وکدا معتقد است که متن را نباید همچون یک شی خشک و غیرپویا تلقی کرد زیرا هر بار که متن خوانده می‌شود می‌تواند پاسخ يا واکنش متفاوتی را در خواننده برانگیزد. با این رویکرد» متون را می‌توان همچون زنجیره‌ای بی‌انتها از تفاسیر قلمداد کرد. کولودنی ( 29 ,1۳010037 0 ,0106 «ز 160)) از اصطلاح «باز-بینی» برای توصیف مواردی استفاده می‌کند که خواننده به عقب با زگشته و این بار با (نگاهی نوه متن را می‌خواند. بلوم حتی یک گام پا را فراتر نهاده و از عمل خوانش و تفسیر تحت عنوان «سو برذاشت» پاد می‌کند. او متون اصلی را واجد حیات دانسته و معنی تحت‌اللفظی را «مرگث» می‌داند. ( 1160 25 ,16010037 صالحی (۲۰۱۲) به بررسی راهبردهای ترجمه تعدادی از واژ گان فرهنگی بوف کور پرداخته و نتیجه گیری می‌کند که راهبرد «جهانی‌سازی مطلق» "212210 0۳5نصت] ۸50101۵" توسط کاستلو و بشیری بیشترین کاربرد را داشته است. وی (۲۰۱۳) کاربرد پربسامد راهبرد  ۲ امتن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) مذکور را امری منطقی تلقی و چنین توجیه می‌کند که به کمک اين راهبرد بار معنایی غیربومی از واژه مبدا زدوده شده و واژه‌ای «خنثی» تحویل خواننده می‌دهد. البته؛ ممکن است استدلال پژوهشگر موجه شناخته‌نشده و این سوال در ذهن تداعی شود که چرا چنین راهبردی را باید منطقی دانست -راهبردی که منجر به ارائه ترجمه‌ای شود که هیچ رنگک و بویی از فرهنگک مبدا در آن به چشم نیاید و عناصر فرهنگی آن در قالب واژگانی خنثی دهباشی شریف و شکیبا (۲۰۱۵) نیز با تکیه بر مدلی ترکیبی صرفا به بررسی کمّی راهبردهای ترجمه انگلیسی برخی اصطلاحات فرهنگی مترجمان بوف کور پرداخته و نتیجه گیری کرده‌اند که ازلحاظ آماری» هیچ تفاوت معناداری میان نوع راهبردهای استفاده‌شده توسط دو مترجم وجود ندارد. در مقاله مذکور به دلیل تا کید صرف بر ارائه آماری از تعداد و درصد راهبردها تنها.یک مثال از عناصر فرهنگی» «چهارشنبه آخر سال» واشقانی فراهانی و مختاری (۲۰۷۶) نیز فقط به بررسی کمّی زاهبردهای کاستلو در ترجمه بوف کور بسنده کرده و نتیجه گرفته‌اند که «بومی گرایی» "106902210" پربسامدترین راهکاری است که مترجم به آن متوسل شده است. در این تحقیق نیز تأکید پوردریایی نژاد و خوریان (۲۰۱۹) نیز صرفا به مطالعه کمّی راهکارهای ترجمه عناصر فرهنگی بوف کور پرداخته و البته تنها به یک ترجمه از کاستلو اکتفا و نتیجه گیری کرده‌اند که ترجمه تحت‌اللفظی "1720912110۳ 111678۵1" و احذف به ترتیب پرکاربردترین و کم کاربردترین راهبردهای مترجم بوده اسنت. با توجه به اینکه پژوهش مذکور آخرین تحقیق صورت گرفته روی بوف کور است انتظار می‌رفت نسبت به مطالعات پیشین تکامل‌یافته‌تر باشد؛ هرچند» به سبب انتخاب تنها یک مترجم و تأکید حداکثری بر ارائه آمار و ارقام راهبردها و ذکر انگشت‌شمار مثال‌های کیفی» این انتظار برآورده نگردیده از میان پژوهش‌های انجام‌شده پیرامون بوف کور تنها اند کی بر نقد ترجمه‌های این ثر تمرکز داشته و اغلب از نوع تحلیل آماری و کمّی بوده و به تحلیل کیفی بروز خطاهای آشکار در فرایند معادل گزینی اهمیت درخوری داده نشده است. ازاین‌رو انجام تحقیق حاضر امری ضروری می‌نمود و خلا آن در پژوهش‌های متن -محور دو دهه اخیر کاملا پس از معرفی پیکره» زیرعنوان چارچوب نظری پژوهش» مدل‌های متن-محور در مطالعات صادق هدایت در سال ۰۱۹۳۶ ال بو فکورارا#بواغ اولیل*#ذر هندوستان منتشر کرد. و مملو از واژگان فرهنگک-محور» بوده و ازاین‌رو متّنی بسیار چالش‌برانگیز برای مترجمان است. (افروز» ۱۳۹۹) کاستلو (مترجم غیربومی-انگلیسی) در سال ۱۹۵۷ و ایرج بشیری (مترجم بومی-ایرانی) به ترتیب در سال‌های ۰۱۹۷۴ ۱۹۸۴ و ۲۰۱۳ ویرایش‌های مختلف ترجمه خود را ارائه داده است. پیکره این پژوهش» شامل خطاهای آشکار دو مترجم بوف کور به همراه معادل‌های مستخرج از دو ترجمه انگلیسی این رمان (مجموعا ۹۰ واژه و پس از دوره «چرخش فرهنگی» در مطالعات ترجمه» چندی است که از «چرخش خلاقانه» ۳۷ ۳۵۵۵۷6" صحبت به میان آمده است. به عقیده ولف (2012 ,[7۹) چرخش خلاقانه مقوله‌های سنتی ازجمله جایگاه فرعی ترجمه (در برابر جایگاه اصلی متن مبدأ) به  ۴ | متن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) چالش کشیده شده و مترجم به‌عنوان شخصیتی مستقل و دارای اعتمادبه‌نفس معرفی شده مدل رده‌بندی متن "16-7706" که در سال ۱۹۷۱ توسط رایس ارائه شد و نیز مدل ارزیابی کیفی ترجمه هاوس (2015 ,710196) نشان می‌دهد که مفاهیم منظورشناختی 0۴ ۳۳۳۵8۳۵6" همچون هدف ارتباطی (که مفهومی فرستنده محور است) و نقش متن (که مفهومی مخاطب محور است) از مفاهیمی فوق‌العاده مهم در پژوهش‌های متن بر طبق مدل حتیم و میسن» هرچند متون ذاتا ترکیبی هستند» اما در هر مرحله یک نقش خاص برجسته شده و بر دیگر عملکردها غالب می‌شود. در این خصوص ورلیچ (1976 ,نله /۷7) معتقد است: «متن‌ها [...] عموما توجه مخاطب را تنها به یک سلسله عوامل و شرایط خاص معطوف می‌کنند؛:بنابراین متون را.می توان .پر اساس تم رکز بافتی غالب در کنار یکدیگر گروه‌بندی: کرد.» به گفته حتیم و میسن ( ,3/1290 84 1721170 40)) برای آنکه متن نقش کارآمدی را ایفا کرده و موثر واقع شود» باید تنها یک هدفی بلاغی را در یک موقعیت خاص دنبال کند. هرچند به‌طور هم‌زمان ممکن است صحبت از اهداف دیگر نیز به میان آید» ولی آنچه مسلم است باید این اهداف نسبت به «هدف بلاغی اصلی» از اهمیت کمتری برخوردار بوده و جزئی تلقی شوند. (2014 ,0طاه77) : در این خصوص, بو گراند و درسلر (1981 ,10۳69516۲ 8۶ 13631187306) تمایز میان «نظارت» و «مدیریت» چارچوب کار آمدی را برای د زک بهتر از مسئله «ترکیب» ارائه الف) چنانچه نقش غالب متن» هدایت موقعیت و شرایط در جهت برآورده‌سازی اهداف نگارنده يا گوینده باشد» «مدیریت» صورت گرفته است (مانند انواع مباحثه). ب) اگر تمرکز روی فراهم آوردن برداشتی معقول و منطقی باشد در حقیقت «نظارت» صورت گرفته است (مانند ارائه خلاصه یا مرور اجمالی). (2014 ,772۳) در مدل ارائه‌شده توسط حتیم و میسن «مدیریت» و «نظارت» پایه و اساس تقسیم‌بندی انواع متون را تشکیل می‌دهد. در این مدل» متون در یک پیوستار متوالیا و بر اساس میزان مشار کت نگارنده (گوینده) و مخاطبان متن طبقه‌بندی شده‌اند. چنانچه ارتباط از ثبات مطلق برخوردار باشد» متن را می‌توان در ابتدا یا انتهای این مجموعه جای داد -به این معنا که میزان مشارکت يا صد درصد است و یا صفر است؛ اما درواقع مخاطبان متن از یک‌سوی پیوستار به سمت اذیگر خرکت می‌کنند و میزان مشارکتشان متغیر خواهد بود. ( ,11۵100 رایس (2016 ,/[110002 1 21160 28 ,1971 ,1۹6[89) معتقد است که مترجم باید در سطح متن (و نه واژه یا جمله) در پی یافتن معادل باشد» زیر به گفته وی» ارتباط تنها در این سطح برقرار می‌شود. با توجه به آنچه در کتاب چسترمن (1989 ,01169167127)) ذ کر شده است» رایس (1977/1989 ,95[ع6) به روش‌های زیر برای ترجمهانواع متن اشاره می کند: ۱) در ترجمه منون اطلاعی محتوای مفهومی و ارجاعی باید به‌طور کامل منتقل شود. متن مقصد باید به نثر ساده و قابل‌فهم ترجمه شود. دز اصورت لزوم مترجم می‌تواند از ۲) در ترجمه متون بیانی باید به زیبایی‌های متن مبدأ توجه کرده و آن را منتقل کرد. ۳ در ترجمه متون انگیزشی مترجم باید تمام؛تلاش خود را به کار گیرد تا پاسخ در مدل هاوس (۲۰۱۵)» موضوع سخن "۳101۵4" به موضوع و کنش اجتماعی " 50021 0 مربوط بوده و ویژگی عناصر واژگانی در این حیطه موردبررسی قرار می گيرند. عاملان سخن "۵۲ع1" شامل موقعیت اجتماعی, مکانی-زمانی و نیز موقعیت احساسی و ذهنی و حتی نظرات شخصی نگارنده یا گوینده می‌شود. در این مدل» شیوه بیان "۹/000"  ۶ متن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) به کانال ارتباطی (کلامی-نوشتاری) و نیز به میزان مشار کت میان نگارنده و مخاطب اطلاق می‌شود. جدیدترین مدل هاوس (۲۰۱۵) در تصویر ۱ و ۳ارائه شده است: ۱ مطالبی توصیفی از گونه 1۹681916۲۷" متن مبدا ارائه می‌دهیم. ۲ به این موارد» مطالبی توصیفی از ژانر یا سیاق متن مبدا اضافه می‌کنیم. ۳ دو مورد مذکور در کنار یکدیگر به ما کمک می‌کند راجع به نقش متن مبدا اظهارنظر کنیم. (اين اظهارنظر می‌تواند نظرات شخصی را نیز شامل شود). ۴ دقیقا همین مراحل توصیفی برای متن مقصد نیز؛انجام می گیرد. ۵. مطالب توصیفی راجع به متن مقصد و مبدا با یکدیگر مقایسه شده و راجع به اشتباهات يا مغایرت‌ها اظهارنظر می‌شود. این اشتباهات یا مربوط به زبان مقصد بوده و مغایرت آشکار است که از آن به‌عنوان «خطاهای آشکار» تعبیر می‌شود و یا مربوط به ابعاد موقعیتی سبکک و سیاق است که به آن «خطاهای نهان» گویند. ۷ درنهایت ترجمه را می‌توان در دو گروه قرار داد: ترجمه آشکار يا ترجمه نهان. ترجمه آشکار به‌طور مستقیم خواننده خود را مورد خطاب قرار نمی‌دهد و جایگاه آن در فرهنگ مقصد مانند دیگر متون اصلی در این فرهنگک نیست؛ به‌عبارت‌دیگر» ترجمه بودن آن کاملا عیان و آشکار است. ترجمه نهان ترجمه‌ای است که در فرهنگ مقصد جایگاهی همانند جایگاه دیگر متون اصلی را دارد. در اين نوع ترجمه» متن مبدا و متن مقصد هر یک خوانند گان خاص خود را مستقیما مورد خطاب قرار می‌دهند. در پژوهش حاضر با تکیه بر جدیدترین مدل متن-محور (مدل هاوس)» خطاهای برای نظم بخشی به مباحث, خطاهای آشکار دیا گروه دسته‌بندی شده است. لغت‌نامه دهخدا" و فرهنگ فارنلی عل8ه به ترتی)*دو تیف زیر را برای «خندق» آورده‌اند: «جوی و گوی که بر گرد حصاز و قلعه و لشکرگاه کنند تا مانع آمدن دشمن گردد؛ و «گودال عریض و عمیقی که بای جلوگیری از حمله دشمن یا برگرداندن سیل گرا گرد جهر با قلعه سنقر می گزفتلاه خر فرهلاگه ایس ی آمعین نیو یه و کارکرید عبندق (ممانعت از ورود سیل يا دشمن) اشاره شده است. واژه "11160" (معادل منتخب بشیری) طبق آکسفورد» لانگمن" و کمبریج"» به جداول کنار جاده‌ها و مزارع اطلاق می‌شود که عموما برای عبور آب‌های اضافی طراجی آمی‌شوند. واژه ۵117" علاوه بر معنی مذکور برای "11110" به معنی مسیل طبیعی نیز می‌باشد. با توجه به عناصر معنایی واژه خندق» پرواضح است که دو معادل مذکور چندان مناسب نیست. عناصر معنایی واژه "۸/10۵1" در ۱ کلیه فرهنگک‌های فارسی مورد اشاره» برخط و از تارنمای واژه یاب است 7720.20177 612 [133109://۷7۷7۷7.۷۵  ۵۸ امتن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) انگلیسی تا حد زیادی با عناصر معنایی واژه خندق همپوشانی داشته و این دو کلمه را معادل خطای دید ممکن است در پاره‌ای موارد مترجمان را به‌اشتباه بياندازد. بشیری در ترجمه اسم خاص «شوشتر» در «عبای ششتری)» به‌درستی از "511911۵7" استفاده و حتی در پانویس نیز توضیحاتی ارائه کرده است؛ اما کاستلو عبارت "01026 5119167 ۸" را پيشنهاد کرده که البته واژه "510916۲" هیچ ارتباطی به شهر شوشتر ندارد و احتمالا خطای دید هرچند واژه «آبادی» دقیقا معادل "ا[)" (که کاستلو ب رگزیده)» نیست» ولی شاید بتوان گفت که از معادل منتخب بشیری "۳72011200" که واژه‌ای بسیار رسمی به معنی «منزل» سرا» است» دقیق‌تر باشد. واژه‌هایی چون "۷111286" پا "1تاه0 156" معادل‌های کاستلو در ترجمه واژه «کوشکک» "از آواژه‌ی فرهتگک<محور "۳2۵۷110۳0" که عناصر معنایی متفاوت دربر دارد استفاده کرده است. اين واژه به معنی ساختمانی است «در نزدیکی ورزشگاهی که غالبا در آن کریکت بازی می‌کنند». فرهنگ فارسی عمید در تعریف کوشک به «بنای مرتفع» و «عمارت.عالی در خارج شهر که اطراف آن باغ یا کشتزار باش): اشاره: کرذه است: ک.٩ وازه "۸2/800 معادل متنخب بشبری» سقخیت طبق تعریفی که در فرهنگ فارسی عمید آمده» واژه «ارتی» به «نوعی در یا پنجره با شیشه‌های مشبکک رنگی که رو به حیاط باز می‌شد» اشاره دارد؛ درحالی که» معادل منتخب بشیری و کاستلو "9291-۷100۷" به معغنی «دو پنجره است که به‌طور مجزا و عمودی روی‌هم قرار می گیرند». حتی الحاق واژه "0216007 1106 ۵" توسط بشیری هم در پوشش عناصر معنایی اين واژه بی‌تأثیر بوده است. از سوی دیگر باید در نظر داشت که «ارسی» کلمه‌ای کهن و منسوخ است ولی معادلات پیشنهادی مترجمان» امروزه نیز کاربرد دارند. ۲-۲. نقد خطاهای آشکار در عناصر مرتبط با «عقاید و آّداب‌ورسوم» طبق فرهنگک معین» لغت‌نامه دهخدا و عمید» واژه فرهنگک-محور «فالگوش» به عملی اشاره دارد «که زنان در شب چهارشنبه‌سوری کنند و آن ایستادن بر سر چهارراه‌ها و تفأل و تطیر به گفتار عابرین باشد». کاستلو در خطایی آشکار آن را "-80706 ۸ 566 70 0 1۵ 6۳ -(- مراجعه به فال‌گیر) ترجمه کرده و بشیری معادل نزدیک‌تری " ۳:3۷65 58 پيشنهاد داده است» هرچند» این واژه تنها یک عنصر معنایی فالگوش را پوشش می‌دهد و آن «استراق سمع یا دزدکی گوش دادن به صحبت‌های دیگران» است. هرچند ممکن است برخی واژه «سلاتون» را معادل نوعی بیماری» مثلا سرطان» جذام» یا در انگلیسی "۵166۲" (معادل منتخب بشیری) بدانند» اما به گفته شمیسا (۱۳۷۶) واژه «سلاتون» به معنی «دیوه شیطان» اهریمن» است. در بافت خاص بو فکور این معنی با واقعیت بیشتر سروکار دارد )"یرازگ از سلاتونپجه‌عنوان پیشکنجه گر یادکرده است؛ بنابراین» معادل برگزیده کاستلی "12600۵3" برای واژه «سّلاتون» در این بخش از رمان» کاستلو عبارت «سر کتاب باز کردن» را ترجمه نکرده و بشیری معادل " ... 0۹۵ 00 10 ۳اع۸ ۳1۳6" را برگزیده است؛ بنابراین» بشیژی»فردی که سرکتاب باز می‌کند را معادل "م۸" دانسته که دقیق نیست» زیرا این واژه انگلستی» طبق لانگمن به معنی «پیشگو» همان‌طور که از واژه «بغلی» برمی‌آید» باید.اندازه آن طوری باشد که در جیب بغل جای بگیرد و طبق فرهنگ عمید به «ظرف شیشه‌ای با دهانه باریک و بدنه مستطیل شکل» اطلاق می‌شود که «برای نوشیدنی‌های الکلی» به کار می‌رود. برخلاف معادل بسیار کلی و عام کاستلو "13011167"» بشیری در معادل گزینی برای این واژه (-۳1291) بسیار دقیق عمل کرده» زیرا به گواهی فرهنگ کمبریج» فلسک به معنی «بطری تخت مخصوص نوشیدنی‌های  ۰ آامتن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) طبق لغت‌نامه دهخدا و عمید» واژه «گزلیک» که پنج‌بار در داستان تواتر داشته» نوعی کارد کوچک دسته‌دار است. تأکید بر «کوچک» بودن» نشان می‌دهد که معادل پیشنهادی کاستلو و بشیری» به ترتیب "7686 813060 1.028 106" (- چاقوی تیغه‌بلند) "-1.08 )1 1120۵100" (- چاقوی دسته‌بلند)» هیچ‌يک پذیرفتنی نیست. هرچند» ممکن است واژه "72214100110" نیز ممکن است به ذهن متبادر شود» ولی با رجوع به فرهنگک‌های مربوط مشخص می‌شود که این معادل نیز صحیح نیست» زیرا طبق لغت‌نامه دهخدا تیغه گزلیک بر روی دسته خم نمی‌شود؛ در حالی که "7۵211010" تبغه خم شونده دارد. ظاهرا در این مورد نیز کاربرد پانویس در کنار واژه عام "12116" می‌توانست کارآمد باشد. اگرچه در این مورد» معادل منتخب هیچ‌يک از مترجمان کاملا دقیق نبود» اما در ترجمه برخی ابزارآلات» بشیری دفیق‌تر عمل کرده #ییت. مغلاگو برايااژه «گاز انبر) معادل "810۳5" را پيشنهاد داده که در قیاس با "10185" (معادل منتخب کاستلو به معنی انبر) دقیق تر است. گاهی نیز صرفا عدم حرکت گذاری ابهام‌زایی" کرده است. حتی در واژه «گل سرشور» دقیقا مشخص نیست «گل» است یا «گل». آنچه آبهام‌زا بودن این مورد را تقویت می‌کند این است که نوعی از هر دو ماده در قدیم برای شست‌وشوی سر کاربرد داشته است (مثلا؛ گل ختمی که حتی امروزه نیز طب سنتی آن را تجویز می‌کند). هرچند» هر دو مترجم» »گل» "۳۵۲0" را برگزیده‌اند. در این خصوص, به علت ابهام ژرف» نمی‌توان بر واژه «خاک‌شیر» را کاستلو با عبارت عجیب "80706۲5 ۲6۷" (پودرهای خاکستری) ترجمه کرده که در هیچ‌يک از فرهنگک‌های تکک‌زبانه یافت نشد. معادل منتخب بشیری» "08 66۲ م-1.0000 هرچند نزدیک‌تر است» ولی دقیق نیست» زیرا دانه‌های گیاه سیسیمبریو ایریو "1۳0 518700071000" است که با گیاه خاک‌شیر تفاوت دارد. همان‌طور که از متن بو فکور نیز برمی آید» واژه «ستره» به معنی لباس خواب است. بشیری به‌درستی معادل "۳60-01011069" را ب رگزیده» درحالی که کاستلو به‌اشتباه آن را کت ۶-۲. نقد خطاهای آشکار در عناصر مرتبط با «خوراک» (وعده غذایی) طبق فرهنگ مکمیلان» برای واژه «ناهار») مسلّما 1.۵۴" (معادل منتخب بشیری) دقیق تر از 116۲۴" (معادل منتخب کاستلو) است» زیرا به شهادت واژه‌نامه‌هایی چون کمبریج» این وعده غذایی» مهم‌ترین وعده غذایی است که غالبا عصر یا شب و گاهی (در بریتانیا) طبق فرهنگک عمید» واژه «سلعه» به معنی «دمل» یا (جوش» است که بشیری و کاستلو به ترتیب آن را "/[1.20709" (< جذام) و 266۲۷" (< سرطان) ترجمه کرده‌اند. این در حالی است که برای «دمل» یا «جوش» معادل‌هایی چون "۸92695 ,860" و "3۵810" وجود دارند. همچنین» «وسواس» نوعی بیماریذهنی است که کاستلو در خطایی آشکار آن را با گاهی مترجمان معنی اصطلاحی یک غبارت را درک نکرده و آن را تحت‌اللفظی ترجمه می‌کنند و خواننده را گمراه می‌کنند. مثلا اصطلاح «یکک وجب گرد» در حقیقت به معنی «یک لایه گرد» (-2۶91 ۵۶ 1.2767 ۸) است» درحالی که کاستلو بجای واژه کلی (لایه» از واحد سنجش اینچ کمک گرفته و یک وجب را معادل نیم اینچ دانسته است که مسلما نه‌تنها به لحاظ سنجش فیزیکی صحیح نیست» بلکه حتی معنای زیرین این اصطلاح فارسی  ۲ |امتن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) را هم به‌روشنی انتقال نمی‌دهد و خواننده ممکن است گمان کند که واقعا به آن میزان گرد و غبار بر سطح کتاب نشسته است. البته» معنای اصطلاحی «وجب» در بخش دیگری از بو فکور در قالب عبارت «اين چند وجب زمینی که رویش نشسته‌ام» ظاهرشده و خوشبختانه کاستلو در آنجا به‌درستی عمل کرده و عبارت " 0۶ 502705 76۷۷۲ 10696 ۶8 ۸۳ آ (6نط ۷۷ 0۵ ۳۵۵۵۵" را بر گزیده است. ولی در بخش دیگری از رمان که نویسنده از «سه قبضه ریش)» به معنی «ریش انبوه» (شمیسا ۱۳۷۶) استفاده کرده» بازهم کاستلو به معنی تحت‌اللفظی روی آورده» درحالی که بشیری دقیقا معنی مصطلح را درک کرده و معادل "86270 1.0۳8 ۸" را انتخاب کرده است. حتی گاهی ترجمه تحت‌اللفظی خواننده را به‌اشتباه می‌اندازد. مثلا کاستلو در برگردان «گردن کلفت» از "7001-7760100" استفاده کرده که ممکن است خواننده ترجمه انگلیسی را به تعجب انداخته.یا حتی بهافکر فرو برد که چرا باید گردن موجودی قطور باشد. آیا دچار بیماری است ۳۴۸ 516 ادارالدسیا حتی ممکن است متجز به گمراهی وی نیز گردده زیر ممکن است او واژه 776216607-:7321" را در ذهن خود با واژه انگلیسی "71210020400" (تحت‌اللفظی: سر کلفت) مقایسه و حتی معنی اصطلاحی آن (- نادان) را در ذهن تداعی کند. دراین‌بین» ذکر این نمونه خالی از لطف نیست که اگر مترجمی در یک متن انگلیسی» به "7۳1211062046۵" برخورده و آن را «کله گنده» ترجمه کند» غلط است» زیرا معنی اصطلاحی واژه انگلیسی,» «نادان» و معنی مصطلح واژه فارسی» «صاحب قدرت و ثروت» است. بشیری در ترجمه «گردن کلفت» از "تا" (< بزرگ و قوی و سنگین‌وزن) استفاده کرده که هرچند» عنصر معنایی ازور گویی» در آن غایب است» گاهی هم خطای دید و عدم حرکت گذاری کلمات در زبان فارسی باعث ابهام در عبارات و واژگان می‌شود. مثلا عبارت «شراره کشنده» را کاستلو و بشیری به ترتیب 607 ۳۵۵" و "2/2066 ۸۲۵0۷6" ترجمه کرده‌اند. مترجم اول؛ اختمالا واژه «شراره» را با «شرار» و «کشنده» را با «کشنده» اشتباه گرفته است. سوای ایتکه در مثن اصلی نیز «شراره» (نه شرار) ضبط شده است» از خود متن داستان نیز صحت این برداشت قابل تأیید است» زیرا صادق هدایت چندین بار در رمان خود از عبارت «دو چشم ... درخشان» و «چشم‌های براق» برای توصیف چشم شخصیت اصلی زن داستان استفاده و حتی در موردی نیز چشم‌های وی را به ستاره و خورشید تشبیه کرده است که همگی بیانگر صحت کاربرد معادل 3۵42007" برای «شراره» می‌باشد. البته» ناگفته نماند که واژه «شرربار» یک‌بار در بشیری و کاستلو عبارت «کج‌سلیقه» (< بدسلیقه یا بی‌سلیقه) را به ترتیب "۳001" و 11-47 ترجمه کرده‌اند. این دو معادل» با توجه به فرهنگک لانگمن» مکمیلان!» آکسفورد به ترتیب به معنی» انادان» و «سرد و غیرصمیمانه رفتار کردن» بوده و کاملا برای واژه «استغائه» اين معانی درافرهنگک‌های فارسی به کاررفته: «التماس؛ دادخواهی» (عمید)» «زاری؛ پاری طلبیدن» (معین) و:«فریادرسی خواستن» (دهخدا)؛ درحالی که " 10 85 5666" (معادل منتخب بشبری) به معنی «درخواست جبران خسارت و اصلاح آمور» است. معادل برگزباه2 کاستلو "م۱۵ به معنی «التماس کردذن»» مناسب تر به نظر طبق متن داستان» صفت «بزرگث» در عباوت «دانه‌های تسبیح بزرگ؛» به «دانه) ارجاع دارد» ولی کاستلو به‌اشتباه» آن را به «تسبیح) نسبت داده و معادل " ۸ 0۶ 36۵09 106 1.2۲80" را انتخاب کرده؛ ولی بشیری با گزینش معادل "0۶ 36205 1.2۳86 1۳6 بشیری و کاستلو» عبارت.«چشم‌های میشی» را "9ع۳۷ ۳7۵261" و "8/69 ع0" ترجمه کرده‌اند. طبق فرهنگ عمید اوادهخا» میشی برای اشازه به رنگ «قهوه‌ای روشن» یا «قهوه‌ای مایل به سبز» به‌کار می‌رود. پرواضح است که رنگی که کاستلو برگزیده ر< خاکستری) ناصحیح است و در عوض» "172261" دقیقا به رن قهوه‌ای مایل به سبز یا زرد ۴ | متن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) واژه «حجار) به معنی «سنگ تراش» است که بشیری به کمک راهبرد تحت‌اللفظی آن را ۱5100-۷ ترجمه کرده است. کاستلو با به کار بردن "501010۲" گویا حجار را با گاهی هر دو مترجم خطای دید را تجربه کرده‌اند. مثل کاستلو و بشیری واژه «مقنّی» به معنی (چاه کن» را با «مفتی» اشتباه گرفته و به ترتیب "3/۷10 5207" و 70867" ترجمه کرده‌اند. البته» حتی در این خصوص که آیا می‌توان این معدل‌های انگلیسی را برای «مفتی» درنهایت» جدول ۱. به ارائه واژگان و عباراتی اختصاص‌افته که غالبا خطاهای آشکار در آن‌ها رخ داده است. علامت تهی «0»,بیانگر حذف کامل و ستاره (*) نشان‌دهنده خطای آشکار است..با توجه به الگوی موجود» حذف مطلق واژگان فرهنگی و جدول ۱. واژگان و عبارات به همراه معادل‌انگلیسی آن‌ها در دو ترجمه 5 32261 | *وعبره مزع | چشم‌های میشی 15100 02210 کوشکک 5 0 22۳ 1۱۳۳۳۰۹ گل سرشور * 3301100 1 آبادی جدول ۲. درصد وقوع خطاهای آشکار هر دو مترجم را در هر حوزه واژگانی به تفکیک در پاسخ به سوالات پژوهش,» درمجموع» بیشترین اشکال مترجمان» به ترتیب در چهار درحالی که» کمترین خطای آشکار هر دوامترجم در واژگان مرتبط با خوراک و پوشاک نمایان شده است. علاوه براین» طبق جدول ۲-۴ به‌جز در دو مقوله «گیاهان» و «مکان‌ها»» درصد ارتکاب خطای آشکار توسط مترجم بومی و غیربومی کاملا متفاوت بوده است. چالش برانگیزترین حوزه‌های وا ژگانی برای مترجم غیربومی شامل «عناصر زبان‌شناختی»» «مکان‌ها» و «مشاغل» بوده» درحالی که مترجم بومی در ترجمه مقولات واژگانی مربوط به  ۵۶ امتن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) سه حوزه «مکان‌ها»» اعقاید» آداب‌ورسوم» و («اشیا» دچار بیشترین خطای آشکارشده از مجموع عبارات و واژگانی که حداقل یکی از مترجمن دچار خطا شده بودند» سهم کاستلو ۲۵ و سهم بشیری» ٩ خطای آشکار بوده است. به دیگر بیان» طبق تصویر ۰۱-۴ ترجمهه کاستلو (مترجم غیربومی) حدود سه برابر بیش از ترجمه بشیری (مترجم بومی) در مقاله حاضر نخست برخی مفاهیم اساشی در حوزه متن و ارتباط و جایگاه آن در قباس با چهار ضلع «نویسنده»» «مترجم»» (منتقد) و (خواننده» مرور گردید و نهایتا چنین نتیجه گیری شد که درک پویایی متن مستلزم باور داشتن این مسئله است که تنها «متن» باقی می‌مائد -نویسنده متن و افکار و نیّات اصلی او مترجم متن و برداشت‌های خاص وی از معانی متن» منتقد و نقد وی و حتی خوانند گان"ی بژداشت‌های شخصی ایشان» همگی گذرا و میرا خواهند بود. سپس به برخی مدل‌ها در زمینه پژوهش‌های متن‌محور اشاره و بر مبحث خطاهای آشکار در جدیدترین مدل (هاوس» ۲۰۱۵) تمرکز گردید. پیکره تحقیق شامل دو ترجمه انگلیسی بو فکور بود که نخستین ترجمه آن توسط کاستلو هرگز ویرایش نشد. درحالی که ترجمه دوم توسط بشیری» طی ۳۹ سال» سه بار توسط وی ویرایش گردید. یافته‌های جستار حاضر حاکی از آن بود که درصد بروز خطای آشکار در آثار مترجم بومی و غیربومی بسیار متفاوت بوده است. به عبارتی» مقوله‌های واژگانی چالش‌برانگیز برای مترجم بومی و غیربومی یکسان نبود. ا زآنجاکه مترجم غیربومی در ترجمه اصطلاحات و برخی گروه‌های اسمی دچار چالش اساسی بوده» می‌توان به‌طورکلی» مترجمانی را که زبان مادری‌شان غیر از زبان متن مبدا است» به مطالعه عمیق و دقیق همچنین» با توجه به اینکه مترجم غیربومی حدودا سه برابر بیش از مترجم بومی دچار خطاهای آشکارشده است» دو نکته مهم قابل استنتاج است: اولا لزوم ویرایش مکرر متن مقصد توسط مترجم؛ انیا لزوم همت مترجمان بومی به انجام ترجمه یا حتی ترجمه‌های مکرر آثاری که قبل از این به دست مترجمان غیربومی ترجمه شده‌اند. هر دو مورد مذکور را می‌توان به‌عنوان عوامل احتمالی کیفیت بالاتر ترجمه مترجم پومی» ازلحاظ میزان بروز جدای از اشتباهاتی که به‌طور بالقوّه ناشی از خطای "دید مترجم بوده‌اند» یکی از عوامل اصلی ارتکاب خطا در معادل‌یابی» ناتوانی (دانش و تجربه ناکافی) مترجم در معادل گذاری است. با توجه به تأثیر گزینش.نوع خاصی از راهبردهای ترجمه بر فرایند معادل گذاری (افروز ۲۰۱۹)» تحقیقات آتی می‌تواند به بررسی این موضوعات اختصاص  ۵۸|متن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) افروز» محمود. (۱۳۹۸). بررسی تطبیقی-تحلیلی نظربّه‌های مطالعات ترجمه در سای نظربّات (۱۳۹۵). بررسی تطبیقی-تحلیلی نقش مترجمان بومی و غیر بومی در حفظ هویت (۱۳۹۹الف). ارزیابی عملکرد مترجمان بوف کور بر اساس تحلیل‌عناصر و بارمعنایی واژ گان: ارائه مدل تحلیلی جدید بر مبنای داده‌ها. زبان پژوهی» ۳۷(۱۲)» ۳۷-۹. (۱۳۹۹ب). ارتقا الگوی کارمن والرو گارسس (۱۹۹۴) از رهگذر بررسی ترجمه‌های انگلیسی شاهکار سوارثالیستی هدایت. ادبیات پارسی معاصن ۲(۱۰)» ۷۴-۵۱ افروز» محمود و ملانظر» حسین. (۱۳۹۷). برزسی تطبیقی ترجمه انگلیسی قرآن کریم به قلم محمدعلی و شاکر: سرقت ادبی یا بازنویسی ؟. فصلنامه مطالعات ترجمه» ۶۱(۱۶)» ۶۸-۵۱. لطیفی شیره جینی» مهدی و افروز محمود. (۱۴۰۰الف). بررسی نمود برجسته سازی ایدئولوژی- محور و عاملیت مترجمان مطبوعاتی: با محخوریت روابط ایران و آمریکا. جستارهای زبانی» لطیفی شیره جینی» مهدی و افروز محمود..(۱۴۰۰ب). دستکاری زوایت در متون سیاسی ترجمه شده: بازتاب اخبار سیاسی ایران در رسانه‌های غربی. جستارهای سیاسی معاصر ۱(۱۲)» ۱- وفایی» عباسعلی. (۱۳۸۸). تکرار امقوله‌های زبانی (در غزلیّات شمس). متن پژوهی /دبی» ۳۹(۱۳)» وفایی» عباسعلی» و آتشی پور» مرضیه. (۱۳۹۹). تنازع گفتمانی گفتمان روشنفکری و گفتمان سیاسی در تعیین مولفه‌های ادبیات داستانی بعد از انقلاب اسلامی با تکیه بر ادبیات وفایی» عباسعلی» و خواجه‌پور فریده. (۱۳۹۷). بررسی کارکرد زبان و جنسیت در دیوان جهان ملک خاتون شیرازی بر مبنای نظريه -5آ. متن پژوهی /دبی» ۷۶(۲۲) ۱۴۳-۱۶۴ :00 هدایت» صادق. (بی‌تا). نیرنگستان. تهران: جاویدان. دانلود فایل پی.دی.اف از تارنمای 0401 (1994) 65عجهی متعله ۷ صعصحق6 هصناد500 .(1399/20210) .36 ماگ۸ 8| -ه1122 ۲ دوز 1 18 طلطناعوع وج سح 0۳ وه جس طاووع ۳ -51 ,(10)2 ,711670۳6 ۳۵7۹107 بر 0071/700۲ م66 معا ک/3 عناعنل هه سیگ [ 267520 10] 25 7/ 15/216/267 /ز و6 و جع نها عهه نا ما0 ز//:305 0 ۲۲ ٩فه نز بننننز ۲۲ ان زجره الط طططناییع ما «وا و0 404 7۳۵۶10107 ]٩ ]70۵ کمک :3۳ (((نع ققفی عم ممععه 6 1۲ :1788۹-113 بو 000 1۱ ٩ ۷۷۷۷ عع نزدددع۸ ((222020 00۳ 2100 ۰۵۹۵۳ 666 0و0 نا نج ۶ اااااقصست) حول 555 :0۱ #مرزاظ ۸ هاهل 0۳ 0ععه0 3/0061 معا واده۸ 20 ۵ 2۵58 1۸۷۵۳۵۶ نزمل . .9-37 ,(12)37 ملع ۰363607 1۵9096۰ ۰ ]۵ ۵ 70 ۵ صصصط هنز علووید 118881115 رانا کهصنهع 130 .(20212) ۰ 6 مت عناع۳2 ماصز ۵ع ماس ممعناسی و نامع 166 :16 -6[1و 2/0016 ۵۶ ع028 عط1 نکزدعط0 م17 005نو1۶-0ه5 .(ط2021) ۰ 1-3 ,(19)1 ,۳0/172 .ف9ع1 انا 3/006 ۶و کدمن ۷ انوم 1 م77 772 ۵۴ ۳ماهاعص 1۳ خن ععحطا 10 .(20210) ۰ خت۵ وزج م0000 لوط ماصن ۸ ۵ کردم م۸ 16006 7 700۵1 ۸ :770065 .5ع6نعع6 5021 صمناهاعصه1۳ ۶ 2/0001 (2003) ۶ ع[م38 عطا ۵۶ ودک ع نا ها هه ا هن 0000 ۸ (2017) ۰  ۰ امتن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) 6 ۴٩ کام 0026 عنصعادآ ۵ط عمط .(2016) 1۰ محقتمص3/011 :6 36۰ ماگ۸ [ 36۳5120 10] 6/067/332 5/2۳11 / عون کم نها کهه ههام ز//:3۳05 رام77 ۲۵ ۶٩ ما5 000226 ۸ .(2018) بل بتقتقصا3/01 2 .31 ماگ۸ [ 2675120 10] 6/67/6100 تاه / 5 / مزع نون کم نها کهه ههام ز//:305 ,۷86816105 2167 ناه اعص1۳۵ .(2020) 34۰ منطقطاک 6 36۰ ماگ۸ 06۰ 1/300۳ :کناه 3/006 0۶۶/۰ 011۵0 706 .(2013) .1 مخنطاعه‌ط ۰ ۳06116 ]٩ ر0ع13 6 1 ۳000075 .(1978) ۵6 8 ,38628۲3006 4 1۵ 7۳00۵۳ .(1981) ۷۷۰ ,تعلاویع10 فص۸ بعل0 بط ,۲2006 ن2عط ۰( ۵6716۲6 1616 10 ب0۳8) 12۵7۲ ]م۸ 7۳6 .(1988) .37 ,7055870ظ ۰ ۳ ۲ اقا 1۷۷/۷۷ :۵ 112 لطاب معا هه 2 188 ۳ تلصزکاع11 .و0ع7 71۳0081000 1 5و 28600 .(3989) بش۸ ,ط۳۵ع1عط) ۰ 02106۲ صط0 7 :1000 01۰ 100 76 .(3957) .2 .0 وصل[عاوم0 6۰ :00000 بکع هیک آو باس ۵ ره ع1 .(1991) .بش۸ معممطاکد ۳ 9 ,(.3۳05) 880 3/۰ ۵ ص0ا ۸ 7 10 مصعافیک هه اج 1 .(2004) 3۰ ,۳۳۵۲ 2001158 [1ع 3120 :0100 .(222-236 00۰) بروهام ۸ 0۳ 7160 ماد 200660 3۳0260 ۵۶ و5 عققع خ۸ بصمتاقاعص1۳ هدعو منوی۸ 4 عزوولدم۸ عناعنای‌صنامنه50 .(20210) .37 مقتناص ۸ ه 37 ,0قط2عمصنطام6 :1000 7۳۵۶1010۲۰ ۳۵ 0۳۵ ع05ع728 .(3990) بط31880 با 6 ب.ظ م11۵0 4 130261 156 نعاطهاها 1000 عطا هصناماعص0(1۳) .(3994) کل مصعصفمادم1 ع۳6] 2008ع 13650 .(20212) 2/۰ ,م۸۳ ع .36 منصززه‌حنطک 1208 :6 11:۶۰ 1۳8 عناعنام ما70 فصه عصنفص0ع3۵۳ مزع 1010010 1و -629 ,(12)2 ,تلع 3607ع3 3۵10160 10۳9096 ۳۵0۲۹۰ حز کصمتققامط .ک.تا-هه1۳ 3127۳2069 ۵۶ صمناقلبصنصه/3 .(20210) .36 وساه ۸ 6۶ .3 منصززه‌حنطک 120 2165 [2عن[۳۰ 5 ۰ سل ۲۲ صصنا10 ۲ج 1656 +عاع1 [معناناه۳ 0ع131عص 1۳ 40 713607168 :50168 7۲۵۹100 و 71۳2 ب(2016) بل ,تتق0 1/۵ 0 :10005 6 ۵۳ 310 021076۰ ۲م و1۳01 .(2000) 8 مصع ص0۳ نت۴ حذ 13665 عناعناعصنآ 8 دوم که فص6اط20 .(20082) 34 ,ق0۳۵0 جاط ت44 / مزع هه زد ناه هه 0// :105 8 ما50 8داع ما20 ععد؟ ۵ 110 (20080) 363 مفت000۵ 9-۰ ,(12)4 ,70076 7۳۵۶10107 باقناقط۳ ما صعنو2 ۶۳۵۵۹ کلم هرک جاط .0 رد6 1/4 ه 06/0 .هه اه زد مناد[ عصه0// :105 6 دز کعنص 3/0 هدند اعصه ۳ 1و ک00طاع/3 .(2021) 24۰ ۸۳0۵۶ 2 .7 ,88۳0722 5 7۳۵۲۹10107 .1/006 (1984) و ۱ج وعز اطظ تقمقه هه 65 ۳0108 ب.(2019) ب3 ,ص00۵ 6 بش۸ ,21620 نع2 80007۵ :0116 1۳۵۲۹10000 ]٩ 14005 0۳۵ 068 انطاعک20 .(1971) کل ,5 وزع3 :2/0 7۳۵۳۹10007۰ ]۹ 3۷۵1۵۵۲ ۵۲ ۵ ۵۲ 0۳11۵۲1۵ 0۳۵ 0016907165 5 1۵-۵1۱2 0۵ 770006 زرط 1602 م۸ 165وع5۳0 .(2012) .31 منطعلد5 [ 267۹1۵0 10] +صتصقفط تصقحطع 1 6۵۶ 0 ]٩ بو ماک 7۳۵ .(3997) ۰ مققنصق 5  ۲ |امتن پژوهی ادبی | سال ۲۶ | شماره ۹۴ | زمستان (۱۴۰۱) 731011021 ۶ کندمعداص۸ عزکه15 .(2020) 36۰ ,0و منطعه۸ عگ .۸ منعدگه ۷ 4 00۳۳206۵0۶ عطا ص066 صز عکسم 0 آمننام2 فصه عکسم 15 ع 0۳۵ 32960 ۵0۵ع38 عنصعلو عطا معاکد عه انآ ۳10۵ -39 ,(24)83 ,3656076 7004 1060۲0 1616086 مت / ۷۵۳ ۵۶ 116206 4 7110۲۵۲ .02168065 عناعناعهنآ ۶و دامع عط1 .(2009) .۸ منعدگد۷ 86 ۵۴ ۳۵0۵ ۳6 ۵۶ 7و5 156 .(2018) ۳۰ ساومطعزمط1 چگ م۸ معندکد ۷ 832960 نمهحنطاکگ طقطگ ۵۶ سم لمدمناه 136 عطا صز ع0صع6 هه عالع0 :110001008 و اعناو ۹۲ 6۳۵۳۵۲ 70 ۸ .(01976) .ظ مطزا۳ 1۷ ۵ معع 5 عط] عملنآ لمصنع0۳ عطا ما مد کعلفوو صمنتاهاعص1۳ .(2012) 3/۰ ,۷۹۶ ۵ .1۳30913107 ۵ که 6لع ناه[ ۳11606 ۷۷06۳ 026 310061 ۳11۶ عما 134-۰ ,(45)1 ,6اع17 .منطحمطخنش فصه صمنماععه1۳ 0۵ .(2000) .ظ ,تعلاه7 استناد به این مقاله: افروز» محمود. (۱۴۰۱). متن‌پژوهی ادبی از منظر ترجمه‌پژوهی ادبی: نقدی بر بروز خطاهای آشکار در ترجمه متون ادبی با تکیه بر مدل‌های زبان‌شناختی متن. متن پژوهی ادبی» ۹۴(۲۶)» ۳۲۲-۲۹۳ ت00 5 0630066 ۵ 06۳ 160860 کز 3۵62۳ 16 داز | کت 3

ترجمه پژوهی و نقد ترجمه را می توان زیرشاخه ای از متن پژوهی دانست. موضوع تحقیق حاضر، بررسی خطاهای آشکار در پیکره ای دوزبانه شامل یک رمان فارسی و دو ترجمه انگلیسی است. در این پژوهش، کلیه واژگان و عباراتی که به خطا ترجمه شده اند، دقیقاً بررسی شد. طبق یافته ها، مقوله های واژگانی چالش برانگیز برای دو مترجم انگلیسی یکسان نبود. ازآنجاکه مترجم غیربومی در ترجمه اصطلاحات و برخی گروه های اسمی دچار چالش اساسی بوده است، می توان مطالعه دقیق اصطلاحات متون ادبی زبان مبدأ را برای عملکرد مطلوب تر این گروه از مترجمان حیاتی دانست. نکته مهم اینجاست که مترجم بومی سه بار اثر خود را ویرایش کرده است. یافته دیگر این جستار نشان می دهد که مترجم غیربومی حدوداً سه برابر بیش از مترجم بومی دچار خطاهای آشکار شده است و این تأکیدی بر لزوم ویرایش مکرر متن مقصد، توجه به مقوله پویایی متن و مشارکت فعال تر مترجمان بومی در ترجمه شاهکارهای ادبیات ملی خود است.

469594

با توجه به این موضوع که نرخ ارز بسیاری از سیاست‌گذاری‌های دولت و تصمیم گیری‌های اقتصادی مربوط به شرکت‌های بیمه را تحت تأثیر قرار می‌دهد. بدین جهت تعیین صحیح نرخ ارز و کنترل نوسانات آن در حال حاضر یکی از وظایف اساسی دولت به شمار می‌آید؛ و ابهام در تعیین نرخ ارز و ایجاد شبهه» صنعت بیمه کشور را به سمت رکود حرکت خواهد داد. باید توجه داشت که اصلاح ناگهانی نرخ ارز بدون میا ساری مها لارم, براق آق ی هشگل, نیست. لذا باسجی با تداثیر آمف‌براک و تأثیرات نوسان نرخ ارز بر صنعت بیمه. با توجه به اینکه بیمه از نظر مقررات ارزی تابع مقررات مبادلاتی است. الزامات خاص:خود را دارد. اما.به هر ترتیب مسیرهای تعامل در بازارهای بین‌المللی مانند تامین نیازهای اتکایی برایتامین ارز از طرق مختلف پیگیری می‌شود و باید از طریق بانک مرکزیو دولت در رسیدن.به یک نرخ قابل دفاع و تحقق, مذاکراتی بین شرکت‌های بیمه و مسوولان ارزی: کشور انجام شود. اما نکته مهم در این است که بیمه برای پیشبرد اهداف اقتصادی لازم است. رابطه مستقیم خود با بازار پول و سرمایه و بانک مرکزی ایجاد کند تا ساده‌تر بر این مشکلات اقتضایی فایق آید. شاید شناسایی راهکارهایی نظیر رفع موانع اجرایی اوراق بهادارسازی بیمه برای انتقال ریسک‌ها موضوعی باشد که تنها در مواجهه با این شرایط دشوار می‌توان به اهمیت آن برای گره گشایی اندیشید. زیرا اگر اوراق بهادار بیمه‌یی در بازارها.و.بورس‌های خارجی فروخته شود. تامین ارز می‌تواند خسارت‌های بیمه و شرکت‌های ایرانی را پوشش دهد و وابستگی ارزی بیمه به بانک مرکزی وادولت را.کاهش دهد. در.واقع باید نرخ مبادله ای با همان ترخ عبر اززیشرکتها یکسان جایه و اگر تیم نرخ به صورت یمایی اسثیااترخ آزاد ۱۳۶ بررسی آثرات نامتقارن نرخ ارز بر حق بیمه تولیدی شرکت‌های... ۱. سامتی» مرتضی» خانزادی, آزاد یزدانی» مهدی (۱۳۸۹). بررسی فرضیه وجود اثرات نامتقارن شوک‌های نرخ ارز بر سطح تولید و قیمت (مطالعه موردی: کشور ایران). پژوهش ۲. شفیع‌پور عباس (۱۳۹۴). تأتیر تغییرات نرخ ارز بر عملکرد مالی شرکت‌های بیمه پذیرفته شده در بورس اوراتق بهادار تهران. کنفرانس بین المللی مدیریت و علوم انسانی. ۳ عزیزنژاد صمد و کمیجانی. اکبر (۱۳۹۶). تغییرات نرخ ارز و اثر آن بر نوسانات متغیرهای منتخب اقتصاد کلان در ایران. پژوهش‌های رشد و توسعه پایدار (پژوهش‌های ۴. فرهادی, علیرضا (۱۳۸۴). بررسی آثار تجارت خارجی بر رشد اقتصادی ایران. فصلنامه ۵ کاردان بهزاد و بیگی» بهزام (۱۳۵۲) ایو رات‌ثرح‌اآرز بر غملکرد شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اورای ابهادار تهران. بازه‌همیّن همایش ملی حسابداری ایران, ۶ محسنی, حسین و صادقی شاهدانی» مهدی (۱۳۹۸). سرریز نوسان نرخ ارز بر بازار سرمایه در ایران. فصلنامه علمی نظریه‌های کاربردی اقتصاد ۱(۶). ۹۶-۷۷. ۷. مجتهد. احمد محمدی, تیمور و خامسیان» فرزان (۱۳۹۱). اثرات بلندمدت تغییرات نرخ ارز بر تولید و تاثیر غیرمستقیم آن بر تولید حق بیمه در ایران. پژوهشنامه بیمه 60 107680 ۶و عقت ع6ط1 (2001) 7 م۷۷۵۵ 6۶ ی وقنصصه ۸1137 -1 243-۰ ,(1) 14 ,کع 41و50 ۳1۵01 ۵۲ 610 معحله۷ حت هصه کعجنه خعل عاهج ۳86 که عامعانط 1656 .(2017) بش۸ منصهزنصمک ۸ یک ,7106[30ز۸2 -2 0۶ 7و5 ععد0 +ععاطه 2 ۲ عنصمصم 3/006 ماک عطا ۵۳0 نانه1 ۷ 6 6072086 186 .(1997) .11 ,۳00067 ۵4 ویک بل ,1106 وگ مطنقا 6۳ صقط) -3 0 2009 ]٩ ,707۳۵ .کطمناتتاعصذ عصفملصدط عععص2 722 وصه .کت او عسعومجه 1۳۵0510 لامک هسناهعع هنم .(2004) .۶ مصعصمعللند5 +6 وبا مففتان) -4 1 عطا 00ه ع اجه 100/265 .(1997) 8۰ منصعنکه ۱ج چه ,بل بل مففطت) -5 65 017 ]٩ ,70۳۳۵ هط .5.ت] کم ععاعند عاج عومعطاه هه ۲۵16 فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد/ سال هشتم/ شماره ۲/ تابستان ۱۴۰۰ ۱۳۷ :5 .17.5 ۶و عسعومه صعزع۸ 156 .(2003) ب بل ملک ۵ ول بل وففحطان0) -6 70۳۲۵۰ ۳1۳1۵۲16۴ ۳۵076-30310 .عنم نداد ادعصعع هصق عاعن وصه مدمناد 006۳ 8 ۵۳00۳۵16 ۵۳ 1616905 .(1997) ۳۰ 8 110 ۵ سل سا ماافتا010) -7 4 56 ]٩ ,70۵ .اعتاوصز ععص قطن علنا عطا صم ععصعلزبه ممزهطع 0 6 66 امه عدزع120 وصه کدمنادممم هس10 .(2012) .2 بط ,080 -8 0 167265 .(2001) .0 .5 مطانهک .0 بط روصزالنطط 2۶ .7.10 رکصتصصت -9 51-9 ,(68)1 ,750766 00 56 ]0 ,70۳۳۵ ساعتاوصذ 2066 ۳ا5 0 6 گآگه 6۲0508 156 .(2005) .۸ .3 و عط10 6 .0 بل وفتخصصت0 -10 5۰ 2/1 00011۰ ]1 03۵ 1۵16۶ 3/۵96 .(1991) 8 مطقتاط10070 -11 5 0۵ 31108 1۳۵06 ق3۵۳۵ ۵۶ سک ۸ .(2004) بش ,3۵۳۵0 -12 200۵1 0ص هم[ .(2006) ۰٩ مصنطک 2 ,بل 8۳69۵7387 کل و6عب1 بش۸ و2۳31 -13 :265 کع۷ناه تعل عط) صز کملعنط .(1997) ۷۷۰ .6 مطانس5 6 سل باعطل م11 -14 4 715۳۵66۰ 0۳0 6أکن۴ [۵ اه سمل هنز ععصمسکصنز عطا م۶ عصمناه نامز 1 13572066 ,زا۷۵1۵ 6 ععمماط .(2015) .0 ,اععانصانسه هصززه7 -15 0۳6556 661 عع مق اه 30۳020 .(2002) 5۰ ۹7۰ 3/1300 6 .3 .۸ متقط370 -16 ,3 ,33703005 او ععی عطا نکععصهطاساعنل مد متام عاص هم درمز ککنص که 200 .1-4 ,(6)1 ,1610675 ۳601107716 0ع1 رد۸ .مهد 10 چگ 0ملنص1 وصه معنقصه[ اااناعه عنص مومع وصه عوهت ۲۵۵ عومعطا ۳ .(2004) 36 ملنواصهم -17 6 ]۹ 70۳۵۱ ۵۷06066 200 معط 1 نععهای هصنم 061 ۲۵۱196۶ ۲۵16 0۵۲96 ]٩ 2160 7۳36 .(2013) .ظ منون86 ۵۶ .ظ ,1637087 -18 1 ۳۴۳۵۲96۰ 50066 716۳۵ 16 ۵۳ 115۵۵ ۵۱۵۵۳6۶ ]٩ ۲۵۲]0۲۲۵۶۵ 1۲۳۵۵ ۶ ۲7۵۷۵۳ ۳۵۳۵0۷۵۵ بوقططاکق/3 بصد۳ا ۶و ععص گم عصتصم۸ م2100 40 870 ۳00۴ .(2016) ۰ ,166 6۶ .3 مفتتا0ن۸ وس ,0378 ان و ,166 -19 :565 لهلع مه نهآ .(2003) م۸ مصنک 6 و۳ مصقلنطی10 .0 مش[ -20 269-۰ ,70 ,71307166 0110 6کن3 ]٩ ,70۳۳۵ .56۳6 082066 ه 111 75 ۵۶ کعساوه‌مجه ۲۵۲6 2086 ۳ .(2003) .7 سا ,2/۵56۲ 6 .0 بش۸ مصناحق/2 -21 ,(27)5 ,8110766 6۶ و0۵0 ]٩ ,70۳۳۵ ۲ ع 01 مطاعص 0ععد -110 طقف ج +علصه0 ۱۳۸ بررسی اثرات نامتقارن نرخ ارز بر حق بیمه تولیدی شرکت‌های... انلاه۰[1 ۷ عا۵ج عومع اد .(2019) .36 منصعلوطهداک نطوعلوه5 6 ول منصعقط2/0 -22 [ 7۳۵0۲16۶ 164آمم۸ ]۹ ,70۳۵ با 007۲ اعمانه/3 لقانطه) 1۳۵۵ ما 106۳5 زگ 108-0 .(2012) .8 ,1۵۳6180 6 ,1 ,ف0 3/0822 م۸ ملع طهازه/< -23 2 11 انز ها هه منم ۵۳ کععصقطل عا۲۵ ععمعطانه که عاعگاه علعزد ۲۵۲۵ ععمصقطانه ۵۶ اععمصز عطا همنعکه‌کک۸ .(2018) 1 بعغاع ما0 -24 501۵6 ۵۳۵ 360۳۵۲6۶ ]٩ 70۳۵1 قعهنا< هنز ععصقصدمگ عم ععصد‌ ناکم 66 200 ناهام عاهت عومق ۳ .(2016) 3 با م09 -25 85 3000 .(2001) بل بط مطانهن5گ 6۶ ملا مصفطگ ,بل .30 ,8069373۵ -26 40 ]۵ ,700۳۳۵ ,7۲۵1۵00505 10061 ۶و ناقهد عطا ۵ 200۳0265 ۰ ]٩ 6۳۵6۲۵۱۵۲6۶ 7۳6 .(2008) .۸ ,ق۷۷۵0 ۵ بط ,رقعع8 -27 6۳۳۵۳۴ 8صنط 5۳0 عصنزهع ۵۳ تنماک .(2008) .2 مصعصممللندک -28 18 .(2010) .30 منصق20ه۷ا 6 بش ,1۲۵07۵0 .3 مفاعصنه5 -29 65 له 0000۳ ۵۵1 0۵ کصونا2 ۳1 عامط عوصدارط اه کاعگاط فص و۸ ۰( 10) 35-58 ,(2)4 ,71786 .(1720 ۵۶ 5037 ععق0 خ) ددع 7170 1075 ۰ ۴ زد 0ت] ماع عتصنم عفن اعصصوک۸ .(2003) 7۰٩ ماع ما5 -30 6 ۵ ۲۵965 ۲۵16 ۳۵۷۲۵96٩ 2160 7186 .(2015) بش۸ ,هاگ -31 6 710۳۵ ۳۵ ۵۳ 15160 ۲۵۲۳۵۵۳6۶ 1۹۵۲۵ ]٩ 0۲۵۳۶۵ ]06۲ ,00۵ -7۸۳] .و6نانصهص73 وصه امعصعع 2/0 ۵۳ ععص عم مدمه 3 ] +عوصم اعط 5 ع۳۵0 ,بواناناه[7۵ ۲۵۵ 086 ۳ .(2012) 7۰ معه۵۵ ٩ 2 م۸ .۸ ,8طع5۳ 320 [ 3۵۷1۵۷ ,17110۲۵0۳۵ 6600/۰ 0060 امک ه حز طا نع عنصمص60 هه 40 ماتاصاناه 288768216 ,00اه21 067 بصعت .(31999) .۲ کل مق33ط0همت -33 197-4۰ ,(64)2 ,1610675 6071017165 و5 آهتمصه هه نهط 156 1۳۵ 40 5600۳ ععصتتعصط 166 .(2014) با م3669 2۶ بط و۳60 بش۸ مطناع ۲۷ -34

هدف این مطالعه بررسی اثرات نامتقارن کوتاه مدت و بلندمدت نرخ ارز بر حق بیمه تولیدی شرکت های بیمه با استفاده از رویکرد NARDL-PMG بود. برای این منظور از اطلاعات آماری شرکت های بیمه تجاری منتخب برای دوره زمانی 1398-1380 استفاده گردید. از آنجایی در مدل برآوردی وجود وقفه متغیر مستقل در بین برآورد کننده ها، باعث ایجاد مشکلات جدی در برآوردگر الگوی رگرسیونی می شود، در راستای رفع این محدودیت ها، از برآوردکننده میانگین گروهی ترکیبی (PMG) استفاده شده است. یافته ها بیانگر این بود که تکانه های مثبت و منفی نرخ ارز اثرات نامتقارن و متفاوتی بر حق بیمه تولیدی شرکت های بیمه داشته است. نامتقارن بودن به این معنی است که به ازای هر یک درصد در افزایش و کاهش در نرخ ارز در کوتاه مدت و بلندمدت، حق بیمه تولیدی شرکت های بیمه با درصدهای متفاوتی تغییر کرده است. علاوه بر این، نتایج نشان داد که تکانه های مثبت نرخ ارز منجر به افزایش در حق بیمه تولیدی شرکت های بیمه شده و تکانه های منفی نرخ ارز منجر به کاهش در حق بیمه تولیدی شرکت های بیمه شده است. این موضوع بیانگر اثر گذاری متفاوت نرخ ارز بر حق بیمه تولیدی شرکت ها بوده که این تکانه ها در بلندمدت اثرات شدیدتری نسبت به کوتاه مدت داشته است.

355119

مقصود وی از قواعد عمل گری, قواعد معرفی و حذف یک ثابت منطقی است. قواعد ساختاری بیان‌کنند ویژگی‌های مینایی یک استدلال است به گونه‌ای که هر تغییری در آن‌ها سبب تغییر کل سیستم می‌شود. وی در آثار خود به :این نکته: اشاره داشته ات۹۹ + سای نرابت‌پگش ی ها از طریق قواعحد عمل‌گری قابل حصول است اين نکته زیربنای رویکرد استنتاج‌گرایی به معناداری ثوابت منطقی است. چرا قواعد عمل‌گری و ساختاری مجموعا به عنوان تعریف ثوابت منطقی لحاظ نشود؟! پیکاک با این پوسش مبنأی,رویکرد استنتاج گرایی را به چالش می‌کشد. ایان هکین در پاسخ به اين ادعا استدلال می‌کند که پذیرش ایده پیکاک. منجر به عدم پایستاری خواهد شد. در این مقاله پس از بررسی دقیق مفهوم قواعد ساختاری و بیان تمایز آن با قواعد عمل‌گری, استدلال هکینرا ارزیابی و نقد خواهیم کرد و در نهایت راه‌کاری برای مسئله ارائه می‌شود. کلیدواژه‌ها: استنتاج گرایی» تئوری برهان ثوابت منطقی» قواعد عمل‌گری,» قواعد # دانشیار گروه حکمت و فلسفه دانشگاه تربیت مدرس (نویسنده مسئول) 1۳.ع13202۷1_1200042:۵9.2  ۸ بررسی و نقد نظرهای گنتزن و هکین درباره نقش قواعد ساختاری و عملگری .. گتزن در مقاله «پژوهش‌هایی در باب قیاس منطقی)» (*800ع:460 [162ع10 ما کمه‌تامع‌ناوه/) که در سال 1934 منتشر کرد در عباراتی هرچند مختصر به نکنه کلیدی رویکرد استنتاج گرایی ! اشاره می‌کند (1964 ,0601260 .0)." وی در این مقاله بیان می‌کند که معنای ادات منطقی بر اساس کارکرد قواعد استنتاجی به دست می‌آیند. وی به‌خوبی نشان داده است که چگونه می‌توان صرفا بر اساس قواعد معرفی ادات منطقی را تعریف کرد. از طرفی بررسی ماهیت استنتاج و برهان برای گنتزن دارای اهمیت و جذابیت خاصی بود به گونه ای که یکی از اهداف وی از تقریر استنتاج طبیعی و حساب رشته‌ای نشان دادن بهتر و دقیق‌تر ویژگی‌های برهان بوده است. به تبع این امر برای شناسایی و تحلیل دقیق ساختار استدلال به قواعدی اشاره می‌کند که آن‌ها را قواعد ساختاری (70168 [88508::۵) می‌نامد این قواعد همان‌گونه که از نام آن‌ها پیدا است بیان‌کننده ساختار استنتاج هستند. بنابراین می توان گفت در توضیح برخی اصطلاحات اشتفاده‌شده باید گفت آذر منطق مرتبه اول با رویکرد استنتاج طبیعی» ادات منطقی شنرط, عطفتتا: فصل» نفی» لو وجودی و سور کلی به‌ترتیب با علائم م ت /ه بت 3 ۷ مشخص می‌شوند که در این مقاله با عنوان ثوابت منطقی به آن‌ها اشاره می‌شود. هر کدام از این ثوابت واجد یک جفت قاعده معرفی و حذف هستند که قواعد عمل‌گری نامیده می‌شود؛ قواعد عمل‌گری بیان‌کننده کارکرد هر کدام از ثوابت منطقی در استنتاج خواهند بود: علاوه بر این ویژگی‌هایی در استنتاج» تبیین‌کننده ساختار کلی استنتاج هستند به گونه‌ای که هز ارشته‌ای از فرمول‌ها در «صورتی یک استنتاج را تشکیل می‌دهد که واجد اين ویژگی‌ها باشد» این "ویژگی‌ها را قواعد.ساختاری می‌نامند که در اين آن‌چه در این پژوهش بررسی خواهد شد رابطه میان این دو نوع قاعده (عمل‌گری و ساختاری) است و مسئله اصلی عبارت است از اين‌که آیا همان‌گونه که گنتزن و به تبع وی هکین (عمقام112 0ا) بیان داشته‌اند ثوابت منطقی صرفا بر اساس قواغد عمل‌گری تعریف می‌شوند و قواعد ساختاری هیچ نقشی در تعریف ثوابت منطقی ندارند؟ اگر رویکرد استنتاج گرایی را با تفسیر گنتزنی بخواهیم دنبال کنیم این رویکرد دارای مژلفه‌های کلیدی زیر است: ۱. هر سیستم منطقی ممکن است دارای اصول موضوعه‌ای باشد و یا فاقد اصل موضوعه باشد اما هر سیستم منطقی مبتنی بر مجموعه‌ای از قواعد استنتاجی است؛ ۲ قواعد استتاجی کل سیستم» خود به دو دسته قواعد عمل‌گری و ساختاری ۳ معنای ثوابت منطقی بر اساس قواعد عمل‌گری ثوابت مشخص می‌شوند؛ ۶ معنای هر ثابت منطقی صرفا بر اساس قواعد عمل‌گری خود آن ثابت مشخص می‌شود و دیگر قواعد عمل‌گری تأثیری در این معنا ندارند؛ ۵. قواعد ساختاری مستقل از قواعد عمل‌گری هستند و هیچ‌کدام تداخل در معنای پیکاک (۳۵۵۵00160) معتقد است که اگر قواعد ساختاری بر ساختار استتاج اثر می‌گذارند. هر گونه تغییری در ساختار استنتاج به نظر می‌رسد سبب تغییر قواعد عمل‌گری سیستم نیز می‌شود و در نهایت این امر منجر به تغییرمعنای ثوابت و نقض ویژگی پنجم مطرح‌شده خواهد شد در این صورت نمی‌توان گفت ثوابت منطقی بر اساس,قواعد عمل‌گری تعریف می‌شوند. فرضيه مطرح‌شده در پاسخبه این,مسئله عبارت است از؛قابل "دفاع دانستن ایده مبنایی گنتزن, با نقد استدلال هکین در پاسخ به اشکال پیکاک. اگر ۸ و 2 به عنوان اجزای استدلال در نظر گرفته شوند (این اجزا می‌توانند یک فرمول یا مجموعه‌ای از فرمول‌ها باشند) و نماد ۲ بیان‌کننده رابطه استتاجی میان مقدمات و نتیجه باشد در این صورت ۸] 7 به این معنا است که ۸ از 2 نتیجه می‌شنژد. در این مقاله بر استدلال‌های تک‌نتیجه‌ای (الگوی تارسکی) متمرکز می‌شویم که در آن مقدمات استدلال گردایه‌ای از فرمول‌ها و نتیجه استدلال یک فرمول خواهد بود:(6 :1981 ,/(02ط02). در چه صورت رابطه میان ۸ و 7 رابطه‌ای استنتاجی است؟ روشن است که هر رابطه‌ای را نمی‌توان رابطه استنتاجی میان ۸ و 27 دانست بلکه شرایطی وجود دارد که تحت آن شرایط رابطه‌ای استنتاج خواهد بود. یک سیستم منطقی صرفا بر اساس مجموعه قواعد عمل‌گری (ثوابت منطقی) يا اصول موضوعه شکل نمی‌گیرد بلکه عوامل تأثیرگذار دیگری نیز در این بین وجود دارد. این عوامل تأثیرگذار را باید حقایق بنیادین استنتاج دانست (6-7 :2002 ,ناه۳8). گنتزن این حقایق بنیادین را «ویژگی‌های ساختاری» استدلال می‌نامد.  ۰ بررسی و نقد نظرهای گنتزن و هکین درباره نقش قواعد ساختاری و عملگری .. نام‌گذاری ویژگی‌های عام به ویژگی‌های ساختاری متاثر از این امر است که ویژگی‌های عام صرفا به مدیریت ساختار رشته‌ها می‌پردازند بدون اين‌که بخواهند نماد منطقی را به دامنه بحث اضافه کنند برخلاف قواعد عمل‌گری که هرگاه به سیستم اضافه شود نماد منطقی جدیدی (که بیان‌کننده یک ثابت منطقی است) به زبان آن سیستم اضافه می‌شود. بنابراین» قواعد عمل‌گری و اصول موضوعه را نباید توابعی در فضای خلاگونه‌ای فرض کرد پلکه ماهیت: استدلال: دارای ویژگی‌هاتی غامی است که صرفا ذر صورت: تبعیت فرمول‌ها از این قواعد صورت استدلال به خود می‌گیرند. به عبارت ساده رابطه ۸] 2 در صورتی رابطه استنتاجی است که واجد ویژگی‌های عمومی استنتاج باشد» قواعد ساختاری بیان‌کننده این ویژگی‌ها هستند. کشف این حقیقت زمینه‌ساز شکل‌گیری مباحث جدیدی در منطق شده است تا آن‌جا که می‌توان با عمل‌گرهای منطقی یک‌سان اما تغییر در قواعد با توجه به اصطلاحات کمن در این بحلث*ویژگی‌های عام (0۳0۵۲۵۶ ۵0 00ع) را قواعد ساختاری و ویژگی‌های خاص (0۳۵067865 ع9۳6۵17) را به این دلیل که به وجود عمل‌ گرهای منطقی در مقدمات و نتیجه وابسته‌اند. قواعد عمل‌گری* می‌نامیم! بررسی ویژگی های کلی رابطه استنتاجی تارسکی می‌پردازد و در ادامه همین روابط را برای سیستم استنتاجی کات توضیح می دهد." او رابطه استنتاجی را یک رابطه دوتایی (/1۵۵ط ۲۵1200) برای ۷ و ۷ می‌نامد که به صورت ۲۷۷ مانوشته می‌شود هرگاه واجد شرایط زیر باشند (این شرایط در ادامه مقاله توضیح داده خواهد شد) (7 :1981 ,لاه 0ا0): (ع۲۵1 1ث0) ام 0عط ام 200 بلاا۲ بم از 0 نماد (] » بیان کننده رابطه استنتاجی است. هم‌چنین ترکیب میان مقدمات با «کاما» مشخص شده است. این ویژگی ها را استیفان رید به‌ترتیب انعکاسی (761107۷1۷)» تضعیف ((نجانهنط۵۵۵۵) #سنصهله۷) و برش (001)* نامیده است! (42 :2012 ,8۵۵0). ۱۰ گنتزن با کمی تمایز چهار قاعده را به عنوان قواعد ساختاری در استنتاج طبیعی معرفی می‌کند (84 :1969 ,0601260) که عبارت‌اند از: برش» جابه‌جایی (ع101070028)» تضعیف گنتزن برخلاف تارسکی و هکین به قاعده انعکاس اشاره نمی‌کند. اصل این قاعده ريشه در انديشه لایب‌نیتز دارد. از نظر او همه صدق‌های منطقی را می‌توان به اصل این‌همانی برگرداند. به عبارت دیگر اصل این‌همانی مبنایی‌ترین اصل منطقی است (58 :1976 ,601860 ۵00 ۷۹۵). البته خود لایب‌نیتز موفق نشد این ایده را نشان دهد اما ایده لایب‌نیتز در حساب رشته‌ای گنتزن با توجه به این‌که هر رشته را می‌توان در تحلیل بازگشتی به رشته مبنایی آن برگرداند تحقق یافته است (293 :1979 ,8 110000). قاعده ساختاری انعکاس به.نحوی بیان‌کننده استنتاج از.این‌همانی است؛ به عبارت دقیق‌تر در حساب رشته‌ای هرارشهاو آقار بل #بایشبی ۸ ۸۲ ختم شود. اما علت این که گنتزن قاعده انعکاسن"را به؛عنوان قاعده‌ای"مستقل ذکرانکرده است به سیستم حساب رشته‌ای وی برمی گردد؛. زیرا او قاعد انعکاس را یگانه اصل موضوعه تحلیلی بازگشتی باید در نهایت به اصول.موضوعه این‌همانی (۸ ۳۸۸۳ ۸) يا لس برسد."" که اصطلاحا یافتن ريشه نخست برهان (ع9627 0700۶ 11781-1001) نامیده می‌شود قاعده تضعیف از جمله مواردی است که تازسکی, اسکات و.هم‌چنین گنتزن آن را به عنوان قاعده ساختاری مطرح کرده اند» گرچه عناوین گوناگونی به آن داده شده است. گبی (7 :1981 ,لهط020) و هکین (1979 ,ع00اه712]) عبارت «تقلیل» (180ن1) و گنتزن عنوان «رقیق گردانی» (118)) را به کار برده‌اند. با وجود اين» مدلول همه این عناوین یک چیز است: اضافه کردن یک مقدمه یا نتیجه تأثیری بر روابط استنتاج ندارد. البته تارسکی صرفا  ۳ بررسی و نقد نظرهای گنتزن و هکین درباره نقش قواعد ساختاری و عملگری .. ین ۰ یی : 3 ظ هه و و ۳۲ به تبع گنتزن سومین قاعده ساختاری را برش می‌نامیم قاعده برش شبیه ویژگی تعدی در بیان این قاعده در حساب رشته‌ای به این صورت است: گسون پس از معرفی قاعده برش» قضیه‌ای با عنوان (020/018817) مطرح کرد که بنا بر این قضیه هر استتناجی که قأغده برش راهیه کار گید بدون‌این قاغده نیز قابل حصول است. وی این قضیه را برای منطق مرتبه اول اثبات کرد برهان‌های پیچیده متفاوتی برای اثبات این قضیه ارائه شده است. برای نمونه می‌توان به کارهای مارتین لاف (68 :1970 (1م ۸/2۳01 اسکویچنبرگ (77 :1977 ,قاط 500) و دراگا (87 :1988 مصتلهعه0) اشاره کرد. از طرفی با توجه به این‌که در حساب رشنته‌ای گنتژن اعمده اتلاش در جهت نشان دادن ساختار دقیق استدلال‌ها است قضبه (200182) را می‌توان ویژگی اصلی و محوری به حساب آورد که حتی سازگاری حساب رشته‌ها متأثر از آن است (84 :2000 ,)۳۰ گتزن به ویژگی دیگریبا مغنوان آنقباض*! (101ع082۵)"اشارهمی کش که می‌تواند در بنا بر این قاعده اگر در مقدمات فرمولی تکرار شده باشد می‌توان یکی از آن‌ها را حذف کرد و به همین صورت اگر فرمولی در نتیجه تکرار شده باشد می‌توان یکی از آن دو فرمول را از نتیجه حذف کرد. استفان رید نیز این قاعده را به عنوان ویژگی‌های عام استدلال استفان رید معتقد است که در الگوی اسکات تارسکی *! ویژگی‌های عام دیگری نیز وجود دارند که گبی به آن نپرداخته است؛ زیرا وی اجزای استدلال را بهجای فرمول سجمزعه در نظر گرفته است و از آن‌جا که ویژگی‌های مجموعه به طور ضمنی در استدلال وجود خواهد داشت این ویژگی‌ها را برای استدلال مجددا طرح نکرده است. برای مثال ویژگی‌های شرکت‌پذیری و جابه‌جایی از ویژگی‌های مجموعه است که می‌توان به عنوان دیگر ویژگی‌های ساختاری به حساب آورد. هم‌چنین اسمایلی (لان5 .[ /(اه13) در مقاله «استلزام و استنتاج پذیری» ( بوانازطان 460 مه خصعصلنماده؟) به تبیین مسئله استنتاج و به طور خاص به بررسی اصل تعدی و مسائلی که مربوط به این اصل می‌شود پرداخته است. وی به هفت ویژگی مهم اشاره می‌کند که استنتاج باید جدا از قواعد عمل‌گری واجد آن‌ها باشد (1958 ,ل([«8). آن‌چه وی:بیان داشته است.شامل همه قواعد ساختاری گنتتزن به علاو سه قاعده دیگر!" است. بی‌ولاسوی در وی‌گوهای ساختاری از این قرارند: ۴ ۷ بش۸ ,ظ بد 00ط1 ۲ ۷ ,8 م۸ ,1۳26 این امکان داده می‌شود که مقدمه‌ای تکرار شود در حالی که بنا بر ویژگی انقباض اگر در مقدمات فرمولی تکرار شده باشد آمی توان یکی از آن‌ها را حذف کرد. قاعده انبساط نوع خاصی از قاعده تضعیف*" است؛"" زیرا در قاعده تضعیف در مقدمه با نتیجه با تفصیلی که گذشت می‌توان فرمولی را اضافه کرد. اما در این قاعده فرمولی در مقدمه یا بر اساس این قاعده» در فرمول‌های ۸ و ثل 2 جانشین همه موارد 0 می‌شود.  ۴ بررسی و نقد نظرهای گنتزن و هکین درباره نقش قواعد ساختاری و عملگری .. اسمایلی به جز ویژگی‌های شرکت‌پذیری و جانشینی سایر ویژگی‌ها را ذکر کرده است و قاعده پنهان‌سازی را این گونه توضیح می‌دهد: «در این قاعده مقدماتی که دارای صدق منطقی هستند از روند استنتاج حذف می‌شوند» (237 :1958 ,/(516). به عبارت دیگر اگر یکی از مقدمات استدلال دارای صدق منطقی باشد می‌توان آن را از مقدمات استتاج حذف کرد و حذف اين مقدمه در نتيجه استدلال تأثیری ندارد. قواعد عمل‌گری گنتزن قواعد سازنده (1109 8ن4اننا) هستند؛ به این معنی که با استفاده از این قواعد هميشه فرمول‌هایی با ترکیب کم‌تر به فرمول‌هایی با ترکیب بیش‌تر تبدیل می‌شوند. در رویکرد وی قراعل‌پ مرن ری اجات مهو ول پم می‌کنند» و قواعد حذف از طریق قواعد معرفی با استفاده از اصلواروژنگی "" (۵(016م 10۷0۲۵10) به دست می‌آیند (80 :1969 بطه‌عاده0).*" به.طور خیلی گسترده‌تر این رویکزد متعلق؛است به آن‌چه پراویتز آن را نظريه عمومی برهان (/ر:1060 070017 [806121) نامیده است (1974 ,۳7۵۷/112) و به طور خیلی عام‌تر این بخشی از سنتی اننت که.در آن» معنا با,ارجاعآبه "کاربرد آن در زبان معین البته چنین نیست که به صرف ارائه قواعدی برای معرفی و حذف یک عمل‌گر بتوان به نحو سازگاری آن عمل‌گر را به سیستم اضافه کرد. به عبارت دیگر نمی‌توان هر قاعده‌ای را بدون هیچ نوع ضابطه‌ای به سیستم اضافه کرد. مثال مشهور 1006 روشن‌ترین نمونه از قواعد معرفی و حذفی است که اگر به سیستم اضافه شود سیستم را به ناسازگاری می‌کشاند (1960 ,80۶)؛ بلنپ با ارائه اصل: پایستاری "۲ (ع0086۳/13۷) (1962 ,.0 .31 قصاه8) و به تبع وی هکین با ارائه شرط غیرخلاق بودن (ع0167628۷) سعی دارند محدودیتی را برای پیکاک (ع۳6200016 106۲ 7910ی)) در انتقادی به پیش‌نویس مقاله هکین (298 :1979 ,8صام1۵]). این پرسش را طرح می‌کند که چرا در تعریف ثوابت منطقی» قواعد عمل‌گری با قواعد ساختاری مجموعا به عنوان تعریف لحاظ نشود؟ روشن است که اگر بخواهیم به ایده گنتزن و رویکرد استنتاج‌گرایی در معناداری پای‌پند باشیم در این صورت پذیرفته‌ایم که معنای عم لگرهای منطقی ضبرفا از طریق قواغد معرفی و خذف آن‌ها به سب می‌آید ار این صورت قواعد ساختاری نباید دخل و تصرفی در تعریف عمل‌گرهای منطقی داشته ۱. هر سیستم منطقی مبتنی بر مجموعه قواعد استنتاجی است؛ ۲. قواعد استنتاجی کل سیستم خود به دو دسته قواعد عمل‌گری و ساختاری تقسیم ان در رویکرد استنتاج‌گرایی معنای ثوابت منطقی بر اساس کارکردی که در استنتاج ۵. با توجه به مقدمه ۳ چون ساختار استنتاج متأثر از قواعد ساختاری است این قواعد آن قواعد در استنتاج حاضل می‌شود و با تغییر استنتاج کار کرد قواعد نیز ممکن است .. بنابراین ایده گنتزن و هکین"مبنی بر این‌که معنای ثوابت"منطقی صرفا بر اساس قواعد پیکاک بر این باور است که در معلای ثوابتمنطقی اولا/قواعد عمل‌گری و ثائیا قراعصد ساختاری تأثیرگذارند. نکنه حووری استدلال, وق را این گونه می‌توان‌:قحلیل کرد که اگر قواعد ساختاری بر ساختار استنتاج اثر گذار هستند هرگونه تغییزی در ساختار استنتاج سبب تغییر قواعد عمل‌گری سیستم نیز می‌شود و در نهایت این امر منجر به تغییر معنای ثوابت خواهد شد. در این صورت نمی تاولان گت توابف م۷ طرفا بر اساس قواعد عمل‌گری بنابراین مسئله اصلی این است که آیا قواعد ساختاری نقشی در معنای ثوابت منطقی (در رویکرد استنتاج گرایی) دارند یا خیر؟ دو رویکرد در پاسخ به این پرسش  ۶ بررسی و نقد نظرهای گنتزن و هکین درباره نقش قواعد ساختاری و عملگری .. ۱. ثوابت منطقی معنانی خود را صرفا از طریق قواعد معرفی و حذف به دست می‌آورند ۲ قواعد عمل‌گری و قواعل ساختاری سجموعا ارائه‌دهنده سای توابت منطقی جواهند هر دو رویکرد از تأییداتی برخوردارند و در عین حال خالی از اشکال نیز نیستند. برای تال ادعای دوم و به تبع نقض ادعای اول کافی است ثابت شود که قواعد ساختاری در معنای ثوابت منطقی تأثیرگذارند و قواعد عمل‌گری و ساختاری مجموعا تعریف جامع و مانعی از ثوابت منطقی ارائه می‌دهند. اما برای تأیید ادعای اول اولا باید اثبات شود که قواغد معرفی و حذف شرایط لازم را برای ارائه معنای ثوابت دارند علاوه بر این استقلال قواعد عمل‌گری از قواعد ساختاری نیز باید اثبات شود. رویکردهای گوناگونی که در این زمینه وجود دارد می‌توان به طور کلی به سه دسته تقسیم کرد: بر اساس اين رویکرد. معنای ثوابت منطقی به ,وسیله کل سیستم به دست می‌آید. بدین صورت که معنای هر ثابت منطقی غلاوه بز قواعد غمل‌گری مختص آن ثابت منطقی» اولا وابسته به قواعد معرفی*#ومحلّف آدیگن عمل‌گرهااست؛و ثانیا معنای آنمتأثر از محتوای کلی استنتاج خواهد بود. این" معنا از طریق بررسی اثبات‌پذیری رشته‌هایی که دارای آن اپراتور هستند قابل حصول است (9 :2002 ,نامهه). و اپن/ منوت قواعد ساختاری که بیان‌کننده محتوای کلی استنتاج است در ارائه؛معنای"فوابت منطقی نقش دارند. روشن است که اين رویکرد با دیدگاه گنتزن به‌هیچ‌وجه قابل جمع نیست؛ زیرا در رویکرد وی هر اپراتوری ذارای یک معنای غمل‌گری متمایژ است.*" فر,ذیل این فیدگاه می‌توان :یه انظريه وانسین اشاره کرد؛ او نظر خود را رویکرد عمومی در نظريه برهان می‌داند (2000 ,۷/۵0818). طبق این نظریه ثوابت هم دارای محتوای عمل‌گری و هم دارای محتوای کلی هستند. محتوای عمل‌گری بر اساس قواعد عمل‌گری قابل حصول است اما محتوای کلی ثوابت صرفا با قواعد عمل‌گری مشخص نمی‌شود و به قواعد ساختاری نیازمند است. برای مثال معنای کلی شرط در منطق شهودی هم به قواعد عمل‌گری و هم به قواعد ساختاری منطق قر این رویکره قواغد غملگری آفشبی کاملا شمایز از قواقد ساشخاری فارتده قواغن استنتاجی بیان‌کننده حقایق بنیادین استنتاج‌اند» در حالی که قواعد عمل‌گری ارائه‌دهنده معنای ثوابت منطقی هستند. هکین (۳7201028 12)» از جمله نظریه‌پردازان این دیدگا» بر این باور است که قواعد ساختاری حتی زمانی که استنتاج فاقد ثوابت منطقی است قابل حصول است. در واقع از نظر او قواعد ساختاری همانند اصول موضوعه‌ای برای ساختن فرمول‌های مرکب از فرمول‌های اتمی لازم هستند!" (294 :1979 ,قاه11۵). هم‌چنین نگری و پلاتو در کتاب نظريه برهان ساختاری (183 :2008 ,31810 20۵ وه( اصولا قواعد ساختاری را کاملاوابسته بهانوع سیستمی؛ که انتخاب می‌شود می‌دانند. این قواعد معناده نیستند (خودشان به هاموذاز لا مکنا 8اه تاتوانند در ارائه معنا برای در این دیدگاه زبان به دو سطح زبان موضوعی و زبان مرتبه بالا تقسیم می‌شود. رشته‌ها و ثوابت منطقی در زبان موضوعی هستند. رابطه استنتاجی این رشته‌ها در زبان بالاتر مشخص می‌شود و قواعد ساختاری در این سطح وجود دارد. ثوابت منطقی که ویژگی‌های ساختاری را در رشته‌ها پیاده می‌کنند در واقع مانند علائم نشانه‌گذاری (1۵1۶ 2:20م) برای قواعد ساختاری هستند. قواعد ساختاری تعیین‌کننده او زمینه‌ساز تمایز میان سیستم‌ها در زبان موضوعی می‌شوند. به عبارت دقیق‌ترآمی‌توان قواعد تمل‌گری را صرفا ترجمه‌ای از قواعد ساختاری سطح بالا برای زبان موضوعی دانست. برای مثال رشته ۸+19 در زبان موضوعی, ساختار ]۸ را (13 از ۵ قابل استنتاج است) در زبان سطح بالا منعکس می‌کند. این رویکرد را اولین‌بار دوشن (0056) مطرح کرد (1989 ,ط1086) و در ۱۹۹۵ جرارد تفسیر قوی‌تری از این رویکرد ارائه داد (10 :1995 ,017۵/0). وی معتقد است"" قواعد ساختاری بیان‌کننده تمام معنای ثوابت منطقی هستند و منطق ذاتا غیر از همین قواعد  ۸ بررسی و نقد نظرهای گنتزن و هکین درباره نقش قواعد ساختاری و عملگری .. برای یافتن پاسخ مناسب به این مسئله که آیا قواعد ساختاری در تعیین معنی قواعد عمل‌گری نقش دارند يا خیر از میان سه دیدگاه کلی مطرح‌شده به بررسی دیدگاه دوانگاری می‌پردازیم و برای این منظور تکيه اصلی بر تحلیل و ارزیابی دیدگاه هکین خواهد بود. پاسخ تفصیلی وی شامل چند مقدمه است. صورت‌بندی استدلال هکین چنین است: ۱. قواعد عمل‌گری,» نه تعریف بلکه توصیف گر ثوابت منطقی هستند (299 :1979 ,ع0اه12])؛ ۲ قواعد عمل‌گری باید دارای شرط پایستاری باشند*" (304 ,301 ,299 :101۵)؛ ۳ قواعد ساختاری در توصیف ثوابت منطقی تأثیرگذارند (298 :1۵)؛ ۶. با توجه به مقدمه سوم افزایش یک ثابت منطقی به سیستم منجر به ایجاد سیستم ۵. دیگر قواعد عمل‌گری و به تبع آن؛دیگر وابت منطقی در این سیستم جدید بدون ٩. بنا بر مقدمات ۳ 4 و ۵ اگرادر تغریف قواعد عمل‌گنری, قواعد ساختاری نش مقدمه اول استدلال به توضیح کارکرد قواعد عمل‌گری در ارائه تعریف ثوابت منطقی پرذاخته است. کین به ال ماشی کم وا یز اگ ری ضرهاضهسقیقی" از توایت منطقی ارائه نمی‌دهند. وی برای این ادعا دو دلیل ارائه می‌دهد: در دلیل اول به این ایده تارسکی ارجاع:داده شده است که (هیچ تعریفی برای ثوابت منطقی وجود ندارد» (420 :1983 ,727916)"هکین با ارجاع به این ایده معتقد است که با ثوابت منطقی‌ای روبه‌رو هستیم که هیچ گونه تعریفی از آن‌ها وجود ندارد به جز تعاریف دوری که مبتنی بر صدق تحلیلی است.!" به طور کلی قبل از به کار بردن قاعده عمل‌گری مانند عطف (:6) باید فهمی از ربط وجود داشته باشد و به همین شکل باید آشنایی با برخی از انواع سورها وجود داشته باشد که بتوان مثلا قانون سور کلی را به کار برد (287 :1979 ,قصاه1۵]). در واقع نقش قواعد عمل‌گری در این صورت فقط توصیف کارکرد ثوابت است؛ ثوابتی که افراد مفهومی از آن‌ها را در ذهن دارند. به همین دلیل هکین قواعد عمل‌گری را توصیف گر ثوابت می‌داند و نه تعریف آن‌ها و هر جا در عباراتش لفظ تعریف استفاده شده است باید آن را معادل توصیف گرفت (299 :1979 ,عط112010). مقدمه دوم استدلال به تبیین ویژگی‌های قواعد عمل‌گری می‌پردازد. با توجه به اين مقدمه قواعد عمل‌گری باید دارای شرط پایستاری باشند. تمام افرادی که رویکرد استنتاجی به معناداری را پذیرفته‌اند در این امر مشترک هستند که معنای ثوابت منطقی از طریق قواعد عمل‌گری قابل حصول است. اما تفاوت در شرایطی است که معمولا برای حصول اين امر در نظر گرفته می‌شود. هکین بر این باور است که قواعد عمل‌گری در صورتی کفایت (/(2040000) لازم را برای توصیف ثوابت منطقی خواهد داشت که واجد این شرط باقن ۳۳ بلنپ در دفاع از رویکرد استنتاج‌گرایی به؛معناداری» برایممانست از ورود ثوابت منطقی معیوب به سیستم و به ناسازگاری کشانان آن. شرط پایشتاری را.ارائه می‌دهد. کارکرد عمده این شرط جلوگیری از ورود.ئثوابت منطقی ناشازگاربا سیستم است. او ویژگی سیستم پايه 5 دارای زبان مفروض نآ است. سیستم توسعه‌یافته "٩ که توسعه‌ای از 5 است (یک يا چند ثابت منطقی جدید به آن اضافه شده است).و زبان"آابه گونه‌ای است که لاع 5 شرط پایستاری بیان می‌کند که با اضافه شدن یک ثابت منطقی جدید به سیستم و به تبع آن افزایش واژگان سیستم مبنا نباید قضایای جدیدی بر اساس واژگان قبلی قابل اثبات باشد؛ زیرا چنان‌چه قضيه جدیدی,» در واژگان قبلی, اثبات شود این نشان می‌دهد که ثوابت منطقی سیستم مبنا با این افزایشن؛ کارکرد متفاوت و به تبع.آن معنای متفاوتی یافته‌اند. در حالی که قبلا گفته اشد معناق ثوایت را عیرفا قواغد غملگرق آن مشخصن می‌کنند و افزایش یک ثابت منطقی جدید نباید سبب تغییر معنای ثوابت منطقی سیستم شود.*" با توجه به دو مقدمه اول استدلال روشن شد که قواعد عمل‌گری توصیف‌کننده ثوابت منطقی هستند و این قواعد باید واجد شرط پایستاری باشند. در ادامه به تبیین مقدمات  ۰ بررسی و نقد نظرهای گنتزن و هکین درباره نقش قواعد ساختاری و عملگری .. سیستم 11 با واژگان بآ مفروض است. این سیستم واجد مجموعهه قواعد ساختاری ۸ و چند ثابت منطقی است. اگر به این سیستم ثابت منطقی 8 اضافه شود که در توصیف آن علاوه بر قواعد عمل‌گری (معرفی 5 و حذف و) قاعده ساختاری ۷۷ نیز نقش دارد» در این صورت نه‌تنها یک ثابت منطقی جدید به ثوابت منطقی سیستم اضافه شده است. بلکه مجموعهه قواعد ساختاری نیز تغییر خواهد یافت. بنابراین لازمه پذیرش ادعای پیکاک این خواهد بود که با افزایش قواعد عمل‌گری به سیستم مجموعهه قواعد ساختاری نیز تغییر کند. اگر قاعده ساختاری ۸۷ که توصیف‌کننده ثابت منطقی جدید است. متمایز با مجموعه ۸ باشد, مجموعه جدید ۱۷۳۸ قواعد ساختاری کل سیستم را ایجاد می‌کنند. این امر سبب می‌شود قواعد ساختاری کل سیستم تحت تأثیر قرار گیرد و لازم می‌آید که با اضافه شدن ثابت منطقی جدید با سیستم جدیدی روبه‌رو شویم؛ زیرا ساختار استدلال‌های این دو سیستم مفروض با یک‌دیگر متمایز است. از طرفی با توجه به تغییر در مجموعه قواعصد ساختاری» معنای دیگر ثوابت نیز دچار تغییر می‌شود؛ زیرا فرض بر این بود که معنای از طرف دیگر اضافه شدن ثابت منطقی مفروض اسبب تغییرادر سیستم و فقدان شرط پایستاری خواهد شد؛ زیرا با اضافه شدن این ثابت منطقی معنای دیگر ثوابت نیز دچار تغییر شده است. اما ویژگی پایستاری شرط لازم عمل‌گرهای منطقی است و نقض شرط پایستاری می‌تواند منجر به ناسازگاری سیستم,شود.؟" این در حالی است که اضافه شدن قواعد عمل‌گری» که واجد شرط پایستاری هستند, سبب تغییری در سیستم مبنا (سیستم منطقی قبل از اضافه شدن ثابت منطقی جدید) نمی‌شود. این بخش از مقدمات وی را در الف) اگر معنای ثوابت منطقی متأثر از قواعد ساختاری باشد ثوابت منطقی واجد شرط ب) اگر ثوابت منطقی واجل شرط پایستاری نباشند سبب ناسازگاری سیستم می‌شوند. .. اگر معنای ثوابت منطقی متأثر از قواعد ساختاری باشد سبب ناسازگاری سیستم می‌شود. به طور کلی ساختار استدلال هکین مبتنی بر سه مقدمه کلیدی است: ) قواعد عمل‌گری در صورتی توصیف‌کننده ثوابت هستند که دارای ویژگی ع) مبتنی بودن توصیف ثوابت بر قواعد ساختاری نقض‌کننده شرط پایستاری است. تمایز میان توصیف و تعریف لزوما تأثیری در روند این استدلال ندارد و در صورتی که هکین بتواند استدلال خود را برای حالتی که قواعد عمل‌گری نقش توصیفی دارند اثبات کند همین نتیجه برای تعریف ثوابت منطقی نیز وجود خواهد داشت. به عبارتی دیگر این برهان هم‌چنین تأییدی خواهد بود بر این ادعا که قواعد ساختاری در تعریف ثوابت منطقی نقشی ندارند. بنابراین در اين‌جا به ارزیابی مقدمه اول نمی‌پردازیم و آن را به عنوان مقدمه مقدمه دوم مقدمه کلیدی استدلال است. در این مقدمه به شرط مهم پایستاری اشاره شده است. این شرط نکته محوری مقاله"هکی است..به گونه‌ای که اگر قواعد عمل‌گری فاقد این شرط باشند دیگر توضیزیکطد*قوایت منطتی ۷تتراهند,پود: لزوما چنین نیست که تمام کسانی که رویکرد استتتاج گرایی به معناداری را پذیزفته‌اند شرط پایستاری را به عنوان شرط لازم و کافی پذیرفته باشند (164 :2012 ,136 :127 :1998 ,)۳۱۰ هم‌چنین اين نکته قابل ملاحظه‌اق ااست؟ که .می‌توّان"نموّنه‌هایی را ارائه داد که گرچه ثابت منطقی قابل قبولی است۷ افیا ان ی مود سبب نقض شرط پایستاری می‌شود. در این صورت به نظر می‌رسد شرط پایستاری شرط قوی است که سبب خروج برخی از ثوابت منطقی شده است که فاقد عیب هستند. سیستم مفروض (3,:گ)-5 دارای دو عمل‌گر د,: است» اگرات با همان تعاریف پذیرفته‌شده منطق کلاسیک به این مجموعه اضافه شود در سیستم توسعه‌يافته جدید "٩ که:عبارت است از (س) اس 5-٩ فزل وش ۸+ (۸ ض(ظ ده) قابل اثبات است. در حالی که قبل از این افزایش اين فرمول قابل اثبات نبود. پس چنین افزایشی در عمل‌گرها توسیع ناپایستاری است. این تردید که شرط پایستاری ممکن است مانع ورود عمل‌گری‌های معتبر شود منجر به ارائه راه‌کارهای دیگری شده است. برای مثال می‌توان به نرمالیزیشن و هارمونی اشاره کرد (632 :2011 ,۳10380). بنابراین مقدمه دوم استدلال مقدمه‌ای مسلم و کاملا پذیرفته‌شده نیست. اما در این‌جا با فرض صدق مقدمه‌های اول و دوم به ارزیابی هسته اصلی استدلال وی در مقدمه سوم می‌پردازيم.  ۳ بررسی و نقد نظرهای گنتزن و هکین درباره نقش قواعد ساختاری و عملگری .. بنا بر مقدمه سوم مبتنی بودن توصیف ثوابت بر قواعد ساختاری نقض‌کننده شرط پایستاری است. اما لزوما چنین نیست؛ زیرا اگر تعریف ثوابت منطقی مبتنی بر قواعد ساختاری یک‌سان با سیستم مبنایی باشد در این صورت مبتنی بودن توصیف ثوابت بر قواعد ساختاری نقض‌کننده شرط پایستاری نخواهد بود. به عبارت دیگر استدلال مطرح‌شده در صورتی درست است که ثابت منطقی اضافه‌شده دارای ویژگی ساختاری متمایز با مجموعه قواعد ساختاری سیستم مبنا باشد» در غیر این صورت عملا قواعد ساختاری متمایزی ایجاد نشده است و اضافه شدن این ثابت منطقی اگر واجد شرط پایستاری باشد هیچ مشکلی برای سیستم ایجاد نمی‌کند. به عبارت دیگر حتی اگر بپذیریم که قواعد ساختاری در توصیف ثوابت منطقی نقش دارند اما چنان‌چه این قواعد ساختاری متمایز از قواعد ساختاری سیستم مبنایی (که قرار است ثابت منطقی مفروض به آت: اضسافه ,ضرف تباشند قی ای صورکت استتلا کی کاب راهن کرد زیر آفرایش یکی با توجه به آن‌چه تاکنون بیان آشد حتی"با فرض درستی"مقذمات اول و دوم هکین, استدلال وی فاقد عمومیت است و می‌توان فرض کرد که در تعریف ثوابت منطقی قواعد ساختاری هم‌سان با قواعد ساختاری سیستم پایه نقش.داشته باشد. بنابراین استدلال وی صرفا براق آن دسته از ثوابت ناگرا یی 6 ها تراعد ساختاری لحاظ شده است و به سیستمی اضافه شنطانل گطروادای مجلرعه #واطل ساگگاری متفاوتی است. برای روشن شدن ادعای هکین با ارائ مثالی نی می‌شود مدمه سوم بهتر نشان داده شود. سیستم ]1 سیستم مفروضی از منطق گزاره‌ها است که دارای دو.ثابت منطقی (-» و «لا» است. «لا» عمل‌گری از همه نظر شبیه فصل منطق کلاسیک است به جز اين‌که قابلیت جابه‌جایی ندارد. سیستم 3 سیستم مبنا است. که فاقد ویژگیی ساختاری جابه‌جایی است. با توجه به این ویژگی‌ها رابطه زیر رابه عنوان؛ یک اصل موضوع سیستم ]8 می‌پذیریم: سیستم توسعه‌یافته‌ای از 34 است. ۸ + /۸< ۸/۰ این سیستم توسعه‌یافته دارای ثابت منطقی عطف (۸» است که در تعریف آن علاوه بر قواعد عمل‌گری قاعدهه ساختاری ویژگی ساختاری عطف سبب می‌شود فصل نیز دارای این ویژگی ساختاری شود و فرمول‌هایی که پیش از این در سیستم 16 قابل اثبات نبود اثبات شود. با توجه به این که قواعد ساختاری قواعد ساختاری کل سیستم هستند و در واقع بیان‌کننده قواعد کلی استنتاج هستند. در این صورت با پذیرش عطف باید قاعده ساختاری جابه‌جایی را نیز به مجموعه قواعد ساختاری سیستم اضافه کرد. در تعریف ثابت منطقی لا بر عدم جابه‌جایی مواضع آن تأکید شده است به گونه‌ای که یگانه فرق آن با فصل منطق کلاسیک در این امسر است. اکنون فرض کنیم که ثابت منطقی عطف را به سیستم ۸4 اضافه کنیم. با توجه به برهان زیر با اضافه شدن عطف که:دارای ویژگی خابه‌جایی است می‌توان رشته ۱۸ظ+8ا۸ را به عنوان یک قضیه اثبات کرد؛ در حالی"؛که قبل؛از این افزایش این رشته قابل اثبات نبود. بنابراین عمل‌گر عطف سبب توسعه غیرپایستاری:شده است که علت آن نیز وجود ویژگی ساختاری جابه‌جایی در تعریف عطف است. این مثال به‌خوبی ايده هکین را مشخص می‌کند و می‌تواند مثال نقضی برای این دیدگاه باشد که قواعد ساختاری در تعریف ثوابت منطقی نقش دارند. با توجه به آن‌چه درباره استدلال هکین بیان شد می‌توان استدلال را چنین جمع‌بندی کرد: ۱. پذیرش مطلق شرط پایستاژی که مورد تأکند هکین است قابل تأمل است و در این ۲ استدلال هکین صرفا بخشی ایادعااو را پوشش یلهد استذلال فقط شامل حالتی می‌شود که قواعد ساختاری ثوابت متمایز از قواعد ساختاری سیستم مبنایی باشند. با توجه به روند استدلال هکین در ابتنای تعریف ثوابت بر قواعد ساختاری ابهام دیگری نیز وجود دارد. برای روشن شدن این ابهام مثال مطرح‌شده را به گونه‌ای دیگر تغییر می‌دهیم. سیستم مفروض ]٩ را در نظر می‌گيریم. برخلاف مثال بالا این سیستم واجد دو ثابت عطف و نقض است و همه قواعد ساختاری منطق گزاره‌ها (با رویکرد گنتزن) را دارد.  ۴ بررسی و نقد نظرهای گنتزن و هکین درباره نقش قواعد ساختاری و عملگری .. ثابت منطقی لا را با توجه به تمایز آن از فصل کلاسیک به این سیستم اضافه می‌کنيم تا سیستم توسعه‌يافته 3/۱ حاصل شود. اولین مسئله که باید بررسی شود اين است که آیا این افزایش واجد شرط پایستاری است؟ مسئله دوم این است که آیا بدون تغییر در معنای لا جدا از مسئله پایستاری به نظر می‌رسد عمل‌گر لا اگر به سیستم 1 اضافه شود» این عمل‌گر به فصل منطق کلاسیک ۷ فروکاسته شود؛ زیرا با توجه به ویژگی‌های ساختاری سیستم ]۸ و از طرفی وجود ثابت منطقی عطف, که قابلیت جابه‌جایی دار به‌راحتی می‌توان نشان داد که با اضافه شدن لا به این سیستم لازم می‌اید: با توجه به اين‌که یگانه تمایز لا از ۷دراغدم جابتهجایی مواضع لا است. در این سیستم عملا این تمایز از بین م‌روه. به غبارت دیگر نمی‌توّانیم*8ا را با توجه به ویژگی ساختاری خاص آن به سیستم منطق کلاسیک اضافه کرد. بنابراین برخلاف نتيجه هکین از مثال مطرح‌شده باید گفت قواعد ساختاری در تعریف وابت منطقی نقش دارند؛ زیرا همان‌گونه که در این مثال نشان دادهاشند ویژگی‌های ساختازی سیستم سبب تغییر معنا و فروکاهش لا به ۷ منطق کلاسیک شده‌اند. به عبارت دیگرز اگر بخواهیم ثابت منطقی لا را به سیستم اضافه کنیم این ویژگی ساختازی را نیز با خود به همراه دارد و صرفا می‌تواند در سیستم‌هایی پیاده شود که ناقض این ویژگی ساختاری نباشند. از طرفی اضافه شدن ثابت منطقی جدید لا به ۸6 هرچند سبب این فروکاهش می‌شود اما این امسر سبب توسعه غیرپایستاری نیست و پایستاری این افزایش به‌راحتی قابل اثبات است. بنابراین با توجه به فرض‌های مطرح‌شده حالتی یافت شد که در آن ثابت منطقی به سیستمی اضافه شده و اين افزایش نیز دارای"شرط پایستاری«است. اما به علت ویژگی ساختاری سیستم معنای ثابت منطقی تغییر پیدا کرده است» پس استدلال هکین علیه ادعایش قابل پیاده‌سازی است؛ زیرا او با تکیه بر اصل پایستاری نشان داد که هرگاه در تعریف ثوابت منطقی از قواعد ساختاری استفاده شود این افزایش سبب توسعهه غیرپایستار می‌شود و عملا نمی‌توان چنین ثابتی را به سیستم افزود. اما در مثال آخر نشان داده شد که ثابت لا وقتی به سیستم اضافه شود شرط پایستاری حفظ می‌شود اما لا به ۷ فروکاسته خواهد شد. به عبارت دیگر قواعد ساختاری سبب تغییر معنای ثابت مورد نظر شده است. پنابراین استدلال هکین مینی .بر اين‌که اقواغد غمل گری :و ساختاری کاملا مجزا هستتن و قواعد ساختاری هیچ نقشی در تعریف ثوابت منطقی ندارد با مشکلاتی روبه‌رو است. با این حال در صورت رد شدن این استدلال آیا می‌توان توضیح مناسبی برای رویکرد گتشزن به معناداری ثوابت صرفا بر اساس قواعد عمل‌گری ارائه داد؟ در دیدگاه کل گرایانه معنای ثوابت منطقی توسط کل سیستم به دست می‌آید. بدین صورت که معنای هر ثابت منطقی علاوه بر قواعد عمل‌گری مختص آن ثابت منطقی, اولا وایسته به قواعذ معرفی و سذف دیگر عملگرها است و تاتبا مسنای آن معاثر از محتوای کلی استنتاج است. در این صورت قواعد ساختاری که بیان‌کننده محتوای کلی استنتاج است در ارائه معنای ثوابت.منطقیانقشن دارند. پائولی رویکرد استنتاجی گنتزن را با رویکرد کل گرایانه:جمع کرد؛.بدین شکل که"هر.ثابت منطقی هم دارای محتوای خاص است که با قاعده معرفی به دست می‌آید و هم محتوای کلی که از طریق بررسی اثبات‌پذیری رشته‌هایی که دارای آن اپراتورها در سیستم هستند به دست می‌آید (2002 ,ناه۳2). راه‌کار پیش‌آنهادی از این "هت که راه‌کاری بین رویکرد کل گرایانه و رویکرد استتاجل گتتزن.اشت تالاحد ری نیک به نظر پائولی است» با وجود این به سبب تقاوت‌هایی که پاایدگاو باولی ژد نمی‌تواند زیر عنوان رویکرد بر اساس نظريه بازی‌های زبانی ویتگنشتاین می‌توان راه‌کاری برای این مسئله پیش‌نهاد داد. به طور خلاصه ایده بازی‌های زبانی بر اینامر مبتنی است که معنا*در بازی بر اساس تبعیت از قوانین شکل می‌گیرد (7 :1986 ,«له۷۷/11:80081)+بدین صورت که هر بازی قواعد خاص خود را دارد و گویش‌وران هر؛بازی بر اساس کاربرد قواعد بازی به گفته های خود معنا می‌دهند. اگر این ایده را در مسئله مورد پژوهش وارد کنیم باید گفت سیستم‌های منطقی نقش بازی‌های گوناگون زبانی را ایفا می‌کنند و اگر بخواهیم درباره معنای ثوابت صحبت شود صرفا باید «معنا در سیستم» مورد نظر باشد. با توجه به اين‌که معنای ثوابت در سیستم منطقی شکل می‌گیرد؛ بنابراین معنای آن متأثر از ویژگی‌های سیستم خواهد بود. پس قطعا قواعد ساختار در تعیین معنای ثوابت منطقی مور هستند. البته اين امر می‌تواند به دو شکل قابل فرض باشد:  ۶ بررسی و نقد نظرهای گنتزن و هکین درباره نقش قواعد ساختاری و عملگری .. الف) قواعد عمل‌گری بر اساس ویژگی‌های ساختاری سیستم تغییر می‌کنند. به عبارت دیگر معنای ثوابت منطقی بر اساس قواعد عمل‌گری به دست می‌آید. اما قواعد عمل‌گری خود متأثر از قواعد ساختاری هستند» به گونه‌ای که با تغییر قواعد ساختاری تغییر می‌کنند. مثلا در حساب رشته‌های گنتزن اصولا قواعد معرفی فصل در منطقی کلاسیک و شهودی متمایز است. بنابراین» فصل در این دو منطق کارکرد یک‌سانی ندارد و معنای فصل نیز در ب) قواعد عمل‌گری ثابت‌اند. اما قواعد ساختاری در سیستم‌های گوناگون متمایز هستند. این تمایز سبب محدودیت بر روی کارکرد قواعد عمل‌گری می‌شود. در اين صورت باید گفت معنای مطلقی برای یک ثابت منطقی وجود ندارد. بلکه توصیف هر ثابت منطقی بر اساس قواعد عمل‌گری آن در «یک سیستم» خواهد بود. اگر از مقدمه اول استدلال هکین استفاده شود,باید گقت با هر دو فرض آن‌چه ثوابت منطقی را توصیف می‌کند قواعد عمل‌گری هستند. اما باید دقت کرد توصیف هر ثابت منطقی با توجه به سیستم منطقی آن:باید لحاظ شود..حد مشترک فرض‌های («الف» و «ب» این است که ثوابت منطقی بر,اساس قواعد عمل‌گری توصیف می‌شوند در فرض «الف» خود قواعد به سبب ویژگی‌های سیستم تغییر می‌کنند. اما در فرض «ب» قواعد پیکاک با طرح این پرسش که «چرا در تعریف ثوابت منطقی» قواعد اعمل‌گری با قواعد ساختاری مجموعا به عنوان تعرایف لحاظ,نشود؟» ایده گنتزن و رویکرد استنتاج‌گرایی را با چالشی روبه‌رو کرد. هکین, از جمله نظزیه‌پردازان رویکزد دوانگاری, معتقد است که قواعد عمل‌گری نقشی کاملا متمایز با قواعد ساختاری دارند. از طرفی استدلال هکین میتی بر این که قواغد غمل گری و ساختاری کاملا مجرا شبقند با مشکلاتی روپفرو استه که مهم‌ترین آن در مثال ۳ نشان داده شد؛ در این مثال حالتی ارائه شد که در آن قواعد در نهایت با توجه به اين‌که معنای ثوابت در سیستم منطقی شکل می‌گیرد و معنای آن متأثر از ویژگی‌های سیستم است. دو فرض درباره معنای ثوابت منطقی مطرح شد. در این صورت توصیف ثوابت در هر دو فرض «(الف» و «ب» بر اساس قواعد عمل‌گری است و نباید آن را معنای مطلق ثوابت دانست بلکه صرفا توصیف ثوابت در «سیستم منطقی» بنابراین به اشکال پیکاک این گونه پاسخ داده می‌شود که چون معنای ثوابت «در سیستم» لحاظ می‌شود فرض مطرح‌شده وی دچار اشکال است؛ زیرا اگر ثابت منطقی افزوده‌شده به یک سیستم دارای قواعد ساختاری متمایزی با آن سیستم مبنا باشد اصولا چنین افزایشی منجر به عدم - پایستاری در سیستم می‌شود و نمی‌توان چنین ثابتی زا بات افزود. اما اگر ثابت منطقی قواعد ساختاری یک‌سانی با سیستم داشته بأفند,ذر آیرق صورنت: صیرافا وال . رویکرد استنتاج گرایی رویکردی؛اسنت که ذرآن معنی .یک لفظ"(یایک ادات منطقی) بر اساس مقاله وی در سال ۱۹۳۶ به‌تزبان آلمانی انتشار یافت. اما مجموّعه مقالات وی در سال ۱۹۹۶ به هم‌چنین ذکر این نکته ضروری است که توسعه پژوهش‌ها در خوزه ویژگی‌های ساختاری سبب ظهور سیستم‌های جدید منطقی به نام منطق‌های زیرساختی (108105 [8058000::۵) شده است. . از منظر گنتزن ثوابت منطقی بر اساس قواعد معرفی تعریف می شوند و قواعد ساختاری (6 :2002 منامه8) با تحلیل استنتاج و بررسی قواعدی که بر ساختار استنتاج حاکم هستند قابل . قواعد عمل‌گری گنتزن: این قواعد. قواعد سازنده (7۵169 8نهانه) هستند به این معنی که با این قواعد فرمول‌هایی با ترکیب کم‌تر به فرمول‌هایی با ترکیب بیش‌تر منجر می‌شوند. . گنتزن قواعد معرفی را به عنوان مبنای تعریف ثوابت منطقی قرار داده است و قواعد حذف رابا کمک قواعد معرفی توضیح می‌دهد. اما قواعد معرفی و حذف می‌توانند با هم یا حتی قواعد در سیستم اسکات, برخلاف سیستم تارسکی که نتیجه در آن صرفا از یک فرمول تشکیل شده ایان هکین در مقاله مشهور «منطق چیست؟» (108104 ۶ 21ط۷7) این سه شرط را برای این‌که  ۸ بررسی و نقد نظرهای گنتزن و هکین دربار نقش قواعد ساختاری و عملگری .. رابطه میان فرمول‌ها رابطه استناجی باشد مطرح می‌کند؛ البته او این سه شرط را شرایط کافی ۰ استیفان رید این قواعد را به صورت زیر نشان داده اسنت ۸ ۲ 7,2 صعطا ۸ ۴ 6 از :(وان‌نده‌امده31 ج0) عصنصعلده۱ .2 ۳۲ ال[ ,2 حعطم 7 ۴ ال بش فده ۸ ۴ 5 گز :اههد ۵۳ بات .3 ۱ برای یافتن ریشه برهان» اولین قدم این است که آخرین رشته استتتاج‌شده را در نظر گیریم و با تحلیل بازگشتی بر اساس قواعد عمل‌گری و ساختاری باید به اصل موضوع این‌همانی (۸] ۸) برسیم. برای توضیحات بیش‌تر در این خصوص سم 28 :2008 ,۳1210 200 ۲168۳ ۳ در واقع نقش حذف برش به مانند نرمالیپزشن در استنتاج طبیعی است. ۵ تارسکی این موارد را ساده کرده است -م 1956 ,12756 8 را د.. باه دول با دموا 81860 وا و روط باه وا ۰ وبا ۶ 2 8 رام و ورام 10۵ 8 وراه و وراه دراه 1۲ ۰ 8 را ...ورام و 1۵۵ 8 + را و وراه 1۶ .5 ۴ موق 1۵۵ ۲ + ر8 با موق 200 ر8 18 .6 دموا را راهطا با عیره و هه ره یاه مراد 11 ۰ به عبارت دقیق‌تر این قاعده از ترکیب قاعده تضعیف و جابه‌جایی نتیجه شده است. ۱ تعریف اصل وارونگی (6 :2008 ,8810 ۵00 نعه/): هر آن‌چه از پیش‌زمینه‌های (870۳۵۶ ۳۵01ل) استنتاج یک فرمول (یعنی مجموعه مقدماتی که منجر به آن فرمول می شود) قابل استنتاج است. برای مثال ۸۸3 را در نظر می‌گيریم. با توجه به این‌که پیش‌زمينه آن یعنی مجموعه مقدماتی که آن را نتیجه داده‌اند عبارت‌اند از ۸ و 73 و این دو فرض ۸ و 13 به گونه‌ای لحاظ شده‌اند که 2 از آن نتبجه می‌شود» در این صورت بنا بر اصل وارونگی 2 از ۸۸ نیز قابل استنتاج است. قاعده حذف عطف را می‌توان بدین صورت بیان کرد: 6 200 بوع 60۳0 کاوطاصهرد عطا و "عصوقنصعل" عطا ,6۳۵ از که ماصه‌ک 3 کصمناعب 0 ما ۵ط 1 .22 قطمتاتصعل مفعطا ۶م کععصعیومعدمه عطا صقطا ,کندتواهصه آهصتا عطا هز مع تم م۵ عنق اهتنا ۶ پائولی معتقد است رویکرد استنتاجی/؛گنتزن را می‌توان با رویکرد کل‌گرایانه بدین صورت جمع کرد: فرض کنیم هر ثابت منطقی هم دارای محتوای خاص است که با قاعده معرفی به دست می‌آید و هم محتوای کلی که از طریق بررسی:اثبات‌پذیری رشته‌همایی که دارای آن اپراتورها در ۵ پائولی پریمر این دیدگاه را بهاعنوان یک رویکرد متفاوت و دز عرض بقیه ذکر کرده است و با عنوان 274111277 به آن اشاره کرده است (9 :200 ,نامه۳). ٩ همان‌گونه که گفته شد تعریفت ثوابت#منظقی از ظریق قوّاعد تعرفی "یک تعریف مناسب خواهد [2ع ۳001-1300 ۵ ع هط 65 عمط جز کعابد امه هه هکلم عطا ,۵۵ 27.110 .(183 :2008 ,ماقا۸ مه موعاج ولمعاد (513-14 :1936) ما60 روط کباه فعاصزوم ۳۵۹ که ع ص162 0 صنام‌تع ناتساد عط خز واامط وز ۵۳ تواصط هه لو عطا ۴و عصتصععص اعد عطا* .28 لسع 5 01 561 2 واله‌ااصهدده دز عزعمل ۵ اقطا نجد5 1۵ 0068816 01 کل از ۹ هکین در مقاله خود ویژگی زیرفرمولی را به عنوان شرط دوم مطرح کرده است که با توجه به نزدیکی این شرط به ویژگی پایستاری فقط شرط پایستاری را ذکر کرده‌ايم. ۰ و اگر قواعد عمل‌گری بخواهند به عنوان تعریف لحاظ شوند باید دارای شرط پایستاری ۱ ویتگنشتاین در تراکاتوس ایده‌ای کاملا متفاوت. آرائه می‌دهد: او تنلاش می‌کند نشان دهد چگونه صدق‌های منطقی با کاربست ثوابت منطقی تولید می‌شوند. از نظر وی بدون این‌که بخواهیم نگران معنی و مفهوم ثوابت منطقی باشیم گزاره‌های منطقی را می‌توان صرفا بر اساس  ۰ بررسی و نقد نظرهای گنتزن و هکین درباره نقش قواعد ساختاری و عملگری .. ۲ برای پاسخ به این مسئله که چرا قواعد منطق محض (10810 0۵) باید دارای این ویژگی‌ها ۳ در خصوص اين‌که این شرط چگونه مانع ورود قواعد عمل‌گری معیوب به استدلال می‌شود ۶ روشن است که تغییر معنای دیگر ثوابت به علت تغییر در کارکرد آن‌ها به تبع تغییر در قواعد ۵ زیرا همان‌گونه که بیان شد شرط پایستاری مانع ورود ثوابت منطقی معیوبی می‌شود که سیستم ٩ براندوم نمی‌پذیرد که غیرپایستار بودن یک عمل‌گر هميشه امر نامطلویی باشد: داشتن استنتاج‌های جدید در میان جملات قبلی می‌تواند خیلی مفید باشد. ۲05 [1ز3-3 3/۵60 و1160 موی[ 0۸116 اک .(1968) بش۸ .ظ معقافعسهطظ 86۰ 100201 ۰7 و0ع7 /۳۵۵ معمنقهه ۷ .1۳ ها امعم جقامعنل عط1 .(1996) .۷٩ بصمصاعظ 6۰ 10٩ ,22 ۷۵1۰ ,کتفو ۸10 ,علاط فص علصماظ ما1 .(1962) .0 31۰ وصقصاهظ 0117711100716711 2180006 ۵1۵ ,1۵6۹۵/118 1603008 لاه از م1 .0998 بط مصملصععطظ ,10۵ ٩ 704 206 2006 ,اف ههام هه کاصماعمد0ه آمعزوماآ* .(1989) ۶ بسع10 ۷۵[۰ و1607 0007 10 106107 13110182 10000۵ .(1988) 6 بش مطصنلهعد0 دنز اجره 12105آحز ۵7 ,20۳۵ ۸8۵/۵3102 متام فص فلدم۲ وصمصسقل1 ۰۷۷۵۵۶ .(2011) .5 ۳10۳۵۵ ,8 ۷۵۱ بعزع0] 11001816 کاع 170 1 1631180105 0164 سک (981ل0) 34 0 مجقطاطاقی ]۱۸۵7167 0121050011160 ۸0۳16۵۱ منصصناعفعل هزوم ماد حصو‌ناهعناده 1" .(1964) ۶۰ مطعقاص6 :100 ,(.60) 52۵00 36 000260 00۵ 7و کومووط ملعم 726 .(0969) 6 مطقا60 ۱ ۸۷۵/۱۴6۶ ,0۵ ۷۰ .ل صز ,افعتا ص56 وصه جماصرد کاز معزعما حععصنز]* .(1995) ۰ .7 لقن 6۰ .310 ,76 ۷۵۰٩ رانا ۵7 ۵7 776 منوا دز اهط/۷* .(1979) .1 هام۲۳ .[ ۷۷51 یک اوز وله 1۱1۵/1107 60۱۱31106 :0 2/0160 .(1970) .3 1/6 8۰ بواژهته نت ولو مطا ۲ ,۳۳۵۵/7760 ۸ 5 .(2008) ماما ۷۰ .ل وه یگ و۸ ,13 ۵۰ ۳ع زان ۵ +حعزعم 1 ۵ اک .(2002) ۳۰ مژامه۳ ,01۵0 که وطم‌معمانطم عطا ۵ صوناس مدمه ۸ نعزوما که همداعولاد عطا 0۵ .(1885) .5 0 ب6عتزه۳ 1 1086 لهعزدقداه وصه عناعنصوناناصن 1 نصمتاهمتصناه کبه آمسهنها5* .(2000) ۳۰ ص۳۲ .27,310 ۷۵1۰ ,171686 نگ م۰ /وعطا تمصع ج ۶و معلز عطا 0۵* .(1974) .0 ,۳۵۵۵ ۰ 310 ,21 ]۷۵ ,کزقن ۸710 اعکلع زا -ع مک اوطاهسد ۵ط ۲ ب(1960) .31 بش۸ ,۳۵0۵ 8120100/1 انکوظ بعع 11270 ۵7 0110 هکل آم ارهاظ مه هم ۸01001 .(2012) مک مفقعظ 0 ,700۵ 776 ,تانق منجطاعصصرد مصونامع ۵11 تعنوما عزفطظ* .(2000) ب۵ 6 مگ 0 عع777 ,(.6۵4) قاله7 .ا< .ظ هل بافعاممیگ عناع 00 ۰۳۵-1 .(2014) .۳ دنه الم ما5 -63/000 2014/0 سک /کع نطه /س 60 ماد مادام //نماط) اه بوامرم‌عماناط 7 مهنمعمماعین و 00 ط ,هم نصناه-امه که عصونی‌نامرمد عصمک +وحوعطا ۳۳۵۵۳ .ر0977) 1۳ مق طاصاط زگ 6 ٩ :۳۳۵۲2202۲8 موعانهگ .ل 1۰ صز واوانانط نم اعل فصده خمعصسانها۳* .(1958) بل 1۰ مبوعانهگ 86 ,1936 ۱۵ 1923 0 ۳005 060 آه وم [و 0 6 00 .(1956) بش مطاقعه1 .5 ۲1۵6000 :0۳00 ,(+فصع) 0ع ۷۷۵۵۵ ۳۳۰ ۰[ جک 16/00/0 ,52071۵0111 1 0065 :01168 1161021101116011 ,3001071763 علوم1 .(1983) بخ فا ددع۳ وان تال 0 ۰ 7۵ 60160100 ۵ :21108 0۵ 20005 آمعنامه ۶1 .(1976) هام0 ۳۰ ۷۷۰ هه ما ۷۹۵۵۰ آهمزعم1 عطا مه عسنصمعد عطا وصه کعناصمصوی عناع دمم ج که ععلز ۵ط1 .(2000) 1۳3 معصنکسد ۷ 5 .۳ .8 هه م8۳ .۳ 0 بکلو‌ مود وان موم هس70 ب(0961) طنعاعصع ۱ آزعهظ :ععاها5 #عانصتا برمعصها) ع عمش بل ی کرو ما16 مارح ما۶ .(1986) تحص

گنتزن قواعد سیستم منطقی را به دو دستة «قواعد عمل گری» و «قواعد ساختاری» تقسیم می کند. مقصود وی از قواعد عمل گری، قواعد معرفی و حذف یک ثابت منطقی است. قواعد ساختاری بیان کنندة ویژگی های مبنایی یک استدلال است به گونه ای که هر تغییری در آن ها سبب تغییر کل سیستم می شود. وی در آثار خود به این نکته اشاره داشته است که معنای ثوابت منطقی صرفاً از طریق قواعد عمل گری قابل حصول است این نکته زیربنای رویکرد استنتاج گرایی به معناداری ثوابت منطقی است. چرا قواعد عمل گری و ساختاری مجموعاً به عنوان تعریف ثوابت منطقی لحاظ نشود؟! پیکاک با این پرسش مبنای رویکرد استنتاج گرایی را به چالش می کشد. ایان هکین در پاسخ به این ادعا، استدلال می کند که پذیرش ایدة پیکاک، منجر به عدم پایستاری خواهد شد. در این مقاله پس از بررسی دقیق مفهوم قواعد ساختاری و بیان تمایز آن با قواعد عمل گری، استدلال هکین را ارزیابی و نقد خواهیم کرد و در نهایت راه کاری برای مسئله ارائه می شود.

421330

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی نقش رضایت از زندگی در پیش‌بینی خشم در محیط مدرسه در بین دانش آموزان دختر و پسر متوسطه دوره اول شهرستان سراوان بود. بر اساس یافته های تحقیق. رضایت از زندگی باعث کاهش خشم دانش آموزان در محیط مدرسه می شود. به عبارتی هر چه رضایت از زندگی دانش آموزان افزایش یابد. خشم در محیط مدرسه آنها کاهش خواهد یافت. با درنظر گرفتن این موضوع که محقق تا زمان اتمام این پژوهش هیچ گونه تحقیقی که در برگیرنده هر دو مولفه رضایت از زندگی و خشم در محیط مدرسه باشد. را در پایگاه های اطلاعات علمی داخل و خارج مشاهده نکرد. بنابر این در مقایسه نتایج این پژوهش با نتایج تحقیقات مشابه صرفا به تحقیقاتی که فقط شامل یکی از دو مولفه این تحقیق باشد. اکتفا شده است. بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده خشم در بین دانش آموزان تابع متغیرهای مختلف می باشد که می توان به نتایج پژوهش های آموزش تنظیم هیجان و کنترل خشم (کاربخش راوری و سهرابی» ۰۱۳۹۵ آموزش کفایت زندگی در کاهش پرخاشگری (واحدی, فتحی و اسکندری, ۱۳۸۵)» ارتباط بین عزت نفس, خشم مدرسه و رضایت از زندگی (ساکار و کاراتاس, ۲۰۱۷)» متغیرهای تاثیرگذار بر  ۱۹۶ مجله مطالعات روان شناسی تربیتی, شماره ۳۷ بهار ۹۹ خشم نوجوانان (استیفلر» ۲۰۰۸)» ارتباط تنظیم احساسات و خشم (کانتاردی !» ۲۰۱۹)» خشم و تجاوز در بین دانش آموزان فلیپینی (کامپانو و ماناکاتا ۲۰۰۶) اشاره نمود. یافته های تحقیقات مذ کور نشان از وجود ارتباط منفی و معکوس متغیرهای مورد مطالعه و خشم دانش آموزان يا نوجوانان دارد که از این لحاظ با نتایج پژوهش حاضر همخوانی دارد. به عبارتی به کارگیری برخی عوامل باعث کاهش خشم در محیط مدرسه می شود. همچنین نتایج برخی پژوهش ها دلالت بر وجود ارتباط بین رضایت از زندگی دانش آموزان با متغیرهای متعددی دارد که از آن جمله می توان به پژوهش های. رابطه رضایت از زندگی و گرایش به ناهنجاری های اجتماعی, (فیروزی زرگر و علمی. ۱۳۹۲)» ارتباط رضایت از زندگی با تنهایی و حمایت اجتماعی» (آدام سوزاک و سرگین» ۲۰۱۵)» ارتباط هوش هیجانی و رضایت از زندگی. (علی بابایی» ۲۰۱۵)» ارتباط رضایت از زندگی و استرس درک شده (آلینه و گریندیج» ۲۰۱۰۰)» ارتباط تنظیم عاطفی و رضایت از زندگی. (اسماعیلی نسب. اندامی و مخملی» ۲۰۱۹)» ارتباط بین رضایت از زندگی و هیجانات تحصیلی, (فدیلا و همکاران: ۲۰۱۸)» تاثیر رضایت از زندگی بر رویدادهای استرس زای زندگی» (سالدو و هیوبنر» ۲۰۰۶)» اشاره نمود. نتایج تحقیقات مذکور وجود ارتباط منفی بین رضایت از زندگی و متغیرهایی مثل استرس و ناهنجاری های اجتماعی که ماهیت منفی دارند. را نشان می دهد که از این لحاظ با نتایج پژوهش حاضر همخوانی دارد. و در مواردی که متغیر مورد مطالعه ماهیت مثبت دارد بین آنها و رضایت از زندگی رابطه مثبت نشان داده شده است که از این لحاظ با نتایج پژوهش حاضر نا همخوانی دارد. بنابر این می توان گفت رضایت از زندگی باعث کاهش متغیرهای با ماهیت منفی همانند خشم دانش آموزان در بر اساس نتایج بدست امده می توان گفت هنگامیکه دانش آموزان احساس کنند که زندگی آنها در بیشتر جنبه ها با ایده آل های مدنظر آنها تطابق دارد و فکر کنند آن چیزهایی که در زندگی خود می خواسته اند. به دست آورده اند. و تمایلی ندارند که در زندگی به ۰ ,ق۳810 ۵۶ وس ,68160 061 .1 86020 مس 1۳0620 م۸ مفلتقاط00 ۱۰  [ تفش رضایت از زندگی دز پیخیریتی خشم در سحیط عدرته ۱۹۵ ا عقب برگردند و چنان که این امر مقدور بود به دنبال تغییر یا عوض کردن چیزی نخواهند بود. و به طور کلی این احساس را دارند که زندگی شان عالی بوده و رضایت کافی از زندگی شان دارند. آن گاه در محیط مدرسه به هنگام مواجه شدن با شرایطی که باب میل آنها نیست. کمتر عصبانی می شوند. شرایط خواسته یا ناخواسته ای در محیط مدرسه ممکن است برای هر دانش آموزی پیش بیاید. از آن جمله رفتار سایر دانش آموزان رفتار و عکس العمل های معلم و مسئولین مدرسه و یا شرایط محیطی استرس زا که هر کدام می تواند باعث شود تا دانش آموزان لحظاتی را با ناراحتی و عصبانیت سپری کنند. یافته های پژوهش مبتی بر این موضوع است که در صورتی که دانش آموزان احساس رضایت از زندگی بهتری را تجربه کرده باشند در مقابل شرایط نامطلوب عصبانیت کمتری از خود نشان خواهند داد همچنین نسبت به محیط مدرسه دلسردو بی حوصله نخواهند شد. به طور کلی می توان گفت که دانش آموزان هنگامیکه خشم در محیط مدرسه را تجربه می نمایند. این امر ممکن است سبب به وجود آمدن معضلاتی برای دانش آموزان شود. این موضوع به نوبه خود بر روی انگیزه تحصیلی, داشتن روحیه خوب برای یادگیری» پیشرفت تحصیلی آنها تاثیر منفی خواهد داشت. انگیزه و داشتن روحیه مناسب عاملی اساسی در پیشرفت تحصیلی و تعلیم و تربیت دانش آموزان است. لذا توجه به رضایت از زندگی دانش آموزان می تواند خشم در محیط مدرسه را کاهش داده و به دنبال آن بسیاری از ناهنجاری های رفتاری دانش آموران را برطرف نموده و یا کاهش دهد. رضایت از زندگی همچنین می تواند. محیط مدرسه را به پایگاهی امن و مناسب برای دانش: آموزان جهت انجام فعالیت های آموزشی تبدیل سازد. تا معلمان بتوانند به دور از تنشاهای بی مورد به انجام وظایف خود پپردازند. لذا پيشنهاد می شود مدیران مدیران مدارس با تمرکز بر تاثیر رضایت از زندگی بر رفتار دانش آموزان, ضمن برقراری ارتباط بیشتر با اولیای آنها توجه بیشتری به احساسات دانش آموزان نموده. تا از اين طریق بتوانند ناهنجاری های رفتاری آنها را کاهش داده و موجبات پیشرفت تحصیلی و اخلاقی آنها را فراهم نمایند.  ۱ ۱۹۹ مجله مطالعات روان شناسی تربیتی, شماره ۳۷ بهار ۹۹ .اناری» آسیه؛ مظاهری» محمدعلی و طهماسیان» کارینه,(۱۳۹۶). عوامل خانوادگی مرتبط با رضایت از زندگی دخحتران نوجوان» راهبرد فرهنگ, شماره سی ام. ۳۶-۷ ۲.فیروزی زرگر, عدالت؛ محمود علمی: (۱۳۹۲)» بررسی رابطه رضایت از زندگی ‏ وگرایش به نابهنجاری‌های اجتماعی در بین جوانان شهر پیله-سوار؛ مطالعات جامعه شناسی. 1۳۹۳۳۳۳۸ ۳قهرمان » آرش,(۱۳۸۹).بررسی مفهوم رضایت از زندگی و سنج آن در میان دانشجویان دخحتر و پسر. پژوهش» جوانان؛ فرهنگ و جامعه, شماره 5 بهار و تابستان» شماره 5 از صفحه ۸۱ تا .کاریخش راوری» مطهره و سهرابی» فرامرز(۱۳۹۵). اثریخشی آموزش تنظیم هیجان بر کنترل حشم و "سبک‌های مقابله‌ای دخحتران ابندایی مدارس شهر کرمان.پایان نامه 4 گلچین, مهری. ۳۸۱ تمایل به پر ساشکریا در نوجوانان ونقش حانواده. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خحدمات بهداشتی- درمانی قزوین. شماره .۲۱ جلد 17 شماره ۱ صفحات ۶۱-۳7 ٩.ملکی» صدیفه؛ فلاحی خشکناب» مسعود؛ .ره گوی».ابوالغضل«و رهگذر, مهدی. (۱۳۹۰). بررسی تاثی رآموزش گروهی مهارت کنترل خحشم بر پرخاشگری دانش‌آموزان پسره ۱۳-۱ سال. ۷واحدی» شهرام و فتحی آذر » اسکندری. (۱۳۸۵). آموزش کفایت اجنماعی در کاهش پرخاشگری پسران پیش دبستانی. فصلنامه اصول بهداشت روانی. سال ۸ شماره ۳۱ و ۳۲. [ 05 ]3 121۳۵۲ ۹۵ 1۲۵۵۲" (2015) ۰ م۲1وع5 بک بگ 8.۸202 [ 0019 ۵۱۳۵۵۲۱ ماط 361010 ۸۳۵ ۳٩ روشک ۸ .ر2015) .2۳ معنه‌ 9.۸ )3 ,( ۳7 ۳۲۵۲۳۵۵۳ ۳76010 ۹۵ 00ع 0 م۳7 مشک 1 776 .(2010) .2 ,0766۲1096 6 .۳ ,۸110016 1 10۸1160۳6 [ ,70۵ .80780005 1 5067۹ ۳۷۵۲۹9 ۵۲۵۳۵ ۹۳6۹۶ ۲6۲۲۵۷۵۵ 0۳۵  ۱ نقش رضایت از زندگی در پیش‌بینی خشم در محیط مدرسه ۱۹۷ ا 6 ۲۵ ۵۲۲۲۵۵۳۵۶ ۳۲۵۲۲) .(2007) ۷۰ ,7707710 ۶ وگ س) ,11.106 ۸ :0۶۳ 1۳ ۹99۲6۹۹10 ۵۱۵ ۵۳9۵۲ ]۵۹ ۵۵9۵۱۵۲۳ ۹۵ 0336331۵ 52۳001 ,521۳-۳516611 ۸001036005۱ .(2017) 2 ,۳0۳۵05 6۶ وگ ۳۰ 12.000 5,۵۵1 7۳۵۲۳۰ ]۵ 8۳۵۵00۲۹ 8 000ع0] 5015 ۲۵ ۹۳۵ ۸96۲ 1 م-۹ ۸96۲ .(2004) .1 ,1100606 6۶ .۳ بل ,0 13.000 5011001 7۳۵1۲ [٩ ۳۲۵۵11۵۲۹ که 50030600 16 ۹۳۵ ۸967 آ00 5 -187 ,(8)7 ,2۳06166 ۹۲۵ 30۷۵0۲ ]٩ ,70۵ ۳۵ 1۸ 5۹5000 40 001ع5005]0 176 0۳۸967 3016 70۵ .(2017) .8 .0 16.060 56۳001 ]۵ 7626165 16 ۳:۵1 1۳۲۵01609 5655 1۸ و م0 6 0 11۳019 0۲۵۲۶ ۸۲96۲ .(2017) .17 ,۳21 6 یگ کل 17.09۶ 5 060 :۳۵۲60 1 021076 وسام ۵۵۳ ۵۲۳۵۲۶ ]٩ 5۵500۳ 190-4 ,104 ,5عع71ع ]27 [ ۵10۵[ ۹۵ ۵۲۹۵۵۱۵ 11۵1۵۲2۰ 096 ۰ ,۳۵۲1710 یگ وس ,۳۵160 061 ول ۳67120 دس 711110670007 مش دل18.0071070 1 ۳۳۵7116۲ 00115۰ 11011071 و۵۳ ]۹ ,۹۵۲۳۵ ۵ 1 2۳۳۵۳ 0۵۳۵ ,۳۵۹9۶۰ ۵ ونانطه 7۳6 .(2010) ۷۷۰ 6 ,16۷6۲۹۵0۲ 6 مش لها وگ ,19.086 6 .(1985) .5 071]00 ک ول 107967 مش ۳۳۳۵۳۹۶ وش 6۲ 20.706 -71 ,49 ,۸۹56531716711 267501۵1100 ]0 ,70۵ +516 6 ۷/1۵۳ ]500 .(2016) .۸ ,17000101 به مش ولا0۹ ۸۵0 32 مطه‌که عمط 21 07 :5067 ۱۷۵۲۹1 13 00 ]5۵5 116 0۵ ۲9۷,۵10 ۳۱۵10 ۳6۲1907۳ .(2018) .7 .آ ,17500 :6 وگ ,1705110 2 ۷۷۰ بط 22۳۹۵10  ۱۹۸ مجله مطالعات روان شناسی تربیتی. شماره ۳۷ بهار ۹۹ 4 ۵۷۸۲ ]۹ ]70۲۳۵ 10۲ع0 ]۹۵۶ 16 و۲ ۷۵۲۶ ۲۵۲۵۲۲ ۷۳۵ 40 ۳057106 .(2000) .7۰7 ,7076650 بگ م۸ 70763650 2 26.200 7068 .(2008) 8۳۰ و ۷۵1018 وک ,776006۲ ملگ و 2711000 ,706 16 707 ول و7007 و8 و9 7۸۵10۳ م67 701277 یگ 6 و ط0 28.۳0۲ 40 ۵۵1/۸۲ ]۵۳۵ ۵۱۲ ۵۱ 1۳۹6۲ 1۹ ۹۳۵ ۹۵۵۵۲۹۶ ۷۳۵۲9۲۵۵2۵۲۵ ۴ 70 .(2009) 7 ,رط6:71/011 وش بط وع 121 سل سس و10ع29.0۳0 [ ۳۱۷۵۲۹10 11۵10 ۵967۰ ]٩ ۵00۲6۹510 136 1۳۵۵۵ 13۵۳ ۷۵۳1016۹ [۲۹۷۲,۵۳۵۹۵,1۵9[۵ ۵۲۲ 0۷۵۲۳۹ 116 آسا 5۳۵۹۶ ]٩ ۹5ا2]0 ۵ 1۵۵۲۵۱۵

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی نقش رضایت از زندگی در پیش بینی خشم در محیط مدرسه بود. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری عبارت بود از کلیه دانش آموزان مقطعمتوسطه دوره اول شهرستان سراوان به تعداد 7054 نفر، که از میان آن ها 248 نفر به روش تصادفی خوشه ای انتخاب به عنوان نمونه پژوهش انتخاب گردیدند. ابزار های گردآوری داده ها عبارت بودند از پرسشنامه رضایت از زندگی دینر و همکاران (1985)، و پرسشنامه چندبعدی خشم مربوط به مدرسه اسمیت، فورلانگ و بیتز (1998). پایایی پرسش نامه ها با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 81/0 و 79/0 محاسبه شد. از ضریب همبستگی پیرسون، و رگرسیون خطی جهت آزمون فرضیات پژوهش استفاده شد. یافته های پژوهش نشان داد که بین رضایت از زندگی و خشم مربوط به محیط مدرسه رابطه معکوس و معنادار وجود دارد، و رضایت از زندگی می تواند خشم در محیط مدرسه دانش آموزان را پیش بینی کند.

514679

۲ استادیار گروه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه فرهنگیان البرز 2[/2000.2077) 13130112720187 ۴ نشريه پویش در آموزش علوم انسانی دانشگاه فرهنگیان؛ شماره ۲۸ / پاییز۱ ۱۴۰ در بیشتر جوامع» دین نقش مهمی در شکل‌گیری نهادهای اجتماعی ایفا می‌کند. به اعتقاد امپل دورکیم دین باعث حیات‌بخشی, خوشبختی بخشی و انضباط بخشی اقراد بجامعه می‌شود وا این طریق, ایام و هسبستگی اقنامی را یقاس ی کند اخلاق و قواعد جمعی است. علاوه بر این دین سرچشمه اصلی هنجارها و ارزش‌های اجتماعی است. بدین ترتیب زندگی اجتماعی همواره با دین‌دارانه زندگی‌کردن انسان‌ها همراه بوده است. کمتر جامعه‌ای را می‌توان یافت که بدون اعتقادات ماورایی و زندگی دینی باشند. همواره انسان‌ها در طول تاریخ به تأثیر نیروهای ماورایی بر زندگی خودباور داشتند و این باور جمعی, منجر به زندگی دین‌دارانه در جوامع انسانی شده است (روحالامینی۱۳۸۸۰: ۲۲۳). دین‌داری يا زندگی دینی به بیان کلی یعنی داشتن اهتمام دینی به‌نحوی که نگسرش؛ گنرایش و کنش‌های فردی را متأثر سازه (هیمل فارب»,۱۹۷۷: ۶۰۶) به‌عبارت‌دیگر زندگی دیّنییعنی تأثیر و تجلی کم یا زیاد دین در ذهن روان و رفتار فرد است (شجاعی آزند۵۲۳:۱۳۸۴۰). دین از طریق شکل‌دادن به زندگی فردی و اجتماعی. سبک,زندگی خاصی را برای سعادت و سبک زندگی خاصی را در افراد پدید می‌آورد و چارچوب معینی از زندگی را برای او مفقس می‌مازد: ذر چاسه ایرآ نیز ین نققل, مهم در حییات آجتساعی آیزانیآن ایفا می‌کند. ساختارهای خویشاوندی, سیاسی» فرهنگی و تربیتی بر اساس آموزه‌های دینی شکل گرفته‌اند. زندگی دینی توسط نهادهای فرهنگی و اجتماعی همچون خانواده و نظام تعلیم‌وتربیت تبلیغ و تشویق می‌شود. به همراه خانواده یکی از مهم‌ترین وظایف نهاد آموزش‌وپرورش رسمی انتقال ارزش‌ها و هنجارهای دینی به نسل‌های آینده و درونی‌سازی این ارزش‌ها و هنجارها در دانش‌آموزان و فراگیران نظام تعلیم‌وتربیت رسمی است (شارع پور۱۳۸۶۰: ۲۰) در این میان معلمان به‌عنوان انتقال دهندگان اين ارزش‌ها و هنجارهای فرهنگی و دینی نقش مهمی را ایفا مشترک فرهنگی و اجتماعی در نهاد تعلیم‌وتربیت محسوب می‌شوند (دورکیم:۱۳۷۶ واکاوی تجارب زیسته دانشجویان دانشگاه فرهنگیان از زندگی.../ محمودمحمدی ۱۵۵ :۴) بنابراین برای آنکه انتقال فرهنگی در نظام تعلیم‌وتربیت به‌درستی صورت پذیرد لازم است که معلمان یک جامعه از افرادی انتخاب شوند که نسبت به دیگر افراه چاسقای تماق و امذبوااری اسوظر وان سای و مفبارسای آچق اس و فرهنگی برخوردار باشند. اعتقاد به آرزش‌های مشترک وعمل به هنجارهای دینی و نیز باور به آنها بایستی در متقاضیان شغل معلمی دروقی شده باشده ما انتقال و آموزش این غیراشفرهگی بهاقسل‌هاق آینده:با موفقیت اتچام شود. در هسه جوافیع نیز در انتخاب و گزینش معلمان به میزان تعلق و تعهد آنان به اعتقادات. پاورها و اعمال مشترک اجتماعی و دینی توجه می‌کنند. در جامعه ایران نیز دانشگاه فرهنگیان که متولی تربیت‌معلم محسوب می‌شود. بر گزینش و تربیت دینی متقاضیان شغل معلمی تأکید ویژه‌ای دارد. در ماده یک اساسنامه دانشگاه فرهنگیان یکی از اهداف از تأسیس دانشگاه این‌چنین بیان می‌شود: هدف دانشگاه فرهنگیان تأمین و تربیت معلمان, مدیران» مربیان» کارکنان و پژوهشگرانی مومن و متعهد معتقد به مبانی دینی و ارزئشن‌های اسلامی و انقلابی دارای فضایل اخلاقی و ارزش‌های والای انسانی کارآمد و توانمند در طراز جمهوری اسلامی ایران است همان‌طور که در اساسنامه دانشگاه فرهنگیان ملاحظه می‌شود تربیت دینی دانشجو معلمان و آموزش آنها باتوجه‌به ارزش‌ها و هنجارهای دینی و فرهنگی موردتوجه سیاست‌گذاران این دانشگاه قرار دارد. دانشگاه فرهنگیان به‌عنوان متولی اصلی تربیت‌معلم در جمهوری اسلامی ایران وظیفه تربیت‌معلم در تراز جمهوری اطاصی با تاررانوجیه ارت هی وا وان بابت ووای ای چاسه ارای تلقی می‌شود تربیت‌معلم دیهن‌هالا و کظدین یکی لو اولویت‌هایی. اصلی دانشگاه فرهنگیان به‌حساب می‌آید. بدین ترتیب تربیت دینی و آموزش‌های فرهنگی به متقاضیان شغل معلمی از اولویت‌های مهم دانشگاه فرهنگیان به شمار می‌اید. بر همین اساس است که هرساله در گزینش دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان علاوه بر کسب حداقل رتیه علمی ,در امتخان کنک ور داوطلیان شغل معلمی از نظر تخصصی, روان‌شناختی و صلاحیت‌های تربیتی و نیز اعتقادات دینی و ویژگی‌های اخلاقی و اجتماعی مورد مصاحبه و ارزیابی قرار می‌گیرند. در این میان به نظر ۶ نشريه پویش در آموزش علوم انسانی دانشگاه فرهنگیان؛ شماره ۲۸ / پاییز ۱۴۰۱ می‌رسد صلاحیت‌های دینی و اخلاقی از شاخص‌ها و معیارهای اصلی و مهم در انتخاب و گزینش دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان به شمار می‌آید. بنابراین رصد و شناخت وضعیت دین‌داری دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان به‌عنوان معلمان آینده» یکی از ضرورت‌های اصلی این دانشگاه است که به نظر قی‌راسد: گمنت راهان پرداختهشسده انست.اسیاس ی گذاری ورترناه ری افرهنگیی و تربیتی در دانشگاه فرهنگیان مستلزم شناخت دقیق و عمیق از وضعیت دین‌داری دانشجویان این دانشگاه است. تا زمانی که سیاست‌گذاران فرهنگی دانشگاه شناخت و آگاهی دقیق و عمیقی از وضعیت فرهنگی دینی دانشجویان خود نداشته باشند هرگونه سیاست‌گذاری در این زمینه می‌تواند به اتلاف وقت و هزینه منجر شود و به نیازهای فرهنگی واقعی دانشجو معلمان پاسخی داده نشود. هدف این مقاله پاسخی به این ضرورت است. این مقاله تلاش می‌کند با بررسی تجربیات دینی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان برخی از این تجربیات.دینی را نشاق دهد. بررسی تجارب زیسته دانشجویان از زندگی دینی توصیّف"عمیق و دقیقی از لدایتن‌داری آنان را در اختیار پژوهشگران تربیتی» علاقه‌مندان به تربیت‌معلم و مدیران و کارگزاران فرهنگی و تربیتی دانشگاه فرهنگیان قرار می‌دهد. قدم.اوّل در برنامه‌ریزی‌های فرهنگی و تربیتی شناخت وضعیت موجود و هدف‌گذاری برای.رسشیدن به وضعیت مطلوب است. این پژوهش تلاشی است که"از طزرینق بررّسی و تحلیل تجارب زیسته دهد. براین‌اساس سوال اصلی این مقاله این است که تجارب زیسته دانشجویان زندگی دینی همواره موردتوجه پژوهشگزان دینی قراز داشته است. به‌طوری که پژوهش‌های نظری بسیاری برای ساختن مدل‌ها شاخص‌ها طیف‌ها و گویه‌هایی برای سنجش و اندازه‌گیری دین‌داری افراد مختلف جامعه انجام شده است (استارک و گلاک:۰۱۹۶۵۰ هیمل فارب۰۱۹۷۵۰ برگر ۱۹۶۷؛ سراج زاده ۰۱۳۸۰ شجاعی زند۱۳۸۴۰). برخی تحقیقات تجربی و عملی نیز بر اساس این پژوهش‌ها تلاش کرده‌اند به سنجش دین‌داری گروه‌هایی از جامعه بپردازند. (میرسندسی. ۱۳۸۳٩ واکاوی تجارب زیسته دانشجویان دانشگاه فرهنگیان از زندگی.../ محمودمحمدی ۱۵۷ دهقان عفیفی۱۳۹۲). اغلب تحقیقات تجربی که در حوزه دین‌داری انجام شده است یا تلاش کرده‌اند به عوامل موّئر بر دین‌داری گروه‌ها بپردازند و یا به سنجش میزان دیداری در بین گروه‌هایی مختلف پرداخته‌اند. اما مهم‌ترین نقدی که می‌توان بر این پژوهش‌ها وارد ساخت این است که بر اساس یک مدل و مفاهیم از پیش تعیین شده به بررسی دین‌داری پرداخته‌اند. یعنی بر اساس شاخص‌ها و مفاهیم از پیش تعیین شده تلاش کرده‌اند ابعاد دین‌داری افراد مشخصی از جامعه را بسنجند. این پژوهش‌ها بیشتر از نوع کمی بوده و تلاش شده است بر اساس یک مدل از پیش تعیین شده و در قالب پرسش‌نامه‌ای با سوّالات بسته و مشخص به بررسی دین‌داری افراد جامعه پرداخته شود. مطالعات کمی و پیمایشی از دین‌داری اگرچه می‌تواند اطلاعات گسترده و وسیعی با قابلیت تعمیم ارائه کند؛ اما در شناخت عمیق و درک دقیق دین‌داری افراد جامعه ناتوان است؛ بنابراین استفاده از روش‌های کیفی و مواجه نزدیک و مستقیم با افراد موردمطالعه می‌تواند آگاهی و درک عمیق‌تری از شناخت و اطلاع از جامعه مخاظل بندون آشنتایی از شیوه زیست. تجربیات. احساسات و نگرش‌های آناق ممکن نیت ین از روش‌های کسب اطلاع از جامعه مخاطب بررسی تجربیات زیسته آنان است. محقق کیفی به دنبال پیش‌بینی حوادث آینده نیست؛ بلکه چگونگی فهم جهان از سوی سوزژه‌ها برای او ارزشمند است (عطاران۳۱:۱۳۹۵۰). بیان تجربیات زیسته و روایت‌هایی که مخاطبین از شیوه زندگی و زیست خود بیان می‌کنند می‌تواند اطلاعات ارزشمندی برای پژوهشگران تربیتی و آموزشی قرار دهد. براین‌اساس این مقاله تلاش می‌کند به بازنمایی برخی از تجربیات زیسته دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان از زندگی دینی بپردازد. جامعه آماری مورد پژوهش در این مقاله دانشجویان دانشگاه فرهنگیان البرز بوده است. نمونه‌گیری بر اساس هدفدار از دانشجویان علوم اجتماعی پردیس امیرکبیر دانشگاه فرهنگیان البرز انتخاب شدند. نمونه‌گیری در روش‌های کیفی معمولا بر اساس نمونه‌گیری هدف‌دار بوده و لذا نمونه‌ها بر حسب معیاری متناظر با سوّال پژوهشی برگزیده می‌شوند. این بدان معنا است که نمونه‌ها چنان متجانس ۸ نشريه پویش در آموزش علوم انسانی دانشگاه فرهنگیان؛ شماره ۲۸ / پاییز۱ ۱۴۰ است که تخارب انسبتا مرقیط و مشفرکی از شرایطظ خاص ,و خادنه با وظیعیت ذآرننن توصیه می‌شود که با ۵ تا ۲۵ نفر از افرادی که همگی پدیده موردمطالعه را تجربه روش تحقیق در این پژوهش از نوع روش‌های تحقیق کیفی! است و در سطح توصیف و تحلیل به تجربیات زیسته؟۲ دانشجویان دانشگاه فرهنگیان البرز می‌پردازد. براین‌اساس تلاش شد تجربیات زیسته ۲۹ دانشجویان رشته آموزش علوم اجتماعی دانشگاه فرهنگیان از زندگی دینی جمع‌آوری شود. دانشجویان در مصاحبه‌های روایی به بیان خاطرات. احساسات و تجربیات نظرات و دیدگاه‌های خود از زندگی دینی پرداخته‌اند. سن پاسخگویان بین ۱۸ تا ۲۲ سال بوده و همه دانشجویان از جنس مونث انتخاب شدند. همه نمونه‌های انتخاب شده در رشته آموزش علوم روش جمع‌آوری اطلاعات روش مصاحبه روایسی" اسست و روش تحلیل, روش تحلیل یک بدا ر قاس ۳ است. پس‌پاز جمع‌آوری داده‌ها از طریق مصاحبه‌های روایی بایستی داده‌ها مورد تحلیل و تفسیر قرار گيرند.. پدیدارشناسی مناسب‌ترین روش پدیدارشناسی به توصیف معانی یک مفهوم یا پدیده از دیدگاه عده‌ای از مردم و بر حسب: تجارب: زچسته: آنان, ار آن مورد خی فردارد (یوذلایی» ۹۸ ۳۱:۱۳): در این شسیوه پژوهش» پژوهشگر از طریق مصاحبه با افراد و مراجعه به متن مصاحبه‌ها و گزارش‌های مربوطه داده‌های لازم را درباره مراحل زندگی افراد و تجربه‌های آنان به دست آورده و همچنین نقطه عطف این تجربه‌ها را بازنمایی کرده و از آنها معنی بیرون کشیده می‌شود؛ بنابراین این روش تحقیق وقتی به کار می‌رود که پژوهشگر بخواهد تجربه‌های کسب شده یک فرد یا افرادی را در یک حیطه معین بازنمایی کند و از آنها به معنی‌سازی بپردازد (بازرگان۶۸:۱۳۹۵۰). بدین ترتیب پس از واکاوی تجارب زیسته دانشجویان دانشگاه فرهنگیان از زندگی.../ محمودمحمدی ۱۵۹ جمع‌آوری مصاحبه‌ها و پیاده‌سازی آنها اظهارت و گزاره‌های مهم دانشجویان از زندگی دینی استخراج شدند. پس از استخراج گزاره‌ها و اظهارات مهم تلاش شد اظهارات و گزارهای مخابه در یک مضمون مشخص ,طبقفیتدی شوت ممون: مفهومی بااسطح انتزاع گسترده‌تر از مفاهیم و آظهارات مهم است که می‌توان گزاره‌ها و اظهارات مهم مشابه و مشترک را در مضمون‌ها دسته‌بندی کرد. در نهایت همان‌طور که بیان شد در جمع‌آوری داده‌ها از روش مصاحبه روایی استفاده شد. در این مصاحبه‌ها از دانشجویان خواسته شد که تجربیات. نگرش‌ها و احساساتشان از زندگی دینی را در قالب متن‌های نوشتاری بیان دارند. در طول مصاحبه تلاش شد محقق دخالت کمتری در روایت‌هایی که پاسخگویان ارائه می‌کنند داشته باشد و تنها به سوالات احتمالی آنها پاسخ دهد و راهنمایی‌های کلی درباره تجربه دینی به آنها ارائه کند. دانشجویان در یک .مدت زمانی مشخصی تجربیات. نگرش‌ها و احساسات خودشان از زندگیدینی را در قالب متن‌هسای نوشتاری بیان نمودند. پس از جمع‌آوری داده‌ها به پالایش متن‌ها و شماره‌گذاری روایت‌ها و استخراج اظهارات و گزاره‌های مهم اقدام شد. اظهارات مهم» اصطلاحات و عبارت‌ها و مفاهیمی بودند که دانشجویاترالی ,بان تظ رات او اماساتشان از زندگی دیشی بیان داشته‌اند. پس ازآنکه اظهارات و گزاره‌های مهم متن‌ها مشخص شدند اظهارات و گزاره‌های مهمی که مشابه و هم معنی بودند در یک مضمون دسته‌بندی شدند. در تعیین مضامین اصلی هدف ادغام اظهارات و مفاهیم با معانی مشابه و مترادف احساس ۱ توکل و توسل به خدا در هر تصمیم ق و حضس ور ۲- در دل خود ایمان به خدا و دلبستگی به | ۱۲-۲-۱۰-۲- ۰ نشريه پویش در آموزش علوم انسانی دانشگاه فرهنگیان؛ شماره ۲۸ / پاییز۱ ۱۴۰ واکاوی تجارب زیسته دانشجویان دانشگاه فرهنگیان از زندگی.../ محمودمحمدی ۱۶۱ ۲ نشريه پویش در آموزش علوم انسانی دانشگاه فرهنگیان؛ شماره ۲۸ / پاییز۱ ۱۴۰ بررسی تجربیات دینی دانشجو معلمان نشان می‌دهد که اغلب دانشجویان در تجربیاتشان به حضور خداوند در زندگی‌شان اشاره کرده‌اند. دانشجویان مورد بررسی حظور نقداوند :در وقدگی‌شان ربا اظهازاتی همجوی انسان زا ادا اتردیکی به داز همراه همیشگی, یاد خداوند بودن» حرف‌زدن با خدا ناظر بودن خداوند. درد و دل با خدا حمایت خداوند. رضایت خداوند. بیان داشته‌اند. برای نمونه روایت شماره ۱۸ زندگی دینی را این‌گونه تعریف می‌کند: «زندگی دینی یعنی اینکه در دل خود ایمان,ذاشته بأقنیم کدخدا فبیقد هخست وبرسا و اعمال سا نظارهمی کنن از شر کاری به ما یاری می‌رساند. زندگی دینی یعنی دلبستگی به خدا حس آرامش و اعتماد به اینکه خدا بهترین‌ها را برای ما رقم می‌زند.» اغلب:ذاتقجوملمان آذعان کردهاتت: گذدر برخی از سواقج با نشها حرف می‌زنننه درد و دل می‌کنند و نزدیکی به خداوند؛را احساس.می کنند. روایت شماره ۲۱ نیز درباره حرف‌زدن و درد و دل کردن با خدا بیان می‌کند:«حس بنده بودن برای خدای قادر حسی است که انگار فزد در ان دنیا کشی را:دارد. کسی که همیشه مراقب اوست. هر کار کند دوستش دارد. کسی که گمش نمی‌کند. خدا برای بنده مثل مادر است برای کودک حتی مهربان‌تر » و روایت شماره ۷ نیز درباره رابطه‌اش با خدا بیان می‌کند: قانسان خداباور ملچوفگهلشسامرتنهایی نمی‌کند؛ چونخدا از رگ گردن به انسان نزدیک‌تر است و می‌تونی بدون ترس و استرس با کسی حرفاتو بزنی». روایت شماره ۱۶ نیز وجود خدا و دین را در زندگی‌اش این‌گونه بیان می‌دارد« باخدا بودن یا به عبارتیدین برای زندگی من خیلی مهم و ضروری است باوجود دین امیدوار می‌شوم و می‌دانم که خدایی است که هوامو دارد» حواسش بهم است و ناامیدی و تنهایی برمن غلبه نمی‌کند.» روایت شماره ۳ نیز حضور خداوند در یکی از دوره‌های زندگی‌اش را این‌گونه اظهار می‌دارد: «در سال کنکور زمانی که خستهمی‌شذم سعی می کرفم ,با عبات و مناچات یا نا آین ,خسگی را آزاقتم بیرون کنم و با سپردن نتیجه کارها به خدا روحیه می‌گرفتم و دوباره ادامه می‌دادم؛ چون می‌دانستم کسی هست که جواب تلاش‌هایم را خواهد داد .» بدین ترتیب اغلب دانشجویان دانشگاه فرهنگیان بیان داشته‌اند که حضور خداوتد در زندگی واکاوی تجارب زیسته دانشجویان دانشگاه فرهنگیان از زندگی.../ محمودمحمدی ۱۶۳ روزمره‌شان را احساس می‌کنند و این حضور موجب شده است که دین‌دارانه زندگی بررسی تجربیات دانشجویان دانشگاه فرهنگیان از زندگی دینی نشان می‌دهد که اکثریت آنها یک تجربه احساسی و عاطفی از زندگی دینی ارائه می‌کنند. برای مشال روایت شماره ۲۶ بیان می‌دارد که: «با فکرکردن به زندگی دینی و خدا کلی احساس خوب مثل عشق, امید. بخشش, آرامش» پاکی» شادی, رضایت به من دست می‌دهد.» اغلب دانشجویان بیان داشته‌اند که زندگی دینی برای آنان همراه با آرامش و امنیت روحی و روانی است. زندگی دینی برای دانشجویان همراه با ویژگی‌های احساسی مثبتی چون با امیدوار بودن, احساس خوشبختی و سعادت. حساس خوشی و نشاط گذار از مشکلاث و سختی‌ها بالابردن تحمل, امنیت. حساس پاکی و بندگی, اعتماد» توکل, دوری از استرس و فشار روانی» شیرین» لذت‌بخش, دید مثبت به افراد. عدم احساس تنهایی, اعتمادبه‌نفس, کمال, رضایت. بوده است. این احساسات مثبت"موجب آرامنش آزوحی و امنیت روانی در آنان می‌شود. برای نمونه روایت شماره ۵ بیان می‌دارد: «زندگی دینی حسی از آرامش و امنیت را برای من به وجود آورده که این آرامش برای من غیر از این زندگی وجود نداشته.» روایت شماره ۱۹ نیز تجربه‌اش از امنیت و آرامش حاصل از زندگی دینی را ین‌چنین بیان می‌کند: «دین بر کل زندگی من تأثیرگذار بود و هست. انجام عبادت و رازو نیاز موجب آرامش و احساس خوب در من می‌شود. دین و وجود خدا به من حساس امنیت و اعتماد و آرامش هی‌دمد"«اینکهمی‌دانم خدایی هست و بر اعمال من نظارت دارد احساس امنیّت خاطر توأم با ترس و اضطراب می‌دهد که باعث می‌شود بیشتر به اعمال و رفتارم توجه کنم. احساس لذت و اعتماد به نفسی که با روزه گرفتن به من دست می‌دهد یا احساس آرامشی که با هر بار شنیدن صدای آذان به من دست می‌دهد از تجربیات لذت‌بخش دینی من است.» بررسی تجربیات زیسته دانشجویان نشان می‌دهد که اکثریت دانشجویان زندگی دینی را نوعی راه‌ورسم زندگی و مجموعه از قواعد و قوانین برای زندگی بهتر ۴ نشريه پویش در آموزش علوم انسانی دانشگاه فرهنگیان؛ شماره ۲۸ / پاییز ۱۴۰۱ توصیف کرده‌اند. دانشجویان زندگی دینی را یک مسیر و راه درست برای رسیدن به هدف توصیف می‌کنند. بدین ترتیب دین با تعیین یک سری دستورالعمل‌ها و بایدونبایدها به زندگی انسان معنا و جهت می‌دهد. دانشجویان در تجربیاتشان. راه‌ورسم زندگی دینی را بااین مفاهیم توصیف می‌کنند:« اصول زندگی, تفکیک درست و غلط. چارچوب. قواعد خاص, مسیر درست. تشخیص درست و نادرست. تشخیص مسائل» پیداکردن مسیر ترس در برابر گناه» راه‌ورسم خوب زندگیکردن. هدف و معنای زندگی. میانه‌روی و تعادل, حساب و کتاب. روز قیامست. هدفمندی, برنامه‌ریزی» زندگی سودمند.» برای نمونه روایت شماره ۱۴ درباره زندگی دینی بیان می‌دارد: «دین تعیین‌کننده شیوه زندگی انسان‌ها است و هر دینی بایدها و نبایدها و هتهارها و آززش‌هایی,را ذاراست که چیروان, آن از این ,ذستتوراق پیروی .می کشهد دین جهت‌دهنده به زندگی انسان‌ها و معنابخش به زندگی این دنیایی است؛ دین و اعتقادات دینی آرامش دهنده به انسان‌ها و فریادرس انسان‌ها در لحظات سخت زندگی است.» برای برخی از دانشجویان زندگی.دیتی"عمتل به یکسری قواعد و قوانینی است که باعث سعادت و خوشبختی آنها خواهد شد. برای نمونه در رواییت شماره ۳ آمده است: «زندگی دینی بسیار شیرین و دلچسب است. وجود یک راه که درست و غلط را به انسان نشان می‌دهد و تلخ و شیرینی‌ها را به انسان می‌آموزد. از طرفی یک برنامه برای زندگی مشخص می‌کند بسیار لازم و ضروری است. هر انسانی در زندگی برای سعادتمند شدن و هدایت نیاز به یک راهنما دارد که او را در مسیر خوشبختی هدایت کند.» روایت شماره ٩ نیز دربازه:قواعد و قوانین دینی بیان می‌دارد: «بعضی‌ها زندگی دینی را محدودیت می‌دانند و معتقدند دین قواعد سختی را برای زندگی روزمره و روابط اجتماعی وضع کرده است؛ اما به نظر من زندگی بدون این قواعد بسیار سخت‌تر و نامطلوب‌تر خواهد بود و اثرات اجتماعی مخربی بر جامعه وارد می‌کند.» روایت شماره ۱۹ در مورد هدفمند بودن زندگی دینی. این‌گونه بیان می‌کند: «در زندگی دینی است که انسان برای خود برنامه‌ریزی دارد و بی‌بندوبار نیست که نداند در هر لحظه از زندگی چه کاری باید انجام دهد و سردرگمی ندارد و اینکه حس کنی خدایی وجود دارد که تمام اعمال تو رو می‌بیند و حواسش به تو هست باعث می‌شود سمت گناه و راه کج نروی و همواره در مسیر واکاوی تجارب زیسته دانشجویان دانشگاه فرهنگیان از زندگی.../ محمودمحمدی ۱۶۵ سعادت و درست قدم برداری و مطمئن باشی که این مسیر به سعادت و خوشبختی تو ختم می‌شود؛ چون کسی که تو رو به این مسیر هدایت می‌کند از همه به تو مهربان‌تر است.» بنابراین در تجربیات اکثریت دانشجویان زندگی دینی موجب هدفمند شدن زندگی آدمی می‌شود و به زندگی انسان‌ها جهت می‌بخشد. برخی از دانشجویان در تجربیاتشان, زندگی دینی را به معنای عبادت کردن و انجام اعمال و تکالیف دینی می‌دانند. بدین ترتیب این عده از دانشجویان انجام فباداتی چون نمازخواندن» روزه گرفتن و یا شرکت در جلسات قرآن و قرآن خواندن و به‌طورکلی انجام فرائض دینی را دین‌داری می‌دانند. برای نمونه روایت شماره ۲۷ درباره نمازخواندن این‌گونه بیان می‌کند:« چیزی که خیلی دوست دارم و به آن پایبند هستم نماز خواندن نماز خیلی حس آرامش به من میده زمانی که نماز یا قرآن می خونم حس می‌کنم که خیلی به خدا نزدیکم و بیشتر از هر زمان دیگه آرومم و هیچ ترس و استرسی ندارم. با خدا بودن و نمازخواندن و قرآن خواندن و هر چیزی که به ارتباط با خداختم میشه میتونه خیلی پاک باشه و حس آرامش رو ایجاد کنه. من بارهاو بارها حضور خذا روادز زندگی‌ام حس کردم و حس می‌کنم که برخی از دانشجویان نیز انجام اعمال دینی همچون باحجاب بودن, زیارت کردن. دعا و مناجات. زکات دادن اعتکاف رفتن. نماز جماعت رفتن,» را بخشی از زندگی دینی عنوان کرده‌اند. برای مثال روایت شماره ۱۰ اظهّار می‌دارد: «دینم را دوست دارم» صبح زود پا شدن برای: نمازخواندن. صدای اذان که درکوچه می‌پیچد. وقتی پدربزرگ با صدای بلندا نماز می‌خواند و اله‌اکبر می‌گوید» موقع ماه رمضان که چشم‌ها خیره به ساعت در انتظار افطار هستند شب‌های قدر که هميشه بهترین شب‌های عمرم بوده‌اند. اماکن مقدس مانند مشهدالرضا که گویا تمام آرامش دنیا را در خود جای‌داده است همه اینها برایم ارزشمند است و دوستشان دارم» بدین ترتیب برخی از دانشجویان زندگی دینی را انجام واجبات و ترک محرمات» عمل به دستورات دین و پایبندی به مسائل دینی» انجام تکالیف و فرایض دینی و دوری از افراطوتفریط دانسته‌اند. روایت شماره ۱۳ در مورد زندگی دینی بیان می‌کند « ۶ نشريه پویش در آموزش علوم انسانی دانشگاه فرهنگیان؛ شماره ۲۸ / پاییز۱ ۱۴۰ داشتن زندگی دینی اصول و قواعدی دارد که پیروی از اصل‌های اساسی دین مورد پذیرش ما واجب است. زندگی دینی بدون اجرایی کردن اصول و قواعد دین ممکن نیست و ما که ادعای دین‌داری داریم باید تمامی کارهای خود را در چهارچوب مشخصی که ديین برای ما تعیین کرده است عملی می‌کنیم.» بدین ترتیب برخی از دانشجویان زندگی دینی را عمل به دستورات و رعایت قواعد و قوانین دینی بررسی تجربیات دانشجویان از زندگی دینی نشان می‌دهد که برخی از آنها مهم‌ترین ویژگی زندگی دینی را اخلاقی زندگی‌کردن دانسته‌اند. برخی از دانشجویان زندگی دینی را به رعایت اخلاق در زندگی روزمره توصیف کرده‌اند. زندگی دینی از نظر آنان یعنی بخشش, یاری رساندن به همنوعان, مهربانی و محبت کردن, از خودگذشتگی, ظلم ناپذیری, عدم قضاوت ظاهر؛ احترام به حقوق دیگران» برابری انسان‌ها غیبت نکردن: دروغ نکناین ای ت26 تال ژوایت شماره ۸ هدف از زندگی دینی را این‌گونه بیان می‌کند« در کنار اعمال اصلی: اعمال فرعی خیلی مهمی در زمینه دین و شریعت وجود دارد که می‌تواند بسیار مهم‌تر باشد مانند گذشت. فداکاری, ایثار» احترام به دیگران» غیبت.نکردن, پاکیزگی» مسخره نکردن و...» روایت شماره ۱۶ نیز زندگی‌کردن را این‌گونه تعریف می‌کند« باوجود دین حواست است که حق کسی را نخوری» ظلم نکنی» به معنای تمام انسان باشی به دیگران محبت کنی ... با وجود دین. راه ملایمت و سازش با شرایط مختلف را یاد می‌گیریم.» بدین ترتیب عده‌ای از دانشجویان "در کنار سایر تجربیات دینی» تجربه‌ای اخلاقی از دین‌داری را ارائه می‌کنند. اگرچه تعداد دانشجویانی که زندگی دینی رابا اخلاقی زندگی‌کردن همراه دانسته‌اند کمتر از سایر تجربیات دینی است. تربیت دینی دانشجویان دانشگاه فرهنگیان یکی از مهم‌ترین هدف‌های این دانشگاه مأموریت‌گرا محسوب می‌شود. معلمان نقش مهمی در انتقال ارزش‌ها و هنجارهای دینی به نسل‌های آینده برعهده دارند. درصورتی که معلمان تعلق و تعهدی نسبت به واکاوی تجارب زیسته دانشجویان دانشگاه فرهنگیان از زندگی.../ محمودمحمدی ۱۶۷ این میراث‌فرهنگی و دینی نداشته باشند این انتقال فرهنگی به نسل‌های آینده به‌درستی صورت نخواهد گرفت. دانشگاه فرهنگیان به‌عنوان نهاد اصلی تربیت‌معلم در گزینش و آموزش دانشجویان این دانشگاه بایستی به صلاحیت‌های اخلاقی و دینی دانشجویان این دانشگاه توجه نماید. ناتوانی و ناکارآمدی در تربیت دینی دانشجو معلمان می‌تواند آثار زیان‌بار و جبران‌ناپذیری را در انتقال ارزش‌ها و هنجارهای دینی به نسل‌های آینده در پی داشته باشد. گام اول در تربیت دینی دانشجویان این دانشگاه شناخت و اطلاع دقیق از نحوه دین‌داری و سبک زندگی دینی دانشجویان است. این مقاله تلاش کرده است با استفاده از روش کیفی به بررسی تجارب زیسته دانشجویان از زندگی دینی بپردازد و از این طریق تصوير و درک عمیقی از نگرش‌ها گرایش‌ها و رفتارهای دانشجویان ارائه دهد. بررسی تجارب زیسته دانشجویان دانشگاه فرهنگیان از زندگی دینی نشان می‌دهد که فرض دین‌گریزی يا دینازدگی دانشجویان در نمونه‌های مورد بررسی این پژوهش تأیید نمی‌شود. اگرچه نمی‌توان داده‌های.این پژوهش را بر دانشجویان دانشگاه‌های دیگر تعمیم داد. پااین‌وجود تحلیل این تجارب اطلاعات عمیقی از نحوه دین‌داری دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان در اختیار ما قرار می‌دهد. بررسی و تحلیل تجربیات دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان از زندگی دینی نشان می‌دهد که بعد ایمانی و عاطفی دین‌داری در میان دانشجویان بسیار قوی بوده است و اکثریت دانشجویان به تأثیر دین و حضور خداوند در زندگی‌شان اذعان نموده‌اند. بیشتر دانشجویان بیان کرده‌اند؛ که خضور خداوند را در زندگی فردی‌شان احساس می‌کنند و احساس حضور خداوند در زندگی فردی آنها بنه آتان احساس آرامش, امنیت و نشاط می‌دهد. در بعد اعتقادی نیز دانشنجویان اعتقاد: داشتند که باور به دین» وجود خداوند و آخرت باعث معناداری زندگی آنان شده و به زندگی‌شان شکل هدفمند و جهت داری داده است. آنها معتقد بودند باور به وجود خداوند و عمل به قواعد دینی موجب سعادت و رستگاری آنان در این دنیا و آخرت خواهد شد. در بعد عبادی نیز بیشتر دانشجویان به خواندن نماز گرفتن روزه و رعایت واجبات دینی تأکید داشتند. آنها بیان داشته‌اند که انجام فرائض دینی را موجب آرامش دانسته و از انجام ندادن آنها احساس عذاب وجدان و احساس گناه می‌کردند. همچنین ۸ نشريه پویش در آموزش علوم انسانی دانشگاه فرهنگیان؛ شماره ۲۸ / پاییز ۱۴۰۱ دانشجویان در تجربیاتشان بیان کرده بودند که برخی احکام دین همچون دادن زکات. اعتکاف, شرکت در جلسات قرانی. زیارت را انجام می‌دهند. در بعد اخلاقی نیز دانشجویان زندگی دینی را همراه با رعایت اخلاق و ویژگی‌های اخلاقی همچون درستکار بودن» محبت کردن کمک به همنوعان؛ دروغ نگفتن» از خودگذشتگی و... دانسته‌اند. در تجربیاتی که دانشجویان از زندگی دینی روایت کرده‌اند تعداد کمتری تربیت دینی در دانشگاه فرهنگیان از حساسیت و ظرافت‌های بیشتری برخوردار است؛ زیرا که ناکارآمدی و ناتوانی در تربیت دینی دانشجویان نه‌تنها موجب دل‌زدگی دینی و دین‌گریزی دانشجویان خواهد شد؛ بلکه اثرات و پیامدهای آن در نظام تعلیم‌وتربیت و نسل‌های آینده نیز تداوم خواهد داشت. تعلق و تعهد دینی دانشجویان تربیت‌معلم می‌تواند انتقال و درونی‌سازی دینی را در نسل‌های آینده تا حدودی تضمین سازد. بنابراین توجه به آموزش دینی دانشجو معلمان دانشگاه فرهنگیان از اهمیت زیادی برخورداز است. روایت‌های دانشجویان دانشگاه فرهنگیان از زندگی دینی نشان می‌دهد که آنها از نظر ایمانی» اعتقادی» عبادی و حتی رعایت شرعیات و اخلاق در سطح خوب و قابل قبولی قرار دارند. این وضعیت نشان می‌دهد که گزینش دانشجویان معتقد. متعهد و موّمن در دانشگاه فرهنگیان به شکل قابل قبولی انجام شده آست: اما لازم است ۹ 6 «پاززش‌های دینی ذر این دانشگاه در جهت ارتقای زندگی دینی دانشجویان تداوم یابد. بازنگری در سر فصل‌های دروس معارف متناسب با مسائل روز و ضرورت‌های اجتماعی تربیتی و گماردن اساتید تربیتی متعهده معتقد و متخلق و موّمن با دانش و بینش اجتماعی و روان‌شناختی که در آموزش مسائل دینی و پاسخگویی به مسائل و شبهات دینی از خبرگی لازم برخوردارند می‌تواند تا حدود زیادی موجب تداوم و بازتولید و انتقال بازرگان» عباس (۱۳۹۵). مقدمه‌ای بر روش‌های تحقیق کیفی و آمیخته. تهران واکاوی تجارب زیسته دانشجویان دانشگاه فرهنگیان از زندگی.../ محمودمحمدی ۱۶۹ جامعه‌شناسی ایران سال هفتم شماره ۴ صفحه ۹۶ تا ۰۱۱۸ حضرتی» صومعه زهرا (۱۳۹۵). میزان دین‌داری زنان دانشجو و عوامل اجتماعی موثر در آن» فصلنامه فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده سال ۱۹ شماره ۷۳ صفحه روح‌الامینی» محمود. (۱۳۸۳). گرد شهر با چراغ» در مبانی انسان‌شناسی. دورکیم: ابیل, 41۳۹۲7 سور بتزاد یی میات قیی: تزرچمه باقر یرام قران؛ دورکیم. امپل. (۱۳۷۶). جامعه‌شناسی و تربیت. ترجمه علی‌محمد کاردان, تهران: دهقان عفیفی, ناهید؛ جاوش باشی؛ فرزانه (۱۳۹۲). بررسی وضعیت الگوهای دین‌داری در میان دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی فیرو زکوه. مجله فرهنگ در سراج زاده» سید حسین؛ پویا فر» محمد رضا (۱۳۸۷)..سنجش دین‌داری با رهیافت سراج زاد» سید حسین. (۱۳۸۰). بررسی و تعریف عملیاتی دیین‌داری در پژوهش‌های اجتماعی فصلنامه پژوهش. ش ۲۰و ۳۲۱ س ۵ص ۱۵۹ تا ۰۱۸۸ شجاعی زند علیرضا. (۱۳۸۴). مدلی برای سنجش دین‌داری در ایران» مجله شورای عالی انقلاب فرهنگ . (۱۳۹۰). اساسنامه دانشگاه فرهنگیان. دبیرخانه ۰ نشريه پویش در آموزش علوم انسانی دانشگاه فرهنگیان؛ شماره ۲۸ / پاییز۱ ۱۴۰ عطاران» محمد (۱۳۹۵). پژوهش روایی: اصول و مبانی» تهران انتشارات دانشگاه کرسول, جان (۱۳۹۱). پویش کیفی و طرح پژوهش. ترجمه حسن دانایی‌فرد و محمدی اصل, عباس. (۱۳۹۶). روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی, تهران: میرزایی» مهدی. (۱۳۸۸). بررسی رابطه دین‌داری و رفتار انتخاباتی پایان‌نامه میرسندسی,» محمد (۱۳۸۳). مطالعه و انواع دین‌داری دانشجوبان رساله دکتری ,0 هت (اع 500 ده صمنهنامط .(965ل) .بط هاگ 2 6 علمای 7 .(0041-60) 60 ماما عم نز ععنا عم عم مزع 0136006010

این مقاله به تجربیاتِ زیسته دانشجویانِ دانشگاهِ فرهنگیان از زندگی دینی می پردازد. بررسی تجربیاتِ زیسته دانشجویان از زندگی دینی ،اطلاعات ارزشمندی را در اختیار مدیران فرهنگی قرار می دهد. این اطلاعات می تواند به مدیران و سیاستگذاران فرهنگی و تربیتی در طراحی برنامه های فرهنگی کمک کند. روش پژوهش در این مقاله از نوع روشهای کیفی است. جامعه آماری همه دانشجویان دانشگاه امیرکبیر البرز است. نمونه آماری بر اساس نمونه گیری هدفدار 29 نفر از دانشجویان رشته علوم اجتماعی تعیین شدند. در جمع آوری داده ها از روش مصاحبه روایی استفاده شد و شیوه تحلیل ، روش تحلیل پدیدار شناسی است. پس از جمع آوری تجربیات روایت شده دانشجویان از زندگی دینی، اظهارات مهم دانشجویان از زندگی دینی مشخص شدند. از اظهارات مهمی که دانشجویان از زندگی دینی بیان کرده اند 5مضمون اصلی استخراج شد. در پایان روایتهای دانشجویان بر اساس 5 مضمون اصلی، احساس حضور خداوند در زندگی، آرامش و امنیت، راه و رسم زندگی، عمل به قواعد و قوانین دین ، رعایت اخلاق، توصیف شدند.

396188

در این رویکرد» مفسر واقعیتی را در پس متن مفروض می‌گیرد و درصدد فهم آن است. هرمنوتیک سوظن وجود هرگونه معنا و واقعیتی در پس متن را انکار می‌کند» نگرش بدبینانه‌ای نسبت به واقعیت دینی دارد و متن دینی را بر اساس ذهنیات مفسر تفسیر می‌کند و باور دینی را محصول توهم می‌داند. فیلیپس» با نظر به انديشه ریکور به نقد هرمنوتیک تذکر و هرمنوتیک سوظن می‌پردازد و با محور یت قرار دادن تجر به دینی» روایت خاص خود از هرمنوتیک تأمل را در فهم متن دینی به کار می‌گیرد. در تلقی فیلیپس» هرمنوتیک تأمل آن رویکرد سنومی اسست که از انتقادات وارد به دو رویکرد قبلی برکنار است و در عین آنکه واقعیت امر دینی را همچون قائلان به هرمنوتیک تذکر مفروض نمی گیرد به انتقاداتی که در قالب نقد دین» از سوی قائلان به هرمنوتیک سوظن وارد شده است پاسخ می‌گوید. هرمنوتیک تأمل او زویکردی فلسفی به فهم متن دینی با تمرکز بر کاربرد مفاهیم دینی در واژ گان کلیدی: هرمنوتیک تأمل» هرمتوتیک تذکر, هرمنوتیک سوظن» تبیین طبیعت‌گرا یانهه *. دانشجوی دکتری فلسفه دین» پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی» آدرس الکترونیک:  شناخت ۰ 1106 95 190و زارم۸ کیونوناعه ۵ وه کم در این مقاله دیدگاه دی. زد. فیلییس»! فیلسوف برجسته معاصر را در باب فهم و تفسیر متن ذینی: بررسی امی‌کنیم: افیلییس: با تأسی یه آفیدگاه: ریکون» به: نقد «هرمتوتیک اتذکر»؟ او «هرمنوتیک سوظن»" می‌پردازد و دیدگاه خود (هرمنوتیک تأمل) را در بستر این انتقادات مطرح می‌کند. او «هرمنوتیک تأمل»" را به مثابه راه سومی پیشنهاد می‌کند که در ساید تأمل فلسفی و دوری جستن از آشفتگی‌های مفهومی به‌دست می‌آید. او هرمنوتیک تأمل را عام‌ترین نحوه کاربرد فلسفه در مورد دین می‌داند. هرمنوتیک تذکر که تلقی واقع گرایانه‌ای از واقعیت امر دینی دارد به لحاظ تاریخی پیش‌تر از هرمنوتیک سوظن که به جای فهم دین به دنبال تبیین آن بود» به وجود آمده است. در این مقاله» نویسنده بر آن است تا با مروری بر این دو دیدگاه» نقدهای فیلییس را بر این دو نگرش بررسی کند و سپس به طرح نگرش هرمنوتیک تأمل بپردازد. هرمنوتیک تأمل ابتدا توسظ"ریکور مطزح«شد, اما فیلییس به بسط آن در زمینه باور دینی پرداخت. فیلیپس فیلسوف معاصری است که تحت تأثیر انديشه دوره دوم ویتگنشتاین است و از اين‌رو» به مسئله کاربرد فهم دینی در بستر زندگی روزمره انسان توجه خاصی مبذول پل ریکور بر این باور بود که دو گونه هرمنوتیک قابل تشخیص است: گونه نخست, که سابقه‌ای بسیار طولانی دارده متکی بر گونه‌ای یادآوری و فهم غنی‌شده از متن است و گونه دوم» فهم متن را در تقلیل و تحویل یک توهم و پندار می‌جوید.* به تبع فیلییس» طریق هرمنوتیکی نخست را «هرمنوتیک تذکر» و طریق دوم را که پیشینه‌اش به دوران مدرن می‌رسد. افرمترتیک دی وی به‌زعم میس در وی تذ س تفسیر متن مقس نوی است. در «هرمنوتیک تذکر» مفسر فرض وی که موّمنان با اقب امری در تماس‌اند. از اين‌رو قائلان به هرمنوتیک تذکر» وظيفه هرمنوتیک را یافتن این واقعیت در عصر حاضر می‌دانند. شلایرماخر و دیلتای از جمله افرادی‌اند که می‌توان آنها را از قائلان به تذکر و بازیابی از سوی دیگر ریکور هرمنوتیک سوظن را موضعی می‌دانست که درست در مقابل هرمنوتیک تذکر است. او بر اين باور است که در هرمنوتیک سوظن» برخلاف هرمنوتیک تذکره وجود واقمیت متغالی انکار می‌شود و مفاهیم دینی همگی محصول توهم آذمی داننته می‌شوند. در هرمنوتیک سوظن به دلالت عقلی بهای زیادی داده می‌شود و عقلانیت به معنای داشتن سوظن به واقعیت دینی تعبیر می‌شود. از آن‌جا که متفکرانی که به جریان هرمنوتیک سوظن منتسب‌اند. همگی بر این باورند که واقعیتی متعالی در کار نیست تا مفسر بخواهد آن را یادآوری يا بازیابی کند وظيفه روشنگری! نجات انسان از این توهم و سردرگمی دینی است. بهترین نمونه این تلقی را می‌توان در آثار فروید» دورکیم» نیچه و مارکس» یعنی پیشتازان سوظن به کار کرد فاهمه انسان یافت. ریکور معتقد است که تضاد دوگانه بین «بازیابی واقعیت دینی» و «راززدایی از واقعیت دینی» مکانیسمی را فراهم می‌آورد که فرایند تفسیر را به پیش می‌برد. او حتی تمایلات مفسر به فهم متن.را نیز دوگانه می‌داند: «تمایل به شک» و «تمایل به گوش دادن» «تعهد به جدیت» و «تغهد به تبعیت» شرایطی است که مفسر در تمام فرایند ریکور معتقد است که پدیدارشناسان دین باید در مطالعات خود هرمنوتیک تذکر را به‌جد در نظر بگیرند چراکه در پدیدارشناسی» سخن از صدق يا کذب نیست؛ پدیدارشناسان فقط به دنبال بازیابی ایمان‌اند و نسبت به دعوی حقیقت دین بی‌تفاوت‌اند." البته ایمانی که پدیدارشناسی به آن دست می‌پازد. تفاوتی با تلقی دینی سنتی دارد. تلقی پدیدارشناسی از ایمان» خام‌طبعی درجه‌دومی نسبت به تلقی سنتی دینی دارد» زیرا بر انتقادات دینی‌ای که در فرهنگ جدید نسبت به دین می‌شود آگاه است و به آنها به دیده عنایت می‌نگرد اما همچنان ایمان را اما از سوی دیگر برای بسیاری از ناقدان "هرمنوتیک تذکر هرمنوتیک سوظن عیار مطالعات دینی جدید محسوب می‌شود.* از جمله این ناقدان» جی. ساموئل پریوس * است. او بر این باور است که هرمنوتیک تذکر به بازیابی شهودات دینی می‌پردازد و از این روست که با عقلانیت تعارض دارد. پریوس بین دفاعیه‌های دینی ۲ و تبیین‌های طبیعت‌گرایانه* تمایز قائل ۲ شناخت ...۰ 1۷(6 95 21190 زارم۸ کیونوناعه ۵ وه کم می‌شود. دفاعیه‌های دینی» که در هرمنوتیک تذکر محل توجه قرار دارند» با فرض قبول مرجعیت دینی و نیز باور به وجود واقعیت دینی» به یادآوری و بازیابی این واقعیت می‌پردازند.! اما هرمنوتیک سوظن با توجه به انتقادات مطرح‌شده نسبت به دین و نیز با به‌کارگیری روش که تبیین‌هایی طبیعت‌گرایانه از دین» که از سوی معتقدان به هرمنوتیک سوظن ارائه می‌شوند تحویل گرایانه " اما موجه‌اند. در این تبیین‌ها سوظن اولیه نسبت به باور به وجود خدا شرط اساسی فهم محسوب می‌شود." پریوس از این قبیل تبیین‌ها به‌منزله الگوها یا مثال‌هایی برای فهم دین یاد می‌کند. به زعم او فضایی که بر فهم دین حاکم است آکنده از مناقشه است. از یک سو بین رویکرد هرمنوتیک تذکر با رویکرد سوظن مناقشه وجود دارد و از سوی دیگر در خود جریان هرمنوتیک تذکر نیز بین «قرینه‌گرایی»»۴ «معرفت‌شناسی اصلاح‌شده»٩ و «پدیدارشناسی»» اختلاف‌هایی اساسی حاکم است. علاوه بر اين» در جریان هرمنوتیک سوظن دانیل پالز,* از ناقدان هرمنوتیک ند کر» بر ان است که.به دلیل وجود این همه آرا متعارض در زمینه فهم دین» نمی‌توانیم ادعای ارائه تفسیری کامل و جامع از دین داشته باشیم. او نشان می‌دهد که مطالعات دینی جدید» درست به همین دلیل» تا چه حد جزئی و تخصصی شده‌اند.ه به‌گونه‌ای که گاه یک باور جزئی از یک دین با باور جزئی دیگری از یک دین دیگر مقایسه شده است." به زعم پالز» علی‌رغم این تخصیص‌گرایی که در مطالعات دینی جدید رخ داده است» در هرمنوتیک تذکر هم‌چنان تلاش می‌شود که با ارائه یک نظريه کامل و جامع» همه پدیده‌های دینی مختلف را در قالب یک نظريه روشن و منسجم به‌صورت پیوسته و در اتحاد با یکدیگر تفسیر کنند. این بدان دلیل است که قاتلان به هرمنوتیک تذکر نوعی الگوی جامع و کامل را در ذهن دارند و رد پای این ایده‌آل برآمده از تلقی علم جدید را می‌توان به سادگی در پس تمامی تفاسیر آنان از دین دنبال کرد.* پالز در مقابل این جامع‌گرایی» از جزئی‌گرایی تحویل گرا بودن این تبیین‌ها چنین پاسخ می‌دهد که «برای این که تبیینی ارزش داشته باشد نیازی نیست که معتبر باشد».! از نظر پالزه مسئله اعتبر از مسئله ارزش تمیین‌های طبیمت گرایان جدا است. او معتقد است که این تبیین‌ها به دلیل مسائلی همیشه‌مغفول که از جامعه‌شناسی,؛ روان‌شناسی» اقتصاد و غیره مطرح می‌کنند بر ادبیات» فرهنگ و انتخاب منظر۲ ما تأثیری بسزا می‌گذارند و باب بحث از مسائلی را می‌گشایند که تاکنون از آنها چشم‌پوشی شده بوده است. لذا فارغ از اين که اين تبیین‌ها اعتبار داشته یا نداشته باشند ارزش بسیار زیادی دارند. انتخاب‌های آزاد انسان و رفتارهای او تحلیل‌هایی ارائه می‌کنند و این تحلیل‌ها اساسی‌تر از دلایلی‌اند که خود افراد برای اعمال و انتخاب‌هایشان بیان می‌کنند. این دعوی در نقطه مقابل هرمنوتیک تامل در ميانه هرمنوتیک تذ کر و هرمنوتیک سوظن فیلییس درصدد است تا از طریق بررسی انتقاداتی که به هرمنوتیک تذکر و سوظن وارد می‌داند. راهی به سوی طریق سومی بگشاید که به «هرمنوتیک تأمل» موسوم است. در انديشه ریکور نیز چنین تلاشی در چهت طرح فلسفه تأملی وجود ذارد. ریکور کوشید تا با این شووه مدل بهتری برای فهم ارائه کند. او می‌خواست بازیابیو گوش سپردن به معنا در هرمنوتیک تذکر را با نوعی راز زدایی و توجه به انتقادات مدرن به دین» که محصول هرمنوتیک سوظن است با هم ترکیب کند و مدلی جدید برای فهم متن دینی ارائه کند. او از یک سو این تصور را اصلاح می‌کند که گوش سپردن به متن دینی با پذیرش و بی‌توجهی به انتقادات عقلی همراه است و بر آن می‌شود که می‌توان به ندای متن به صورت انتقادی گوش سپرد و از سوی دیگر انتقاد به متن دینی را از راز زدایی از آن تفکیک می‌کند و می‌کو شد تا نشان دهدکه می‌توان به انتقادات توجه کرد و رویکردی اخترام‌آمیز نسبت به متن دینی ریکور تأمل را عملی معرفت‌شناختی می‌دانست که با شهود ذهنی به دست نمی‌آید و برای کسب آن باید قدم در راه عمل گذاشت. طریق عملی‌ای که ریکور به این منظور در پیش می‌گیرد تفسیر نقاندها و تماوها آست: او نقطه آغاز تامل را تسیر محصولات:فرهنگی, یک «به خوذ اختصاص داذن کوشش ما برای زیستن و میل ما به بوذن» از طریق آثاری که گواه بر این تلاش و میل هستند. این دلیل آن است که چرا تأمل چیزی بیش از صرف نقد دانش فیلیپس انديشه ریکور را جلوتر می‌برد و بر پایه نگرش متأثر از ویتگنشتاین متأخر طرح جامع‌تری از «هرمنوتیک تأمل» ترسیم می‌کند. او همانند ریکور هرمنوتیک تأمل را ناظر به تأمل فلسفی می‌داند اما برخلاف ریکور» تمرکز و محوریت این تأمل فلسفی را بر مفاهیمی استوار می‌سازد که در زندگی انسان کاربرد" دارند و نقش ایفا می‌کنند. هرمنوتیک تأمل» از نظر فیلییس» عام‌ترین کاربرد فلسفه در زمینه دینی است. او تمایز مفهومی بنیادینی بین هرمنوتیک تأمل از یک‌سو و هرمنوتیک تذکر و سوظن از سوی دیگر قائل است. فیلیپس از رویکرد جزئی هرمنوتیک سوظن تقدیر می‌کند و آن را در نظريه خود برمی‌گیرد اما با این تلقی کلی نهفته دینی غیرواقعی و محصول توهم انسان‌اند. او بر این باور است که هرچند برخی از سوظن‌ها و انتقادات هرمنوتیک سوظن به دین کاملا درست و موجه‌انده مدعای کلی و تحویل گرايانه آن معقولیت و اعتبار همه این سوظن‌ها را زیر سوّال می‌برد. فیلیپس البته مدعای برخی از متفکران هرمنوتیک سوظن را که معتقدند «هرمنوتیک تأمل نظريه مستقلی نیست و صورتی,#فهدریافتم ازظرمتوتهی تذکر است» بررسی و با اقامه نخست» هرمنوتیک تذکر شکلی از دفاعیه محسوب می‌شود. در حالی که در هرمنوتیک تأمل» مفسر هیچ گونه انگیزه دفاغی نذارد و فقط مسئله فهم دیتی"*ترایش آمهم است. فیلییس تأکید می‌کند که نباید تأمل بر معانی را با تصدیق ایمان از طریق آنها یکی شمرد. فیلییس به تمایز پریوس بین «الهیات به‌منزله چشم‌انداز»* و «الهیات به‌منزله توصیف»* اشاره می‌کند و می‌گوید به دلیل خودفهمی و خودتوجیهی سنت‌های دینی» هرگونه توصیف دینی نیز به ورطه دفاعیه کشیده خواهد شد چراکه این پیش‌فرض پنهان در تمامی این توصیفات دینی منطوی نظری» نیز تأکید می‌کند. به زعم او آموزه محوری در الحاد قبول بی‌معنا بودن باورهای دینی است و در هرمنوتیک تأمل» درست برخلاف اين معتقدیم که باورهای دینی واقعی‌اند و محصول توهم نیستند؛ آنها معنادارند و مفسر باید در پی فهم آنها باشد. او تأمل فلسفی را رویکردی می‌داند که می‌تواند باور دینی را به یک میزان» از خطر الحاد و جزمیت دفاعیه‌نگاری فیلیپس بین تصدیق باور و فهم آن فرق می‌گذارد و معتقد است که می‌توان یک زندگی مومنانه یا ملحدانه را فهمید فارغ از اين که بخواهیم آن را تصدیق يا تکذیب کنیم. در تلقی او و می‌گوید اگر ایمان یا الحاد را دارای معنابیابیم و آنها:ا بی‌معنا ندانیم» می‌توانیم ایمان را بپذيريم یا رد کنیم. بدزعم اومموطلزلم ,خاقانه اولیماا شنایشت مستادریجانی است که معنا خاضر است»." راهکاری که فیلیپس بای شاه #لوعتای از دهم ارائه. می‌کند» متأثر از نگرش ویتگنشاین دوم» بر عمل دینی تأکید. دارد. او بر این باور است. که کاربرد باور دینی در زندگی افراده گونه‌ای زندگی را برای موّمنان فراهم می‌آورد که چنانچه مفسر به گزارش تفسیری عمل دینی بپردازه می‌تواند به شناخت باور دینی؛راه برد. در گزارش,.مفسر باور و عمل دینی» با واسظه اصطلاحات مقسر برای خوانندگ رن میا گهس‌اند. گ‌توان به عنوان مقال: بهاتگرش کلیفورد گیرتز؟ اشاره کرد. گیرتز که به لحاظ نظری موضعی لاادری دارد در انسان‌شناسی فهمی را ارائه می‌کند که شبیه به رویکرد هرمنوتیک تأمل است. هرچند گیرتز انگيزه دفاعیه‌نگاری ندارد اما در مخالفت با تبیین‌های طبیعت‌گرایانه موضع سرسختانه‌ای دارد زیرا بر این باور است که تبیین‌های تحویل گرایانه موضوع باور دینی را به‌درستی تبیین نمی‌کنند.* دوم» هرمنوتیک تذکر در مقابل چالش عقلی هرمنوتیک سوظن رویکرد دفاعی دارده دینی منطبق بر سنت آخرین پناهگاه الهیات سنتی محسوب می‌شوند اما کارایی کافی ندارند و دچار آشفتگی‌اند. در این تبیین‌ها باورهای دینی براساس خودشان تبیین می‌شوند. برای مثال, چارلز دیوپیوس! تصریح می‌کند که اگرچه نبوغ یک انسان قادر است دین را حاصل نظم و فیلیپس این انتقاد را به هرمنوتیک تذکر وارد می‌داند که در تبیین‌های دینی الهیات سنتی» بین استفاده از یک چشم‌انداز و سخن گفتن در باب آن چشم‌انداز خلط شده است. بنابراین» صرف گفتن این که «خدا وجود دارد» یا «معجزه از سوی خدا است»» وجود خدا یا معجزه را پیش‌فرض گرفته می‌شود که منبع زبان دینی است اما در هیچ‌جای این تبیین‌ها وجود او ثابت نمی‌شود." فیلیپس» همچنین» بین نسبت دادن دین یا معجزه به خدا و نسبت دادن یک کتاب به نویسنده تمایزی بنیادین قائّل است. هنگامی که کتابی را به نویسنده‌ای منتسب می‌کنیم؛ فقط بین فاعلی با عملی, فارغ از این که درست:یا خظا باشد نسبت برقرار کرده‌ایم اما هنگامی که می‌گوییم دین از سوی خدا است یا معجزه از سوی خدا است» در ضمن بیان این عبارت» صدق و حقانیت دین يا معجزه را نیز پیش‌فرض گرفته‌ایم: بنابراین» این عبارات دینی هرگز نمی‌توانند خالی از داوری دینی گوینده باشند." به‌زعم فیلیپس, تمامی تبیین‌های دینی مشمول خلط تصدیق با تبیین‌اند.* در حقیقت» در هیچ تبیین دینی امر دینی اصلا تبیین نمی‌شود. تا چه در مقابل انتقادات و چالش‌های عقلی دفاع کند.* فیلیپس برخی باورهای مومنان را در نظر دارد که می‌گویند دین از سوی خدا آمده است و چنین باوری را تبیین دین محسوب می‌کننده درحالی که در دل اين آموزه مفهومی دینی نهفته است و خود به تنهایی هرگز نمی‌تواند امر دینی را فیلیپس رویکرد هرمنوتیک تأمل را به‌کلی از دو جریان دیگر هرمنوتیک دینی جدا می‌کند. او بر این باور است که هرمنوتیک تذکر به دنبال بازیابی معنا بود و به نحو ضمنی» دین را حاوی چنین معنایی می‌دانست و هرمنوتیک سوظن دین را حاوی معنا نمی‌دانست و به دنبال ارائه تفسیر یا تبیین از دین بود. او معتقد است که هرمنوتیک تأمل همانند هرمنوتیک تذکر از تفسیر کردن دین اکراه دارد و دین را حاوی معنا می‌داند اما برخلاف آن به دنبال دفاع از این معنا یا تصدیق آن نیست و چالش‌های عقلی را نادیده نمی‌گیرد. از خلط «نبیین» و «نتصدیق» می‌پرهیزد و مسثله اصلی آن فهم باور و عمل دینی بر اساس زندگی موّمنانه است. فیلیپس از تجربه دینی به‌عنوان امری مناقشه‌برانگیز بین این سه رویکرد هرمنوتیکی یاد می‌کند. به باور او از وجوه اختلاف اساسی بین هرمنوتیک سوظن و هرمنوتیک تذکر, تفاوت تلقی این دو از تجربه دینی است. قائلان به هرمنوتیک سوظن» معتقدند که هرمنوتیک تذکر با درنظر گرفتن تجربه دینی به‌مثابه امری که مستقل از همه مفاهیم است. از زیر بار انتقادات وارد شده به دین شانه خالی می‌کند. از نظر هرمنوتیک تذکر تجربه دینی امری فارغ از مفهوم و ذاتا دینی است. این تلقی از تجربه دینی را عموما به شلایرماخر نسبت می‌دهند: «شلایرماخر دین را یک لحظه تجربی ذاتا دینی می‌دانست که هیچ نیازی به این ندارد که از طریق استدلال متافیزیکی يا از طریق انواع قراینی که توسط مدافعان برهان نظم بررسی شده‌اند یا از طریق استدلال برای زندگی اخلاقی توجیه شود.»۱ قائلان به هرمنوتیک تذکر معتقدند. که تفسیر مفهومی تجربه دینی» از این تجربه راززدایی و آن را غیردینی می‌کند. شلایرماخر دین را خودآیین " می‌دانست و معتقد بود که اين ویژگی سبب می‌شود هرگونه تعارضی در دین غیرممکن شود. او اصلی‌ترین خطای پیش روی مطالعات دینی را تحویل‌گرایی می‌دانست زیرا دین را به امری غیردینی تبدیل می‌کند. فیلیپس دیدگاه پرادفوت" را به‌عنوان یکی از قائلان به هرمنوتیک سوظن در مورد تجربه دینی مورد بررسی قرار می‌دهد. پرادفوت با تلقی هرمنوتیک تذکر از تجربه دینی مخالف و معتقد است که هرگز ممکن نیست تجربه دینی بدون وساطت زبان رخ دهد. بدون آشنایی قبلی با امر دینی و بدون مفاهیم» نمی‌توان لحظه تجربه دینی را ادراک کرد و فهمید. فیلییس مبنای این نگرش هرمنوتیک سوظن به تجربه دینی را در انديشه کانت.می‌داند.؟ او معتقد است که همه مفاهیم تفسیرند و این تلقی از ان فرضکانتی ريشه می‌گیرد که هیچ فهم مستقیمی از موضوعات مورد تجربه امکان ندارد. به‌زعم کانت» ما فقط از طریق مقولات می‌توانیم موضوعات مورد تجربه‌مان را بشناسیم و اين مقولات در آگاهی یا فاهمه ما جای دارند. پرادفوت نگرش شلایرماخر را از این جهت رد می‌کند که معتقد است تجربه به واسطه مفاهیم رخ می‌دهد و تجربه خالی و مستقل از مفهوم معنای محصلی ندارد. فیلییس این تلقی ۸ شناخت ...اب 1100 91 0و هام۸ عیونوناه8 وم وم کمزلان ۲ بچ 489 کانتی را مسبب بروز نوعی شکاکیت وجودشناختی! می‌داند که ناشی از شکاف بین موضوع مورد تجربه و فهم غیرمستقیم انسان از آن است. فیلیپس تصریح می‌کند پرادفوت و دیگر هم‌نظران با او در هرمنوتیک سوظن» هم‌چون کانت» جهان را به پدیدار؟ تقلیل می‌دهند و با فیلیپس نان می‌دهد که تلقی هرمنوتیک تأمل از تجریه دینی با هر دو تلقی پیش گفته متفاوت است. از نظر او تجربه دینی عنوانی است که به مجموعه‌ای از پدیده‌های مختلف اطلاق می‌شود. او وجه اشتراک این پدیده‌ها را نقش و جایگاهی می‌داند که این پدیده‌ها در زندگی صاحب آن تجارب دارند و باعث می‌شوند که ما آنها را تجربه «دینی» در نظر آوریم. او هم‌چون شلایرماخر» معتقد است که در دین چیزی هست که بدون این که نیازی به تحویل آن باشد فی‌نفسه دینی است." فیلیپس تجربه دینی را تا آن‌جا مهم می‌داند که می‌گوید هرمنوتیک تأمل «نتیجهه توجه کردن به پدیده‌هایی ات که سزاوار توجه‌اند».؟ او برخلاف کانت که مقولات فاهمه را درو آگاهی جای می‌داد جایگاه مقوّلات زا در عمل انسانی می‌داند و برعکس نگرش کانتی هرمنوتیک سوظن که با جهان پدیداری مرتبط است به عمل دینی اسان که در جهان واقی 8 نا( که می‌کند. فبلل 9010 بای گسپرادفوت: که تجربه بی‌واسطه مفاهیم را بی‌معنا می‌دانده.می‌گوید: تجربه در ورزه.و:عمل دینی* شکل می‌گیرد و هرکس که ورزه دینی داشتهاباشد تجربه دینی نیز پیدا خواهد: کرد. در هرمنوتیک تأملی؛ تفاسیر مبتنی بر مفاهیمی نیستند که آنها را تحقق می‌بخشند. بلکه در خلال تفسیری که ارائه می‌کنیم فراخوانده می‌شوند. هرمنوتیک یادآوری از تفسیر و مفاهیم در گستره‌ای فراگیر استفاده می‌کند در حالی که بسیاری از موقعیت‌ها اساسا تفسیری نیستند. فیلیپس نمی‌خوهد اهمیت تفسیر را به‌کلی انکار. کند بلکه.تلاش دارد تا در قالب هرمنوتیک تأمل» نشان دهد که تفاسیر ارائه شده از تجربه دینی بر پايه مفاهیم دینی نادرستی بوده است. پرادفوت بین تحویل گرایی توصیفی * و تحویل گرایی تبیینی؟ در خصوص تجربه دینی تمییز می‌دهد و بر این گمان است که انتقادات فیلییس به تلقی هرمنوتیک سوظن از تجربه دینی برآمده از نادیده گرفتن اين تمایز است." پرادفوت معتقد است که انتقادات فیلیپس و دیگر متفکران به تبیین‌های تحویلگرايانه هرمنوتیک سوظن از تجربه دینی» همگی در خصوص تحویل گرایی توصیفی صادق‌اند و تحویل‌گرایی تبیینی می‌تواند از این انتقادات برکنار و مصون باشد. منظور پرادفوت از تحویل‌گرایی توصیفی این است که شناخت یک عمل, عاطفه يا تجربه براساس توصیف و تعریف آن خطا است. برای مثال» توصیف محض تجربه دینی خطا است تجربه دینی باید به گزارش شخص صاحب تجربه توجه کرد زیرا صاحب تجربه به دلیل اشرافی که به شهودات خویش دارد, در توصیف تجربه هنجارگذاری نیز می‌کند.! توصیفی از تجربه دینی که به این هنجارها بی‌توجه باشد» ارزشی ندارد. فیلییس تصریح می‌کند که ما توصیف محض نداریم و هر توصیفی با عناصری هنجاری همراه است. البته باید خاطرنشان کرد که مراد فیلیپس از این سخن آن نیست که صاحب تجربه دسترسی بی‌واسطه و مستقیم به محتوای تجربه‌اش دارد» بلکه او با این اسخن به دنبال؛تاأکید بر وجه التفاتی تجربه است. فیلییس توصیفات تحویل گرایانه هرمنوتیک سوظن از تجربه دینی.را به دلیل نادیده گرفتن گزارش خود فرد صاحب تجربه فاقد ارزش می‌داند. دینی بودن تجربه دینی از نظر فیلییس» به گزارش و فهم خود فرد صاحب تحربه بستگی دارد. تفسیر او است. که هنجارگذار و تعیین اگرچه پرادفوت انتقادات فیلیپس را به تحویل‌گرایی توصیفی موجه می‌داند. معتقد است تحویل‌گرایی تبیینی ارائه تبیینی از تجربه دینی است که در آن ضرورتی برای توجه به گزارش فرد صاحب تجربه وجود ندارد نیازی به تأیید فرد صاحب تجربه نیست و حتی به‌کار گرفتن واژه‌ها و اصطلاحات غیردینی نیز از سوی مفسر بلامانع است. پرادفوت تحویل‌گرایی تبیینی را در سطحی متفاوت از تحویل‌گرایی توصیفی مطرح می‌کند. او موفقیت يا ناکامی چنین تبیین‌های تحویل گرایانه‌ای را در پذیرفته شدن يا رد شدن از سوی صاحبان تجربه يا موّمنان نمی‌داند بلکه تبیین موفق آن است که بتواندقراین موجود را به‌خوبی تشریح کند.؟ هرچند که پرادفوت انگیزه دفاعیه‌نگری را به همه کسانی نسبت می‌دهد که بین  ناخ 4 و 9119 زامرم۸ وباوزوناع۸ عم ومد ۳۱۱05 2 .50.9 می‌کند.! به نظر او اولا چنین تمایزی در تحویل‌گرایی هرمنوتیک سوظن وجود ندارد. ثانیا انتقادی که پرادفوت آن را به تحویل گرایی تو صیفی وارد می‌دانست» در ست به همان قوت به تحویل گرایی تبیینی نیز وارد است. این گزارش فرد است که در تعیین دینی بودن یا دینی نبودن تجربه‌ای تعیین کننده است." فیلییس تحویل گرایی تبیینی پرادفوت را نشانه‌ای از تلاش برای ارائه تبیین عام و کلی برای عمل و باور دینی می‌داند و تصریح می‌کند که اين رویکرد منجر به آن خواهد شد که باورهای دینی را ضرورتا محصول توهم بر شماریم. او این رویکرد را شاخصه اصلی هرمنوتیک سوظن می‌داند." ثالثا؛ فیلییس نشان می‌دهد که پرادفوت در تحلیل خود مهم‌ترین چالش پیش روی هرمنوتیک سئوظن را به‌کلی نادیده گرفته و آن خلط «مفهوم» و «تفسیر» است. فیلییشن معتقد | ست که برای پرهیز از خلط مفهومی راهی جز بحث فلسفی نداریم و فقط از این طریق است که می‌توان مسیری را روشن کرد که منجر به بروز خلط شده است و این:همانکازری است که هرمنوتیک تأمل انجام می‌دهد. فیلیپس به وجود نوعی خلط منطقی بنیادین در هس به فکری قائلان به هرمنوتیک سوظن معتقد است. برای مثال» دور کیم اعمال و تمایلات اجتماعی ما را کارکرد وحدت اجتماعی می‌دانست درحالی که از نظر فیلیپس» این تعهدات اجتماعی ما نیستند که تمایلات و اعمال ما زا تبیین می‌کنند بلکه: اعمالو تمابلا#هفایند که گوهدات: ما زا تخیین می کنند. او پا استدلال دیگری می‌کوشد این خلط منطقی را در مورد فروید نیز نشان دهد. فروید می‌خواست نظریات کلی روان‌شناختی را در مورد فرهنگ؛ اخلاق و دین اعمال کند: فیلیپس انگشت انتقاد خود را بر همین کلیت قرار می‌دهد و می‌گوید ارائه تبیینی کلی که بخواهد همه وجوه باور و محصول توهم بداند زیرا هیچ تبیینی نخواهد توانست وجوه گسترده و متنوع دین را ذیل مدلی به طور کلی» فیلیپس سه انتقاد اصلی به هرمنوتیک سوظن وارد می‌کند و در خلال تشریح این انتقادات» وجوه تمایز نگرش خود يا همان هرمنوتیک تأمل را با آن ترسیم می کند. اشاره شد که یکی از انتقادات اساسی فیلیپس به هرمنوتیک سوظن,» خلط «مفهوم» و «تفسیر» است. در هرمنوتیک سوظن فرض می‌شود که ما هیچ مفهومی نداریم و همه مفاهیم تفسیرنده اما باید گفت: «آنها تفسیر چه‌اند؟»." در این رویکرد. براساس این پیش‌فرض» گفته می‌شود که هیچ‌گونه مفهوم دینی وجود ندارد و باورهای دینی مبتنی بر مفاهیم دینی» همگی محصول توهم انسان‌اند و این بر پايه تفسیر ما است که تاکنون اموری را دینی پنداشته‌ایم. از نظر قائلان به هرمنوتیک سوظن, با توقف فرایند تفسیر فهم نیز متوقف می‌شود و بدون تفسیر فهمی نیز در کار نخواهد بود. آنها مفاهیمی را که چشم‌انداز ما به جهان را می‌سازند شبکه یا ساختار مفهومی می‌دانند و بر آن‌اند که این شبکه و ساختار مفهومی در حقیقت, همان تفسیر یا طریق سامان بخشیدن به تجربات ما هستند. بنابراین دیدگاه» در بین کثرت و تنوع تفاسیر مختلفی که مطرح می‌شود هیچ ملاکی برای صدق و کذب وجود ندارد زیرا هیچ شناخت بی‌واسطه‌ای از جهان در کار نخواهد بود که معیار صدق و کذب شبکه‌ها یا ساختارهای مفهومی یا به‌تعبیر فیلیپس در نقد این تلقی هرمنوتیک سوظن از نگرش ون‌هاروی؟ یاد می‌کند که معتقد است اگر مفاهیم را نادیده بگیریم» حتی در نسبت دادن عواطف‌مان به خود یا دیگری نیز دچار مشکل خواهیم شد. هاروی تأکید می‌کند این مفاهیم نیستند که از دل تفاسیر بیرون می‌آیند بلکه تفاسیرند که محصول عواطف محسوب می‌شوند. او می‌نویسد گمان بر آزق است که «چون هیچ ادراک رها از نظریه‌ای وجود ندارده هیچ‌گونه احساس غیر تفسیری نیز در کار نیست»."۲ هاروی تفاسیر را چونان انگلی در بطن مفاهیم و در دل ادراکات می‌داند. او در مخالفت با تلقی قائلان به هرمنوتیک سوظن از صدق و کذب شبکه‌ها یا ساختازهای مفهومی يا به‌تعبیر دیگر تفاسیر دو دلیل می‌آورد: دلیل اول اين که به نظر هاروی» اين نظر هرمنوتیک سوظن در باطن خود نوعی دفاعيه پنهان است؛۴ زیرا اولا دین را ابطال‌ناپذیر می‌سازد و استنتاج هرگونه گزاره‌ای؛ چه صادق و چه کاذب را از دل آن ممکن می‌کند. ثانیا با توجیه ساختار دینی براساس موضوع آن» دین را برای غیرموّمنان غیرقابل دسترسی می‌کند. دلیل دوم از دلیل قبلی اهمیت بیشتری دارد و نوعی اشکال منطقی به ساختارها و شبکه‌های مفهومی است. هاروی این اشکال را با بیان سه نکته در این باره تشریح می‌کند: ۱) در پذیرفتن شبکه يا ساختار مفهومی چه نوع پذیرش يا انتخابی پیش‌فرض گرفته شده است؟ ۲) شبکه‌ها و ساختارهای مفهومی می‌توانند به راحتی واقعیت را تحریف کنند و از این‌رو ما هرگز قادر نیستیم که بدانیم واقعیت چگونه است و بدین‌ترتیب» باب شکاکیت گشوده می‌ماند. ۳) ساختار یا شبکه‌ای مفهومی که واقعیت فیلییس تصریح می‌کند که شناخت مفاهیم بر پایه تفاسیر در مورد باور دینی نتایج جبران‌ناپذیری در پی خواهد داشت زیرا در این صورت» مفاهیم دینی به تفاسیر رقیب یکدیگر تبدیل می‌شوند. او معتقد است که در هرمنوتیک تأمل» به جای تفسیر به کاربرد اهمیت داده می‌شود. به نظر فیلییس» در همه ادراکات ما مفاهیم اولیه‌ای وجود دارند که ادراک ما را شکل می‌دهند و آنچه می‌تواند وجود. این مفاهیم نخستین را به‌خوبی نشان دهد همان کاربرد این مفاهیم است. فیلیپس خاطر نشان می‌کند: که تفاسیر هرگز قادر نیستند این مفاهیم اولیه را به ما نشان دهند زیرا این مفاهیم تفسیرپذیر نیستند و از طریق تفسیر نمی‌توان آنها را بهتر فهمید. تفسیر فقط آشفتگی بیشتری ایجاد می‌کند. مثلا در خصوص «خشم» و «اندوه» هیچ تفسیری نمی‌تواند فی‌نفسه به فهم این دو ادراک کمک کند. تفسیر تنها از خشم و اندوه در موقعیت خاص است که می‌تواند فهمی به‌دست دهد. فیلیپس بر این باور است که هرمنوتیک سوظن با ارائه تفسیر از تمام ادراکات» بین موقعیت‌های خاص با موقعیت‌های عام (مثلا خود خشم و اندوه) خلط کرده است. فیلیپس استفاده از اصطلاح «تفسیر» در هرمنوتیک تأمل را به‌تسامح جایز می‌داند و معتقد است که مراد ازرتفسیر وژ اخرمئوتیکی بامل صرفایوضویع بخشیدن به نحوه نکته قابل توجه دیگر در هرمنوتیک تأمل اهمیتی است که به واقعیت داده می‌شود. فیلییس سعی دارد از طریق تمایز بین مفاهیم و احکامی که افراد براساس مفاهیم شکل می‌دهند نشان دهد واقعیت مفاهیم برای فلسفه و البته هرمنوتیک تأمل اهمیت زیادی دارد. مراد او از واقعیت مفاهیم امری انتزاعی نیست بلکه همان معنایی است که مفاهیم دارند و با بررسی کاربرد مفاهیم می‌توان به آنها پی برد. به نظر فیلیپس» این توجه به کاربرد و معنای مفاهیم است که نشان می‌دهد چه داوری‌ای درباره آنها صادق یا کاذب است» درحالی که در هرمنوتیک سوظن به جای اینکه به معا و واقعیت مفاهیم توجه شود مصداق آنها در نظر گرفته می‌شود. فیلیپس» هم‌چون هاروی» به دو ساختار «علم» و «دین» اشاره می‌کند و معتقد است برخلاف بسیاری که استفاده هم‌زمان از این دو ساختار را مستلزم تناقض می‌دانند» تعارضی در آن نمی‌بیند. از نظر او تناقضات نسبت داده‌شده همگی از نقش‌هایی متفاوت برمی‌آیند که این دو ساختار مفهومی در زندگی انسان دارند. فیلییس معتقد است که هرمنوتیک سوظن از تبیین فیلیپس برای اثبات بروز خلط مفهومی در تبیین‌های طبیعت‌گرایانه هرمنوتیک سوظن باید یک سو مدعایی فروتنانه دازند.و«به دتبال کشف علل: انگیزه‌ها:معانی و تأثیر پدیده‌های دینی‌اند و از سوی دیگر ادعایی بسیار خداکثری طرح می‌کنند و می‌خواهند همه وجوه دین را دهند. او در ادامه این بحث» نشان می‌دهد که از منظر دینی» مدعایی که«فروتنانه» توصیف شد در حقیقت» چشم‌پوشی از امور مهمی چون تقدیر بشر معنای کیهان و ماوراالطبیعه است.! راجر تریگ,۲ دیگر فیلسوف برجسته معاصر, نیز نقطه ضعف بنیادین هرمنوتیک سوظن را در نفی عقلایت اصیل می‌داند. او معتقد است که در هرمنوتیک سوظن» بدگمانی به انگیزه‌های همگان آسان می‌شود. نفی عقلانیت اصیل در این سطح باعث می‌شود که در خصوص کارهایی که برای عقلانی کردن امور انجام می‌شوند» این تردید:رخ دهد که همگی دچار انگیزه‌های پنهانی بوده‌اند. تریگ معتقد است که هرمنوتیک سوظن با خود در تناقض است. او بر این باور است که تلقی هرمنوتیک سوظن منتج به این خواهد شد که اعتماد به جامعه‌شناسی از بین برود و خود اين.رویکرد نیز تضعیف شود. به‌زعم او این نظریه» به دلیل سوظن فراگیر خود در موقعیتی نیست که ادعای صادق بودن کند. او برای مثال به مدعای مارکسیست‌ها اشاره می‌کند که معتقدند دین افیون توده‌ها است و باید آن را کنار گذاشت و  ۶ شناخت ...۰ 106 95 90 هام۸ کیونوناعه و وه کمرزاانط ۲ 2 548۰ می‌پرسد خود مار کسیست‌ها در چه جایگاهی می‌توانند بایستند تا چنین داوری‌ای داشته باشند. چرا آنها خود را فراتر از منافع اقتصادی می‌دانند اما دین‌داران را چنین نمی‌دانند.! معانی دینی مستقل از دیگر جنبه‌های زندگی بشری و فرهنگ نیستند به‌رغم این که فیلیپس معانی دینی را مستقل و متمایز می‌داند. آنها را به‌کلی در معرض تغییرات و تأثرات اجتماعی و فرهنگی نیز در نظر می‌آورد. او موارد بسیاری از باورهای دینی یک دین خاص را در فرقه‌های مختلف آن و در جوامع مختلف بررسی می‌کند و در نهایت. نتیجه می‌گیرد که متمایز شمردن باور از دیگر باورها و زندگی عملی از سان و شاخ صه‌های اجتماعی و فرهنگی او خطا است و فهم غلطی را در پی خواهد دائست. او باورهای دینی را خطا پذیر و قابل نقد ش‌دن می‌داند و طرح انتقاد به دین را لزو ما معنای دین‌ستیزی برنمی شمارد. با این حال» این انتقادات باید با نظر به مفهوم کاربردمحور باور دینی طرح شوند. می‌توان در جای‌جای انديشه فیلیس تأکید بر کاربرد و زمينه باورهای دینی را دید» کاربردی که با عمل دینی ملازم است و معنای باور دینی صرفا از طریق املاحظه همین کاربردها یکی از چالش‌های جدی پیش روی هرمنوتیک تأمل .آن.است که قائلان به هرمنوتیک سوظن,» هرمنوتیک تأمل را همان ایمان‌گرایی ویتگنشتاینی " می‌دانند." منظور از ایمان گرایی آن است که ایمانی که درست شکل گرفته باشد مبتنی بر قرینه عقلی نیست و با استانداردهای عقلی نیز بیان نمی‌شود. فیلیپس با این سخن سخت مخالف است و به رغم تأثیرپذیری از انديشه متأخر ویتگنشتاین» بین نگرش خود و ایمان گرایی ویتگنشتاینی تمایزی قابل توجه قائّل است. او معتقد است که ایمان‌گرایان فرض می‌گیرند. که باورهای دینی نباید با معیارهای عقلانی علم» متافیزیک» عقل سلیم يا هر معیار خارجی دیگری بررسی يا بیان شوند." فیلیپس معتقد است که هرمنوتیک سوظن .در منتسب کردن ایمان‌گرایی ویتگنشتاینی به او و هرمنوتیک تأمل, مفهوم «عقلانیت» را مصادره به مطلوب می‌کند. اساس انتساب چنین نسبتی به هرمنوتیک تأمل به مقاله کای نیلسن* باز می‌گردد که در سال ۱۹۶۷ در مجموعه فلسفه به چاپ رسید و از آن سال تاکنون تکار شده است. فیلیپیس اين نسبت را به‌کلی رد می‌کند و وجوه پنج‌گانه تمایز هرمنوتیک تأمل را از ایمان‌گرایی ویتگنشتاینی این‌گونه برمی‌شمرد: ۱- از نظر ایمان‌گرایی ویتگذشتاینی» باورهای دینی منطقا از دیگر جنبه‌های زندگی انسان جدا شده‌اند» درحالی که در هرمنوتیک تأمل فرض بر این است که مفاهیم دینی مفاهیمی فنی نیستند و از دیگر تجربیات زندگی متعارف اسان برگرفته شده‌اند» تجربیاتی نظیر لذت و غم امید و ناامیدی. به همین دلیل است که در هرمنوتیک تأمل بر تلاش برای ایضاح این مفاهیم و کشف معنای آنها تأکید می‌ شود." فیلیپس به «نیایش» اشاره می‌کند و می‌گوید اگر نقش و اهمیتی که نیایش در زندگی موّمنان ایفا می‌کند و نیز ارتباطی را نادیده بگیریم که نیایش با دیگر ویژگی‌های زندگی موّمنانه دارد آن گاه دیگر نیایش هرگز معنای دینی نخواهد داشت. چگونه می‌توان خدا را شکر کرد وقتی که چیزی برای شکرگزاری وجود نداشته باشد.۲ هرمنوتیک تذکر و سوظن همواره به‌خظا. سعی شده است تا باورهای دینی را از پدیده‌های بشری در پس آنها جدا کنند درحالی که به نظر فیلیپس» این توجه به کاربرد باورهای دینی است که به ما کمک می‌کند به فهم معنای آنها دست یابیم: ۲- ایمان‌گرایان ویتگنش‌تاینی معتقدند که فقط موّمنان می‌توانند باور دینی را بف‌همند و فهم باور دینی برای غیرموژمنان محال است. لذا از نظر آیان» هرگونه بحث دینی بی‌هوده است." آنان ملاک مشخص کردن الحاد از ایمان را عمل دینی می‌دانند و از اين‌رو» معتقدند کسی ملحد است که عمل دین‌دارانه ندارد. به تعبیر دیگر» کسی که باورهای دینی را می‌فهمد اما عمل دینی ندارد ملحد است. آنها پا را از این فراتر می‌نهند و اطاعت از خدا را صورت اصلی از فهم باور دینی برمی‌شمرند» چراکه کسی که در زندگی‌اش از خدا اطاعت نکند فاقد فهم دینی است. فیلییس در مقابل اين دیدگاه نیز موضع‌گیری می‌کند و از فیلسوفان به‌عنوان کسانی که باور دینی را می‌فهمند و بیش از هرکس دیگر در جهت ایضاح و تشریح باور و عمل دینی کوشیده‌اند نام می‌برد و نشان می‌دهد که اگرچه یک فیلسوف قادر است اطاعت از خدا را بفهمد و گزار شی از آن ارائه کند التزام عملی به آن باور ندارد. بنابراین» ندا شتن التزام 0 :1981 وم‌زاانط2 .2 1 ۳عل :1986 و0 ‌زال(نط۳ .1  7 شناخت 6 و 9119 زارم۸ وباوزوناع۸ عم ومد ۳۳۱۱۵5 2 .9 56 ۳- ایمان‌گرایی ویتگذشتاینی فرض می‌گیرد که زبان دینی به آنچه در دین معنادار است و معنادار نیست تعین می‌بخشد و بر این اساس, ما می‌توانیم در مورد یک ساختار مفهومی به‌منزله یک کل داوری کنیم. همان‌طور که پیش‌تر گفته شده فیلیپس تصریح می‌کند که فرض این ساختار مفهومی چالش‌برانگیز است. دیدیم که فیلیس به جای ساختار مفهومی» از تکوین مفاهیم سخن می‌گوید و در مقابل چنین رویکرد کل گرایانه‌ای مو ضع‌گیری می‌کند. به نظر او مفاهیم دینی یک مجموعه مخلوطاند و باور دینی مثل هر باور دیگری ممکن است خطا باشد. او از خرافات یا خلط‌های مفهومی به عنوان مواردی از باور دینی نادرست یاد می‌کند. معناداری یک باور دینی در نگرش فیلیپس به دینی خواندن یک باور نیست بلکه به ۴ در ایمان گرایی ویتگنش-تاینی باور دینی نمی‌تواند مورد نقد قرار گیرد» در حالی که همان‌طور که در بالا ذکر آن رفت» فیلیپس.باورهای دینی را هم خطاپذیر و هم قابل نقد می‌داند. فیلیپس تصریح می‌کند که هم از منظر اخلاق غیردینی می‌توان دین را نقد کرد و هم از منظر درون دینی به خلط‌های مفهومیموجود در آن پرداخت. ۵- ایمان گرایان با مصون دانستن دین از معرض انتقادات» دین را به اقلیت فرهنگی‌ای مبدل می سازند که از هیچ رخداد شخصی اجتماعی و فرهنگی‌ای تأثیر نمی‌پذیرد و برکنار از بحث و گفت‌وگو است. فیلیپس» برعکس اين نگرش, برای تأثیر رخداد های فرهنگی و اجتماعی بر باور دینی اهمیت زیادی قائّل می‌شنود. او به باورهایی اشاره می‌کند که در یک فرهنگ پرورانده می‌شوند و قدرت می‌گیرند اما در فرهنگی دیگر می‌میرند." او علت این مسئله را در ابتنای باور بر عمل می‌داند. وقتی که باوری بر عمل مشخصی مبتنی نباشد رفته‌رفته حذف خواهد شد. او نشان می‌دهد که باورهای دینی یک بازی زبانی‌اند و هر یک عمل خاصی را عرضه می‌کنند و مستلزم عملی متمایزند. فیلیپس از نیایش‌های افراد در جوامع فرهنگی مختلف مثال‌هایی را می‌آورد و نشان می‌دهد که تا چه حد زبان» باور و عمل دینی افراد متأثر از جامعه و فرهنگی اشست که:در.آن به حیات خود ادامه می‌دهند." بنابراین» تأثیر تغییرات فرهنگی نه‌تنها ممکن است بلکه باور دینی هرگز نمی‌تواند از این تغییرات مصون فیلیپس با نقد هرمنوتیک تذکر و سوظن می‌کوشد تا هرمنوتیک تأمل را به‌عنوان روش صحیح فهم متن دینی معرفی کند. او در پرتو نشان دادن نقاط ضعف هرمنوتیک تذکر و برجسته کردن اشکالات جدی هرمنوتیک سوظن» مسیری را مشخص می‌کند که در آن؛ با کمک تحلیل فلسفی و با در نظر گرفتن انتقاداتی که در دوران مدرن به دین وارد شده است» می‌توان به فهم متن دینی نائل آمد. فیلیپس بر عمل دینی و نحوه زندگی انسان تأکید بسیار می‌کند و فهم دینی مناسب را فهمی می‌داند که با نظر به زندگی عملی انسان دیندار شکل می‌گیرد. او معتقد است ورزه دینی آدمی تجربه‌های او را دینی خواهد کرد. او همچنین یکی دانستن هرمنوتیک تأمل با ایمان گرایی ویتگنشتاینی را انکار می‌کند و راه خود را به پنج دلیل» مسیری متفاوت از ایمان گرایی ویتگنشتاینی می‌داند. علی‌رغم توضیحات سلبی بسیاری که فیلیپس برای روشن شدن منظور خود از فهم دینی‌ای که موسوم به هرمنوتیک تأمل است می‌آورد اما به نظر می‌رسد که او تا حدی برای بیان.ایجابی نظريه خودش ناموفق.است و قادر به اثبات برخی مدعاهایش نیست» نظیر این مدعا که:«ورزه دینی داشتن برای تجربه دینی داشتن کافی است». به نظر می‌رسد دیدگاه فیلیپس در وجه انتقادی و سلبی آن:قوی و کامیاب است. نقد او بر هرمنوتیک سوظن و هرمنوتیک تذکر و تأکید او بر ضعف فهم و رویکرد انتقادی قاتلان به هرمنوتیک سوظن در مورد دین نشان می‌دهد که این هر دو رویکرد هرمنوتیکی نمی‌توانند به‌تنهایی فهمی مناسب از امر دینی به‌دست دهند. بااين حال» توضیح فیلییس در مورد وجوه ایجابی نظریه‌اش ناقص و ناکافی است. این تو ضیح ناقص است چون بیش از آنکه به اثبات موضع خود بپردازده مبتنی بر نقد دو موضع رقیب است. همچنین» به‌رغم آنکه فیلیپس تلاش می‌کند دیدگاه هرمنوتیکی خود را از ایمان گرایی ویتگذشتاینی جدا کند؛ به نظر می‌ر سد وجوه اشتراکی بیش از آئکل؟ می‌نمایده با این دیلگاه داوظ. تأ کید بز اهمیت فهم نا کازبزد تقاهیم دینی مهم‌ترین عنصر مشترک است. به‌علاوه» این هر دو دیدگاه موضعی چالش‌برانگیز درباره «صدق» دارند: فیلیپس تلاش ی کنها با تاقط بر فهم) تأملی آمدینی» پرشش از ضدق آنرا کماهمیت,شمارنآما آشکار است که توجیه این شیوه نگاه به دین و سازگار ساختن ان با آنچه متدینان خود در مورد دعاوی دینی می‌اندیشند دشوار و نیازمند تلاشی بیشتر است. 8 پرادفوت» وين» تجربه دیمی, ترجمه عباس یزدانی» قم: طه ۰۱۳۹۳ جوادی» محسن» «/یما نگرایی وینکنشنتاینی»» قسات, ش ۰۲۶ صص ۱۲۴-۱۲۳ ۰۱۳۸۱ خاتمی» محمود» پدیدارشسناسی دین» تهران: فرهنگ و انديشه اسلامی» ۰۱۳۸۲ کردی اردکانی» احسان» «دين و هرموتیک تأمل». کتاب ماه دين» ش ۰۱۶۲ صص ۶۵-۶۲ ۰۱۳۹۰ تریگ, راجر عقلائیت و دین» ترجمه حسن قنبری» قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی» ۰۱۳۸۵ 5 ,80065 صااع ۳6 :11330050۳15 ونرووآمنموگ ۵ 7140011 ,۲ع6اع3 بتعق 80 86 ,3۵19100 ]۹۲ 11۵۳۵۵0 16 000 دلعوط ۳0 بش۸ ۷۵۵ ,11۵۳69 ۰ ,۳۳655 با زد 7036 وسطاصتوط توسطاصت۵ط رو ۲0 00 ۴0۳ .له ماع۲ :0 و۳0۳ آهعنطام1050نط2 وصه طانه ۳ صذ ,5016 ]0 کم 00 ]50116 3.8 ,70065 ۲۷11136177 م4 ۷۵/۰ وق6ا1۷07 52100160 نم ۶وزط۳۲ ی ام بش۸ ,اعع 2/3100 6 ,55ع8۳ 7زا ژد 796 833610 و130 ]۵ روگ ۶ 0۵ ک 77010 ۰ ,3 .310 ,5 ۷۵۰ وتخطم1050نط8 ۵ و" فرط 600 ۸۳۵4 و 500 0۵۵ نف مصعکاعز21 :۵ 316۷ ,6008 6 0010005 و0 دلامممعااونط م7۳ عله۳۳ .بط ,اعتاهد/1 6۰ ,3۳655 زد نت 070۳۵ مر منوناه3 ]۵ 71360۳165 500011 مأعنصه13 سا مکله8 ع8 6 ,001۱۵۱0100 ]۹ 370۵۳۵۵ ع1 00۵ «ماوناع۸ ,0.7 ,قص‌زاانططظ 40 ۵186 ۹۵۳۵ 270۳ 0 10000 ,۳۳۵6 ]۵ 0004 1۳6 0.7 ,قص‌تاانطط :0 200 ع6اماکعطنقدط ,16 ]۹ 3۵۳۳۵ 0۳۵ 6۵۳96 82016 ,10.27 ,قص‌زاانط۳ 40 :611910 ]٩۰ امه 10ناط ماع ۷۷۵ حصعنل(۷ فص تنل ,06 6 :0 ,۳13۷60 316۷ , 53386 کنصص16 کدی ونرطام 2۵1050 0۵ ۳۳۵ ,ل0ه2 ,ع0ن۸ ,1050 8۰ 7005 +6 بوعصواظ جع 1طامگ1 +کصد0 ,۸۲000 ۵ 70۶ ۳۳۵۸ ,اناق3 ,3065۴

ریکور دانش هرمنوتیک را شامل دو رویکرد «هرمنوتیک تذکر» و «هرمنوتیک سوءظن» و خود را مبدع رویکرد سومی با عنوان «هرمنوتیک تأمل» می دانست. رویکرد هرمنوتیک تذکر فهم محورانه و نیز واقع گرایانه است. در این رویکرد، مفسر واقعیتی را در پس متن مفروض می گیرد و درصدد فهم آن است. هرمنوتیک سوءظن وجود هرگونه معنا و واقعیتی در پس متن را انکار می کند، نگرش بدبینانه ای نسبت به واقعیت دینی دارد و متن دینی را بر اساس ذهنیات مفسر تفسیر می کند و باور دینی را محصول توهم می داند. فیلیپس، با نظر به اندیشه ی ریکور، به نقد هرمنوتیک تذکر و هرمنوتیک سوءظن می پردازد و با محوریت قرار دادن تجربه ی دینی، روایت خاص خود از هرمنوتیک تأمل را در فهم متن دینی به کار می گیرد. در تلقی فیلیپس، هرمنوتیک تأمل آن رویکرد سومی است که از انتقادات وارد به دو رویکرد قبلی برکنار است و در عین آنکه واقعیت امر دینی را همچون قائلان به هرمنوتیک تذکر مفروض نمی گیرد، به انتقاداتی که در قالب نقد دین، از سوی قائلان به هرمنوتیک سوءظن وارد شده است، پاسخ می گوید. هرمنوتیک تأمل او رویکردی فلسفی به فهم متن دینی با تمرکز بر کاربرد مفاهیم دینی در زندگی است.

389206

نتایج پژوهش حاضر نشان:داد که تدوین برنامه‌های آموزشی و فرهنگی مناسب می‌تواند به ترویج ارزش‌های اخلاقی در جامعه و همچنین, افزایش آگاهی» سطح فکری و فرهنگی کاربران فوتبال منجر شود. افزون‌براین» استفاده از بازیکنان و مربیان مشهور در تبلیغات فرهنگی و اجتماعی این رساته‌ها موضومی است که دینش ای مک یی کات اجتماعی استفاده شود براساس نتایج. بازاریابی رسانه اجتماعی باشگاه‌های فوتبال با ظرفیت‌هایی که دارد می‌تواند دستیابی به اهداف اقتصادی کلان را مانند بهره‌گیری و.تقویّت اقتصاد دانش‌بنیان میسر کند و از این رهگذر موجب توسعه اقتصادی کشور شود. بازاریابی رسانه اجتماعی می‌تواند ازطریق درآمدزایی و کاهش هزینه‌ها گام موئثری درجهت بهبود مشکلات مالی باشگاه‌های فوتبال بردارد. همچنین» این نوع بازاریایی, می‌توانن آثار منرت دی ها و نی فی اط یل ابا زیرمایلا| آیلشگاهها۸ کوطبان بگذارد: و سبادله: با بازارهای سسف را آسان کگد. فتایج برخی, از مطالناگ پزوهشگران پیاندهای مقیت بازاریانی. رسانه اجتماعی را مواردی مانند افزایش ارزش برند و تجربه.برند (واتکینزه ۲۰۱۳) ترویج برند سازمان و ترویج ورزش (ایگلمن, ۲۰۱۳ توسعه*اتباماقا برند (فایلو و هفکاران, ۲۰۱۴ بنتاوس, ۲۰۱۶ مشارکت. مشتریان در فرایندهای نوآوری: سازمان» دستیایی به خرد جمعی او آیجاد: خلاقیت (کانستنتینایدا ۲۰۱۴)» افزایش تعامل و آگاهی از برند (تیاگو و وریسیمای. ۲۰۱۴؛ کازما بل, لوگوی؟» ۲۰۱۴)» جمع‌آوری اطلاعات و بازخورد» افزایش آگاهی» توسعه روابط درونی و بیرونی سازمان» حمایت از فرایند تصمیم‌گیری» افزایش بهره‌وری» سنجش بهتر نتایج و افزایش فروش (تیاگو و وریسیمای, ۲۰۱۴ افزایش ترافیک در سیستم عامل‌های آنلاین» کاهش هزینه‌های بازاریابی» افزایش تعامل و آشنایی با دیدگاه مشتریان نسبت به سازمان (کازما بل؛ لوگوی» ۲۰۱۴)» افزایش ارزش قرارد‌های ستارگان فوتبال (کورشنزژگی و پانیاگوا, ۲۰۱۶)» گسترش حمایت مالی (کازما بل» لوگوی» ۲۰۱۴ دیما ۲۰۱۵؛ بنتاوس» ۲۰۱۶) و افزایش درآمد (دیما ۲۰۱۵) گزارش به‌طورکلی براساس عوامل استخراج‌شده در این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که حل مشکلات مرتبط با بازاریابی رسانه اجتماغی در باشگاه‌های فوتبال, نیازمند طی‌کردن فرایتدهای تصمیم‌گیری طاقت‌فرسا و طولانی است که دراختیار گروه‌های ناهمگونی از صاحب‌نفعان قرار دارد. علاوه‌براین؛ پیچیدگی حکومت. مسائل جامعه‌شناختی و مدیریت باعث می‌شوند که ورزش و بازاریابی نتوانند همگام با روندهای حرفه‌ای جهانی به‌پیش روند::دراین‌میان» به‌خاطر وابستگی بیش‌ازحد باشگاه‌های فوتبال به دولت و وجود مشکلات قانونی در حيطه ورزش و رسانه‌ها» حل مسئله بازاریابی رسانه اجتماعی نیز نیازمند همکاری بین دولت؛ متولیان حوزه رسانه وآباشگاه‌ها است. پژوهش حاضر گام آغازینی را برای حل مسئله بازاوهاتی ان ا#متماعی در جاشگاههای گووبان. ایران برداشته است و عواملی را درقالب مدلی زمینه‌ای شناسایی کرده: است که توجه.به آن‌ها می‌تواند در دستیابی به وضعیت مطلوب موّئثر باشد. بااین ‌حال».با توجه به استفاده از رویکرد:نظريه داده‌بنياد پیشنهاد می‌شود برای. اعتباربخشی نهایی و افزایش قابلیکتگ #ظیفتوما سایر پژوهشگران با استفاده از راهبردهای کمی, به طرح و آزمون فرضیه‌هایی برمبنای مدل اکتشافی این پژوهش بپردازند. به‌علاوه» پژوهش حاضر پدیده بازاریابی رسانه اجتماعی را از دیدگاه مدیران بازاریابی» مدیران رسانه و صاخب‌نظرانی تخلیل کرد اتکی ردو در ریاد یمتاخ اینهه بافلرمایی رسانه اجتماغی نقش دارند. به‌این‌دلیل ممکن است برخی از ابعاد این مسئله ناشناخته باقی مانده باشند؛ بنابراین» پیشنهاد می‌شود پژوهشگران آینده نگرش هواداران یا کاربرانی را مطالعه کنند که درمعرض این رسانه‌های نوین قرار می‌گیرند. انجام چنین پژوهش‌هایی می‌تواند به تصمیم‌گیرندگان در حل مسئله بازاریابی رسانه اجتماعی و بهبود وضعیت بازاریابی در ورزش حرفه‌ای کمک کند. ۱۳۲ مطالعات مدیریت ورزشی شماره ۰۵۰ مهر و آبان ۱۳۹۷ از تمامی مدیران و اساتید هیئت‌علمی که نهایت همکاری را در اجرای این طرح داشتند. تشکر و 4 ,500۵ ۵۶ کاع0ع5 .(2014) .5 بنهنعط طلعا۵0ط۸ 6 .17 بزهنه8 ۸۵۵0۱۵۳ آهز5۵۵ 0ص عصناعا هه مرنطعصوناهامط .(2013) با ,8۵0 که باه وندالنه3 :0 .6 م۸628 120-۰ ,6 ,0603105 500۳۲ که آمصسوت. دمن ه 126 امک صذ 6002 1 2 که 13000004 وصنوتا .(2013) .8 ,م‌افاقی ۶ ما بعفقگ .3/1 صفوحش۸ 36 صدعج۸ 41 9۶ [70۳۳۵ بکط کال موی طاعفا 1 ۵5 کنکواهصه اصعاصی ۸ نامم عصناعا 2 ۵ لهنعو5 بدمناهنصصصی لمدمناه 2و0 فص هنلعهی نمنموک .(2014) .36 مقع۵0ظ ۳ 6عزع 5۳316 ۳۵۳۵8660 نع م5 .(2016) 5606 3۸6 ,کنشفنط .7 ,کتا۵ط38651 معفاطاام ۵5 ماگمه معط فص اصعص عم مق نحص مدمه منصمع 0۳ 60 عصنامما مقس هنوعص لمنمک .(2015) 7۰ ۷۷۰ ماه 2ناگ ۷۷۵۵8 ۸2 یگ ,8000-1088 8 56۴ 1000058 1۵۳ ماه توص هه که کاصعصصم 606 آهنم5 عصاکن ,8۳3066 3/8 آمانع اصه 08۵ ,16 ۵4 30۵ دص ناکم صمنعفعل 6 200 5۵۵۲ 1.0286 «مزقه و ععف عط1 0006 مک ‎ )2012(.‏ 8 وقصناصناظ 2 نصناصصم عصناعغا مد عنامص نله هه حز هنوعص مک .(2012) ۰ ,۲050۵ :00062860 بکا500۳ حطقع) 0 اوه موصوظ (2011) بط نوش ۵ ۷ 06۲62 ۰ 0078٩ ن ق5026 هنلعم نمنفود فصه اعمصعاصا .(2015) .2 متعطم‌ماعاسط) .(۳6) فارگ 1310۳۵05 ۵۵ 6056666 جع موس وحنط 1-1 که ص2۳ آهن500 - 3۳0۵۵ .عدناعغاحفص هنومعص آمنهود که کدمناقو ۳ .(2014) ۰ ,کعلونصتاصهاعدمع 5 .(2014) .۳ 3 بافع6ط۳۵ ۵ ول 1280882 و3 کل ,3/1272 وبا 3 بلفصطه1 40 ل5002 -ون0ع3۳0.ع دنا 0ج/2 30000 آهنفمک5 کم صمامو۸0 52085 عصن ص15۶ آهازونل 15 .توص [21 1۵۵ قطن ۳۳۵06۵0 جز عهقکت هنوعص آهنمم5 .(2015) 1۰ مقص109 1366 06710۳۵0667 ق0200 ۵۳ کادو۳0ی طانم ف#معدلعجم معط طل۵ ۲6 ۵ که ۳۵۵۵ آهنضود ۶و عهددن 270 ,کط0ناق 0 مععصقام‌ع۸ .(2013) .7 بش ۳۵816۵ 8 3300۳۵1 500۳ ۵۶ 65عماصهه اکعدمصد ۵۵۱ کدمنی‌تصحصحصی عصناعا 2 قدردانی می‌شود. این مقاله در دوره فرصت مطالعاتی اینجانب در نيمه اول سال ۱۳۹۵ و با حمایت 36 .۵05 0۳0۳۵۶ ,کععطد ]هل 1005 :120 2۳685 .(2015) .38 مذانه ۳5۳۳ ۰ م۸ ۳۵۶62 ملاع آهنو5 0ص 500۳۲ .(2014) .کل محقل۸ 6 سل ,لعن022 کل و۳110 500 0صه مناد صح؟ 0۳ 500۳ فوصه ناف نصصحصم ۵۳ کصمن۶16م .(2013) ۷۷۰ مقاصق6 :6 ۵ 110ع ۳۳۵۲ .(2013) .[ ,ط00690ق5 ۵4 سا بط کل۳۳۵۵6۳ و 3 مکل 11۵ و5۵0 مصه [مط00نو2 دععمی ه کعزععاداد جندم۳ ععقصهز ک عدمعسم۸ ععصم]آ عصوماوم ۸ :۵۵۵ موه انم عصح؟ [21 1۵۵۲ کعلبد صهنادهع۸ وصنهدع ۳ .(2013) سا .7 مفصفمام110 104-2 ,13 ,3/3608 وصه اصعصع 3/0 500۲ که لمد سوت آمدمخاهص هگ ون ععی 40 65ع 02116 6ط1 اعانست ,۷۵۳1۵ ۵ط ۵۶ وتا .(2010) .34 مصنعلصعق17 2 م۸ ,1۳۵0135 67 6032066 کعناا ناه هحفص هنوعص آهنم5 00 .(2012) ۰ظ ومکل گ ول بش۸ و15 6 8016965 ۲و [م 309 .و۳0 صمنطکم؟ رسک که وروی اتمه ص۸ شوه 02 له0ه50 نلهمع ‏ 0051 0ص ۵۵۲ ۵ 50076 :(2016) .7 ,23038۵9 ۸۵ ,8۰ ,ف6اق0 160۲2 ۵ له5۵0 ۵۶ 96 56 ۵۶ رای ۸ .(2014) 0 معنعما 6 ,۷ با[6ظ ول ق1621 40 00۳۳8 صز 1۳6۵05 وصنع ۳۵ ۵۶ لباز و1۵۵ عطا هنز عصنعا م0 40 68 3/3038 .(2014) ۰ ,810 6 ول مطا0۳/جاق۸ وق و0164 ول ونطاتق1/۳ ,3696276 1016۳061 بکطاحل لل 0۵۲6 کات ۶و عقی عط1 تنعنومه آهنفو5 داعوط 0۳696066 5 ,179386 .(2011) .ی ,قعلناناه00ا قاط ۵ ,و .٩ رق6اق 2 هنک ,2 ,قا2/000361100 11 ۵۶ 2005ع ناه 0 ماه ماه صش۸ توصناما مه هنوعصه آهنمد که اصعصعسکد 6 0ص 5۳3168 0۵ :500۳ فصه صمناع‌نصحصصهی ۵۳ کصمنا‌عاقمط .(2013) 36 .8 ,8606796 55-۰ بل و500 6 دمناهنص مک مخاصعصعع مصهص وصه صمناف‌خصتصحصمی 8 2 8 ۶60 نع آق0م50 .(2012) .2 زعط 1 .۳ مقالقظ داع 8011660 5-3۰ ,(7)2 بطنقفاهاآ نامگ +عصوع 100211 حکفا 7 صز ما کصونهاعی ناطام ۵ :فص 006 106 عصناد ۸ .(2012) 34۰ اند ۷۷ ۵ ,3 ق0۳02 36.۰ ,ع6افصنط ص0۳0 ۳ ۹۳۵۲۵۵۷۲ 20۵۳۵۵ آمنفود خ که 28و00 فصد فده کم ععصقا دمص 221-3 م21 ولجاتعاتدا0 وصناع 2/20 500۳1 +عصعع و50 آهدمزکیه ]0۳0 [1۵۵1۳۵ عناع2ع.1 27۵ 0۶ ۵۳286601 ۳۵۵۵ عزععاد ی عصنصهزه1 .(2014) 36۰ مناهک۳۵ 5۰ 1316۳6۲ ۵۶ عاواوه‌نا عطا ۵۳ ماع آهنضومد ۶و دمص عط1 .(2013) .8 مندگد5 () .[2016 ۵7 23 م۸ ] و۸ 3105 اعدط ناج عاطهلنه۸ عناملطاد 1 صمنعاجنل عصمامجط نامع ما امد ۵۶ 66 10 (2011) بل مط50علهدگ5 00 امک که سوت آهدمخاهد 6ص +کعف‌ناوم هنوع هنود ماص اد 060 ۱۳۴ مطالعات مدیریت ورزشی شماره ۵۰ مهر و آبان ۱۳۹۷ 65 6 نط‌ج۳۵۵ عناهاناهی کم مزعد8 .(3990) 3 .7 ص60۲ 2 سا بش۸ ,ففتاق50 .32 عم اقق37 تصقطع 1 .(12100ق1۳2 ,تقطاگ۸ ۳۰) 60 060صامجع 1۵۳ 0۳0065 0صه 6 وصنصنصصط .(2014) .31 .بش۸ مصفصعلود۳ ۶ یک بععی ول بش۸ متا3ق3/1 ول بش۸ 150۳0905 .33 6 ۸ :200 2نصع۵۳ 500۳۲ فصدمناهد خ 1۵۳ دی هنوعه منود ج ۵۶ عم 00۵10 .42-63 ,2 ,6 31/13038616 50071 0 عنام‌ص۸ ۵4 فصس0ت +ومقلد7 310 کنصصع ۵۶ رنه 500۹ 200 عدناعغاحفص ماع .(2014) 0۰ 36۰ .7 ماد ۷۵۵ ه بط 30 .2 .1 .36 ,80ق11 ب34 00515 ۳۵۵۵ 0۶ هام20 .(2012) .17 .5 .8 روصقا6۶م.] ۸ یک ,6۲[قط66 ,06 با ,۷۳69 .35 ۵1 70 .عط6احهص هنوعص منود که دا‌عکاه عط) که نامع نادهاز صه۸ نععهدم صح؟ 0۳۵۵۵ 4 15۶16066 عط) که دمناقاهه م۸ نعامو0ه عم هنوع م5 .(2013) بش۸ .ظ ,کص۷۷۵0 .36 .(610نل0 [وم00) عکصعنوععصم معاعام حلص ۵۳ مه علنطامه فصه معا ۳:6۳ ومع 0عوصمنع ۶۵۳ کدمناد حدم توناهدو حلجهع5ع3 .(2009) .36 ,۷۷۵۵۵ .37 502-0 ,10 ,۳26۳096 0ص 500۲ ۵۶ بعوامط و2 برع مامط عم عکنجمه ۶ 00 داعا00ط] کلدمع عصناعاحقص- منطعدمناج1 ودع30 .(2010) .7 بک مصصنطح 6 ول ۷۷1۵08 .38 1 م0۶ ۵1 70 [2 1316۳205 .2۳666۲ 500۳ 1۵۳ اعومص مدیم ۸ تقنفوعص آهنمود 5005 200 هنعط آهنمو5 .(2012) بش۸ ,تععسط ۷۷۵10 ۸ ,1۳ ب فا وس ۷۷1606۲ .39 1 ۱۵96۲۹۰ 1۳6۳ که کاصنه‌عصمی فص کدمناد تمه عطا عصنصنصحط واه علم» زهرا.» سید عامری» میر حسن» خبیری, محمد.. و امیری» مجتبی. (۱۳۹۷). طراحی مدل بازاریابی رسانه اجتماعی باشگاه های لیگ برتر فوتبال ایران . مطالعات مدیریت .(208) .3 منتنص۸ 6 .3 ما۳ل۵0 کل و1 .3 بزعج۸ 56760 و7 مصتت۸1 ۰( )) .125-44 :(10)50 .کنو 5 خصعصعع 3/0 امک ما0 م۳۵۵۲ 12 ) ۹ 0005 لوا 2018 ,50 وا< ,کعنو هک ددع صع 3 ا دوگ 0 5 1۳۵ ا0 30061 330008 300۵ آهن م5 عسندهنزیه10 گسنس۸ 3/۰ ,تفسزطا هدما 3۰ گموعصس۸ 0ع50 .77 37 مکصدل۸ 7۰ و6751 707] ۸220 ص11 مخاصعصععق 2/1 500۳ ۵۶ ۳۳690۳ اصماعزدک۸ 1۰ 67 70] هنصت]آ 01 60 2/2028 500۳1 ۵1 301807 .2 عباع162 076 1۳225 ۶و [ع0مص عصنا افص هنوعص آهنموک وصتصعز369 ما وعصنه تون کنط 1" 7 870060 عهصنعت بط فعا0صم ۳۳۵5 فک عتهاناهی عنط1 عطحل م10۵0 001211 رز 28675 100 65 (19ح) 665ص و5 ۵عع هع ک۵ ۳ 32۵ 800۳02 40 ع افص ,عصناعغ افص امک 00 ت00 چ طانم کح عطاصعص لنهه۳ مقنفعص 200 8 0 6002 ,ناه عنصهو مه عاع 10 صز کعقایه‌عجه برع ما مصطاع 1 ج ق13۹0 1 ز ۷( 516000 اما مامعمنه هنفوعص آمنمو5 فصه کال م1۵۵6 صز کعتایه‌عرم 8۰ 616006 200 آهنجه مدع00 عطا ما وصنمجمععه معواممه 6۳6 12۵ وصنامصدد هن 50021 ۵۶ دعنرمععای-ط اد هه کعخموعای مععقطام عصنلی ععحطا عطا (ع 1۳۳۵ :5 هه 6۲ 01 حع2ه ۵ ۳۵1۵100 0صه فعق دز 6۳۵ عطحل للد 1۵۵ ۵1 و مه ,3605] 2076 عنصنصله مللد 1۵۵۲ و عسط 22 ع 1 کوج لمسصسای) عصمتنوصی لمع ,1361075 12821 ,1361075 هنود فصه لدسعله ,63ل1) صمننفوصم جعاصی مصه ص13۳ 7) 5۳216865 بریناناوم اوصه خصعص تمصع ما مادام دماج فص کمماد؟ عنصمصمع 6600۳۳ ,کطمناعه دوع[ معصمتاه هنم قصه لمسخلنه ,کدمناعه هتساک ,کطمناعه 130 ,کطمناه 0عاد لجع م۲۹ ۵۳ص33 مخصصناه ماع امس مخصصنا3 8 مولاللهصز۲ .(عععدعوعصم عصع؟ هه هنفعص آهنامد معصناعا هس تمصع هن لفغنع5۵ که کدمنهانصن خصعست بفعامعی کم معط وصه فعطوععل صطعن03720 1۵۳ کز 1 .کطمتاهنژک کتامق۷ +عوهی ۵عسه0 عمط کال م1۵۵6 صذ وصع ۳2 0۳3021 عصنکد زرط ک نادزد #ععزععل 60 منطج 06 صف اذ ,11066 بصمناهنزد ۵عحزوعل0 1 ,۳۵۵۲۳ عناهدم.] 2۳۵ ,انش م50 معصناعاحد/1 316000 آهنه5 :۳۵۳۵۵ و1۳

هدف پژوهش حاضر، طراحی مدل بازاریابی رسانه اجتماعی در باشگاه های لیگ برتر فوتبال ایران بود. این پژوهش ازنوع کیفی بود که با به کارگیری نظریه داده بنیاد انجام شد. داده ها ازطریق مصاحبه با 19 نفر از مدیران سطح عالی رسانه، اساتید هیئت علمی با گرایش بازاریابی ورزشی، مدیران بازاریابی و فناوری اطلاعات سازمان لیگ، مدیران بازاریابی و رسانه باشگاه های فوتبال و کارشناسان رسانه اجتماعی جمع آوری شدند که به صورت قضاوتی انتخاب شدند. داده ها طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. در سه مرحله کدگذاری، مقوله های اصلی و فرعی بازاریابی رسانه اجتماعی باشگاه ها شناسایی شدند و به یکدیگر مرتبط شدند که عبارت اند از: شرایط علّی (عوامل ساختاری، ماهیت فوتبال، عوامل مدیریتی، عوامل حرفه ای مرتبط با صنعت ورزش و عوامل مرتبط با رسانه اجتماعی)؛ شرایط زمینه ای (فناوری ارتباطات و اطلاعات، عوامل فرهنگی و اجتماعی، عوامل حقوقی و قانونی، عوامل اقتصادی و عوامل مرتبط با دولت و سیاست)؛ راهبردها (اقدامات فناوری، اقدامات ساختاری، اقدامات فرهنگی و اجتماعی، اقدامات قانونی، اقدامات اقتصادی، اقدامات مرتبط با بازاریابی، اقدامات مرتبط با نیروی انسانی، اقدامات مرتبط با هواداران و اقدامات مرتبط با رسانه های اجتماعی)؛ پیامدها (پیامدهای فرهنگی و اجتماعی، پیامدهای اقتصادی، پیامدهای مرتبط با بازاریابی، پیامدهای مرتبط با هواداران و پیامدهای مرتبط با رسانه اجتماعی). درنهایت نیز پارادایم کدگذاری تشریح شد و نظریه نهایی شکل گرفت. محدودیت موجود بازاریابی رسانه اجتماعی تحت تأثیر شرایط مختلفی اتفاق افتاده است که از وضعیت مطلوب فاصله دارد. استفاده از برخی راهبردها، امکان دستیابی به وضعیت مطلوب را فراهم می کند و می تواند تاحدودزیادی پیامدهای مطلوبی داشته باشد.

509698

روبش روان شناسی, سال ۰۱۱ شماره۴ شماره پیاپی ۷۳ تیر ۱۴۰۱ علوم تربیتی و روان-شناسی,» دانشگاه شهید مدنی آذربایجان, تبریز ایران. استاد روانشناسی تربیتی» گروه علوم تربیتی» دانشکده علوم تربیتی و شناختی و خودپنداره تحصیلی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه بود. طرح پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش,حاضر را کلیه دانش‌آموزان دختر متوسطه جوم ناحیه ۲ شهرا تیریر در سار ان ی تشکیل دادند که از بین آن‌ها به روش نمونه‌گیری در دسترس ۴۴۶ نفر پایستگی تحصیلی (۸85 مارتین و مارش» ۲۰۰۸) و پرسش نامه انعطاف‌پذیری قنناختی (6۴1 کنیس و ونذدروال: ۱۸۵:۶) و شوه مه خودپنداره تحصیلی (۸5۳ یی سن چن؛ ۲۰۰۴) بود. داده‌های پژوهش با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند گانه (گام به گام) ها کنترل» خودپنداره تحصیلی و مولفه‌های آن با پایستگی تحصیلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (۰/۰۰۱» ۳). همچنین نتایج تحلیل شناختی و جایگزین‌هایی برای رفتار انسانی 7۲۹ از اواریانس مربوط به ۶ 2 19061 دز کاصع0 [ممط5 طاونط عاهصع؟ للم ۵1 528 ع1طاهآنه ۵ عط بط 16دک ه که 56100 676 پیش‌بینی پایستگی تحصیلی براساس انعطاف پذیری شناختی و خودپنداره تحصیلی دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه ... 0و5 داوزت ۳۵۵16 1 امعد11-600عک عنصعوه ۸ هه ناهام ع نموم حدم معط بوصه روط عنصعلی ۸ و2۳۵۵ تردیدی نیست که یکی از اهداف و وظایف آموزش و پرورش» آماده کردن دانش‌آموزان برای پذیرفتن و درک تحولات علمی دنیای آینده است؛ با وجود اين» مهم‌ترین هدف آن» شکوفا کردن کامل شخصیت دانش‌آموزان و پرورش ارزش‌های متعالی است (کدیور» ۱۳۹۰). یکی از توانایی‌هایی که مدرسه به دانش‌آموزان می‌دهد قدرت سازگاری با محیط و دیگر انسان‌ها است. باوجود اینکه پایستگی تحصیلی می‌تواند با پیشرفت تحصیلی و موفقیت تحصیلی در ارتباط باشد برخی از پژوهش‌ها نشان می‌دهند نا امیدی می‌تواند با عملکرد تحصیلی ضعیف در ارتباط باشد و برپایستگی تحصیلی به صورت منفی تاثیر بگذارد (شک و لی! ۲۰۱۶ با افزایش پایستگی» اهمال کاری تحصیلی کاهش می‌یابد و آموزش پایستگی در کاهش فرسودگی تحصیلی» بی‌علاقه‌ای تحصیلی و ناکارآمدی تحصیلی و افت تحصیلی موثر است. افراد دارای پایستگی تحصیلی بالاتر انگیزش تحصیلی بیشتر و امیدواری و خودکارآمدی تحصیلی بالاتری دارند (میلر "و همکاران, ۲۰۱۳). منظور پایستگی تحصیلی؟ توانایی دانش آموز در غلبه برمشکلات. موانع و چالش‌های زندگی روزمره تحصیلی است. که برای بیشتر دانش‌آموزان رخ می‌دهد (مارتین و مارش؟ ۲۰۰۸). جهت گیری مثبت سازه پایستگی تحصیلی همسو با رشد روانشناسی مثبت گرا است. به طوری که:وقتی فرذی کاری زا به صورت خواجوش انجام می‌ذهنه نه تنها احساس خستگی نمی کنذه بلکه احساس افزایش تیرو و انزقی می‌کند که لازمه پایستگی تحصیلی است (کامفورد"و همکاران ۲۰۱۵). دانش‌آموزان دارای پایستگی تحصیلی کسانی هستند که انگیزه پیشرفت بالایی را در خود نگه می‌دارند و عملکرد بهینه خود را با وجود وقایع تنش زای محیطی و با شرایطی که آن‌ها را در موضع عملکرد ضعیف تحصیلی و.حتی ترک تحصیل قرار می‌دهد. حنظ ند نبیر ظاران». ۳۲۶ پایستگی تحصیلی یکی از شاخص‌های مهمی است که برتربیت و یادگیری ثمربخش و موفقیت آمیز فرد اثر می‌گذارد و تحت تاثیر زمینه‌های هیجانی و ابراز گری هیجانی قرار دازد (مازتین :و مارش» ۲۰۱۵). پایستگی تحصیلی: دگرگانده ‏ ا کاب ازگیل پاشتماد: انگیزش: جهت گیری: ارتباظ و مدیریت تنق است. پایستگی به عنوان یک محافظت کنندی|وویگ ماگ شخصیت‌افاد متاهاست (پینینگتن: ۲۰۱۷): بهافری (۱۳۹۷) ذر پژوهشی نشان داد که آموزش مهارت‌های مدیریت زمان برخودپنداره و مولفه‌های آن و پایستگی تحصیلی دانش‌آموزا مظالعه ضالحی او همکاران (0۳۹۳) نشان دادند که مرانک ایا له خودپنداره تحصیلی: هوش: رغبت» انگیزه پیشرفت و اهمال کاری تحصیلی می‌توانند موفقیت تحصیلی را پیش‌بینی کنند. از جمله متغیری که می‌تزان به غنوان یکی از عوامل مویووباسکیتصیلی نام برد انعطاف‌پذیری شناختی* است. انخطاف‌پذیری شباختی بهتوانایی افراد برای تمرکر برحوقعیت کیونی و استفاده از فرضگهای آن میت برای گام بزداشتن در راستای اهداف:ز ارزش‌های قروتی با وجود+حضور رویداذهای: روانشناختی جالشن برانگیز یا ناخواسته آشاره دارک (کیائیمو: همکاران. ۳۶۲۳۶): انعطاف‌پذیری شناختی جنبه مهمی از عملکرد اجرایی تلقی می‌شود که توانایی انطباق موثر با تکالیف متغیر تعریف می‌گردد. با توجه به تغییر دائمی محیط. نیازها و اهداف. انعطاف پذیری شناختی به عنوان عاملی بسیار مهم در بقا شناخته می‌شود (داربی "۱ و همکاران» ۲۰۱۸). انعطاف پذیر بودن در دستیابی به موفقیت و اهداف در هنگام روبه رو شذن با دشوازی و مشکلات اثرگذار است (استارتمن و یوسف مورگان!" ۲۰۱۹). انعطاف پذیری شناختی یکی از کارکردهای اجرایی مهم ات که بهاوضوح در طول زندگی کودک پایدار می‌شود (منتری و آنجرد۱۳, ۲۰۱۸: ۵ افراد با سطوح بالای انعطاف‌پذیری شناختی تجربه‌پذیری موفق‌تری در برابر محرک‌های بیرونی و درونی دارند و بهتر می‌توانند سازگاری و تعادل روانشناختی خود را حفظ کنند (هابر"او همکاران, ۲۰۱۹). افراد دارای انعطاف‌پذیری شناختی, از راهبردهای مطالعه رویش روان شناسی, سال ۰۱۱ شماره‌گ شماره پیاپی ۷۳ تیر ۱۶۰۱ آگاه هستند و برسبک‌های تصمیم‌گیری و راهبرد‌های مقابله با مشکل تمرکز می‌کنند بطوری که اینگونه راهبردها را در زمینه‌های تحصیلی کار برده‌دد ببه آن‌هاا اجازه سی‌ذهنه تاد اانچام قکالنت درسی, و اجتمامی:اجسانن قاستگی کننت (بیاجیک بو بیلکیی ۶( ات پذیری آفراد را قافرمس‌سازه که-قر برایر فشارهامجالی‌ها وسایرمساتل خاطفی بو اجتمافی برتجورد مقاسب. و اکارایت‌دامیته بان لذا توانایی تغییر مسیر از یک پردازش شناختی يا پاسخ به پردازش شناختی دیگر نشانه انعطاف‌پذیری در شناخت است (بخشی پور و همکاران» ۱۳۹۹). انعطاف پذیری شناختی دارای ابعاد واکنشی و فوری است. انعطاف پذیری واکنشی توانایی تغییر پاسخ شناختی براساس یره ر سحیط-اسیت, فرسحالی اجه ایطاف پذیری فوری جربان نابت کار ایک .یه طورآنی قوطلی جواب,خاقق به یکت سرال با بانیم است (حسین خانزاده و همکاران» ۱۳۹۷: ۶۰). نتایج تحقیق هوفمن و اسچرا(۲۰۰۹) نشان داد افراد با انعطاف‌پذیری بالا در مقایسه با اقزادی کدسطرح اقطاف بایریشناخقی پایین‌تری هازننه از ره حل‌های انظباقی و اختصاصی چانگزین اسنتفاده سی کین که,در تتیجه باعث می‌شود مسائل را با دقت و کارآمدی بیشتری حل کنند. همچنین» نتایج مطالعه آکی- او زکان و کیران- اسن؟(۲۰۱۶) نشان داد که انعطاف پذیری شناختی بالا نشانه بالا بودن خودکارآمدی تحصیلی, اجتماعی و هیجانی است. در پژوهشی بورتون؟ و همکاران (۲۰۱۰)» نشان دادند که آموزش گروهی تاب آوری» انعطاف‌پذیری شناختی را به طور معناداری بهبود می‌بخشد. دیگر مولفه‌ای که برپایستگی تحصیلی سا می‌گذارد خودپنداره تحصیلی ٩ می‌باشد. از میان ویژگی‌های درون فردی خودپنداره تحصیلی از اهمیت بسزایی برخوردارند. روسو* و همکاران (۲۰۱۳) معتقدند دو عامل اعتماد به نفس و جذابیت در خودپنداره موثر است. ود پنذاره ریک ,مفهوم: کلی,اسبت کاد یه معنای تضوراق فرد از توانایی‌هارو قابلیت‌ها ومجنودیتاهای اوستقایی تصور زمیندهای مختلف مربوط به عملکرد را شامل می‌شود. خودپنداره تحصیلی به؛ادراک دانش آموز از شایستگی او درباره یادگیری آموزشگاهی اشاره می‌کند (خجسته مهر و همکاران» ۱۳۹۵ ). در حوزه آموزشی» خودپنداره تحصیلی» بازنمودهای شناختی توانایی‌های فردی تعریف شده است (الجاندرو؟ و همکاران» ۲۰۱۹). اگر خودپنداره مفبت لد نقص ‏ وافشا ۹ جرد و۹۸ داشت» ولی اگر منفی باشد سلامت روانی قرد را به خطر می‌اندازد. خودپنداره تحصیلی به ادراک دانش آموز از شایستگی خود در رابطه با یادگیری آموزشگاهی اشاره دارد و به معنی تلقی خود از قابلیت‌ها و محدودیت‌های تحصیلی خویش می‌باشد. خودپنداره باز نمود توانایی ذهنی افراد در حوزه‌های تحصیلی و ارزیابی از توانایی‌های تحصیل خود می‌باشد که نقش مهمی در فهم یادگیری دانش‌آموزان وازشد و موفقیت آن‌ها در مدرسه دارد ( پینکستن؟ و همکاران» ۲۰۱۵). کوبال و کوبال معتقد است که خو‌پنداره پیشرقت تحصیّلی,و نگوش افزاد نسبت به مدرسه را نظم می‌بخشد(مظاهری و همکاران» ۱۳۹۱). براساس نظريه یادگیری آموزشگاهی بلوم*(۰۱۹۸۲ به نقل.از سیف. ۱۳۸۶) رفتارهای ورودی شناختی یعنی تاریخچه یادگیری قبلی فرد هوش کلی, استعداد کلی توانایی کلامی و سبک یادگیری و ویژگی‌های ورودی عاطفی یعنی علایق, نگرش‌ها و عواطف دانش‌آموزان در ایجاد و شکل‌گیری خودپنداره تحصیلی آنها موّثر است. نتایج تحقیقات الجاندرو و همکاران ( ۲۰۱۹ ) در پژوهشی اهمیت خودپنداره تحصیلی را در دوران نوجوانی نشان می‌دهد. درواقع تعاملات رسمی و غیررسمی بین معلمان و دانش‌آموزان سطح خوبی از حمایت اجتماعی از خود و بازخورد مداوم را فراهم می‌کند که می‌تواند خودپنداره دانش‌آموزان را برای دستیابی به موفقیت تقویت کند (رومنس "۱ ۲۰۱۶ گاتریز!"و همکاران ۲۰۱۸). پرنس و نوریس۲۰۱۴(۱۲) در پژوهش خود نشان دادند که خودپنداره تحصیلی می‌تواند پیش‌بینی کننده موفقیت دانش‌آموزان در مدرسه باشد. در رابطه,پا متغیرهای پژوهش تحقیقات معدودی انجام گرفته است. مارتین و همکاران (۲۰۰۹) در پژوهش خود نشان دادند که پنج عامل خودکارآمدی» کنترل, برنامه ریزی زمان» اضطراب پایین و پشتکار به عنوان پیش‌بینی پایستگی تحصیلی براساس انعطاف پذیری شناختی و خودپنداره تحصیلی دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه ... 0و5 داوزت ۳۵۵16 1 امعد11-600عک عنصعوه ۸ هه ناهام ع نموم حدم معط بوصه روط عنصعلی ۸ و2۳۵۵ از آنجا که پایستگی تحصیلی یک سازه است که از دیدگاه ارزیابی نگرانه در حیطه روانشناسی مثبت نگر قرار می‌گیرد و بازگشت نا موفق دانش‌آموزان به نمرات خوب و عملکرد مناسب در مدرسه دلیل مناسبی برای بررسی متغیر پایستگی تحصیلی می‌باشد و نقش خودپنداره تحصیلی و انعطاف پذیری شناختی در پایستگی تحصیلی و همچنین تا به حال پژوهشی به بررسی همزمان این دو سازه در پایستگی تحصیلی دانش‌آموزان دختر نپرداخته است. از این رو هدف از انجام پژوهش حاضر پیش‌بینی پایستگی تحصیلی براساس انعطاف پذیری شناختی وخودپنداره تحصیلی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه بود. پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش‌آموزان دختردوره دوم متوسطه ناحیه ۲ آموزش و پرورش شهر تبریز که در سال تحصیلی ۱۴۰۱- ۱۴۰۰مشغول به تحصیل بودند که از میان آن‌ها ۴۴۶ دانش آموز به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. به منظور انتخاب گروه نمونه به دلیل شرایط پیش آمده ناشی از کرونا و عدم حضور دانش‌آموزان در مدرسه, پژوهش به صورت اینترنتی و از طریق شبکه‌های اجتماعی (واتساپ شاد و تلگرام) اجرا شد. معیارهای ورود به پژوهش شامل تمایل و رضایت برای تکمیل پرسش نامه ها اشتغال به تحصیلی در دبیرستان‌های دولتی دخترانه و داشتن جنسیت مونث بود و معیارهای خروج هم عدم تکمیل پرسشنامه‌ها توسط آزمودنی‌ها و عدم تمایل به ادامه همکاری در پرکردن پرسشنامه‌ها بود. در این پژوهش ملاحظات اخلاقی عبازت اند از زعایت اضل رازداری و محزمانگی داده گاملست ۷۱ بهگتر یم وصی آزمودنی‌ها (مائند نام تحلیل داده‌ها به صورت کلی و اطلاعات هویتی و رضایت افراد نمونه رعایت شده است::داده‌های جمع‌آوری شده با استفاده از روش همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون گام به گام در نرم افزار 5۳55 نسخه ۲۲ مورد تجزیه تحلیل قرار گرفت. پرسشنامه پایستگی تحضیلی (۱)۸35: این شنام #سط مارتی رش 96سال (۲۶۰۸) ساخته شده است: ای پرسشنامه ۶ گویه دارد که در یک طیف پنج درجه‌ای لیکرت از کاملا موافقم- ۵ تا کاملا مخالفم-۱ نمره گذاری می‌شود. حداقل و حداکثر نمره در این پرسشنامه به ترتیب ۵ و۲۰ می‌باشد. پایایی پرسشنامه پایستگی تحصیلی با روش آلفای کرونباخ در پژوهش مارتین و مارش (۲۰۰۸) برابر با ۰/۸۰ گزارش شده است و روایی آن نیز از طریق تحلیل عاملی/,تاییدی برآی هر کدام از گویه‌ها ۱-۴ به ترتیب ۰/۶۶. ۰۰۱۶۷ ۰/۷۳ و ۰/۷۵ محاسبه شد. همچنین در پژوهشی کریمی قرطمانی (۱۳۹۱) پایایی این پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ ۰/۸۷ و روایی آن را از طریق روایی ملاکی با استفاده از همبستگی پرسشنامه اشتیاق تحصیلی پنتریچ (۲۰۱۳) ۰/۵۶گزارش کرد. در پژوهش حاضر نیز ضریب پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ ۰/۵۷ به دست آمده است. پرسشنامه انعطاف‌پذیری شناختی (۳1:)): این پرسشنامه توسط دنیس و واندروال؟ (۲۰۱۰) ساخته شده است. یک ابزار خود گزارشی کوتاه ۲۰ سوالی است و به صورت تک عاملی و براییاسنجش نوعی از انعطاف‌پذیری شناختی که در موفقیت فرد برای چالش و جایگزینی افکار ناکارآمد با افکار کارآمدتر لازم است» بکار می‌رود. شیوه نمره‌گذاری آن براساس یک پرسشنامه ۷ درجه‌ای لیکرت می‌باشد که از کاملا مخالفم (۱) تا کاملا موافقم (۷) می‌باشد. جمع نمره همه سوالات. نمره کل فرد در انعطاف‌پذیری شناختی است. سوال‌های ۲. ۴ + ۱۱و ۱۷ به صورت معکوس نمره‌گذاری می‌شود. بالاترین نمره‌ای که فرد می‌تواند بگیرد ۱۴۰ و پایین‌ترین نمره ۲۰ است. نمره بالاتر نشان دهنده انعطاف پذیری شناختی بیشتر و نمره پایین‌تر نشان دهنده انعطاف پذیری شناختی کمتر است. دنیس و وندروال (۲۰۱۰)» در پژوهشی نشان دادند که پرسشنامه حاضر از ساختار عاملی» روایی همگرا و روایی همزمان مناسبی برخوردار می‌باشد. همچنین روایی همگرای آن با پرسشنامه تاب‌آوری برابر با ۰/۶۷ و روایی همزمان آن با پرسشنامه بک برابر با ۰/۵۰- بود. این پژوهشگران پایایی پرسشنامه را به روش آلفای کرونباخ برای کل پرسشنامه ادراک کنترل‌پذیری و ادراک گزینه‌های مختلف به ترتیب ۰۰/۸۱ ۰/۷۷ و ۰/۷۵ به دست آوردند. همچنین, پایایی به روش همسانی درونی با محاسبه ضریب آلفای کرونباخ در ۲۲۷ دانشجوی دانشگاه شیراز و پایایی به روش بازآزمایی با فاصله ۲۰ روز در ۳۵ تن از دانشجویان دانشگاه شیراز به ترتیب ۰/۹۰ و ۰/۷۱ بود ( شاره! و همکاران, ۲۰۱۴). در پژوهش حاضر نیز ضریب پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ ۰/۸۰ بدست آمده است. مقیاس خودپنداره تحصیلی (۸860): این مقیاس به وسیله یی‌یسن‌چن" در سال ۲۰۰۴ پس از اجرا روی ۱۶۱۳ دانش آموز تایوانی ساخته شد. این ابزار دارای ۱۵ پرسش می‌باشد و تصوير ذهنی فرد از خودش را می‌سنجد و براین اساس» خودپنداره را در سه سطح عمومی» آموزشگاهی و غیرآموزشگاهی مورد سنجش قرار می‌دهد. این ابزار هم نمره کلی و هم نمره‌های خرده مقیاس‌ها را به گونه چداگانه اس به می‌کند. مقیانس‌ها در یک مقیاس چبار نقطه‌ای لیکرت از کاملا سوافق (۴)سوافق (سقالف ۳3 و کاسلا سقالف 03 پاسخ داده می‌شوند و شامل خرده مقیاس‌های سطح عمومی, آموزشگاهی و غیرآموزشگاهی می‌باشد. حداقل نمره آزمودنی در این آزمون ۵ وداک آن, ۶ استن سره گذاری هملا قبارات به صورت حسفیم استت پالاتر پودن مره آزموهتی سینت بهسایر آزسودتی بن خودپنداره مثبت‌تر وی نسبت به سایرین را نشان می‌دهد. سوالات مربوط به خرده مقیاس عمومی (۰۱ ۰۳ ۵ ۱۲و۱۳) و سوالات مربوط به خرده مقیاس آموزشگاهی (۲. ۴ ۸ ۰۹ ۱۴۰۱۱۰۱۰ و ۱۵) و سوالات مربوط به خرده مقیاس غیرآموزشگاهی (۶ و ۷) می‌باشد. در پژوهشی ضریب پایایی مقیاس به روش آلفای کرونباخ توسط افشاری زاده و همکاران (۱۳۹۲)» ۰/۷۸ گزارش شده است و روایی محتوایی» روایی سازه و روایی همگرای این پرسشنامه با پرسشنامه عزت نفس روزنبرگ مورد سنجش قرار گرفت و تایید شد. روایی و این پرسشنامه به وسیله مرعشیان و همکاران (۲۰۱۳) در نمونه‌ای ۳۶ نفره استفاده شد که ضریب آلفای کرونباخ آن ۰/۹۲ بوده است. مارش و همکاران (۲۰۰۵) نیز روایی همگرا با پرسشنامه را ۰/۸۹ به دست آورده است.در پژوهش حاضر نیز پایایی مقیاس به روش آلفای میانگین سنی گروه نمونه ۱۶/۵۳ با انحراف تیار 71۹۵ بود که از بین ۴۴۶ نفر ۴۱/۳(۱۸۴) دانش آموز در رشته علوم تجربی, ۲۱۶ (۴۸/۴) دانش آموز در رشته علوم انسانی و ۴۶ (۱۰/۳) دانش آموز در رشته زیاضی مشغول به تحصیلی بودند. خودپنداره تحصیلی کگر۴ر ‏ کمعر ‏ کععر ۳۲۳۹ ۴ ۱ میانگین ۹ ۱۰۹/۵۰ ۵۵/۵۶ ۴۴/۷۳ ۱ ۰ ۴۷۶۲ ۰ ۱۶۱۳۹ ۶۱۱۳۳۳۳ انحراف معیار 0 ۱۳۳۶ ۸/۹۹ ۵۳۵ ۳۸۶ ۷۳۶ ۷۱ ۴۷۱ ۱۳۱ کجی ۳ م۴ ۱/۳۱ ۷ 0۰ ۰/۱۵ ۸ ۱۵۰ ۳۹ پیش‌بینی پایستگی تحصیلی براساس انعطاف پذیری شناختی و خودپنداره تحصیلی دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه ... 001 لک دون ۳۵۵ او اعد 11-00عک م۸ فصه ناهام عخخصعمک حدم معط وصه روط عنصعلی ۸ و0۳۵۵ نتایج جدول ۱ نشان می‌دهدکه پایستگی تحصیلی با متغیرهای انعطاف‌پذیری شناختی, جایگزین ها کنترل خودپنداره تحصیلی و مولفه‌های آن رابطه مثبت و معناداری‌داری وجود دارد (۰/۰۱» ۳). در واقع با افزایش انعطاف‌پذیری شناختی, جایگزین ها کنترل, خودپنداره تحصیلی و مولفه‌های آن میزان پایستگی تحصیلی دانش‌آموزان نیز افزایش می‌یاید. از سویی با پایستگی تحصیلی و جایگزین‌هایی برای رفتار انسان رابطه‌ای مشاهده نشد. همچنین نتایج نشان می‌دهد بیشترین میانگین در مولفه‌های انعطاف پذیری شناختی مربوط به جایگزین‌ها و در مولفه‌های مربوط به خودپنداره تحصیلی, خودپنداره آموزشگاهی اس قبل از انجام تحلیل رگرسیون چندگانه. برقرار بودن مفروضات اصلی ی مورد بررسی قرار گرفت؛ از جمله نبود داده‌های پرت» استقلال باقیمانده‌ها با استفاده از آماره دوربین-واتسون که مقدار آن برابر با ٩۱/۸ به دست آمد که در محدوده ۱/۵ تا ۲/۵ قرار داردو نشان از رعایت پیش فرض استقلال باقیمانده‌ها رعایت شده است. همچنین برای نبود هم‌خطی شاخص 71۳ برابر با ۱/۲۳ و مقدار شاخص تحمل برابر با ۱ نشان داد که بین متغیرهای پیش‌بین همبستگی قوی وجود ندارد و هم‌خطی جدی مشهود نیست. برای پیش‌بینی پایستگی تحصیلی از روی انعطاف پذیری شناختی و خود پنداره تحصیلی از رگرسیون چندگانه به صورت گام به گام استفاده شد. در جدول۲ نتایج تحلیل جدول ۲. خلاصه مدل رگرسیون گام به گام پایستگی تحصیلی برمتغیرهای انعطاف پذیری شناختی و خودپنداره تحصیلی گ. متغیر پیش‌بین مدل مجموع 5 میانگینر 7 0 322 12 5۳ ۱ خودپنداره تحصیلی ‏ رگرسیون ‏ ۱۵۱۵/۲۶ ۱ ۱۳۵/۴۷۶ ۰۷ ۲۳/۴۸ ۲۳ ۳۳۴ ۲ خوذپنداره تحصیلی». رگزرسیون ۱۸۶۰/۹۱ ۲ 0۵ ۵۲۲ ان ۵۳ ۲۸ ۲۸ ۳۳۵ بر اساس نتایج مندرج در جدول۲ می‌توان نتیجه گرفت در تبیین پایستگی تحصیلی از روی خودپنداره تحصیلی» انعطاف‌پذیری شناختی و جایگزین‌هایی برای رفتار انسانی مجموع متغیرهای پیش‌بین ۲۹ درصد از واریانس متغیر ملاک را تبیین و پیش‌بینی می‌کنند یعنی متغیرهای پیش‌بین ۲۹ درصد از نمره پایستگی تحصیلی را تبیین می‌کنند. میزان ۳ مشاهده شده برای کل متغیرهای پژوهش در سطح ۰/۰۰۱ معنادار است. در جدول۴ نیز ضرایب رگرسیون استاندارد نشده و استاندارد شده بررسی و معناداری این ضرایب گزارش شده جدول ۳. ضرایب رگرسیون گام به گام پایستگی تحصیلی از روی انعطاف پذیری شناختی و خودپنداره تحصیلی گام متغیرهای پیش‌بین ضرایب استاندارد نشده ضرایب استاندارد شده سطح معنی داری جدول ۳ ضرایب استاندارد نشده. شده و معنی‌داری برای برای گام‌های اول» دوم و سوم را نشان می‌دهد. در گام اول مقدار بتا در پیش‌بینی پایستگی تحصیلی براساس خودپنداره تحصیلی که برابر با ۰/۴۸ است مورد بررسی قرار می‌گیرد که با توجه به میزان ۲ به دست آمده در سطح (۰/۰۰۱» ۳ ) معنادار است. به این معنی که با فرض ثابت بودن سایر متغیرها به ازای هر تغییر در انحراف معیار نمره خود پنداره تحصیلی, به اندازه ۰/۴۸ انحراف معیار در نمره پایستگی تحصیلی تغییر ایجاد خواهد شد. در گام دوم متغیر انعطاف‌پذیری شناختی با حفظ اثر خودپنداره تحصیلی» به معادله اضافه می‌شود. مقدار بتا در پیش‌بینی پایستگی تحصیلی براساس انعطاف‌پذیری شناختی برابر با ۰/۶۱ است که با توجه به میزان ۲ در سطح (۰/۰۰۱» ۳) معنادار است. به این معنی که با فرض ثابت بودن سایر متغیرها اگر نمره انعطاف پذیری شناختی» یک انحراف معیار افزایش پیدا کند می‌توان پیش‌بینی کرد که نمره پایستگی تحصیلی نیز به اندازه ۰/۶۱ انحراف معیار افزایش خواهد یافت. در گام سوم متغیر جایگزین‌هایی برای رفتار انسان با حفظ اثر خودپنداره تحصیلی و انعطاف‌پذیری شناختی, بینیپایشتگی تخصیلی براساس جایگزین‌هایی براتی:زفتار انسان برابر با ۰/۵۵ است که با توجه به میزان 1 در سطح (۰/۰۰۱» ۳ ) معنادار است. به این؛معنی که .با فرض"ثابت بودن سایر متغیرها اگر نمره جایگزین‌هایی برای رفتار انسان» یک انحراف معیارکاهش پیدا کند می‌توان پیش‌بینی کرد که نمره پایستگی«تحضیلی نیز به اندازه ۰/۶۱ انحراف معیار کاهش پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی پایستگی تحصیلی براساس انعطاف‌پذیری شناختی و خودپنداره تحصیلی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه انجام شد. نتایج حاصل از پژوهش حاضر نشان داد که,بین انعطاف‌پذیری شناختی (جایگزین‌ها و کنترل) با پایستگی تحصیلی رابطه مثبت ومعنی‌داری وجود دارد. این یافته با نتایج : پژوهش‌های بورتون و همکاران(۲۰۱۰)» هوگلند! و همکاران ( ۲۰۰۷ )» فیلیپس ۱۱ ۰) و هوفمن و اسچرا (۲۰۰۹)» آکی- ازکان ٩ کیران- ان (۲۰۱۶)» کریمی قرطمانی (۱۳۹۱)» سلطانی و همکاران (۱۳۹۲)» تاشیتا و وانگ"(۲۰۰۲) و تقی زاده و فرمانی(۱۳۹۲) همسو بود. درتبیین یافته‌ها می‌توان گفت اين نتایج بیانگر این است که هر چه انعطاف پذیری فرد بیشتر باشد و بتواند موقعیت‌های سخت را به عنوان موقعیت قابل کنترل در نظر بگیرد و در مواجهه با رویدادهای زندگی و رفتار افراد» توانایی چندین توجیه جایگزین را داشته باشد و در موقعیت‌های سخت بتواند به راه حل‌های جایگزین فکر کند. ظرفیت او در مقابلهه سازگاری و بهبودی از استرس و دشواری‌های زندگی بالاتر است. به علاوه افراد تاب آور در مقایسه با افراد فاقد تاب آوری» رویدادهای منفی را به صورت انعطاف پذیرتر و واقع‌بینانه‌تر در نظر می‌گیرند و مشکلات را اغلب موقتی و محدود می‌دانند (هوگلند و همکاران» ۲۰۰۷؛ بورتون و همکاران» ۲۰۱۰). انعطاف‌پذیری شناختی شامل توانایی بازنگری در برنامه به هنگام برخورد با موانع اطلاعات یا خطای جدید (سازگاری با شرایط) است. انعطاف‌پذیری شناختی, توانایی توجه پیاپی به دو هدف هم زمان است. با توجه به مسایل و موانع پیش رو در پیش‌بینی پایستگی تحصیلی براساس انعطاف پذیری شناختی و خودپنداره تحصیلی دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه ... 001 لک دون ۳۵۵ او اعد 11-00عک م۸ فصه ناهام عخخصعمک حدم معط وصه روط عنصعلی ۸ و0۳۵۵ دنیای واقعی, داشتن انعطاف‌ پذیری شناختی برای دانش‌آموزان الزامی است. از این رو هر چه افراد دارای انعطاف‌پذیری شناختی بیشتری باشند. در برابر ناملایمات زندگی مواجهه شده و با کنترل وقایع» کیفیت زندگی خود را توجیه کرده و به رشد شخصی نائل می‌شوند. به عبارت دیگر انعطاف‌پذیری شناختی یکی از عوامل مهم در تعاملات اجتماعی است و به عنوان فرایندی پویا تعریف می‌شود که مسئول ایجاد انطباق مثبت فرد با محیط است. به گونه‌ای که فرد انعطاف پذیر علی رغم وجود تجارب مخالف یا آسیب زا قادر است با محرک‌های در حال تغییر محیط سازگار شود (دنیس و واندروال» ۲۰۱۰). انعطاف‌پذیری شناختی جنبه مهمی از عملکرد اجرایی تلقی می‌شود که توانایی انطباق موثر با تکالیف متغیر تعریف می گردد. با توجه به تغییر دائمی محیط. نیازها واهداف. انعطاف پذیری شناختی به عنوان عاملی بسیار مهم در بقا شناخته می‌شود (داربی» کاسترو وسرمن و اسلوتسکی, ۲۰۱۸).به طور کلی انعطاف پذیری شناختی در دانش‌آموزان سبب می‌گردد تا بتوانند در موقعیت‌های مختلف وجدید تصمیمات موثر اتخاذ نموده و بتوانند خود را با شرایط متغیر سازگار نموده و تحت هرشریطی در مقابل تکالیف دشوار موقعیت‌های جدید و مبهم پایستگی لازم را داشته باشند و سازگار شوند. یافته دیگر پژوهش نشان داد که بین خودپنداره تحصیلی و مولفه‌های آن با پایستگی تحصیلی رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. در واقع با افزایش خودپنداره تحصیلی و مولفه‌های آن میزان پایستگی تحصیلی دانش‌آموزان نیز افزایش مي‌یابد. و خودپنداره تحصیلی پیش‌بینی کننده پایستگی تحصیلی بود. این یافته با نتایج مارتین و مارش (۲۰۰۶)» اوریال! و همکاران (۲۰۱۷)» جانسون؟ و همکاران (۲۰۱۷)» مارتین و نتو۲ (۲۰۱۶)» هندرسون؟ و همکاران (۲۰۱۷)» مارتینز۲۰۱۶(۹)» صیف و همکاران (۱۳۹۶)» کازوکی و تاکاهیرو (۲۰۱۴)» بنارد۲۰۰۴(۲)و همتی و غفاری (۱۳۹۵) همسو است. در تبیین این یافته پژوهش, می‌توان به این نکته اشاره کرد که بنیان نظری تاب‌آوری تحصیلی شامل نظریه‌های نیاز به پیشرفت. نظریه انگیزشی خودارزشمندی» نظریه خودکارآمدی» نظریه ارزش- انتظار نظریه اسناد و کنترل و نظریه جهت‌گیری انگیزش است (مارتین» ۲۰۰۹؛ مارتین و مارش» ۲۰*۶)» براساس نظریه‌های بالا می‌توان پاسخ داد که چرا و چگونه دانش‌آموزان تکالیف خود را انجا می‌دهند» چقدر به توانایی خود برای انجام کارمطمتن هستند و توانایی آنان برای حل کردن موانع و مشکلات پیش از روبه رو شدن و پس از آن چگونه است (مارتین و مارش, ۲۰۰۶): مارتین (۲۰۰۶)» فرایند پرورش تاب‌آوری در یادگیرندگان را معرفی کرده است. هم چنین» وی اذعان می‌دارد با:افزایش عامل‌های تقویت کننده انگیزش و کاهش عامل‌های تضعیف کننده می‌توان تاب‌آوری را در حوزه تحصیلی پرورش داد. براساس نظر وی» نخستین موّلفه در این رابطه ایجاد و افزایش خودباوری و خودپنداره در یادگیرندگان است. فراهم کردن فرصت‌های موفقیت و تجربه"دز یادگیرنده» موجب رشد خودباوری در یادگیرندگان می‌شود. همچنین در تبیین این یافته می‌توان گفت که یکی از عوامل مهمی که شخصضن را:وا می‌داره؛به گونه موئزی عمل کند و جدیت و پشتکار داشته باشد دارد, خیلی راحت‌تر از اهداف خود چشم پوشی می‌کند و بسیار آسان‌تر در جهتی که دیگران برای او برمی گزینند. پا می‌گذارد (همتی ۵ برخی از محققّان و صاحبنظران حيطه تاب‌آوری براین باورند که خودپنداره و عزت نفس از ویژگی‌های افراد تاب آور است (علیزاده» ۱۳۹۲): همچنین درتبیین می‌توان چنین بیان کرد که حس قوی خودپنداره و خودکارآمدی نه تنها آنجا شایسته کارها را تسهیل می‌کند بلکه فرد را برای ایستادگی و پایداری در برابر شکست و ناکامی یاری می‌ده افراد با خودپنداره تحصیلی و خودکار آمدی بالا به دلیل توانایی حل مشکلات در گذشته و داشتن تجارب موفق» هنگام روبرو شدن با مشکلات با باور این موضوع که می‌توانند برآن فائق آیند به حل مسئله می پرذازند (مرزایی و همکاران, ۱۳۹۵). در مجموع یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که دانش‌آموزان دارای پایستگی تحصیلی دارای انعطاف‌پذیری شناختی بیشتر و خودپنداره تحصیلی بیشتری هستند. به طور کلی نتایج پژوهش نشان می‌دهد که تقویت انعطاف‌پذیری شناختی و خودپنداره تحصیلی می‌تواند راهبرد موثری در جهت ارتقای پایستگی تحصیلی دانش‌آموزان باشد. و افزایش دادن خودپنداره تحصیلی مثبت به عنوان فنونی بسیار پرکاربرد و مفید در روانشناسی تربیتی» منجر به افزایش پایستگی تحصیلی در زندگی روزمره و مدرسه شده که چنین تغییرات مفید و سازنده‌ای در پایستگی دانش آموز را سازگارتر شادتر پویاتر و مفیدتر می‌کند. رویش روان شناسی, سال ۱۱ شمارهع شماره پیاپی ۷۳ آتیر ۲۶*۱ از جمله محدودیت‌های پژوهش می‌توان به این نکته اشاره کرد که پژوهش حاضر از نوع قطعی بود. لذا پیشنهاد می‌شود که مطالعات بعدی به بررسی طولی متغیرهای پژوهش حاضر بپردازند. علاوه برموارد ذکرشده باید به این نکته اشاره نمود که نمونه پژوهش حاضر به صورت روش نمونه‌گیری در دسترس گزینش شده و تنها شامل دانش‌آموزان دختر در مقطع دبیرستان بود که این موارد ذ محدودت‌های این پژوهش محسوب می‌شود و قابلیت تعمیم نتایج را کاهش می‌دهد. لذا پیشنهاد می‌شود» پژوهشگران در آینده تحقیقات مسقابهی با حچم تمونه بالاتز ,وبا استفاده از روش نموته‌گیری تصادقی انجام دهند: تا تعمیم پذیری یافتدها باقذرتا بیشتری انجام گیزدو پیشنهاد می‌شود در مطالعات بعدی از نمونه‌های غیردانش آموز استفاده شده و با در نظر گرفتن مقایسه جنسیتی به بررسی عوامل موئر افشاری زاده؛ ۱ کارشکی؛ خ؛ و ناضریان؛ خ .(۱۳۹۲). بررسی ویژگی‌های روانسنجی پرسشنامه خودپنداره تحصیلی دانش‌آموزان دبستانی شهر تهران. بهادری, ج .(۱۳۹۷). اثربخشی آموزش مهارت‌های مدیریت زمان برخودپنداره و پایستگی تحصیلی دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه. فصلنامه مطالعات حسین خانزاده فیروزجاه» ع؛ رسولی» ح؛ وکوشا م .(۱۳۹۷). تاثیر بازی درمانی برحافظه.کوتاه مدت دیداری وانعطاف‌پذیری شناختی کودکان مبتلا به خجسته مهر ر؛ عباسپور ذ؛کرایی» ا؛ و کوچکی, ر .(۱۳۹۱)تأثیر برنامه ی موفقیت تخصیلی برعملکرد و خودپنداره ی تحصیلی, نگرش نسبت به مدرسه, یادگیری شیوه ی موفقیت در مدرسه و سازگاری اجتماعی دانش آموزان. مجله ی روانشناسی مدرسه. ۱(۱)» ۲۷-۴۵ 53 عحل0 7 رمع 6ص 03 ۷ / لهس و ز/د اج 0 81 0 // :08 سلطانی, ا؛ شاره» ح؛ بحرانیان ع و فرمانی ۱ .(۱۳۹۲). نقش واسطهای انعطاف‌پذیری شناختی" در ارتباط بین سبک‌های مقابله‌ای وتاب‌آوری با افسردگی. سیف.ع (۱۳۸۶). روان شناسی پرورشی (روان شناسی یادگیری و آموزش). ویرایش ششم. تهران: دوران: صالحی» ر.» عابدی» م؛ باغبان» ا؛ نیلفروشان» پ؛ و عابدی» ۱۳۹۳(.۱). تدوین مدل نظری مشاوره تحصیلی براساس عوامل موثر برموفقیت تحصیلی. دو صیف, م؛ امینی» | و رستگار ۱۳۹۶(.۱). عوامل مور برتاب‌آوری تحخصیلی دانشجویان دانشگاه غلومپزشکی بوشهر. مجله ایران ی آموزش در علوم پزشکی. علیزاده خ .(۱۳۹۲) تابآوری شناختی. بهزیستی روانی ‏ وآختلالات رقّالیثهران ؛ نشرارسگباران. فاضلی,:م؛ پ» اختشام زادههاشمی و شیخ شبانی | :(۱۳۹۳). افوخشمان شناختی رفتاوا برانعطاف پذیری شناختی افراذ افسرده /ندیشه. و رفتاره کریمی» م .(۱۳۹۱). رابطه پایستگی با ادراک خود و فراشناختی دانش‌آموزان دختر و پسر متوسطه. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی» ۱۲(۲)» ۰۱۱-۱ مظاهری م؛ ملکی» ق؛ و ذبیح زاده ع .(۱۳۹۱).رابطه نام شخصی افراد با حرمت خود و خودپنداره آن ها. م‌جله روان شناس یکاربردی.سال هفتم» شماره میرزایی» ش؛ کيامنش, ع؛ حجازی, | و بنی جمالی, ش .(۱۳۹۵).تأثیرادراک شایستگی برتاب‌آوری تحصیلی با میانجی گری انگیزش خودمختار. روش‌ها و مدل‌های روان شناختی. ۲۵(۷. 0.1001.1.22285516.1395.7.25.5.9 ۵/40/12 001 //:9 0110 همتی ر؛ غفاری و م .(۱۳۹۵). تحلیل چند سطحی عوامل موثر برتاب‌آوری تحصیلی. مجله رویکردهای نوی نآموزشی. دانشکده علوم تربیتی وروانشناسی دانشگاه اصفهان. سال یازدهم» شماره ۲ شماره پیاپی ۰۲۴ پاییز وزمستان 001.078/10.22108/62.2016.21383.۱۳۹۵. 43 //:1108 8 غامد هه بونانطانه11 عفاندوی کادعماملد که صمناموناک 1 156 .(2016).ظ دوگ ۶ .0 ۸-0268 1 0081 310://۵ 1-10۰ ,(24) 7 ,50060665 500001 منکه سس ۵۱ آموسوز 1۳۳۵۵0۵ پیش‌بینی پایستگی تحصیلی براساس انعطاف پذیری شناختی و خودپنداره تحصیلی دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه ... 001 لک دون ۳۵۵ او اعد 11-00عک م۸ فصه ناهام عخخصعمک حدم معط وصه روط عنصعلی ۸ و0۳۵۵ 6 ناصع عنحاع۸ عنصعلوه۸ فص معلوهن۸ "عاصموهامل۸ واهتا .(2019) مکی ماعنوه ,31 ,0اط22 وسوقننآ-صه0ل ,٩ و۲0لوصهزهن۸ 24)1(,71-77 230000400000۰ 06 ماکنه7 200006 06 ماوق امعصماام5 عنصعلوه۸ که عامط 2/0 .543-78 ,66 6960۲ ]2000۵ ۵۲ موعنع2 مو‌صعنلند عنصعفهه حز کلعناعط وی‌نااع م5 .(2004) .36 کل ,38602۳0 5:65 0100ع4 وصه کاع 10 بونانطنم۶1 عجخنصوی عطا صع06عط منطعصو‌نهام عط کم کندوادس۸ .(2016) 3/۰ مصنولنط 2 مظ وزوانط ,39-55 ,(2) 2 ,700 لع0ع0ع اموممننم هط وهعوهها من باعبها صمنهاه فص وهی ۵۳ معط کاصعوعامله صز ۸ :۳۵3۵18 16066 1ز۲۵۵ هن کول روم که دععصع ناگ وصه ونانطنعدم۳ .(2010) 7۰ ۷۰ م8009 6۶ وبا مک ,۳۵16603۵5 و۷۸۷۰ .87 ,810۳603 266-7 ,(615)3 116000 ۵ 00ا0ع 7 روماماوط ‏ موم هش عطا م۶ وف املنم 70۵1 1۳61۵0۰ 1۳۵۳۵ کاداعتعصا تکام م5 1661 56600 ص روص مناد نوی ۸ .(2015) 8۰ و1096 ۸ 1 3311680 دق ۲006۲10 ,0186035 060/0 0ص انانطنجها2 ندعم .(2018) ۷۰3/۰ ماک ع م۸ 8۰ ۱۷۷3996۵5 سل 0381۳0 و8 بکل ولزطنه1 ۵ و5ط0ععام صذ تمصع وصه اطعا عخصعمع.(2018) ۷.36۰ هملک ع بط ,۷۷۵8968۵5 سل «0افق0) و8 یک وتزطنه1 1010167/5 /(0ل /ع و دعس دم //+عطااط 30-40۰ و177 ,00۵9100۲ ماد ۹ص مصعحفلنی بوازازطهنام م5 مصناکه وصق اص عم م1ع عل اصعهاکصگ وم زو نانط م۲1 عنصهی عط1 .(2010) .کل ۷۵006۵ :6 .3.8 وکفصصع10 0.1007/510608-009-9276-4 0009078/1 //:۵ط .241-53 ,(34)3 م6860 0۵ ردره 71۳0 ع0ن و00 مناد وصه 0 6۳82866۲ 50001 ,50000۳6 هنود 200۵0 .(2018) .36 بل وقعن82 ۵ وبا ,380۵6۲0 .36 بل رقق108 36 و6662 01016/001 1 /ع و زو //نصااط 23)1(,111-117۰ مهن معط 06 ماعنوهط ومد طانم صمنه ناهد ککنصقطاعحد مزع مامنطامل و2 .(2007) .5 .0 وزوعصهط گ 36 .5 کلعزنوطانمگ یگ .٩ 000065 و5 .8 31681304 و3 8۰ 36۰ ,1181000 40 70۷۵100۵۲۶ .0002150108 رم لمعدام ی ۶و اصعصامعن هه صمناصع عم ما ععص م8 +ممصعنلندهی کم آنه50 200 ودنصد0 ۸ عخانصع60 .(2002) ۳۰ .10 کل از :6 و۷ .3 وال17 و36 .5 بطنعو6 نگ و 1۰ مطلکنط5 .36 ق۷700 -هانطافهاه11 7 ۱0۳01 ۵۳ 6۳۵ 00۳1000003 ۵906006000 0۵ ۳۳۵۳ نع .(2017) .هساک :6 مکل 1130969 .11606500 ,30020 ۵۶ عانناکدآ تاعتا ,و۳۵۵ معطونت ناما 1۵۳ مدع عطا روط 0عطاعناطط ۰ ععزعی موم و دام معط 0۳00168 ۵۵ دی مصعص عصفاوی یمام کم ععصمح هدز عط7 ر2009) ی نت5 ۵ ودظ ,110110۵5 1001 :ز/016 10.1 /08 (00// :05 91-100۰ (19)3 مکعع ]01 100۵ 00۵ ومع و‌صعنغی هم :وومطغلنط واحده صز بوعمامطادممحل کم فصه ععصعاعمصصهی لمنهم5 .(2019) بل مقانصطک 6 .36 ,تع0اق81 مس ,11006 10.1007/500787-018-11524 :(00 443-459 ,(28)4 و ررکم 00016800 چگ انا ۳۵۵0 1۵10۳۰ 0۳۳۵[ 70001656 5000601516 بواژده ان صز عمعصهفما زیم صه صصعاو-گامی وصه کللفاه امنوو5 او عنام (0.)2014 ,تمه 1 گ فان 12 6 ۳0516 55عدزاع دم 0صق امک عنصع و۸ ۵۳۵ 3006 رسد ام مات 15۵ .(2012) .5 .3 منک ۸ و۳۰ وتقخداکق1/13۳ 316-4 ,46 تن 01 0ع32 01 [5000- 0( ان 2 1 ۲ ,(19)3 بعزع وم رد2 عدعزعیمع ماقم نا اکسط 7 بامع دم اعی لعج ده خعائه دمم اطع -ونط .(2005) ۷۰ 1۳۰ مطافتق/1 26206 بقل و00 اعاصعلوندد که نومه ضق ک200 10 یهد رم عنصعلوی۸ .(2008) 133.۷۷۰ مطتق/3 :۵ ول بش۸ وط1/120 2 0 ۵00 //: ۳۵ .53-83 ,46 ونروهام روط اآمم اک 0۳۲ امد سوت عصعزانده 3 61 م۸ نواعم [ها< صمنای اه وصه آمنعووامط آزدم‌از ۵0ص ععصع‌ناندهن ص06 2006(.۸) ۷۷۰ 17۰ 3/۵ ۵ بل بش۸ وط0ق/1 002/59 08/101 ن00//: 3۳05 267-282 مقفوکاه 0 ع5 ۵ ۵ روهام روط 200۳02 وونل زانط 0ص لهدمزعصم و310 +وصمومط عنصعلهه فصد ععصعناندهی عنصعلی ۸ .(2009) 13.۷۰ مط8ق/3 :۵ ول بش وط1/120 353-3 ,(3)ک35 0060000 ]۵ 00 0۵۳۵ مکاعهی عقصهی فصه کعتماعجیم مخع‌کناه ۵۶ عصنص لمنهم‌عدم 8 009-15001012 0صق 20اه دوعص صز ععصعاع رصم که امعصم- اعد فص ععصعنانومط .(2016). ۷ ,160٩ ۵ 36 وص0ق/1 2 :001 .22)0(,91-99 .0102-0091 ۹ 4نومامعتعم ۵6 مکعسوه وم ممی‌هنممکک۸ ماکعنوه هام06 دز لاس۸ کعنانانطدکنل از عام‌معم هضور ص کعاقمم ععصعزاندهد وصه امعصم امک صعععط کمنطکصونهاعط .(2016).ک.8 ,1/0062 2 001:12,10020/6[۳60.02 ۰ 10)2(,052-092 ونروهام روط ام مسلط دز لمع ۵۱ امو سول عنصمیعلط -48,125 ,6۷6100111676 ع09711100. فان موه مسا صز وصنصنوی تونانط 1 عخنصع0ع.(31۰.)2018 و۸ که 1/166 آم ما5 پر تمصخم صز اصعصععنطعق تمصمتاق له وصه توصه رم عنصعلهه موصنهط ۷/۱1 .(1.)2013.آ بعفع3/2 ,2۰ وا امصصمص) مگ ,2/116 زانط دم[ ع ندعم عطا که ند وصه ندنام عط وصنام‌ع که 1۷ .(2014) .ظ وفصفاامک عم م۸ مفط۳۵۳۳۵ مق مطعتقطاک5 [طبق163-1- 0-1 1ع 0 تزع 060 ز//: 3۳0 +کاصع و5 جنهنص صعنص۳۵ دمص (1-اضع) 6655ع50 501001 گم کصنقص0ل صز ضرع فص آموصم-۶[ع5 کم عام 6ط1 .(2017) .7 ,10۳65 ۵ مس .7 020606 مظ ق3100 م2 ,0۵ 10556 /0.3389 08/1 ۱/00 :0ط 1716۰ ,8 وطروه اما روط ۱۵ ۳۳۵۳۵۵۲۹ ماممط5 تصعوصمع5 هه وحصخی که کاصعون5 ۵ ۵۶ ۷2102005 0صه صمناهعی نعععن‌هم صممععقل که عهمنعدها هه منک کوع6د ,3/00۵0 .(5.۳.)2017 ,3060010810 3 8/1 310۹://000 .40)9(,1-9, 06 قالط +عدمنام هم "قاصم امه هو ۵۶ عتاه 16 7051610 51۳655 109109 ,1/06۵ ۸۵ ۵ ۲۳۵00۳۹۵ آ50 م0 0۵ ونانطن] ۳۸۵۱ مععدعنانه «(2011) سا مس مفط‌تالنط0 6 و معط 3/0 ۵1 ونکه نصتا 156 +صمونط3/1 بدونها میک 00۳2 ۵۰ -56[۶ 23060 ۶و 10۳0۵0 156 .(2015) 1۰ ۷۵۳06۲69 ۵۶ .ظ ,۳۳۵006 06 وس ,311606 و8 باعل 8۳۵ ,م5 ۷۷۵6۲5 .3 80102006 ,۳۵۲۵0۵ 007۵00۲۵۲ مکطمعطقمصصم فص وصه امه و2 موم هنکن ۸ نصمناصاه وصعصعاه ص اصعصی 3 6/0 10.101 /ع و زو // :0 .124-132 م4 وروها معط .506655 ما5 وصنامصم۳م صن ام صم امک عنص عم عجخنهوم کم غامد عط1 .(2014) م۸ بک30 2 ویک و2۵08 ,10 ,80۳۵6 3 1006و م ن0ل//+عصاط 145-152 و43 وعزع کعع ابوک ساملا 0۵ 6 از فاعم عنن‌عاکه عطا او اصعصعزود عاطنوها .(2020) م۸ مصعط0 62 ولا شآ سا ق7020 2 و10 وه 3 بفاه2 وس 01۵0 ۹۳2168 8صنصهم1 او ععنمط عط وصه کدمنماعموه مخصعصی لامک عنصعلهد او عمط ۵ط1 «(2009) 36۰ محماحف) و2عاع م8 -523 ,(28)5 ,006۷1001674 ۵۵ 600۳6 مدمه +عطونط مکاصعلنی کعمصنقط ام ععی عط اطع عنطه عنصع 20 ,53655 ,۲0302150 50021 ونزاعنحصه عمونکوطام هفوک مام‌ع 5611-00 .(2013) 1۰ وفطع7 :8 وبا مقلفطق1 وس بش۸ ,1320۳10650 .5 ق1109 481-5 ,78 ,561611665 36010۵01 0۵ اهنموک - 2۳60/0 هلو موه صقنصفصمط هز طالفعط لدم فصه ونانطاه‌نود 5 6 نع 61-۲0 ۳و اما عل اوطم عنامم۳0 .(2020) 0۰ مطعطقل گ لا مقنقحم8 .۷۷ بتقطه0 بیش بل هاگ .139 ,(12)9 ول( 1ع1111 ارگ بلاق 11 0۳165 ۱ 13136221-0 308 1 7و5 آهدنونع 105 عوع 4-۷ ۸ نعوعدکوع 0061 0ص مصصناجکنادد عنا معصحصداهم اممطک 2600۵0 .(2016) 2 شآ ۵ و1 .1 هاعدا5 -0.1007/511205-015-0904 0۳8/1 (00//: 3۵5 921-934 ,(126)2 مطل۷ع8ع م10 آمنممک موم 1۵5۵8 ص کاصع ملد 01 5ا2ط 0۳ 06۷6100۳6۲ آهازصی مزع مامطل رد2 دواد عامصمم نوا نوم صق6 .(2019) 34۰ .6 مصقع ۵۶۶۵۲-۹0۲ ۸8 سا .3 5102132 1 .02 .2019 .556 .ز/1016 .10 :ول .13-25 و166 5616066 50 ۳۲٩ امس د«منقطعطعگدکن 0ص صعفنصی پیش‌بینی پایستگی تحصیلی براساس انعطاف پذیری شناختی و خودپنداره تحصیلی دانش‌آموزان دختر دوره دوم متوسطه ... 001 لک دون ۳۵۵ او اعد 11-00عک م۸ فصه ناهام عخخصعمک حدم معط وصه روط عنصعلی ۸ و0۳۵۵

هدف از پژوهش حاضر پیش بینی پایستگی تحصیلی براساس انعطاف پذیری شناختی و خودپنداره تحصیلی دانش آموزان دوره دوم متوسطه بود. طرح پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه دانش آموزان دختر متوسطه دوم ناحیه ۲ شهر تبریز در سال ۱۴۰۱-۱۴۰۰ تشکیل دادند که از بین آن ها به روش نمونه گیری در دسترس 446 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار های گردآوری داده ها شامل پرسش نامه پایستگی تحصیلی (ABS، مارتین و مارش، 2008) و پرسش نامه انعطاف پذیری شناختی (CFI، دنیس و وندروال، 2010) و پرسش نامه خودپنداره تحصیلی (ASC، یی سن چن، 2004) بود. داده های پژوهش با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند گانه (گام به گام) تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین انعطاف پذیری شناختی، جایگزین ها، کنترل، خودپنداره تحصیلی و مولفه های آن با پایستگی تحصیلی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (001/۰P ‹). همچنین نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که خودپنداره تحصیلی، انعطاف پذیری شناختی و جایگزین هایی برای رفتار انسانی 29% از واریانس مربوط به پایستگی تحصیلی را پیش بینی می کنند. نتایج نشان می دهد هر چقدر دانش آموزان انعطاف پذیری شناختی بیشتر و خودپنداره تحصیلی مثبتی داشته باشند، پایستگی تحصیلی بیشتری خواهند داشت.

446287

ازسوی‌دیگر باتوجه به گسترش روزافزون شبکه‌های اجتماعی مجازی و تأثیر آن بر جنبه‌های مختلف زندگی, پیشنهاد می‌شود برای دانش‌آموزانی نیز که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند تا حد ممکن برنامه‌ریزی لازم انجام شود که از این ابزارهای فناورانه نه‌تنها برای ارتباط با دوستان» بلکه برای تهیه اطلاعات حیاتی استفاده شود؛اطلاعاتی که برای دانش آموزان و جامعهمفید خواهد بود. ارزش پژوهش حاضر در مقایسه عادت خواندن بین ولو هکاستا آیبران 6اولو غیروابسته به شبکه‌های جتماغی است که نتابی‌اشن مقامه نشاذطی‌ ین که وضعیت مطالعه ذرسی دانش‌آموزانی که در شبکه‌های اجتماغی حضور ندارند» نسبت به گروه دیگر مطلوب‌تر است و دانش‌آموزان در شبکه‌مای اچتطامی ی ری‌فعاهت‌های غیرعلمی می‌پردازند که ین فعالیت‌ها می‌تواند بر غملکرد یحگلی اسان گذار باشد. که لازم است جهت کمتر در جهان امروز که پیچیدگی و تغییر ازجمله مشخصه های بارز آن است. با تولید حجم انبوهی از اطلاعات. اشکال مختلفی از محمل های اطلاعاتی ظهوریافته اند که گنجینه دانش بشری‌اند. در دنیای امروز چون گذشته امکان انتقال شفاهی همه آنچه یک انسان بدان نیاز دارد» ممکن نیست و انسان امروزی بیش از گذشته خود را نیازمند مطالعه دانش‌های پیشین و تشه دیگتران پیش‌تر از او انجام داده‌اند می‌بیند و این اهمیت و ضرورت خواندن»آدردنیای امروز را آشکار می‌سازد؛ خواندن تفکر شخص را برمیی‌انگیزاند. آرغبت‌های, تاژه‌ای ای‌آفریند» او را به درک و ارزیابی انواع گوناگونی متن» رهبری و راهنمایی می‌کند و در سازگاری شخصی بوسایو (۲۰۰۵) (2005 ,808200)خواندن را تلاش براقی جذب : اندیشسه نویسنده و شناخت آن یر می داند که نویسنده/انتقال داده‌است. افراد ازطریق خواندن به دانش دست‌می‌یابند. به نوشته ادن و آفره (2010()۲۰۱۰ ,086 :8 ۳۵0) بسیاری از فعالیت های عادیآزندگی به.توائایی تخواندن نیاز دارد. علاوه بر این خواندن درک فرد را درخصوص چگونگی استفاده از زبان تقویت می کند درنتیجه زبان گفتاری و نوشتاری فرد را بهبود می‌بخشد. اسمیت! (۱۹۷۴) (1973 ب,طاقط5) براین باور است که خواندن پایه مشترک موفقیت در تمام زمینه‌های تحصیلی است. خواندن دریافت عقاید» تجربیات و مفاهیم است» فعالیتی است که به فرد اجازه می دهد تا دانش وسیعی را به دست آورد. این کیفیات کارکردی, خواندن را فعالیت خواندن وقتی به‌طورمکرر انجام شود یک عادت تلقی می‌شود. طبتی گفته واگنر (۲۰۰۶) (2006 ,۷286۲) عادت به خواندن اغلب ازنظر میزان مطالب خوانده شده» تعداد دفعات خواندن و همچنین میانگین زمان صرف شده برای خواندن درنظ رگرفته‌می‌شود و این عادت قابل‌پرورش است. خواندن به‌عنوان یک عادت طولانی مدت در سنین بسیار اولیه» دروازه غالب اتاق دانش است. به‌این معنا عادت خواندن ابزاری مهم برای رشد شخصیت و توانایی های ذهنی افراد است. باتلر" (۱۳۸۲) نیز عادت را به‌منزله عاملی که مانند بسیاری از موضوعاتی که با خوی و رفتار آدمی ارتباط می‌یابد. یاد می‌کند. همچنین معاشرت با مردمی که عادت به مطالعه دارند. می‌تواند انگیزه لازم را در تقلید از آنها به‌وجودآورد. باتلر نتیجه می‌گیرد که عادت فردی و محیط اجتماعی در ایجاد انگیزه و میل به خواندن مهم است. ریشه‌دار شدن همین عادت می‌تواند به تداوم عادت و عمق مطالعه همچنین از دیدگاه باتلزابرای؛آغاز خواندن» باید؛اراده کزد که کارهای دیگر را کنار گذاشت» به عبارت دیگر انتخاب عمدی در عدم‌انجام اعمال دیگر در یک محدوده‌یزمانی. برای پاره‌ای از مردم مطالعه کاری غیرممکن است زیرا حتی آنان برای لحظه‌اتی قاذر یستنن خویشن را کاملا موجنه متویات شاب کنشند: نذا با واقع‌بینی می‌توان دریافت که فعالیت‌های ترویجی یا تجویزی برای مطالعه» به‌خودی‌خود نمی‌تواند موفقیت‌آمیز باشد. باتلر تأکید دارد که به‌رغم ترجیح عقلانی مطالعه به دیگر اشکال فعالیت فکری می‌پذیریم که این فعالیت تنها هنگامی قابل‌اجراست که انگیزه ای بس قوی برای انجام آن وجود داشته باشد. گرچه ما عموما تمایلی شدید به مطالعه داریم اما پای امیال و گرایش‌های دیگر نیز در میان است که تا شوق واقعی و عمیق به مطالعه بر آن‌ها فائق نیاید» اجبارا تمایل مارا به خواندن خنثی خواهند کرد یا دست‌کم» انجام آن را به تعویق خواهند انداخت. ازسوی‌دیگر همان‌طور که لون (۲۰۱۲) (2012 ,1.020) اظهار می‌دارد» خواندن  در جامعه شبکه‌ای قرن ۲۱ دیگر به خواندن منابع چاپی محدود نمی شود. دامنه خواندن به منابع اینترنتی گسترش پیدا کرده که موجب تغییر فرهنگه, عادات و رفتار خواندن افراد شده است. همان‌طور که آکارسو و دانیمز (۲۰۱۴) :8 ۸1۵790) (2014 ,1277262 نیز بیان کرده‌اند امروزه تعداد افرادی که از ابزارهایی نظیر کتابخوان الکترونیکی, رایانه. تبلت و تلفن همراه برای خواندن استفاده می کنند. رسانه‌های اجتماعی هستند که مبتنی بر فناوری وب ۲,۰ ایجاد شده‌اند. راکشیکار شبکه سازی و انتشار اطلاعات را در میان دوستان و دیگر گروه‌های حرفه‌ای تسهیل کرده است. این ابزارها تأثیر فراگیری در جامعه و به خصوص در بین نسل نوجوان دارد. ابزارهای وب ,۲ به کاربران اجازه ایجاد. توصیف. ارسال, جست و جو همکاری, اشتراک و ارتباط مختوای.آنلاین در اشکال مختلف, اعم از موسیقی و بوک‌مارک‌ها تاعکس‌هائو اسناد را مبی دهد. شبکه‌های اجتماعی ازجمله رسانه‌های اجتماعی هستند که ذر ال هایع اخیر کانوّن/توجه افراد در سرتاسر دنیا قرار گرفته‌اند و به‌طورفزاینده‌ای به محبوبیت"و کاربردپذیری آن‌ها افزوده می‌شود. آفورو (۲۰۱۴) (2014 ,۸0۲0) شبکه‌های اجتماعی را جدیدترین فناوری در جهان اطلاعات می داند که یک پلت فرم آنلاین یا وب.سایت است که بر ساخت و بازتاب روابط اجتماعی در میان مردمی که علاقه یا فعالیت‌های مشترک دارند. دانش آموزان بخشی از اجتماع را تشکیل می‌دهند که به‌واسطه قرارگرفتن در یک شرایط سنی و اقتضائات آن به‌دنبال پدیده‌هایی هستند که بتوانند ازطریتی آن. حس کنجکاوی و نیازهای درونی خود را ارضا کنند. شبکه‌های اجتماعی مجازی امکانی فراهم می‌آورد تا آن‌ها بتوانند علاقه‌مندی‌ها افکار و فعالیت‌های خودشان را به اشتراک بگذارند و دیگران هم این افکار و فعالیت‌ها را با آنان سهیم شوند. طبق گفته بهرمان (۲۰۰۹) (2013 ,۳۵۲ع8) افزایش روزافزون استفاده از  شبکه‌های اجتماعی درمیان نوجوانان بدون‌شک تأثیر زیادی بر عادت های خواندن آنان دارد. لاوینگ و اکوا (۲۰۱۰) نیز بیان کرده‌اند که دانش آموزان بنا به دلایل متفاوتی از شبکه های اجتماعی استفاده می کنند. برخی از آن برای تبادل عقاید. احساسات. اطلاعات شخصی,» پخش فیلم و تصاویر استفاده می‌کنشد. درحالی که عده‌ای از این امر شبکه‌های اجتماعی صرفا برای ارتباط برقرار کردن با خانواده و دوستان, اطلاع یافتن از وقایع زندگی روزمره و همچنین برای اهداف علسی استفاده می‌کنند. بنا به‌نظر لیو (۲۰۰۵) (2005 ,لاشآ) همه این موارد. تماس افراد به دنیای کتاب و مواد خواندنی را کاهش و عادات خواندن نسل‌جدید را تغییر می‌دهد. به عبارت دیگر, در محیط شبکه های اجتماعی, افراد درگیر خواندن در سطح وسیع تری می‌شوند و از خواندن عمیق محروم می‌مانند. همچنین به عقیده بیرکرتس (۱۹۹۴) (1994 ,8اه817) ۰ نسل جدید که در عصر دیجیتال رشد کرده‌اند. فاقد توانایی خواندن عمیق هستند. به غبارت: دیگر اینترنت و شبکه‌های اجتماعی دانش آموزان را به سمت خواندن مقولات گسترده تر, اما سطحی و نه عمیق متمایل کرده است. اما باوجود این-تهذیدات شنبکه‌های‌اجتماغی؛باید به این مساله هم توجه داشت: که شبکه‌های اج اک هرا مقی نداشته و می‌توان با به‌کارگیرتی آن‌ها ذر فرایند آموزشی یلگ هش را‌ها به‌طوربهینه ذرجهت اهداف پتانسیلی برای ایجاد اثرات منفی بر افراد دارند بااین‌وجود این وب‌سایت‌ها می‌توانند به‌عنوان یک منبع مفید و مثبت برای دانش آموزان در جنبه‌های مختلف خدمت‌رسانی کنند به‌شرطی که ؛به‌طرّز صحیحی نمورداستفاده قرار بگیرند. (امامی در دنیا به بحث خواندن توجه بسیارزیادی شده است. حجم بالای منابع انتشاریافته در این حوزه» محکم ترین گواه بر این ادعاست. در این حوزه پژوهش‌های مختلفی انجام شده که هریک از جنبه‌ای خاص به مسئله خواندن توجه کرده‌اند که در ذیل به برخی از آنها اشاره می‌شود: دسته‌ی اول پژوهش‌ها درزمینه عادت و رفتار خواندن انجام شده است (برای مثال, سیمپسون ۱۹۵۱۰؛  گالیک,۱۹۹۹؛ چمپلی» ۲۰۰۵؛ نور ۲۰۱۱؛ جوادی‌یگانه و کاظمی ۱۳۹۰۰؛ سالاری ۰ مرمنی» علی‌زاده و عبودیت ۱۳۹۴۰؛ یاری و اجاقی ۱۳۹۶۰؛ گیلک و دیگران ۱۳۹۷۰). سیمپسون (1951()۱۹۵۱ ,«51080) در پژوهشی با عنوان «عادت کتاب خوانی در کودکان و نحوه تغییر آن» به بررسی عادت کتاب خوانی در کودکان و نحوه تغییر و توسعه آن پرداخته است. نتایج این مطالعه نشان داد که تأثیرات کتاب خوانی در موفقیت تحصیلی کودکان غیرقابل انکار است؛ معلمان با شناخت از نیازهای خواندنی دانش آموزان می‌توانند بهتر در توسعه این عادت در آنها تلاش کنند. سایر یافته های این مطالعه نشان داد که معلمان می بایست دانش آموزان را در هر مرحله از دوران تحصیل همراهی کنند تا عادت کتاب خوانی در آنها رشد کرده و نهادینه شود. کودکان بدون داشتن عادت کتاب‌خوانی مناسب نمی‌توانند نقش های خود را در اجتماع با موفقیت انجام دهند. کمک کردن به کودکان برای اینکه بالاترین توانایی را در کتاب خوانی به دست بیاورند. باعث خواهد شد تا شهروندان بهتری در اجتماع باشند. گیلک و دیگران (1999()۱۳۹۷ ,6لن611) در پژوهشی که به بررسی رابطه علّی عوامل خانوادگی"ق سوادخواندن دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی کشور با میانجیگری ارزشن گذاری پرداخته است» به این نتیجه دست یافتند که وضعیت اقتصادی:- اجتماعی خانواده بر عادات مطالعه دانش آموزان» وضعیت اقتصادی - اجتماعی خانواده بر سواد خواندن دانش آموزان» همچنین عادات مطالعه دانش آموزان بر شواد خواندن آنان مثبت و معنادار است. دسته دوم پژوهش‌ها به بررسی تأثیر شبکه‌های‌اجتماعی بر عادت‌های خواندن پرداختند و رفتار مطالعه در متحمیظ دبجیتال را بررلیش‌کرده‌اند ( برای مثال» کوئین کینگ ,۲۰۰۳ ؛ لیو۳۰۰۵؛ عبدالکریم و حسن, ۲۰۰۷؛ لنهارت و مدن ۲۰۰۷۰؛ لاوینگ و اوچا۲۰۱۰؛ لون ۳۰۱۱۰؛ وانگ» چن و لیانگ:۲۰۱۱؛ چوهان و ل۲۰۱۲۰9؛ جیانگ ۲۰۱۲۰؛ نیکلاس و کلارک :۲۰۱۲؛ سسک و پاسنیک»۲۰۱۴؛ شهو و شهی۲۰۱۴؛ آفوری۲۰۱۴ ؛ کارادنیز و کان ۲۰۱۵۰؛ ایکوکا و همکاران ۲۰۱۸۰؛ آجایی و آکل ۲۰۱۸۰؛ نگاهبان بنایی و انصاری ۱۳۹۰۰؛ بشیر و افراسیابی ۱۳۹۱۰؛ شعبانی» نادری خرجی و عابدی ۱۳۸۹۰؛ یاری ۱۳۹۴۰؛ حسن‌زاده ۱۳۹۳؛  احمدی:۱۳۹۶؛ ناصری و نوروزی»۱۳۹۵؛ اشرفی ۱۳۹۵۰؛ ضرابیان و باقی‌زاده ۵۰ لیو (2005()۲۰۰۵ باشآ) در پژوهشی که به بررسی رفتار مطالعه در محیط دیجیتال پرداخته است» تغییر رفتار مطالعه را در ده سال گذشته تحلیل کرده است. لیو دریافت که رفتار مطالعه از روی صفحه نمایش با صرف زمان بیشتر برای مرور و نگاه اجمالی» تشخیص کلیدواژه ای» خواندن غیرخطی, مطالعه گزینشی‌تر و یک‌مرتبه مطالعه‌کردن. مشخص می‌شود. در حالی که برای خواندن عمیق و خواندن متمرکز زمان کمتری صرف می‌شود. همچنین توجه مستمر در مطالعه نیز کاهش یافته است. در حالی که در محیط چاپی یادداشست نویسی و پررنگ کردن در هنگام خواندن. فعالیت معمول است اما این الگوی سنتی هنوز به نیکلاس و کلارک (2012()۲۰۱۲ ,انها2 :۵ 1۵۶م0710) در پژوهش خود با عنوان «خواندن در محیط دیجیتال» اظهار می‌دارد که افراد در محیط اینترنت بی‌قاعده عمل می‌کنند و ترجیح می‌دهند همیشه به سمت چیز دیگری حرکت کنند. افراد وقتی که آنلاین"هشتند»*هم آزمان چند کاز را بااهنم انجام داده و صرفا بر خواندن متمرکز نیستند. در این شرایط خوانان طولانی و منظم» به‌تدریج درحال در داخل کشور نتایج پژوهش حسن‌زاده (۱۳۹۷) با هدف بررسی وضعیت مطالعه دانش آموزان مقطع متوسطه اول و دوم مدارس دخترانه سما (سازمان دانشگاه آزاد اسلامی) شهر تهران نشان داد که میزان حضور دانش آموزان در اینترنت» زیاد و میزان استفاده از شبکه‌های اجتماعی در حد متوسط و وضعیت مطالعه درسی آنان مطلوب و وضعیت مطالعه غیردرسی ضعیف بود و اکثریت دانش‌آموزان حضور در شبکه‌های اجتماعی را عامل بازدارنده از مطالصه می‌دانستند.اشرفی (۱۳۹۵) (اشرفی, ۱۳۹۵) نیز در پژوهش خود که با هدف تعیین نقش شبکه‌های اجتماعی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان انجام داده است. به اين نتایج دست يافته است که دلیل اصلی دانش آموزان برای استفاده از شبکه‌های اجتماعی چت کردن با دوستان بوده است و توانسته تا حدزیادی بر مطالعه همان‌طور که پیشینه‌ها نیز نشان می‌دهد بسیاری از والدین نگران فرزندان خود هستند چرا که بیشتر وقت خود را در شبکه‌های اجتماعی می گذرانند. عدم‌تمایل دانش‌آموزان به خواندنریال امروزه تبدیل به پدیده نگران‌کننده‌ای شده است. عادت های خواندن دانش آموزان با استفاده مستمر از اینترنت و شبکه‌های اجتماعی دستخوش تغییرات‌اساسی شده است. آنها ترجیح می‌دهند در جایی نشسته و تنها به وب‌گردی و گفت‌وگوی اینترنتی بپردازند در نتیجه وقت کمتری دغدغه‌ای که امروزه از تعارض بین اصول سنتی تعلیم‌وتربیت برمبنای خواندن و آثار فناوری های نوین به وجود آمده است» بی تردید شامل تمام جوامع امروزی ازجمله شهر اهواز می‌شود که ایجاب می‌کند پژوهشگران» توجه بیشتری به عادت‌های خواندن در محیط اینترنت و شبکه‌های اجتماعی داشته باشند تابه روشن شدن چند و چون این شرایظ مک لا مقاله ای که پژوهشگر را بر آن داشت که به انجام این پژوهش"بپردازد. این "بوهکه باافزاگیر شدن استفاده از شبکه‌های‌اجتماعی در میان جامعه» به خحصوصض نوجوانان دانش آموز شهر اهوازن میزان خواندن دانش آموزان چه روندی را"طی.می‌کند و اين شبکه‌ها چه تأثیری مثبت يا منفی) بر عادت خواندن دارند؟ لذا پژوهش حاضر با هدف بررسی عادات به خواندن دانش‌آموزان دبیرستان‌های دوره متوسطه شهر اهواز در شبکه‌های اجتماعی انجام شده است. پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به ۱.دانش آموزان دبیرستان‌های دوره دوم متوسطه شهر اهواز به چه میزان به ۲شبکه‌های اجتماعی چه تأثیری بر عادات خواندن دانش آموزان دوره دوم ۳دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر اهواز بیشتر چه نوع محتوایی را در  ۴,دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر اهواز به‌طورمعمول چه نوع فعالیتی را ۱. عادت خواندن کتب درسی دانش آموزان غیروابسته به شبکه‌های اجتماعی ۳عادت خواندن مجله دانش آموزان غیروابسته به شبکه‌های اجتماعی بیشتر از این پژوهش از نوع مطالعسات نظتری-کاربردی آوابه وش علّی -مقایسه‌ای (پس رویدادی) انجام شده است. جامعه آماری پژوهش, حاضر, کلیه‌ی دانش‌آموزان مدارس دخترانه و پسرانه مقطع متوسطه دوم در رشته‌های علوم‌ریاضی, علوم تجربی و علوم‌انسانی است که طبق آمار ارائه‌شده توسط آموزش و پرورش ناحیه ۴ اهواز تعداد نان در سال تحصیلی ۷۱۱۳۰۰۱۳۹۸۹۹ نفراست که براساس جدول کرجسی مورگان حجم نمونه برای جامعه‌ی آماری پژوهش ۳۶۴ نفر است که پس از توزیع پرسشنامه‌ها تعداد ۲۶۰ پرسشنامه جمع آوری اشند, از این تعنداد ۲ نفر دختر و ۱۳۸ نفر پسر بودند. برای انتخاب آزمودنی‌ها از روش نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای استفاده شده است. محقق پس از مشخص شدن مدرسه‌ای در ناحیه ۴ آموزش وپرورش شهر اهواز و درنظرگرفتن دانش آموزان مقطع دوم متوسطه آن» جهت نمونه‌گیری فهرستی از کلیه کلاس‌های دوم متوسطه در رشته‌های ریاضی» تجربی و انسانی تهیه کرده که از کل کلاس‌های آن. تعداد ۳ کلاس به‌طورتصادفی جهت نمونه‌گیری انتخاب شد که از هر کلاس نیز تعداد ۱۶  نفر به‌طورتصادفی جهت اجرای آزمون انتخاب شدند و پرسشنامه‌ی مربوطه جهت اییتار نتورهشی: قن آسبق وهی رای جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه محقق‌ساخته استفاده شده است. پرسشنامه پژوهشن خاضر, پرسشنامه‌ای است که دارای دو بخش است؛ بخش اول که اختصاص به مشخصات افراد پاسخ‌دهنده (جنسیت» سن» رشته تحصیلی و وضعیت معیشتی) دارد. بخش دوم پرسشنامه‌ای است که با اندکی تغییر برمبنای دو پژوهش اکارسو و دریمز (۲۰۱۴) :8 ۸6۵۲5) (2014 ,127120062 با عنوان «عادت‌های خواندن دانشجویان در عصر دیجیتال» و پژوهش لون (۲۰۱۲) (2012 ,ط10۵) با عنوان «تأثیر اینترنت بر روش‌ها و عادات خواندن)» تهیه و تنظیم شده است. این بخش شامل سوالات بسته بوده و برای گردآوری اطلاعات درزمینه وضعیت خواندن در شبکه‌های اجتماعی و تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر روش خواندن و انتخماب موضوع خواندن تنظیم شده است. جهت بررسی اعتبار و روایی» پرسشنامه مذکور: برای ۵ تن از اساتید دانشگاهی رشته علم اطلاعات و دانش شنناسیدانشگاه ششهید"چمران اهواز ارسال شده و پیشنهادهای مطرح شده و ابهامات موجود برطرف شد. درنهایت اعتبار صوری و حاضر از روش بازآزمایی برای تعیین میزان پایایی پرسشنامه استفاده‌شده‌است که به‌این‌منظور به فاصله زمانی ۴ هفته» پرسشنامه روی یک نمونه ۳۰ نفری دوبار انجام شد و ضریب همبستگی با روش بازآزمایی برابر ۰ به‌دست آمد که در سطح ۰ کم معنی‌دار است و نشان از پایایی این پرسشنامه دارد. پژوهش را دختران و ۱۲۸ نفر یعنی تقریبا ۴۹/۲/ نمونه را پسران» از نظر سن اکثریت دانش آموزان ۱۶ سال و اقلیت دانش‌آموزان ۱۸ سال» از نظر متغیر رشته تحصیلی, اکثریت محصل در رشته علوم‌تجربی و اقلیت دانش‌آموزان محصل در رشته ریاضی فیزیک هستند. آمارها نشان دادند که اکثر پدران دارای تحصیلات  دانشگاهی بوده و اکثر مادران دارای مدرک دیپلم بودند. شغل بیش از نیمی از پدران دولتی و اداری بود. وضعیت اقتصادی اکثریت خانواده‌ها در حد خوب گزارش شده است. آمار به‌دست‌آمده نشان از تناسب بین میزان تحصیلات والدین با شغل آنان و همچنین وضعیت اقتصادی خانواده‌ها دارد. جهت پاسخگویی به سوالات پژوهش. آق آماز توصیفی استفاده شده است که درادامه نتایج آن گزارش شده است. پرسش اول: دانش آموزان دبیرستان‌های دوره دوم متوسطه شهر اهواز به چه جدول ۱ دو نمونه پژوهش حاضر را به تفکیک وابستگی و عدم‌وابستگی به جدول ۱. وضعیت نمونه‌های پژوهش حاضر به تفکیک وابستگی و عدم‌وابستگی به شبکه‌های اجتماعی همان‌گونه که در جدول ۱ مشاهده می‌شود ازامجموع ۲۶۰ دانش‌آموز مورد ارزیابی تعداد ۱۱۹ نفر (۴۵/۸ذرصد) وابسته و ۱۴۱«نفر:(۵۴/۲ درصد) غیروابسته پرسش دوم: شبکه‌های اجتماعی چه تأثیری بر عادات خواندن دانش‌آموزان جدول ۲ میانگین و انحراف معیار نمره مولفه‌های عادات خواندن را در دو گروه دانش آموزان وابسته و غیروابشته به شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد. جدول ۲. میانگین و انحراف معیار نمره عادات خواندن در دو گروه دانش‌آموزان وابسته و غیروابسته به  همان‌طور که در جدول ۲ مشاهده می‌شود» میانگین و انحراف معیار عادت خواندن کتب درسی در گروه دانش آموزان وابسته به شبکه‌های اجتماعی به‌ترتیب برابر ۴/۱۸ و ۱/۰۷ و در گروه دانش آموزان غیروابسته به‌ترتیب برایر ۴/۵ و ۰/۸۳ است لذا شبکه‌های اجتماعی بر عادت خواندن کتب‌درسی دانش آموزان تاثیر منفشی داشته است و عادت به خواندن کتب‌درسی دانش‌آموزانی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده نمی‌کنند در وضعیت بهتری است. همان‌طور که نتایج پژوهش در جدول ۲ نشان می‌دهد. میانگین و انحراف معیار عادت خواندن کتب غیردرسی در گروه دانش آموزان وابسته به شبکه‌های اجتماعی به‌ترتیب برابر ۲/۹۸ و ۱/۲ و در گروه دانش آموزان غیروابسته به ترتیب برابر ۲/۸۹ و ۱/۱۴ است لذا به‌نظر می‌رسد دانش‌آموزانی که به شبکه‌های اجتماعی وابسته هستند از نظر عادت به خواندن کتب غیردرسی در وضعیت بهتری نسبت به دانش آموزانی که از شبکه‌های اجتماعی استفاده نمی‌کنند. قرار دارند. البته پاتوجه به جذابیت شبکه‌های اجتماعی برای مطالعه کتب غیردرسی و دسترسی آسان و رایگان و تنوع کانال ها و گروه‌های مجازی در این شنبکه‌های اجتماعی این نتایج دور از انتظار نیست. همچنین» میانگین و انحراف معیار عاذت خواندن مجله در گروه دانش آموزان وابسته به شبکه‌های اجتماعی به‌ترتیب برراتر ۱/۶ و ۰/۸۱ و در گروه دانش‌آموزان غیروابسته به‌ترتیب برابر ۱/۷۲ و ۰/۸۷ است. میانگین و انحراف معیار عادت خواندن روزنامه در گروه دانش‌آموزان وابسته به شبکه‌های اجتماعی به ترتیب برابر ۴ و ۰/۶۲ و در گروه دانش آموزان غیروابسته به‌ترتیب برابر ۱/۵۷ و ۰/۸۱ است. بنابراین نتایج نشان می‌دهد که عادت خوانان مجله و روزنامه نیز در دانش آموزانی که به شبکه‌های اجتماعی وابسته نیستند. در وضعیت بهتری نسبت به دانش آموزان وابسته به شبکه‌های اجتماعی قرار دارد. این نتایج بجز در مورد کتب غیردرسی. نشان‌دهنده تاثیر منفی شبکه‌های اجتماعی بر وضعیت خواندن دانش‌آموزان است. بنابراین براساس یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان چنین نتیجه گرفت که باتوجه به اینکه جامعه غیروابسته به شبکه‌های اجتماعی بیشتر از دانش‌آموزان وابسته به این شبکه‌هاست لذا خواندن منابع درسی دانش آموزان دبیرستانی شهر  اهواز در وضعیت مطلوب تری است.با مقایسه‌ای کوتاه بین اطلاعات به‌دست آمده از پژوهش علی‌زاده و عبودیت (۱۳۹۴) که به بررسی عادات و نگرش‌های خواندن دانشجویان دانشگاه علامه طباطبایی» پرداخته است با پژوهش حاضر درخصوص بررسی عادات خواندن دانش‌آموزان به نتایج مشابهی می‌توان دست یافت. عادت‌های خواندن درنظ رگرفته شده با مقاله‌ای پژوهشی که عبدالکریم و حسن (۲۰۰۷) (2007 ,129۵0 8۶ صض۵)ز ۵۳۶۱ ۸) عادات و نگرش‌های خواندن دانشجویان مالزی را بررسی کرده‌اند» همسو است. یافته‌های این پژوهش نشان داد که وب‌سایت به‌طور روزافزونی به یک منبع خواندن تبدیل می‌شود. این در حالی است که بین برنامه‌های کتابخانه‌ای به‌طور معناداری در هدایت دانشجویان به پرسش سوم: دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر اهواز بیشتر چه نوع در جدول۳ نتایج مربوط به نوع محتوایخوانده شده ازطریقی شبکه‌های جدول ۳. شاخص‌های توصیفی (شامل فراوانی, درصد فراوانی) نوع محتوای خوانده شده از طریق شبکه‌های محتوا شاخص هرگز به‌ندرت گاهی اوقات ‏ اغلب بيیشتر اوقات ین درصد فراوانی ‏ * , ۳۵/۴ ۲۸/۸ ۸/۸ 1 ۶/۸ همان‌طور که در جدول ۳ ملاحظه می‌شود. در مورد اخبارآنلاین» بیشترین فراوانی مربوط به گزینه گاهی اوقات (۷۹ نفر)» در مورد مجله آنلاین,» بیشترین فراوانی مربوط به گزینه هرگز (۲٩ نفر)» در مورد کتاب الکترونیکی, بیشترین فراوانی مربوط به گزینه هرگز (۷۳ نفر)» در مورد داستان و رمان» بیشترین فراوانی مربوط به گزینه هرگز (۶۷ نفر)» در مورد فیلم» بیشترین فراوانی مربوط به گزینه بیشتراوقات (۹۹ نفر) و در مورد جوک و چیستان» بیشترین فراوانی مربوط به همچنین» در مورد اطلاعات.ورزشی, بیشترین فراوانی مربوط به گزینه هرگز (۶۳ نفر)» در مورد اطلاعات مد بیشترین فراوانی.مربوط به" گزینه هرگز (۷۷ نفر)» در مورد اطلاعات تغذیه بیشترین فراوانی مربوط به دوگزینه هرگز و به‌ندرت [۵4انف) و ذر موره قطعات کمدی)یگ ایا مربوط به گزینه اغلب (۵۹ بنابراین باتوجه به نتایج.جدول ۳ می‌توان گفت که دانش‌آموزان وابسته به اجتماعی دارند. در مقابل, آن‌ها بیشتر تمایل دارند که ازطریق شبکه‌های اجتماعی فیلم ببینند و اطلاعات ورزشی و مد و گاهی‌اوقات اخبار آنلاین را بخوانند. لذا این مساله, عادت به خواندن دانش آموزانی را که در شبکه های اجتماعی فعال پرسش چهارم: بررسی بیشترین فعالیت دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه شهر  در جدول ۴ نتایج مربوط به نوع فعالیت دانش آموزان هنگام استفاده از جدول 5. شاخص های توصیفی (شامل فراوانی» درصد فراوانی) نوع فعالیت هنگام استفاده از شبکه‌های همان طور که در جدول ۴ ملاحظه می‌شود. در مورد بازی» بیشترین فراوانی مربوط به گزینه بله (۱۴۴ نفر)» در مورد تماشای عکس, بیشترین فراوانی مربوط به گزینه بله (۱۸۹ نفر)» در مورد گوش دادن به موسیقی» بیشترین فراوانی مربوط به گزینه بله (۲۳۶ نفر)» در مورد اطلاعات عمومی» بیشترین فراوانی مربوط به گزینه خیر (۱۴۵ نفر)» در مورد خریدآنلاین» بیشترین فراوانی مربوط به گزینه بله (۱۵۰ نفر) و در مورد چت با دوستان» بیشترین فراوانی مربوط به گزینه بله (۲۳۵ نفر) است. بنابراین باتوجه به نتایج جدول ۴ ملی‌توان گفت که مهم‌ترین فعالیت شرکت‌کنندگان در شبکه‌های اجتماعی به ترتیب» گوش دادن به موسیقی, گفتگوی برخط با دوستان, تماشای عکس و خرید الکترونیکی بود. نتایج پژوهش‌های لنهارت و مدن (۲۰۰۷)» وانگ» چن و لیانگ (۲۰۱۱) ,1208 :۵ ,۲۳۵۳ ,۷۷۵۳8) لاوینگ و اوچا (۲۰۱۰) (2010 ,000۵۵ :8 10۷108) ۰ شهو و شهو (۲۰۱۴)» (۲۰۱۸) (2018 ,۸105 :8 ۵7۸1) با نتایج پژوهش حاضر همسو بوده است که  نشان دادند که درگیری دانشجویان در شبکه های اجتماعی بیشتر برای اهداف غیرعلمی مانند گپ زدن با دوستان » به اشتراک گذاشتن عکس, دوست یابی آنلاین و تماشای فیلم است. این موارد باعث می‌شود که مدت‌زمان استفاده آنها برای دراین‌راستا نتایج پنزوهشن چوهان و لا" (۲۰۱۲) (2012 ,اه :8 ۳2۵۳)) نیز نشان داد مهم‌ترین فعالیت شرکت‌کنندگان آن پژوهش در اینترنت.» گوش کردن موسیقی و گفتگوی برخط با دوستان بود. همچنین» ضرابیان و باقی‌زاده (۱۳۹۶) (ضرابیان تک باقی زاده, ۱۳۹۶) در پژوهش خود دریافتند که دلیل اصلی استفاده از شبکه‌های اجتماعی درمیان دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر ارومیه. چت کردن با دوستان بوده است که این امر توانسته بر عادت خواندن دانش آموزان فعال در در نمونه آماری پژوهش حاضر, پس از محاسبه‌ی,میانگین و انحراف معیار متغیرهای موردمطالعه, با استفاده از روش آماری ۲ مستقل داده‌های پژوهش مورد فرضیه اول: عادت خواندن کتب درستیدانش آموزان غیروابسته به شبکه‌های جدول ۵ نتایج آزمون ۲ مستقل روی نمره‌های غتاذات خواندن در دو گروه دانش آموزان وابسته و غیروابسته به شبکه‌های اجتماعی را نشان می‌دهد. جدول ۵. نتایج آزمون ۲ مستقل روی نمره‌های عادات خواندن در دو گروه دانش‌آموزان وابسته و غیروابسته  همان‌طور که در جدول ۵ مشاهده می‌شود» بین دو گروه دانش آموزان وابسته و غیروابسته به شبکه‌های اجتماعی از نظر عادت خواندن کتب‌درسی تفاوت معنی- داری به‌نفع گروه دانش آموزان غیروابسته وجود دارد (۳۲/۷۷ و 0>۰/۰۵)» فرضیه دوم: عادت خواندن کتب غیردرسی دانش آموزان غیروابسته به براساس نتایج مشاهده‌شده در جدول ۵ بین دو گروه دانش آموزان وابسته و غیروابسته به شبکه‌های اجتماعی از نظر عادت خواندن کتب غیردرسی تفاوت معنی‌داری وجود ندارد (۰/۶۶ و 0<۰/۰۵)» بنابراین» فرضیه ۲ پژوهش رد می- فرضیه سوم: عادت خواندن مجله دانش آموزان غیروابسته به شبکه‌های همچنین یافته‌های پژوهش؛ نشان می دهد .بین.دو گروه دانش آموزان وابسته و غیروابسته به شبکه‌های اجتماغی از انظز عادت خواندان مجلنه, تفاوت معنی‌داری وجود ندارد (1۳۱/۱۹ و 0<۰/۰۵) بنابراین» فرضیه ۳ پژوهش نیز رد می‌شود فرضیه چهارم: عادت خواندن روزنامه دانش آموزان غیروابسته به شبکه‌های همچنین براساس نتایج پژوهش حاضر بین دو گروه دانش آموزان وابسته و غیروابسته به شبکه‌های اجتماعی از نظر.عادت خواندن روزنامه, تفاوت معنی‌داری به نفع گروه دانش آموزان غیروابسته وجود دارد (۱/۷۹- و 0>۰/۰۵)» بنابراین» عادت خواندن, تأثیر بسزایی بر میزان یادگیری و درنهایت بر پیشرفت تحصیلی و شغلی افراد دارد. عادت خواندن را مانند خیلی دیگر از عادت‌ها می‌توان کسب کرد. عادت خواندن یک عادت پسندیده است که در فرد و جامعه اثر مطلوب  دارد. باتوجه به اینکه دانش آموزان بیشتر وقت خود را در مدرسه می‌گذرانند. نقش معلمان و خضور آنها در این امر مطمثنا می‌تواند مثمرثمر باشد. در تأکید این مطلب» فرخاوی (۱۳۹۴) بیان می‌کند از آنجا که آموزش رسمی خواندن و نوشتن در مدرسه آغاز می‌شود و این نهاد مسئول اين مهم است و کودکان بخش مهمی از ساعت‌های عمر خویش را در این مکان سپری می‌کنند». ضروری است تا با استفاده از معلمان کارآمد و ماهر و نیز امکانات موردنیاز نظیر کتابخانه و آزمایشگاه» عادت به خواندن در دانش آموزان نهادینه شود. ازسوی‌دیگر باتوجه به این نکته که زمانی روزنامه رادیو و تلویزیون رسانه اصلی مردم بود» اما امسروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی» شبکه‌های اجتماعی گسترش و توسعه پیدا کرده» الگوی گذران وقت دانش‌آموزان را تغییر و بخش عمده‌ای از زمان این افراد را به خود اختصاص بنابراین باتوجه به گسترش روزاقزون؛شبکه‌های اجتماعی مجازی و تأثیر آن بر جنبه‌های مختلف زندگی استفاده‌کنندگان شبکه‌ها این پژوهش با هدف بررسی تأثیر استفاده از شبکه‌های-اجظیاعهگازی بر < ادن دانش آموزان ذوره نتایج پژوهش حاضر نشان می‌ دهد»بیشن.از ۵۰ درصد دانش آموزان اهوازی به شبکه‌های اجتماعی وابسته نیستند و از این شبکه‌ها استفاده نمی‌کنند. همچنین بین دو گروه دانش آموزان وابسته و غیروابسته:به شبکه‌های؛اجتماعی از نظر عادت خواندن کتب درسی, تفاوت معنی‌داری به نفع گروه دانش آموزان غیروابسته وجود دارد. به این معنی که این دانش آموزان.دبیرشتانی که در شبکه‌های اجتماعی حضور ندارند در مقایسه با دانش‌آموزانی که در شبکه‌های اجتماعی حضور دارند. گرایش بیشتری به خواندن کتاب درسی دارند. هرچند این نتیجه دور از انتظار نبود زیرا شغل اصلی دانش آموزان» تحصیل و لازمه‌ی آن خواندن است. بدین‌علت منابع خواندنی آن‌ها بیشتر درسی است و کمتر به خواندن روزنامه و مجله می‌پردازند. البته پژوهشگران طی تحقیقاتی که در این رابطه از جامعه پژوهش حاضر داشته‌اند» به این نتیجه دست یافتند که این آمار مربوط به زمان شروع سال تحصیلی است  که با توجه به حجم مطالب درسی و همچنین کنترلی که ازسوی برخی والدین صورت می‌گیرد دانش آموزان زمان کمتری را در فضای مجازی می‌گذرانند و با شروع فصل تابستان و پایان سال تحصیلی, استفاده آن‌ها از شبکه‌های اجتماعی به چندبرابر افزایش می‌یابد. نتایج پژوهش حاضر با نتایج پژوهش حسن‌زاده (۱۳۹۳)» حسن‌زاده» حریری و گیلوری (۱۳۹۷) (حسن زاده, حریری, نک گیلوری, ۱۳۹۷) همسو است. نتایج پژوهش حسن‌زاده و همکاران (۱۳۹۷) نشان داد که بین میزان استفاده دانش‌آموزان از شبکه‌های اجتماعی و وضعیت مطالعه درسی رابطه معنادار معکوسی وجود دارد. به این معنی که با افزایش میزان استفاده از شبکه‌های ازسوی‌دیگر مطابق با نتایج پژوهش حاضر, دانش‌آموزانی نیز هستند که وابسته به شبکه‌های اجتماعی‌اند که این افراد در مقایسه با گروه دیگر دانش‌آموزان غیروابسته مطالعه درسی کمتری دارند: غلت؛اینکه دانش آموزانی نیز به شبکه‌های اجتماعی جذب می شوند. فراگیر شدن:تلفن‌های هوشمند و مخصوصا سیستم عامل اندروید در بین کاربران"و تسهیل در اتصال آنها به شنبکه‌های اجتماعی است. ازسوی‌دیگر وب‌سایت‌های شبکه‌های اجتماعی بر نحوه دریافت اطلاعات و اخبار تأثیر می‌گذارند. همچنین سايت‌ها بورتال‌هانیهختلفی را باز می‌کنند که ازطریی آن‌ها اطلاعات کسب و رسانه‌های متنوع‌تری ایجاد می‌کنند. لذا تمامی این موارد باعث می‌شود که دانش آموزانی نیز به شبکه های اجتماعی وابسته شوند و همان‌طور که گفته شد این استفاده و وابستگی به شبکه‌های اجتماعی در ایام تعطیلی تابستان و در زمان اوقات فراغت دانش آموزان افزایش می‌یابد. این ابزارها تأثیر فراگیری در جامعه و به خصوص در بین نسل نوجوان دارد. لذا باتوجه به نتایج به‌دست‌آمده» پژوهش حاضر مبنی بر تاثیر شبکه‌های اجتماعی بر عادت خواندن کتب درسی دانش آموزان وابسته به شبکه های اجتماعی نشان‌داده می‌توان این تهدید را به فرصت تبدیل کرد .به این شکل که با ایجاد و فعال کردن گروه های مجازی درراستای فعالیت‌های آموزشی و برای پاسخ به سوالات و مشکلات درسی یا تکمیل کردن اطلاعات منابع درسی, تمهیدات لازم را ازاین‌طریقی برای  حضور و مشارکت دانش‌آموزان در این گروه های مجازی در نظر گرفت. نتایج بررسی بیشترین محتوا و فعالیت خواندن دانش آموزان شهر اهواز نشان داد که شرکت‌کنندگان تمایل کمتری به خواندن محتواهایی همچون کتاب‌های الکترونیکی, مجله‌های الکترونیکی و خواندن رمان و داستان ازطریی شبکه‌های اجتماعی دارند. درمقابل آنها بیشتر تمایل دارند که در این محیط فیلم تماشا کنند و ازطرف دیگر باتوجه به اینکه دانش‌آموزان بیشتر وقت خود را در فعالیت‌های اجتماعی مانند گپ زدن, ارسال تصاویر و فیلم ها می‌گذارند در نتیجه این مسائل در شبکه‌های اجتماعی می تواند تأثیر منشی بر عادت خواندن آنان بگذارد. دراین‌راستا نتایج پژوهش حاضر با نتایج پژوهش لاوینگ و اکوا (۲۰۱۰) ۷:۳8م1۲) (2010 ,0000۵ :8 ۰ اشرفی (۱۳۹۵) (اشرفی, ۱۳۹۵) همسو است. نتایج پژوهش اشرفی (۱۳۹۵) (اشرفی, ۱۳۹۵) نشان داد که که دلیل اصلی دانش‌آموزان برای استفاده از شبکه های اجتماعی چت کردن با ذوستان بوده است و توانسته تا حدزیادی بر مطالعه دانش‌آموزان تأثیر بگذارد. لاوینگ و اکوا (۲۰۱۰) :8 10۷1۳8) (2010 ,00008 نیز بیان کرده‌اند که دانش آموزان بناابه دلایل متفاوتی از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند. برخی ان براقی تبادّل عقاید. احساسات, اطلاعات نظر به آنچه گفته شد. در بررسی‌ای که بین دو گروه دانش آموزان وابسته و غیروابسته به شبکه‌های اجتماعی انجام شد افرادی که وقت کمتری را در شبکه‌های اجتماعی سپری می‌کردند» وضعیت بهتری در مطالعه کتاب های درسی خود داشتند. لذا نتایج پژوهشر لاحگا یشان رادید وابستگی به شبکه‌های اجتماعی برای دانش آموزان دبیرستانی که شغل اصلی آنها مطالعه و خواندن است. مفید نیست و ممکن است به‌مرور چالش‌های بیشتری را در بحث خواندن برای آنها ایجاد کند. همان‌طور که دراین‌راستا نیز شماری از محققان استدلال می‌کنند که ورود رسانه‌های دیجیتالی, همراه با ماهیت تکه‌تکه کننده ابرمتن» خواندن پایدار را تهدید می‌کند (هیلی!» ۱۹۹۰؛ بیرکتزا ۱۹۹۴). ازسوی‌دیگر در دنیای امروز با  گسترش فرهنگ عضویت در شبکه‌های اجتماعی اینترنتی به‌ویژه درمیان جوانان و نوجوانان, کاربران اینترنت و شبکه‌های اجتماعی به‌سرعت درحال افزایش هستند (بشیر و افراسیابی» ۱۳۹۱) (بشیر تک افراسیابی,: ۱۳۹۱) که این تغییرات نمکن است در آینده» عادت به خواندن دانش آموزان را تحت تاثیر قرار دهد. لذا راهکار بهتر این است که در استفاده دانش‌آموزان از شبکه‌های اجتماعی تاحدممکن برنامه‌ریزی لازم انجام شود و این برنامه‌ریزی صرفا در محدود کردن ساعات استفاده خلاصه نمی‌شود. بلکه نوع استفاده از آن نیز مهم است؛بجاست که دانش آموزان از شبکه‌هایی استفاده کنشد که مطالب ارزشمندی به اشتراک می گذارند. از شبکه‌های اجتماعی می‌توان خردمندانه استفاده کرد» نه‌تنها برای ارتباط با دوستان» بلکه می‌توان خردمندانه از آن‌ها برای تهیه اطلاعات حیاتی استفاده کرد؛ اطلاعاتی که برای دانش‌آموزان و جامعه مفید خواهد بود. ۱.هرچه فناوری‌های ارتباطات و اطلاعات بیشتر.متحول می شوند. نیاز به یادگیری و آموزش برای درک دنیای جذید و استفاده از ابزارها او امکانات آن نیز افزایش می‌یابد. لذا اطلاع‌رسانی, آموزاش نجوه استفاده صتخیح از شبکه‌های اجتماعی ازطریق رسانه‌ها خانواده و نهادهنای آموزشی» می‌تواند در افزایش مهارت نوجوانان و کاهش آسیب‌های ناشی از این فناوری های ارتباطی موثر واقع شود. مجازی مناسب. می‌تواند بستری مناسب برای دزک بهتر مفاهیم آموزشی برای ۳به منظورآشنایی دانش آموزان با فناوری‌های جدید. اینترنت و خطرات بالقوه‌ی آن‌ها بخشی از کتاب‌های درسی به این مباحث اختصاص داده شود. ۴.درخصوص استفاده از فناوری اطلاعات و شبکه‌های اجتماعی در امور روزمره» توسط مدارس و خانواده‌ها و سایر نهادهای مرتبط فرهنگ‌سازی مناسب  احمدی» اسماعیل (۱۳۹۶). شبکه‌های اجتماعی اینترنتی و خواندن: شناخت مزایا معاییب و راهکارها اثربخشی. تحقیات اطلاع‌رسانی ‏ و کنایخانه‌های عمومی, ۲۳ (۴): اشرفی, رقیه (۱۳۹۵). تاثیر استفاده از شبکه‌های اجتماعی در عادت‌های مطالعه و کتاب‌خوانی درمیان دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه ارومیه کنفرانس منطقه ای فرهنگ مطالعه و کتاب‌خوانی آسیب‌شنناشی و,زاهکارها زنجان, اداره کل آموزش امامی ریزی» کبری(۱۳۹۵). تأثیر استفاده.ازشبکه های اجتماعی مجازی بر پیشرفت تحصیلی دانشجویان. نشریه راهبردهای آموزش دز علوم پزشکی رو ارفا باتلره سپیریس (۱۳۸۲). «جنبه های نظریه نظری علم کتابداری». ترجمه هوشنگ ابرامی. شیر خسن و افراسیابی» مخمدصادقا (۹)۱۳۹۱ شبکه‌های اجتساغی ایتزنشی و سبگ حسن‌زاده» سودابه ؛ حریری» نجلا و گیلوری» عباس (۱۳۹۷). تأنیر استفاده از شبکه‌های مدارس دخترانه سما شهار تهران. تحقیفات اطلاع رسانی ‏ وکتایخانه های عمومی, داورپنا»ه محمدرضا (۱۳۷۵). بررسی نقش کتابخانه‌های مدارس ابتدایی در تقویت سالاری, محمود (۱۳۹۱). واکاوی و تبیین عوامل عمده موثر بر فرهنگ مطالعه در ایران و ارائه مدلی مناسب برای توسعه آن. پایان‌نامه دکتری,» دانشگاه فردوسی مشهد. ضرابیان» فروزان و باقی زاده, محمود (۱۳۹۶). بررسی نقش شبکه‌های اجتماعی مجازی در یادگیری مادام‌العمر دانش آموزان مقطع متوسطه قزوین. نهمین کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم اجتماعی» تهران, شرکت همایشگران مهر اشراق.  گیلک. عبدالامیر و دیگران (۱۳۹۷). رابطه علّی عوامل خانوادگی و سواد خواندن دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی کشور با میانجیگری ارزش‌گذاری به خواندن و عادات مطالعه دانش‌آموزان براساس داده های پرلز ۲۰۱۱ فصلامه خحانواده و مومنی» عصمت؛ علی‌زاده» فاطمه و عبودیت» علیرضا (۱۳۹۴). عادات و نگرش‌های نادری» فاطمه؛ شعبانی, احمد و عابدی, محمدرضا (۱۳۸۹). مطالعه در عصر دیجینال: از اندیشه‌ها ی کون اوهارا ۶ زایمینگ لیو. تهزان: نشر چاپار. ناصری زهرا و نوروزی» علیرضا (۱۳۹۵). تأثیر محیط دیجیتال بر عادت و روش‌های خواندن جوانان تحقیقات اطلاع‌رسانی ‏ و کتابخانه‌های عمومی» ۲۲ (۲) ۲۲۷- یار شنیوا ی اجاقی: رضران:(۱۳۹۴) نات ذستاوردها و انزاث اغملی خواندن :در بین عمط رز عنام مصه کانطاهط ومتفقمط «ر2007) م۸ صقککق3 یک.ل2 رنف ۸۵1 4 500 ۸ نوصنودم 3 عنص و۸ 0۵ 3/6003 آهنمو5 ام ادص .(2014) .۸ .۸ ,0۲۵گ۸ ,1۳۳۵5 ,ع1650010 هه منک ۵۶ ان نصتا حامصح0ل7< عص 1 92-7۰ ,(1) 2 ,500165 5010 0۵ ۳3۵۹65 ]٩ ام سول صعزعم۸ +فصقعطای 4 1۳020 .(2018) اوفاظ صکط 019 ,۸60۲۵ غ صسعام۵ع0۶ آعنسدک ,۸7۸3 ۶ 1086[ ۶و کاصع500 3.0.۳ کم کانطاهت وصنفدمط ۵۳ 3160۵8 آهنفو5 17006۳ ۵۶ کانطاهط عسنو2م3 عط1 .(2014) 1 و2ع227169 :۸۵ 0 ,تا9 ۸14۵۳ 6۰ ازع عط حز ع 2 عانآ ۵صه ععمتعهقا طعناعسط عصتوفندک کاصعلونگ5 85-9 ,(2) 10 :54168 ع 0 ک زاو ۲ ۵۳۵ 6و0و۵ ۹۲ ۵ 7 3606۷۵0 .[و ما5 عز1ط20 ه هنز عصنفومم۸ کم عسعلس 6ط1 .(2009) 6 ,ق8060 / 65 100 / نا ۰06335 // :3560 صمگ 2013 مط ۳۵۳۵۳۷17 0 صز 3۵008 کم ۳۵۶۵ 156 نوعزوعاط مدای معط (1994) بک ,رکامعغاجزظ 6 ۳۵۳ 0460660 که ماع موی که انطهط وصنفدم 156 .(2005) 1.0۰ ,رفظ 31862 ,۸00-80 ۵۶ زونه عطا ۵۶ وی ععف ه نوهطان عطا کم ععا  7 ۶6۵ 165ع 50216 200 کلهعاقص وصنفهم او کندواعصه م۸ .(2005) سا.7 و وعامصقطاح ۲7006۳5 عاهاک هانط ۷۷ مصمناها 156 .2.10 فعطعناطاصصتآ مکاانشه +0106 8 05 160108 12100۵05 ۶ 1۳0۵6 .(2012) .2 ملق ۶ .۲ متقطاتهطاح 1 36136۷۵0 .(1)1 نروهام 7603 0۵ ععع1ع5 و ۳1911601 1 ۷10ع ۸000608 عوتاآ 1310۵ فصه هلمج .(2010) 8.3۰ ,08۳6 0صه .ظ 36 و3۳06 «(1) 20 ,5006166 7180۳۵۵۲ ۵۵ ۸۲۶۳6۶ قطن ۶و لفصسو7 م۸ و عازططقط هدنو۳2 آمدمنجمم3 +مسعدعام 1۵۳ ۵۵ رعطا 00 .(3999) 7.10 ولنانهی -480 ,(6) 42 ,70ع10 ۸2/۲ 6 ۸۵016۸ ۹۲ 70۳۵۱ بکاصعلنی معوملای 08 هنود اه ععدعناگداآ .(1.3/.)2018 ,عاع 60-0 مصص 00 6 1 0۰ ,6۵ل۵ 1 6 37۳3۳017 ۵۶ کاصع50 20316 ع 06۳ص ۶و کاخطاهط عصنفجم عط ۵۳ کعازد 67 3۳0 م۵ ص016 کو ععدعاگصز عطا 04 دمعنتقصهی ۸ .(2012) 17۰ 6008[ 6 .06766000 00 بعناعناه؟ عر6 و6 0026 هصنوهم۳ ۵۳ هام00 0ص کازطه7 عهصندم 8004 0۳۵ طل‌تدععع۸ ۸ .(2015) بط مق ۵ و بش ,۲3۳20602 ۳۳۵۲2۵0-5000 بطمنا۵ 30 ۶ بواهد۳ عطا اه کاصعونا5 ۵۶ انا 1/60۵ 5عع ها معط عانعن عطا صز معط وصنفدم۴ .(2005) 2 بناژ] ,0۰ ]٩ ,70۳۵ ۷6۵۲۹۰ 165 2351 ۵ط) 06۳ 8633010۳ وصنفودمج3 6 3761 ۵ط) 01 کازط1۵ عصنودم۸ 05 21661 ۵1 ۲۳0266 «(2011) م۸ ۳۰ م10 40 3۳۵0665 08و32 ۵۳ هاگ 66۲ 1 عطا ۵۶4 امس .(2012) ۸ ۳۰ م039] 56۰ 1086[ عطا ۶و کازط17۵ عهددتاآ سدطان هه وصنفودمط .(2012) .۸ ۳۰ م1029 :1۳0۳ ,2015 ,6 افناعت۸ 3۵6۷۵۵ .94 علعناس۸ ,(1) 9 مرووا0طع1۷ 7 .501005 9۳0050فق01 مه که 33060006 .(2010) 3 ق0050 ۵ 3 58 01] 0 ۳3۳0۵۰ ازع عطا صذ هصنومم۸ .(2012) .0 ,ماحقا0 ه .0 ,که01 271 ۸ :8۳3002165 0051 بآ8۳ ۵۶ 0۳616۳665 200 کانطاهط وصنفدم۴ .(2011) 3/۰ 37۰ ,1700۳ ۸ :ودنآ عنصعله۸ صز 2.0 ۷۷6۳ ۵۶ صمناع‌نام‌م۸ .(2015) .37 .31 متهعانطاهام۴ 3/0۵2 لهاژون وصه انا معلم2 عصنفودم3 .(2014) 2/۰ ملنسگ 2‏ سا لهده8 0 0771130۳۳۲۲-۲ ۵۳ 1۸۵715 ۴۳۸۵۲۸۵ 17۳ .(1951) بش۸ ۳ مطمکمصسننگ 0 30627۲ ,110 ۵۳۵ 310 ۲۳۳۵۵9۰ 00ه کعناعاس ود امطلبروط .(3973) ۳۰ مطانصک 5(ط۳70 و۵۵4 ٩ 70۵۱ .۵۵۵ که کانطاهط وصنادم۲ 156 .(2006) .5 ,تعصهد ۷ و 0۳ نو منود او عاععائه 156 .(2011) ۰ ,صقن ۵ ۷۰ مطعطاح .0 ,۷۷308 6 عصنمنمع۵ تعصنفده< هه اوعد نهنم5 106۳61 .(1396) لنمصعت منوفصط۸ 40 ۳۵0006 0۳ 6۵۳6۹ هنود عصاعد ۵۶ که ۵ط1 .(1395) عقاوم ,نکه‌داع۸ [۵ط0نعع13 مقنصت] صز کاصعلی اممطی طاهنط عدمصهه کازطقهط 8ص ن م7 ,730[0 ,ک6زع 50216 0ص عسعلت هصنومج فصد وعمامطاد2 ۵۳ ععدع ص۲0 5 ۵۲۷۵۳۶ آه0و5 م۳ وصزعت. ۵۶ ۵۶۲ ۵ط1. .(1395) ۵ م۴ مفتنط نحص ۰ اهنآ ۶ روط 1500۳0 ۵4 عامم‌ع۸" .(1382) نیک ,خعلاباظ 12۳8696۲ 56 ۶ 5۳0 عکق6 ۸ عاونا ۵۵ ف۵صه 2760۳۹ او 011 6ط1 .(1397) فقطاط۸ مان 0ص هازد< سز۲3 بطه‌طاحلوممک ,عم مصه‌دعه 11 داونط ۵۶ برو؛ ععی ۸ تکنهاک و500 کاصع 05 ملد ۵۳۵ 6065 آهنو5 هصاعن 1310۳205 بصقحطع 1 جز کاممطک عاحژع قصک جز کاصعونی آمماو 5001 وتمصخم او ۲۵1۵6 عط عصنامع 13650 .(1375) همعط ومفصصقطا30 مطقصه م103۳ 0۵۷ .کازطاهط عهصنو2 عصنادعی هه صمناه‌خه عصند اههد ص دعضسه‌مطنا 5 صنق۳ عط ۵۶ صمنافصعامه فصه کنفوافص۸ .(3391) #مصطق/1< هلک ۳ ۳۰۵61 16 طهانناد 2 8دط۳6۹م هه 1۳۵۳ هز و5 ۵۶ عسعله عط هناد .3/390 0۶ بوازده نصتآ ۳۵۳۵0۵۹۵ مطوناهامععنل 10000۳2 ۵100606۰ عل0 کاز  6[ عط) عصنادعد1372 .(1396) ومصطه/3 مطعلهعنطعدط هه ۳۵۳۵۵۶۵۵ مصقاطونه7 [00 5 طاونط 02200 که عصنص16 ودماگنا هز اوعد آقنممی لقن ۶و 500 0صه یماما و2 ۵۵ 605۶66066 امد قدص 95 ,ص506 #انصد؟ 06۵۵ منطعصدونهام۲ لمعنه) .(1397) ععطاه فصه نص۸ ۸۱ مالن6 ع صز 500605 قاصعصعله عفعع طاسه؟ که دنا عصنفجه فصه حماج؟] 40 کعازطاهط 86و۳2 وصه نوم عاصعونی کم صمخهناوعص حاواتط) وهی 71-6۰ ,40 ول ۲1ع6ا ها دل2۳ع6 وصه انسد۳ .2011 هاهل 2601 0۵ 8 .(1394) هدعنن۸ انلن0ط۸ فصه ۳۵۵۳ مطعلهدنن۸ : افصعط منطعص1/0 ۶ والهه۳ عطا صز کاصعلوی عاد 000 ۶ کعلصناه فصه کانطاهط 59-6 ,(28) 9 .ارگ ق۳۵۵0 صز حل۳عوم که آمدس30 راعم0 ۵ 077۵۳۵ صماصق۲ که کااع 150 عطا ۳۳۵۳۵۵ نعه۸ لمانونط عطا صز وصنفدمج 1 )نع ۵۶ 130261 156 .(2015) هدمتنن۸ منقا370۳0 هه 02طه7 مفععه11 ز1ط۳ 200 دل 656۳ ج 1310۳ 3/6005 وه کااط3۵ و32 ۵۵۳۵ 0۳ 0 5ا0ع نع عطا عصنمنصع3۵ «(1394) ۵2۵۵ منطهدز۸ فصه هنک مذجه۷٩ -127 ,(2) 8 .506066 صمناقصدوگدآ 0ص وهطنا که لمدسو0ت بح عصقص 16۳

خواندن در جامعه شبکه ای قرن 21 دیگر به خواندن منابع چاپی محدود نمی شود. دامنه خواندن به منابع اینترنتی گسترش پیدا کرده که موجب تغییر فرهنگ، عادات و رفتار خواندن افراد شده است.در این راستا پژوهش حاضر، با هدف بررسی تأثیر استفاده از شبکه های اجتماعی بر عادت خواندن در میان دانش آموزان دوره دوم متوسطه شهر اهواز انجام شده است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نوع علی -مقایسه ای (پس رویدادی) محسوب می شود. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی دانش آموزان مدارس دخترانه و پسرانه مقطع متوسطه دوم شهر اهواز شامل 7113 نفراست. تعداد حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 364 نفر تعیین گردید که از این تعداد 260 پرسشنامه برگشت داده شد. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای محقق ساخته بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار spss استفاده شده است. نتایج تحلیل داده ها نشان داد، بین دو گروه دانش آموزان وابسته و غیروابسته به شبکه های اجتماعی از نظر عادت خواندن کتب درسی تفاوت معنی داری به نفع گروه دانش آموزان غیروابسته وجود دارد . از پژوهش حاضر می توان نتیجه گرفت که وابستگی به شبکه های اجتماعی برای دانش آموزان دبیرستانی که شغل اصلی آنها مطالعه و خواندن است مفید نمی باشد و ممکن است به مرور چالش های بیشتری را در بحث خواندن برای آنها ایجاد کند.

501898

تایح هدف با استفاده از آنتروپی متقاطع بین 7 و 7 فرمول ۸ (۶3۳[3, 2 وا + 73- - [ عوقو با بهینه‌سازی تابع هدف با استفاده از داده آزمایشی» بردارهای تعبيه کلمه مرکزی و راز آموزش داده منی شوخ ۷ و۷ آموزش داد می شود شکل ۲. شبکهه عصبی 280۷۷ در چپ و شبکه عصبی 510-9۲21۷ در راست نشان داده شده است پس از محاسبه مدل‌های کلمات, با استفاده از نرم‌افرّار استخراج تصاویر (فخرزاده و صدیقی ۱۳۹۹) فایل ۱/۱ ورد تجزیه شده و تصاویر زیرنویس و قسمتی از متن سند که در آن به تصویر مورد نظر اشاره شنده (متن مرجتع)) استخراج می‌شود. پس از اعمال پیش‌پردازش یک کلمه‌ای و ت رکیب‌های آد وکلش‌ه‌ای و شنه کلمه‌ای کلمات زیرنویس و متن مرجع را تشکیل می‌دهیم. با استفاده از پیکره» مدل‌های 4 407 1۳107 و کلمه-به-بردار را محاسبه می‌کنیم. در اینجا پشج روش مختلف برای استخراج برچسب‌ها در نظر گرفته 0 در روش آا مجموع یک کلمه‌ای‌هتا د وکلمه‌ای‌ها و سّه کلمه‌ای‌های متن مرجع را بر 0 در روش آل مجموع یک کلمه‌ای‌ها د و کلمه‌ای‌ها و سه کلمه‌ای‌های متن مرجع را بر در روش 11-01 مجموع یک کلمه‌ای‌ها دوکلمه‌ای‌ها و سه کلمه‌ای‌های متن مرجع را بر اساس نسبت فراوانی آن‌ها در سند مربوط به معکوس فراوانی آن‌ها در پیکره ٩ در روش شباهت کسینوسی,» مجموع یک کلمه‌ای‌ها د و کلمه‌ای‌ها و سه کلمه‌ای‌های ارائه روشی برای برچسب زدن تصاویر موجود در متون علمی فارسی با استفاده از روش‌های ... ۱ فخرزاده و دیگران ‏ اطا(عانه1 متن مرجع را بر اساس شباهت کسینوسی با زیرنویس رتبه‌بندی می‌کنیم. با استفاده از مدل کلمه-به-بردار که از پیکره ساخته شده» معادل برداری زیرنویس و یک کلمه‌ای و دوکلسه‌ای موجود در متن مرجع را به‌دست می‌آوریم. معادل برداری عبارات چند کلسه‌ای» میانگین ب ذارهای متناظر با کلمات آن‌فاست. شباهت کسینوسی بین بردار معادل زیرنویس 72 با بردار معادل عبارت استخراج‌شده از متن مرجع ۲ یک معیار برای سنجش شباهت با زیرنویس محسوب می‌شود. شباهت کسینوسی در واقع» قسبت ری :دآعلی هر بر دار ی دحاملفورب آنداژه در پی‌هاز استاق رورت زیر در روش شباهت کسینوسی و 41-101 مجموع یک کلمه‌ای‌ها د و کلمه‌ای‌ها و سه کلمه‌ای‌ها را ابتدا بر اساس 1۳-108 رتبه‌بنشدی می‌کنيم. سپسن» مجموعه‌ای از برچسب‌های برتر را انتخاب می‌کنیم و دوباره بر استاس شباهت کسیلوسی به زیرنویس رتبه‌بشدی می‌کنیم. تعداد برچسب‌های خودکاز پایرفته‌شده در هر اروش )بسا بهینه سازی میانگین معیار ,۳ با استفاده از داده‌های آزمایشی تغتیتن"می‌شودابه این" ترتیب که در هر روش تعدادی از برچسب‌های خودکار که به ازای آن‌ها میانگین مار ,۲ بیشینه است» در نظر گرفته برای بررسی کارایی روش‌هتای پیشنهادی در بزچسب زدن تصاویر از یک مطالعحه موردی در «پایگاه اطلاعات علمسی ایّران (گنج)» کمک گرفته شده است. این پایگاه مرجع اصلی دسترسی به تمام‌متن پایان‌نامه‌ها و رساله‌های تحصیلات تکمیلی در ایران است. سی‌صد سند فنی-مهندسی در فرمت ورد را به‌صورت تصادفی از پایگاه داد (گنج» انتخاب کردیم. سپس با استفاده از کد استخراج تصویر از فایل ورد» تصاویر این فایل‌ها را به همراه زیرنویس و متن مرجع استخراج کردیم. این کد قادر به استخراج تصاویر از فایل‌هایی است که فرمت استاندارد ورد را دارند. تعدادی از فایل‌ها خالی از تصویر بودند و تعدادی از آن‌ها فرمت استاندارد نداشتند. برای استخراج متن مرجع هر تصویر» پاراگرافی که در آن به تصویر مورد نظر اشاره شده» به همراه دو پاراگراف قبل از آن و دو پاراگراف بعد از آن در نظر گرفته شده است. در شکل ۳ نمونه‌ای از یک تصویر به همراه متن مرجع آن دیده می‌شود. از مجموعه تصاویر استخراج‌شده ۰ تصوير به‌صورت تصادفی انتخاب شده است و بر اساس محتوای زیرنویس و متن مرجع برچسب موضوعی خورده‌اند. این برچسب‌ها توسط سه خبره مستقل در حوزه مهندسی و فنی انتخاب شده است. این ۱۰۰ تصویر برای محاسبه خطای سیستم استفاده می‌شود. انتخاب برچسب مناسب فقط با در نظر گرفتن یک برش کوتاه از متن سند در بعضی موارد بسیار چالش‌برانگیز بوده است. در شکل ۳ پاراگراف‌های قبل و بعد از متن مرجع» زیرنویس‌های جدول‌ها و تصاویر اطراف آن است و به همین دلیل» قابلیت توصیفی متن مرجع کم است. ا شکل 16 : نتایج حاطتل از ردیایی,مسیر قجتا توایق سفیم ا شکل 15؛ گشتاور حاصل برای مسیر موردنظر بوسیله روش ارانه شدودر: [36] و ۷/۸۸/۰۵97 ار نکن 151:پیودار های گشتاور بدست آمده براقی مسیر مرجع توسط روش کنترل بهینه حلقه باز ارانه ده در [36] نشان دادم جدول 9: مقادیر پارامترهای یگ باز ی سکتری ما وکا بیختبای هدانگونه که مشاهده میشود نتایع حاصل از در پزوافش حاتز,پا: استفاد به روش آژزاقه شده از [38] معتبر میباشد و خطای حاصل یز مربوط به خطای جل همان خمپرارا تمتنووژ سفید فراواشاده تا شنهادی از نظر مقاوم بودن بررسی گزند, نتایج حاصل در شکل 16 آمدهاست. همانطور که دیده مشود کنترئر بیشنهادی با بیشترین خطای . مقاوست خوبی ثو برایر نویز دار شکل 16: نتایج حاصل از زدیاپی مسیر تحت تویز سفید حالت بعدی, موقعیتی را در نظر میگهریم که سیستم از حالت اولیهای جدا از حالت اولیه سییر موردنظر شروخ به حرکت میکند شکل 17 نتالچ ودیابی وا لشان میدهد مجددا کنترلر به خوبی با گذشت زمان پر,ووی سیر قزارا میگیرد, شکل 17: نتایج حاصل از ردیابی با شرایط شروع متفاوت بارو مکقیکی(3). بارومکانیکی ماهر(3).مکانیکی ماهر(2).کنترلر۴10 (2) .رئیابی سیر مخطا ردیابیسیر موردنظر سکانیکی ماهر دولیلکه.کترلر بيشنهپادی,ماهر دوئینکه(۰)1 010مبتنی«گشتاور بدست ماهر دولینکه صفحهای,کنترار ۴10 مبتنی.مسیر: مورلنطر بوسیله,خطا ردياپی مسیر شکل ۳. نمونه‌ای از یک تصویر همراه با زیرنویس و متن مرجع. برچسب‌هایی که توسط روش 1۳-101 استخراج شده نیز نمایش داده شده.است (از پایان‌نامه کارشناسی ارشد اسلامی ۱۳۹۱) برای ارزیابی بازخوانی از معیار (2007) ۸12۷91 20 ۸۸02/1 استفاده کردیم. رای محاسبه این معیار تصاویر را تعدادی خبره مستقل برچسب می‌زنند و هر برچسب خودکاری که استخراج می‌شود بر اساس فراوانی آن در لیست برچسب خبرگان وزن‌دهی می‌شود. اگر فرض کنیم [8ا روا ,وا] < لا مجموعه خبرگان باشد و [.. ,13 ,وا ,وا) < ] مجموعه تصاویری باشد که توسط خبرگان برچسب خورده‌اند» ز7 مجموعه تمام برچسب‌هایی است که توسط خبرگان» برای تصویر زه در نظر گرفته شده و زه مجموعه برچسب‌هایی ارائه روشی برای برچسب زدن تصاویر موجود در متون علمی فارسی با استفاده از روش‌های ... ۱ فخرزاده و دیگران ‏ اطا(عانه1 است که توسط سیستم برای تصویر زا انتخاب شده است. بازخوانی به‌صورت زیر تعریف در معادله بالا برو776 فراوانی کلمه ۷0۳۵ از مجموع برچسب‌های خودکار زه در مجموع برچسب‌های دستی است. دقت سیستم به‌صورت زیر محاسبه می‌شود: با استفاده از معیار بازخوانی و دقت معیار 7 به‌صورت زیر محاسبه می‌شود: به‌منظور پیاده سازی از زبان برنامه‌نویسی «پایتون) نستخهه ۳/۶ و کتابخانه‌های «هضم)!» ال «جنسیم)" (2010 هازه5 ۸8 ۹۶۳۵۲۵) و «پارسیوار»" (2018 .۵ 61 52187) استفاده شده است. با استفاده از مدل کلمه-به-بردار /080۷ معتادل.برداری کلمات پیکره استخراج شد. طول بردار برابر با ۳۰۰و پارامترهای اندازه پنجره و کمینه رخداد کلمات در سند هر دو برابر با ۵ در نظر گرفته شد: یک کلمه‌ای ود و کلمه‌ای و شه کلمه‌ای‌های موجود درپیکره استخراج شده و مدل آا و 111۵7 محاسبه شد. بر اساس پنیج روش پيشنهادشده» یک کلمه‌ای ود و کلمه‌ای و سه کلمه‌ای‌های موجود در متن مرجع تلا دی شدند. دز مشاقدات اولیه با در نظر گرفتن یک کلمه‌ای‌ها عبارات نامرتبط زیادی در خروجی مشاهده شد و تأثیر منفی در کار کرد الگوریتم داشت. همچنین,» در مجموع برچسب‌هایی که توسط خبرگان انتخاب شده بود» تعداد خیلی محدودی برچسب یک کلمه‌ای وجود داشت. به همین دلیل» برای این مسئله تنها د و کلمه‌ای‌ها و سه کلمه‌ای‌ها در نظر گرفته شد. در هر روش ۲۰ برچسب برتر که رتبه بالاتری دارند» انتخاب شدند. بر اساس مشاهدات انجام‌شده بعد از ۲۰ برچسب,» موارد مرتبط به‌ندرت دیده شده است. از میان این بیست برچسب»تغذادی از ترچسب‌های برتر که‌مبانگین معیاز وب ازای آن‌ها یه شره انتخاب شدند. نمودار میانگین دقت و بازخوانی و معیار ۶ برای پنسج روش معرفی شده» و برای بیست برچسب اول در شکل ۴ نمایش داده شده است. بهترین دقت و بازخوانی و معیار و مربوط به پنج روش در جدول ۲ نشان داده شده است. شکل ۶. مقادیر دقت (آبی)» بازخوانی ( قرمز) و معیار 7 برای پنج روش معرفی‌شده. الف) ۲ ب) 107 پ) 41-101 ت) شباهت کسینوسی, و ث):01 15-1 و شباهت کسینوسی همان‌طور که در جدول ۲ می‌بینیم روش 1۳-14۴ بیشترین معیار و7 را دارد. هرچه تعداد برچسب‌های انتخابی توسط سیستم را افزایش دهیم» بازخواننی سیستم بهتر می‌شود» اما به‌دلیل ظاهر شدن مثبت‌های اشتباه» دقت سیستم و به همان نسبت معیار و7 کاهش پیدا می‌کند. انتظار اوليه ما این بود که کلمات موجود در زیرنویس بهترین توصیف کننده‌های تصویر باشند. عباراتی که 1۲-01 بالاتری دارند در واقع کلمات کلیدی متن هستند. برزاین اساس,» همراستا با روش (2018) 0۱۱2/۳۵/۱۵۲ ۸ ۷۷۵/1۵۲۵ ,08[ می‌توان ابتدا تعداد زیادی عبارات را که 1-101۲ بالاتری دارند» انتخاب کرد و در نهایت» تعداد محدودی از آن‌ها را که شباهت کسینوسی بیشتری به زیرنویس دارند. به‌عنوان برچسب تصویر در نظر گرفت. اما نتایج آزمایشات نشان داد که در نظر گرفتن شباهت کسینوسی با زیرنویس» اگرچه نتایج قابل مقایسه‌ای با 1۳-107 دارد» باعث بهبود خروجی آن نشده است. دلیل اصلی این امر آن است که در خیلی از موارد زیرنویس‌های انتخاب‌شده توسط نویسنده سند دقیق نیستند. ارائه روشی برای برچسب زدن تصاویر موجود در متون علمی فارسی با استفاده از روش‌های ... ۱ فخرزاده و دیگران اطال(عانت شکل ۵» یک نمونه از تصاویر با زیرنویس همراه با بیست برچسب انتخابی توسط سیستم با دو روش مختلف رانشان می‌دهد. اولین پاراگراف عباراتی را که 1:01 بالاتری دارد نان می‌دهسد: آیسن غبارات ار دیگر بو اساس شباهت کسیئوسی ,رتبهبشد ی شسده و در پاراگراف دوم نمایش داده شده اسشت. کلماتی که درشت‌نمایی شده‌اند» عباراتی هستند که توسط خبرگان نیز به‌کتلوال بر اسف ادرانظر گوفظه شده‌اند. اعداد داخل پرانتز نشان‌دهنده تعداد خبرگانی هستند :که برچسب موزدانظر,را؛انتخاب کرده‌اند. کلمه «نمای جانبی» به اشتباه در زیرنویس دوبار تکرار شده است واین باعث شده است که در شباهت کسینوسی با زیرنویس» عباراتی .که شامل [نماو جانیسی"هنشتند» رتبه بالاتری از عباراتی را به‌دست آورند که شامل کلمه «مغز) هستند؛ در حالی که در این تصویر, از نظر سه خبره» («قشر مغز ولوب» عبارات توصیف کننده تصویر است و انما» و «جانبی» کلمات کم‌اهمیتی بوده و توصیف کننده تصویر نیستند. در شکل"۶» خروجی سیستم با سه روش 0 شباهت کسینوسی و ترکیب آ1۳10 و شباهت کسینوسی نمایش داده شده است. در روش شباهت کسینوسی» عباراتی که شامل«جانب» است» رتبه بالایی به‌دست آورده‌اند» در حالی که «جانب» نسبت به کلمات دیگر در زیرنویس ارزش اطلاعاتی کمتری دارد. با رکب شباهت کسینوسی با آ110 نیز بهبودی در خروجی 1۳-10 ایجاد نمی ‌شود. گاهی, زیرنویس یک توضیح کلی از تصویر را ارائه می‌دهد و توضیح دقیق‌تر تصویر در متن مرجع می‌آید. برای مشال» در شکل ۳ زیرنویس انتایج حاصل از ردیابی مسیر تحت نویز سفید) است و در توضیحات تکمیلی در متن مرجع همراه تصویر» چنین به نظر میآید که در این تصویر نتایج کنترلر برای بازوی مکانیکی ماهر در مسیر تحت نویز سفید بررسی شده است. بنابراین» هر سه خبره بازوی مکانیکی ماهر و کنترلر! ۳۱0 را به‌عنوان برچسب در نظر گرفته‌اند که با خروجی سیستم بر اساس روش 1۳-101 تطابتی دارد. شکل ۴-۱ نمای جاتبی از نمای جانبی لوبهای قشر مغز قشر مغز(۳) فمالیت مغزی: لوب پیشانی(۲) .لوب آهیانه‌ای(۲). لوب کیجگاهی(۱) نما جابی, نما جانبی لوبها(۲) ,جابی لوبهای قشر» لوبهای قشر مغز(۴). حالیالوها؛ لیهای فشر: نواحی قشرمخ, تحقبقات 861 خاذی بدن ایجاد: لوب پیشانی لوب قسمت خاصنسبتتاحیه اصلی شامل:خالت,.عادی بدن. شامل لوب پیشانی»! صلی جانبی لوبها قشو مغز(۳): نما جانبن:فها جاقی لوبقا (۲):جابی لوبهاققشر: لوبهّای تشر لوبهای قشر مغز(۳) ,لوب پیشانی(۲)» لوب گیجگاهی(۱)خمالبت مغزي. لوپ آههانه‌ای(۱)» عادی بدن ایجادلوب پیشانی لوبنواحی قشرمخ بقمت خاص نبت‌ ناه اصلی خامل؛جالت عادی پلرن‌شامل لوب پیشانی.اصلی شامل شکل ۵. برچسب‌های استخراج‌شده توسط سیستم. پاراگراف اول: روش 4۲-10۲ پاراگراف دوم: روش شباهت ارائه روشی برای برچسب زدن تصاویر موجود در متون علمی فارسی با استفاده از روش‌های ... ۱ فخرزاده و دیگران اطال(گانق؟7 شکل 3.5 ابماد میز نوری سیلیکرنی الف) دید از بالای میز نوری ب) دید از جالب میز لوری [ابماد در مقیاس میلی‌متر می‌یاشند) شکل 2-5 : شماتیک میز لوری سیلیگرنی به همزا المان‌های لصب شده بر روی آن ابماد ۷25۴1 و دود لوری معرفی شده در فصل دوم به طور خلاسه نر چدول 1.5 مشخص تدهاند. ابماد حفر‌ها و شیار‌های۷ شکل متداسب با ایماد ۰۷65۴1 قوترداپود و قیبر نوزی مشخص شه‌اند, به عنوان متال طول حقرهی مریوط به آزایه‌ی ۷521 باید از «ی 965 (طول 1ع۷۳5) و طول حفره‌ی گیرنده بای از 1350 یر (مطرل جیار دیود دوری با قاسلهی یر 50 از یکنیگر) بزرگی باتد. برای راحت حرکت دادن ر چسباندن المان‌ها درون حقره‌ها, طول ر عرض ختره‌ها حدود یر 100 از هر طرف بزرگتر در نظر گرفکه شد شکل 3-5 آبعاد میز نوری سیلیکونی طراحی شده بر اساس ابعاد المان‌های مشخص شده در جدول 1-5 را نشان می‌دهذ (تمام ابعاد برهسب میلی‌متر مشخص شده‌اند). شکل 35 دید از بالای میز نوری را نشان مي‌دهد که در این شکل ایماد حقره‌ها و شیارها, مشخصر شده است, شکل 3.5 دید از کدار میز دوری را نشان می‌دهد که دز این تمکل زاریه‌ی دیوان‌های جفزه. عرض تیازها ر عمق خفردها و شیارا متخصن شده است پراساس این شکل فاسله‌ی بین شیارهای کل دی طزف فرستند براپر با« 280(فاسله‌ی بین در ۷۳521 در آزای‌ی ۷۳521) و در طرف گیرنده برابر با «بیز 350 می‌باشد. ابماد میز نوزی طراحی شده در جتول 2.5 مشخص شده است, به دأیل زاریه‌ی واگرایی گم .۷561 ( حنرد 14 ترجه ) و همونین به نلیل این‌گه فضای انتشار بین ۷521 و فیبر هرا می‌باشد همانند آنچه در 1 سطع زیرین قییر مانند یک لاز عمل کزده که یاعت تمرگز پرترها بالاگر از محور نوری فیدر می‌شود. این تاثیر هدگام استقاده از پوشش نوری با ضریب شکست بیشتز از فرا کاهشل می‌باند. شکل 4.5 مشخسات غییر و شیارا۷ شکل را مشخص می‌کند. برایسانن این شکل مقذار یار (و) برابر یا «بر29.5 می‌باشد و فاسله‌ی بین لیزر و سطع بایین فیبر برایر با ۳ 34.5 می‌باشد. پارامتزهای شکل در جدول 2-5 مشخص روش ۳406+ میز نوری(3),لوری سیلیکوتی(1).میز نوری سیلیکولی(3)؛ابعاد مین لاری[3),میز نوازی ابماد.غییر نورینبود نوری(1):آرایه ۷6521 (1) روش شباهت کسیلوسی: میز نوری(3)..نوری ابماد. ).توری سیلیکوتی(1),جاند. مثق, چالب مهز نوری, میز نوری سیلیکونی(3). ابماد دیود نوری,ایماد المان‌های ترکیب ۸۳406 وشباهت کسپنوسی: مبز انوری(3)نوری, سپلیکونی(1)مهز نوری سبلیکونی(3),اپعاد مپز: نوری(3)میز آنوری ابماد.غیر نوری دیود شکل . مقايسه برچسب‌های استخراجی بر اساس روش‌های 4۳-107۲ شباهت کسینوسی» و روش تر کیب 17-101 و تصاویر حاوی اطلاعات مهمی از اسناد علسی هستند. به همین دلیل» امروزه تحقیقات در زمينه بازیابی تصاویر از اسناد علمی از تحقیقات روبه‌رشد است. برای بازیابی تضیاوپر اناد بای که پایگاه ذاده از تضاویس و برچجسپ‌فهای توصینت کنشده آناضا آیجاه شود. به‌دلیل پیچید گی‌های محتوایی تصاویر علمی» در این تحقیق از زیرنویس و قسمتی از متن ستد که قامل اشارهبه تصریر است»بنرای برچسب ردق تضصاوپبر استفاده قند, ابشتاه پیش پردازش‌های رایج متن (نرمال‌سازی» ریشه‌یابی) بر روی متن همراه تصویر اعمال شد. سپس» عبارات اسمی که شامل همه ترکیبات یک کلمه‌ای» د و کلمه‌ای» و سه کلمه‌ای متن مرجع است» استخراج شد. در نهایت» عبارات اسمی استخراج‌شده با استفاده از پشج روش فراوانی کلمه» معکوس فراوانی سند» فراوانی کلمه-معکوس فراوانی سند شباهت کسینوسی عبارات با زیرنویس و تر کیب روش فراوانی کلمه-معکوس فراوانی سند و شباهت کسینوسی رتبه‌بندی شدند. نتایج داده آزمایشی نشان داد که روش فراوانی کلمه-معکوس یکی از مشکلات روش پیشنهادی و البته» تمام روش‌های مشابه که بر اساس مدل‌سازی آماری طراحی شده» این است که در خروجی نهایی» عبارات مثبت اشتباهی مشاهده می‌شود که در خیلی موارد بار معنایی کمی دارند. در صورت دسترسی به پیکره عظیم داده در حوزه تخصصی مورد نظر می‌توانیم مدل‌های کلماتی قابل اعتماد بهتری بسازیم. مدل کلماتی بهتر خطای سیستم را کاهش می‌دهد. همچنین» دسترسی به یک بانک داده عظیم از واژه‌های کلیدی موجود در حوزه مربوط می‌تواند در فیلتر کردن عبارات بی‌معنا در روش ارائه‌شده» با بررسی متنی که به تصویر اشاره می‌کند. برچسب‌های تصویر استخراج شده و محتوای خود تصویر در نظر گرفته نشده است. از جمله پیشنهادها برای تحقیقات آتی این است که محتوای خود تصویر هم بررسی شود. از آنجا که تنوع تصاویر در اسناد علمی زیاد است و ویژگی‌هتای یکت گروه با گروه دیگر از تصاویر خیلی متفاوت است. بنابراین» در قدم اول باید تصاوّیر زا گروه‌بندی کرد و سپس با استفاده از روش‌های پردازش تصویر اطلاعات مناسب در خود تصاویر را برای برچسب زدن در نظر این مقاله مستخرج از طرح پژوهشی است که با حمایت‌های مادی و معنوی «پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداکک) به انجام رسیده است. همچنین» نویسندگان از «مرکز فناوری اطلاعنات ایراندا کث» برای فراهم کردن داد آزمایشی برای این پژوهش و از آزمایشگاه من کاوی و بادگیری ماشین «ایراند کک» قدردانی می‌کنشد. اسلامی» علی. ۱۳۹۱. طراحی کنترلر شبکه ویولتی برای بازوی مکانیکی متحر کک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. افیونی اکبری» شیرین. ۱۳۹۱. طراحی و پیاده‌سازی میز نوری سیلیکونی جهت کوپلینگک ۷08۴۱ و دیود نوری به فیبر نوری چند مود. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان. حاتمی» رویا. ۱۳۹۲. طبقه‌بشدی سیگنال‌های ۴۴۵ ناشی از تصور حرکتی به کمک تلفیتق فیلترهای فضایی ارائه روشی برای برچسب زدن تصاویر موجود در متون علمی فارسی با استفاده از روش‌های ... ۱ فخرزاده و دیگران ‏ اطا(عانه1 فخرزاده» آزاده» و امیرحسین صدیقی. ۱۳۹۹.ارائه روشی ساخختارمحور برای ایجاد پایگاه داده از تصاویر مستخ رجا زاسناد علمی؛ مورد مطالعه: پایگاه اطلاعات علم ی ایران ‏ [گنج). پژوهشنامه پردازش و مدیریت ۴ ۳1و۴۲ ۴۲۱۵۵۵0/95 .65 ام 200 ۷۳۵۲۵۹5 ۵۲ 56113065 1۳6 و ها 2001 ۳۵۲۹/۳۰ ۵۰ ۵ ۴ ,20 820 /901 :۵0 ۱۴8۴8۴۰ .(408-415 00۰) .2003 ۱60۷ ۷8۵۰ م20 ۵۵ 0۵۵۲۵۵۵ ۱۸۵۲۳۹۵۵۳۵۱ 1020 200 20۳۵120 ۱۱۳۵96 عازااعاد5 ۵۲ معو 561206 71۳۵ 2011 ..سساه0 ۱۰ ,ساع0ع۱1 ۱۰ ,۵۰ ,رنه 8 6 200 0056۳۵1005 ااند۴ 0عزامم۸ ۱۵ کعام 10 معامعاع5 ام له و3 ۱۴۴۴ .5 همم و۵۱۳م۳۱۵ 55161115۰3 ۲۵1۲1۵۷۵۱ 1۳۵96 10۲ ۱1۵۲۳۱۵0 60102 .2013 ۰و۲۵۵ وصها 36 یک بر 30 .۸ ماگ ۴۳۰ ,۴۳۵۳ ,9 ,(۳50) 01560۷6۲ ۴۳۵/۱۵۵96 200 551615 پرهس۴ ۵۳ 60161666 ۱۳1۵۲۵0۵ 101 2013 آ ۳۲۵۲۵۵۵95 ۱۱10۲20۰ ۵(1) بصهزافسه وحاکت 00اهاه 20 ۱۵96 26 اب۸۵ 2008 تعاهم‌ها ۱۷۰ ۷۰200 ,و۲۳۳۵ -6۲095 وطاکت ۲۵1/1۵۷۵۱ 200 2001200 1۳۵96 26 ما۸ .2003 ۱۷۵۳۳۵۹۳۵ ۴۰ 200 ,۵۰اه ۷۰ ,3 3600 ۳۹۵۶۵2۲600 ٩ 6001616166 16۸0۱/501 ۵1 5و0 ۳۲۵۵0 .۵۵۵۱5 ۱۵۷۵۲۵ ۲۵۵1۵ 6 0066۲ 5060016 ۵۲] امعدادل ۸ نعسو 00 .2019 +20 320/2 ۱۷۰ 6۰ 00 ,ل۵۵و۱۷۵۳ .۸ ۷۰ ۴۰ ,ص30 ب2اله ۲و۸ ,۸15۷۷ ,/(006رگ5 ۲۵۵9۲0۰ کعز امد 6۲ 0۳ ۷/۵۲۵۵ ۱۳۸۵۲۳۵02 ۱۸۵۳۳ 130 .نع انفعداه 6 9 0001 برط 2001۵00 عود ۱۳۳ :0۲5ص واع برطا عما 2015 ۳۵۳۵۱۰۰ با بصقالهه با ,301500 -4624 .00) عالاع بموه‌نامد5 ۱۷/۹۹10۳۰ 6006۲ ۵ 60010۲666 ۱۳۱۵۲۵۵۵۳۵ ۱۴۳۴۵۴ ب2015. ۲۳۸۹۵۵۵ 12 و 5۱لا ۱۳۵965 5016056 0۲ ۸۳۳۵۵0 1001-8260 .2018 6۱120016۲۰ .3 200 0۰۷۷/۵۳6۵ مخ و30 243-53 :903 5016/66 ۱۱۳۵۲۲۵0 20 ام 00 1 001/6۵05 .2018 0۴۵ .ک6موعنهع 6 آ0 ۳۲۵۵۵۵95 .9 آووه ۱۳۵96 ۸۵10۲۳2۵6 1۵۲ 101۱۸۱۳۹۵۵ .2010 ۲۱۵۹۹20۰ .5 200 ,۴۵۵۵ ۱/۰ ,۴۰۷۷ ,۱۵۵۳9 ۵۰ ,و۱ اآزاه8 .کعتااباو ۱ 02هام 01 0۱ 00161666 ۱۳1۵۲۳۵0۳۵ 23۲0 ۵6 ۴۶٩۵ 5اع۵۵ ۲۵ 0۸6-91۲60 ن00اهعمالده مماصامعهط۲ 2006 م۱۷۸۲ بش۸ هه ,اعل۷ا.نا 06 ۱1۵۲۵۵۲۵۱ 1۷۷6/۲۳۲۵ 1۳۵ ۵۲ ۲۲۵۵۵۵۱۳95 ,۱۶۵۲۵۱۳9 ۱۷۵۵۲۱۵۵ ,ک مانهاع 0۲۲ اب۱2 1۲۵۲۵ ۸۳۳۵۱۵۵۳5 ۱۳۵96 ودااشقساله۴۸ :65و۵۲۵ ۵ ک6امم۸ 2012 هام2۳ .۴ 200 ,۴ ,۱۸۵۵۵۳ 37 ۸۲۵۲1۲۵ ۱10۲1۳ 1۳۵ ۵1 00016۲666 2012 ۳۵ آ۵ 5و ۳۲۵۵۵۵00 551615۰ وصافک ۳۲۵ عوقو ها 2 .2012 ,6 از ,166۵0100165 عودناوصها ۳۳۳۱۵۵ ,کعناداباو نا 2 هام0 1۵۲ 200آ0و9 ۸ 16 01 اا۲۵اع ۱ 60/۵10۵ 1 ۱۵۲۳۵01۱ 561126 و اکوعوی۸ 2016 .الا .5 ۴۰ یه ,0۳۵0 8۰ ,8۰ ۱۷۰ ,۱۸۵۵/۳۵۷۷ 9 ۱۱۱۵96٩ 00016۲666 ۱1۵۲۵0۵ ۱۴۳۴۴ 20۳۵0۵00۰ ۱۵96 ۷1۵ ۱۱۳۱۵965 ۵۲ ۲۵0۲69601205 ۱۵۲۵۱ اکزاو۴۳ :10 اقق1 ۴۳۷۵-2007 561) ۴۷۵020005 .2007 و۸۵۱ ۴۰ 200 ,۵0 ,۱۸۳۵۳۳۷ ۸ :عزاطابام ۵ 0266 ,عتاوه۳۲ 56206۰ ۵۳ ۱۵۵ ۷/۵۲۹ ۱۱۵۲۹۵0۳۵ ۴۳۵۶۲۹۵ 1۳۵ اه کو ۲۲۵۵۵00 .واقه1 ۱۷۵۱۱۵۵5 ۱۲۱۲۵م۴۲۳ ۵۲ ۳۲۵۵۵095 105۰ ۸۵ ۵۲06۲ و و8 تعاسع 10 2004 هه ۳۰ وس ,۰ج ۱۸۳۵۱6۵ ۱۸۱۵۱۵۷, ۲, ۴۰ 0۳۵0, 6۰ 001۲300, ۸ 3. 0620, 2013. ۴10۵1 65111210 0۲ ۷۷۵۲۵ ۲۵0۲656112110115 071 10 [دع2ا۲ ۱۵96 ۴000202 0۲ 61 ع212 0 ۸ :65و39 ۱ع لاک 2020 ۴۷۵۲۰ ۲۰ 2 ,اه ۵۱۱۵۲-80 ۴۰۱/۸ ,۱۸۵۲۲۹۰۵ ,8۰ 00/01۵۲ ۱۱ ۸۵1۵5 ۱۵/۵ .2020 ۴6۱8 .۲۵۲۱۵۷۵ ۱۳۲۵۲۳۵0 ۱ ۸0۷۵665 (05ع) .اه اع ۰[ 3056 69 0660 وطافا 2001۵00 1۳۵96 26 ما۸ .2015 ۱۷۵۳۳۳۵۳۵ ۴ یه رازه۱ .5 لا ۱۷۰ ,۱۸۵۳۳۷ ۸ ,۲۷۷ ,۷۵۲۴ ۸10۷۷ ,2015 ۲۵1۲1۵۷۵۱۰ ۱۸۷۱۳۵۵۵ 0۳۱ 6016۲666 ۱۳1۵۲2۵02 0۳ ۸6۷ ۲۵0۲6961205۰ .6375 9601672160 60۲۵۱۵۲ و افعها2 .2007 .0205 .5 با 00 ,بمامعطاه6 .3 ,500106 .8 .لا 5 ۷۰ ,فهع۳۲ ۰ 136166 .(۴8/1) ۱۳۵۵۳9 ۱۸۷۶۱۵۳۳۵۵۹۵ 60161-82560 ۵۵ ۱۷۸/۵۲۵۵۵ ۱۳1۵۲۵0۳۵۱ 2007 (۱۳۴۴)) ۴۷۵۱۵0۳ 200 ۲۵۶۵۲۶۵۶ عوشناومها ۵۳۵ 00016۲666 ۱1۵۲۵0۳۵ ۴۱0۷۵۹ 1۳6 ۵ ۲۲۵۵۵۵095 01 ۱16۲۲ ۲۳۱8-۵۵۵ ۲9۲693100 عم10 .2010 صوزه‌ دود .ک یک 200 ,کقتا۸ ۲۰ ۲۷۰ ,۵0 بر الط 0 ۷1۹۵۱۱ ام 00/۳ 0۳ 00012۲6/6۵ بواعاع و5 م00 ۱۳۴۴ 2010 .2001200 ۱۳۱۵96 1۵۲ 0نهعماله 5 گعو لها ۷ ۱۸۵۵۹۱۷۱۳9 1۵0۱ 1۵۲ ۳۲۵۳۳۵۷/۵۲ 501/26 ,2010 بهمازهگ ۳۰ 200 ۴۰ ماع ۳ع۳۲ ۷۵۵ ,۷2/۵11۵ .50--45 رم , ۴۲۵۲۵۷۷۵۲۹ ۸۷۳ 0۲ 0۵/۵965 ۸۵۷۷ ۷/۵۲/۹۵۵۵ 2010 ۱۲۴۶۵ 0۳۳۵ ۰ 1۲ 1001 ۳۲۵۵۶0 عو2و ۱۵ 2018.۸ 2/۰ و۸ ۳۷۰ ی ,صقاند‌اه2 ۰ ,واع م۲۵۶۳ .۸ .8 بمهادگ (1۳۴۴)) 00ن2ساله۴۷ 200 ۳۵۶۵۲۶۵۶ 6و2و۱ ۵۳ 601۵۲۵66 ۱۳1۵۲۳2۵0۵۱ ۴۱۵۷۵۸ ۳۵ اه کوص ۳۲۲۵۵۵۵ 40 :۳۵۷۱۹10 2011 ۲۵۵۲۰ بل 200 بقلهطش۲و۸ ۱۰ باعحام۲ با بهازم0۳۳ .۸ ,و۴۵۲ .لا ,۱ ,52۷8 4 20۳۵۱ 241۳ ۳۵ ۵۳ ۴۲۵۵۵۵۳95 ۱۵ .۱۳۵965 0۳۵۳۳ ۵۲ موزع۲۵ 200 کاگرلد‌مه ,200 انفعداه -393 :مم) 15۸ ,۵۷ ,۷۵۲ ۵۷۷ .(11 57الا) 16۳۹۵۱۵9 200 500206 ع۵06) ۱۳۵۲ ۲ععلا ۵۳ 5۳۵۵۹۳۳۱ ۲65 اوآ -ااناهع۲ و هم :06۲ 6و۳ 2016 افو ۳۳ .۸ 200 بقله0۱۷ .ک ,۵ها ۴۰ ,۲۵۳۷۵ 2 یلا ,اعوعنگ 9911 ۷۵۱ ,5016066 60۲۵۵۲ ۱۵ ۱۵۵5 عآنش‌ها ,2016 ۴00۷ .0206۲5 ۲۵5626 006۲5 506/116 ۱ کع و۲ .2018 ۲۵۱۱۵۲۰ سا 300 ,0۰۷/۵۲۵۲۵ ,اع 80 ۱۰ ,0۱2۵/00/6۲ .3 مسا ,850۳6 0 1۳۵۵۲۷ ۵۳ 60016۲666 ۱1۵۲۳۵0۳۵۱ 2200 ,۳۹۵۱۵۵96 0060 1۵۲ کعاق انا اهازواط .۰ نامام ۰) .۴۲۵۵۵۵95 ,2018 ,10-13 56016106۲ بلهقو۳۵۲۳ ,۳۲۵۲۵۰ ,2018 1۳۵۱ ,کعابع انا لقانواط اه ععنمد۲۲ ۱ ۱۵15 ۱6۶۲۵ آ۵ 11057 ۷۵۱۰ ,(.609 ,۱۵۵65 6۰ .3 وه ,۵0200 6۰ ,0 ۲اعطنه 6۰ ,امقاعه 6۲ ۴ ,۱۷۵۵۵2۶ لدعم 210 50256111-1۵0 :2016 و2۳60 .0 گ نا ۶۰ ۱۷۰ ,0ق2ا0 8۰ ,و2۳0 با بلنا .3 بصندا ۱۰ بسا ,85009 .[/۵۲9/10.1016 ۹://۵0۰م۲ 162-174 (0) 214 و۵سم ۸۲۵۵۵۲ ,20۳۵۱۵00 6و۵ ۱۳ ۲۵۲ و00۳ [۵ 307 ۵[۰ ۲۵1/1۵۷ ۱ 21101ع1امم۸ کاز 200 /0ا0160 506 1۵۲۳ ۵ 1۵۲0۲۵120 لعناعتهاه ۸ .1972 ۴۰ ,65 /30مع م5 ۲0۱۷۵۵۵1 0660 60181۳۱۳9 066062۲ 2016 009۰ ۴ 0صق بسک .5 ,م18 0۰ ,و۱۰50 با .3 انا .۷ ,8 ,و180 156-0 :124 و31 ۵/۳۲/06۵5 واگ ۰ 0ن21غ 1 اکداه ۲21 1 ۵1/0۲5 آعزاعط مععل 20 ۵۵۲5 ۳۲۵۵5 2012110۰ 200 20 آاکداه ۳۹296 ک با 6 12اب اک .2009 ۳۵۱-۳۵۱۰ نا 200 ,ژعاه 0۵10 ,۴ ,۱۷/۵۳9 ما۴ ,۱۷۱۵ ۲۵۲۵90101۰ ۳26۲ 200 ۱۷/1510 م60 ۱۳۵ 60016۲666 ۱۴۴۴ 0 0 62000 اعدا ۱۹۵96 1۵۲ ۱۵۵۲۳۹۵۵ ۱۹1۵066 عام‌تا م0660 .2015 ۱۵۰ ۴۰ یه ,و۳۵۳ 6 ,۷۵ ۷۰ ,3 ,۱۷/۵ ۳۵۲۵9۲۰ ۳۵16۲ 200 ۱۷/510 6۲اسم 60۲ ۵۳۵ 60016۲666 ۱۴۴۴ ۳۵ آ۵ ۳۲۵۵۵0095 0۰هام 20-صابه [۵ 30 ,۲۵0۲۵561112110 0660 ۲۳۷11-10۷ ۷12 2001211011 266 باه ۱۳۳۵96 .2015 ۷۰6۰ 2 ,و2۳۵0 ۷۰۷۷۰ ,و۷2 ارائه روشی برای برچسب زدن تصاویر موجود در متون علمی فارسی با استفاده از روش‌های ... ۱ فخرزاده و دیگران ‏ اطا(عانه1 1 1۱ ۲۵۲۵9/100 200 061660 کاب2 0۳ ۵7 ۵۲ 1۵606 و۲۵۵ 2000۰ .130 با 6 ۵00 ,۷۰۳ ,2۳۵۳ 37101 ۱۵.۵۵۲ ا۴2) و ۳۲۵۵۶۶۳ ۱۳۵96 ۵٩۵ 201۵۲666 ۱1۵۲۵0۵ 2000 5و ۲۲۵۵۵۵ ۱۹۵965 دارای مدرک تحصیلی دکتری در رشته پردازش تصویر از دانشگاه اطلاعات» پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران ( ایرانداک) است. یادگیری ماشین» پنردازش زبان‌های طبیعی و پردازش تصویر از جمله متولد سال ۱۳۶۲ دارّای مد رکک"تحصیلی دکتری در رشته مهندسی کامپیوتر گرایش نرم‌افزار از دانشگاه تربیت مدرس است. ایشان هم‌اکنون استادیار پردازش زبان‌های طبیعی و یادگیری ماشین از جمله علایق پژوهشی وی است.

در این مقاله یک روش جدید برای برچسب گذاری تصاویر موجود در متون علمی فارسی معرفی می شود. در اسناد و مقالات علمی، تصاویر حاوی اطلاعلات مهمی هستند و در بسیاری از موارد به تنهایی با بررسی آن ها می توان به ایده اصلی و یا نتایج مهم مقاله علمی پی برد، بدون اینکه لازم باشد کل مقاله را مطالعه کرد. به خاطر رشد روزافزون داده های تصویری، بازیابی تصاویر از اسناد علمی توجه زیادی را به خود جلب کرده و به یک موضوع روبه رشد در ادبیات تبدیل شده است. اولین قدم در بازیابی تصاویر تخصیص برچسب های توصیف کننده به هر تصویر است. در اینجا برای استخراج برچسب تصویر از متن سندی که تصویر به آن تعلق دارد، استفاده شده است. زیرنویس و قسمتی از متن سند که در آن به تصویر مورد نظر اشاره شده است، در نظر گرفته می شود. عبارات اسمی در متنِ همراه تصویر با استفاده از پنج روش متفاوتِ فراوانی عبارات در سند، معکوس فراوانی سند، فراوانی کلمه-معکوس فراوانی سند، شباهت کسینوسی عبارات با زیرنویس، و ترکیب روش فراوانی کلمه-معکوس فراوانی سند و شباهت کسینوسی با زیرنویس رتبه بندی می شوند. در هر روش، برچسب های انتخابی برای تصویر، عبارات اسمی با رتبه بالاتر در آن روش است. روش های معرفی شده با استفاده از داده آزمایشی از پایگاه اطلاعات علمی ایران (گنج) که منبع اصلی اسناد علمی فارسی است، ارزیابی می شوند. طبق نتایج به دست آمده در این تحقیق روش فراوانی کلمه-معکوس فراوانی سند بهترین روش برای برچسب زدن تصاویرموجود در اسناد علمی است.

455742

اما درمیان اهل تسین اختلاف نظروجود دارد اگرچه بیشتر آنان معتقدند سه‌طلاق در يک مجلس واقع می‌شود و دراینکه حکم به حرمت داده سه‌طلاقه کردن. اصطلاحی فقهی است و در دوران پیامبر سل این نوع طلاق صورت نگرفته است و از احکامی است که خلیفه دوم» آن‌را پایه‌گذاری کرد و برخی صحابه نیزبرهمین اساس» حکم به صحت این نوع طلاق دادند. برخی از فقهای عامه نیزبه بطلان و برخی به وقوع و در تعداد آن اختلاف دارند. این نوع طلاق, گاه با صیغه «انت طالق ثلائه» و گاهی با سه‌با رگفتن «أّنت طالق, نت طالق, نت طالق» واقع می‌شود البته به شرط آنکه قصد. مطلق تأسیسی باشد. دراین صورت مرد نمی‌تواند به زن رجوع کند و حکم به حرمت ابدی داده می‌شود و در صورت پشیمانی» زن با همان شرایط که دربحث محلل ۱ .دانش‌پژوه دکتری فقه مقارن, گروه علمی - تربیتی فقه و اصول, مجتمع آموزش عالی بنت‌الهدی, جامعه‌المصطفی یّالعالمیه» ابران. آمده است باید با محلل ازدواج کند و در صورت جدایی از محلل می‌تواند دوباره به نکاح مرد درآید. براساس فقه امامیه. سه‌طلاق دريک مجلس انجام نمی‌شود. روایات زیادی ازامامان معصوم یل و از کتب اهل سنت « استناد شد که طلاق ثلاث را در حکم یک طلاق دانسته‌اند. یکی از مشکلات اهل سنت این است که در بسیاری از موارد مرد برای امرو نهی و ایجاد محدودیت. زن را سه‌طلاقه می‌کند و درصورت پشیمانی» دیگرراه بازگشت وجود ندارد درحالی که یکی ازمزایای طلاق مره آن است که فرصت بیشتری برای رجوع مرد باشد تا کانون زندگی حفظ شود. اما آیا این صیغه‌ها موجب وقوع طلاق می‌شوند و يا اگرمی‌شوند چند طلاق محسوب می‌شود. در نوشتار حاضرسعی شده است با واکاوی ادله, حکم طلاق ثلاث ازدیدگاه مذاهب خمس بیان و پذیرش يا رد این نوع طلاق بررسی شود. درلغت برای واژه طلاق معانی متعددی ذکرشده است مانند رهایی آزادکردن» ترلکردن» واگذاشتن. مفارقت و جدایی. (آذرتاش ۰۱۳۸۵ ص۴۰۲) به‌معنای ترک القوم و یا ترک الشی است. بنابراین» «طلقت القوم» به معنای «ترکت القوم» هم آمده است و همچنین به معنای وسعت, گسترش» رهایی و آزادی هم آمده است و عبارت اطلاق ادله از این باب است و به معنای عموم» شمول و گسترش مفاد دلیل وازه طلاق در اصطلاح شرعی عبارت است از: ازاله قید نکاح با صیغه طالق و شبهه آن. (نجفی» ۰۱۹۸۱ ۲ طلاق را به معنای زائّل‌کردن قید و پیوند نکاح (برهم‌زدن پیوند زناشویی) با صیغه مخصوص (شهیدنانی. ۰۱۴۱۳ ۹/۹) يا انحلال عقد نکاح دائم با صیغه مخصوص دانسته‌اند (محقق داماد ص۰). طلاق مانند ازدواج با خواندن صیغه صورت می‌گیرد (مشکینی ۰۱۴۳۱ ص۳۵۶) اما برخلاف ازدواج» جز ایقاعات است؛ یعنی یک طرفه است و تنها ازسوی مرد انجام می‌شود (مشکینی» ۰۱۴۳۱ براساس فقه شیعه و فقه اهل سنت. اصطلاح سه‌طلاقه تعاریف متفاوتی دارد. بنابر فقه شیعه. سه‌طلاقه کردن زن وقتی تحقق می‌پذیرد که مردی همسرخود را طلاق دهد. سپس درایام عده یا پس ازتمام‌شدن وقت عده با او ازدواج کند آن‌گاه برای باردوم همسرخود را طلاق دهد و مانند باراول يا در ایام عده یا پس ازانقضای مدت عده با او ازدواج کند آن‌گاه برای بارسوم همسرخود را طلاق دهد. این زن سه‌طلاقه به‌شمارمی‌آید که دیگرمرد حق رجوع ندارد مگرزن با مرد دیگری ازدواج کند که به اصطلاح محلل گفته می‌شود. در فقه اهل سنت. سه‌طلاقه‌دادن در یک مجلس بنابرنظر اکثرعلما صحیح و معتبراست و احکام سه‌طلاقه درباره آن صادق است؛ یعنی دیگرمرد حق رجوع ندارد. درحکم سه‌طلاقه بین شیعه وعامه اجماع براین است که زن حرام می‌شود برمرد مگرآنکه زن با مرد دیگری ازدواج کند و آن مرد او را طلاق دهد با بمیرد» سپس مرد قبلی او را به نکاح خود درآورد. صاحب شریع می‌فرماید: «و کل امرأه استکملت الطلاق ثلاّا حرمت حتی تنکح زوجا غیرالمطلّتی, سوا کانت مدخولا بها أولم تکن» راجعها و ترکها» (شهیدئانی ۱۳۶/۹۰۱۴۱۳) سپس در فروعات بعدی می‌فرماید: «اگرطلاق انجام گرفت و زوج رجوع کرد و مواقعه داشت و بعد در طهرغیرمواقعه» زن را طلاق داد و این به سه‌مرتبه رسید دیگرزوج حق رجوع ندارد». براساس آیه شریفه آمده است: «المّللاف مرا مسا بغژوفی او تشریخ پاخسان» (بقره:۲۳۹) و آیه: «قن فاحل له من بغد خی تنکع روجاعیر) که مفهوم آن این است که بعد از دو طلاق» اگرظلاق سوم انجام گیرد احتیاج به محلل دارد به این‌گونه که زوج دیگری باید با زن نکاح کند و با او مواقعه کند. درروایات نیزبه این مسئله اشاره شده است از جمله: «و توق عسیلنه و یوق عسیلتها» (حرعاملی, ۰۱۴۰۹ ۱۳۳/۲۲) که کنایه از مواقعه است. بعد از مواقعه اگرزن را طلاق داد (زیرا مکلف به طلاق‌دادن نیست و می‌تواند با همان زن زندگی کند) زوج اول می‌تواند با او عقد بخواند و حتی اولویت هم به زن ندارد بلکه مانند یکی از خواستگارهاست. حال, این وضعیت اگرسه‌بار تکرار شود یعنی» درسه نوبت طلاق دهد و رجوع کند و دو محلل دراین میان فاصله شود درمرحله نهم زن برمرد حرام ابد می‌شود و دراین مسئله بین فقها هیچ اختلافی وجود ندارد. صاحب شویع می‌فرماید: «اگردر طلاق دوم رجوع نکرده باشد بلکه صبرکرده تا عده زن که سه قر است بگذرد و زن مالک خودش شود و هرشوهری بتواند با او ازدواج کند و زوج یکی از خواستگارها باشد. این هم طلاق دوم حساب می‌شود و اگریک بار دیگراو را طلاق دهد باز احتیاج به محلل است. بنابراین» فرقی ندارد که این طلاق‌های سه‌گانه رجعی باشد يا بائن» (شهیدئانی» ۰۱۴۱۳ ۱۲۷/۹). صاحب وسائل درعنوان روایات این مسئله می‌فرماید: «باب أ من عللّی وجعه نابات حومث علیه خی تنکع رجا عیره و دا کل ار لت تلا ون استیقاه ده لا هم تخریم ال لا روج واها لا تخرم فی التاسعه موّبّدا» (عاملی,۱۱۰/۲۲۰۱۴۰۹). البته مخفی نماند که طلاق‌های مکرر نوعی تلاعب به طلاق است و در شرع بسیار مکروه است. مفاد آیه: «الللای مرا سا بغووفی او تشریخ پاخسازاین» است که پا زن را بای به نیکی نگه‌داشت و پا با احسان مهریه او را داد واز او جدا شد و نباید قول اکثر: «طلاق ثلاث دریک مجلس در صورت وجود همه شرایط, یک طلاق محسوب می‌شود. (شیخ مفید ۰۱۴۱۳ ص ۸۳؛ طوسی, ۴۵۰/۴۰۱۴۰۷). شیخ طوسی می‌فرماید: «اگرمردی همسرش را به یک صیغه در مجلس واحد سه‌طلاقه دهد بدعت است و اگر مرد قصد کند و بگوید انت طالق واحده يا طلقتین یک طلاق محسوب می‌شود. اما اگرانت طالق بگوید و قصد سه‌طلاق نماید و به اصطلاح شرط, سه‌طلاقه کند و بگوید: «تو مطلقه شدی» به‌شرطی که سه تا طلاق واقع شود در این صورت. طلاق صحیح نیست (طوسی,» ۰۱۳۸۷ ۸۲/۵). شیخ صدوق می‌فرماید: «کسی که سه طلاق در یک مجلس واحد دهد درحالی که همسرش حائّض است اصلا طلاق واقع نمی‌شود» (شیخ صدوق» ۰۱۴۱۵ ص۵۷). البته عدم وقوع به‌دلیل نبود شروط است و حیض‌بودن زن. قول دوم: درصورتیکه مردی همسرش را دریک مجلس سه‌طلاقه کند اصلا طلاق واقع نمی‌شود و این قول را شیخ طوسی در مبسوط به اهل ظاهرو امام علی + نسبت داده است. (طوسی ۰۱۳۸۷ ۷۶) همچنین به نقل از صمیری سید مرتضی و ابن عقیل براین عقیده‌اند که طلاق واقع نمی‌شود جمهورفقیهان اهل سنت برآنند که سه طلاق به یک لفظ حکم طلاق سوم را دارد؛ یکی از دستورات عمر در باب طلاق در يک مجلس سه‌طلاقه‌کردن زن است و علت حکم خود را استعجال مردم در امر جداشدن دانست و بیان کرد که خوب است میان آنها فاصله نباشد و وقتی مردی به همسرش گفته قول شافعی و اصحابش: «مباح است و طلاق ثلاث واقع می‌شود». (قرطبی» ۶۳/۲۰۱۴۲۵) قول ابوحنیفه و اصحابش و مالک:«طلاق واقع می‌شود هرچند:عمل"جرامی انجام داده است». قول طحاوی مثل شیعیان, یک طلاق محاسبه کرده است. (صیمری ۰۱۴۰۸ ۱۸/۳). البته اهل سنت به وی پاسخ داده‌اند که طرفداران ری جمهوراین نظریه راکه سه طلاق به یک لفظ یک طلاق بهحساب می‌آید. رد کرده و گفته‌اند: «نطق به عدد سه برحسب لغت و زبان سه است. کسی که بگوید سه چیزرا بخشیدم وکسی که به سه چیزاقرارکند و کسی که سه‌طلاق گوید وکسی که سه‌کس را آزاد کند همگی آنها برابرتلفظ خود مورد بازخواست قرار می‌گیرند و عدد سه را اعتبار کرده‌اند. پس کسی که گفت: سه چیز را به تو بخشیدم» هبه و بخشش به هرسه چیز تعلق می‌گیرد و فروشنده و اقرارکننده و آزادکننده اگرگفتند سه‌تا را فروختم و به چهار چیزاقرارمی‌کنم و پنج بنده راآزاد کردم و به یک لفظ گفتند همان عدد را ازاو مطالبه می‌کنند و نیاز به تکرارندارد». - قول چهارم: طلاق باطل است و واقع نشده ولی حجاج‌بن ارطاهاست که قول به عدم وقوع داده «ای مان مسا بغژوفی او ریخ یخسان». (بقره:۲۳۹) این آیه مبارکه از جهات مختلف دلالت دارد براینکه سه‌طلاقه باطل است. خواه به صیغه واحده باشد يا به تکرار سه‌بار صیغه انت طالق باشد. در فقره مرتان: «صیغه مره و امثالش دلالت بر کیفیت می‌کند. «اللاق مرن» بعنی» این طلاق باید کیفیتش دفعی نباشد بلکه «مرّه بعد مر» باشد. بنابراین. در «اّنت طالق ثلائا مر» نیست (شریف مرتضی,» ۰۱۴۱۷ ص۳۴۴) برای این مدعا می‌توان شواهدی را درفقه آورد که در همه آنها باید مره بعد مره - لعان» اگرمردی زن خودش رامتهم به زنا کرد باید این دوتا ملاعنه کنند. چهاربارمرد باید شهادت بدهد که: «من راست‌گو هستم و تو دروغ‌گویی». زن هم چهار بار شهادت بدهد., فقها می‌گویند باید شهاده بعد شهاده باشد وگرنه اگریک مرتبه بگوید: «اربعه مزات» کافی نیست. - درقسامه باید طرف پنجاه‌بار قسم بخوزد که این آدم قانل است والا اگربگوید: «أّحلف خمسین مره» کافی نیست. بنابراین؛ باید قاضی‌ايه دقت مارد تآاقسم این آدم؛ پنجاه‌با رکامل شود. - آدمی که به زنا اقرار می‌کند چهاربار باید مستقیما اقرار به زنا کند و اگر بگوید: «اعترف آریع مزات - دررمی جمرات اگرکسی هفت سنگ را یکجا پرتاب کند. کافی نیست بلکه باید رمیا بعد رمی باشد؛ یعنی هفت‌بار باید باشد. در فقه در آنچه که تعدد معتبراست «مرّه واحده » کافی نیست. بنابراین» در طلاقه در مجلس واحد نیز همچنین است با اضافه‌کردن کلمه ثلائا در آخرش» کفایت از سه طلاق این حزم فقیه ظاهری در کناب المحّی می‌گوید: «اقاق من قساد بغژوفی او تشریخ یخان» مره بعد مره مزتان بعنی مضاعف, پس اگرسه با بگوید: «أنت طالق, نت طالق, نت طالق» دیگرآن اشکال شما دراینجا وارد نیست». وی برای تأیید حرفش شاهد آورده که می‌فرماید: «ومن بفنت منکن لش ورشوله تم صالخا توا ما مین وأعدا لها را گریما: و هرکس از شما برای خدا و پیامبرش خضوع کند وعمل صالح انجام دهد پاداش او را دوچندان خواهیم ساخت و روزی پرارزشی برای او آماده کرده‌ایم» (احزاب: ۳۱). در اینجا کلمه «رنّین» یعنی. مضاعف. نه اینکه اول یک پاکت بدهد بعدا یک پاکت دیگررا بدهد. بلکه هردو پاکت را یکجا می‌دهد. مرتین دراینجا به معنای مضاعف است. بنابراین» اینکه می‌گویند: «مه بعد مرّه» با این آیه تطبیق نم یکند؛ زیراعبارت مرتین دراین آیه به باید گفت که با توجه به ماقبل آیه و مابعد آن که آمده است: «ای همسران پیامبرا هرکدام از شما گناه آشکار و فاحشی مرتکب شود عذاب او دوچندان خواهد بود و این برای خدا آسان است» این آیه. قرینه است که مراد از «مونین» هم مضاعف است و اگرآیه قبلی نبود عبارت «مرنین» به معنای یک‌بار بعد ازیک بارمعنی می‌شد؛ یعنی مره بعد مره معنا می‌شد: البته عذاب را دوبارنمی‌کنند که یک‌بارعذاب کنند و سپس از جهنم بیرون بیاورند و دوباره وارد جهنم کنند, بلکه عذاب مضاعف می‌کنند. بنابراین؛ کلمه مضاعف است. جناب جصاص ازآن مان آمتیکد این آبوااگ یگ کرده است. ایشان مغال می‌زند و می‌گوید: «اگرشما به یک نفردو درهم بدهید آیا می‌گویند: آعطیت الدرهم مرّتین» اگرمولا امر کند که به فلانی: أعط درهما بعد درهم باید اول بدهی و باز هم بعدا بدهی» وگرنه اگر یکجا بدهی, درفقره و تشریخ یاخسان» به دوصورت تفسیرشده است؛ یعنی چه گفته شود «فمسال بمغروف ریخ یاخسان» راجع به دو طلاق قبلی است. چه گفته شود (آیه) ناظربه دو طلاق قبلی نیست بلکه ناظربه طلاق سوم است. حالا می‌خواهد اولی باشد يا دومی این دلالت دارد که: «الطلاق ثلانا) باطل است؛ زیرا مییگوید: «سابغژوفی و تریخ ی خان»» یعنی فی کل طلاق باید این دو ویژگی باشد: مسا بعغژوفی از تشریخ باخسان». حالا می‌خواهد این دوتا برگردد به دو طلاق پیشین يا به طلاق آینده که طلاق سوم باشد. ظاهراین است که درهرطلاقی» زوج و زوجه فک رکنند که «قمسا بمعروفی وتشریخ یاخسان» طلاق اول را پس امساک به معروف کن يا تسریح باحسان طلاق دوم را که داد باز هم «لفسا بغژونی سیخ خسان» «طلاق سوم را که می‌خواهی بدهی, خوب فکرکن». بنابراین» ظاهراین است که «فی کل طلاق» باید این دوتا صفت باشد یا به‌خوبی نگه‌داریا به نکویی رها کن و این نحو بیان و فکرکردن درصورتی محقق می‌شود که طلاق‌ها ازهم جدا باشند وگرنه اگریکجا و فله‌ای بگوید «أّئت طالق ثلانا؛ چنین طلاقی محقق نمی‌شود؛ یعنی نه «مساد بمغروف» محقق می‌شود ونه ریت بخسایش» زیرا یکجا سه طلاق را داده واو را حرام ابدی کرده و چیزی که حرام ابدی شد نه «لمسالد بمعروفی» نسبت به او معنی دارد و نه «سریج پاخسان». آیه دوم: (9 وا لثم الصا بل هن قمسکوهن بیفژوفی و سرحوهن بغژونی». مفسرین درباره لام د رکلمه «عذّهن» اختلاف دارند,خواه لام به معنای «فی» وبرای ظرفیت باشد. خواه «لام» برای غایت باشد. درهرحال طلاق باید پشت سرش عده نگه‌داشتن باشد و این درصورتی است که طلاق ها ازهم جدا باشند. اگرطلاق ها فله‌ای و یکجا داده شود فقط نسبت به آخرصادق است وحال آنکه آیه می‌خواهد بگوید. اثرهرطلاقیعده‌نگه داشتن است» طلاق برای عده‌نگه‌داشتن است. -صحیحه جمیل‌ین دلج عن حدهما :ال قال: «(سألته عن الذی یطلق فی حال طهرفی مجلس ثلانا؟ - صحیحه نکیری نعین عن الباقرنائ قال: «ان طلقها للعده آکثرمن واحده فلیس الفضل علی - «احتج الآخرون بصحيحه أبی بصیرعن الصادق علیه الضلام: من طلّق ثلائا فی مجلس فلیس بشی من خالف کتاب اللّه رد الی کتاب اللّه». (الاستبصار ۲۸۷/۳۰۱۳۶۳) - خرچ النسائی عن محمودبن لبید قال: «خبررسول‌اله ین رجل طلّقی امرته ثلاث تطلیقات جمیعا فقام غضبان - ثم قال: یلعب بکتاب اللّه و نا بین آظهرکم؟ حتّی قام رجل و قال: با رسول اله آلا - روی ابن اسحاق.عن عکرمه.عن این عباس قال: «طلّق رکانه زوجته ثلائا فی مجلس واحد» فحزن علیها حزنا شدیدا؛ فسأله رسول‌اله: کیف طلّقها؟ قال: طلّقها ثلائافی مجلس واحد؛ قال: نما تلک طلقه - روایت مسلم و بخاری راکه ازاین عباس نقل کرده‌اند که گفت: «وأضا ما روی عن ابن عباس رضی اه عنه آنه قال: کان الطلاق الثلاث علی عهد النبی صلی اللّه علیه و آله و سلم و یی بکرو صدرا من أیام عمرطلقه فقال عمر: لقد تعجلتم آمرا کان فیه انا و ألزمهم الغلاث». (شریف مرتضی» ۰۱۴۱۷ ص۳۴۴) - أیضا ماروی عن ابن عمرآنه قال: «طلقت امرآنی وهی حائض تلانا فأمرنی النبی ین آراجعها». -آیضا ما روی عن ابن عمر من آنه طلق امرآته وهی حائّض. فقال النبی ب لعمر: «مره فلیراجعها ثم لیدعها حتی تطهر ثم تحیض, ثم تطهر ثم لیطلقها ن شا فأمر ی بالفصل بین التطلیقتین بحيضه و طهرو مخالفنا لا یوجب ذلک؛ طلاق ثلائه با یک لفظ در زمان پیامبر ی و در زمان ابوبکر صدیق ودوسال درزمان خلافت عمرین خطاب یک طلاق به حساب می‌آمد سپس عمرگفت: هرکس سه طلاق را یک‌باره و با یک لفظ بگوید. سه طلاق به حساب می‌آید و آن را تنفیذ کرد». «اين‌قدامه. - به روایت ابن اسحاق استدلال کرده‌اند که او از عکرمه و ازابن عباس روایت کرده است که گفت: «رکانه زن خود را سه‌طلاقه کرد با یک لفظ دریک مجلس» سپس برای زنش پشیمان واندوهگین شد و سخت غمگین گشت. پیامبر ی ازوی سوّال کرد: «چگونه او راطلاق گفته‌ای؟ گفت: سه‌طلاق گفته‌ام دریک مجلس. پیامبر گفت: «نمانمیک مه واحده ارمجها: تو دریک مجلس فقط مالک یک طلاق هستی» پس به وی مراجعت کن واو را به زیرنکاح خویش بیاور». - روایت مشهور از امام علی نله: که فرمود: «ایاکم والمطلقات ثلائا فی مجلس واحد فانهن ذوات طلاق با اراده یک شخص محقق می‌شود اما هرچند با یک اراده محقق می‌شود اما باید اعلان شودبراساس نظرشیخ ایقاع دو طلاق دریک زمان واحد ممکن نیست (طوسی» ۸۲/۵۰۱۳۸۷) و آنچه مشروع است در طلاق ایقاع بصورت متفرق است. وی ادعای اجماع نموده د راینکه درایقاع طلق بعد از طلاق که به اصطلاح طلاق چندگانه د ریک زمان واحد باشد بدعت بوده وخلاف سنت است (سید درروایت امده است که فوان: «و صمغنه ول و جا وج سا ققّال: نی لت امری تلا فی ملس ققال: لیس بشی‌و. تقل: ما تفا وتاب الطه تعالی تا ها الّپی ذا عم السا موه قل: لاگذری لم الطه یخرث بت ی ام ال کل ما ال کاب ال و لسن هو ی ی کاب الله و الشنّه». (حمیری» بی‌تا۳۱/۱۰) حضرت به این آیه استدلال کرده است. استدلال حضرت تعبدی نیست بلکه جنبه تعلیمی دارد؛ یعنی «بما أنّه معلّم و بشرمعلّم» استدلال می‌کند. بنابراین هنگام یکه با مخالف استدلال میک از دیده تخب نیسنه‌ملکه از دیدگاه تعلیم ات پباتراین؛ معلوم می‌شود که باتوجه به آنکه طلاق, پیوند را قطع می‌کند. وقتی مرد «اّت طالق» را به زبان می‌آورد پیوند زوجیت بین زن و مرد قطع می‌شود و دیگر پیوندی باقی نماند تا دو مرتبه بگوید «أّت طالق». چیزی که قطع شده است چگونه دوباره وصل شده تا دوباره قطع شود. درحقیقت, تحصیل حاصل است. همان‌گونه که پیامبر لد فرمود: «لا طلاق بعد نکاح» شما که طلاق دادید. نکاح را ازبین بردید. دیگرنکاحی باقی نماند تا با طلاق‌دادن» آن‌را ازیین ببرید». بنابراین» اگرمتفرق هم بگوید فایده ندارد. ممکن است کسی بگوید پیوند باقی است؛ یعنی: «من که طلاق دادم» این طلاق من طلاق بائن نیست. این طلاق من» طلاق رجعی است. فلذا با آنت طالق, هنوز زن همسرم من است چون مطلقه رجعیه در رحم همسراست. همان‌گونه که د رکتب فقهی آمده است. بنابراین» می‌توان «ّئت طالق» را دوباره گفت؛ زیرا پیوند باقی است. «لأنّ مطلّقه الرجعيه بمنزله الزوجه» چنین اشکالی برای دلیل عقلی درست کرده‌اند. پاسخ این است این که می‌گویند: «أئت طالق» این زن به حکم زوجه است. مقصود شما ازاین حرف چیست. اگر رجوع نداری» اما حق رجوع معنایش این نیست که پیوند قطع نشده اما اگرمقصود شما این است که «أّت طالق» اصلا اثری نکرده» پس این طلاق نبوده است». اینکه می‌گویند: «بحکم الزوجه؛ یعنی برای شوهر حق رجوع باقی است و می‌تواند دومرتبه این طلاق خودش را باطل کند. قهر مقتضی موجود است. می‌خواهد مانع را ازیین ببرد. پس اينکه می‌گویند: «المطلّقه بحکم الزوجه»» اگر می‌خواهند بگویند: حق رجوع دارد بله. حق رجوع دارد اما بازهم مطلقه است. پیوندی نیست. اما اگربگویید: اصلا کاری را صورت نداده است» این حرف بزاخلاف ضروّژتاست ؛بنابرایق4اگرعده‌اش تمام شد» دیگر شیخ مفید د رکتاب مسا لالناصریات ادعای اجماع کرده است. (مفید ۰۱۴۱۳ ص۳۴۳) ابن آبی عقیل ادعای اجماع کرده است (عمانی» بی‌تا ص ۸ ۴۶؛ سیدمرتضی» ۰۱۴۱۵ ص۰)۳۰۸ ۰۲-۵ ادله‌های اهل سنت برجواز سه‌طلاقه به یک لفظ واحد دب لها قلاجل له ن بغد خی تک رجا :گرا را طلای داد. بای شوهرش حلال نیست بعد ازآن طلاق مگراینکه با شخص دیگرازدواج و نکاح کند». (بقره:۲۳۰) آیه ۲۳۷ بقره می‌فرماید: «ون طلفنموهن من قبل أن تمشوهی؛ اگرزنان خویشتن را طلاق دادید پیش از آنکه با آنان جماع کرده باشید». آیه ۲۳۶ بقره می‌فرماید: «لا جتاح علیکم ان عفن البسا الم تمسوهن افرص وال و برشما گناهی نیست اگرزنانتان را...» اینکه یک طلاق باشد پا دو طلاق یا سه طلاق» بیان نشده است. بنابراین» ازظاهرآیه برمی‌آید که جایزباشد سه‌طلاق چه طلاق را به یک باره واقع کند یا به دفعات متفرقه - روایت بیهقی: بیهقی درسنن خود در حدیث ۱۴۸۸۵ و طبرانی و دیگران از ابراهیم‌ین عبدالأعلی واز سویدین غفله نقل کرده‌اند که گفت: «عایشه دخترفضل نزد حسن‌ین علی‌بن ابیطالب بود و همسراو بود. چون بعد از شهادت حضرت علی «ائ با حضرت حسن ائ برای خلافت بیعت شد او به حسن تبریک گفت و حسن به وی گفت: با این عملت شادی و خوشحالی خودت را از شهادت و قتل امیرالمومنین ال اظهارمی‌کنی؟ تو سه‌طلاق هستی. سه‌طلاق تو واقع می‌شود و ده‌هزار ..... به عنوان متعه ودلجویی به وی داد. سپس گفت: اگرازجدم رسول یه نشنیده بودم یا گفت: اگرازپدرم نشنیده بودم که از جدم رسول خدا ی روایت می‌کرد: که او گفت: هرگاه مزدی زنش را سه‌طلاقه کرد یعنی, به یک لفظ. به‌هنگام پایان‌یافتن سه طهروی یعنی» انقضای عده‌اش» آن زن برای شوهرش حلال نیست مگر بعد از ازدواج با کسی دیگر. همچنین اگر به‌طور مبهم او را سه‌طلاقه کرد. اگر این حدیث را نشنیده‌بودم به زنم مراجعت می‌کردم و او را به نکاح خویش برمی‌گرداندم». (بیهقی ۹۸/۲۰۱۳۴۴) اسناد این روایت صحیح است. از جمله چیزهایی که عمربن خطاب به ابوموسی اشعری نوشت آن بود که: «هرکس به زنش گفت تو سه‌طلاقه هستی» زنش سه‌طلاقه می‌شود و هرسه طلاق او واقع می‌شود». ازجمله چیزهایی که به آن استدلال کرده‌اند. حدیث ملاعنه عویمرعجلانی با زنش درمحضرپیامبر کید است که پیش ازآنکه پیامبر ج به وی دستور طلاق بدهد. خودش زنش را سه‌طلاقه کرد به یک لفظ و پیامبر یج بروی انکار نکرد و این خود دلیل است براینکه هرسه طلاق به‌صورت جمعی واقع می‌شوند. آبن حزم گفته است: «اگرهرسه‌بار هم واقع نمی‌شدند براو انکارمی‌کرد». این حدیث را مسلم درصحیح خود آورده است و همین مطلب را فهمیده است و آن را درصحیح خود تحت عنوان باب «کسی که سه‌طلاقه را به یک لفظ جایز دانسته است» ذک رکرده است. (نیسابوری» ۲۰۶/۴۰۱۴۳۱) ابن الهمام درفتحالقدیرمی‌گوید: «تعداد مجتهدان فقیه از اصحاب کرام به بیشتراز بیست نفرنمی‌رسند مانند خلفای راشدین و عبادله (عبداللّه ین عمرواین مسعود و این الزییرو این عمروعاص واين عباس) و زیدین ثابت و معاذین جبل و انس و ابوهریره و غیرازآنان مجتهدان صحابی هستند و دیگراصحاب به آنان مراجعه می‌کردند و از آنان طلب فتوی می‌کردند و ما به نقل از بیشتر آنان به اثبات رساندیم که به‌صراحت گفته‌اند: «سه‌طلاقه به یک لفظ واقع می‌شود وکسی باآنان مخالفت نکرده است». - روایت عمر: سخن ابن عمربه پیامبر نه درداستان زنش که پرسید: «یا رسول خدا به من خبرده اگراو را سه‌طلاقه کرده بودم آیا حلال بود برایم که به وی مراجعت کنم؟ و پیامبر فرمود: خیر. او از شما به‌طور کامل جدا می‌شد و بائنه می‌گشت و مراجعت توابه وی معصیت می‌شد». (به روایت - ازعباده‌بن صامت روایت شده است که گفت: «پدربزرگم زنی را داشت و او را هزار طلاق داد و گفت: هزارطلاقت بیفتد وعباده به حضورپیامبر نرفت وآن‌را برای پیامبر ل ذکرکرد. پیامبر له به عباده گفت: «ماای ال دک أمائلات له ما یسشمانه وبع وسمون عدوان وم رن شا له ده ون شام عقلّه؛ پدربزرگت تقوای خدا نداشته و او حق سه‌طلاق دارد و ۹۹۷ طلاق دیگرظلم وستمی است از او که بدان گناهکار می‌گردد خداوند اگربخواهد عذابش می‌دهد و اگر بخواهد او را می‌آمرزد». درروایت دیگری آمده است: «همانا پدرت تقوای خداوند نداشته که برایش خروج از گناه قرار دهد و او را نجات دهد زنش با سه‌طلاق ازاو جدا می‌شود و مطلقه بائنه می‌گردد برخلاف سنت و بقیه طلاق‌ها گناه است شافعی در کتاب/م گفته است: «برمرد حرام نیست که زنش را دوطلاقه کند (به یک‌بار) یا سه‌طلاق گوید (به یک بار)؛ زیرا خداوند طلاق را مباح کرده است» و چیزی که مباح باشد حرام و ممنوع برصاحبش نیست و او گفته است که: «عویمرعجلانی در حضور پیامبر کید زن خود را سه‌طلاق گفت. پیش ازآن پیامبر ی به وی دستورطلاق‌دادن بدهد و پیش ازآنکه پیامبر ه خبردهد که باعمل ملاعنه‌ای که با زنش کرده است طلاق او واقع شده است و دیگرنیازی به طلاق‌دادن نیست. اگرگفتن سه‌طلاق با یک لفظ و به یک‌بار, حرام و ممنوع می‌بود پیامبر یج او را ازآن منع می‌کرد تا به وی و جماعت حاضر اعلام کند که سه‌طلاقه به یک‌بار حرام است». همچنین فاطمه دختر قیس حکایت کرده است: «شوهرش او را به‌صورت طلاق بان طلاق داد و خدا داناتراست که مقصود فاطمه آن بود که او را به یک‌باره سه‌طلاقه کرده است و ما سراغ نداریم که پیامبر ی از گفتن سه‌طلاق به یک لفظ نهی کرده باشد. رکانه نیززنش را به‌صورت قطعی طلاق داد و نیتش چند طلاق بوده است و سراغ نداریم که پیامبر ازطلاق قطعی و مطلق که مراد ازآن سه‌طلاق باشد» نهی کرده باشد. عبدالرحمن‌بن عوف نیززنش در تاریخ بیان شده است که خلیفه دوم در سال هفتم با ششم خلافتش تصمیم گرفت که این سه‌طلاقه را تنفیذ کند. به‌دلیل تقدیم مصلحه برنص می‌گویند گاهی مصلحت عامه چیزی را ایجاب می‌کند که خلاف نص است. بنابراین» حکم به مضلحت عامه را مقدم برنص دانستند؛ زیر مردم» زنانشان را سه‌طلاقه می‌دهند. قاضی اگرترتیب اثرندهد. مردان این مسئله را دست‌آویزخود می‌کنند. بنابراین» دستور داد پس از این ما این سه‌طلاقه را تنفیذ می‌کنیم که دماغ اینها بسوزد تا دیگراز این غلط‌ها نکنند» تنفیذ کرد «تقدیم المصلحه علی النص»» آقایان باید با منطق آنها آشنا باشید. آنها نص را محکوم مصلحت می‌دانند. بعد از پیغمبراکرم ی زکات «مولّفه قلوبهم» را قطع کردند» قرّ ن کرییم می‌فرماید: «ماالصک مات لمّمر ومساکین والاملیق علیها ولموه هم وفی الرقاب امین وفی صبیل اه وابن الشپیل فرص م ال واه یم حکیم». براساس آنچه درادله امامیه بیان شد آیات رن دلالت برعدم صحت سه‌طلاق دریک مجلس واحد دارد. آیاتی که اهل سنت به آن استناد کرده‌اند صریح درمعنا نیست با آنکه دربین فقهای عامه اختلاف است. برخی آن‌را یک طلاق, برخی سه‌طلاق می‌دانند و حتی ابن عباس, اهل ظاهر نیز موافق با ری شیعه هستند. بنابراین اجماعی در بین نیست با آنکه دربرابر روایات که به آن استناد نموده‌اند اخبار صحیحه‌ای است که باآنها معارضه دارد که در بیان عدم صحت این نوع طلاق است از جمله: - ما رواه ابن سیرین آنه قال: «حدئنی من لا آتهم آن ابن عمرطلق امرأته ثلاثا و هی حائض» فأمره - وبما رواه الحسن قال: «نی عمربرجل قد طلق امرأته تلائا بفهم واحد فردها علیه. ثم نی بعد ذلک برجل آخرطلق امرآنه تلاثا بفم واحد فأبانها منه؛ فقیل له: نک بالأمس رددتها علیه. فقال: خشیت آن - وروی عن ان عباس (رحمه‌الله) اه کان یقول: «ان الطلاق کان علی عهد رسول اللّه ی و عهد بی بکرو صدر من بماره عمرطلاق الثلاث واحده ثم جعلها عمربعد ذلک ثلائا». (شریف مرتضی» ۰۱۴۱۵ - وروی عکرمه عن اين عباس قال: «طلق رکانه‌بن یزید امرته ثلاث فی مجلس واحد. فحزن علیها کیف طلقتها؟ فقال: طلقتها ثلانا قال: ای مجلس واحد؟ قال: نعم» قال بالا: فانما تلک واحده فأرجعهان شئت. قال: فراجعها».(سنن البیهقی ۳۳۹/۷۰۱۴۲۴؛ اسماعیل پرسید او را چگونه طلاق دادی. عرض کرد او را دريک مجلس سه‌طلاق دادم. فرمود: این يک طلاق است اگرمی‌خواهی به او رجوع کن». حتی درتفسیرالمنا راز مسند حنبل وصحیح مسلم دو کتاب اصیل اهل سنت نقل می‌کند: «این حکم که سه‌طلاق در يک مجلس» يک‌طلاق بیشتر محسوب نمی‌شود از زمان پیامبراکرم تا دو سال ازخلافت عمرمورد اتفاق همه اصحاب بوده است ولی ازآن زمان خلیفه دوم حکم کرد که در يک مجلس» سه‌طلاق واقع می‌شود». در هر صورت اگرکسی سه‌بار طلاق داد دیگر نمی‌تواند رجوع کند مگربا محلل. این استحسان و نیکوشمردن یکه عمردر طلاق ثلاث. دید وجهه از مردی که زنش را طلاق داده و محزون بود. شرعی ندارد و بدون ضابطه است و اگرگفته شود مستند عمردر حکم به طلاق ثلاث مصالح مرسله است دراین صورت الا استصلاح و صلح و منفعت را کش فکردن و برمبنای آن حکم‌دادن با مقتضیات زمان و مکان در ارتباط است و اینکه در همه‌جا و همه زمان‌ها حکم به صحیت سه‌طلاقه‌دادن قابل قبول نیست. بنابراین» اذا جا احتمال بطل استدلال در ضمن برخی اهل سنت از جمله شافعی مصالح مرسله را ازادله استنباط ندانسته و توسل‌کننده به آن را متابع هوا شمرده است. حکم سه‌طلاقه در مجلس واحد در دوران پیامبر ی صحت نداشت و از احکامی است که خلیفه دوم آن‌ر پایه‌گذاری کرده است. علمای امامیه به شش دلیل استناد نموده‌اند. از جمله ادله‌هایی که امامیه به آن استناد نموده‌اند عبارت است از: آیه «الطلاق مرتان فامساک بمعروف او تسریح باحسان» دلالت است که درمورد حکم زن سه‌طلاقه است. براساس نظرامامیه این آیه مورد طلاق رجعی است و آیه مابعد آن» طلاق ثلاث را بیان کرده است. براساس فقره اول همین آیه و لفظ مرتانی که بیان شده است طلاق‌ها باید متفرق و از هم فاصله داشته باشند و آیه درصدد آن است که بیان کند طلاقی که رجوع و بازگشت دارد دومرتبه است و هربار باید عده گذرانده شود و دو پا سه طلاق در يک مجلس انجام نمی‌پذیرد و باید در جلسات متعددی واقع شود به‌ویژه اینکه تعدد طلاق برای آنست که فرصت بیشتری برای رجوع باشد شاید بعد از کشمکش اول صلح و صفا برقرار گردد وهمچنین روایات زیادی از امامان معصوم له و از کنب اهل سنت استناد شد که طلاق ثلاث را در حکم یک طلاق دانسته‌اند و برخی روایات به تقریرحضرت رسول ی اشاره داشتند که به عنوان یک طلاق پذیرفته‌اند. برخی به‌دلیل آنکه درطلاق اول رشته و علقه زوجیت بریده شده است. بیان داشتند که دیگرصیغه انت طالق دو و یا سوم تحصیل حاصل است؛ زیر زوجیتی نبوده تا طلاق باشد. بنابراین» جایزنیست و شیخ مفید و ابن عقیل نیزادعای اجماع نمودند و باتوجه به آنکه ادله اهل سنت يا به‌دلیل مشکل سندی و یا دلالی ویا به‌دلیل آنکه روایات زیادی درتعارض با روایات مثبته ایشان آورده شد از حجیت ساقط می‌شوند و درمورد تقدیم مصلحت برنص باید پذیرفت که مصلحت سنجی با تشریع فرق دارد و این نحوه حکم‌دادن تشریع در مقابل نص است است و مصالح مرسله درصورتی که مستندشان هیچ دلیل عامی که صدق برمصادیق آمروزی نماید در مستند فقیه نباشد از مصادیق حکم به هوی محسوب است چنانچه شافعی خود ۱ ابن بابویه (شیخ صدوق)» محمدبن علی قمی (۱۴۱۵).المقنع. قم: موسسه امام هادی ا. . حمیری» عبدالله بن جعفر(بی‌تا) .قرب /لاسناد. تهران: کتابفروشی نینوا: . شریف مرتضی» علی‌بن حسین موسوی (۱۴۱۵):الانتصا رف ینف دا تآلامامیه . قم: دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه . شریف مرتضی»علی‌بن حسین موسوی (۱۴۱۷).المسائ آناصرات . تهران: رابطه الفقافه والعلاقات السلامیه. . شهیدثانی» زین‌الدین‌بن علی (۱۴۱۳).مسالک الافها مآبی‌تنقیح شرع آلاسلام. قم: موسسه المعارف السلامیه. . صیمری» مفلح‌ین‌حسن (حسین) (۱۴۰۸).تلخی صالخلاف وخلاص هالاختلاف, منتخّب لخلاف . قم: کتابخانه آیت‌الله . ابن بابویه, محمدین علی علی‌ین الحسین‌بن بابویه القمی (۱۴۱۵).لمقنع‌یافقه . قم: موسسه الامام الهادی الا . ابن قدامه» عبداللّه ین احمد الشهیرباین قدامه المقدسی (۱۳۸۸).المغن یلای نقدامه . بی‌جا: مکتبه القاهره. . البیهقی, ابوبکراحمد بن الحسین بن علی (۱۳۴۴). دار هالمعاف النظامیه الکائنه . الهند: الحید رآباد . جبعی عاملی, زین‌الدین (شهید انی) (۱۴۱۳).مسالکالفهام. قم: موسسه مغارف اسلامی. حرعاملی, محمدحسن (۱۴۰۹). وسای للشیعه . قم: موسسه آل البیت یالا. طوسی, اور مین خسن ۵/0۳۶ که ماارضای مناخ تهراخ؛السیه خضیق عوسوی خراضای, طوسی؛ ابوجعفرمحمدین حسن (۱۳۸۷).المبسوط فی‌قق هآلامامیه تهران: المکتبه المرتضویه لحیا الارالجعفریه . 2 طوسی, ابوجعفرمحمدین حسن (۱۴۰۷).//لخلاف . قم: دفترانتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه. زا عکبری:«محصین مجمدین تقمان بقدادی ۴11سا الساغانیه .اقم: کنگره جهانی هرازه شیخ شین 1 عکیری, محمدین محمدین نعمان بغدادی (۱۴۱۳)المویص - جوات المسائ ل/سیسابویه . قم: کنگره جهانی هزاره شخ عمانی, حسن‌بن علی (بی‌تا).مجموعه فناو یاب ن/بیعقیل. قم: نرم افزارفقه اهل بیت الط القرطبی» احمدین رشد (۱۴۲۵).بدابه المجنهد ونهاب ه المقنصد . قاهره: دارالحدیث. محقق داماد, سیدمصطفی (۱۳۸۴). بررسی فقهی حقوقی خانواده (نکاح وانحلا لآن). تهران: مرکزنشرعلوم اسلامی. ۵ مشکینی ۱۴۳۱).مصطلحات الفقه واصطلاحات لاصو . بیروت: منشورات الرضا للتل. ۶ میرزای نوری (۴۰۸()+مستند ژد الوسائل ومستدیط لمسائل: بیروت: موسس ه آل البیت لولا.

زنى که از طرف یک مرد ، سه بار طلاق داده شود سه طلاقه نامیده می شود و سه طلاقه کردن زن به معنی نفی رجوع مرد به زن  است  مگر اینکه زن با مرد دیگری به عنوان محلل ازدواج کرده و این مرد فوت کند یا محلل زن را طلاق دهد و دوباره مرد اولی او را به همسری انتخاب کند. از نظر فقه امامیه، مرد نمی تواند همسرش را در یک مجلس واحد و به صورت یک جا سه بار طلاق دهد و احکام سه طلاقه بر آن زن، بار شود و به اصطلاح سه طلاقه در یک مجلس صحیح نیست و در اینکه آیا یک طلاق محسوب می شود یا خیر بحث است، اما در میان اهل تسنن اختلاف نظر وجود دارد اگرچه بیشتر آنان معتقدند سه طلاق در یک مجلس واقع می شود و در اینکه حکم به حرمت داده می شود و یا خیر، اختلاف است.

504069

واژگان کلیدی: سرمایه اجتماعی» تعلق مکانی» جوامع روستایی» دلبستگی» شهرستان رودبار. ۲ مجله آمایش جغرافیایی فضا دوره ۰۱۱ شماره ۴ پیاپی ۰۴۲ زمستان ۱۴۰۰ در جغرافیا مفهوم مکان» بعنوان یک واحد تحلیل برای ادغام مفاهیم طبیی و علوم اجتماعی عمل می‌کند ( ,5266 1 :2007 ,3۵۳0۵ +۵ 5۳0۵ :2005 ,2۷11۵ + ۳2116790 :1997). بعبارتی» در حالی که فضا را گستره‌ای باز و انتزاعی می‌بینیم» مکان بخشی از فضاست که بوسیله‌ی شخصی يا چیزی اشغال شده است و دارای بار معنایی و ارزشی است. در واقع» مداخله‌ی انسان می‌تواند در ماهیت مکان تأثیر بگذارد و به آن شکل بدهد (پرتوی, ۴ ۷۳ رلف! در کتاب مکان و بی‌مکانی آمی‌نویسد: مکان‌ها ترکیبی از نظم طبیعی و نظم انسانی هستند و از مراکز با همیت تجارب بلافصل ما از چهان محسوب می‌شوند. او در پاسخ به این پرسش که «چرا و چگونه مکان‌ها برای مردم واجد معنی می‌گردند؟» درباره‌ی ارتباط بین فضا و مکان و اینکه اشخاص چه نوع فضاهایی را تجربه می‌کنند و این تجارب فضایی چه ارتباطی با حس مکان آن‌ها دارنده سخن می‌گوید. از نظر وی» خاصیت اصلی مکان در وان آن برای نظم‌دهی و تمرکز بر مقاصد. تجربه و رفتار بشری به طور فضایی آنهفته است (پرتوی» ۱۳۹۴: ۷۵). ساختار مکان را می‌توان در دانش‌واژه‌هایی چون «چشم‌انداز» و «مجتمع زیستی» توصیف نمود و سپس با طبقه‌بندی‌های «فضا» و «کاراکتر» آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. در حالی که فضا نشان‌دهنده‌ی نحوه‌ی سازماندهی سه بعدی عناصری است که مکان را می‌سازد کاراکتر به وجود اتمسفر عمومی مکان اشاره می‌کند که در واقع جامع‌ترین خاصیت هر مکانی است. البته در پدیدارشناسی مکان» می‌توان به جای تمایز بین فضا و کاراکتر» از مفهوم جامع‌تری چون «فضای زیسته؟ استفاده کرد. فضای زیسته به معنی فضا آنگونه که تجربه شده است می‌باشد و ارتباط نزدیکی با زیست جهان *دارد (پرتوی» ۱۳۹۴: ۷۸). در این چارچوب گفتنی است» پدیدارشناسی فضای زیسته بر این فرض مبتنی است که فضاها حجم‌های خالی نیستند که گاهی کیفیتها و معانی به.آن اضافه شود بلکه فضاهای زیسته زمینه‌ها و محتواهای معنی دار و ضروری برای همه اقدامات و اعمال بشری هستند (127 :1994 ,516120۷16). یا بعبارت دیگر وقوع انباشت سرمایه در بسترهای تاریخی و جغرافیایی است که صورت گرفته و فرم‌های خاص فضایی را به وجود می‌آورد؛ به گونه‌ای که بنا به اعتقاد هاروی» «روند سرمایه عامل اصلی تولید و تحول فضاست» (افراخته و حجی‌پور» ۱۳۹۳: ۴۶). طی چندین دهه گذشته, الگوی مدیریتی حاکم بر کشورهای درحال توسته به ویژه کشور ما تمرکزگرا بوده است (افتخاری و همکاران» ۱۳۸۶ که از جمله مهم‌ترین چالش‌ها در این راستا توجه نکردن به سرمایه اجتماعی روستاییان است (قربانی و همکاران» ۱۳۹۶: ۲۳۸). بطوریکه مسئله‌ای که امروزه بسیاری از پژوهشگران روستایی کشور بر آن تأکید می‌کنند» این است که سطح مشارکت‌های روستاییان بنا به وجود عوامل,متفاوت در فرایند مدیریت روستایی کشور بسیار کم است (عبداللهیان و همکاران» ۱۳۸۵). از همین‌رو» امروزه تغییر نگرش برنامه‌ریزان منجر به تحول عظیمی در روند مدیریت روستایی و استفاده از نیروهای مردمی در فرایند تصمیم‌سازی و برنامه‌ریزی روستایی شده است (افتخاری و همکاران» ۶ در این راستا اندیشمندان معتقدند که در صورت فقدان سرمایه اجتماعی در جوامع»؛ مشارکت مردمی و از پایین به بالا هیچ شانسی برای موفقیت ندارد. مفهوم سرمایه اجتماعی با توجه به روند جهانی شدن و تضعیف نقش دولت‌های ملی» به عنوان راه حلی اجراشدنی در سطح اجتماعات محلی برای مشکلات توسعه, مورد توجه سیاست‌گذاران و مسئولان سیاست اجتماعی قرار گرفته است (126 :1999 ,1۷۵۲67). در این چارچوب» رابطه بین فضا و بستر اجتماعی آن به صورت یک فرآیند دو طرفه است که در آن مردم و جوامع» فضاها را بوجود آورده و تغییر می‌دهند؛ در امامی و همکاران / ارزیابی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی با رویکرد فضایی... ۷ حالیکه این مردم خود به طرق مختلف تحت تأثیر این فضاها قرار دارند؛ تعاملات اجتماعی می‌تواند در فضا شکل بگیرد و همچنین توسط شکل فضا مورد تهدید قرار می‌گیرد و یا فضا واسطه‌ی برقراری روابط اجتماعی می‌گردد (مدیری و ادهمی, ۰۱۳۹۴ ۱۹۳). از این‌رو ترکیبی از این رویکردها می‌تواند نه تنها فهم عمیق‌تری از تأثیرگذاری احساس تعلق و دلبستگی ما از مکان بر برنامه‌ریزی‌های توسعه مبتنی بر رخدادهای اجتماعی بدهد بلکه از آن می‌توان در ارتقای این احساس تعلق و تلاش در جهت بهبود فضای زیست و برنامه‌ریزی‌های مکانی- فضایی بهره جست. لذا در مقاله حاضر این هدف اساسی دنبال می‌شود که ارتباط بین تعلق مکانی و سرمایه اجتماعی در مناطق روستایی با رویکرد فضایی به طور کلی تحقیقاتی در زمینه ارتباط سرمایه اجتماعی و حس تعلق مکانی و دلبستگی به مکان صورت پذیرفته که در رامیار و ضرغامی در سال ۱۳۹۶ در مقاله‌ای با عنوان "تأثیر دلبستگی به مکان بر سرمایه اجتماعی در محیط‌های مشترک همسایگی" که با هدف بررسی دلبستگی به مکان و افزایش سرمایه اجتماعی پرداختند. با کمک روش تحلیل مدل‌یابی معادلات ساختاريافته که تکنیک تحلیل نیرومندی از خانواده رگرسیون چندمتغیره است» ارتباط میان سه مفهوم دلیستگی مکانی:مشازکت اجساعی وسرمایه اچتماعی, راانقان خلاف, بان مفیخص شد کا دلیستگی مکانی بو مضازکات هر دو تأثیر قابل ملاحظه‌ای بر سرمایه اجتماعی دارند و همچنین مشارکت تأثیر زیادی بر تعلق دارد. نقدی و همکاران ( ۵) در پژوهشی تحت عنوان "نقش سرمایه‌های اجتماعی در دلبستگی به مکان در محلات سنتی (نمونه موردی: محلات شهر همدان)" به نقش سرمایه‌ی اجتماعی در دلبستگی به مکان در محلات سنتی شهر همدان پرداخته است. در این پژوهش از روش توصیفی - تحلیلی و از شیوه‌های مرور متون» منابع .و اسناد تصویری استفاده شد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که سرمایه‌های اجتماعی یک مکان تم معنی داری در فرآیند دلبستگی مکانی افراد نسبت به مکان‌های مورد مطالعه دارد. در اين روند و در فرآیند دلبستگی به مکان چهار عنصر انشان» مکان» ارزشهای اجتماعی مکان و زمان» به عنوان بعد چهارم نقش موثری را می‌توانند درظراحی و آزتقای دلبستگی افراد به محلات شهری داشته باشند به طوری که زمان می‌تواند با عواملی چون گذشته تعاملی با مکان» خاطرات و رویدادها طول مدت آشنایی افراد با یک مکان, میزان حضور و استفاده از آق و خاطره انگیزی مکان نقش مهمی در فرآیند دلبستگی به مکان داشته باشد. زنگنه و همکاران (۱۳۹۳) در مطالعه‌ای به"بررسی تعلق مکانی و سرمایه‌ی اجتماعی بر بهسازی مشارکت محلات قدیمی سبزوار" پرداخته و به این نتیجه رسیده اند که دو متغیر سرمایه‌ی اجتماعی و تعلق مکانی» تاثیر معنی داری بر سطح مشارکت ساکنان در بهسازی محله دارند. رهنما و زضوی (۱۳۹۰) در پژوهشی تحت عنوان "بررسی تأثیر حس تعلق مکانی بر سرمایه اجتماعی و مشارکت در محلات شهر مشهد" به معرفی کاربرد مدل های ساختاری (به علت چند بعدی بودن ابعاد بررسی و وجود متغیرهای مکنون) در حوزه مطالعات شهری پرداخت. در این تحقیق تحلیلی و همبستگی» نمونه‌ای ۵۰۰ نفری از ساکنان محلات منطقه ۴ و ۱۱ شهر مشهد به عنوان نمونه انتخاب شده و هر یک از مشیرهای سه‌گانه تحقیق: که عیارفند از حس تعلق مکای: مشارکت ق سرمایه اجتطاعی»را استفتاده از رز یل عاملی اکتشافی مورد بررسی قرار گرفت و سپس چهار مدل از چگونگی روابط متفاوت میان متنیرها تهیه شد. نتایج آنها نشان می‌دهد؛ مدل تأثیرگذاری حس تعلق مکانی در افزایش سرمایه اجتماعی از طریق متغیرهای واسط مشارکت» بهتر از سایر شاخص‌ها اين روابط را تبیین می‌کند به عبارت دیگر در یک رابطه علی غیرمستقیم» تقویت حس تعلق مکانی بات آفزایتن مفارکت ورافزایش سرمایه اجتماعی ی گرقه سویی ار هخمگاران [۲۰۹۲ رسای حس الق مقانی به ۴ مجله آمایش جغرافیایی فضا دوره ۰۱۱ شماره ۴ پیاپی ۰۴۲ زمستان ۱۴۰۰ بررسی برداشت ساکنان روستایی از چشم‌انداز منطقه نورمیجاوری در نزدیکی متروپلیتن هلسینکی جنوب فنلاند پرداخته- آندمیه این منظوراتسرته‌ها ذربچهار خوفه: (ذارای سبستگی اجتمامی: دازای پیوتلهای ضعفریش‌های قرهنگی مضایه و متعهد به مکان) گروه‌بندی شدند. این خوشه‌ها بویژه خوشه‌ی ریشه‌های فرهنگی برحسب پایگاه اجتماعی- اقتصادی و نیز تعلق مکانی متفاوت بودند. براساس نتایج پژوهش» حس تعلق مکانی قوی به محافظت و نگهداشت مکان منجر می- شود. دالاگواو همکاران در سال ۲۰۰۹ در پژوهشی با عنوان "تعلق مکانی, سرمایه اجتماعی و امنیت ادراک شده در بین نوجوانان: مقایسه در سطح ۱۳ کشور" که با هدف بررسی تفاوتهای ادراکی دانش‌آموزان ۱۵ ساله از مفاهیم مذکور انجام داده‌اند؛ فرضیه پیشنهادی‌شان بر این اساس بوده است که تعلق مکانی» پیش‌بینی کننده‌ی ادراک امنیت می‌باشد و این رابطه‌ی متقابل بر وجود سرمایه اجتماعی متمرکز است. بر این مبنا نتایج تحقیق نشان داد که علی‌رغم تفاوتهای میان- فرهنگی در ادراک همسایگی» مدل نظری پیشنهاد شده در همه‌ی این ۱۳ کشور بشدت صادق است. لویکا ۲۰۰۵(۲) در مقاله خود با عنوان "راه‌های فعال ساختن مردم: نقش تعلق مکانی» سرمایه فرهنگی و روابط محله‌ای ", دو مسیر جایگزین را که منجر به فعالیت مدنی می‌گردد را پیشنهاد نمود: ۱- مسیر اجتماعی- عاطفی که در آن رابطه تعلق مکانی و فعالیت مدنی از طریق سرمایه اجتماعی محلی (روابط محله‌ای) مورد بررسی است و ۲- مسیر فرهنگی متشکل از سرمایه قرهنگی او علاقه به:ريشه‌ها است: در این مطالعه: نموئه‌ها از سه سطقه‌ی لستان که به لحاظ تاریشی و ریش هد های فرهنگی متفاوت بودند انتخاب شد. با انجام معادلات ساختاری, مدل دو طرفه مبنی بر مسیر اجتماعی- عاطفی و مسیر فرهنگی» در کل نمونه‌ها و در هر یک از سه منطقه بطور جداگانه تأیید شد. همچنین نتایج مشابهی از یک تجزیه و تحلیل جداگانه بر روی داده‌های خوشه‌ای نیز بکست)امد! پایتون "(۲۰۰۳) در پایان نامه خود تأثیر تعلق مکانی و سرمایه اجتماعی را بر عملکرد مدنی در ارتباط با حفظ و مدیریت منابع طبیعی مورد مطالعه قرار داده است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که ارتباط معنی داری بین تعلق مکانی» سرمایه اجتماعی و عملکرد مدنی در ارتباط با حفظ و مدیریت منابع طبیعی وجود دارد. از این رو مدیران می‌توانند با توجه به تعلق مکانی و سرمایه اجتماعی بازدیدکنندگان و استفاده کنندگان از محیط‌های طبیعی در جهت طراحی برنامه‌های مشارکتی شهروندی بهره ببرند. مروری بر پژوهش‌های صورت گرفته نشان می‌دهد» بویژه در سالهای اخیر مطالعات متعددی در زمینه‌ی تعلق به مکان در علوم مختلف همچون شهرسازی» معماری» روانشناسی محیطی و ... انجام پذیرفته است. اما به رغم جایگاه ویژه و پراهمیتی که مکان در مطالعات جغرافیا و برنامه‌ریزی بویژه برنامه‌ریزی روستایی -با توجه به اینکه امروزه روستاها با مسائل عدیده‌ای همچون مهاجرت» مشکلات اقتصادی, تهدیدات زیست‌محیطی» تضعیف روابط درون گروهی و کمبود تعاملات برون گروهی و . مواجه‌اندت دارد: متأسنافها چای ان نوع مطالعاتظ این رشته بسیار خالی است و اندگ پژوهش صورت گرفته نیز عمدتا در حوزه‌ی جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری بوده است. همچنین مروری بر پژوهش‌ها حاکی از آن است که توجه به ارتباط موّئر بین تعلق به مکان و سرمایه اجتماعی روستاییان با رویکرد فضایی در متون داخلی و خارجی کمتر مورد توجه بوده است. از همین‌رو» پژوهش حاضر به جهت آن‌که به ارزیابی ارتباط بین تعلق مکانی و سرمایه اجتماعی با رویکردی کاملا جغرافیایی و فضایی می‌پردازد. از سایر مطالعاتی که در این چارچوب مفهومی تاکنون امامی و همکاران / ارزیابی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی با رویکرد فضایی... ۵ در گذشته بسیاری از جغرافیدانان» هدف و موضوع اصلی جغرافیا را مطالعه مکان و فضا می‌دانستند» ولی امروزه بسیاری به اهمیت فضا و مکان در فرایندهای اجتماعی توجه و آن را تجزیه و تحلیل می‌کنند. این چرخش را می‌توان در آثار علمی گیدنز, فوکو بوردیو لوفور» هاروی» گریگوری, سوجا و دیگران مشاهده کرد (رضوانی و احدی ۱۳۸۸: ۴۶). در این چارچوب چنانچه به توسعه از منظر پایداری بنگریم» جلوگیری از تولید فقر انسانی و اجتماعی انبوه ناشی از اجرای سیاست‌های اقتصادی و توسعه‌ای» یکی از اهداف و اولویت‌های اصلی پایداری توسعه خواهد بود و جامعه‌ای که با فقر و نابرابری فزاینده, مشارکت کمتر و ریسک‌های اجتماعی بیشتری مواجه باشد از نظر اجتماعی, جامعه پایداری نخواهد بود. از این رو برای پایداری اجتماعی ضروری است که عدالت اجتماعی» مشارکت مردم در اداره امور و اجتماع بلافصل‌شان, امنیت انسانی و یکپارچگی اجتماعی در دستور کار توسعه قرار گیرد (جباری» ۱۳۸۴: ۴۰۳). از این‌رو» سرمایه اجتماعی از مفاهیم نوینی است که امروزه در بررسی‌های اقتصادی و اجتماعی و همچنین برنامه‌ریزی‌های توسعه جوامع مدرن مطرح گردیده است. سرمایه اجتماعی ضمن شکل‌دهی به مجموعه قواعد و قوانین اخلاقی و رفتاری هر جامعه, به رفتار افراد نیز شکل می‌دهد و کمک می‌کند تا سرمایه انسانی و سرمایه مادی و اقتصادی بتوانند با هم و در تعامل با یکدیگر به رشد و پویایی دست یابند. در واقع» سرمایه اجتماعی با استفاده از همانندی‌ها و همسانی‌های افراد جامعه از جهات گوناگون: باعقا: ایجاذ روحید: اعتماد متقابل می‌فنود هر این اباگي سرمایت۷اجتماعی می‌تواند با تأمین, اعتماذ اقراخه امتیت برای افراد و مشارکت جمعی» زمینه را هت جذب گردشگر افزایش سرمایه‌گذاری و نهایتا توسعه اقتصادی فراهم نماید از سوی دیگر از واکاوی ادبیات مربوط به سرمایه اجتماعی و توسعه پایدار پیام مکرری که دریافت می‌شود این است که روابط اجتماعی فرصت‌هایی هستند برای بسیج منابمی که مشوق ارشد هستنده دیگر اینکه سرمایه اجتماعی بدون ارتباط با فضا و متن اجتماعی نمی‌تواند زمینه‌ساز الگوی برنامه‌ریزی فضایی راهیردی محلی باشد و در نهایت» ماهیت و گستره بین اجتماعات و نهادها کلید فهم چشم‌اندازهای توسعه در جامعه است. همچنین به اعتقاد بسیاری از اندیشمندان» فرهنگ معاصر بطور روزافزون متأثر از اقتصاد فضا و منطق فضایی است و هیجان عصر ما, اساسا مربوط به شکل فعالیت‌ها در فضا می‌باشد. جریان فعالیت‌ها در فضا در تبیین و چرایی تحول پدیده‌ها و ایجاد سازمان فضایی ویژه نقش اساسی دارد. بنابراین ارائه فهمی رضایت‌بخش از روابط و فرایندهای اجتماعی» وابسته به اشکال فعالیت‌های فضایی می- باشد. تبیین عملکرد فضا متأثر از سه مسأله‌ی فضا زمان.و سازوکارهای اقتصادی و اجتماعی است (مطیعی لنگرودی و همکاران» ۱۳۹۳؛ به نقل از افتخاری و همکاران, ۸۸-۸۹:۱۳۹۴). در اين"چارچوب» به محیط‌های همسایگی در میان فضاهای سکونتی توجه بیشتری می‌شود. این محیطها تنها فضایی کالبدی نیستند؛ بلکه در آنها پتانسیل‌های ذاتی فضا و افزایش میزان کاربران از فضا منجر به بروز کشش‌های جمعی در فرد می‌شود تا روابط حسی خود را در محیط گسترش دهد و به روابط اجتماعی روی آورد و موضوع مشترک محیطی باعث شکل‌گیری اجتماعی در بستر مکان می‌شود (رامیار ۶ مجله آمایش جغرافیایی فضا دوره ۰۱۱ شماره ۴ پیاپی ۰۴۲ زمستان ۱۴۰۰ شکل شماره ۱ برقراری ارتباظ با مخیط مشنترک زالف)باغت شکل‌گیری اخساساتی مقنترگ نسبت به موضوغ موره اشنتراگ یعنی محیط می‌شود (ب) که خود تأثیراتی بر احساسات» رفتارها و ادراکات فردی و نیز جمعی می‌شود (ج) (رامیار و ضرغامی» از سوی دیگر یکی از پایه‌های اصلی توجه به پایداری سکونتگاه‌ها و کاهش مهاجرت در برنامه‌ریزی و توسعه روستایی این است که ساکنان این مناطق به محیط سکونت و زیست خود تعلق خاطر داشته باشند (فلاحت» ۱۳۸۵). در واقع» احساس دلبستگی هر شخص به زادگاه و محل زندگی خود می‌تواند اثرات چشمگیری در جوامع روستایی برجا گذارد. حس قوی تعلق به مکان» بیشتر در اجتماعات روستایی منزوی و جدا افتاده مفهوم می‌یابد و منشا همبستگی اجتماعی و انحطاف‌پذیری بویژه ذر مواقع قشار اققصادی و یا پلایای طبیفی در جامعه است: ( :2009 ,8600 ۵۶ 01061 7 :2014 مله 6۲ 00۵-0120۵ ۸). همچنین تعلق به مکان در بین خانوارهای روستایی عامل مهمی در شکل‌گیری پایه‌های ارتباطی استفاده‌کنندگان.و محیطزیست می‌باشد که منجر به ایجاد محیطهای با کیفیت در مناطق روستایی خواهد گردید (2001 ,515121900)). این حس می‌تواند زمینه امساعدی برای ایجاد دموکراسی مشارکتی فراهم سازد (2010 ,له 6۲ ۳16۲۵062) و اجرای برنامه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی را در اجتماع محلی با توفیق چشمگیری همراه کند و کیفیت زندگی راابهبود بخشد (جوان فروزنده و مطلبی» ۱۳۹۰ به نقل از صادقی و همکاران, ۰۱۳۹۷ ۵۳-۵۴). بعبارت دیگر مفهوم حس تغلق مکانی در میزان و نوع روابط بین افراد جامعه تأثیر می‌گذارد و این رابطه در گروه‌های اجتماعی که به مکان خاصی اختصاص ذارند باعث افزایش سرمایه‌های اجتماعی و اعتماد آنان می‌گردد (2009 ,6 :8 813 :8 100175 ,0173305 به نقل از رهنما و رضوی, ۱۳۹۱: ۳۲). البته از سوی دیگر, چنانکه لویکا (۲۰۱۳) اظهار می‌دارد ماهیت رابطه بین تعلق به مکان و وضعیت اجتماعی تا حد زیادی حل نشده باقی مانده است. تعلق مکانی گاه با وضعیت اجتماعی و آموزشی پایین (2005 ,16۵ع6۲1]) و گاه بالا ( 200 1۳2۳۳610 مفهوم تعلق مکانی از نظریه‌های روانشناسی و جغرافیای رفتاری گرفته شده است (112 :2016 ,له 6۲ ۵0۳) و نقنان دهنده‌ی رابطه عاظطفی قخص به مکان و مناظق جغراقیایی است (2013 ,طق5۳ 6:6۶ این ارتباظط عاطفی بین شخص و مکان در روانشناسی» به عنوان دلبستگی به مکان یا تعلق به مکان شناخته شده است ( ,له 6۲ 1۹۵7۳ 6 به نقل از صادقی و همکاران» ۱۳۹۷: ۵۳). دلبستگی مکانی در زمینه اجتماعی محیط‌های مسکونی گویای اهمیت معنای مکان برای اعضای اجتماع و نیز اهمیت آن در مشارکت اعضای اجتماع و نیز اهمیت آن در مشارکت آقضای: خسایگی خراتعاه ضمسات فر مور سکای آست: بطور مقال, بوخی پروره‌های وسعه از آن چفت کل باغنت تغییراتی در محیط می‌شوند و ویژگی‌هایی از محیط را که مطلوب و موردتوجه برخی از اعضای اجتماع هستند را در معرض تهدید قرار می‌دهد می‌تواند تهدیدی برای احساس دلبستگی‌شان به محیط شود که واکنش‌هایی را مطمئنا در پی خواهند داشت. شدت این احساس می‌تواند باعث انزوای فرد و يا حس بیگانگی در افراد گردد. با این وصف احساس مکان می‌تواند از طریق مجموعه‌ای از معناهای نمادین» احساس وابستگی و رضایت از موقعیت‌های کالبدی در حضور فرد امامی و همکاران | ارزیابی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی با رویکرد فضایی... ۷ و ما مقتارکت: گروهی باس آید زرامتار و رغامی :2۱۳۹۶ ۴۱): برای جتراقیداتان, اسانی: پیونذ میرم با سطاتی که قشاها ارائه می‌دهند ارتباطی فراگیر است که نیازهای بنیادی انسانها را تحقق می‌بخشد ( :2014 ,۳6۲09 +۵ 1/02/10۷7 61 همانظور کل ذر تصویر شماره ۲ مشافده می‌شود آحساس مکان را می‌توای منبسه از و عامل انسانی و محیطی ترکیبه هویت, تشاته ... استفاده, ارقباط, حضور + مجاورت. بافت کلی. فاصله شقلی + نی خانولدی: محسیلی بت تربیشن :تین دعالی خ قوس فرهنکی جهزافیایی + شکل شماره۲. احساس مکان منبعث از دو عامل محیطی و انسانی (رامیار و ضرغامی, ۱۳۹۶: ۴۱) برابر مطالعه» ریگر! (۱۹۸۱) به دو بعد از دلبستگی مکانی اشاره می‌کند؛ پیوند" که بیان‌کننده احساس بخشی از یک همسایگی بودن است و ريشه دواندن "که احخساسی از یک جمع بودن است (رامیار و ضرغامی» ۱۳۹۶: ۴۲). در یکی از مطالعات تجربی اخیر در زمینه سرمایه اجتماعی در همسایگی» دو بعد مهم از سرمایه اجتماعی تشخیص داده شد (2006 ,200۳9.]). بعد نخست قلمرو اجتماعی فرهنگی است که از رفتارهای قابل مشاهده ساکنان همسایگی و احساساتشان نسبت به همسایگانشان بدست می‌آید؛ که شامل رفتارهای همسایگان, احساس دلبستگی» وفاداری در میان ساکنان همسایگی و توانایی سای و قدرت بخشیدن به این شخصیت‌ها در فعالیتی جمعی است. بعد دوم زیرساخت- های نهادی است که سطح و کیفیت توانایی سازمانی در همسایگی‌ها را نشان می‌دهد که به آن‌ها اجازه می‌دهد تا میس افری مقر سل هر موال داماد یبای حساگی وا ار قرودها برای آوینت امسباسی بزرگتر را دربر می‌گیرد (رامیار و ضرغامی» ۱۳۹۶: ۴۵). بنابراین گاهی در مطالعات محیطی با مشاهداتی سروکار داریم که مستقل از یکدیگر نیستند و به نوعی وابستگی آن‌ها ناشی از موقعیت و مکان قرار گرفتن مشاهدات در فضای مورد مطالعه است؛ اینگونه مشاهدات» داده‌های فضایی نامیده می‌شوند و به دلیل وجود همبستگی فضایی بین آنها روش‌های معمول آمار کلاسیک برای تحلیل چنین داده‌هایی قابل استفاده نیست و لازم است به نحوی ساختار همبستگی داده‌ها در تحلیل آنها لحاظ شود. بنابراین اغلب روشهای معمولی آمار مبتنی بر استقلال و مشاهدات نمونه مستخرج از جامعه بنا شده‌اند» اما در عمل موارد زیادی وجود دارند که مشاهدات» مستقل نبوده و برحسب موقعیت قرارگرفتنشان در فضای مورد مطالعه به یکدیگر وابسته‌اند. اگر این وابستگی تابعی از فاصله بین موقعیت مشاهدات باشد و مشاهدات نزدیک به هم وابسته‌تر و مشاهدات دورتر از هم وابستگی کمتری داشته باشند اینگونه مشاهدات داده‌های فضایی نامیده می‌شوند (صادقی و شکریانی, ۱۳۹۵: ۳۵۲-۳۵۳). در اين چارچوب» ارتباط میان سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی با رویکرد فضایی ۸ مجله آمایش جغرافیایی فضا دوره ۰۱۱ شماره ۴ پیاپی ۰۴۲ زمستان ۱۴۰۰ سوباد ای ویو ۱ ادراکا جصی پیوندهای . کارای وایستگی مکانی شکل شماره ۳. چارچوب مفهومی اثرات تعلق مکانی جامعه و فرد بر تفسیرهای مختلف از پیامدهای رفتاری و زیست‌محیطی در این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق, روستاهای شهرستان رودبار با تعداد ۱۸ روستا و مجموع ۲۹۵۵ نفر جمعیت (براساس سرشماری سال ۱۳۹۵) می‌باشد. تعداد نمونه‌ها با استفاده از جدول مورگان» ۴۵۰ نفر تعیین شد. ابزار گردآوری داده‌ها در این پژوهش شامل: مطالعات کتابخانه‌ای برای جمع‌آوری اطلاعات مربوط به ادبیات تحقیق و سپس پژوهش‌های میدانی از طریق مشاهده و پرسش نامه بهره گرفته شد. طبقی برآورد صورت گرفته مقدار پایایی پرسش نامه برای شاخص‌های احساس تعلق مکانی ۰/۸۷۴ و برای شاخص‌های سرمایه اجتماعی ۰/۹۱۵ بر اساس آلفای کرونباخ بدست آمد. در این پژوهش برای پهنه‌بندی تعلق مکانی و سرمایه اجتماعی از روش میان‌یابی به روش کریجینگ استفاده شده است. به عبارتی روش تجزیه و تحلیل داده‌ها مبتنی بر آمار فضایی می- در پژوهش حاضر به منظور سنجش احساس تعلق مکانی روستاییان» از سه شاخص ادارکی,» کالبدی و عملکردی, و همچنین جهت سنجش سرمایه اجتماعی از شاخص‌های مشارکت اجتماعی,» اعتماد بین‌فردی و تعمیم‌يافته.» اعتماد نهادی» همبستگی اجتماعی» دانش بومی و آگاهی؛ شبکه‌های اجتماعی» امنیت» عضویت در شبکه‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی و رضایت از عملکرد نهادهای دولتی و خصوصی, استفاده شده است. لازم به ذکر است در تدوین شاخص‌های حس تعلق مکانی علاوه بر مطالعه‌ی پژوهش‌های متعدد از مطالعات صاحبنظرانی همچون فریتز استیل۱۹۸۱(۱)» پانتر۲ (۱۹۹۱» شامای"(۱۹۹۱)» زو(۱۹۹۵)» استفانویچ(۱۹۹۸)» بونیتوتو همکاران (۲۰۰۲) و سالواسن (۲۰۰۲) و نیز شاخص‌های سرمایه اجتماعی از مطالعه محمودی و همکاران (4)۱۳۹۵ بهره گرفته شده است. جدول زیر متغیرها امامی و همکاران | ارزیابی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی با رویکرد فضایی... ۹ چشم‌انداز (منظره) طبیعی روستا مانند موقعیت طبیعی روستا (دشتی» دامنه‌ای يا کوهستانی بودن)» وجود چشم‌انداز زیبای فرهنگی مانند معماری و آثار دیدنی و معابر زیبا وجود آب و هوای مناسب, فضای سبز نظیر جنگل و پارک آبشارها موقعیت قرارگیری روستا مخاطرات محیطی» تمایل به چهره ظاهری روستا مانند نوع بافت مسکونی (داشتن خانه‌های نوساز و بادوام)» خیابانها میادین و بازارها استانداردسازی مساکن (وجود تسهیلات مناسب در واحدهای مسکونی «گرمایشی, سرمایشی» نورگیری» روشنایی کافی»)» نوع مصالح» برخورداری از امکانات پستی و مخابراتی» دسترسی مناسب به اینترنت» برخورداری از سیستم جمع‌آوری زباله» برخورداری از شبکه بهداشتی جمع‌آوری و دفع فاضلاب» برخورداری از خدمات درمانی و بهداشتی» دسترسی به مدارس در مقاطع مختلف تحصیلی» وجود امکانات مناسب فرهنگی در روستا نظیر کتابخانه, وجود فضاها و امکانات مذهبی در روستا وجود امکانات ورزشی در روستا رضایت از دسترسی به خدمات و تغییر کاربری اراضی» گردشگری روستایی؛ تملک زمین کشاورزی» تملک واحد مسکونی» مالکیت ماشین‌آلات کشاورزی» تأمین نیازهای اساسی» رضایت از شغل و درآمد» وضعیت برخورداری از درآمد مناسب» ویژگیهای عرضه نیروی کار در روستا دسترسی به خدمات مالی و اعتباری (بانک, روحیه همکاری و کار گروهی» مشارکت در فعالیتهای عمرانی و بهسازی» مشارکت با اعضای شورای اسلا نی وتو مشنارگش 9 فحالیتهای:عام‌المتفعه روستاه مشارکت ذر در حل اختلافات بیق مردم روستا کمک فکری با مدیران محلی و ریش‌سفیدان روستا میزان اعتماد اعضای خانواده به یکدیگر میزان اعتماد به خویشاوندان» میزان اعتماد کشاورزان به میزان اعتماد به دولت, میزان اعتماد به شورای روستا میزان اعتماد به شورای حل اختلاف روستا امنیت در معابر روستا میزان وقوع جرایم» دسترسی به پاسگاه انتظامی و رضایت از آن جشنها و سوگواریها وابستگی به تبار و طایفه خاص, زبان و گویش محلی, قدمت خانوادگی افراد در سکونت گزینی» روابط و مناسبات خویشاوندی» روابط با سایر قومیت‌های ساکن در استان رضایتمندی از نمایندگان مجلس» رضایتمندی از دولت» رضایت از نهادهای سیاسی- اداری موجود عضویت در نهادهای موجود در روستا عضویت در انجمن‌ها صنوف اتحادیه‌ها و شبکه‌های بخش میزان روابط اعضای خانواده با یکدیگر» میزان روابط با خویشاوندان در روستا و خارج از روستا میزان ,روابط با ,غیرخویشاوندان (اهالی روّستا و دوستان» میزان تعامل با مدیران» کارشناسان و متخصصان آژانس‌های دولتی درگیر:با کار کشاورزی» میزان تعامل با ادارات و بخش‌های دولتی میزان استفاده از تجارب گذشتگان در فعالیت کشاورزی» میزان استفاده از روشهای بومی کشت و آیش محصولات. میزان آگاهی از دانش جدید کشاورزی» میزان آگاهی از برنامه‌ها و طرحهای ترویجی روستا و آثار و پیامدهای این برنامه‌ها میزان آگاهی از مسائل و مشکلات روستا میزان آگاهی از برنامه‌ها و طرحهای ترویجی آینده میزان استفاده از تجارب دیگران در زندگی و فعالیت منبع: ( :2002 بلق 6۲ 3002۵0010 :1998 ,5061200 :1995 ,۵ :1991 منقصقطک :1991 ومعاص2 :1981 ,عاعع5 2 ,5310۷696 به نقل از کاشی و بنیادی» ۰۱۳۹۲ ۴۹-۴۸؛ محمودی و همکاران» ۱۳۹۵؛ محمودی و همکاران» ۱۳۹۷) ۱۰ مجله آمایش جغرافیایی فضا دوره ۰۱۱ شمار ۰۴ پیاپی ۴۲ زمستان ۱۴۰۰ شهرستان رودبار با وسعت ۲۵۷۴ کیلومتر مربع دومین شهرستان استان گیلان به لحاظ وسعت است که از شمال به شهرستان رشت از جنوب به استان قزوین و از غرب به شهرستان فومن و استان زنجان محدود می‌شود. این شهرستان دارای ۴ بخش است: مرکزی شامل: رستم آباده رودبار» منجیل و لوشان همچنین دهستان کلشتر می‌باشد. بخش عمارلو شامل دهستان های: جیرنده و کلیشم می باشد بخش خورگام شامل دهستان های: خورگام و دلشک می باشد. بخش رحمت آباد و بلوکات نیز شامل دهستان های: بلوکات» رحمت آباد و دشتویل می باشد. یافته‌های توصیفی پژوهش نشان می‌دهد. ۵۱ درصد پاسخگویان مرد و ۴۹ درصد زن بوده‌اند. همچنین به لحاظ ویژگی- های سنی ۵ درصد در گروه سنی ۲۰-۳۵ سال» ۱۳ درصد در گروه سنی ۳۶-۵۰ سال و ۴۶ درصد نیز در گروه سنی بالای ۴۶سال بوده‌اند. وضعیت سواد و تحصیلات پاسخگویان بیانگر آن است که افراد.دارای تحصیلات سیکل با ۵۹ درصد. بیشترین تعداد و افراد دارای مدرک لیسانس و بالاتر با ۲ درصد. کمترین تعداد پاسخگویان را به خود اختصاص داده‌اند. توزیع پاسخگویان به لحاظ وضعیت شغلی نیز نشان می‌دهد» ۳۷ درصد کشاورز ۲۸ درصد خانه‌دار» ۸ درصد دامدار» ۲ درصد معلم» ۱۱ درصد دارای شغل آزاد و ۱۴ درصد نیز دارای سار مشاغل بوده‌اند. محل اشتغال ۸۳ درصد از نمونه‌های موردمطالعه روستای محل زندگی‌شان است. همچنین نتایج نشان داد» تمامی پاسخگویان دارای ملک شخصی از طریق مصاحبه با جامعه آماری مورد مطالعه» مهمترین مشخصه‌های ممتاز روستا و نیز مهمترین عوامل ناخوشایند مکان شناسایی و در ۱۵ مورد به شرح زیر دسته‌بندی شدند. امامی و همکاران | ارزیابی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی با رویکرد فضایی... ۱ جدول شماره ۲. مهم‌ترین مشسخصه‌های ممتاز و عوامل ناخوشایند مکان از نظر روستاییان موردمطالعه ۱ امکان کشت محصولات متنوع همچون توت فرنگی, آلوه فندق و ... مهاجرت جوانان روستا به شهرهای دیگر ۳ شرایط مناسب و مطلوب جهت پرورش دام و فعالیت دامپروری نبود گاز ۳ فروش محصولات دامی و کشاورزی هر ساله به کشاورزان کمیود آب در فصل کشاورزی بسرای آییساری ۴ برگزاری جشنواره توت فرنگی برای فروش محصول توت فرنگی ریختن زباله توسط گردشگران ۵ قرار گرفتن روستا در مسیر داماش و بطورکلی وجود شرایط مطلوب کم‌توجهی مسئولین به خواسته‌های مردم ۶ بهره‌مندی از اقلیم مناسب بیکاری جوانان و عدم وجود مشاغل مناسب در روستا ۷ وجود همسایگان خوب و قابل اعتماد راه نامناسب و دسترسی نامطلوب به مراکز شهرستان ۸ برخورداری از روحیه همیاری وکمک به یکدیگر در بین همسایگان ‏ فاصله زیاد تا مراکز شهری ٩ وجود غار دربند در رشی که سکونتگاه انسان‌های اولیه بوده است بوی نامطبوع نگهداری دام‌ها در روستا ۰ بهره‌مندی از طبیعت زیبا و جنگل‌ها و رودخانه‌های بکر نداشتن امکانات رفاهی و تفریحی مناسب و کافی ۱ وجود نیروی جوان و تحصیلکرده در روستا وضعیت اقتصادی نامطلوب و فراهم نبودن نیازهای ۳ دهیار و اعضای شورای فعال نبود امکانات ورزشی مناسب برای جوانان ۳ وجود افرادی که منجر به رونق روستاها شده‌اند (خانه‌های دوم) غدم.وجود داروخانه و امکانات درمانی در نزدیکی ۴ برگزاری دوره های مختلف آموزشی در روستا در زمینه‌های ‏ ۰" عدم وجود سیستم جمع آوری زباله و ایجاد بوی ۵ فعالیت صنایع دستی در بین زنان کمبود وسایل آموزشی در مدارس به منظور ارزیابی وضعیت سطح احساس تعلق مکانی جامعه موردمطالعه از آزمون [ تک نمونه ای یا تی تک گروهی بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق (جدول ۳) نشان می‌دهد میانگین نمره احساس تعلق مکانی مشاهده شده ۳/۱ با انحراف استاندارد ۰/۵ است که بطور معنی داری با نمره معیار (۳) اختلاف مثبت و معنی‌دار دارد. بدین ترتیب» با آگاهی از میزان احساس تعلق مکانی جامعه نمونه» به بررسی ملفه‌ها و شاخص‌های مکانی- فضایی (جغرافیایی) موّثر در آن می- در جدول زیر با در نظر داشتن ضریب اطمینان ۹۵ درصد و خطای ۵ درصد مقدار آماره آزمون 7 با درجه آزادی ۴۴۹ برای متغیر تعلق مکانی, ۱۱۹/۰۳۴ بوده است» بدین معنی که مقدار میانگین نمونه از مقدار میانگین آزمون بیشتر بوده است. مقدار آزمون ] با درجه آزادی برای متغیر سرمایه اجتماعی نیز ۱۶۹/۹۹۵ و بالاتر از میانگین نظری بوده است. در ین آناشسن‌مایر سرراهداتجماجی: قنانقسن وشایت از سنلگزد آیهادهای رسنی و غیورسعی یا اسیانگیی :3۵ مسر از سطح متوسط بوده است. سطح معنی داری شاخص‌ها کوچکتر از خطای ۸۵ می باشد. بنابراین» نتیجه می‌گیریم که حس تعلق مکانی و سرمایه اجتماعی در روستاهای موردمطالعه» متوسط به بالاست. ۹1۳ مجله آمایش جغرافیایی فضا دوره ۱۱ شماره ۴ پیاپی ۴۲ زمستان ۱۴۰۰ جدول شماره ۳. میزان تعلق مکانی و سرمایه اجتماعی در مناطق روستایی موردمطالعه براساس آزمون 1 اعتماد بین فردی و تعمیم يافته ۳۴۹ / ۶ ۲/۲۷۹۲ ۳/۳۷۵۵ اس اعی رضایت از عملکرد نهادهای رسمی در ها / 0۱ ۲/۵۲۴۶ ۲/۶۴۵۰ عضویت در شبکه‌ها و نهادهای 0۸ ۴۴۹ ملد ۳ ۲/۶۴۲۰ ۳/۷۶۴۶ توزیع فضایی تعلق مکانی نشان می‌دهد توزیع نتایج به صورت شمالی- جنوبی است و روستاهای مناطق مرکز به سمت جنوب غرب کم‌ترین دلبستگی و روستاهای شمال دارای بهترین وضعیت می‌باشند. در زمینه توزیع فضایی سرمایه اجتماعی نیز بهترین وضعیت را روستاهای واقع در قسمت مرکزی و کم‌ترین توزیع فضایی در قسمت جنوب غرب و تا شکل شماره ۵. توزیع فضایی تعلق مکانی در دهستان‌های دشتویل و رحمت‌آباد امامی و همکاران | ارزیابی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی با رویکرد فضایی... ۳ 357000 360000 363000 366000 369000 372000 375000 378000 381000 0 357000 360000 363000 366000 369000 372000 375000 378000 3810007 0 شکل شماره ۶. توزیع فضایی سرمایه اجتماعی در دهستان‌های دشتویل و رحمت‌آباد شکل شماره۷ نمایانگر الگویی از توزیع فضایی در هر یک از ابعاد سرمایه اجتماعی به صورت جداگانه است. همانطور که در شکل زیر نمایان است» سرمایه اجتماعی به:۷ شاخص» عضویت در شبکه‌های اجتماعی» اعتماد درون و بیرون گروهی, شبکه‌های اجتماعی, امنیت اجتماعی, رضایت عملکرد. دانش بومی و مشارکت دسته‌بندی شده است. در ادامه به صورت مجزا به تحلیل هر یک از این ۷ شاخص‌ها پرداخته شده است. در شاخص عضویت در شبکه‌ها و نهادهای دولتی» خصوصی و مردم‌نهاد» توزیع نتایج» قسمت مرکزی را نشان می‌دهد؛ بدین معنا که میزان عضویت در نهادهای موجود در روستا عضویت در انجمن‌ها صنوف اتحادیه‌ها و شبکه‌های بخش خصوصی در روستاهای چله‌بر مخشر لافندسرا پره» انارکول و خاصه کول به مراتب بهتر از توزیع فضایی شاخص اعتماد بین‌فردی و تعمیم‌یافته نیز به صورت شمالی- جنوبی و در قسمت مرکز به سمت جنوب و حدودی در شمال که شامل روستاهای لیسن» خرشک» شیرکوه» مخشر چله‌بر» لافندسرا و خاصه کول می‌باشد بهتر است. این بدین معنا است که میزان اعتماد اعضای خانواده به یکدیگر میزان اعتماد به خویشاوندان» میزان اعتماد کشاورزان به یکدیگر میزان اعتماد به مروجین جهاد کشاورزی» میزان اعتماد به دولت» میزان اعتماد به شورای روستا میزان اعتماد به شورای حل اختلاف روستا در روستاهای نامبرده به مراتب بهتر است و مردم الگوی فضایی شبکه‌های اجتماعی نیز حاکی از وضعیت مساعد در روستاهای بخش مرکزی به سمت جنوب است. همانند الگوی فضایی عضویت در شبکه‌های اجتماعی» در قسمت مرکزی این شهرستان» میزان روابط اعضای خانواده با یکدیگر میزان روابط با خویشاوندان در روستا و خارج از روستا میزان روابط با غیرخویشاوندان (اهالی روستا و دوستان)» میزان تعامل با مدیران» کارشناسان و متخصصان آژانس‌های دولنی درگیر با کار کشاورزی» میزان تعامل با ادارات و بخش‌های دولتی خارج از روستا میزان تعامل با نمایندگان در سطح استان به در زمینه شاخص امنیت که یکی از شاخص‌های بسیار مهم در زمینه سرمایه اجتماعی است» روستاهای قسمت ۱۴ مجله آمایش جغرافیایی فضا دوره ۰۱۱ شمار ۰۴ پیاپی ۴۲ زمستان ۱۴۰۰ شمال شهرستان شامل لیسن, خرشک و شیرکوه؛ از امنیت بالاتر در زمینه‌های وقوع جرایم» دسترسی به پاسگاه انتظامی و رضایت از آن و همچنین امنیت در معابر روستا برخوردار هستند. ۶ در زمینه شاخص رضایت از عملکرد بهترین وضعیت را روستاهای مرکزی و شمالی دارا هستند به عبارتی نتایج توزیع به صورت شمالی-جنوبی است. این بدین معنا است که روستاهای لیسن» خرشک» چره» مخشر چله‌بر, لافندسرا انار کول» پره و لایه از رضایت بیشتری نسبت به عملکرد سازمان‌ها و نهادهای خصوصی مرتبط با فعالیت کشاورزی که شامل پاسخگو بودن به نیازهای روستاییان و کشاورزان» ارائه خدمات با کم‌ترین هزینه به کشاورزان» احترام گذاشتن به روستاییان و کشاورزان و همچنین توجه کردن به اعتراضات و خواسته‌های مردم روستا است. برخوردارند. در عوض این وضعیت» روستاهای بخش جنوب غربی در این شهرستان که شامل روستاهای جازم کل, نصفی» کیاآباد و شیرکوه می‌باشد از این وضعیت رضایت ندارند. توزیع فضایی شاخص دانش بومی بیانگر این موضوع است که تنها در یک نقطه بسیار کوچک در قسمت مرکز که حول روستاهای پره و لافندسرا است به آقن توجه شده است و همچنین توزیع فضایی این شاخص در قسمت جنوب غرب که روستاهای جازم‌کل» خاصه کول» نصفی و کلایه است بسیار ضعیف است. توزیع فضانی فاص مشا ر کت نیرنشان می‌دهد قبهاز نکدای در قسست قمال قه رسای ,فرشکت را قامل می‌گردد عملکرد خوبی را در اين زمینه داشته است. در این روستا مردم روستا ارتباط بیشتری با یکدیگر برای رفع مشکلات روستا همکاری با مسئولین و ریش سفیدان» همکاری با یکدیگر در مراسم‌های سرور و مذهبی» انجام شکل شماره ۷. توزیع فضایی شاخص‌های سرمایه اجتماعی در دهستان‌های دشتویل و رحمت‌آباد امامی و همکاران | ارزیابی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی با رویکرد فضایی... ۵ شکل شماره ۸» نمایانگر الگویی از توزیع فضایی در هر یک از شاخص‌های تعلق مکانی به صورت جداگانه است. همانطور که در شکل زیر نمایان است» تعلق مکانی به ۳ شاخص» عملکردی, ادراکی و کالبدی دسته‌بندی شده است. در ادامه به صورت مجزا به تحلیل هر یک از این ۳ شاخص پرداخته شده است. * در ارتباط با شاخص عملکردی تعلق به مکان» توزیع فضایی در قسمت‌های شمالی مطلوب‌تر است و پس از آن بخشهایی در مرکز» جنوب شرقی و غرب شهرستان مطلوب است. بدین گونه که مردم روستاهای لیسن» خرشک» شیرکوه» نصفی» کیاآباده پره» انار کول, رشی» حاجی‌ده و حاجی شیرکیا از وضعیت محیطی روستای خود رضایت در زمینه شاخص ادراکی نیز روستاهای واقع در شمال شهرستان همچون لیسن» شیرکوه, خرشک و پس از آن روستاهای انارکول و مخشر علاقه بیشتری به محل زندگیشان داشته و تمایل کمتری به ترک مکان خود را دارند. در زمینه توزیع فضایی شاخص کالبدی نیز تنها در قسمت شمالی که روستای خرشک را در برمی‌گیرد» اهالی از شکل شماره ۸. توزیع فضایی شاخص‌های تعلق مکانی در دهستانهای دشتویل و رحمت‌آباد نقشه‌های زیر لکه‌های سرد و داغ را در سطح شهرستان رودبار نشان می‌دهند. نتایج این تحلیل بیانگر این موضوع است که احساس تعلق مکانی در تمام مناطق روستایی مورد مطالعه خنثی است. در زمینه سرمایه اجتماعی نیز بهترین روستاها براساس نقشه‌های لکه‌های سرد و داغ مربوط به روستاهای مرکزی شهرستان (انارکول» چله‌بر و مخشر) است. ۱۶ مجله آمایش جغرافیایی فضا دوره ۰۱۱ شمار ۰۴ پیاپی ۴۲ زمستان ۱۴۰۰ 0 الگوی فضایی حس تعلق مکانی در دهستان های دشتویل و رحمت آباد بر اساس مد لکهه های داغ شکل شماره ٩. الگوی فضایی تعلق مکانی در دهستان‌های دشتویل و رحمت‌آباد براساس روش لکه‌های داغ 3300 0 3750002 372000 369000 366000 363000 360000 357000 354000 1 1 ۳ : 1 1 1 1 ها 1 09 الگری فضایی سرمایه اجتماعی در دهستان های دشئویل و رحمت آباد بر اساس مند لکه های داغ ! 354000 357000 360000 363000 366000 369000 372000 378000 378000 0 شکل شماره ۱۰. الگوی فضایی سرمایه اجتماعی در دهستان‌های دشتویل و رحمت‌آباد براساس روش لکه‌های داغ در ادامه میزان اثرگذاری شاخص‌های تعلق مکانی بر سرمایه اجتماعی در منطقه موردمطالعه مورد بررسی قرار گرفته امامی و همکاران | ارزیابی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی با رویکرد فضایی... ۷ است. همانطور که جدول ۴ نشان می‌دهد. هرچه ضریب بتا (13612) و مقدار ] بدست آمده بزرگتر و سطح معنی داری کوچکتر باشده بدین معنی است که متغیر مستقل تأثیر زیادی بر متغیر وابسته دارد. همچنین براساس ضریب تعیین 12 ۱ درصد از واریانس سرمایه اجتماعی در خانوارهای روستایی مورد مطالعه» توسط ۳ بعد عملکردی» ادراکی و محیطضی جدول شماره ۴. میزان اثرگذاری شاخص‌های تعلق مکانی بر سرمایه اجتماعی در روستاهای موردمطالعه شاخص‌های تعلق مکانی . ضریب رگرسیونی . ضریپ رگرسیونی . مقدار ]1 سطح معنی داری . ضریب تعیین شاخص‌های عملکردی» ادراکی و کالبدی تعلق مکانی به عنوان متغیر مستقل و سرمایه اجتماعی به عنوان متغیر وابسته وارد مدل شد. بر همین مبنا همانطور که نتایج جدول ۷ نشان می‌دهد براساس ضریب بتا (8613) و سطح معضی داری شاخص‌های ادراکی» کالبدی و عملکردی به ترتیب تأثیر قابل توجهی بر میزان سرمایه اجتماعی خانوارهای موردمطالسه داشته است. بطوریکه ضریب بتا (۳61۵) نشان می‌دهد. بعد ادراکی با بتای ۰/۵۵۰ بیشترین میزان تأثیر را بر متغیر وابسته دارد. بر این اساس می‌توان گفت» یک انحراف استاندارد در بعد ادراکی» میزان سرمایه اجتماعی را به میزان ۰/۵۵۰ انحراف استاندارد افزایش می‌دهد و بالعکس. میزان تأثیرگذاری بعد کالبدی نیز به همین ترتیب قابل تبیین است؛ یعنی یک انحراف استاندارد در اين متغیر» میزان سرمایه اجتماعی را به میزان ۰/۴۳۹ انخراف استاندارد افزایش می‌دهد و بالعکس. میزان تأثیرگذاری بعد عملکردی نیز به همین منوال در رتبه سوم قرار گرفته انحراف استاندارد در این متغیر سرمایه اجتماعی را به میزان ۰/۲۶۷ انحراف استاندارد افزایش می‌دهد و:بالعکس. طی چندین دهه گذشته, الگوی مدیریتی حاکم بر کشورهای درحال توسعه به ویژه کشور ما تمرکزگرا بوده است» که از جمله مهمترین چالش‌ها در این راستا توجه نکردن به سرمایه اجتماعی روستاییان است. اندیشمندان معتقدند در صورت فقدان سرمایه اجتماعی» مشارکت و برنامه‌ریزی از پایین به بالا هیچ شانسی برای موفقیت برنامه‌های توسعه روستایی وجود ندارد. در همین راستا و با توجه به روند جهانی شدن و تضعیف نقش دولت‌های ملی» مفهوم سرمایه اجتماعی, به عنوان راه حلی اجراشدنی در سطح اجتماعات محلی برای مشکلات توسعه مورد توجه سیاست‌گذاران و مسئولان سیاست اجتماعی قرار گرفته است. حس تعلق مکانی که با سطحی از معنای محیطی مشخص می‌شود» در ارتقای سرمایه اجتماعی روستاییان موّثر بوده و بعبارتی مطالعات حاکی از پیوند بین این دو متغیر است. در پژوهش حاضر یافته‌ها نشان داد براساس ضریب تعیین 72 ۷۸/۱ درصد از واریانس سرمایه اجتماعی در خانوارهای روستایی مورد مطالعه» توسط ۳ بعد عملکردی» ادراکی و محیطی تعلق مکانی قابل تببین است. ضریب بتا (86182) نیز حاکی از آن است که شاخص ادراکی تعلق مکانی با بتای ۰/۵۵۰ بیشترین میزان تأثیر را بر سرمایه اجتماعی روستاهای مورد مطالعه داشته است. بر این اساس می‌توان گفت» یک انحراف استاندارد در بعد ادراکی» میزان سرمایه اجتماعی را به میزان ۰/۵۵۰ انحراف استاندارد همچنین با استفاده از روش کریجینگ این نتیجه بدست آمد که توزیع فضایی دلبستگی به مکان به صورت شمالی- جنوبی است و روستاهای مناطق مرکز به سمت جنوب غرب کم‌ترین دلبستگی و روستاهای شمال دارای بهترین وضعیت ۱۸ مجله آمایش جغرافیایی فضا دوره ۰۱۱ شمار ۰۴ پیاپی ۴۲ زمستان ۱۴۰۰ می‌باشند. در زمینه توزیع فضایی سرمایه اجتماعی نیز بهترین وضعیت را روستاها در قسمت مرکزی و کم‌ترین توزیع فضایی در قسمت جنوب غرب و یه حدودی نیز در قسمت جنوب شرقی واقع شده است. نقشه‌های لکه‌های سرد و داغ در سطح شهرستان رودبار نیز بیانگر این موضوع است که احساس تعلق مکانی در کلیه نقاط روستایی مورد مطالعه خنشی است. در زمینه سرمایه اجتماعی نیز بهترین روستاها براساس نقشه‌های لکه‌های سرد و داغ مربوط به روستاهای مرکزی شهرستان (انارکول» چله بر و مخشر) است. این پژوهش با مطالعات افرادی چون رامیار و ضرغامی در سال (۱۳۹۶) زنگنه و همکاران (۱۳۹۳)» رهنما و رضوی (۱۳۹۰)» سوینی او همکاران (۲۰۱۴) دالاگو او همکاران در سال ۲۰۰۹ و توزیع فضایی در هر یک از ابعاد سرمایه اجتماعی به صورت جداگانه نیز بیانگر این موضوع است که در شاخص‌های عضویت در شبکه‌ها و نهادهای دولتی» خصوصی و مردم‌نهاد. شبکه‌های اجتماعی» رضایت از عملکرد. دانش بومی» روستاهای واقع در قسمت مرکزی شهرستان رودبار بهترین عملکرد را دارا می‌باشند. در زمینه شاخص‌های اعتماد بین فردی و تعمیم يافته به صورت شمالی-جنوبی و باز هم در مرکز از سایر مناطق بهترین وضعیت را دارد. شاخص‌های امنیت و مشارکت نیز در قسمت شمال بهترین عملکرد را دارا می‌باشد. تعلق مکانی نیز به ۳ شاخص؛ عملکردی» ادراکی و کالبدی دسته‌بندی شده است. بررسی‌های بیانگر این موضوع است که در ارتباط با شاخص عملکردی تعلق به مکان» توزیع فضایی در قسمت‌های شمالی مطلوب‌تر است و پس از آن بخشهایی در مرکز» جنوب شرقی و غرب شهرستان مطلوب است. بدین گونه که مردم روستاهای لیسن» خرشکه» شیر کوه» نصفی, کیاآباده پره» انارکول؛ رشی» حاجی‌ده و حاجی شیرکیا از وضعیت محیطی روستای خود رضایت بیشتری داشته‌اند. در زمینه شاخص ادراکی نیز روستاهای واقع در شمال شهرستان همچون لیسن» شیرکوه» خرشک و پس از آن روستاهای انارکول و مخشر علاقه بیشتری به محل زندگیشان داشته و تمایل کمتری به ترک مکان خود را دارند. در زمینه توزیع فضایی شاخص کالبدی نیز تنها در قسمت شمالی که روستای خرشک را در برمی‌گیرد؛ اهالی از وضعیت کالبدی به نسبت سایر برابر مطالعه, تعلق به مکان در بین خانوارهای روستایی عامل مهمی در شکل‌گیری پایه‌های ارتباطی استفاده‌کنندگان و محیطزیست می‌باشد که منجر به ایجاد محیط‌های با کیفیت در مناطق روستایی خواهد گردید. این حس می‌تواند زمینه مساعدی برای ایجاد دموکراسی مشارکتی فراهم سازد و اجرای برنامه‌های مختلف اقتصادی و اجتماعی را در اجتماع محلی با توفیق چشمگیری همراه کند و کیفیت زندگی را بهبود بخشد. بعبارت دیگر مفهوم حس تعلق مکانی در میزان و نع روابظ بین افزاد جامعه تأئیز می‌گذارد ز این راکطل در #لره‌های اجتماعر#گه به‌مکان خاضی اختضاض دازنده بات بنا یه اظهاز تویسنده مسئول:: این سقالهحامی سای نذاشته اس امامی و همکاران / ارزیابی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی با رویکرد فضایی... ۹۹ 0 افتخاری» عبدالرضا؛ سجاسی قیداری» حمدالله؛ عینالی» جمشید (۱۳۸۶) نگرشی نو به مدیریت روستایی با تأکین بر نهادهای تأثیرگذار» فصلنامه روستا و توسعه سال ۱۰ شماره ۰۲ صص. ۰۱-۳۱ ۲ افتخاری» عبدالرضا؛ محمودی. سمیرا؛ غفاری» غلامرضا؛ پورطاهری» مهدی (۱۳۹۴) تبیین الگوی فضایی سرمایه اجتماعی در توسعه پایدار روستایی مورده روستاهاتی استان خراسان رضوتی, فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی سال ۴ شمازه ۸۱ صضص. ۳) افراخته» حسن و حجی‌پور» محمد (۱۳۹۳) انباشت سرمایه و اقتصاد فضا در ایران» فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی» سال ۴) بیدختی» امین و شریفی» نوید (۱۳۹۱) بررسی رابطه بین رونق گردشگری و سرمایه اجتماعی در مناطق ساحلی دریای خزر» فصلنامه مطالعات مدیریت گردشگری,» سال ۷ شماره ۰۱۷ صص. ۰۱۲۰-۱۲۵ ۵) پرتوی» پروین (۱۳۹۴) پدیدارشناسی مکان» تهران: انتشارات پدیدارشناسی مکان. ۶) جباری» حبیب (۱۳۸۴) رویکردهای اجتماع محور در برنامه‌های کاهش فقر فصلنامه رفاه اجتماعی سال ۵ شماره ۰۱۸ صص. ۷) جوان فروزنده, علی و مطلبی» قاسم (۱۳۹۰) مفهوم حس تعلق به مکان و عوامل تشکیل‌دهنده آن» هویت شهر سال ۵ شماره ۸ رامیاره رضا و ضرفامی آسماغیل (۱۳۹۶) تأثیر دلسکوی ب مکیهیر سرمانتاجتماعی در محیطهای مفترکن,همسمایگی مطلالند موردی: مجتمع مسکونی نور در تهران» فصلنامه مطالعات شهری, شماره ۰۲۳ صص. ۰۳۹-۵۲ ٩) رضوانی» محمدرضا و احدی علی (۱۳۸۸) مکان"و نش افرهنگ.در شکل‌گیزییآقویت مکانی, فصلنامه تحقیقات فرهنگی, ۰ رهنما محمدرحیم و رضوی,» محمد حسن (۱۳۹۱) بررسی تأثیر حس تعلق مکانی بر سرمایه اجتماعی و مشارکت در محلات شهر مشهد. نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی» دوره ۰۱۷ شماره ۰۲ صص. ۲۹-۲۶ ۱ زنگنه یعقوب؛ حسین‌آبادی» سعید؛ نبی‌پور» رضا (۱۳۹۳) تنیز تعلق مکانی:و سرمایه اجتماعی بر بهسازی مشارکتی محلات قدیمی. نمونه موردی محله سرده سبزوار» مجله پژوهش و برنامه‌ریزی شهری» سال ۵» شماره ۰۱۹ صص. ۰۱۱۱-۱۲۸ ۲" صادقی» خدیجه؛ طولابی‌نژاده مهرشاد؛ قنبری» سیروس (۱۳۹۷) تحلیل اثرات کشت زعفران بر حس تعلق مکانی خانوارهای روستایی مطالعه موردی: دهستان رشتخوار» مجله آمایش جغرافیایی فضا سال ۸ شماره ۰۲۸ صص. ۰۵۱-۶۵ ۳ . صادقی, رسول و شکریانی, مخسن (۱۳۹۵) تحلیل نوسانات فضایی تأثیر توسعه بر مهاجرت داخلی- بین شهرستانی در ایران» مجله توسعه محلی روستایی - شهری» دوره ۸ شماره ۰۲ صص. ۰۲۴۵-۲۷۰ ۱۴ عبداللهیان» حمید؛ شریعتی» شیما؛ شوشتری زاده الهام (۱۳۸۵) اندازه‌گیری عملکرد مدیریت روستایی در ایران براساس عوامل تأثیرگذار بر فرآیند مدیریت در روستاهایی ابران» فضلنامه مدرس علوم آنسانی» دوره ۰۱۰ صص. ۲۲۷-۲۶۷ ۱۵ فلاحت» محمدصادق (۱۳۸۵) مفهوم حس مکان و عوامل شکل دهنده آن» نشریه هنرهای زیبا شماره ۰۲۶ صص. ۶۶- ۱۶ قربانی» مهدی؛ راسخی» ساره؛ کرمی» آزاده (۱۳۹۶) تحلیل خصوصیات ساختاری سرمایه اجتماعی در استقرار مدیریت اجتماعمحور روستایی (مورد مطالعه: شهرستان ریگان» استان گیلان)» فصلنامه پژوهش‌های روستایی» دوره ۸ شماره ۲» صص. ۷ کاشی» حسین و بنیادی» ناصر (۱۳۹۲) تبیین مدل هویت مکان- حس مکان و بررسی عناصر و ابعاد مختلف آن» نشریه هنرهای زیبا- معماری و شهرسازی» دوره ۰۱۸ شماره ۰۲ صص. ۴۳-۵۲ ۱۸ محمودی» سمیرا؛ رکن‌الدین افتخاری» عبدالرضا؛ غفاری» غلامرضا (۱۳۹۵) بومی‌سازی شاخص‌های سرمایه اجتماعی در مناطق روستایی ایران» فصلنامه پژوهش‌های روستایی» دوره ۰۷ شماره ۴» صص. ۶۱۸-۶۴۳ ۱۹ محمودی» سمیرا؛ یاسوری» مجید؛ امامی» سیده فاطمه (۱۳۹۷) تحلیل مکانی- فضایی عوامل موّثر بر حس تعلق مکانی (نمونه موردی: روستاهای کردنشین» بخش رحمت آباد و بلوکات» شهرستان رودبار)» فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی روستایی, ۳۰ مجله آمایش جغرافیایی فضا دوره ۰۱۱ شمار ۰۴ پیاپی ۴۲ زمستان ۱۴۰۰ ۰) . مدیری» آتوسا و ادهمی» قاسم (۱۳۹۴) تبیین فضاهای عمومی در ارتباط با سرمایه اجتماعی (مطالعه موردی: شهر آمل)» فصلنامه مطالعات توسعه‌ی اجتماعی- فرهنگی» دوره ۳ شماره ۴» صص. ۰۱۸۵-۲۱۲ ‎ )۱‏ مطیعی لنگرودی» سیدحسن؛ خسروی‌مهر» حمیده؛ طورانی» علی (۱۳۹۳) اثرات روابط اقتصادی شهر و روستا بر وضعیت اجتماعی و اقتصادی سکونتگاه‌های روستایی مورد: دهستان چهل‌چای در شهرستان مینودشت» فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه ‏۲۳۲( نقدی» اسدالله؛ وحدت سلمان؛ سجادزاده» حسن (۱۳۹۵) نقش سرمایه‌های اجتماعی در دلبستگی به مکان در محلات سنتی (نمونه موردی: محلات شهر همدان)» مطالعات جامعه شناختی شهری» سال ۶ شماره‌ی ۰۱۸ صص. ۵۲-۲۳ ‏1 ععهاأم ,عصاع 06105 دسا (2014) ,1 مده‌کاعل 6 بط ,02اقصط0ل عه بش۸ مصقصمقط-۸۵ (23 ,03 ,۷۵1.23 وجاع500 لس ۶ لفد 70 ,5/عز کاصجهم دس وتنام تفدمناه اه طاا از 200 ‏۲۹:01 06۳0060 مه 100668 (2002) ,2 ,805065 6۶ ۳۰ ,3078373 6 .3 و0اننق802 (24 ۵ 0۶ ه نکاصع ص60۷ صقطای صز ماد مممطمططعنهد فص نی خصعصص رصع +00.1 ,۷۵1.988 ,21300108 ۲۳۳۵0 وصه عمعکلوصق1 معصمط ۵۶ چات عطا ۳ 5۳037 ‏6 فص امعصط‌هانه ععهام دع6ع0 منطعدم‌خهله عط1 (2007) ۰ مفصمصرقط 2 .ی ,570 (25 ‏۷( 60160 که "انم عصنصسط؟ صز ععص‌ناندهی فوصد عصنم0 (2009) 2۰ 6 ,800 6 بط ,0210/6 (26 ‏.۸ ,3/107830 +6 .3 ,3/0100 ۵4 ۷۷۰ ,عع0ظ 6 .3 ,روالعصناهدک 2 .0 .0 ,ق2600 +2 بل ,صعقلله1 (27 که 00021505 ۸ نواهکد5 36۳۵۵۵ وصه ملقازصه) لقنمک ماصعصحط‌هاک۸ م2136 دم وم[مل۸4 (2009) 0 - 00.148 ,۷۹144 بافط 25 نم حصم0 7 م۸ ,کع هام0 13 ‏13007121 فصه 3066066 م0 ۳۲ تععول2 که عصنصد/2 (2001) .2 مطصمکگفاعتی (28 ۰ -00.5 ۷7۵1.21 ,8 010لر ۳ ها دهد و۳ ۵۶ ص30 ,رهم۲005 ‏ععقام ۶ ۳۵16 156 (2010) .17 مصعصق0 261 3/3 2 بت تن 6 ۸.3 3/0 2 .8 736۵۵062 (29 ۶ لقص70 ,135 دنام نهادعصصمحنصم. وصفلدعط هن خصعصط‌هااد ععهام فصه بندع1ز ‏6 200 ۳0۲۳ 7۵020 هنز هصنه -۷۵[1 ص200 (3984) 1۰ ,تعلوزع0ی ی یک بط ,16۳۵206 (30 -00.541 ,۷۵1.49 ورع0[منضه5 لدسط عناوم عصناکد‌ دم فصه کحماهنوصز عا م3 +کععتتصحصصهم ‏6۰ :100006 60009 1 معصتلهه بان که اه 6ط1 (2006) ۰ موفصق1 (31 ‏211206۲ ععهام هه 1۵01660۲ عسکزه[ ام ععمم از ۵ط1 (2013) ما ۷ مصعط5 6 .1.1 بععاآ (32 70۵1 رفعاحهم صقطای هز کهمل حنعطا عصفمانه کاعندونادعی۳ ۳۵۵ ۳06066 نوله وم صمنافصتاععل ‏لدسحانه ,اصعصط‌هاند ععهام ۵۶ علم عط1 عنام عاممعم ععاهه ۲۵ کوه/۷ (2005) 363 مفعل 1.0 (33 00.381-35 ,۷۵1.25 ,201087 لها عمط ۶و ص30 مکعن 0وممطوطداونعد فصه متعازصی ‏6 :58و0۵ 06016-01366 ۵۶ کدمزعصعصنل ۳۵ که واه فص صعنلفم] (2013) 3/۰ مفل1.2 (34 0043-53 ,۷۵1.36 ,زع10مطل رد2 ماع ص۳۳0 ۵۶ تعصس 30 ملعنصی لعسطلنه ۵۶ 71۵16 ‏لهن0ه50 درز ع[۵ عاز فصه خصعصسف‌هاند ععقام وانصصحصم0 (2014) .0.0 ,ما2 جم .37 ,وا قط380 رک3 40 ک006طاع/2 ,و1560 صز دععصد‌بف۸ خصعصط‌هن۸ ععول2 ع۵۵ط 10 ماصعصمماع۷عل نمی ‏,(0178305) وعنلند5 ادعصسم10ع 106 لهصمنزی3 عک معط ۵۳ عاص) داوانهخصت] علاهم0 310۳ ر36 0 (1060775) ععنلونن5 ععد 7700 ۶ لدسحات 1۵۶ ع0اصع0 [مد ناه 136 5 وزهجنصتا علاع 310 عطا وصه لمازصه) آهنمو5 وصه 21266 ۵۶ ععدعک (2009) .ر6ه اد ط) وصاعد0) ه نهیم 8720167 ,5065 770۵86 فصه آمسعات 1۵۳ عدع0 آم دمص عاصا مهم اعد زانط 13506 ‏:6 ۵۵ کصمنانو02 حلعتو‌ع۶ع۳ عسصنصنهاهنم/2 (2005) بط .0 ,فصقنل[ز/۷۷ 60 .۳ .36 ,33167802 (37 ,۵125 و8 25010 ماع ص۳0 ۵۶ نمص 30 ,ککع عم عنکتاصعن5 فصه خطعمط) ۵۶ چاز 1 ‏۸ نصمنا۸ ع نف 0۳ لعازطه6 آهنمم5 اوصه امعصط‌هاک۸ م21 ۶و ععدعناگهاآ (2003) ۸ .34 مصماوه2 (38 06 168006 2120۵1 0۶ دزفعطا 5 عاققد بکوت۸۵2 ۷۷:1۵ آهمماه1< عصس تک که جوندگ5 3 ع 700 3/0650 0۶ زد نت مصع 3۳0 601 3/2020 0ص ‏,00 ,16318 120086206 ,50366 صقطاجی ۵۶ معتععل عطا صز صمناصنن 2 (3991) .7 ,تعاس2 (39 امامی و همکاران / ارزیابی ارتباط بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی با رویکرد فضایی... ۳ 7 ۶ اصعصطهااه ععهام فصه ختصعطا۸ (2016) .۸ ,۷۷۵۵۶610 .2 مانمزط 6 ۷۰ متقفط (40 ۵1 200 655 2/3760 ,ط2000 1۵۳ 1۳60۳4 ۸ نکنه‌نطامدعمعع مص0ت7 (3997) ۵ 8 ملعد5 رل4 ۰ 20 ,عالدطع۷۷ 50366 بم 2166 ۵۵ (ل۳هع۶ع3 ,2106 که ومصمله/2 عط1 (2002) .2 مصع5ع 521 (42 بط .08 ۰۵۰۵/0۳41 ۷۶۷//: ۳0 > ,2003 3/60 12 :2003 70۵1 ,برع ام کم اعد هه ما صمشسطتحطصی مزع ما مدع مصعطام 15۵ ر3982) .0 ممصفعک ر43 00.119 ,2 ۷۵1۰ و8 10م رقم نما صعصد 60 01 060601087 دنه عانطنه 6 آهامعصدوح یط عمط معلنهمند ۸ (1996) 0 مطمصعع5 رف4 0 ,860107 ,15726 ماصعصعق 02 ماه هه نعععام ۶و معصعک (991ل) .ک منقصقطاک ر45 6 فص عمعام ۶و ععصعد اعاص100دم (2012) .8 مقاا20 6 1 مقلدتقه۷۷ 6۶ کل منصنه‌5 (46 -00.124 ,۷۵1.104 ,قصنصص21 متا وصه 1200506 مععدعاصذ تلود عط) که کصمنام‌ع 06۳ ع نت20 681 :830500 ,216 که ععصع5 6ط1 (ر1981) 3۰ معلععاک (47 ,06 50276 ۱۵ اه نععوا2 طانم کمعاصام ۳ مزع 236006010 (0998) سل با نمصدگعاک (48 ,5000108 [۳۳۵ ,عاهای م10 عطا ۶و ۲۵16 عطا وصه صمناصعصی لعانزصی آمنممک (3999) ۳۰ متعصح ۷۷ (49 ۰ 20 بعازدط ۷۷ ععد 52 6 ععق 21 0۳۵ طلجم‌ع ۵ ص106 فصه ما2 ۶و ععدعک (0995) ۰٩ منه2 (50 ب هه /ک 3۳ / 95/6005 7-۳ ۲۸43 /ه نع ی ن ,ه اک ۷ // :0 > :2003 3/80 12 :2003

مفهوم حس تعلق مکانی در میزان و نوع روابط بین افراد جامعه تأثیر می گذارد و این رابطه در گروه های اجتماعی که به مکان خاصی اختصاص دارند، باعث افزایش سرمایه های اجتماعی و اعتماد آنان می گردد. هدف از پژوهش حاضر، تحلیل فضایی رابطه بین سرمایه اجتماعی و تعلق مکانی در مناطق روستایی شهرستان رودبار است. این تحقیق از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد توصیفی- تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق، روستاهای استان گیلان واقع در شهرستان رودبار با تعداد 18 روستا و مجموع 2955 نفر جمعیت می باشد. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. تعداد نمونه ها با استفاده از جدول مورگان، 450 نفر تعیین شد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که توزیع فضایی تعلق مکانی به صورت شمالی- جنوبی است و روستاهای مناطق مرکز به سمت جنوب غرب کم ترین حس تعلق و روستاهای شمال دارای بهترین وضعیت می باشند. در زمینه توزیع فضایی سرمایه اجتماعی نیز بهترین وضعیت را روستاهای واقع در بخش مرکزی و کم ترین توزیع فضایی را عمدتاً جنوب غرب شهرستان و بخشهایی از جنوب شرقی را دربر می گیرد. یافته ها نشان داد، براساس ضریب تعیین R2، 1/78 درصد از واریانس سرمایه اجتماعی در خانوارهای روستایی مورد مطالعه، توسط 3 شاخص عملکردی، ادراکی و محیطی تعلق مکانی قابل تببین است. ضریب بتا (Beta) نیز حاکی از آن است که، شاخص ادراکی تعلق مکانی با بتای 550/0 بیشترین میزان تأثیر را بر سرمایه اجتماعی روستاهای مورد مطالعه داشته است. با این وصف می توان گفت، تعلق به مکان در بین خانوارهای روستایی عامل مهمی در شکل گیری پایه های ارتباطی استفاده کنندگان و محیط زیست می باشد که منجر به ایجاد محیط های با کیفیت در مناطق روستایی خواهد گردید. این حس می تواند زمینه مساعدی برای ایجاد دموکراسی مشارکتی فراهم سازد و اجرای برنامه های مختلف اقتصادی و اجتماعی را در اجتماع محلی با توفیق چشمگیری همراه کند و کیفیت زندگی را بهبود بخشد.

438694

واژه‌های کلیدی: رسانه‌های جمعی, شهروندی» فرهنگ شهروندی» شبکه‌های اجتماعی مجازی.  ۰ فصلنامه علمی- پژوهشی علوم اجتماعی» دوره ۱۳ شماره ۴ - شماره پیاپی ۴۷» زمستان ۱۳۹۸ لازمه حل مسائل شهری» بحران‌های شهرنشینی و اصلاح رفتار شهروندان» وجود یک فرهنگک مناسب شهروندی و شهرنشینی است» که این مقولات جز پایه‌ها ی اساسی و دوام شهری می‌باشند و همه اجزای یک زندگی شهری باید با در نظر گرفتن نقش فرهنگک در مناسبات اجتماعی شهر تأسیسات شهری,» نظام حمل و نقل» کالید شهر و کاربردهای شهری سعی کنند تعادل لازم را بوجود آورند (شربتیان» ۱۳۸۷: ۱۲۰--۱۲۲). مفهوم شهروندی را می توان در مجموع جز مفاهیم جدیدی دانست که با زندگی برخاسته از تجدد و فرهنگک انسان اجتماعی در هم آمیخته است. شهروندی ارتباط بسیار وسیعی با مفاهیمی چون جامعه مدنی» دموکراسی و حاکمیت خوب دارد. جامعه مدنی و تحقق نهادهای مدنی» در مجموع تجربه عقلانی و موفق بشری است که منجر به مشارکت قانون مند و توسعه سیاسی - اجتماعی شده و در نتیجه» زمینه پیشرفت در حوزه اقتصاد و فرهنگ و تمدن را برای جوامع به وجود آورده است (شیانی» ۱۳۸۱: ۰ به نقل از قنبری و دیگران» ۶۹۵ شهروندی یکی از شاخص‌های مهم پیشرفت و توسعه یافتگی کشورهاست. یکی از ابعاد مهم شهروندی» فرهنگک شهروندی است. اصولا شهروندی بدون عنایت به مقوله فرهنگک قابل تصور نیست. ایجاد» گسترش و تعمیق فرهنگ و اخلاقیات شهروندی می‌تواند گره گشای بسیاری از مسائل شهری.و:اجتماعی باشد که کشورهای در حال توسعه با آن مواجه اند (همتی و احمدی: ۱۳۹۳: ۱۳۹). شهووانلای یکثهسازه/اجتماعی|العت#ذر نتیجه تابعی از بستر اجتماعی و زمینه فرهنگی جامعه خود است. از اینرو با توجه به تنوع و تفاوت فرهنگگ‌ها ما با معانی فرهنگی متفاوتی از شهروندی مواجه امروزه مفهوم شهروندی با مفهوم و نگرش آن در گذشته بسیار امتفاوت است و حقوق شهروندی دارای حوزه‌های مختلفی است. چنانچه در کنار حقوق مدنی» سیاسی و اجتماعی» خقی نیز به نام حقوق فرهنگی وجود دارد. از این روه شهروندی فرهنگی در یک بیان واضح ناظر به تأمین حقوق فرهنگی شهروندان است (فرجی» ۱۳۸۹: ۴۸۸). تحولات چند دهه اخیر در مسیر اهمیت یافتن افرهنگ و فرهنگی شدن اعرصه‌های سیاسی؛ اجتماعی و اقتصادی است. از اين رو فرهنگی شدن شهروندی نیز امری اجتناب ناپذیر شده است. شهروندی مقوله ای منتزع یا جدای از «فرهنگ شهروندان» نیست. برای داشتن شهروندی فعال» باید مولفه‌ها و معنای"شهروندی برخواسته و با ملاحظه فرهنگک شهروندان باشد نه صرف ملاحظات حقوقی يا تأکید یکسویه بر آرمان‌های ایدئولوژیک (هاشمیان فر و گنجی» ۱۳۸۸: ۲۷). بنابراین امروزه دیگر بحث از شهروندی محض نیست و فرهنگک شهروندی نیز مورد توجه قرار دارد. فرهنگک شهروندی متأثر از سازهای انسان ساخت و جمعی است که الزاماتی را در قالب ارزش‌ها و هنجارها به زندگی انسانی وارد ساخته است» این الزامات اگرچه در طول تاریخ یکسان نبوده اند» ولی سیر تاریخی مفهوم فرهنگک شهروندی نشان دهنده ی وابستگی معنا و مصداق فرهنگک به ارزش‌های اجتماعی» فرهنگی و اقتصادی شهروندی بوده است (شاه طالبی و همکاران» ۱۳۸۸: ۵۹). فرهنگ شهروندی در قالب ارزش‌ها و هنجارهایی که بیانگر سب زندگی و شکل دهنده ی تعاملات انسانی در بافت نوین زندگی جمعی و روی هم رفته» قابلیت‌های اکتسابی است» تعریف می شود (فاطمی نیا  بررسی ارتباط بین استفاده از رسانه‌های جمعی وپایبندی به فرهنگک شهروندی /۸۱ از جمله عوامل مرتبط با فرهنگک شهروندی میزان استفاده از رسانه‌های جمعی می‌باشد. رسانه‌ها مهمترین نقش را در آموزش‌های همگانی و شهروندی برعهده دارند» زیرا مخاطبان آنها قشرهای وسیعی از جامعه را تشکیل می‌دهند. وسایل ارتباط جمعی با در دسترس قرار دادن برنامه‌ها فرهنگک جدیدی را به وجود می آورند. بنابراین مدیران شهری می‌توانند از رسانه‌ها و برنامه‌های کاربردی و کارشناسی شده آنها به منظور فرهنگ سازی شهروندان استفاده کرده و اقدامات موثری در این زمینه داشته باشند. با توجه به اينکه فرهنگ شهروندی هنجارهای جامعه را رقم می‌زند» پایه‌های ارتباط میان شهروندان را شکل می‌دهد» امنیت و آرامش در آن هویداست و مشارکت شهروندان در فعالیت‌های مختلف را نشان می‌دهد بنابراین بررسی آن به عنوان یک مسئله ی مهم دارای ضرورت است و با توجه به نقش رسانه‌های جمعی در افزایش آن» پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این سوال اصلی می‌باشد که آیا بین استفاده از رسانه‌های جمعی و پایبندی به - گنجی و دیگران (۱۳۹۴) پژوهشی را با عنوان «نقش سرمایه ی اجتماعی و فرهنگی در میزان احساس شهروندی در شهر کاشان» به انجام رساندند. حجم نمونه‌ی این پژوهش ۳۱۸ نفر پوده و با شیوه‌ی پیمایشی مبتنی بر پرسش‌نامه صورت پذیرفته است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که‌ابین میزان سرمایه‌ی اجتماعی و سرمایه‌ی فرهنگی با احساس شهروندی - افشار کهن و ناجی مهر (۱۳۹۳) پژوهشی را بااعنوان «بررسی تاثیر ابعاد ساختاری و شناختی سرمایه اجتماعی براحساس شهروندی (مطالعه موردی: ساکنان ۱۸ سال به بالای شهر مشهد)» به انجام رساندند. جامعه آماری آن ساکنان مناطق ۱۳ گانه شهر مشهد هستند که ۴۱۵ نفر آن‌ها از طریق نمونه گیری چند مرحله ای به عنوان نمونه انتخاب شده اند. نتایج این مطالعه نشان می دهد که بین احساس شهروندی و هر یک از ابعاد سرمایه اجتماعی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؛ به طوریکه میزان اثرگذاری بعد شناختی سرمایه اجتماعی بر احساس شهروندی ۰.۴۳۴ و میزان اثرگذاری بعد ساختاری آن - مهدوی و عاشوری (۱۳۹۳) پژوهشی را با عنوان «بررسی غوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر ارتقا فرهنگ شهروندی (مورد مطالعه: شهر بوشهر)» به انجام رساندند.این پژوهش با روش پیمایش و با استفاده از تکنیک پرسشنامه بر روی ۴۵۸ نفر از شهروندان شهر بوشهر انجام شد. نتایج بدست آمده حاصل از تجزیه و تحلیل داده‌ها بیانگر آن است که متغیرهای آگاهی از حقوق شهروندی» آگاهی از رویدادها و مناسبات داخلی و خارجی» مسوولیت پذیری و رسانه بر ارتقای فرهنگک شهروندی تاثیر دارند همچنین متغیرهای قانون مداری» منافع جمعی» عام گرایی» دسترسی به مراکز فرهنگی» درآمد و مسکن رابطه معنی داری را با متغیر وابسته نشان ندادند. -هاشمیان فر و عجمی (۱۳۹۱) مقاله ای را با عنوان «بررسی فرهنگ شهروندی ساکنان بافت حاشیه ای شهر اصفهان» به انجام رساندند. جامعه آماری پژوهش شامل ساکنان بافت حاشیه شهر اصفهان بود و نمونه آماری این تحقیق ۴۰۰ نفر به روش نمونه گیری سهمیه ای انتخاب شدند. نتایج به دست آمده از آزمون متغیرهای مستقل با متغیر وابسته با توجه به مقادیر #جدول و نسبت‌های بحرانی نشان از معنادار بودن ارتباط متغیرهای مستقل با متغیر وابسته پژوهش بود. نتایج به  ۲ فصلنامه علمی- پژوهشی علوم اجتماعی» دوره ۱۳ شماره ۴ - شماره پیاپی ۴۷» زمستان ۱۳۹۸ دست آمده از مدل سازی معادله ساختاری پژوهش نشان می دهد که متغیر مشار کت اجتماعی با ضریب تاثیر ۹۹ درصد بیشترین تاثیر را بر فرهنگ شهروندی افراد بافت حاشبه اصفهان داراست. - مطالعات میدلتون! (۲۰۱۱) نشان داده است که نیاز ضروری شهروندان فراگرفتن مهارت‌هایی برای شهروندی از قبیل توانایی گفت وگو برنامه ریزی مالی» انتخاب صحیح, مهارت‌های استفاده از رسانه‌های جمعی» به دست آوردن سرمایه» انتخاب همسر متعهد به جامعه» استفاده از فناوری به عنوان یک فعالیت گروهی, استفاده از اینترنت برای یک فعالیت گروهی, استفاده از اینترنت برای یک فعالیت شهروندی,» مسئولیت در برابر توسعه» مشورت در انتخاب کار تبلیغات و - پارک و شین " (۲۰۰۳) در تحقیقی با عنوان سرمایه اجتماعی و شهروندی دموکراتیک در کره جنوبی» به مطالعه اثر سرمایه اجتماعی بر گسترش شهروندی دموکراتیک در بین افراد پرداختند. نتایج تحقیق آنها نشان می‌دهد که درگیری اجتماعی به عنوان بعد عینی سرمایه اجتماعی» بیشتر جنبه رفتاری شهروندی را توسعه می‌دهد» در حالیکه اعتماد اجتماعی به عنوان بعد ذهنی سرمایه بیشتر وجه نگرشی شهروندی را ارتقا می‌بخشد. -لی" (۱۹۹۹) تحقیقی را در سطح آسیا انجام داد و ویژگی‌های زیر را برای شهروند خوب بودن لازم دانست: آگاهی از مسائل و مشکلات جامعه» مشارکت فعال در امور جامعه» مسئولیت.پذایری» رفتار مبتنی بر اخلاق» پذیرش انتقاد» توانایی انتقاد» توانایی تصمیم گیری آگاهانه» آگاهی از حکومت و دولت, حس وطن پرستی» پذیرش مسئولیت خانواده» آگاهی و دانش نسبت به جامعه جهانی» احترام به تنوع و تکثر فرهنگی. ماکس ور شهروتدی را ید لساظ تارشی با رد خولت-شلرهای: پرنا باستات فرارباط می داند جایی که فضنایی عمومی برای ارتباط آزاد و عقلانی میان کنشگران اجتماعی فراهم می ساخت مفهوم شهر و تکامل تاریخی هرم‌های مستقل در تکوین نوعی تفکر تلفیقی در موردآزادی» فردیت» مدنیت نقش حیاتی"داشته است. وی این مشخصه را از نظر وبر» شهروندی در شهرها شکل گرفته است وادر حقیقت وابسته به مصلحت اندیشی و تدابیری بود که شهر به عنوان یک اتحادیه ی ایستایی و آیین جمعی که اعضای آن براساس مالکیت زمین شهری و برخورداری از امور» وظایف و امتیازات ویژه معین می شدند» متعهد به در نظر گرفتن آنها بود. از نظر او شهروند بودن به معنای توانایی مشارکت مردم در تصمیم گیری» تنظیم سیاست‌ها و نیز شرکت داشتن در انتخاب رهبران بود و امتیازات ویژه ی آنها شامل حق شهروندی به انضمام انحصارات بازار» حقوق تجارت آزاد» جواز مبادله و حتی کاهش داد و ستد رقابت آمیز مشار کت در امور قضایی و موقعیت‌های ویژه برای مقاصدی چون اهداف نظامی بود. از نظرحقوق اقتصادی مهم ترین امتیازات  بررسی ارتباط بین استفاده از رسانه‌های جمعی وپایبندی به فرهنگک شهروندی /۸۳ مدنی در قالب حقوق صوری به معنای حق داشتن انجمن‌ها ی نیمه آزاد شهروندان نبود بلکه ضامن مالکیت اربابی شهر برایان ترنر و جنیفر ریدن معتقدند که شهروندی از یک سو بیان گر مجموعه ای از حقوق و تعهدات جهان شمول است که برای تمام اعضای یک ملت قابل حصولند و از سوی دیگر مستلزم توسعه ی دموکراسی و مشارکت گروه‌های متنوع ۱. نگاه محافظه کارانه به شهروندی (ماهیت منفعل شهروندی, با تا کید بر توسعه از بالا به پایین» منزوی از جامعه مدنی» و انجام عمده کارها» حتی امور مربوط به بخش خصوصی) توسط دولت؛ ۲ دیدگاه انقلابی به شهروندی (ماهیت فعال شهروندی,» با تأکید بر توسعه از پایین به بالا مانند سازمان‌های مشارکتی محلی در عرصه عمومی و جوامع مدنی) (پورعزت و دیگران» ۱۳۸۸: ۱۲--۱۱). ژانوسکی (۱۹۹۸) شهروندی را عضویت فعال افراد در قلمرو دولت -ملت دانسته که به موجب آن شهروندان از حقوق و تعهدات برابر برخوردارند. وی به بعد حقوقی شهروندی توجه بیشتری داشته است. به نظر ژانوسکی» حقوق شهروندی حقوقی هستند که گروه‌های مختلف از آن‌ها حمایت تی.کنند واتوسظ دولت تثبیت و تأیید می شوند و دارای ضمانت پارسونز شهروندی را نتیجه توسعه مدرنیته و دموکراتیک شدن جوامع می داند. او شهروندی را به سه مقوله کردار اجتماعی» عضویت اجتماعی و انسجام اجتماعی پیوند می دهد واشهروندی را با این سه مقوله کلیدی دارای نوعی احساس تعلق می داند که در نهایت به انسجام اجتماعی منجر می شود. به زعموی گروه‌هایی که همچنان بر ارزش‌های کهن خود تأکید دارند و دیدی خاص گرایانه دارند» خود زا با مقتضیات زمان و شرایط اجتماعی وفق نداده اند و درکی از شهروندی ندارند (حسام» ۱۳۸۱: ۱۱). یک شهروندی کامل به دور از هرگونه تبعیض اجتماعی به معنای برخورداری همه اقشار و گروه‌های اجتماعی از حقوق و تعهدات شهروندی و آگاهی آنان از حقوق خود است (شیانی و داودوندی» در نظرهابرماس (به طور خاص) و در اندیشه ی سیاسی اجتماعی؛معاصر به طورعام این حوزه ی نوپدید به عنوان «حوزه عمومی» و «جامعه مدنی» مطرح شده است. از نظر وی دریافت حوزه ی عمومی و جامعه ی مدنی است که افراد نقش شهروندی پیدا می کنند. در نقش شهروندی فرد» به عنوان عضو تمام جامعه ی خود می گردد و شأن حقوقی ویژه ای دارد. حوزه ی عمومی عرصه ای است که در آن فرد به منظور مشارکت در مباحث باز و علنی گرد هم می آیند. در چنین حوزه ای اصول برابری و امکان دسترسی اصولی غیر قابل حذف هستند. حوزه ی عمومی برخلاف نهادهایی که تحت سلطه خارجی قرار دارند یا دارای روابط قدرت درونی هستند» از اصول مشارکت و نظام دموکراتیک نوید می دهد. درچنین حوزه ای نتیجه و پيامد گفتگو مهم نیست» بلکه مهم این است که روند گفتگو و عقلانیت حاکم بر آن دم وکراتیک باشد. برهمین مینا وی مشارکت را معرف اصلی شهروندی می داند و آنرا به گونه‌های مختلف تحلیل کرده است و دسترسی برابر به حقوق مشارکتی را مورد توجه بیشتر قرار می دهد. اعضای جامعه با توجه به توانایی تغییر حیات  ۴ فصلنامه علمی- پژوهشی علوم اجتماعی» دوره ۱۳ شماره ۴ - شماره پیاپی ۴۷» زمستان ۱۳۹۸ اجتماعی خود دریافت حوزه ی عمومی به ایفای نقش شهروندی خواهند پرداخت که پیش شرط ظهور آن تعدد و تکثر در اشکال زندگی» ارتباطات غمومی و مسئولیت شهروندی است (شیانی» ۱۳۸۱). ترئر و مارشال با تأکید بر حق دسترسی به منابع اقتصادی» اجتماعی و فرهنگی معتقدند که شهروندی دسترسی افراد و گروه‌ها را منابع کمیاب کنترل می‌کند؛ بنابراین دسترسی به منابع می‌تواند عامل موثری در ایجاد احساس تعلق شهروندی در میان اعضای جامعه باشد. فردی که سرمایه ی اجتماعی و فرهنگی بیشتری دارد می‌تواند از آنچه شبکه‌های اجتماعی و منابع دیگر فرهنگی و اقتصادی جامعه در اختیار می گذارد» بهره مند گردد و خود را در رابطه با جامعه تعریف کند. اما کسی که نتواند به این منابع دسترسی داشته باشد و یا دسترسی محدودتری داشته باشد» به همان نسبت خود را از جامعه جدا می‌بیند و احساس شهروندی او کمتر خواهد بود (گنجی و دیگران» ۱۳۹۴: ۴۴). گی ارمه معتقد است که فرهنگک شهروندی دارای سه ویژگی است. اولین ویژگی این است که شهروندی باید از پیش بر یک الفبای مقدماتی» یعنی بر اساس شناخت‌های حداقل از تاریخ و محیط پی ریزی شود. به عبارت دیگر» شهروند باید قادر شود تا به سوی بیرون بنگرد» پنجره را بگشاید» در انزوا زندگی نکند و فقط با همسایگان نزدیک خود به معاشرت نپردازد. دومین ویژگی کلی فرهنگک شهروندی» تحصیل قواعد سلوک دمو کراتیک حقیقی» چه از لحاظ رفتار و چه از نظر ارزشهای اخلاقی است. شهروند نه تنها باید به حقوق خود بلکه باید به وظایف خود نیز آگاه باشد. ویژگی سوم که اهمیت بنیادی نیز دارد» سطح اخلاق مدنی است که ناشی از همان اوخدت و اهمیت دو ویژگی قبلی است و نوعی ویژگی تکلیف مدارانه است. در جامعه ای که به نظر پوپر دموکراتیکک است و کثرتگرایی و آزادی حاکم می باشد اخلاق مدنی بیشتر با جامعه سا زگاری دارد (ارمه» ۱۳۷۶: ۱۷۱-۱۷۲). نخستین نظریه ای که پیرامون دامنه ی اثرات رسانه‌های گروهی فورمول بندی شده است «نظریه گلوله» است.این دو نظریه با عنوان‌های متفاوت دارای یک مفهوم هستند و برای پیام رسانه ای» اهمیت زیادی از نظر تأثیر بر مخاطب قایل هستند. نظریه گلوله ای اعتقاد دارد» پیام‌های رسانه‌ها همچون گلوله وارد مغز شده او تأثیر قوی بر ذهن مخاطب می گذارد. اساس مدل گلوله ای را دو عامل «محرکک» و «عکش العمل» تشکیل می دهد و جنبه شرطی شدن دارد. این نظریه مک گوایر! بعدها این نظریه را توسعه داد و مدل پیچیده تری را ارایه نمود . او فرایند اثر پیام رسانه ای بر مخاطب را دارای شش مرحله به شرح ذیل صورت بندی کرد : مدل فوق در اثر تحقیقات روانشناسی شکل گرفته و قدرت پیش بینی کننده دارد. فورمول بندتی نظریه: کاشت حاصل تحقیقات گسترده ای است که: گرینرآ و دیگران (:۱۹۸) پیرامون اثرات تلویزیون انجام دادند. به باور گرینر و همکارانش,» تلویزیون با نفوذ فراگیر در بین خانواده‌ها مبادرت به کشت جهان بینی» نقش‌ها  بررسی ارتباط بین استفاده از رسانه‌های جمعی وپایبندی به فرهنگک شهروندی / ۸۵ و ارزش‌های رایج در ذهن آنها می‌نماید. به زعم بانیان و حامیان نظریه کاشت» تلویزیون بیش از هر رسانه دیگری انديشه‌ها» سب زندگی و روابط درون و برون فردی افراد جامعه را شکل می‌دهد. چون این رسانه بیش از رسانه‌های دیگر در زندگی روزمره مردم حضور دارد (باصری و حاجیانی» ۱۳۸۹: ۸۴). مک لوهان! با طرح نظریه جبرگرایی رسانه ای معتقد بود تأثیرات تکنولوژی در سطح نظریات و فرضیات اتفاق نمی افتند بلکه آنها نسبت‌های بین حواس يا الگوهای تصورات ذهنی ما را بطور مداوم و بدون هیچ گونه مقاومتی تغییر می دهند. به عبارت دیگر مهمترین تأثیر رسانه‌های جمعی این است که عادات تصورات و نحوه تفکر مخاطبان را تحت تأثیر قرار می دهند. برای نمونه چاپ بر حس دیداری تأکید می گذارد. در عین حال چاپ» شیوه تفکر ما را تحت تأثیر قرار داد و آن را خطی» مرحله ای منظم» تکراری و منطقی کرد. در واقع چاپ انسان را وادار کرد که تفکر را از احساس جدا کند چاپ انسان را به تخصصی شدن و تکنولوژی هدایت کرد (مک لوهان» ۱۹۶۴). نظریه تخلیه روانی مبتنی بر یک دیدگاه تاریخی است. ارسطو " معتقد بود» تراژ‌ی روح انسان را پالایش می کند. از این رو اطلاع یافتن از حوادث تلخی که برای دیگران رخ داده است و تأسفی که از این جریان در مخاطب ایجاد می شود و سپس حس همدردی موجب پالایش روح يا تخلیه روانی او می شود. پروفسور فش بکک (۱۹۵۵) در تحقیقات خود به این نتیجه رسید که فرد پس از تماشای صحنه‌های خشونت آمیز دچاز حالت «تسکین پذیری در هیجانات» يا «پالایش» بنابراین تماشای صحنه‌های شرارت و خشونت در تلویزیون يا سینما (و یا از طریق شبکه‌های اینترنتی) می تواند به صورت دریچه اطمینانی برای هیجانات و ناراحتی‌های روحی اطفال و نوجوانان دربیاید و از راه غیرمستقیم تمایل درونی ایشان را به تهاجم و خشونت ارضا کند. دیدگاه‌های خوش بینانه در مورد تخلیه روانی معتقد هستند که دیدن صحنه‌های خشونت آمیز»ه شخصیت‌های عادی لیکن سرخورده وامتمایل به فرار.از واقعیت را یاری می دهد تا عقده‌های خود را بیرون بریزند و با دیدن صحنه‌های حاوی خشونت خود را تسکین بخشند (در غیر آن صورت احتمال داشت که در عمل دست به جنایت زنند). ژان کازنو" تصریح می کند به نظر بعضی از روانکاوان امروز فرافکنی تحقق تمایلات خشونت آمیز را در عمل مانع می شود و دیدار صحنه‌ها به اقناع شخص کمک می کند (کازنو» ۱۳۷۳ : ۱۳۵). البته اثرات روانی مشاهده صحنه خشونت آمیز با مطالعه اخبار و گزارش‌های مشتند و یا داستان‌های خشونت آمیز تفاوت دارد و در مواردی موجب تخلیه روانی فرد و پرهیز از اعمال خشونت در وی می شود اما لازم است شرایط خاصی که باعث می شود فردی از خشونت پرهیز کند» دقیقا مشخص شود . به طور مثال افرادی که در شرایط غیرخشن زندگی می کنند و مرتکب خشونت نشده اند» با مشاهده خشونت » عقده‌ها و شکست‌هایی که در ضمیر ناخودآگاه دارند» تخلیه می شود و احساس آرامش می کنند و دیگر زمینه‌های ارتکاب خشونت در آینده توسط آنان از بین می رود. نظریه تبلور بیان می کند که رسانه‌ها «با برجسته سازی یک واقعه کوچک و اخذ نتایج استراتژیک از آن» (ساروخانی » ۶ : ۵۸) بر تعیین میزان اهمیت رویدادها نزد خوانندگان تأثیر می گذارد. براین اساس رسانه‌ها » با انتشار اخبار  ۶ فصلنامه علمی- پژوهشی علوم اجتماعی» دوره ۱۳ شماره ۴ - شماره پیاپی ۴۷» زمستان ۱۳۹۸ خشونت آمیز به آن بها داده و خشونت را محور انديشه مخاطبان قرار می دهند. نتیجه طبیعی این امر جنایی شدن رسانه‌ها و انعکاس بیش از حد انحرافات در ارتباطات جمعی است. تبلور خشونت در رسانه‌ها باعث می شود خشونت رسانه ای بسیار بزرگتر از میزان خشونت در زندگی واقعی مردم باشد. این پدیده سبب می شود» انسان‌ها فکر کنند » خشونت و جنایت دنیای واقعی را مسخ کرده است و بویژه تأثیر این پدیده بر جوانان بیشتر خواهد بود . از کمب در کتاب روانشناسی اجتماعی کاربردی بیان می کند که : «رسانه‌ها بیشتر آلودگی‌های زندگی را منعکس می کنند.» وی اعتقاد دارد: «جرم خشونت بار» بویژه قتل در آنتن رسانه‌ها بیش از زندگی واقعی رخ می دهد . در مقابل » جرم‌های دسته جمعی » یا مربوط به یقه سفیدها مثل تقلب در اجناس مصرفی و آلودگی صنعتی» جرم‌های بدون قربانی مثل مستی» بر پرده رسانه‌ها کمتر از جهان واقعی ظاهر می شوند» (از کمپ » ۴۴۱:۱۳۷۰). بعد دیگر نظریه تبلور به جنبه تأثیر این پدیده بر مخاطبان می پردازد. «مردمان ادراک واقعیت را نه از خود واقعیت » بلکه از واقعیت انعکاس یافته در رسانه‌ها اخذ می کنند.» (از کمب » ۱۳۷۰: ۴۵۰). براین اساس» توجه و علاقه مردم بیشتر تحت تأثیر تصویرسازی رسانه‌ها قرار می گیرد تا موقعیت جهان واقعی. لویی آلتوسر! طی نظریه فرهنگی و ایدئولوژیکی» رسانه‌های ارتباط جمعی را به عنوان بخشی از «دستگاه‌های ایدئولوژیک» از ابزارهای اساسی قدرت حاکم می‌داند که.می توانند:با ارئه تصویرهای مطلوب نظام جهانی یا اجتماعی» زمانی که استفاده از خشونت رسانه ای افزایش یابد» حساسیت زدایی در مخاطب نیز افزایش می یابد. عادی شدن خشونت نزد مخاطبان این خطر را افزایش می دهد که ارزش‌های اخلاقی در مورد خشونت تغبیر پابد و ارزش‌هایی که اعمال خشونت را ناپسند و مذموم می شمارند اهمیت خود را از دست بدهند. ان نظریه تصریح می کند» رسانه ای که خشونت را بدون درد و رنجانشان می دهد سبب گمراهی مخاطب می شود و او را نسبت به عواقب مصیبت بار خشونت بی تفاوت می کند» در نتیجه مخاطب برای اثرات منفی خشونت چندان نگران نمی شود و همین موضوع سبب عادی شدن خشونت و بی تفاوتی او (حساسیت زدایی) می شود. در نتیجه این وضع است که با افزایش خشونت احساس ناامنی نیز افزایش پیدا می‌کند (عزیزی و حیدرخانی» ۱۳۹۱). به نظر والرشتاین آرسانه‌های جمعی انتقال دهنده ی افکار و سیاست‌های جوامع غربی به کشورهای در حال توسعه است. والرشتاین در این باره می‌گوید: « رسانه‌های جمعی با انتقال جنبش‌های اجتماعی جوامع غربی به کشورهای در حال توسعه» مشکلات جدید را به این کشورها تحمیل نموده است و باعث تضعیف توان مدیریت حکومت در این کشورها می‌شوند». در این صورت است که احساس ناامنی به صورت گسترده در جامعه فراگیر می‌شود (هورن» ۱۳۸۰: ۳۵). تامپسون" به انتقال اطلاعات» افکار و سیاست‌های دولنهای غربی از طریق رسانه‌های جمعی توجه کرده است. وی «جریان یکسویه اطلاعات از سوی جوامع غربی به دیگر جوامع را تحت عنوان تهاجم الکترونیکی» و به عنوان تهدیدی علیه  بررسی ارتباط بین استفاده از رسانه‌های جمعی وپایبندی به فرهنگک شهروندی /۸۷ فرهنگک کشورهای کمتر توسعه يافته می‌داند». در نتیجه این تهاجم است که فرهنگک کشورهای توسعه يافته دچار بحران می‌شود و همین امر تأثیرات خود را در بخش امنیتی جامعه به وفور نشان می‌دهد (تامپسون» ۱۳۸۴: ۲۰۸). در پژوهش حاضر از نظریات مختلفی به عنوان مبانی نظری استفاده شده است. اما تنها تعدادی از نظریات که مبنای استخراج فرضیه‌ها هستند چارچوب نظری پژوهش حاضر را تشکیل می‌دهد. ترنر و مارشال با تأکید بر حق دسترسی به منابع اقتصادی» اجتماعی و فرهنگی (از جمله رسانه‌ها) معتقدند که شهروندی دسترسی افراد و گروه‌ها را منابع کمیاب کنترل می کند؛ بنابراین دسترسی به منابع می‌تواند عامل موثری در ایجاد احساس تعلق شهروندی در میان اعضای جامعه باشد. فردی که عوامل بیشتری دارد می‌تواند از آنچه شبکه‌های اجتماعی و منابع دیگر فرهنگی و اقتصادی جامعه در اختیار می گذارد» بهره مند گردد و خود را در رابطه با جامعه تعریف کند. اما کسی که نتواند به این منابع دسترسی داشته باشد و یا دسترسی محدودتری داشته باشد» به همان نسبت خود را از جامعه جدا می‌بیند و احساس شهروندی او کمتر خواهد بود (گنجی و دیگران» ۱۳۹۴: ۴۴). بوردیو اعتقاد دارد که عضویت در گروه‌ها و درگیر بودن در شبکه‌های اجتماعی» که در گروه‌ها حاصل می‌شود» و روابط اجتماعی حاصل از عضو بودن می‌تواند در تلاش برای بهبود موقعیت اجتماعی کنشگران در حوزه‌های متفاوت و گوناگون به کار برده شود (بوردیو ۱۹۸۰: ۴۵). از نگاه بوردیو افراد باید :در شبکه‌های اجتماعی حضور فعال داشته تا امکان فراهم شدن و دستیابی به منافعشان فراهم شود. بدین صورت تلاش‌های فردی هریک از افراد در درون شبکه روابط» خود می‌تواند باعث پویایی جامعه شود و زمینه شهروندی اجتماعی را فراهم کند (افشار کهن و ناجی مهر ۱۳۹۳: فریدلند تئوریسین مسائل سیاسی- اجتماعی دوران اخیر است که در زمینه دموکراسی و شهروندی نظریات نوینی را مطرح می‌کند. عمده ترین ویژگی نظریات وی تاکید بر تحولات ارتباطی جوامع کنونی می‌باشد که تحت عنوان «دم و کراسی الکتریکی و شهروندی جدید؛ آرائه شده است. به عقیده فریدالند تکنولوژی جدید» گوهر دموکراسی را تحت تأثیر قرار داده و نوع جدیدی از شهروندی متفاوت با دوران پیشامدرن و مدرن ایجاد نموده است. ارتباطات تکنولوژیکی و پیدایش شبکه‌های گسترده ارتباطی.در کشورهای غربی موجب استفاده دم وکراتیک ملت‌ها» جلوگیری از انحصاری شدن اطلاعات» تبعیض اطلاعاتی و نظام شهروندی و همگانی نمودن استفاده از تکنولوژی جدید ارتباطی مطالعات میدلتون (۲۰۱۱) نشان داده است که نیاز ضروری شهروندان فراگرفتن مهارت‌هایی برای شهروندی از قبیل توانایی گفت وگو برنامه ریزی مالی» انتخاب صحیح, مهارت‌های استفاده از رسانه‌های جمعی» به دست آوردن سرمایه» انتخاب همسر متعهد به جامعه» استفاده از فناوری به عنوان یک فعالیت گروهی, استفاده از اینترنت برای یک فعالیت گروهی, استفاده از اینترنت برای یک فعالیت شهروندی,» مسئولیت در برابر توسعه» مشورت در انتخاب کار تبلیغات و  ۸/ فصلنامه علمی- پژوهشی علوم اجتماعی» دوره ۱۳ شماره ۴ - شماره پیاپی ۴۷» زمستان ۱۳۹۸ بنابراین از تئوری‌های ترنر و مارشال» بوردیو و فریدلند و پژوهش میدلتون (۲۰۱۱) فرضیه ی اصلی استخراج می‌شود که: بین استفاده از رسانه‌های جمعی و پایبندی به فرهنگک شهروندی ارتباط وجود دارد. بین استفاده از رسانه‌های جمعی و پایبندی به فرهنگک شهروندی ارتباط وجود دارد. - بین استفاده از رسانه‌های جمعی و مسئولیت پذیری ارتباط وجود دارد. - بین استفاده از رسانه‌های جمعی و عام گرایی ارتباط وجود دارد. - بین استفاده از رسانه‌های جمعی و مشار کت اجتماعی ار تباط وجود دارد. - بین استفاده از رسانه‌های جمعی و پیروی از قانون ارتباط وجود دارد. تحقیق حاضر از نظر روش میدانی و با تکنیکک پیمایش انجام گرفته است. همچنین این تحقیق از نظر هدف یک بررسی کاربردی» از نظر وسعت پهنانگر» از نظر دامنه خرد و از نظر زمانی یک بررسی مقطعی است. در این مطالعه برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز از ابزار پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. پیش از آغاز پیمایش» پرسشنامه ی ابتدایی مورد آزمون اولیه قرار گرفت و با استفاده از نتایج به دست آمده» نقایص موجود برطرف و پرسشنامه نهایی تنظیم شد. جامعه آماری این مطالعه تمامی شهروندان ۱۸ سال به بالای شهر قائم شهر می‌باشد. از آنجا که به طور طبیعی امکان مطالعه دیدگاه‌های تمامی ساکنان وجود نداشت از شیوه ی «نمونه گیری» برای تبیین نظریات افراد مورد مطالعه استفاده شده است و بر اساس فورمول کوکران تعدادی از افراد (۳۸۴ نفر) که معرف جامعه آماری تشخیص داده شدند مورد  بررسی ارتباط بین استفاده از رسانه‌های جمعی وپایبندی به فرهنگک شهروندی /۸۹ روش نمونه گیری در این پژوهش شیوه نمونه گیری دو مرحله ای با استفاده از نمونه گیری خوشه ای و سپس نمونه گیری تصادفی ساده می‌باشد. بدین صورت که تعدادی از محله‌های شهر انتخاب و از هر مرحله به صورت تصادفی نمونه نهایی مورد مطالعه قرار گرفت. پس از گرد آوری داده‌ها تجزیه و تحلیل آن‌ها با استفاده از نرم افزار آماری 5255 انجام گردید و در این رابطه برای آزمون فرضیات» تست‌های آماری متناسب بکار گرفته شد. در جهت اطمینان از اعتبار پرسشنامه به مشاوره و بهره گیری از نظرات اساتید و کارشناسان مربوطه و همچنین از آزمون آلفای کرونباخ جهت پایایی پرسشنامه اقدام شده است و بر اساس ضریب آلفا ضریب پایایی تمامی متغیرها بالاتر از ۰/۷ تعریف مفهومی: فرهنگک شهروندی یک کلیت است که از عناصر گوناگون و متعدد تشکیل یافته است. فرهنگک شهروندی یک محصول جمعی, تاریخ مند و پایدار است. فرهنگ شهروندی مجموعه ای از ارزش‌ها نگرش‌ها باورها» رفتارها و قواعد مشت رک بنیادینی است که احساس تعلق به جامعه را در فرد بوجود آورده و احترام به میراث مشترکک و به رسمیت شناسی حقوق و وظایف شهروندی را در فرد,ایجاد ی کنل (همتی و احمدی» ۱۳۹۳: ۱۶۲). تعریف عملیاتی: در پژوهش حاضر فرهنگک شهروندی با ۴ شاخض مسئولیت پذیری اجتماعی» عام گرایی» مشارکت اجتماعی و گرایش به پیروی از قانون سنجیده شده است. تعریف مفهومی: رسانه وسیله ای است که فرستنده به کمک آن معنا و مفهوم مورد نظر خود (پیام) را به گيرنده منتقل می‌کند. به عبارت دیگر رسانه» وسیله حامل پیام از فرستنده به گیرنده است. کتاب» روزنامه» مجله» عکس» فیلم» نوار صوتی و تصویری» رادیو» تلویزیون و ماهواره و ... نمونه‌هایی از رسانه هستند (تیموری» ۱۳۷۷: ۱۰). تعریف عملیاتی: در پژوهش حاضر رسانه‌های جمعی با شاخص‌های:رشانه‌های داخلی,» رسانه‌های خارجی و شبکه‌های نتایج فراوانی متغیر جنس نشان می‌دهد که ۰/۵۶ پاسخگویان مرد و ۰/۴۴ زن هستند. نتایج فراوانی متغیر سن نشان می‌دهد که ۰/۱۸ پاسخگویان ۱۵ تا ۱۸ سال» ۰/۲۵ پاسخگویان ۱۹ تا ۲۲ سال» ۰/۳۰ پاسخگویان ۲۳ تا ۲۶ سال» ۰/۲۴ پاسخگویان دارای سن ۲۷ تا ۲۹ سال هستند. نتایج فراوانی متغیر تحصیلات نیز نشان می‌دهد که ۰/۱۸ پاسخگویان دارای مدرک دیپلم» ۰/۳۷ پاسخگویان دارای مدرک کاردانی» ۰/۲۹ پاسخگویان دارای مدرک کارشناسی و ۰/۱۶ پاسخگویان نیز دارای مدرک کارشناسی ارشد و ۰ / فصلنامه علمی- پژوهشی علوم اجتماعی» دوره ۱۳ شماره ۴ - شماره پیاپی ۴۷» زمستان ۱۳۹۸ یافته‌ها نشان می‌دهد که در بین شاخص‌های رسانه‌های جمعی,» استفاده از شبکه‌های اجتماعی مجازی دارای بیشترین میانگین یعنی (۳/۸۳) و استفاده از رسانه‌های خارجی دارای کمترین میانگین یعنی (۳/۲۸) می‌باشد. همچنین میانگین استفاده از رسانه‌های جمعی داخلی (۳/۶۵) می‌باشد. میانگین کلی استفاده از رسانه‌های جمعی (۳/۵۸) است که نشان می‌دهد پاسخگویان کمی بالاتر از متوسط از رسانه‌های جمعی استفاده می‌کنند. یافته‌های نشان می‌دهد که در بین شاخص‌های پایبندی به فرهنگک شهروندی» مشارکت اجتماعی دارای بیشترین میانگین با (۳/۶۲) و بعد عام گرایی دارای کمترین میانگین با (۲/۹۱) می‌باشد. همچنین مسئولیت پذیری اجتماعی (۳/۴۴) و گرایش به پیروی از قانون (۳/۵۸) است. نمره کل پایبندی به فرهنگ شهروندی (۳/۳۸) می‌باشد. که نشان می‌دهد پایبندی به فرهنگک شهروندی در سطح برای استفاده از آزمون‌های پارامتریکک» پیش شرط‌هایی وجود دارد که عبارتند از: شرط نرمال بودن داده‌ها. جهت بررسی نرمال بودن عامل‌ها از آزمون تک نمونه‌ای کلموگروف -اسمیزتف استفاده شده است. جدول ۱. آزمون کلموگروف - اسمیرنوف برای تعیین نرمال بودن متغیرهای پژوهش مقادبر کلم و گروف- اسمینرف ۷۷ ۳/۸۹ ۱/۴۱ ۳۳ ۳۲۲ با توجه به جدول شماره ۱ می‌توان نتیجه گرفت که چون مقادیر سطح معناداری کلیه متغیرهای پژوهش بیشتر از ۰/۰۵ می باشند پس می‌توان گفت که این عامل نرمال بودن توزیع داده‌ها را می‌رساند و می‌توان در تحلیل فرضیه‌های پژوهش» - بین استفاده از رسانه‌های جمعی با ابعاد مختلف پایبندی به فرهنگت شهروندی ارتباط وجود دارد. جهت بررسی فرضیه‌های پژوهش مبنی بر ارتباط بین استفاده از رسانه‌های جمعی با پایبندی به فرهنگ شهروندی از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. يافته‌ها به شرح جدول زیر می‌باشد. بررسی ارتباط بین استفاده از رسانه‌های جمعی وپایبندی به فرهنگک شهروندی /۱٩ یافته‌ها حاکی از آن است که بین استفاده از رسانه‌های جمعی با ابعاد مختلف پایبندی به فرهنگک شهروندی رابطه مثبت و مستقیم و معنادار وجود دارد. در این میان رابطه بین استفاده از رسانه‌های جمعی و مشارکت اجتماعی (۰/۳۶ -8) دارای بیشترین ضریب همبستگی و رابطه بین استفاده از رسانه‌های جمعی و گرایش به پیروی از قانون دارای کمترین ضریب همبستگی (۳-۰/۲۴) می‌باشند. همچنین بین استفاده از رسانه‌های جمعی با مسئولیت پذیری اجتماعی (۰/۳۳ -8) و عام گرایی (۰/۲۸- 0) ارتباط مثبت و معنادار می‌باشد. بنابراین می‌توان استدلال کرد که هر چه میزان استفاده از رسانه‌های جمعی بیشتر شود میزان پایبندی به فرهنگ شهروندی,(۰/۳۰ <8) و ابعاد. آن بیشتر می‌شود و تمامی فرضیه‌های پژوهش همانطور که ذکر شد تحولات چند دهه اخیر در مسیر اهمیت یافتن فرهنگ و فرهنگی شدن عرصه‌های سیاسی» اجتماغی و اقتضادی است: از این رو فرهنگی شدن‌اشهروندگهلایز امریاجتناب ناپذیر شده است. امروزه ذیگر بحخث از شهروندی محض نیست و فرهنگت شهروندی نیز مورد توجه قرار دازد. فرهنگت شهروندی متأثر از سازهای اسان ساخت و جمعی است که الزاماتی را در قالب ارزش‌ها و هنجارها.به زندگی انسانی-وازد ساخته است» این الزامات اگرچه در طول تاریخ یکسان نبوده اند ولی سیر تاریخی مفهوم فرهنگ شهروندی نشان دهنده ی وابستگی معنا و مصداق فرهنگک به ارزش‌های اجتماعی» فرهنگی و اقتصادی شهروندی بوده است. در همین راستا با توجه به اهمیت و ضرورت بررسی رابطه استفاده از رسانه‌های جمعی و پایبندی به فرهنگک شهروندی در این پژوهش به تحلیل و بررسی ارتباط بین استفاده از رسانه‌های جمعی به عنوان متغیر مستقل و رابطه آن با پایبندی به فرهنگک شهروندی در ابعاد مختلف به عنوان متغیر وابسته پرداخته شد. یافته‌ها حاکی از آن است که بین استفاده از رسانه‌های جمعی با ابعاد مختلف پایبندی به فرهنگ شهروندی رابطه مثبت و مستقیم و معنادار وجود دارد. در این میان رابطه بین استفاده از رسانه‌های جمعی و مشارکت اجتماعی (۰/۳۶ -۳) دارای بیشترین ضریب همبستگی و رابطه بین استفاده از رسانه‌های جمعی و گرایش به پیروی از  ۲ / فصلنامه علمی- پژوهشی علوم اجتماعی» دوره ۱۳ شماره ۴ - شماره پیاپی ۴۷» زمستان ۱۳۹۸ همچنین بین استفاده از رسانه‌های جمعی با مسئولیت پذیری اجتماعی (۰/۳۳ -8) و عام گرایی (۰/۲۸- ۳) ارتباط مثبت و معنادار می‌باشد. بنابراین می‌توان استدلال کرد که هر چه میزان استفاده از رسانه‌های جمعی بیشتر شود میزان پایبندی به فرهنگ شهروندی (۰/۳۰ -۳) و ابعاد آن بیشتر می‌شود و تمامی فرضیه‌های پژوهش حاضر تأیید می‌شوند. یافته‌های پژوهش حاضر مبنی بر ارتباط بین سرمایه اجتماعی و فرهنگ شهروندی با یافته‌های تئوری‌های ترنر و مارشال» بوردیو و فریدلند و پژوهش میدلتون (۲۰۱۱) دارد. هرکدام از پژوهشگران فوق به این نتیجه رسیدند که بین استفاده از رسانه‌های جمعی و فرهنگک شهروندی در ابعاد مختلف ار تباط وجود دارد. ۱- ارمه» گی. (۱۳۷۶). فرهنگت دمو کراسی, ترجمه مرتضی ثاقب فر تهران: انتشارات ققنوس ۲- افشارکهن, جواد و ناجی مهر فاطمه. (۱۳۹۳). بررسی تاثیر ابعاد ساختاری و شناختی سرمایه اجتماعی براحساس شهروندی (مطالعه موردی: ساکنان ۱۸ سال به بالای شهر مشهد). مطالعات جامعه شناختی ۳- پاتنام» روبرت. (۱۳۸۰). دموکراسی و سنت‌های مدنی. ترجمه: محمدتقی دلفروز. تهران: دفتر مطالعات و ۶- پورعزت» علی اصغر و دیگران. (۱۳۸۸). رابطه آگاهی شهروندان از حقوق شهروندی با پاسخگویی و شفافیت سازما نها. فصلنامه ی رفاه اجتماعی. سال دهم. شماره ۳۸. ۵- تاجبخش» کیان. (۱۳۸۴). سرمایه اجتماعی (اعتماد» دمو کراسی و توسعه). ترجمه افشین خاکباز و حسن ۶- حسام» فرحناز. (۱۳۸۱). هویت شهروندی. اندیشه و پژوهش. سال پنجم. شماره ۰۵۱ ۷- حقیقتیان» منصور و حیدرخانیهابیل:۱۳۹۳(۰). بررسی رابطه ابعاد سرمایه اجتماعی و دیدگاه شهروندان نسبت به توسعه شهری (نمونه مورد مطالعه: شهر کرمانشاه). دوره پنجم» شماره ۲۰ بهار. ۸- ذکایی» محمد سعید. (۱۳۸۱). آموزش شهروندی. مجله رشد آموزش علوم اجتماعی» شماره ۱۹. ۹- رستگارخالد» امیر و عظیمی,هاجر. (۱۳۹۱). بررسی رابطه سرمایه اجتماعی با شهروندی دموکراتیک مطالعه موردی: دانشجویان دانشگاه تهران. علوم اجتماعی (دانشگاه علامه طباطبایی» شماره ۵۹. ۰-سلمانی» محمد و تقی پور» فریده و رمضان زاده» مهدی و جلیلی پروانه» زهرا. (۱۳۸۹). بررسی ابعاد سرمایه اجتماعی در توسعه روستایی.فصلنامه علوم اجتماعی دانشگاه آزاد شوشتر. سال چهارم. شماره ۱۱. ۱-شادی طلب» ژاله و حجتی کرمانی» فرشته. (۱۳۸۷). فقر و سرمایه ی اجتماعی در جامعه ی روستایی. ۲-شارع پور» محمود و حسینی راد علی. (۱۳۸۷). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و مشارکت ورزشی (مطالع موردی: دانشجویان ۲۹ - ۱۵ شهر بابل). نشریه ی ح رکت. شماره ۳۷.  بررسی ارتباط بین استفاده از رسانه‌های جمعی وپایبندی به فرهنگک شهروندی /۳٩ ۳-شاه طالبی» بدری و دیگران. (۱۳۸۹). تدوین مولفه‌های فرهنگک شهروندی در حیطه‌های هوبت ملی و جهانی برای دانش آموزان دوره راهنمایی تحصیلی. فصلنامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد ۴-شربتیان محمدحسن. (۱۳۸۷). تاملی بر مبانی فرهنگ شهروندی و ارائه راهکارهایی برای گسترش آن. فصلنامه فرهنگی- پژوهشی فرهنگت خراسان جنوبی. سال دوم و سوم» شماره ۸ و ۰۹ ۵-شیانی» ملیحه. (۱۳۸۱). تحلیلی جامعه شناختی از وضعیت شهروندی در لرستان. مجله انجمن جامعه ۶-شیانی» ملیحه و داودوندی» طاهره. (۱۳۸۹). تحلیلی بر میزان آگاهی از حقوق شهروندی در میان دانشجویان. فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی. شماره ۵۰. ۷-فاطمی نیا» سیاوش. (۱۳۸۶). فرهنت شهروندی محصول و محمل حاکمیت خوب. سازمان کار) و شهروند فعال. فصلنامه علمی - پژوهشی رفاه اجتماعی, سال هفتم» شماره ۲۶. ۸-فرجی» امین. (۱۳۸۹)» تحلیلی بر مفهوم کیفیت زندگی شهری, مجموعه مقالات دومین همایش علمی ۹- قنبری» نوذر؛ حیدرخانی»هابیل و رستمی» مسلم. (۱۳۹۵). بررسی رابطه بین هویت ملی و دینی با پاییندی به فرهنگکت شهروندی در شهر کومانشاه. مطالعات جامعه شناختی شهری (مطالعات شهری). دوره ششم» شماره ۰- گنجی» محمد؛ نیازی» محسن و اسلامی برزکی؛ زهرا. (۱۳۹۴). نقش سرمایه ی اجتماعی و فرهنگی در میزان احساس شهروندی. مطالعات جامعه شناختی شهری» دوره ششم شماره ۰۱۷ ۱- ماجدی» سید مسعود و لهسایی زاده عبدالعلی. (۱۳۸۵). بررسی رابطه بین متغیرهای زمینه ای» سرمایه اجتماعی و رضایت از کیفیت زند گی. فصلنامه روستا و توسعه. سال نهم. شماره ۴. ۲- محسنی تبریزی» علیرضا و آقاحسنی» مریم. (۱۳۸۹). بررسی نقش سرمایه اجتماعی در توسعه شهری؛ مورد پژوهی: شهر محلات. مدیریت شهری, شماره ۲۶ پاییز و زمستان. ۳- مهدوی, سیدمحمدصادق و عاشوری» علی. (۱۳۹۳). بررسی عوامل اجتماعی و اقتصادی موثر بر ارتقا فرهنگک شهروندی (مورد مطالعه: شهر بوشهر). مقاله ۲ دوره ۶ شماره ۴ پاییز. ۴--هاشمیان فر» سیدعلی و گنجی» محمد. (۱۳۸۸). تحلیلی بر فرهنگت شهروندی در شهر اصفهان. جامعه ۵--هاشمیان فر» سیدعلی و عجمی,» شهرزاد. (۱۳۹۱). بررسی فرهنگت شهروندی ساکنان بافت حاشیه ای شهر اصفهان. مطالعات جامعه شناختی شهری (مطالعات شهری)» دوره ۲ شماره ۳.  ۴ / فصلنامه علمی- پژوهشی علوم اجتماعی» دوره ۱۳ شماره ۴ - شماره پیاپی ۴۷» زمستان ۱۳۹۸ ۶- هزارجریبی» جعفر و امانیان» ابوالفضل. (۱۳۹۰). آگاهی زنان از حقوق شهروندی و عوامل موثر بر آن. مجله مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه ای» سال سوم» شماره 4» تابستان. مدیریت فناوری اطلاعات» دوره ۵» ۷-همتی» رضا و احمدی» وکیل. (۱۳۹۳). تحلیل جامعه‌شناختی از وضعیت فرهنگت شهروندی و عوامل تبیین کننده آن (مورد مطالعه: شهر اآپوان). برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی» شماره ۱۸» بهار. 1۵86236۴ وه 2165 عل خصمعم تلمازمده آهنهم5 ,(2003) ابصمظ عمط فصد عص ۳ مسعل۸ -28 65 6۵ 6۳6 30 هل عل ععام۸ بکعجزمعز وم کعامد تلمنود لعذصی عآ ,ر1980) .۳ ,تاعنلسبا30 -29 ع6ط )1 عاهاد 1300601 +عععصعن50 هنود عطا صز امعع00 ع که آهانمیه آهنهم5 ,(2001) ۰[ 6۳9 -30 ۳۵200۵1 صعزع۸ ۵۶ جمنامع26۳ رسای 0۲ عطا 2۵۳ منطعصععنان که دعتنافد ,(1999) 0۰ ,7 ,166 -31 8 0 006۳666 آهدمناه 6اه 121۳۹00۸0۳10 طاکز۳ عطا که 0ععم2۳ م2 .102065 0 م0اخط قاتا ما ومصک 0ع0ععد طعجصت کعلز 2۳6 ما منطعص‌هننض) ,(2011) .7 23/0016160۰ -32 ععق عط) :منطعص‌هنان عناهو‌مصعل قصه آهازمی لقنمم5 .(2003) .الاک بطم10. صنطک صخص هصق جوم -33 لاس۸ .67 منود مسعلومص عطا صز صمنای‌ناممه هه عصنهنه کاا نلعازمی لآهنهم5 .(1998) .۸ ,20۳65 -34 7 وا 00 صعععص۸ ۵۲ نع فصه ععم‌علام0 156 +عصول۸ وصنام0ط ,ر2000) ,۴.0 200 -35 4 ۳۳۵6۵0 ۳2067 ۰ صق ۳ .۷5 تتلوسا0طظ تلهازمصده آهنهود ۳و هامععدمه ۳1۳۵ ,(2000) 34۰ مصقصه‌عنگ -36 6000 قصه آهنو5 هصنوصهاعوه حز لعانمی آهنم5 و ععهام عط1 .(2001) .لعق 3/00 ۷۵۵۱۵ -37

فرهنگ شهروندی هنجارهای جامعه را رقم می زند و پایه های ارتباط میان شهروندان را شکل می دهد، شهری که از فرهنگ غنی شهروندان لبریز است، امنیت و آرامش در آن هویداست و مشارکت شهروندان در هر فعالیت به چشم می خورد؛ مشارکتی سازنده که هزینه های اداره شهر را کاهش داده و لبخند را جایگزین دغدغه ها و نا آرامی ها می نماید. با توجه به اهمیت موضوع فرهنگ شهروندی، پژوهش حاضر با استفاده از روش میدانی، تکنیک پیمایش، ابزار تحقیق پرسشنامه و استفاده از نرم افزار اس پی اس اس، به دنبال بررسی ارتباط بین رسانه های جمعی و پایبندی به فرهنگ شهروندی به عنوان هدف اصلی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر تمامی شهروندان 18 سال به بالای شهرستان قائمشهر می باشد، که تعداد 384 نفر از آنها به عنوان حجم نمونه مورد بررسی قرار گرفته شده است. نتایج تحقیق حاکی از آن است که بین استفاده از رسانه های جمعی با میزان کل پایبندی به فرهنگ شهروندی (30/0) و ابعاد آن یعنی مشارکت اجتماعی (62/3)، عام گرایی (91/2)، مسئولیت پذیری اجتماعی (44/3)، گرایش به پیروی از قانون (58/3) ارتباط مثبت و معنادار وجود دارد؛ بنابراین تمامی فرضیه های پژوهش تأیید می شوند.

389116

۳۹ دانشجوی دانشگاه شهید رجابی تهران (میانگین سنی: ۲/۵۷ 2 7۲ سال) به‌طور هدفمند در این پژوهش شرکت کردند. شرکت‌کنندگان پس از آموزش و مشاهده فیلم مربوط به مهارت پرتاب دارت و اجرای پیش آزمون (۱۰ کوشش) در یکی از گروه‌های نروفیدیک راست‌دست. نروفیدبک چپ‌دست. کنترل راست‌دست و کنترل چپ‌دست قرار گرفتند. مرحله اکتساب شامل هشت جلسه تمرینی بود که در آن شرکت‌کنندگان در هر جلسه ۲۰ کوشش تمریتی را پس از مداخله نروفید یکلا انوم دا بو یات کس ا#اتمام مرحله اکتساب: آزمون یادداری و سپس آزمون انتقال با دست علربرتر انجام شد. نحل يافته‌ها در مرحله اکتساب نشان داد که اثر جلسات تمرین معنادار است؛ به‌عبارت‌دیگر, عملکرد پرتاب دارت شرکت‌کنندگان در طول جلسات تمرینی پیشرفت معناداری را نشان داد. همچنین, نتایج تحلیل واربانس یک‌راهه نشان داد که تفاوت بین چهار گروه تمرینی در آزمون یادداری معنادار است؛ به این معنی که هریک از گروه‌های نروفیدبک در آزمون یادداری, نمرات بیشتری را در مقایسه با گروه کنترل به دست آوردند؛ اما تفاوت معناداری بین گروه نروفیدبک راست‌دست و چپ‌دست وجود نداشت. از سوق دیگر گروه‌های: آزمایشی نو بلرحله اقا ماو نبا معناد‌اری با یکدیگر ندآشتند. پروتگل اس‌ام آر اتتا با تقویت ریتم حسی - حرکتی و به دنبال آن بهبود فرایندهای توجهی, به ارتقای عملکرد در مهارت پرتاب دارت منجر می‌شود و به نظر می‌رسد استفاده از این پروتکل می‌تواند به واژگان کلیدی: نروفیدبک. آموزش امواج مغزی اس ام آر اتتا برتری دستی» پرتاب دارت یکی از دغدغه‌های اصلی پژوهشگران علوم ورزشی» پیداکردن راهکارهای جدیدی برای افزایش سطح عملکرد ورزشکاران است. در سال‌های اخیر برای دستیابی به این مهم از روش‌ها و ابزارهای مختلفی استفاده شده است. این روش‌ها نیم‌رخ‌های درونی مختلفی از مغز و بدن فراهم می‌آورند. یکی از این ابزارهای نوین مبتنی بر کامپیوتر بیوفیدبک! است و نروفیدبک؟ یا بیوفیدبک الکتروانسفالوگرافی (بی‌بی‌جی)" یکی از اشکال آن است. استفاده از نروفیدبک در ارزیابی و آموزش مهارت‌های خاص ورزشی باعث پیشرفت اساسی در عملکرد می‌شود (۱). در بیوفیدبک سنسورهایی به قسمت‌های مختلف بدن ورزشکار وصل می‌شوند که اطلاعات فردی را از لحاظ فیزیولوژیک منعکس می‌کنند و از این طریق» شخص به سمت یک سطح مطلوب از عملکرد نزدیک می‌شود (۲). به تعبیر توماس؟. نوروفیدبک شکلی از بیوفیدبک است که فرد را قادر می‌کند فعالیت امواج مغز خود را تغییر دهد. نروفیدبک» یک فرایند یادگیری و نوعی درمان مکمل با کاربرد فناوری کامپیوتر است که بر اساس الگوی شرطی‌سازی عامل* به فرد آموزش می‌دهد فعالیت امواج مغزی خود را افزایش یا کاهش دهد (۳). نروفیدبک نوعی تمرین خودتنظیمی * است؛ این نوع تمرین به فرد اجازه می‌دهد که عملکرد بهتری داشته:باشد. درواقع مانند آیینه‌ای؛ کم‌وکاستی‌های مغز را به خودش نشان می‌دهد و با فیدبکی که از امواج مغزی ارائه می‌دهد؛ به مغز در تنظیم فعالیت خود کمک می‌کند (۴). نروفیدبک روشی ایدثال برای کسانی است که به:دنبال درگیری فعال‌تر افراد در کنترل ورزشکاران با استفاده از نروفیدبک می‌آموزند که چگونه به‌طور موّثر و کارآمد مغز خود را برای رسیدن به شرایط مطلوب اصلاح و تربیت کنند (۶). نروفیدیک ابزاری اساسی است که در تیم‌های بزرگ ورزشی و قهرمانان المپیک برای دست‌یافتن به عملکرد بهینه به کار می‌رود (۷). نروفیدبک فرصت‌هایی را برای افزایش ظرفیت روانی و عملکرد ورزشی بدون استفاده از داروهای افزایش عملکرد فراهم می‌آورد. حیطه‌های مختلفی وجود دارد که در آنها نروفیدبک نقش ویژه‌ای در ورزش ایفا می‌کند که شامل افزایش تمرکز و توجه, کاهش افسردگی, بهبود کنترل احساساتی مثل خشم, فائق‌آمدن به آثار آسیب‌های ملایم مغزی و بهبوه تعادل جسمانی می‌شود (۸). تاثیر تمرین نروفیدبک با تاکید بر برتری دستی ... ۱ در نروفیدیک (به‌عنوان شکلی از بیوفیدبک) حس‌گرها به‌طور خاص به جمجمه متصل می‌شوند. فعالیت‌های نورون‌های مغز اطلاعات زیادی را در خصوص فعالیت‌های عصبی فراهم می‌آورد. زمانی که نورون‌ها فعال می‌شوند. تکانه‌های الکتریکی تولید می‌کنند. با جای‌گذاری چندین الکترود بر جمجمه. می‌توان فعالیت الکتریکی مغز موسوم به یی‌بی‌جی را ثبت کرد. درواقع بی‌یی‌جی به‌وسيله نوع خاصی از فعالیت هماهنگ نورون‌ها با عنوان نورون‌های هرمی ایجاد می‌شود و بدین‌ترتیب خروجی الکتریکی به‌دست‌آمده منعکس‌کننده فعالیت نورون‌های پیرامون الکترود تعبیه‌شده است. الگوهای مختلفی از فعالیت الکتریکی موم بد انتوایج مقر شناخعه قدهاند که ,وجه.تمایر آن‌ها یسامد و دافمه ااست. ان رده یکی از وسایل اندازه‌گیری سطح فعالیت. نوروفیزیولوژیک» ثبت امواج مغزی به‌وسيله الکتروانسفالوگرام! است. امواج مغزی.انسان"شامل طیفی از اموّاج.آهسته تا سریع, ازجمله دلتا (یک تا چهار هرتز» تتا (چهار تا هشت هرتز» آلفا (هشت تا۱۳*هزتز» اریتم حسی حرکتی (۱۲ تا ۱۵ هرتز)؛ بتا (۱۵ ۷ ۱۸ هرتز یله ( یل یه هرت استوااولیی ۹ که دامنه امواج مغزی در افراد متفاوت است. پژوهش‌هایی با هدف مشخص‌کردن الگوهای امواج مغزی در ورزشکاران مبتدی و نخبه رشته‌های مختلف ورزشی رو به گسترش است. می‌توان.از ااطلاعات به‌دست‌آمده از این پژوهش‌ها به‌منظور استفاده از نروفیدبک برای افزایش عملکرد. یاری جست (۱). معمولا برای بررسی تغییر فعالیت مغزی در خلال اجرا و تمرین و مداخلات مختلف از کیویی‌یی‌جی ۲ انستناده می‌شرد. مطالعانت نضای ذاذه‌اند. که سجریار ماهی نسیت باد افراف میقدی: الگوهای فعالیتی قشری متفاوتی دارند. ارتباط بین الگوی مغزی و کیفیت و سطح اجرای ورزشکاران نخبه در طول اجرا و تمرین» مرجعی برای فرکانس و دامنه امواج مطلوب در اجرای بهینه است ‏ (۹۱۰). حالت بی‌بی‌جی فرد ماهر قبل از عملکرد و طی عملکرد نسبت مناسبی برای استفاده از نروفیدیک را در افراد مبتدی برای افزایش عملکرد فراهم می‌آورد. بدین‌ترتیب با انجام مطالعات نقشه‌برداری مغزی, فرکانس و دامنه امواج ورزشکاران نخبه شناسایی می‌شود و بر اساس آنها پروتکل‌هایی برای ورزشکاران در سطوح پایین‌تر تدوین و سپس آزمایش می‌شود و پس از انجام مطالعات بسیار» آن پروتکل‌ها تأیید می‌شوند. بنابراین» بررسی ارتباطات ویژه امواج؛ نواحی مختلف و متغیرهای گوناگون ازاین‌رو پژوهشگران حوزه علوم ورزشی بر آن شدند تا بتوانند با استفاده از اصول شرطی‌سازی, الگوی امواج مغزی ورزشکاران را به الگوی امواج مغزی ورزشکاران حرفه‌ای نزدیک گردانند تا از این طریق در جهت بهبود عملکرد ورزشکاران مبتدی گام بردارند. به‌همین‌دلیل در ابتدای آموزش امواج مغزی, از دامنه امواج ورزشکار» خط پایه! گرفته می‌شود تا بتوان تغییرات امواج در جلسات تمرین را تمرینات نروفیدبک برای ورزشکاران شامل افزایش یا بازداری همه یا برخی از اجزای فرکانس‌های مربوط به اجرای ورزشکار می‌شود. درواقع تمرین نروفیدبک با افزایش یا مهار بخش خاصی از فرکانس‌های یی‌یی‌جی به حفظ حالت ذهنی ورزشکار طی رقابت کمک می‌کند (۱). پروتکل‌های مختلفی در آموزش نروفیدبک بر اساس افزایش یا مهار امواج خاص وجود دارد و با توجه به هدف» نوع رشته ورزشی و کارکرد روان‌شناختی مدنظر متفاوت خواهند بود. وجود تفاوت در الگوی فعالیت مغزی افراد مختلف و نیازهای متفاوت رشته‌های ورزشی به الگوی متفاوت فعالیت مغزی» نکته کلیدی در ارائه آموزش نروفیدبک است؛ آزاین‌رو استفاده از یک رویکرد ساده آموزش نروفیدبک (رویکرد یکسان برای همه) تأثیر چندانی در آموزش اوّجچ عملکرد در رشته‌های ورزشی مختلف نخواهد داشت (۱۱۰۱۲). پروتکل اس‌ام‌آر/تتا۲ یکی از پروتکل‌های موثر در بهبود عملکرد ورزشی است. از پروتکل اس‌ام‌آراتتا برای افزایش توجه و تمرکز استفاده می‌شود (۱۳۰۱۴). در این پروتکل قدرت امواج در دامنه ۱۲ تا ۱۵ هرتز افزایش می‌یاید و در دامنه چهار تا هشت هرتزی از قدرت امواج کاسته: می‌شود.. پژوهش‌ها‌کوگاان ##المی‌لاهاند. که افزایش دامنه: اس‌ام‌آز در تمرینات تروفیدیگ باعنث ارتقای حساسیگ ادراکی؛اهش خطا/و بهبود سرعت در اتکالیف ممی‌شود که نیارمس حقظتوچه بهیزد ,دقن :هر تگالیف توجهطلب زریهبوه باربایراظلاقات از حاقظه مسایی. است. آموزش نروفیدبک در جهت افزایش اس‌ام‌آر احتمالا پردازش توجه را بهبود می‌بخشد در زمينه بهبود اجرا با استفاده از این پروتکل چندین مطالعه انجام شده است؛ به‌عنوان‌مثال» پول؟ و همکاران (۲۰۱۱) به‌منظور بررسی اثر ریتم حسی - حرکتی بر عملکرد بازیکنان تیروکمان ۲۴ نفر از بازیکنان تیروکمان سطح دانشگاهی را به‌صورت تصادفی در دو گروه کنترل و تجربی قرار دادند و نتایج بعد از ۱۲ جلسه تمرین نروفیدبک اس‌ام‌آراتتا نشان داد که گروه تجربی» طی عملکرد تاثیر تمرین نروفیدبک با تاکید بر برتری دستی ... ۱۳ تیراندازی» قادر به تنظیم حالات فیزیولوژیکی بودند و گروه نروفیدبک. در مقایسه با گروه کنترل, زامبوتی! و همکاران (۲۰۱۲) به بررسی اثر تمرین نروفیدبک بر افزایش نسبت اس‌ام‌آراتتا در نقطه اف‌سی‌زد (۳60:2)» طی ۱۶ جلسه تمرین در هشت فرد سالم پرداختند. نتایج نشان داد که افراد به‌راحتی قادر به مهار تتا بودند درحالی که افزایش اس‌ام‌آر در جلسات اولیه با شکست روبه‌رو می‌شد؛ به‌عبارت‌دیگر تحلیل جداگانه بر پایه قبل نروفیدبک روند کاهشی را در نسبت اس‌ام‌آر/تتا طی هشت جلسه نشان, داد. نتایج به اهمیت اظلاعات ایجادشده در ادامه اضلاح رفتاره: ظی آتمرین ثروفیدیکی آشاره می‌کند (۱۸). در پژوهش صالحی و همکاران (۱۳۹۲) به‌منظور بررسی تأثیر تمرین نروفیدبک بر عملکرد و یادداری مهارت پرتاب دارت در ورزشکاران مبتدی, ۱۶ نفر داوطلب به‌صورت تصادفی در دو گروه تجربی و کنترل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که تمرین نروفیدبک باعث افزایش عملکرد و یادگیری مهارت پرتاب دارت در ورزشکاران مبتدی می‌شود (۱۹). وبلسون۲ (۲۰۰۶) برای کاهش انگیختگی و کنترل هیجانات از ابتهازافعالیت تتا در منطقه سی‌زد (02) بهره برد. در رشته‌های ورزشی هدف گیری که در آن دقت عامل مهمی است. نروفیدبک راهی مناسب برای افزایش توجه و به‌تبع.آن بهبود اجراست (۲۰)؛ برای مثال؛ پژوهش‌ها نشان داده‌اند که آموزش نروفیدبک باعث بهبود میزان توجه و افزایش عملکرد در رشته‌های تنیس (۲۰» تیروکمان ازآنجاکه تنها معدودی از پژوهش‌های انجام‌شده. در خضوص میزان تأثیر نروفیدبک در ارتقای عملکرد امیدوارکننده‌اند ازاین‌رو در مورد اثرگذاری تمرینات نروفیدبک نمی‌توان با قطعیت سخن گفت؛ برای مثال, لندرز" و همکاران (۱۹۹۱) تفاوت‌هایی را در گروه کنترل و گروه تمرین نروفیدبک گزارش کردند؛ بااین‌حال با توجه به دلایلی اقراز کردند که.اين تفاوت مشاهده‌شده لزوما به معنای موثربودن تمرین نروفیدبک ارائه‌شده نیست (۲۱). همچنین» به گزارش رینگ؟ و همکاران (۲۰۰۱) علی‌رغم اينکه آزمودنی‌ها نحوه کنیا برخیا 6(چهم] /لبیا گرفتند: این بادگیری به: بهیود ذر نروفیدبک روشی موثر در بهبود بسیاری از فاکتورهای روانی و شناختی است. بلاین‌حال میزان اثرگذاری نروفیدبک ممکن است متأثر از عوامل متعدد باشد. یکی از متغیرهای احتمالی اثرگذار بر کارایی نروفیدبک» برتری نیمکره‌ای است که یکی از تظاهرات آن برتری دستی! است. برتری دستی انسان یه معتی برتری ریک کشت فر آعمال خاضی خخرکتی است: آکتر انسان‌ها بسهای, مهارت سای در دو دست. در یک دست برتری بارز دارند (۲۳). برتری دستی, به‌عنوان یک رفتار دستی طولانی مداوم است که ارتباط ساختاری در سیستم حسی - حرکتی را توجيه می‌کند (۲۴). بدن آنسان اندام‌های زوج بسیاری دارد که هرچند ممکن است از نظر ساختمانی و عملکرد قرينه یکدیگر به نظر برسند در عمل بسیاری از این اندام‌ها نامتقارن هستند که می‌توان به تفاوت در اندازه پاها دست‌ها و قرارگیری اندام‌های احشایی و صورت اشاره کرد (۲۴). به همین ترتیب» مغز نیز ساختار نامتقارنی دارد. براین‌اساس» احتمالا نامتقارنی کارکردی مانند برتری جانبی در دست‌ها و پاها با ساختار مغز در با توجه به تخصص‌یافتگی نیمکره‌های مغزی و تفاوت چپ‌برترها و راست‌برترها در تسلط نیمکره‌ای انتظار می‌رود این دو گروه از لحاظ عملکردهای ذهنی.و شناختی با هم تفاوت‌هایی داشته باشند که این تفاوت» احتمالا در میدان‌های "وررّشی نقش,.مهمی ایفا می‌کند؟ زیرا بر اساس پژوهش‌های ضورت‌گرفته. انتخاب اندام. برتر دراه گر یاک‌ها. ۳ نيجه اجرا و غملگرد افرد را بااین‌حال, تناقضاتی در تفاوت‌های ساختاری.و عملکردی مغز.درافراد راست‌دست و چپ‌دست وجود دارد؛ برای مثال» پروپر۲ و همکاران (۲۰۱۳۲) نشان دادند که الگوی موج آلفا در افراد راست‌دست با اقراد چپ‌دست متفاوت است (۲۷). کرد" ) میگ ,یامه بر روی ۴۶۵ تفر گزارش کردند که نامتقارنی معناداری در ماده سفید و خاکستری مغز در نواحی پس‌سری,» پیشانی و گیجگاهی وجود دارد؛ اما در نتایج این پژوهش بیان شده است که هیچ ارتباط معناداری بین دست‌برتری و نامتقارنی ساختار مغز وجود؛ندازدو؛این متقارن‌نبودن در افراد:,راست‌دست و چپ‌دست به یک شکل اما هروی؟ و همکاران (۲۰۰۶) به این نتیجه رشسیدند که دست‌برتری بر الگوی نامتقارن آناتومیکی برخی نواحی مغز اثرگذار است (۲۸). با توجه به تناقضات موجود در خصوص دست‌برتری و تفاوت کارکرد مغزی اين سوال پیش می‌آید که در صورت موثربودن تمرین نروفیدبک بر اجرا آیا پروتکل‌های استفاده‌شده در افراد راست‌دست برای افراد چپ‌دست نیز کارآمد است؟ با توجه به اینکه در پژوهش‌های انجام‌شده در حيطه نروفیدبک. موضوع برتری دستی مطالعه نشده است و تاثیر تمرین نروفیدبک با تاکید بر برتری دستی ... ۱۵ برتری نیمکره‌ها نیز یک متغیر مهم در یادگیری است و ممکن است بر اثربخشی نروفیدبک موّئر باشد. ازاین‌رو پژوهش حاضر به دنبال آن است تا تأثیر نروفیدبک بر میزان یادگیری مهارت دارت را بررسی کند و در تلاش برای پاسخ‌گویی به این سوال است که آیا اثربخشی یک پروتکل خاص در این پژوهش از نوع نیمه‌تجربی است و با توجه به هدف انجام آن» در حيطه پژوهش‌های کاربردی قرار می‌گیرد و جمع‌آوری داده‌های آن نیز به‌صورت آزمایشگاهی و میدانی صورت گرفته است. ۳۹ نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران با میانگین سنی ۲/۵۷ ۲ ۲۱/۶۲ که در مهارت پرتاب دارت مبتدی بودند. به‌صورت هدفمند در این به‌منظور اجرای پژوهش, ابتدا اصول پايه جزئی دربار مهارت پرتاب دارت از قبیل روش گرفتن تیر و نحوه امتیازدهی به شرکت‌کنندگان ارائه شد و به دنبال .آن» فیلم الگوی ماهر مربوط به اجرای مهارت پرتاب دارت به تمام"شرکت‌کتند‌گان نشان داده شد"در ادامه"شرکت‌کنندگان پس از پاسخ‌گویی به سوالات پرسش‌نامه برتری دستی ادینبرگ» بر استاس نمره به‌دست‌آمده در دو گروه چپ‌دست و راست‌دست قرار داده شدند..بعد از اجرای پیش‌آزمون (یک دسته کوشش ده‌تایی)» شرکت‌کنندگان بر اساس امتیاز کسب‌شده و. به‌صورت.آی‌بی‌بی‌آی در گروه‌های نروفیدبک راست‌دست (۱۰ نفر)» نروفیدبک چپ‌دست (نّه نفر)» کنترل راست‌دست (۱۰ نفر) و کنترل چپ‌دست (۱۰ نفر) تقسیم شدند. از افراد خواسته شد تا بر روی صندلی راحت بنشینند» سپس آزمونگره لاله هر دو گوش و نقظه افاسی‌زد (۳62) را بااالکل طبی« و ژل: تمیزکننده آماده کرادد. الکترود رفرنس (الکترود زردرنگ) به گوش چپ و الکترود گراند (الکترود سیاه) به گوش راست و الکترود اکتیو (الکترود آبی) با چسب تن بیست! به نقطه اف‌سی‌زد متصل شد. بیشتر پژوهش‌ها الکترود. اکتیو را در نقاط مرکزی, (03724 62) و یا نواحی پیشانی (322 ,۳2) قرار می‌دهند: الکترودهای سی‌زد (2) و اف‌سی‌زد (۳02) به یکدیگر نزدیک هستند (حدود دو سانتی‌متر) و ریتم در اولین جلسه پیش از شروع نروفیدبک با گرفتن خط پایه به‌صورت چشم باز ارزیابی کلی از همه باندها صورت گرفت. در ادامه, با استفاده از مونتاژ الکترود یک‌قطبی و بر اساس سیستم بین‌المللی ۱۰-۰ امواج مغزی از نقطه اف‌سی‌زد در ناحيه پیشانی در حالت استراحت و چشمان باز ثبت شد. ثبت امواج با استفاده از دستگاه نروفیدبک پروکامپ! ده‌کاناله ساخت کانادا و نرم‌افزار ویژه بیوگراف و با میزان نمونه‌گیری امواج ۲۵۶ هرتز و مقاومت الکترود کمتر از ۱۰ کیلواهم انجام گرفت. به‌منظور پردازش علائم مغز امواج مخل حذف شدند. طی مداخله نروفیدبک» دستیار پژوهشگر نیز در صفحه نمایشگر دوم تغییرات امواج مغزی آزمودنی‌ها را مشاهده می‌کرد. پنجره تمرینی نروفیدبک شامل مسابقه قایقرانی با سه قایق بود که با بالاتر رفتن علامت از أستانه تعیین‌شده در ستون مربوط, قایق در تمرین نروفیدبک پروتکل‌های مختلفی به کار گرفته می‌شود؛ یکی از پروتکل‌های مورد استفاده در افزایش تمرکز پروتکل اس‌ام‌آراتتا است. در این پروتکل» افزایش اس‌ام‌آر و سرکوب تتا منجر به حفظ آرامش و افزایش توجه می‌شود؛ ازاین‌روه هدف تمرین نروفیدبک در این پژوهش به جلو راندن قایق مربوط به موج پاداش (اس‌امآر؛ دامنه ۱۲ تا ۱۵ هرتز) و ممانعت از حرکت قایق دیگر با موج بازداری (تتا؛ چهار تا هشت هرتز) مرتبط بود. زمانی‌که قایق موج تقویت زودتر به خط پایان برسد. چراغ سبز روشن می‌شود و شیپور پیروزی به‌عنوان بازخورد مثبت به اضدا درمی‌آید و زمانی که قایق موج بازداری زودتر به انتهای مسیر برسد. چراغ قرمز روشن می‌شود و شیپور ناخوشایند به‌عنوان بازخورد منفی به صدا درمی‌آید. شرکت‌کنندگان گروه‌های تجربی» تمرین تروفیدبک خود را به مدت ۰ دقیقه در طول هشت جلسه (چهار هفته. هر هفته دو جلسه) انجام دادند و سپس مهارت پرتاب دارت (۲۰ کوشش در هر جلسه) را تمرین کردند. شرکت‌کنندگان گروه‌های کنترل در هر جلسه تمرینی» ۲۰ کوشش مربوط به مهارت پرتاب.دارت را انجام.دادند و در تمرینات نروفیدبک شرکت نداشتند. ۷۲ ساعت بعد از پایان تمرینات. از دو گروه کنترل و نروفیدبک خواسته شد ۱۰ پرتاب دارت به‌منظور آزمون یادداری انجام دهند؛ همچنین ۱۵ دقیقه بعد از آزمون یادداری» آزمون انتقال ابزارهای مورد استفاده برای اندازه‌ گیری متغیرهای تحقیق عبارت از دستگاه نروفیدبک» تخته دارت و پیکان دارت و پرسش‌نامه برتری دستی ادینبرگ بودند:که در ادامه به اختصار تشریح می شوند. دستگاه نروفیدیک: طرز کار دستگاه به‌این‌ترتیب است که شرکت‌کنندگان بر روی یک صندلی راحت و در اتاق ساکت می‌نشینند. یک جفت الکترود روی پوست فرق سر و یک يا دو الکترود روی لوب‌های گوش هر فرد قرار داده می‌شود» سپس با کمک تجهیزات الکترونیکی و رایانه‌ای و بر اساس وضعیت امواج مغزی فرد یک پس‌خوراند بینایی و شنوایی (معمولا در قالب یک بازی و تصویر و یا صوت کامپیوتری) به فرد ارائه می‌شود. فرد در طول مراحل تمرین درمی‌یابد که می‌تواند با استفاده تاثیر تمرین نروفیدبک با تاکید بر برتری دستی ... ندد از امواج مغزی خود این فیدبک‌ها را کنترل و تنظیم کند. تداوم این فرایند باعث بروز تغییراتی در تخته دارت و پیکان دارت: تخته دارت مورداستفاده در پژوهش,» تخته دارت معمولی به شکل دایره و از جنس کاغذ فشرده و قطر تخته ۴۱۳ میلی‌متر و ضخامت آن ۱۲ میلی‌متر بود. تخته دارت موردنظر در آزمایشگاه بر روی دیوار آویخته شد.» به‌گونه‌ای که مرکز صفحه دارت در ارتفاع ۱/۷۳ متر از زمین قرار گیرد. خطی بر روی زمین به فاصله ۲/۳۷ متر از صفحه دارت ترسیم شد. در پژوهش حاضر برای امتیازدهی از صفحه پشتی تخته دارت استفاده شد که از صفر تا ۱۰ پرسش‌نامه برتری دستی ادینبرگ: در بزرگ‌سالان ترجیح دستی اغلب با پرسش‌نامه خودسنجی یا مقیاس‌های درجه‌بندی سنجیده می‌شود؛ یعنی از آزمودنی‌ها می‌خواهند تا مشخص کنند تکالیف دستی مختلف را با کدام دست انجام می‌دهند. هنوز هم پراستفاده‌ترین روش برای اندازه گیری جهت و شدت دست برتری» پرسش‌نامه‌های برتری آدستی"هستند. به همین منظور پرسش‌نامه‌های مختلفی برای سنجش دست برتری ساخته/شده‌اند. ازجمله,متداول‌ترین این پرسش‌نامه‌ها می‌توان پرسش‌نامه دست برتری ادینبرگ را نام برد که پژوهشگران به‌وفوز از .آن استفاده کرده‌اند و در این پژوهش نیز از آن استفاده شده اس *ایقامتباا زر 40 5ه ار که. ترجیح دستی را در انوشتن, نقاشی کردن» پرتاب‌کردن» قیچی کردن؛ مسواک‌زدن» استفادهاز: چاقو اشتفاده از قاشق» جاروکردن. روشن‌کردن کبریت و باز و بسته کردن در قوطی می‌ستجد. این آزمون پنج‌گزینه‌ای است که به‌صورت هميشه با راست (دو نمره)» اغلب با راست (یک نمره)» اغلب با هر دو (دو نمره)» اغلب با چپ (یک نمره) و هميشه با چپ (دو نمره) تنظیم شده و دامنه نمره از ۱۰۰- (چپ) تا ۱۰۰+ (راست) است. نمره افراد چپ‌دتنت ار ۲۴۶ تا ۱۳ - او افراددو*سوه‌توان از ۴۰۰- تا ۴۰+ و افراد راست‌دست. از ۴۰+ تا ۱۰۰+ قرار می‌گیرد. در سنجش اعتبار» همبستگی این پرسش‌نامه با در این پژوهش برای تجزیه‌وتحلیل آماری؛از میانگین و انحراف معیار برای توصیف آماری داده‌ها استفاده شد و از آزمون شاپیرو - ویلک و لوین برای بررسی توزیع طبیعی داده‌ها و همگنی واریانس‌ها بهره گرفته شد؛ همچنین, به‌منظور مقايسه عملکرد شرکت‌کنندگان چهار گروه در مرحله اقتساي از تحلیل واریاسی مرکب با اندازه‌های: تگرارق رو قامل: جلسات تمرین استفاده شد و برای مقايسه عملکرد شرکت‌کنندگان چهار گروه در مهارت پرتاب دارت در پیش‌آزمون» آزمون‌های یادداری و انتقال, از آزمون تحلیل واریانس یک‌راهه استفاده شد. سطح معناداری ۳>0.05 در نظر گرفته شد. تمام تجزیه‌وتحلیل‌های آماری به‌وسيله نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس (نسخه ۲۱) صورت گرفت و رای .رضم نمودارها از نرم‌افزار اقسل ۲۶۹۳ استفاده شد. آزمودنی‌های این پژوهش شامل ۳۹ نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی بودند که هیچ‌گونه سابقه بیماری عصبی نداشتند و در مهارت پرتاب دارت جدول شماره یک میانگین و انحراف معیار عملکرد آزمودنی‌ها را در مهارت پرتاب دارت طی مراحل پیش آزمون» اکتساب» یادداری و انتقال نشان می‌دهد. همان‌طور که در جدول یک مشاهده می‌شود. عملکرد شرکت‌کنندگان در مهارت پرتاب/دارت در طول جلسات تمرین پیشرفت داشته است. شکل یک نمودار عملکرد شرکت‌کنندگان در مهارت پرتاب دارت را در چهار گروه در مراحل پیش آزمون, جدول ۱- میانگین و انحراف معیار عملکرد پرتاب دارت چهار گروه در مراحل مختلف آزمون جلسه ۱ ۳/۸ ۵ ۱ ۴/۴۷ ۵ ۳۵ ۴ ۴/۹۲۵ تاثیر تمرین نروفیدبک با تاکید بر برتری دستی ... ۱۹ کنترل چپ دست هت کنترل راست تیوه نروقیوهک چباو- خه . تروفیدیک راست دست هنت شکل ۱- نمودار عملکرد چهار گروه در مهارت پرتاب دارت در مراحل مختلف پژوهش به‌منظور بررسی طبیعی‌بودن توزیع داده‌ها و همگنی واربانس گروه‌ها از آزمون شاپیرو - ویلک و آزمون لوین استفاده شد. نتایج نشان داد "توزیع داده‌ها در تمام مراحل آزمون طبیعی است و پیش‌فرض همگنی واریانس‌های" گروه‌هایموردپژوهش در مزاحل "مختلف آزمون تأیید شد؛ علاوه‌براین» یافته‌های حاصل از آزمون تحلیل واریانس. یک‌زاهه در مرحله پیش‌آزمون نشان می‌داد که تفاوت معناداری در میانگین امتیازات پیش‌آزمون وجود نداشت (۳00.05). این یافته‌ها نشان داد کل هرسه کروه:در ابتدا از فجاظ سطح عملکرد دز وضعیت سقایهی قزاز ودلششند. به‌منظور مقايسه عملکرد شرکت‌کنندگان چهار گروه پژوهش در مرحله اکتساب از تحلیل واریانس مرکب با اندازه‌های تکراری روی عامل جلسات تمرین در یک طرح «جلسات تمرین ضرب‌در تعداد گروه‌ها» (۴۸) استفاده شد. نتایج این تحلیل در جدول شماره دو خلاصه شده؛ است: جدول ۲- نتایج آزمون تحلیل واریانس مرکب با اندازه‌گیری تکراری روی عامل جلسات تمرین در مرحله شاخص عامل مجموع مجذورات ‏ میانگین مجذورات ‏ درجه آزادی ‏ اف سطح معناداری همان‌طور که در جدول شماره دو مشاهده می‌شود. اثر اصلی گروه تمرینی و اثر تعامل جلسه تمرین و گروه تمرین معنادار نیست؛ اما اثر اصلی جلسات تمرین معنادار است. برای مشاهده تفاوت معنادار بین جلسات تمرین از آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد. نتایج آزمون تعقیبی بونفرونی تفاوت معناداری را بین جلسه اول با جلسات چهارم» ششم» هفتم» هشتم و جلسه دوم با هفتم نشان می‌دهد. این یافته‌ها حاکی از پیشرفت معنادار عملکرد شرکت‌کنندگان در طول جلسات تمرینی به‌منظور مقايسه عملکرد شرکت‌کنندگان چهار گروه در مهارت پرتاب دارت در آزمون یادداری از آزمون تحلیل واریانس یک‌راهه استفاده شد. نتایج این تحلیل در جدول شماره سه خلاصه شده است جدول ۳- یافته‌های حاصل از آزمون تحلیل واربانس یک‌راهه در آزمون یادداری منبع تغییرات ‏ مجموع‌مجذورات میانگین مجذورات درجه آزادی اف سطح معناداری همان‌طور که در جدول شماره سه مشاهده می‌شود بین عملکرد چهار گروه در مهارت پرتاب دارت در آزمون یادداری تفاوت معناداری وجود دارد. نتایج آزمون تعقیبی شفه نشان داد که گروه‌های نروفیدبک راست‌دست و چپ‌دست در مقایسه با گروه‌های کنترل راست‌دست (8-0.01) و چپ‌دست (8-0.02) به‌طور معناداری عملکرد بهتری در آزمون یادداری داشتند؛ علاوه‌براین» تفاوت معنی‌داری همچنین,» به‌منظور مقايسه عملکرد افراد راست‌دست.و چپ‌دست ذو گروه نروفیدبک و کنترل در مهارت پرتاب دارت در آزمون انتقال» از آزمون تحلیل واریانس یک‌راهه استفاده شد. جدول شماره نتایج پرتاب دارت را با آزمون تحلیل واریانسن یک‌راهه در مرخله انتقال نشان می‌دهد. جدول ۴- یافته‌های حاصل از آزمون تحلیل واربانس یک‌راهه در آزمون انتقال تاثیر تمرین نروفیدبک با تاکید بر برتری دستی ... ۱۳ یافته‌های این جدول نشان می‌دهند که بین عملکرد مهارت پرتاب دارت چهار گروه در مرحله انتقال هدف از اجرای پژوهش حاضر بررسی تأثیر تمرین نروفیدبک با تأکید بر برتری دستی بر یادگیری مهارت پرتاب دارت بود. نتایج بررسی تأثیر نروفیدیک در مرحله اکتساب نشان داد که اجرای شرکت‌کنندگان در طول جلسات تمرین نروفیدبک پیشرفت معناداری داشته است. نتایج پژوهش حاضر با نتایج پژوهش‌های گالوی و ولین (۲۰۰۵) و ویلسون (۲۰۰۶) در مورد رشته تنیس» پژوهش تئیس۱ (۳۰۰۸) در خصوص رشته هندبال؛ لی و همکاران (۲۰۰۹) در تیراندازی؛ ناداپاپ (۳۰۱۰) در مورد اسکی‌بازان و نیز روس و همکاران (۲۰۱۴) همخوانی دارد. در این پژوهش‌ها مشخص شد که تمرین نروفیدیک عملکرد را بهبود می‌بخشد (۲۱۰۳۱۰۳۵). به‌طورکلی نتایج پژوهش حاضر گویای اثربخشی پروتکل اس‌ام‌آراتتا بر بهبود عملکرد وایادگیری تکلیف ذارت است. به نظر می‌رسد این پروتکل تمرینی از طریق افزایش پردازش توجه و تمرکز حسی و کاهش بی‌توجهی و حواس‌پرتی به نتایج برآمده از مقايسه چهار گروه در مرحله یادداری, که بعد از:۷۳ ساعت بی‌تمرینی انجام گرفت. اثربخشی آموزش نروفیدبک و بهبود معتادار عملکرد پرتاب دارت را در گروه نروفیدیک راست‌دست و نروفیدبک چپ‌دست با گروه کنترل نشان داد شاید یکی دیگر از دلایل اجرای بهتر مهارت دارت در گروه‌های نروفیدبک نسبت به گروه کنترل در مرحله یادداری, استفاده از پروتکل اس‌ام‌آراتتا در نقطه اف‌سی‌زد (02) باشد. تمرین نروفیدیک در نقطه اف‌سی‌زد به‌طور هم‌زمان بر سه قشر حسی - حرکتی حرکتی و سینگولیت اثرامی‌گذارد. قشر حسی - حرکتی» مرز بین لوب‌های آهیانه و پیشانی است. در سینگولیت» سیستم‌هایی که با هیجان احساس, توجه و حافظه کاری سروکار دارند. با یکدیگر به‌گونه‌ای تعامل نزدیک. دارند که منبع؛انرژی اعمال بیرونی (حرکت) و اعمال درونی این يافته‌ها با نتایج پژوهش لندرز و همکاران (۱۹۹۱)» اگنر و گروزیلر (۲۰۰۳) در مورد دانشجویان موسیقی, بارنا (۲۰۰۴) و آرنز (۲۰۰۸) در مورد گلف‌بازان» پول (۲۰۱۰) در مورد افراد سالم» حجار 0۹۲۵ درامورد: کارانهگاران«شیری (۳۹۳ 11 در خصوصض,قطرتج‌بازای ورصالحی ,۳۹۳ در مهازت پرتاب دارت یکسان است. یافته‌های همه این پژوهش‌ها حاکی از افزایش عملکرد از طریق مداخله نروفیدیک در مقایسه با گروه کنترل است (۳۸-۱۱۰۱۳۰۱۷,۲۱,۳۶. درواقع این نتایج نشان‌دهنده این مطلب است که با آموزش نروفیدبک (اس‌ام‌آر/تتا) می‌توان مدت‌زمان آموزش را کوتاه‌تر کرد و فرد را سریع‌تر به مراحل بالاتر یادگیری رساند. این نتایج بر اساس نظريه شرطی‌سازی کنشگر تأیید می‌شوند. در فرایند نروفیدبک» شرطی‌سازی کنشگر زمانی است که فرد برای یافتن وضعیت فکری مناسب» تقویت دریافت می‌کند؛ بنابراین» فرد تلاش می‌کند وضعیت فکری خود را طوری تنظیم کند تا محزک: مطلوب را بیشتر ذریافت کند. و این کار باعث آفزایشن ,رقتار مطلوب و آفزایش احتمال یافته‌های پژوهش حاضر با نتایج پژوهش رینگ و همکاران (۲۰۱۵) ناهمخوان بود؛ رینگ و همکاران (۲۰۱۵) با بررسی تأثیر تمرین نروفیدبک در تسریع خبرگی و کمال به این نتیجه رسیدند که فرض آنها مبنی بر اینکه تمرین نروفیدبک اجرا را تسهیل می‌کند و توسعه خبرگی را تسریع می‌بخشد. تأیید نشد. هرچند اعضای گروه کنترل توانستند موج آلفای بالای خود را قبل از ضربه سرکوب کنند. بااین‌حال اجرای آنها در طول مرحله اکتساب از پیش‌آزمون تا آزمون» تفاوتی نداشت و میزان بهبود گروه آزمایش و کنترل یکسان بود. به اعتقاد این پژوهشگران» تمایز بین توان فعالیت آلفای بالا و پيامد رفتاری نشان‌دهنده آن است که کاهش توان آلفای بالا قبل از ضربه, شاخص کلیدی‌ای برای موفقیت در ضربه گلف نیشت؛ هرچند چندین پژوهش سرکوب آلفای بالا قبل از ضربه را تفاوت دلایل احتمالی ناهمخوانی نتایج را می‌توان تفاوت در ماهیت تکلیف و پروتکل ارائه‌شده دانست. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد. ارائه یک پروتکل یکسان برای همه رشته‌های ورزشی و همه افراده کاری منطقی به نظر نمی‌رسد؛ آزاین‌رو با توجه به اینکه برخی شباهت‌ها بین تکلیف دارت و گلف وجود دارد» تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر دارند» که همین امر ممکن است علت اختلافات مشاهده‌شده باشد. از سوی دیگر در پروتکل رینگ و همکاران هدف تمرین نروفیدبک سرکوب آلفا بود. حال‌آنکه در پژوهش حاضر از پروتکل اس‌ام‌آر/تتا استفاده شد. به عبارتی با استناد به پژوهش حاضر می‌توان چنین گفت که افزایش موج اس‌ام‌آر و سرکوب موج تتا در افزایش دقت پرتاب دارت اثرگذار است. همچنین, اگرچه لندرز و همکاران (۱۹۹۱) گارش دادند که تقژین نروفیدیک باعث بهبود اجرا می‌شود. نمی‌توان در خصوص نتایج به‌دست‌آمده به‌صورت قطعی اظهارنظر کرد. اين پژوهشگران از اولین افرادی بودند که به مطالعه آثار تمرین نروفیدبک در شانزده ورزشکار رشته تیروکمان پرداختند. فرض این پژوهشگران آن بود که عملکرد رشته تیروکمان با فعال‌سازی نیمکره راست مغز (جایگاه پردازش بینایی فضایی) و نیز غیرفعال‌سازی نیمکره چپ (جایگاه پردازش تحلیلی - کلامی) در ارتباط است. براین‌اساس» آنها فعالیت بی‌بی‌جی و اجرای تیروکمان در جلسات پیش‌آزمون و پس‌آزمون را اندازه‌گیری کردند. نتایج نشان داد که اجرای هشت ورزشکار از پیش‌آزمون تا تاثیر تمرین نروفیدبک با تاکید بر برتری دستی ... ۳۳ پس‌آزمون بهبود یافت؛ این ورزشکاران به هنگام کاهش فعالیت قشری در نیمکر چپ تقویت می‌شدند. در مقابل اجرای هشت نفر از ورزشکارانی که در ازای کاهش فعالیت در نیمکره راست گرچه این یافته‌ها بر این امر دلالت دارند که تمرین نروفیدبک یادگیری تیروکمان را تسریع می‌کند. توجه به این نکته نیز ضروری است که فعالیت قشر نیمکره چپ در پیش‌آزمون و پس‌آزمون برای هر دو گروه نروفیدبک یکسان بوده است. این امر نشان می‌دهد که این پروتکل تمرینی نروفیدبک. افراد گروه نروفیدبک نیمکره چپ را وادار به سرکوب کارکرد نیمکره چپ نکرده است؛ بنابراین» بهبودی را که این گروه تجربه کردند لزوما ناشی از تمرین نروفیدبک دریافتی نبوده است. بااینکه پژوهش لندرز و همکاران گامی بدیع در ارزیابی روش نروفیدبک در ارتقای عملکرد محسوب می‌شود. به دلیل همین بدیع‌بودن اشکالاتی نیز به آن وارد است که از آن جمله می‌توان مبنای نظری ضعیف در ارائه پژوهش‌های انگشت‌شماری به بررسی اثربخشی, تمرینات نروفیدابک در تسهیل اجرا در ورزش پرداخته‌اند و گرچه شواهد موجود در خصوص کارایی و اثربخشی آن قطعی نیست. نتایج یکی دیگر از یافته‌های پژوهش آن است.که.تفاوث معناداری در.مرحله انتقال بین گروه‌ها مشاهده نشده است؛ به‌عبارت‌دیگر تمرین نروفیدیک بر انتقال یادگیری آزمودنی‌ها از دست برتر به دست غیربزتر تأثیر معتاداری نداشت. در مهار پرتا ۹5 يوت فضایی در آن نقش, اساسی دازده تمرکز و توجه از مهم‌ترین عواملی هستند که عملکرد حرکتی و دقت را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند. پوسنر و وریچل سه شبکه توجه بینایی (جهت‌یابی خلفی. اجرایی فدامی .و هوشیاری) را توصیف کرده‌اند. شبکه جهت یابی مخ سس ونافییف بای قرار دال | رواستو ی سرخ جهت نگاه در فضاست و در مهارت دارت این شبکه می‌تواند مسئول جهت‌یابی کیویی! (ثابت‌شدن روی هدف قبل از بازشدن بازو به جلو برای هدف) طی مرحله جهت‌یابی در هر مرحله از پرتاب باشد. دومین شبکه. شبککهه اجرایی قدامی است که مسئول وضعیت تمرکز در بازی‌های رقابتی دارت است و می‌تواند دامنه طولانی‌تر کیویی را که توصیف‌کننده سطوح بالاتر از مهارت و دقت است. ایجاد کند. شبکه اجرایی قدامی درک بالاتری روی تکلیف تحمیل می‌کند و به اجراکننده اجازه می‌دهد یک عمل خاص را نسبت به اهداف خاص کنترل کند و درنهایت شبکه هوشیاری که عملکرد شبکه اجرایی و شبکه جهت‌یابی را مرتبط می‌کند و مانع دسترسی اطلاعات ناخواسته به هر دو سیستم می‌شود. این شبکه‌های توجه به‌صورت مشابه و مستقل در هر دو نیمکره ارائه شده‌اند؛ بنابراین» عوامل عصبی مور بر دقت: دارت/مربوط. به شبکه‌هایی است که در هم افراه سالم یکسان‌ند و از این حیظااهر نتایج در مورد اثربخشی دست برتری در تمرینات نروفیدبک (پروتکل اس‌ام‌آراتتا) نشان داد که بین عملکرد شرکت‌کنندگان راسث‌دست و چپ‌دست ذر هر سه مرحله (اکشساب, یاد‌ذاری و انتقال) تفاوت معناداری وجود ندارد. در خصوص نتيجه اخیر تاکنون پژوهشی انجام نگرفته است و طبیعتا نمی‌توان دست به هیچ‌گونه مقایسه‌ای زد؛ اما دلایل احتمالی متفاوت‌نبودن را می‌توان در چند سرفصل جای داد: الف) اهمیت نیمکره برتری به‌جای برتری دستی» ب) نوع پروتکل بی‌یی‌جی و مکان موردبررسی (اف‌سی‌زد)» ج) نوع تکلیف و د) تفاوت نداشتن شبکه‌های توجه در دو نیمکره (۲۴). شاید غلت دیگر تفاوت‌نداشتن ذو گروه راست‌دست و چپ‌دست» میزان یا به غبارتی درجه برتری دست راست و چپ باشد (۳۹۰۴۰). برای مثال ممکن است دو فرد راست‌دست از لحاظ قرارگیری در طیف راست‌دستی با هم تفاوت فراوانی؛ داشته باشند و یک نفر در انتهای پیوستار راست‌دستی, باشد و تمام فعالیگ ود سیک کت است مه حال‌آنکه. فرد. دیگزری علی‌رغم راست‌دست بودن» برخی اعمال را نیز با دست چپ انجام دهد. بدین‌ترتیب. هر دو راست‌دست هستند اما ممکن؛اشت در میّزان وابستگی به دستبرتر با.یکنایگر تفاوت داشته باشند. این امر ممکن است باغث هم‌پوشانی احخطاظ اد اهر اش اه تست باشد. یافته‌های پژوهش حاضر این فرض را مطرح می‌کند که می‌توان از نروفیدبک برای تحریک یا تنظیم فعالیت مغزی استفاده کرد و نروفیدبک ممکن است روی پردازش شناختی موئر باشد. یکی از نکات مهم در ارائه نروفیدبک. وجود تفاوت الگوی فعالیت مغزی در افراد و رشته‌های ورزشی مختلف است. این یافته‌ها مژید آن است که الگوی فعالیت الکتریکی مغز پیچیده و برای رشته‌های مختلف ورزشی متفاوت است و احتمالا به تکالیفی که باید انجام شود بستگی دارد. این پیچیدگی و پویایی عصبی موجب شده که تاکنون الگوی مشخصی برای اجرآی این فرایند یافت نشود. بنابراین» پیشنهاد می‌شود در زمينه طراحی پروتکل‌های آموزشی تروفیدبک بررسی نظام‌دار بیشتری در سطوح مختلف در پایان» در این پژوهش کارایی آموزش نروفیدبک به افراد مبتدی با استفاده از پروتکل اس‌ام‌آراتتا در پرتاب دارت تأیید شد که این امر نشان‌دهنده تأثیر مداخله نروفیدبک به‌عنوان یک مداخله خودتنظیم گر مغز در ارتقای سطح اجرا است. به‌عبارت‌دیگر می‌توان گفت آموزش نروفیدبک یک عامل کمکی در تسریع افزایش تمرکز و بهینه‌سازی عملکرد است؛ آزاین‌رو پیشنهاد می‌شود برای افزایش عملکرد در ورزش‌هایی با نیازهای دقت زیاد مانند پرتاب دارت از پروتکل اس‌ام‌ار/تتا استفاده شود. همچنین» پیشنهاد می‌شود به‌جای برتری دستی» برتری نیمکره‌ای بررسی شود. علاوه‌براین» ترکیب تمرین نروفیدبک با دیگر روش‌های آموزش (بیوفیدبک» تمرین‌های آرام‌سازی) و تغییر فاصله 40 رع8 زک ردام مطا و2 #عنام‌ص۸ 1۵۳ صمناهنمعع۸ «وعمامط‌رعم دمک صذ کصمنق‌نام مه 7 .32 ععصقطصه ۵ #ععند کعتونصط عصخماته تلمتاصعامم ص۲۳۵ 0 ۷6۳۵0۵ :0 310۷ لتق و مصصفووط ۸ تصنق۳ط مر فصه لو 3100160 31 12۳66 عمط ۵1 6۷۵102005 ٩۸ 06۳10۳۵663 ععصقطصه عصنصندم لوط 620 مس هد صق6 .03 76۳۵0۵ 40 ا7(ع10مزوطامو ا عم #عنامص۸. .۳۵00 ۸۳6 وگ کصمناه امن طخزم ععصعل نم 001060034 هه ملو عمط صز ععاموم مععهط-ع 8060 با سک ,1 1/055 24 001600 10۳ ععنادمم فعکدط-ع 306 دننک با ی ۵ط 3 6۰ ما 3۳0۳۵۵۳۵ 25-6۰ :10 :2006 0۵0۰ 31000 که فصس 30 له 1660 مهد کن م۸۵ 3.6۰ م1۳ -16 :(29)1 :2001 26 0ط01600ظ امک صز 370100 .7 حمصاعکاصی وظ ۷ 0ع1۷/1 4 3626۳۲ عطا هز 200۳0۵6 8016000266 ب7 خعمطنصي۸ ,36 آه۲ ,کت حطوصدگ +2007:2)3(:90-5 .هط عم ۶و ماه[ صعنصع1۳ 06۰ معنل واعنجصه 0ععناه مصعع ۸ 370016606260 :2706 مزع 00010 3/0 2/۰ معسمعصق2 ,78 طعا 3/0 ,17 نصه‌طاج/2 ۸05۰ لمعنصنا6 هه برع 3/0001 مدعزد106 صعاکترک 0۵ عمط ععصعطاع همع ممعااه .۸ 3۲ ,۵۹۵۷ ۷۵67 بظ ,زا۸۲۵0 ,36 ,3167530 ما5 بش۸ ,3 ,11323۳ 66 200 کنادز 3 هل دامع مل 610006 ۵5 عصنصندی لو 00160 (36۲510 15) .127-48 :22 :2011 ۳8600 بع2 مزع مامح رد2 .حعطنه هز بآ 16۳20 ,2 ۷۷۵۵ ,177 3100 ,51۷ نگل ,117 8۵0 ,۷۷3 نک ,773 6ع1 ول حصن 5۰ 30۷166 00ه اعصه هنز کعصقا ععصق ۳6-06۳0 کم کعاعاعصی 2121 4 عا‌عائه ۵ط که 000025 77 طاعوه7 ممصحصقط0< بقل نخصنص۸ ,36 انطعلد5 4 8 5نط162۳ وصه ععصقس 6 عطا ۵۳۵ ععناه۳م جموقصن اماصعص فصه لوط 00160 (۳67۹13 10) .103 -86 :(1)1 :2015 ۰/عمامطل رعممسعد الماک عاحعل نطاطدع م1 دط 3۳100060 .ظ 10مقه فص ,36 جعللدک بل ۸ «عاقه71 ,52 رد126 -106 :41 :2009 63۵00۳۰ متام که فدس30 بکععفمط وصه کاجعصه صز صمتفتصصصمی 6 .7 6۳2616۳ م۸ عطک ون کلصقانه1< ,1 6000105 ,3 000067 و[ 067عوظ ,10 ۷/6۲0 6 0۶۶ 290605 0۵۳ کام۳00م 0016066 عصناعنله وصنصنده که ممعاکه فعاعااه عطا ۵۶ 00۳20505 .77 طع7306 فمفصصقط2/0 م۶ نصنص۸ ,26 نطعلد5 4 8 5نط162۳ وصه ععصقس 6 عطا ۵۳۵ ععناه۳م جموقصن اماصعص فصه لوط 00160 (۳67۹13 10) .103 -86 :(1)1 :2015 رعمامطل رعممسعت الماک عاحعل 8 601660636 1 عائه ۵ط1 ۸ نعععدا< ,3 طع0ق7 فمفصصقط3/0 ,36 نطعلدک 300 6۵10۳ 3/010۳ لماک وصنومحط حقل که صمخاصماع۲ هه ععصمعصه گم 0۳ 316016602 حصطاحطط 3010۳ ودک 14و مات 7۰ 7 صمصنک م6 5 حطوصد5 ,36 آه0 ۶و 36۳10۳۳۵۲۵ 00 کعسیه1/6 عنطا مدع ملم ۳100-60 باقع م1 من وطام-مطا و2 ص0۳ +32 :(4)2 :2012 506066۰ آهزو م8 وصه 2/0001 که لفدس70 .م21 جعضن ۸ 6 0۶ ومقم1۳8 عط71 بش۸ نللضوه۸ ما نصنمتدعه/< ,36 حنطصقنط ,36 خامطصح72 5۵۵1۲ رز مناج هاعط صطاوط «مامصه و معصعی هصمصقطحه کم ممصند ملوط 0160 8 60160626 اه له 15۵ ۸۰ نمعها< مق ع0ه7 فمفصصقط30 ,36 نطعلندک 300 6۵0۳ط 3/010۳ .ما5 عمط حعل که صم00ط۳6 فص ععصعص گم 0۳ عو 136 +وسنصندن +عععو5 صهنلها] ه "مت وصنص ۲۵۵ .0 د3/105 و 86067 ون ۷ 1۸۵1900 :2006 8101600026 عمجم امه 1۵۳ مدع مهد هه ملعم طلممگمنط که مب[ 30000 مشکل عازطنگا ,13 065 ,۷۷ ج۵تقلد5 بل 5 260226110 ,26 2 12006۳5 5۰ عاناع-ع ۳ صز ععصهص عم 00 علطم مزط نمعنادم 0 ع1ه و ععصماگصذ 15۵ 13/۰ .+23)1(:123-9 .1991 ,367096 ی کادم م5 صز 50606 گ 1/0006 ۳6 2008ع 13۷50 .8 کمعاعق/2 ,1 372۳6 ,2 1۵۹20 بش۸ 00066 و 8صن38 ۰ص 6ع1160معجم 0ص عناجمصه عصناناخعمجه ۶۵۳ عصنصنده لوط مهد که 118-7 :31:16 730 2015 عمط فص امک ۵1 رعمامل و۲ 715 .77 5 1106692 رل 0 0صعط رظ 8 نهک ون ج صمعصخاخ۸ ما + دمک ص۸۵ 3۰ مد 0ناهناطاام 550 تصه‌حطع1 168 .31 37 نصقطه۳هطظ .عمط رد2 ما 13000 5 1 ۳۳۵60۵6 ول کل ۳۳۹۲0۵ ,2 ۳ 716800 بل «عص سس طاطاع۸ بآ ع06تسعصط30 ,۵ 60 60006 ۸ :5006 صنق3۳ 773006006550 هه مک ۶و کا‌علاط عطا فصد و عصص و۸ اد دامع 85 73۵5 کلنهش۸ لقص09< 465 که کزوواقه۸ 3/0066 8860 -[ع ۷۵ ۵۳۵۶ 2۳00 2۳00۲۵16 0130 عط) ۵۶ رعمامطام 20 .27 ععا و 139090 ,51 2/0۶34 50666 6۳6 معط خطاهند مه ام[ کم ععدعلنه طانس حعلصقط ا1عز صز صعمالی 0 1316۳۵1 نوطز 4و امعا1ه معط م00 ۸ ۳۰ صعنعد م۴ ,36 کلزاهز 2 313 م۸ صحلهاع1/0 1 0۶ 70۵1 ۳0۳۰ ۳۵۵ لد عمط که ومد ۵۳۵ فصقط عره که مها حدم اساع ۸ .27 80110۵00 ,51 صفصاعحطا) ,3/8۷7 ع1قنعی ول 816۳66 کل 8۳00067 2/0031 ۶ 70۵1 006۳ 1300600655 کم کا‌عکط و۸ هداملنش۸ عصناععط تاثیر تمرین نروفیدبک با تاکید بر برتری دستی ... ۱۳۷ 0 113006006۶55 .27 67/ر1720010-1/220 ,ظ 3/137067 م ابعطل36۳ و 006110 ,لا 1766 .28 6 2006 .286 زمسع3 مکعلقه الحاه م۷ جز کععصحص روکد آهنصهماهصه نذحطاعجی ۵۳۵۵34 که هنت .۸ 006065 ,34 +ع6ا8۳۵6 بت [طع5 ,5 ۳ع006ن3 عل ,26 کعص۸ .29 ۵ :50672006 0ص زامن مناد عاقصن جه کاعاگه عطا :۸030 صز ۳۵266 180-۰ :(40)3 :1 انا[ 2009 605006066۰ وصه ۳۳6 آمعنصنا) .کزد 161۵-22 داعساطاصنوه ۶و جوز ۷6۳ صهز 26۳ ۶و بونانطهناه فصه ونفندی 34 کخسع‌تتطده۸ م۸ و۸0 .30 .117-3 .(6)22 :2007 506066۰ آفزعمامطا و2 ۶و نموت بعحنقصصمناععی کعص0ع0صهط کنصطع] «منصاز عنناه 0۳ عصنصندی علم دلوم امنط که امک عط1 بش۸ عصقا مک بر۵ملله6 31 1-0 :1 :2005 .8 10مط رقم 500۳۲ که م70 .0136۳5 مدمه جازم 001600000 ونانطهنمد۷ صطاوط اجدعط ۶و کاعاکه عط1 ب6 عنصه] .32 ۸ .013675 ۷۵1101 عاهنوعازمی ۵ع۵ که ععصعصه مهم عناعلطاد عطا مه صمناقلنع7 ۰ .700۷6۳ 20411۵ .کزوعط 1 .25.10 و ععوعل عطا 1۵۳ صمناهاعععنل 8 دز ۸۳6۲۶ ۵۶ 1.0۷65 ماع 0ص صوناصک۸ که صمناق8۷۵ .7 14 عع1 .33 :4 :2009 106 تواگمسع0< معصطانوون۸ عنوولمس۸ آهصهنگ ۷۷۵۷۴ صند۳ظ عصنزعت 2۳0655 :0ص 36۳10۳۳۵۵ 26۵4 1۵۳ عصنصند ۳ ملد عمط بش۸ 2 و260 ,23 3800 ب34 113-8۰ :15 :2010 ,5006069 [2ع نع ۵1 موز حقنط00ع3/2 و5 ععه طهماسبی فرشید. حاتمی فرزانه. هدایتی اعظم. تأثیر تمرین نروفیدبک با تأکید بر برترق: دستی بر یادگیری مهارت ,ظرتاب داهظ رفتار گرکتی. بهار ۶۱۳۹۷ *۳۱(۱): 72760166024 ۵1 عاا۳۶ عط1 .۸ 11602۵0 ,ظ ق3۳1۵ ,۲ بزطاعقصطط 1" 8 227۲ ۵۶ معا ۵۳ 100600655 حه ۳۵0۹5 ج ط ام عصنصنه1۳" ۰( 0آ) .109-28 :(31) 10 :2018 هسیک دمن مطعطظ 3010۳ .51۵11 85 16306۴ ع36زم3 ناک معط 30107 ۵ م2۳65 اصماعزدع۸ 1۰ 8 10366۲ عموزفط فنطفطک ,معط 300۶ که «معا 2 اصعاعندع۸ .2 1700۵۳7 هصنصنه1۳ +عطع 1 ععدزمط ناک ممنقطع2ظ 3/0107 01 3.5۰ .3 ۵ ۲۳ وصنصند 01600204 ۵1 کا‌عاگه عطا 6 موناده صذ ۲۵ کم و5 عنطا کم ععمم‌م 156 نهک ۶و کاصعوا5 عصنصیوستط ۲ .اناد هزم معط احعل که وصنصعل ۵۹ ,ککع10ع0 هط ۵۳۵ کت ] آل۳0056۶م (۵۲ع۷ 21.62+2.57 نعهد صقعص رون نت وهصنصند1۳ «عط 1 مموزمط طلل وصامو معط ال عصنکوعطاه فص عصنا که ماگ۸ .نع کنطا جز 0عادصنتا هم 6 کاصه‌منناحم ۵عطا مصه حلاصم ع۶۵ کلندی 10 ۶ کعلو از اکعاع۳م ۵ مقاصه‌مننانه0 300166002 10۶-3000 قمع مهد فعلوصمطاطوی کصوع ۶۵۳ ماصز 0 عمعزعکه .500۳65 ]۳۵65 ۵ #صنا مه (امحصی عمحطغ6ز ومد آمحصی فمعلصمطاطاو 3 7 56510۳ 06۳ علقنی 20 6100 01ص کاصعماناخهم مکصونف56 عصنصنده 8 که ک6و از معقطام 41 ۲۳۵۲۵۳0۵ ۳6 ,کطوزکع5 وصنصندی 135۲ ۲۵ +عاکد عمط 72 بطو دمص 4و 00160 ۶ کزوولهصه ۳00۵1 ۵۳۵۵۵۰ ۶۵۶5 فصقط دود ان اکع جعاعصدن صعط 200 5 6 صنصند اقط) 0عنهنمصز کدمنزعععی عهنصنده ۵۵ کععقع 3 ۳6062160 انم ععصق ند ول طز 10۳0۷6۳60 اه گنصوزد ۵۵ ماد کاصد‌صنتحقم مک خقطا ماصف‌گنصهند ۵۶5 ماه صن۳۵ 0 ۸7107۸ 0۳۵-۵۲ مصمنو0د 15 +ععقطام صمونانعندوه عصسل ععصقص گم ۳08 کنط علنط باوعا 229167 صز کصامع دمص دمص گنل اصف‌گندوند مد 6۳6 معط هط 5 30016600366۴ ,۷۵۳۵5 ۲عطا0 10 اما ص0اط۲۵۲ صز خصهگندهند کم معصمگنل -اناعز 6۵۵۵ 66 ]نله خصفی‌قنصهند ا0ط رصانع آصصصم ۵۳ کعم5 06۴ 60 عنطجه 05 0۳01001 13612/524 1۵۵۵۰ 501 ۵5 کصناهتع ماع 1و0 60مقط161 فص فعفصحط 0۳6256 رد6 وععدم ماع ععمقطصه دعوم لمدمتاصعد مصه صطاحط +مامص مدع ما ع6وا 6 6 2058 16۳عه ماعط رقم آمعماممم کنط قط د مه 1۲ مععصفص م6 مصنممحطا احقل 017300 1 25 اه ونط کج :1نم۳۵ ۸۳ 0۳۳۵۶00۵۳8 *

 هدف از اجرای پژوهش حاضر، تعیین تأثیر تمرین نروفیدبک با تأکید بر برتری دستی بر یادگیری مهارت پرتاب دارت بود. 39 دانشجوی دانشگاه شهید رجایی تهران (میانگین سنی: 57/2 ± 62/21 سال) به طور هدفمند در این پژوهش شرکت کردند. شرکت کنندگان پس از آموزش و مشاهده فیلم مربوط به مهارت پرتاب دارت و اجرای پیش آزمون (10 کوشش) در یکی از گروه های نروفیدبک راست دست، نروفیدبک چپ دست، کنترل راست دست و کنترل چپ دست قرار گرفتند. مرحله اکتساب شامل هشت جلسه تمرینی بود که در آن شرکت کنندگان در هر جلسه 20 کوشش تمرینی را پس از مداخله نروفیدبک انجام دادند. 72 ساعت پس از اتمام مرحله اکتساب، آزمون یادداری و سپس آزمون انتقال با دست غیربرتر انجام شد. تحلیل یافته ها در مرحله اکتساب نشان داد که اثر جلسات تمرین معنادار است؛ به عبارت دیگر، عملکرد پرتاب دارت شرکت کنندگان در طول جلسات تمرینی پیشرفت معناداری را نشان داد. همچنین، نتایج تحلیل واریانس یک راهه نشان داد که تفاوت بین چهار گروه تمرینی در آزمون یادداری معنادار است؛ به این معنی که هریک از گروه های نروفیدبک در آزمون یادداری ، نمرات بیشتری را در مقایسه با گروه کنترل به دست آوردند؛ اما تفاوت معناداری بین گروه نروفیدبک راست دست و چپ دست وجود نداشت . از سوی دیگر، گروه های آزمایشی در مرحله انتقال، تفاوت معناداری با یکدیگر نداشتند. پروتکل اس ام آر/تتا با تقویت ریتم حسی حرکتی و به دنبال آن بهبود فرایندهای توجهی، به ارتقای عملکرد در مهارت پرتاب دارت منجر می شود و به نظر می رسد استفاده از این پروتکل می تواند به تسریع روند خبرگی در رشته دارت کمک کند.

459644

# کارشناسی ارشد ادبیات کودک و نوجوان» دانشگاه پیام‌نور ایران (نویسنده مسئول)» 1۳.ع220[2002760201.2.تمصنطصی 0 تنل عاعنسه معممعش 0060 مه دز کنط 1 .(کعنوگ امسا هه کعنانصم۳3 ۲۶ عاسناعصآ) 1365 ,2018 6 اطعهوم۲ ,۵۶۵ کنطا ما10 6۵ تعطاه کانصصوم طاعنط ,قداص 4.0 صوناس‌طاقاا۸ کصمحصصم۲ ناه عطا او کصط 36 توص 6 وه 0۳ اهتاممد عطا امش وصه اه از از مداد ۴ فک وکودک: سال یازدهم؛ شماره اول» بهاز و قابستان ۱۳۹۹ کلیدواژه‌ها: ادبیات عامه, تحلیل گفتمان, قصه» ادبیات کودک, رشد شناختی» فلسفه برای تحلیل گفتمان (0فرآهمه عکسممعنل) علم مطالعه واحدهای زبان در سطحی فراتر از جمله است (65 :1990 ,188۵1۵). دغدغه تحلیل گفتمان افشای چرایی به‌کارگیری و گزینش برخی قصه «خاله‌سوسکه» دارای ساختار روایی سفر و درون‌مایه‌ای عاشقانه است و شامل دو شخصیت (/010878010) اصلی و پنج تیپ 9 فرعی. در طول قصه» به‌صورت اطلاع‌دهمی قطره‌چکانی» به‌تدریج شخصیت خاله‌سوسکه از طریق گفتگوها البسه, آرایش و انتظاراتش به‌عنوان شخصیتی حاضرجواب, خودشیفته» تودل‌برو خوش‌پوش» و آینده‌نگر معرفضی می- شود و آقاموشه به‌عنوان شخصیتی وفادار مهربنان, خانواده‌دوست. تمیزه خوش‌پوش. مسولیت‌پذیر و عاشق‌پيشه. این درحالی,است کهاسه,خواستگار با نام‌های بقال علاف» و قصاب در حد تیپ یا سرنمونگیق (0۳۵1۵/۵) اصناف شغلی باقی می‌مانند. منظور از تیپ بودن این سه خواستگار این است که: روایت صرفا با یک بعد شخصیتی (کارمحور بودن» در تقابل با رمانتیک بودن)» آن سه.خواستگارارا معرفی می‌کند.:همین‌طور مش‌رمضان و پدرخاله‌سوسکه نیز از سطح تیپ (تک‌بعدی بودن) فراتر نمی‌روند. در تقابل با آن تیپ‌های انسانی» در شخصیت خیوان وجود دازاد: آقاموشگاو خاله‌سوشکه. منظور از شخضیت بودن این دی این است که: روایت برای آنها قائل به چند بعد مختلف شخصیتی شده است» به- طوری که زبان روایت دو شخضیت آقاموشه و خاله‌سوسکه(دو حیوان) را به کسک توصیفات ابعاد مختلف شخصیتی و با اتصاف آنان به پیشوند «آقا» و (خاله» به سطح و جایگاه سوژه‌هایی انسانی استعلا داده اشت» درخالی که تیپ‌های انسانی قصه را به‌خاطر برجسله کردن نگاه تکبعدی آنها و پیشهاد ازدواج‌شان به خاله‌سوسکه ا(به غیرانسان) با سید حیوان» تنزل. اینکه به‌کارگیری پیشوندهایی مثل «اقا» و «خانم» برای شخصیت‌های حیوانی چه بازنمایی‌ای را در ذهن خواننده ایجاد می‌کند مربوط به تحلیل گفتمان خود روایت قصه می‌شود. نه مربوط به تحلیل گفتمان‌های میان‌فردی داخل قصه (گفتمان‌های دوجانبه بین شخصیت‌های قصه). بنابراین این موضوعات در محدوده مطالعات این مقاله جای نمی- گیرند؛ اما اینکه در خرده‌گفتمان‌های میان‌فردی دوجانبه, که بین خاله‌سوسکه و خواستگاران بازنمایی فرایندهای شناختی در قصه «(خاله‌سوسکه:: ... (امیرحسین زنجانبر و حسین زارع) ۷۵ شکل می‌گیرد. بازنمایی زبان و لحن خطابی خواستگاران (شخصیت‌ها) در قضاوت (0480() و تفکر شناختی خالّه‌سوسکه و کر اذامه دادن پا ندادن گفتمانشان چه نقشی اصطلاح «شناختی» (00808۷6) به فرایندهایی ذهنی همچون حافظه» ادراک و پردازش اطلاعات اشاره دارد که سوژه از طریق آنها اطلاعات کسب می‌کند. در همین راستا پژوهش پیش‌رو ضمن اینکه مهمترین شناختارها (0ع00) و یافتارهای (۵:۶0) روان- شناسی شناختی را فهرست می‌کند. در چارچوب پارادایم‌های فهرست مذکور با روش تحلیلی توصیفی» به تحلیل می‌پردازد. پژوهش پیش‌رو در پی پاسخ‌گویی به این پرسش است که: در هر خرده‌گفتمانی که بین شخصیت‌های قصه شکل می‌گیرد. شناختارها چگونه در تولید و درک عناصر گفتمانی (اعم از شکل‌گیری گفته‌های فی‌مابین» قضاوت طرفین گفتمان درباره همدیگر» تصمیم به ادامه یا قطع گفتمان و ..:) معناآفرینی می‌کتند؟ از زمان یونان باستان تا کنون مسئله شناختوامعرّفت بجز مهمی از موضوعات تمام مکاتب فلسفی بوده است. شناختاوها رل کد دارگ ماما اجنظاعی قصه مورد استفاد شخصیت‌های قصه قرار می‌گیرد» به‌صورت غیرمستقیم و ناآگاهانه جذب شبککه شناختی مخاطب کودک می‌شود و به قول پیاژه (۳128010) توسط کودک درونی‌سازی (ط0هانصندعه) نی‌شود: «کودکان همان‌طور که امروزه از آموزش مستقیم بیزار هشتند» قطعا در گلشتهاتیق چنین بوده‌اند. افسانه‌ها حافظه قومی را از راهی غیرمستقیم به کودکان آموزش می‌دادند» (خرمی, ۱۳۹۲: ۱۱). بنابراین شناخت شناختارهایلا پنهان در/پشت خرده گفتمان‌های قصه» به شناخت و ارزیابی قصه‌های فلسفه برای کودکان (100ط) 10۳ ا(طم1080نط۳) نیز کمک می‌کند. عدم توجه به غنای فلسفی- شناختی .قصه‌های اموجود دز فرهنگ عاميانه خودمان, و از سویی دیگر, فقدان توجه بسنده به وجول فزآزبانی گفتمان در ایران ضرورت پژوهش را مسجل می‌نماید. این پژوهش برای نخستین‌بار؛ از وجه فرزپاني روان‌شناسی شناختی برای کتاب «تحلیل گفتمان انتقادی و علوم شناختی» (هارت.» ۱۳۹۸) فرایند مهاجرت را از سه منظر تحلیل گفتمان انتقادی» روان‌شناسی تکاملی و زبان‌شناسی شناختی بررسی کرده است. تنها پژوهشی در ادبیات عامه فارسی که به‌طور خاص با رویکرد روان‌شناسی شناختی ۶ فک وکودک: سال يازدهم؛ شماره اول؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ انجام شده است. به «رده‌بندی مثل‌های مبتنی بر شناخت اجتماعی» (زنجانبر و زارع: ۳۹۹) محدود می‌شود. مقاله «افسانه‌های ایرانی پریان ابزاری برای فکرپروری کودکان» (رجبی و همکاران؛ ۱۳۹۹) از مقالاتی است که ادبیات عامه را در پیوند با تفکر کودک, مورد مطالعسه قرار داده است. در مقاله فوق‌الذکر پنج قصه عامیانه از منظر بسندگی فلسفی, ادبی و روان- شناختی تحلیل محتوا شده‌اند. پژوهش‌هایی که با موضوع «خاله‌سوسکه» انجام شده» عبارت‌اند از: «بررسی نقش‌های جنسیتی در خاله‌سوسکه» (پورگیو و ذکاوت, ۱۳۸۹)» «خاله‌سوسکه که بود و چه کرد؟ جامعه‌شناسی ادببات شفاهی ایران» (ناصرزاد» ۱۳۸۳) که هر دو خوانشی فمنیستی از آن را ارائه می‌دهند» «بررسی و معرفی نسخه چاپ سنگی خاله- سوسکه» (علی‌پیگی» ۱۳۹۰) که به اروپامحوری نسخه منتشرشده در سال ۱۳۰۷ می‌پردازده و «بررسی سیر تحول تاریخی تصویرگری در بازنویسی‌ها و بازآفرینی‌های خاله‌سوسکه؛» (ذکاوت و ناظمی: ۱۳۹۶) که تضویرگری‌های مشرشده ازاآن زا بررسی می‌کند. مجموعه‌ای از شناختارهایی که درافرایشدهای تفکنر (008نطا 0۷۵ن0ع00) خودآگاه یا ناخودآگاه تأثیر می‌گذارند عبارت‌اند از: راهبرد حل مسئله (0(عع50۵1 5۵1۷8 جمعاطامتم تولید زبان (0۳۰۹۵,۵ 128280)» هیجان (0100100)» قضاوت و تصمیم گیری 460810) «حل مسئله» فرایندی شناختی است که با بازشناسی مسئله آغاز می‌شود و طی مراحلی» به پاسخ می‌انجامد (آیزنک و کین, ۱۳۹۷: ۲۳):مهمترین الگوهای شناختار حل مسئله در پایین در این الگی حل‌کننده مسئله می‌داند که مسئله از او چه چیزی می‌خواهد و سرانجام باید به چه چیزی برسد. اما نمی‌داند چگونه باید به مقصد مطلوب برسد. بنابراین سعی می‌کند در بازنمایی فرایندهای شناختی در قصه «(خاله‌سوسکه:: ... (امیرحسین زنجانبر و حسین زارع) ۷۷ مرحله اول» صرفا خود را یک گام به هدف نزدیک کند.ه بدون اينکه بداند بقيه راه را باید چگونه بپیماید. پس از اینکه یک گام به هدف نزدیک شد. دوباره می‌کوشد. راهی پیدا کند که باز یک گام دیگر به هدف نزدیک‌تر شود. مثلا در آغاز بازی شطرنج بدون اینکه تمام را مات کردن حریف را از قبل در ذهن داشته باشید. صرفا می‌کوشید که فعلا سربازها را برانید تا جلوی سواره‌نظام‌تان برای خروج باز شود این گام اول است برای رسیدن به هدف. اما هنوز نمی‌دانید که برای گام‌های بعدی چه راهکاری دارید. الگوریتم نیوئل (۸70/۵11) و سایمون (0۳:٩) (1972) برای یافتار مذکور مشتمل است بر سه مرحله: ۱-به تفاوت بین حالت فعلی مسئله و حالت هدف توجه کنید. ۲- یک هدف فرعی برای کاهش تفاوت بین حالت کنونی و حالت هدف شکل دهید. ۳- یک عملگر ذهنی (برای مثال حرکاتی) را انتخاب کنید که امکان دست‌یابی به هدف اصلی را ایجاد کند. قصه با خرده‌گفتمانی دوجانبه, بین خاله‌سوسکه و پدرش, آغاز می‌شود: «من دیگر نمی - توانم خرج تو را بدهم. پیر شده‌ام و زمین‌گیر. پااشو برو فکری به حال خودت بکن» (مهتدی, ۱۳۹۹: *1). گفته فوق, بازنماینده بهره‌گیری پدرخاله‌سوسکه از روش تحلیل وسیله- هدف برای حل مسئله اقتصادی است. یعنی پدر خاله‌سوسکه تصمیم دارد با کم- کردن یک نان‌خور یک قدم به کاهش مخارج نزدیک شود. سپس با آمدن یک نان‌اور متمکن, به‌عنوان داماد به‌صورت غیرمستقیم یک قدم.به افزایش درآمد: «شنیده‌ام در همدان عمورمضانی است پولدار که از دخترهای ریزنقش خوشش می‌آید. پاشو برو خودت را به او برسان که اگر همچین کاری بکنی و خودت رااتوی حرمسرایش بیندازی» نانت توی بر پایه نظریه تغییر بازنمایی اولسون (/1922()0101950)» معمولا" رسیدن به «بینش)» مستلزم تغییر بازنمایی مسئله است. اين.کار به سه روش رخ می‌دهد: ۱-رهاسازی محدودیت (1۵12۵10 اصنهتاعم0)): از میان برداشتن موانع ذهنی‌ای که باعث شده چیزی یا حرکتی مجاز به اشتباه غیرمجاز تلقی شود. ۲- رمزگردانی مجدد (۷0-0060۵8): جنبه‌های خاصی از بازنمایی مسئله بازتفسیر می‌شود. ۳- شرح و بسط (012007۵0): اطلاعات مربوط به مسئله جدید به بازنمایی افزوده می‌شود (آیزنک و کین» ۱۳۹۷: ۱۸۹). ۸ فک وکودک: سال یازدهم؛ شماره اول بهاز و قابستان ۱۳۹۹ مسئل همسریابی خاله‌سوسکه مسئله اصلی قصه و مسئله‌ای کاملا شناختی است که شبات ,قفاوت و مس ففسیت اسلی ار[ می‌طلیه روش حل مسبطل روپیگ برای انتخاب خواستگار, مبتنی بر تغییر بازنمایی (روش رهاسازی محدودیت) است. چراکه بازنمایی مرسوم» محدودیت «آمدن به خواستگاری زن» را تحمیل می‌کند» درحالی که خاله- سوسکه با تغییر دادن این بازنمایی» با «رفتن به خواستگاری مرد» خود را از قید و محدودیت ناضروری مذکور می‌رهاند. کنش دلالت‌مند «سفر خاله‌سوسکه) مبین تغییر بازنمایی او از حالت همسریابی منقعل به حالت همسریابی فعال, می‌باشد. تمام خرده- گفتمان‌های میانی قصه (که بین خاله‌سوسکه و خواستگارها ایجاد می‌شود)» شرح چگونگی فرایند حل مسئله همسریابی خاله‌سوسکه می‌باشد. خاله‌سوسکه مسئله «چگونگی کنترل و تخلیه خشم را در هنگام دعوا» مطرح می‌کند و روش حل آن مسئله را به‌عنوان ملاک قضاوت و تصمیم خود برای ازدواج قرار می‌دهد:/«اگر من زنت بشم» وقتی که دعوامون ۳ عدول از تثبیت کار کر دی (11۳200(0 100۳21 :130 00200 یافتار «تثبیت کارکردی» ذهن را به این سمت سوق می‌دشد که یک شی خاص فقط کاربردهای محنود و ثابتی دارد بلاط ب وا ال گرد #رفا به کاربردهای متذاول آن شی فکر کند. لذا تثبیت این کليشه‌ها باعث می‌شود که ذهن نتواند به کاربردهای بالقره دیگر آن فکر کند؛ درحالی که گاهی عدول از یافتار تثبیت. می‌تواند به حل مسئله منجر شود. مثلا در موقعیتی که سفره نداشته‌باشید. می‌ترانید یک روزنامه را پهن کنید و داخلش نان بگذارید. دراین‌صورت به روزنامه پراتیک «سفره) نسبت داده‌اید. این یعنی: عدول از تمام تیپ‌های میانی قصه (ندرب پزیلائیه اقا مار انسپ‌های شغلی هستند و راه حل‌هایی کسبه پرستن اخالسویکه ‏ وما میتی بر بافتارگ است که بهرسست سارت شغلی آنها سوگیری دارد. به‌عبارتی دیگر, ذهن هر یک از خواستگاران در هر موقعیتی صرفا بر استفاده اق ابرار ستناغل خودقان زساتور: سنگ ترازر و وب بان تمرکردارد. پر همین اساس, راه حل آنها مبتنی است بر «عدول از تثبیت کارکردی». چراکه کارکرد ثابت ساتور قصابی تکه کردن استخوان و گوشت است.» همچنین سنگ ترازو دارای کارکرد اصلی وزن- سنجی است» لذا دادن نقش‌های کاربردی دیگر عدول از یت کارکردی آن اشیاست. در بازنمایی فرایندهای شناختی در قصه «خاله‌سوسکه:: ... (امیرحسین زنجانبر و حسین زارع) ۷۹ پایان‌بندی داستان, آقاموشه از دم خود به‌عنوان شلاق و نیز به‌عنوان میله سرمه برای چشم- های خاله‌سوسکه استفاده می‌کند. بنابراین» آقاموشه نیز از راه حلی مشابه با روش سایر خواستگاران استفاده می‌کند. یعنی از روش «عدول از تثبیت کارکردی» و بازتوجه به کارکردهای مغفول‌مانده‌ای که می‌شود برای (ذم» متصور شد. پس چرا با اینکه روش حل مسئله همه خواستگارها مبتنی بر شناختار واحدی است» خرده‌گفتمان بین آقاموشه و خاله- سوسکه «واقعیت‌های شناختی» متفاوتی را نسبت‌به سایر خرده‌گفتمان‌های دیگر برای خاله- تولید زبان فعالیتی هدف‌محور است که هدف اصلی آن برقراری ارتباط است. بنابراین» علاوه بر عوامل زبان‌شناختی» عوامل انگیزشی"و اجتماعی نیز در آن دخیل‌اند. شناختار نظريه بسطفعال‌سازی پردازش را در سطوح مختلف (برای مثال معناشناختی» و نحوی) به- صورت موازی (همزمان) می‌داند.وقتی یک گره یا واژه فعالمی‌شود. فعال شدن یا انرژی از این گره يا واژه به سایر گره‌ها یا واژه‌های مرتبط (همسایگان واژگانی) بسط می‌یاید. مثلا ممکن است فعال‌سازی واژه «درخت» باعث فعال‌سازی گره مرتبط با آن (مرتبط در سطح معنایی) یعنی «گیاه» شود. بسطفعال‌سازی می‌تواند در سطح صداها نیز رخ بدهد یعنی گره «رخت» (که همسايه آوایی «درخت) است) را نیز فعال کند (ایزنک و کین» ۱۳۹۷: ۱۳۹). پیشنهاد ازدواج» که در خرده گفتمان هر یک از خواستگارها مطرح می‌شود» ناشی از تأثیر ناخودآگاهانه ویژگی بسطفعال‌سازی زبان است: هیچ‌یک از خواستگارها قصد قبلی برای ازدواج ندارند. گره واژگانی «ازدواج) در همسایگی معنایی «شو کردن» (شوهر کردن) قرار دارد؛ بنابراین وقتی خواستگارها از خاله‌سوسکه می‌شنوند که دارد می‌رود بر همدون؛ شو کند از رمضون,» ناخودآگاهانه در ذهنشان, گره «پيشنهاد ازدواج» در بالاترین سطح فعال- شدگی قرار می‌گیرد. بنابراین پیشنهاد خواستگاران در این خرده‌گفتمان‌ها ریشه در واژه آماده‌ساز «شو کردن» دارد. «وازه آماده‌ساز) (۷۷۵۲۵ ۵م) واژه‌ای است که بی‌درنگ قبل از ۸۰ تفکر و کود: سال بازدهم: شماره اولبهاز و تابسقان ۱۳۹۹ وازه هدف ارائه می‌شود و از لحاظ املا معنا یا صدا با واژهئ هصدف مرتبط است و به- صورت خودکار بر پردازش واژه هدف تأثیر می‌گذارد (آیزنک و کین» ۱۳۹۷: ۳۵). ازآنجا که قبل از توانش کلامی بشر ارتباط در اجداد ما از طریق بدن بوده‌است» هنوز حرکات بدن در هنگام کلام حس توانایی ارتباط را در گوینده تقویت می‌کند (آیزنک و خواستگارهای تیپیک با استفاده از ابزاری بیرونی مانند سنگ ترازو ساتور و چوب تنبیه بدنی می‌کنند؛ اما آقاموشه از ابزار دم (زبان بدن) هم برای ابراز محبت (سرمه کشیدن) و هم برای ابراز خشم (کتک زدن) استفاده می‌کند. بنابراین» همه خواستگارها از شیوه «عدول از تثشیت کارکردی» برای تنبیه استفاده می‌کنند. با این اتفاوت که آقاموشه این شیوه را با زبان بدن (با دم به‌مثابه بخشی از وجود خود) انجام می‌ذهد اما سه خواستگار دیگر از زبان اشیا بیرونی (سنگ و ساتور و چوب) برای ابراز هیجان درونی بهره می‌برند. آقاموشه در نخستین برخورد با خالهس_وسکه نیز زبان بدن را به احوال‌پرسی و احترام کلامی خود پیوست می‌کند: «آمد جلو کرنشن بلندبالاییکرد» (مهتدی, ۱۳۹۹: 1۳). خاله‌سوسکه عوامسل فرازبانی آرایش» پوشش لباس» و حرکات عشوه‌گرانه را نیز به کلام خود پیوست می‌کند تا هفت قلم آرایش کرد. به صورت و لپش سفیداب و سرخاب مالید. میان ابروهایش را خط کشید و به گوشه‌ی لپش خال گذاشت. به چشم‌هایش سرمه کشید. ابروها را وسمه گذاشت او دشتش را با حناانگاری کرد.و روی موهایش هم زرک ریخت با پوشاک ظریف و زنانه: «از پوست پیاز پیرهنی درست کرد و پوشید و از پوست سیر روبندی زد و از پوست بادمجان چادری دوخت و به سر کرد و از پوست سنجد یک جفشت کفش به پا کرد» (مهتدی» ۱۳۹۹: ۱٩) و نیز با حرکات و اطوار: «خاله‌سوسکه با قر و غمز» بازنمایی فرایندهای شناختی در قصه «(خاله‌سوسکه:: ... (امیرحسین زنجانبر و حسین زارع) ۸۱ برخی اطلاعاتی که گویندگان به شنوندگان مخابره می‌کنند» مستقیما به خود واژگان وابسته نیست» بلکه با شیوه‌ای که ادا می‌شوند ارتباط دارند. سرنخ‌های عروضی شامل آهنگ. تکیه. خاله‌سوسکه در لحن خود نیز از ناز و اداهای زنانه برای دلبری اس‌تفاده می‌کند و این‌گونه» مخاطب را به پیشنهاد ازدواج ترغیب می‌کند: «من که از گل بهترم» من که تاج هر سرم... به من بگو: خاله‌قزی» چادر یزدی» کفش قرمزی.».»» (مهتدی,» ۱۳۹۹: ۱٩). از طرضی دیگر لحن خواستگارها و انتخاب واژگان در محور جانشینی تولید کلام نیز بیانگر دیدگاه شناختی آنها و میزان توجه‌شان به جایگاه زن (خاله‌سوسکه) و جایگاه معشوق است. خلاف لحن خشن قصاب» بقال, و علاف, لحن آقاموشه آهنگین و رمانتیک است: «ای خاله‌قری. چادریزدی» کفش‌قرمزی» اقر بخیر؟ کجا مین‌ری؟» (مهتدی,» ۱۳۹۹: 1۳). بنابراین لحن آقاموشه به خاله‌سوسکه الا می‌کند تا نخستین مسئله‌ای را که با او مطرح می‌کند. با نخستین پرسشی که از دیگران پرسیده» فرق داشته باشند. دیگره‌اولسین,.مسئله» در مورد چگونه زدن نیست» بلکه درمورد جای همبستری است:«البته که می‌شم. چرا نمی‌شم. اما بگو پیینم. اگه من زنت بشم» من را کجا می‌خوابانی؟» (مهتدی» 1۳:۱۳۹۹). بنابراین سیاق کلمات موسیقیایی» بازنماینده نقش شناختار «سرنخ‌های عروضی» درتولید این گفتمان است. «هیجان» یک تجربه خلقی اسنت که با شدت بالا ناگهانی و به‌صورت گذرا به اسان دست می‌دهد, خلاف «عاطفه» که به‌لحاظ خلقی یک ویژگی پایدار و فاقد اوّج و فرود ناگهانی است. وضعیت‌های هیجانی بر توجه ادراک. حافظه» قضاوت و همچنین تصمیم‌گیری تأثیرگذارند. علاوه بر اين» بسیاری از اسوگیزی‌های شناختی بسز وضعیت خلقی کنونی ما در خرده‌گفتمان‌ها تأثیر هیجان بر شناختارهای خاله‌سوسکه از دو منظر قابل بررسی است: ۱- تأثیر هیجان خود خاله‌سوسکه بر چگونگی ارزیابی‌اش از خواستگارها ۲- تأثیر هیجان خواستگارها بر چگونگی ارزیابی‌اش از آنها. چگونگی خطاب خواستگارهای تپیک (بقال, علاف, و قصاب) باعث برانگیضتگی هیجان منفی خاله‌سوسکه و گشودن زبان ۲ فک وکودک: سال يازدهم: شماره اول؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ اعتراض نسبت به لحن خطابی آنها می‌شود: «خاله‌سوسکه و درد پدرم» (مهتدی, ۱۳۹۹: ۱ همین هیجان منفی باعث تردیلر ش_ناختی خاله‌سوسکه نسبت به پیشنهاد آنها می- شود. ازهمین‌رو با ساختار جمله‌بندی شرطی پاسخ می‌دهد: «اگه من زنت بشم اگه دعوامون بشه منو با چی می‌زنی؟» (مهندی, ۱۳۹۹: 1۱). در نقطه مقابل, حالت خحطاب آقانوشه باست برانگیا‌گی هیجان عبت خال‌سپوینگه .و باعته اززیایی بت اولسبتا یه آقاموشه می‌شود. پاسخ خاله‌سوسکه یار حاوی تردید نیست و در ساختار دستوری التزامی ز شرطی بیان نمی‌شود: «البته که می‌شم! چرا نمی‌شم! اما بگو پیینم مرا کجا می- خوابانی؟» (مهتدی» ۱۳۹۹ ۱۳ بنابراین تغییر وجه فعل از التزامی به اخباری تلویحا مین تغییر ارزیابی و شناخت اجتماعی خاله‌سوسکه نسبت به خواستگاران است. از طرفی دیگر, معیار شناختی خاله‌سوسکه برای انتخاب همسر بر پای چگونگی تخليه هیجان منفی خشم (تبیه بدنی) است. این گونه معیارگزینی و خط قرمز قرار دادن «چگونگی تخليه هیجان خشدم) پیانگر اهمیت قش یجان دیگ ان یه یت کلی, اهمیت غتصر غاطفه) پر اطلاعات ناکافی» است. تصمیم‌گیری شامل تخاب "یک گزینه از میان چندین گزینه احتمالی است. معمولا قضاوت بخش اول تصمیم‌گیری است (آیزنک و کین, ۱۳۹۷: ۲۲۷). تفاوت تصمیم‌گیری با حل مسئله در این است که: در تصمیم‌گیری» شخص باید بین احتمالات موجود یکی را انتخاب کند. اما در خل مسئله/ خن باید بین احتمالاتی که خودش آنها را می‌سازد یکی را انتخاب کند. در شناختارهای فرایند حل مسئله و نیز قضاوت و تصمیم‌گیری معمولا" «یافتارها» فرایندهای بازنمایی را هدایت می‌کنند. «یافتارها» شناختارهایی (الگوهایی شناختی) هستند که باعث می‌شوند ذهن بخشی از اطلاعات را نادیده بگیرد تا درعوض بتواند سریع‌تر و راحت‌تر به یک نتیجه یا تفکر شناختی برسد. مثلا وقتی نیمه‌شب» صدای خش‌خش کشیده شدن جارو را از پشت پنجره می‌شنوید. بی‌آنکه پنجره را باز و بیرون را نگاه کنید؛ «یافتار مقوله‌بندی» به شما کمک می‌کند تا بی‌درنگ صدا را به‌عنوان نشانه‌ای از صدای جاروی رفتگری تشخیص هید که ردیر ارو ها یا جارو می‌زند. البته احتمال اینکه آن صدا مربوط به جارو نباشد يا آن شخص رفتگر نباشد بازنمایی فرایندهای شناختی در قصه «(خاله‌سوسکه:: ... (امیرحسین زنجانبر و حسین زارع) ۸۳ نیز منتقی نیست اما یافتارها با نادیده گرفتن این احتمالات بعید امکان قضاوت سریع را برای‌تان فراهم می‌کنند. به زبانی دیگر «هنگامی که در شرایط غیرقطعی استدلال می‌کنیم» اغلب به طیفی از یافتارها که نوعی حساب سرانگشتی (ط:0۶10 ۳۵169) است» تکیه می - کنیم» (کاندا ۱۳۸۵: ۱۳۵) و حتی گاهی در شرایط احتمالی» خلاف روش تحلیل آماری» ملاحظات نرخ پایه را نیز نادیده می‌گیریم. منظور از نرخ پایه فراوانی نسبی برای وقوع یک حادثه مشخص در یک جامعه مشخص است. یافتارهای مربوط به شناختار قضاوت و «شامل تصمیم‌گیری در این خصوص است که شی يا فرد خاصی متعلق به یک دسته- بندی يا طبقه خاص است» (ایزنک و کین ۱۳۹۷: ۲۲۹). سوژه با توجه به «طرحواره تصور قالبی» (8101601/0) قضاوت می‌کند که فردی متعلق.به طبقه خاصی هست یا خیر. مثلا وقتی سیام‌پرستی را ذر یابان می‌بینید وشن به وش هه رال 67 می‌کند که این شخصس ایرانی نیست. بلکه به‌عنوان مهمان یا مهاجر در ایران به‌سر می‌برد. خاله‌سوسکه در ذهن خود ینک طرحنواره مدرّج از مقوله هدس سرهای ایده‌آل (آرمان‌همسر) دارد که درجه عضویت در آن مقوله بستگی به روش تنبیه و چگونگی دست بزن همسر دارد. در خرده‌گفتمان پایان داستان, از واکنش‌ها انتظارات. و رفتارهای خاله- سوسگه می‌توان پی برد که آقاموشه مپال نضدقلسرنموگرو شاخص طرخواره تقوله‌بشدی را آرماتاهمسر مک: تقان‌ دا ضرب شمیت بالات هالساه ساترووسنگ تراژر و چوب قپان بیانگر سرنمونگی.پادهمسری است که در قطب مقابسل پیوستار آرمان‌همسری قرار دارد و در حرده‌گفتگّان‌های سایر خواستگارا! به کرات تجلی می‌باکا " ۲۳۳ بافتار ی سریع و مقتصدانه (10۶9 [2ع 0-1 18-2) این قانون به‌منظور سریع‌ترین پردازش با کمترین اطلاعات, به تصمیم‌گیرنده توصیه می‌کند که «بهترین را انتخاب کن, بقیه را بی‌خیال شوا» مثلا وقتی از شما پرسیده می‌شود کرند جمعیت بیشتری دارد يا پرنتد؟ اگر به شما گفته شود که پرند یک بیمارستان دارد ولی کرند ندارد. احتمالا جمعیت پرند را بیشتر برآورد می‌کنید. درواقع, قضاوت‌کننده‌ای که اطلاعات چندانی از اين دو شهر ندارد» دنبال سرنخی برای مقايسه جمعیت این دو می‌گردد. ازآنجا ۴ فک وکودک: سال يازدهم؛ شماره اول» بهاز و قابستان ۱۳۹۹ که داشتن بیمارستان را با داشتن جمعیت مرتبط می‌داند» به‌جای اینکه خود را گرفتار گردآوری داده‌های معتبرتر و تحلیل‌های جغرافیایی بیشتر کند» جستجویش را با استناد به سرنخ وجود بیمارستان متوقف می‌کند. درواقع» راهبرد این روش سه سازه دارد: ۱-قانون جستجو (110 89021010): سرا نخ‌ها اعتبارسنجی می‌شوند. ۲- قانون توقف (1016 51000108): همین‌که سرنخ متمایزکننده (سرنخی که تنها برای صدق یکی از گزینه‌ها کارایی دارد) پیدا شد. عملیات متوقف می‌شود. ۳- قانون تصمیم‌گیری (1 46019100): مرحله گزیتر نتیجه از مهمترین راهبردهای این یافتار تابعیت از قانون «بهترین را بگیر بقیه را رها کن» می- باشد. این روش مبتنی بر تلفیق قانون منطقی «برهان خلف) با «تصور قالبی» است و از سه سازه شکل می‌گیرد: ۱- قانون جستجو: خاله‌سوسکه دنبال سرنخی برای تعیین عضویت هر یک از خواستگارها در مقوله‌ی آرمان‌همسری می‌گردد. ۲-اقانون توقف: همین‌که سرنخ متمایزکننده‌ای در خواستگارهای تیک و6 بگیی کید کی با ویژگلی سرتمونگی آرسان- همسری سازگار نیست عملیات مستجو را تنگم کند؛ آما واقتی به ویژگی ناسازگاری گفت: البته که می‌شم! چراانمی‌شم!:اما بگو ینم مرا:کجا می‌خوابانی؟ گفت: روی خیک شیره. گفت: کی می‌تواند روی چمن چسبان بخوابد؟ گفت: روی خیک روغن. گفت: کی روی چیز چرب‌وچیلی می‌خوابد؟: گفت: روی مشک دوغ. گفت: کی روی چیز تر و تیلی می‌خوابد؟ گفت: روی کیسه گردو. گفت: کی روی چیز قلمیه‌سلمبه می‌خوابد؟ گفت: روی زانوام می‌خوابانم. گفت: چی زیر سرم می‌گذاری؟ گفت: بازوم را گفت: خوب اگه یه روزی روزگاری از دست من اوقاتست تلخ شد مرا با چی می‌زنی؟ گفت: با دم نرم و نازکم. گفت: راستی‌راستی می‌زنی؟ گفت: نه دمم را به سرمه می‌زنم و به چشمت می‌کشم. گفت: حالا که این‌طور است زنت می‌شم (مهتدی, ۳- قانون تصمیم‌گیری: خاله‌سوسکه در مرحله انتخاب» تصمیم به رد پیشنهادهای بازنمایی فرایندهای شناختی در قصه «خاله‌سوسکه:: ... (امیرحسین زنجانبر و حسین زارع) ۸۵ تصمیم‌گیرها اغلب یک سود کم اما قطعی را به یک سود بزرگتر اما نامطمئن ترجیح می- دهند. یعنی افراد نسبت به زیان‌های احتمالی بسیار حساس‌تر از سودها هستند. این مورد را خاله‌سوسکه به‌محض پی بردن به احتمال خشونت تنبیه خواستگارها از انسوه منافع اقتصادی شغل آنها چشم‌پوشی می‌کند و با تأکید و با ترس سه بار پشت سر هم می- گوید: «نه نه نه!) با توجه به اینکه تنبیه خواستگارها مشروط به رخداد دعوا است اما منافع مالی مشاغل‌شان قطعی است. خاله‌سوسکه گریز از زیان بالقوه را بر کسب سود محتوم تصمیم‌گیرنده فهرستی از اولویت‌هایی که.پرایش مهم است را در ذهن دارد. فهرست گزینه- های انتخابش را یک سو میگ ذارد. و,فهرست اولویت‌هایش را سوی دیگر. اولویت نخستش را در یکایک کاندیداهابررسی:می‌کند. هر کدام که اولویت,اول را دارا نیستند» کنار می‌گذارد. سپس کاندیدآهای باتبمال. روگگیی یر یگ ذذارد و اولویت دومن را درخصوص یکایک آنها بررسی.می‌کند. هر کدام,واجشد اولویت دوم نیستند را نیز حذف می‌کند تا بالاخره به گزینش نهایی خود دست"می‌یاند. درواقع همان‌گونه که آیزنک و کین نیز اشاره می‌کنند: برپايه نظريه حذف جنبه‌ها (نظريه غربال‌گری) تصمیم‌گیر, با در نظر گرفتن یک اسناد یا یک جنبه مرتبط گزینه‌ها را یکی پس از دیگری حذف می‌کند (آیزنک خاله‌سوسکه با توجه به اولویت‌های خود. خواستگارهایی را که در اولین شرط ازدواجش صدق نمی‌کنند از فهرست ذهنش خط می‌زند:به‌عبارتی دیگر, اگر خواستگار واجد اولین شرط ازدواج (شرط کنترل خشونت در موقعیت خشم) نباشد» بدون اینکه سایر شرایط لازم وارسی شود حذف می‌کند و فقط اگر احساس کند که خواستگاری در اولین شرط ازدواجش صدق می‌کند. با طرح اولویت‌های ثانویه و فرعی (مثل جای خواب و نوع ناز و نوازش) گفتمانش را ادامه می‌دهد. خاله‌سوسکه حتی وقتی که در رودخانه افتاده است در نافت مر نی بحرانی به سر می‌برد نیز با تکیه بر یافتار غربال» از سواره‌ای که از کنار ۶ فک وکودک: سال يازدهم؛ شماره اول؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ رودخانه می‌گذرد کمک نمی‌طلبد (یعنی گزینه‌های جانشین را حذف می‌کند) بلکه تنها از او می‌خواهد که به شوهرش بگوید که بیاید او را نجات بدهد: خاله‌سوسکه فریاد زد: ای سوارک- رکی» دم اسبت اردکی» به تو می‌گویم» به اسب ذلدّلت می‌گویم» به قبای پرگلت می‌گویم» برو تو آشپزخانه شاه آن جا آقاموشک را بگو بلبله‌گوشک را بگو, سنجاب‌پوشک را بگو که نازت» نازنینت. گل بستانت» چراغ شستانت» نو آب اتاده خودت زا با تردبان ظلا برسان و از آبپ بکششن بیسروات این غربال‌گری مبین وفاداری» عااقه و اعتماد خاله‌سوسکه است نسبت به شوهرش. اینکه عدم تناسب بین بافت موقعیت بحرانی گفتمان و استفاده از راهبرد غربال‌گری درخصوص جنس نردبان, باعث ایجاد طنز موقعیت می‌شود» مربوط به تحلیل گفتمان خود قصه است؛ اما اینکه خرده گفتمان مذکور سماجت در تصمیم و به‌کارگیری یافتار شناختی غربال‌گری را بازنمایی می‌کند»مربوط به؛تحلیل خردهگفتمان دوجانبه بینافردی این پژوهش زود باش دستت را بده بکشمت بیرون. گفت: وا دستم؛نازکه ور میاد. گفت: پاتو بده. گفت: پام رگ‌به‌رگ می‌شه."گفت: زلفت را بله. گفت: پریشان می‌شه. گفت: پس چه کنم چاره کنم؟ گفت: من که بهاتو پیغام دادم» که نردبان طالا بیار تا بیام بیرون. فرض کنید به شما بگویند: این ساعت را هفت‌میلیون تومان خزیده‌ام» به نظر شما الان چند می‌شود فروخت؟ مستقل از قیمت واقعی ساعت مذکور مبلغ خریدی که به شما اعلام شذه است» روی قیمت پیشنهادی‌باشما گر می‌انگازگ. درواقع» «افراد لنگر ذهنی را به‌عنوان یک نقطه شروع منطقی برای قضاوت‌شان تلقی می‌کنند و سپس درحالی که اطلاعات را از حافظه بازیابی می‌کنند از آن دور می‌شوند» (گروم و همکاران» ۱۳۹۸: ۱۹۶). در نخستین لحظه برخورد» نوع خطاب کردن (خاله‌قزی» چادر یزدی» کفش قرمزی!) و رفتار (کرنش بلندبالا) و احوال‌پرسی آقاموشه لنگری می‌شود تا طرحواره‌های مثبت در ذهن خال‌سوسکه فراخوانده نشرند. لذااتوخ پرستن و پاسخ‌های خال‌سوسکه تست تأنیر لسظط؛ برخورد (لنگر لحظهه آشنایی) به‌گونه‌ای مثبت ادامه پیدا می‌کند: «ای عالی‌نسب.» تنبان‌قصب! بازنمایی فرایندهای شناختی در قصه «خاله‌سوسکه:: ... (امیرحسین زنجانبر و حسین زارع) ۸۷ می‌روم تا همدان, شو کنم بر رمضان» (مهتدی, ۱۳۹۹: 1۳). از طرفی دیگر, خاله‌سوسکه. با رفتن برای خواستگاری به‌جای ماندن برای خواستگاری» دست به تحرکی زن‌سالارانه می‌زند و به‌صورت واسازانه به‌جای تفوّق قطب مرد نسبت به زن» از تفوّق قطب زن نسبت به مرد استفاده می‌کند (زنجانبر و همکاران » ۱۳۹۸ اما حتی این واسازی دریدایی نیز نمی- تواند دوقطبی نهادینه‌شده در شناختار مردسالار ذهنش را در هم بشکند. از همین رو تفوّق مرقسالارانه ایق قوقطبی همچنان ذر تفکن شتاخت و گفتمانش مشنهوه استبه‌طوری که پیش‌فرض کتک خوردن توسط شوهر بر طرح مسئله‌اش و انتظاراتش لنگر انداخته است (پورگیو و ذکاوت» ۱۳۸۹). متقابلا محور جانشینی کلمات در پرسش مرا با چی می‌زنی؟» لنگری می‌شود بر ذهن مخاطب تا به این فکر نیفتد که «اصلا قرار نیست من ترا بزنم». برای همین حتی در پاسخ اوليه آقاموشه نیز نفی زدن وجود ندارد. به‌عبارتی دیگر پرسش خاله- سوسکه نوعی پرسش یک‌جانبه است./کاندا به پرشش‌هایی؛که باعث دسترس‌پذیری بخشی از اطلاعات در ذهن میطاطلی پرسش واذرنتجاه اس و ری پاسخ می‌شود» «پرسش‌های یک‌جانبه» می‌گوید (کاندا ۸ :۱۷ حذف لنگر فعل «زدن» فقط با تغییر پرسش خاله- سوسکه اتفاق می‌افتد: «راستی‌راستی می‌زتی؟ گفت: نثه دمم زا به سرمه می‌زنم و به (دسترس‌پذیر) هم به‌عنوان شاخص میزان راحتی مواردی است که به ذهن خطور می‌کند. هم به‌عنوان تعداد موارد (گروم و همکاران» ۱۳۹۸: ۱۹۲). فراوانی‌های رویدادها را می‌توان بر اساس اینکه چقدر ذسترّسی_بهآنهلاز,خافظه‌ی درازمذت آسان فا مخت است» تخمین زد. این قانون می‌تواند تخت تأثیر تجربیات فردی شخص, يا تجربیات کلی (مشل پوشسش رسانه‌ها) يا قانون یافتاری عاطفه؛ فعال شوه:(آیزنک و کین؛ ۱۳۹۷: ۲۳۳). اگر از کسی که تازه با همسرش دعوا کرده, در ,مورد زایای ازدواج مشورتآبگیرید» چیزی جز معایب ازدواج نخواهید شنید. چراکه در آن وضعیت خلقی, برای او عوامل تش‌زای ازدواج در ابزاری که دائما تایه دسته کالسی ات ره سیب طبر استتغمالی, داراق بخش رنه دسترس‌پذیری ذهنی است» و این دسترس‌پذیری در تفکر حل‌مسئله‌ای آنها تأثیر مستقیم دارد. از همیر همین رو خواستگارها در پاسخ به چگونگی روش تنبیه بی‌درنگ به سنگ کیلوی ۸ فک وکودک: سال یازدهم؛ شماره اول» بهاز و قابستان ۱۳۹۹ ساتور و چوب قپان دست می‌آویزند. به‌گونه‌ای مشابه, آقاموشه نیز برای دادن پيشنهاد جای خواب. از همین یافتار دسترس‌پذیری استفاده می‌کند و فهرستی از اشیایی پیشنهاد می‌دهد که مستقیما با زمینه شغلی آقاموشه, به‌عنوان کسی که در آشپزخانه‌ی شاه کار می‌کند. در بگو ببینم مرا کجا می‌خوابانی؟ گفت: روی خیک شیره. گفت: کی می‌تواند روی چمن چسبان بخوابد؟ گفت: روی خیک روغن. گفت: کی روی چیز چرب‌وچیلی می- خوابد؟ گفت: روی مشک دوغ. گفت: کی روی چیز تر و تیلی می‌خوابد؟ گفت: روی کیسه گردو. گفت: کی روی چ یز قلمبه‌سلمبه می‌خوابد؟ (مهتدی, ۱۳۹۹: ۳٩). تورسکی (/1۷۲۵) و کوهلر (:1۳۵41:10) (1994) نظريه پشتیبانی را به‌عنوان حالت خاصی از (نظريه دسترس‌پذیری» مطرح کردند. مفروضه کلیدی این نظریه این است که داوری درباره کم يا زیاد بودن احتمال وقوع چیزی بستگی به چگونگی توصیف آن رویداد دارد. هر چه توصیفات آشکارتر باشد احتمال,ذهنی بیشتری را برای مقخاطب ایجاد می‌کند زیرا توصیف آشکار توجه ما را به جنبه‌های مغفول‌مانندهجلب می‌کند (آیزنک و کین» ۱۳۹۷: ۲۳۵). ضرب‌المثل «کسی که یکطرفه بهقاضی می‌رود؟تخوشحال برمی‌گردد» ناشی از این است که بها پشتیبانی تحوه توصیف وقایم» احتمال من وگن ود نزد قاضی بالا می‌برد. تأکید پدرخاله‌سوسکه بر جسمله (سوقرسش اهتران بیره‌نقش را سی‌پسندد) پاعصیظ برجستگی آن اطلاعاتی در ذهن دخترش می‌شود که لازمه وقوع ازدواج مش‌رمضان با شود ناخودآگاه «یافتار پشتیبانی» در ذهن خاله‌سوسکه فعال می‌شود و احتمال وقوع ازدواج را برایش بیش‌برآورد می‌کند و خاله‌سوسکه زا به رفتن به سوی همدان و دیدار با مش- رمضان تشویق. درحالی که اگر.جمله «از دختران ریزه‌نقشش خوشش می‌آید» (مهتدی, ۹ ) در کلام پدر نبود» دختر فاقد پشتیبانی انگیزه کافی برای حرکت به سفری بین- بازنمایی فرایندهای شناختی در قصه «خاله‌سوسکه:: ... (امیرحسین زنجانبر و حسین زارع) ٩۸ کسی که برای ابژه‌ای هزینه‌ای می‌کند حتی بعد از اینکه می‌داند هزینه‌ای که داده است نفعی برایش ندارد باز هم قادر به دل کندن از آن ابژه نیست. مثلا دانشجوی سال آخر وقتی علاقه‌ای به رشته‌اش ندارد و از طرفی می‌داند که این رشته هیچ بازار کاری نیز برایش فراهم نمی‌کند.» با این حال» هنوز هم حاضر نیست آن رشته را نیمه‌کاره رها کند یا این یافتار نه با تفکر کودک همخوانی دارد و نه با تفکر رمانتش یک و عشق‌گرای خاله- سوسکه, چراکه کودک درکی از «حالاا که هزینه کرده‌ايم» پس ادامه بدهیم) ندارد و از هر چیزی که خوشش نیاید. هر چقدر هم که بابتش هزینه پرداخت کرده باشد. به سادگی چشم‌پوشی می‌کند. همچنین ذهن رمانتیک و احساسی خاله‌سوسکه نیز به زیان یا سود مالی نمی‌اندیشد» چراکه اگر می‌اندیشید باید به مسیرش تا رسیلان به مش‌رمضان پولدار ادامسه افراد برای تصمیم‌گیری علاوه بر مقدار سود و زیان» احتمال سود و زیان را نیز مدنظر قرار می‌دهند. وان نئومان (۸76۵) و مرک (0۳865163/) مدعی بودند که ما تلاش یط کنیم (سودمندی مورد انتظار ذهنی» (ارزش,ذهتی‌ای که.به نتایج می‌دهیم) را به بیشینه مقدار برسانیم (آیزنک و کین ۱۳۹۷: ۲۶۶). وقتی گزینه‌ای را انتخاب می‌کنیم ارزش هر گزینه را احتمال نتيجه مطلوب * سودمندی آن نتیجه < سودمندی مورد انتظار. ازآنجا که قصه مذکور مبتنی بر درون‌مایه‌ای عاشقانه است» بنابراین طبیعی است که در پایان؛ خاله‌سوسکه از خیر به‌کارگیری یافتار سوذمندی ازدواج با مش‌رمضان بگذرد. با وجود اینکه هم احتمال وقوع ازدواج با مش‌رمضان بلاست و هم ثروت او فراوان است و بنا به فرمول محاسبه نئومان- مرگنسترن, سودمندی ازدواج با مش‌رمضان بیشتر از ازدواج با آقاموشه است. درواقع» تا کید بر بی‌توجهی نسبت‌به سود مورد انتظار, به‌خاطر ابلاغ پیام ۰ تفکر و کود: سال بازدهم: شماره اولبهاز و تابسقان ۱۳۹۹ «روش‌های مبتنی بر ادراک زبان» روش‌هایی خودکار برای فراخوانی طرحواره‌هایی است که مخاطب به منظور درک گفتار گوینده از آنها استفاده می‌کند. گرایس (1975()07200) می‌گوید گوینده و شنونده از «اصل همکاری» 0:۳۵۱) (120۵108 405 استفاده می‌کنند. یعنی شنونده و گوینده برای ارتباط کلامی از زمینه مشترک استفاده می‌کنند نه از «روش یافتاری خودمحور» (۵780[ 680000110). روش خودمحور عبارت است از: تمایل به در نظر گرفتن اشاره احتمالی به چیزهایی که در زمينه مشترک قرار ندارد؛ ولی به‌عنوان مرجم‌های بالقوه‌ای از دید خود فرد در نظر گرفته می‌شوند (389 :2010 ,666۵06 800ر5). مثلا وقتی شما درباره ترفیع درجه علمی خود با همسرتان حرف می‌زنید. اگر بلافاصله پس از تمام شدن حرف شما همسرتان بپرسد: می‌دانی بادمجان چند است» می‌خواهم ترشی درست کنم. احتمالا شما متوجه می‌شوید که او به حرف‌هایتان توجهی نداشته» چراکه در مکالمه به‌جای اصل همکاری از روش خودمحور جانشینی به گونه‌ای انتخاب می‌کنند که «اصل آهمتکاری در گفتگو) را به چالش می- کشند: «خاله‌سوسکه کجا می‌ری؟ گفت: خاله‌سوسکه و درد پدرم» بگو خاله‌سوسکه نازنازی...» (مهتدی, ۱۳۹۹: 1۱). استفاده از یافتار خودمحور در گفتگو باعث دسترس- پذیری تعمیم این قاعده به سیر و قعت‌های,زند گق "تست لاس سخال‌سوسکه احساس عدم زمیتافگری مرک دز ممقاایور فی‌سایید زا القا مي‌کشاها آوانرشه یت اصل هنگازی :و با احترام به پارادایم‌های گفتمان خاله‌سوسکه سر صخبت:را باز می‌کند و این رعایت اصل همکاری, راهگشای تقویت هیجان مثبت و سپس ایجاد ذهنیت مثبت (عاطفه مثبت) نسبت روش (زمينه مشترک» برای پردازش جملات انفرادی استفاده می‌شوند اما استنباط کلامی برای کلام پیوسته, یعنی برای مجموعه‌ای از چند جمله پشت‌سرهم که گفتار یا نوشتاری را بازنمایی فرایندهای شناختی در قصه «خاله‌سوسکه»: ... (امیرحسین زنجانبر و حسین زارع) ۱٩ پدید می‌آورند. استفاده می‌شوند. استنباط بر سه نوع است: استنباط‌های منطقی ‏ 0۵1ع10) (3010700009 صرفا به معنای واژگان مرتبط است. استنباط‌های پل‌زننده 8نع۵ه) (3010700069 بین بخش کنونی متن و بخش‌های قبلی آن متن پیوستگی ایجاد می‌کند. استنباط‌های بسط‌دهنده (000 از 6 جزئیاتی را با استفاده از دانش طرحواره‌ای که از جهان در حافظهه خواننده ذخیره شده است. به متن اضافه می‌کند تا اطلاعات متن را بسط دهد. تفاوت استباط‌های پل‌زننده و بسطدهنده مرز مشخصی ندارد فهرست زیراندازهایی که آقاموشه برای جای خواب خاله‌سوسکه پیشنهاد می‌دهد. علاوه بر رفاه از منظر جای خواب» تلویحا بر رفاه از منظر وفور خوراکی نیز اشاره دارد: بگو ببینم مرا کجا می‌خوابانی؟ گفت: روی خیک شیره. گفت: کی می‌تواند روی چمن چسبان بخوابد؟ گفت: روی خیک روغن. گفت: کی روی چیز چرب‌وچیلی می - خوابد؟ گفت: روی مشک دوغ..گفت: کی روی چیز تر و تیلی می‌خواید؟ گفت: روی کیسه گردو. گفت: کی روی چیز قلمبه‌سلمبه می‌خوابد؟ (مهتدی» ۱۳۹۹: ۳٩). استذلال‌ها فرمان‌هایخ سر رس ان تن مور ککط و فقط به یک شیوه بنگرند, بلکه دلایل را به‌طریقی؛کنار هم می‌چینند که اگر آن دلایل را قبول کنید به احتمال زیاد موضع یا عقیده خاصی را خواهید پذیرفت (ناجی» ۱۳۹۶: ۵۹). استدلال صوری دو گوّنه است: «استقرایی»؛و «قیاسی)». استلدلالقیاسی با فرض درستی گزاره‌های مقدماتی‌اش, اعتبار نتیجه‌اش را"تضمین می‌کند. یعنی؟از درستی کل به درستی جز می‌رسد. استدلال استقرایی ازآنجا که از جز به کل می‌رسد. نمی‌تواند لزوما اعتبار نتیجه‌اش را تضمین کند. «استدلال غیرّصوری» روی فرایندهای استنتاجی روزمره ما تمرکز دارد. قائم به دانش و تجربه فردی است و در آن» محتوای بحث‌ها و عوامل زمینه‌ای مهم‌اند. (خلاف استدلال صوری که نتیجه از محتوای بحث‌ها مستقل است). ازآنجا که افراد به دنبال پشتیبانی از باورهای خودند اغلب» عوامل انگیزشی اهمیت بسزایی در آن دارند ۳ فک وکودک: سال يازدهم: شماره اول؛ بهار و تابستان ۱۳۹۹ خاله‌سوسکه از روش‌شناسی روان‌شناسی شناختی برای آزمایش استفاده می‌کند. خلاف قصه معروف «ابوالهول». شاید تطبیق پرسش اصلی این دو قصه بهتر بتواند چگونگی روش تفکر و استدلال شناختی را تبیین کند: ابوالهول» با این پرسش که «آن چیست که ابشدا روی چهار پا راه می‌رود. بعد روی دو پا بعد سه پا»» از آزمودنی‌های خود یک معمای ثابت می - پرسد که پاسخی مبتنی بر منطقی دوارزشی دارد (یعنی یا غلط است یا درست. حالت بینابین و تفسیری ندارد). درواقع ابوالهول بنای انتخابش را بر درست و غلطی پاسخ نهایی آزمودنی‌ها می‌گذارد. خاله‌سوسکه برایش پاسخ درست و غلط نهایی مهم نیست بلکه فرایند شناختی‌ای که منجر به آن پاسخ نهایی شده است برایش اهمیت دارد؛ یعنی خاله‌سوسکه روشی فرایندمحور را برای تصمیم خود پیش گرفته است و ابوالهول روشی برایندمحور را. از طرفی نتیجه گیری‌ها و فرایند استدلالی خاله‌سوسکه نشان می‌دهد خلاف تصور پیاژه» استدلال‌های روزمره ريشه در منطق صوری ندارند و «نگرش سنتی درباره عقلانیت منطقی به مراتب از تجربه طبیعی دور است» (هوآرد. ۱۳۹۹: ٩۸). یکی از مجاری جامعه‌پذیری و رشد شناختی کودکان بازنمایی قصه‌ها و داستان‌ها است. از طریق شخصیت‌های تیپیک قصه و چگونگی برخورد اشخصیت‌های داستان با موقعیت‌های اجتماعی‌شان, کودکان موقعیت‌های شناختتی- اجتماعی را به‌گونه‌ای بی‌خطر و در شرایطی امن تجربه می‌کنند و همچون تجربه زيسته خود آن را درونی. در تحلیل فرایندهای شناختی, گفتماته تحلیلرگر بلیاستنادبه گتتمای رفتارما کش‌ها و تطقومات نس یت‌هاق درون متن سعی در آشکارسازی یافتارّها و شنناختارهای"زیرّانتشتانه‌ای شخصیت‌ها دارد. پژوهش‌حاضر این شناختارها را در چارچوب نظریه‌های.روان‌شناسی شناختی به شش گروه نامستقل رده‌یندی می‌کند: تفک رما نگل ضطاوها و میم درگ زبانه تولید زبان» هیجان»و استذلال غیرصوری. گر یک از این شناختارها نیز اشکال و الگزهایی دارد که:در متن مقاله معرفی شده‌است. اين مقاله برای نخستین‌بار این سازوکارهای شناختی پنهان در خرده‌گفتمان‌های قصه را به‌عنوان رویکرد تحلیل‌گفتمان معرفی می‌کند. با توجه یه اینگه در هر گفتمان فرایندهای شناختی و یافتارها در لباس گفته‌ها و کنش‌های دلالتمند بازنمایی می‌شوند. پژوهش حاضر نشان می‌دهد «یافتارها» میان‌برهای شناختی پنهانی هستند که در طول فرایند تکوین سوژگی, به‌صورتی ناخودآگاه به دستگاه شناختی سوژه وارد می‌شوند و بازنمایی فرایندهای شناختی در قصه «خاله‌سوسکه»: ... (امیرحسین زنجانبر و حسین زارع) ۳٩ چگونگی گفتمان را هدایت می‌کنند. تکالیفی همچون قصه خاله‌سوسکه برای آموزش استدلال اهمیت زیادی دارد. برخی از علوم با نتایج قطعی سروکار دارند. این دسته از دانش‌ها برای حل بسیاری از تکالیف شناختی فناسب نیستنن؛ اما برخی دیگر: ازجمله موضوع مورد بحث مقال حاضر, با نتایج تفسیری مواجه‌اند. ازآنجایی‌که انسان معمولا در فرآیند استدلال و در حل بسیاری از مسائل امکان ارائه نایج قطعی را ندارد؛ بنابراین تکالیف تفسیری (همچون سوه مقاله پیش‌رو) آموزش استدلال و انتقال یادگیری در فراگیران را تسهیل می‌کنند. پارادایم‌ها و شیوه تحلیل معرفی‌شده در اين پژوهش قابل تعمیم و پیاده‌سازی در انواع متون دیگر مانند داستان‌های کودک, لطیفه‌ها طنزها چیستان‌ها نیز آیزنک. مایکل و مارک کین (۱۳۹۷). روان‌شناسی شناخحقی» زبان»تفکر» هیجان‌ها و هوشیاری. ترجمه پورگیو فریده و مسیح ذکاوت (۱۳۸۹).بررسی نقش‌های جنسیتی در خاله‌سوسکه. مطالعات ادبیات خرّمی, علی‌مراد (۱۳۹۲). مخاطب‌شناسی افسانه‌ها: کوّدکان پا بزرگسالان. فرهنگ مردم ایران. ش ۳۳ رجبی, مهسا؛ خلیل بیگ‌زاده؛ سعید ناجی و سیمین اسفندیاری (۱۳۹۹). افسانه‌های ایرانی پریان ابزاری برای فکرپروری کودکان. تفکر ‏ وکودک. د۸ ش ۲. صص ٩۸۹-۵۹ زنجانبر امیرحسین؛ فاطمه:بستانی و حسین زارع (۱۳۹۸). تحلیل نشانه‌روانکاوی رمان نوجوان «مسابقه زنجانیر, امیرحسین و حسین زارع (۱۳۹۹). رده‌بندی مثل‌های مبتنی‌بر شناخت اجتماعی. شناحت علی‌پیگی» رضوان (۱۳۹۰). بررسی او معرفی نسخه چاپ سنگی خاله‌سوسکه. هنرهای زیبا- هنرهای کاندا زیوا (۱۳۸۸). شناحت ا/جتماعی. ترجمه: حسین کاویانی. چ ۵. تهران: مهرکاویان. مهتدی» فضل‌اله (۱۳۹۹). ج دوم. ویراستار و گردآورنده. «خاله‌سوسکه» در قصه‌های صبحی. چ ۲. ناجی» سعید (۱۳۹۶). تفکر نقادانه در عمل. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. ۴ فک وکودک: سال یازدهم؛ شماره اول بهاز و قابستان ۱۳۹۹ ناصرزاده» هانا (۱۳۸۳). خاله‌سوسکه که بود و چه کرد؟ جامعه‌شناسی ادببات شفاهی ایران. پژوهش‌نامه ناظمی» زهرا و مسیح ذکاوت (۱۳۹۶). بررسی سیر تحول تاریخی تصویرگری در بازنویسی‌ها و بازآفرینی‌های خاله‌سوسکه. مطالعات ادبیات کودک. د1. ش ۱. صص ۲۰۶-۱۷۵ هارت» کریستوفر (۱۳۹۸). تحلی لگفتمان انقادی و علوم شناختی. ترجمه مسعود دهقان, فردوس 17002006 52008 ۸ روهام و2 ۵6و60 .(2010) عصفعگط م31 عک بح اعمقطن31 مطعص‌قروط 3130100/1 :000 ومع 10 ۵7 جاح ]مهو 776 .(1990) بخ ماوق ۳ 0ع8 10/120 نصا نامسا ما دعطعدممم رش آمعنعمامطرد۲" .(2010) [ فحعطنط موی 240 صطل. 3/2860 م۲6 320 :وط 600ن۳۲۵ ومع 7 عهم م07 -۳0:470 ناه کتعصم ۳ عخ «ماچه 1 تصملوسنگط ۵#عانستا مصهیظ عسها- 1/0 .1721 [همزا 3۳ :317 بکااناه اعد سوام 10و 79 .(0972) ۳۸۵ مصمصنک عک ۸ 210/6 اعلمد ددععمرم ۸ ناطعنقطز مه عصنعفعمعم نامگ بر2001) هط مصمهنگ عک ش۸ ,210/6 ۳۹6/101080 /017۵/110ع که 9و3 فص‌اطامتم فعاماهم مهد ام-عهند عطا هه ععصممص تم با عمط عحام معاهاهم وصه تعنص و حمصونامصداوه عمنددعممعم دمن همکد .(1992) 5 مصمکقلتط0 :۵0م] .1008 7ه ووواماوحم ۱۵ 1 ۸22060 ,(علک) وا‌مطانه .لگ عخ عصمعگ 2/1 6 اناد و ناهانگ مر همم ۸ معط ممرمنگ .(994ل) .0.3 علطم بش۸ منوا 1

«تحلیل گفتمان» شیوه ای برای بررسی شکل گیری معنا در واحدهای زبانیِ بزرگتر از «جم له» است که علاوه بر زبان، سازه های فرازبانی را نیز ملحوظ می دارد. خلاف تحلیل گفتمان های زبان محور، شیوه تحلیل این پژوهش بر روان شناسی شناختی، به عنوان وجه فرازبانیِ گفتمان، تمرکز دارد. در قصه «خاله سوسکه» درونمایه «ازدواج» هر یک از شخصیت ها را دچار چالش های شناختاریِ قضاوت، تصمیم گیری، و حل مسئله می کند، از همین رو رویکردی بر پایه روان شناسی شناختی برای تحلیل قصه مذکور اختیار شده است. پژوهش حاضر بر آن است که در موقعیت های اجتماعیِ داخل قصه، رابطه پنهانِ گفته ها و کنش های شخصیت ها را با فرایندهای شناختی شان (نه با فرایندهای شناختیِ خواننده) آشکار سازد. در همین راستا، با روش تحلیلی توصیفی به این پرسش پاسخ می دهد که: گفتمان های دوجانبه ای که بین شخصیت های مختلف قصه شکل می گیرد چگونه توسط فرایندهای شناختیِ آن شخصیت ها هدایت می شوند؟ کودک به خاطر همذات پنداری با قصه، چگونگی به کارگیری شناختارهای مورد استفاده شخصیت ها را ناآگاهانه در شبکه شناختیِ خود نهادینه می کند، ازهمین رو، بازنمایی فرایندهای شناختیِ شخصیت های قصه با بازنمایی فرایندهای شناختیِ خواننده قصه همبسته است. در همین راستا، پژوهش حاضر نشان می دهد: بازنماییِ تکالیفی که مانند قصه خاله سوسکه با نتایج تفسیری همراه اند، ژرف پردازی و گسترش فرآیندهای شناختی کودک را تقویت می کنند.

390906

از این ری ذات خدا قابل قیاس با ما انسان‌ها نیست و خدا از تصور يا توصیف انسان‌ها درباره او فراتر است. عالی‌ترین شناخت انسان از خدا زمانی است که بداند نمی‌تواند به طور کامل خدا را بشناسد (58 ,41 ,1992 02۷169). بنا به ادعای دیویس» رویکرد سنتی آکوئیناس در الهیات با رویکرد بیشتر فیلسوفان دین در عصر جدید متفاوت است (236 ,2002 12۷105). آکوئیناس با اعتقاد به مبانی و نظام مفهومی فلسفه و الهیات سنتی» پس از اثبات فلسفی وجود خدا بیان می‌دارد که خداوند متعال به هیچ وجه شبیه هیچ چیز در عالم نیست؛ زیرا خدا بر خلاف همه مخلوقات امکانی» علت غیرمعلول است و وجودش ذاتی اوست. او کاملا بسیط. کاملا بالفعل, لایتغیّر» بی‌زمان؛ بی‌مکان و غیرجسمانی است و وجود همه موجودات از اوست ( ۸025 29-6 ,..). نزد آکوئیناس خدا منبع وجود (ع699) اشیا است. از این ری خطا خواهد بود بگوییم که اشیا سبب می‌شوند خدا اشیا را بشناسد یا سبب شوند خدا دستخوش حرکت یا تغییر قرار گیرد یا خدا را به تغییر دادن برانگیزد. خطا خواهد بود بگوییم که ما می‌توانیم چیستی خدا را بفهمیم یا این که خدا را فردی از یک نوع یا طبقه بدانیم ( 102۷165 8 ,2002؛ دیویس ۱۳۹۴ ۲۰). در انتيجه این تصور از خدا باید از هر گونه نظریه مینایی آکوئیناس در تبیین رابطه وجودشناختی» معرفت‌شناختی و زبان‌شناختی خدا و انسان» به آنالوژی يا تمثیل معروف است. دغدغه اصلی او در تدوین اين نظریه آن بود که بتواند از یک سو تعالی خداوند را خفظ کند و از سوی.دیگر بتواند در مورد خداوند به نحو معناداری سخن بگوید (کاپلستون ۱۳۸۸ ۴۵۷-۴۵۵ ایلخانی ۰۱۳۸۲ ۴۲۱- ۳). آکونیناس معتقد بود ما واقعا می‌توانیم با استفاده از زبان انسانی درباره خدا سخن بگوییم و حقایقی درباره خدا بیان کنیم» بدون آن که به شباهت تمام‌عیار خداوند و مخلوقاتش قائل باشیم و شناختمان از خداوند را کامل‌ترین بدانیم (227 ,2002 102۷165). آکوئیناس» با انضمام اصل فلسفی «سنخیت میان علت و معلول» به نظریه خود. معتقد است خدا از طریق صفاتی که از او صادر و در مخلوقات یافت می‌شود شناخته می‌شود ولی این شناخت باید به معنای متعالی و تنزیهی باشد (50-52 ,.0. ۸0۵5). ۸ پژوهشنامه فلسفه دین (نام حکمت)» بهار و تابستان ۰۱۳۹۷ شماره ۳۱ بنابراین» چون خدا بنفسه واجد کمالات در بالاترین حدّ است و انسان تنها مخلوقی از مخلوقات اوست» پس آن کارکردی را که این صفات مشترک در مورد انسان دارند» در مورد خدا ندارند» بلکه کارکرد اعلای این صفات در مورد خدا صدق می‌کند. برای مثال» صفتی مانند «خیر» یا «حکمت» هم در مورد خدا و هم در مورد مخلوقات به کار می‌رود» ولی این بدین معنا نیست که انسان و خدا به یک معنا خیر و حکیم هستند. بلکه بدین معناست که خیر و حکمت در انسان با نحوه بودن مخلوقانه (محدود و متناهی) و خیر و حکمت در خدا با نحوه بودن خالقانه (نامحدود و نامتناهی) متناسب است (پترسون و دیگران ۱۳۸۳ البته هرچند رویکرد آکوئیناس به خدا «لاادری‌گرا» (ع380511) نامیده شده» اين امر به معنای شناخت سلبیش درباره خدا نیست. و او با الهیات سلبی امثال ابن‌میمون موافق نیست» ولی در عین حال قائل است که نباید با اصطلاحات بشری درباره خدا سخن گفت. زیرا زبان بشری درباره خدا نابسده الست روز درک کول واقعیت خدا را ادقا کند بسیاری از فیلسوفان دین معاصر اولا بر اساس نظام مفهومی و اصول فلسفه جدید! و ثانیا با نوعی انسانوارانگاری و شخص‌انگاری خدا به تبیین مسائل الهیاتی پرداخته‌اند و در این میان با مسئله شر نیز با چنین رویکردی مواجه شده‌اند. در این رویکرد وقتی درباره اشخاص سخن می‌رود. حول به موحودات انسانی اشاره می‌شود. و خدا ریک «شخص)» تلقی می‌شود. به باور دیویس» در فلسفه دین معاصر با اعتقاد به خدای متشخص, ادعا می‌شود که ما می‌توانیم از طریق اندیشیدن درباره خودمان» به عنوان اشخاص متفکر به درک صحیحی از مفهوم خدا برسیم و درباره چگونگی عملکرد خدا حدس‌هایی بزنیم و انتظاراتی داشته باشیم. برای نمونه وی به نقل از آلوین پلانتینگا می‌گوید نظریه بسیط بودن خدا نادرست است» زیرا خداوند ویژگی‌های متفاوتی دارد و یک شخص است. نه یک عینیت مطلقا مجرد (47 ,1980 8120888)؛ و نیز از سوئینبرن نقل می‌کند که خدا چیزی است نظیر «فردی بدون جسم» و همو بنیادی‌ترین دعوی یکتاپرستی را این گزاره می‌داند که «خدا شخصی است بدون جسم» (101 ,1 ,1993 51/100706). اینها همه در حالی است که در الهیات سنتی از جمله در اندیشه آکوئیناس خدا هرگز یک شخص نیست» زیرا به هیچ نوعی (در طبقه اجناس و انواع) تعلق ندارد و باید خدا را از همه مخلوقات به طور کامل متمایز دانست (دیویس ۰۱۳۹۴ ۳۲؛ نیز نک. 126 ,20128 127169). به باور دیویس در رویکرد چنین فیلسوفانی» که مطابق اعتقاد جان لاک (۱۷۰۴-۱۶۳۲) و دکارت (۱۶۵۰-۱۵۹۶) در اعتقاد به خدای متشخص ظاهر می‌شود تقریبا تمامی اعتقادات خداشناسی سنتی انکار می‌شود. برای مثال» آنها هرچند خدا را علت وجود همه موجودات می‌دانند» در عین حال او را نظاره‌گری می‌دانند که در کناری ایستاده و نظام آفرینش را نظاره می‌کند و می‌تواند گام در این نظام نهد و اصلاحات مورد نظر را انجام دهد؛ در حالی که مطابق الهیات سنتی تمام تاریخ فعل خداست» ولی عموم معتقدان به خدای متشخص تنها بخشی از تاریخ را فعل خدا می‌دانند. یا معتقدان به خدای متشخص علم خدا به تاریخ را از طریق رمزگشایی‌های تاریخی خود او می‌دانند و علم خدا درباره جهان و به ویژه عالم امور بشری را قابل افزایش می‌دانند؛ یعنی عالم بودن خدا راغالبا معلول چیزهایی ذر نظر می‌گیرند که با ذات او تفاوت دارند؛ در حالی که مطابق الهیات سنتی علم خداوند علت هستی موجودات است (دیویس به باور برخی فیلسوفان دین معاصر معانی صفات و کمالات و نیز مفهوم اخلاق و قواعد اخلاقی در خدا و انسان به یک معناست و همان گونه که انسان به علم» قدرت و صفات اخلاقی مانند خیرخواهی و... و نیز عمل به وظایف اخلاقی متصف می‌شود. خداوند نیز به همین صفات؟ البته به نحخو مطلق» "متصف.می‌شود. بر همین اساس؛ همان گونه که برخی افعال برای انسان‌ها به لحاظ اخلاقی روا نیست» برای خداوند هم به طریق اولی جایز نیست. برای مثال» همان طور که تبعیض میان دو کس برای انسان روا نیست» خداوند نیز نباید میان انسان‌ها تبعیض قائل شود؛ همچنین نباید بیماری یا درمانده‌ای در میان مخلوقات باشد و اگر هم بود باید خداوند با توجه به علم مطلق» قدرت مطلق و خیرخواهی مطلقی که دارد» تمام ناگواری‌ها را از زندگی انسان‌ها و حتی حیوانات دور کند. دیویس به شدت به این رویکرد الهیاتی می‌تازد و بر احتراز از «عامل اخلاقی دانستن خدا» و «یکسان‌انگاری شأأن اخلاقی خدا و انسان‌ها» تأکید می‌ورزد و برای ۰ پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)» بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۱ نمونه می‌گوید که سوئینبرن یقینی می‌داند که ستودن خداوند به عنوان امر خیر در واقع» ستودن او به سبب «انجام دادن آنچه باید انجام دهد» است» با این ادعای ضمنی که خدا همانند ما انسان‌ها وظایف اخلاقی يا الزام‌های اخلاقی دارد. او قواعد اخلاقی را قواعدی وابسته به قواعد منطقی می‌داند و گمان می‌کند که اين قواعد تحلیلی هستند و کاملا مستقل دیویس در آغاز کتاب واقعیت خدا و مسئله شر می‌نویسد بیشتر مطالبی که امروزه در فلسفه دین درباره خدا و شر نوشته می‌شود خارج از موطضوع, خطای آشکار: و حتی به لحاظ اخلاقی مشکوک است» و اين ادعا را مطرح می‌کند که ما نمی‌توانیم پاسخ‌هایی به مسئله شر بدهیم نون آ که پیش‌تر به پرسش‌هایی درباره وخود و ذات خداوند پاسخ دهیم ( 123765 3 ,2006). برای این منظور» وی نخست موضع خود را از میان دو رویکرد مهم در خداباوری یعنی «خداباوری سنتی» و «شخص‌گرایی خداباورانه» عصر جدید مشخص می‌کند و می‌نویسد که خداباوری سنتی را؛در آثار افزادی مانتداموسی بن میمون» نویسنده نویستده مسبحی (۱۲۷۴-۱۲۲۴)» ی ان که درک آنان با استنباط بسیاری: از وی با تحلیل برخی مفاهیم مانند «وجود»» «خالق» و... توضیح می‌دهد که خدا در تصور الهیات سنتی کسی است که:جهان را از عدم ایجاد کرده و آن را هميشه در وجود ابقا می‌دارد؛ خدا علت ایجادی و نیز علت مبقیه عالم در هر لحظه است. او خالق هستی تمام مخلوقات است» و آنها در وجودشان به او وابسته‌اند ( ,.0. ۸0۵5 :227 ,2002 122168 دیویس درباره چگونگي سخن گفتن از خدا به برخی نتایج الهیات سلبی/تنزیهی (10۵0108[/0 68210۷6) توجه می‌کند و با طرح مباحثی مانند مادی و جسمانی نبودن خدا تغییرناپذیری خدا عینیت ذات و صفات خدا حضور علّی و وجودی خدا در مخلوقات» تمایز مبنایی خالق و مخلوقات و... سرانجام نتیجه می‌گیرد که «خداوند شبیه هیچ چیزی که ما می‌شناسیم نیست و او مقایسه‌ناپذیر» فهم‌ناپذیر و درک‌ناشدنی است». وی می‌گوید وجود ذاتی خداست و از همین رو ما نباید درباره خدا به سان مخلوقات و به روش مدیون بودن او به غیر بیندیشيم. ما در شناخت خدا باید این رویکرد را در پیش بگیریم که خدا چه چیزی نمی‌تواند باشد» که در این صورت» اين پیشفرض معرفتی متفکران معاصر که نخست خدا را به نوعی خاص متعلق می‌دانند و سپس درباره او ارزیابی معرفتی می‌کنند» زیر سوال وی درباره نوع تصور از خدا به عنوان یک طرف برهان شر به تذکر چند نکته می‌پردازد که در برخی راه‌حل‌های معاصر به مسئله شر مانند راه‌حل الهیات پویشی» نادیده گرفته شده است. از جمله آنها این است که مطابق تصور از خدا در الهیات سنتی خدا منبع نامعلول وجود همه مخلوقات و دلیل بودن همه اشیای تغییرپذیر است» و از همین رو خود قمی‌تزان: چزتی باشد: که فرش نی 6 مد کمن علیتفابل, همه مرجرذات عالم هستی است و باید او را از علت-عامل‌های مخلوق تمایز داد» و از همین نکته درمی‌يابیم که خدا - یعنی خالق - نمی‌تواند موضوعی برای بحث در مسئله خدا و شر باشد نکته دیگری که به ظاهر دیویس به عنوان دفع دخل مقدر بدان می‌پردازد موضوع مداخله الهی است. فیلسوفانی مانند هیوم» سوئینبرن و جان هیک معجزه را نوعی تخطی از قانون طبیعت توسط خدا و مداخله الهی در طبیعت دانسته‌اند» و سپس به این موضوع پرداخته‌اند که اگر خدا می‌تواند در طبیعت مداخله کند چرا با مداخله خود شرور موجود در طبیعت را برطرف نمی‌سازد؟ در اینجا دیویس استدلال می‌کند که تنها چیزی می‌تواند با ورود به یک وضعیت در آن مداخله کند که قبل از هر چیز.از آن غایب باشد؛ در حالی که خدا از هستی مخلوقات خود غایب نیست, زیرا اگر خداعالم را هر لحظه به وجود می‌آورد» پس هر لحظه در هر شینی حاضر است. و در نتیجه بر خلاف رویکرد الهیاتی فیلسوفان دین جدید خدا هرگز در جهان مداخله نمی‌کند. دیویس می‌افزاید که در فعلی مانند معجزه» در واقع» خدا در متن هستی شی تغییری را ایجاد می‌کند» یعنی در معجزه خدا خلق جدیدی می‌کند» نه این که در خلق پیشین تغییری یا اصلاحی انجام دهد (دیویس ۰۱۳۹۴ ۹ ,2006 12۷168). توجه شود که در اینجا آکوئیناس عمل خلق کردن خدا را آغاز ۲ پژوهشنامه فلسفه دین (نام حکمت)» بهار و تابستان ۰۱۳۹۷ شماره ۳۱ کردن به ایجاد یک شی می‌داند که به معنای ایجاد مرتبه وجودی آن است» و این ایجاد مرتبه وجودی ایجاد بسیط يا ایجاد از عدم است» نه تغییر دادن چیزی یا وصله زدن به موجودی دیگر. نتیجه این است که معجزه تغییر دادن چیزی از قبل موجود يا مداخله کردن خداوند در طبیعت نیست تا اینکه گفته شود چرا خداوند با مداخله خود شرور موجود در دیویس در جمع‌بندی این مباحث» در مطلبی با عنوان «غیرعادی بودن خدا»» بیان می‌دارد که مطابق سنت کتاب مقدس خدا به شیوه‌هایی عمل می‌کند که هرگز از سوی انسان‌ها قابل پیش‌بینی نیست و نمی‌توان فعل خاصی را از او انتظار داشت (قرنتیان» ۱: ۱۸- ۱). تأکید دیویس بر غیرعادی بودن افعال الهی بدین منظور است که هر چه بیشتر به تفاوت میان خدا و انسان‌ها به ویژه اخلاق خدا و انسان‌ها توجه دهد تا در ارائه راهمحل برای مسئله شرّ از آن بهره گیرد؛ چون به نظر او امشکل عمده در مسئله شر از آنجا ناشی می‌شود که برخی فیلسوفان خداوند و افعال او را نیز به سان انسان‌ها و شبیه به خود فرض کرده‌اند و آنگاه بر مبنای اين قیاس مع‌الفارق درباره خداوند حکم کرده‌اند؛ حال آن که اساس این قیاس اشتباه است» زیرا خدا موجخودی به کلی دیگر است (79 ,2006 02۷165). پس به باور دیویس» بر خلاف دیدگاه فیلسوفانی که با.ادعای ضمنی شناخت علم» قدرت و خیرخواهی خدا و بر اساس یکسان‌انگاری صفات خدا و انسان درباره مسائل الهیاتی نظریه‌پردازی می‌کنند» ما نمی‌توانیم شناخت کامل صفات و فعل خداوند را ادعا کنیم» و از همین رو نباید دربار موضوعی مانند خدا و شرّ به گونه‌ای سخن بگوییم که گویا کاملا به همه جوانب امر آگاهی کامل ذاریم. این در احالی است که امروزه بحث از خدا و شرّ همواره بر اساس فرض عکس آن پیش می‌رود. و متفکران اغلب با این پیشفرض که ما تا حدی فهم خوبی از خدا داریم آغاز می‌کنند. و این موضوع آنگاه به اوج خود می‌رسد که ادعا می‌شود خدا یک عامل اخلاقی است (80 ,2006 02۷169). حال آن که حتی در کامل‌ترین معنای خوبی نیز خدا به معنای این‌جهانی «خوب» نیست» بلکه «خوب بودن» او متفاوت از «خوب بودن» مخلوقات و متناسب با ذات و طبیعت وجود اوست» که البته برای انسان قابل شناخت کامل نیست» یعنی انسان‌ها نمی‌توانند به طور کامل درباره «نحوه برایان دیویس در آثار متعدد هم به نقادی رویکرد فیلسوفان خداباوری مانند پلانتینگا سوئینبرن و... پرداخته و هم به نقادی آرای فیلسوفان خداناباوری مانند دیوید هیوم» جی. ال. مکی و دیگران» زیرا در هر دو رویکرد تصور نادرستی از خدا مفروض گرفته می‌شود و سپس بر مبنای آن مسائلی مانند مسئله شرّ طرح می‌شود و که مطابق الهیات سنتی نارواست. از این رو او برخی تئودیسه‌ها و دفاعیه‌ها در پاسخ به مسئله شر را نقد می‌کند. برای مثال» اعتراض او به دفاعیه مبتنی بر اختیار پلانتینگا آن است که در دفاعیه او وجود اختیار مستقل او صل خی خدا هروش ره تسده استد کر سای دار دا موزل چاه ر وتان خر چیزی است» پس هر گونه عملی که فرد برمی‌گزیند» به یک معنا به خدا بازگشت می‌کند.» البته با این توضیح که اصطلاح «علت» معانی متفاوتی دارد» و علیت الهی نیز متفاوت از علیت مخلوقات است» بدین معنا که خدا سبب نمی‌شود که شخص به نحو مشخصی عمل کند بلکه سبب می‌شود «شخص عامل آزاد» موجود باشد (-112 ,126 ,2006 1227165 0). این نوع تبیین از مسئله سبب می‌شود خدا مسئول فعل انسان قلمداد نگردد. همچنین دیویس با نقد تلقی«شخص‌انگارانه» از خدا:در انديشه سوئینبرن می‌گوید که او خدا را شبیه آن چیزی می‌داند که رنه دکارت ذات خودش را آن گونه می‌اندیشید» یعنی شی متفکر غیرجسمانی. دکارت ذات*خودش را جیزی می‌داند که شک می‌کند. فهم می‌کند» تصدیق می‌کند» انکار می‌کند» اراده می‌کند» اراده نمی‌کند» و نیز خیال می‌کند و تصورات حسی دارد (دکارت ۰۱۳۶۹ ۳۶-۲۴). دیویس می‌گوید: «نزد سوئینبرن خدا یک ذهن آگاه غیرمادی» موجود فرازمانی» دارنده باورها و اراده‌کننده برخی چیزها و نه برخی چیزهای دیگر است و تاریخ زندگانی دارد» (61 ,1۵7169:2006). وی این تصور از خدا در فلسفه جدید را بر خلاف تصور از خدا در الهیات سنتی می‌داند و می‌گوید اگر ما خدا را شخص در نظر بگیریم» در واقع خدا را یکی از اعضای جهان (هرچند عضوی نامحسوس در آن) و در ردیف موجودات مخلوق و نه خالق عالم و علت وجودی آن فرض کرده‌ایم» یعنی عضوی که مانند دیگر اعضای موجود در عالم هستی می‌توانیم از علت وجودی آن همچنین دیویس به جان هیک اعتراض می‌کند که این نوعی گستاخی انسان‌ها در برابر ۴ پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)» بهار و تابستان ۰۱۳۹۷ شماره ۳۱ خداست که ادعا کنیم اهداف خدا را کاملا دریافته و فهم کرده‌ايم. ما جهان و پدیده‌های آن را با محاسبات بشری خودمان می‌سنجیم و هیچ گاه نظرگاه الهی را به هستی و پدیده‌های آن نمی‌دانیم و نخواهیم دانست. از این رو می‌نویسد: «برای من بسی خنده‌دار است که کسی مدعی فهم روابط و مناسبات میان اشیا از منظر الهی باشد» (132 ,1982 12169). دیویس در نقد تلودیسه «پرورش روح» جان هیک می‌گوید که اين نظریه نیز توجیه قابل قبولی برای مسئله شرّ به دست نمی‌دهد. زیرا در نهایت خلق شرور و بدی‌ها را از سوی خداوند» که خیر مطلق است» روا می‌داند؛ در حالی که از منظر اخلاق‌گرایانه همین طیف متفکران» که خداوند را فاعل اخلاقی می‌دانند؛ شخصی که به شرور اقدام می‌کند دچار نقص اخلاقی و شرارت فضیلتی است. به گمان جان هیک خدا یک مسیر دوی با مانع در جهان ایجاد کرده که به سود برخی و به زیان برخی دیگر است. او با این گونه استدلال خواسته خدا را به سبب رفتاری که در میان خود انسان‌ها بر اساس قواعد اخلاقی نابخشودنی است تبرئه کند. در حالی که حتی اگر شرور طبیعی را عامل رشد معرفتی و اخلاقی برخی انسان‌ها بدانیم» چه توجیهی برای رنج‌های قربانیانی داریم که شرور را به جان می‌خرند تا دیگرانی رشد معرفتی و اخلاقی بیابند (130 ,1982 102۷169). آیا این ظلم در حق قربانیان نیست» و خیرخواهی و قدرت مطلق الهی را زیر سوال نمی‌برد؟ همچنین دیویس به نقادی رویکرد این فیلسوفان در یکسان‌انگاری اخلاق خدا و اخلاق انسان‌ها می‌پردازد. برای این منظور او به راه‌حل‌های مبتنی بر اخلاق جان هیک و سوئینبرن اعتراض می‌کند که هرچند اين فیلسوفان با ارانه استدلال‌های اخلاقی کوشیده‌اند خداوند را در خلق شرور تبرته کنند» ولی اساسا بر مبتای"الهیات سنتی و حتی در نظر فیلسوفان ناواقع گرایی مانند دی. زد. فیلیپس نیز ایده خدا-انسان-انگاری" تصور نادرستی از خداست. زیرا به باور فیلیپس» اگر به واقع خدا وقوع شرّ را به عنوان ابزاری ضروری برای کسب امور خیر اراده می‌کند» باید بگوییم اين کار به لحاظ اخلاقی بسیار ظالمانه خواهد بود. زیرا اگر سرطان کودک در حال مرگ به صورتی هدفمند و از روز ازل با هدف کمال اخلاقی دیگران طراحی شده باشد» بدترین نوع شرّ روی داده است. همچنین او به استدلال اخلاقی کسانی مانند: ایران کارامازوف ذر رمان برادراخ کاراحلزوف استناد می‌کند که چرا بدون کسب تکلیف از انسان او را در مهلکه شر افکنده است (دیویس ۱۳۹۴ ۸۶؛ 127169 بنا بر رویکرد الهیاتی آکوئیناس ما انسان‌ها به دلیل محدویت وجودی‌مان راهی به درک کامل ذات» صفات و افعال الهی نداریم» و فهم ما از صفات مشترک میان انسان و خدا در حد فهم ناقص انسانی خودمان است. بر این اساس؛ به اعتقاد آکوئیناس» چون ذات خدا واجب‌الوجود و عین خیر است و جز خیر در او نمی‌تواند باشد» هرگز ممکن نیست در خدا شرّی باشد» زیرا خیر بودن ذاتی خداست. یک شی تا آنجا که در واقعیت است» کامل است. و وقتی از واقعیت بیفتد» ناقص می‌شود. پس شرّ یا محرومیت است» يا شامل یک محرومیت است» یا عدم است. محرومیت در موضوع شرّ نوعی بالقوه بودن است و امر بالقوه نمی‌تواند در خدا باشد. پس شرّ نمی‌تواند دز خدا باشد و کتاب مقدس نیز این مطلب را تصدیق کرده و گفته است: «نور در تاریکی می‌دزخشد و تاریکی آن را درنیافت» (یوحنا ۱ ۵)» يا «حاشا از خدا که بدی کند و از قادر مطلق که ظلم,نماید» (ایوب» ۳۴: ۱۰). پاسخ اجمالی و تحلیل فلسفی آکونیناس از چرایی وقوع شرور در جهان این است که در واقع شرّ در آنچه خدا انجام داده یا انجام.می‌دهد نیست» بلکه در چیزی هست که او انجام نداده یا انجام نمی‌دهد. بنابراین شرّ در حقیقت فقدان خیر است و فقدان و امر عدمی نیازمند علت نیست. بنابراین نمی‌توان خیرخواهی خدا را زیرسوال برد (89 ,2002 5ع1۵71؛ با در نظر داشتن این رویکرد الهیاتی» دیویس بر مبنای صورت‌بندی تازه‌ای از آرای آکوئیناس - که خود با عنوان رویکرد مبنایی/۳3۵8169 از آن یاد می‌کند -در پي پاسخ‌گویی به مسئله شر رفته است. نقطه‌عطف دیدگاه دیویس این است که معتقد است بیشتر مسئله‌های الهیاتی در فلسفه دین معاصر به واسطه اتخاذ رویکرد شخص‌گرایانه و انسان‌وار به خدا مجال طرح یافته‌اند." از اين ری با بازگشت به رویکرد الهیاتی آکونیناس و توجه به تفاوت‌های ذاتی خالق هستی و مخلوقات او به ویژه تفاوت مبنایی فعل الهی با فعل انسان‌ها» بسیاری از مسائل فلسفی از جمله مسئله شر درباره خدا اساسا قابلیت طرح ۶ پژوهشنامه فلسفه دین (نام حکمت)» بهار و تابستان ۰۱۳۹۷ شماره ۳۱ نخواهند داشت. همچنان که گذشت» یکی از مبانی طرح مسئله شر در انديشه بیشتر فیلسوفان دین جدید یکسان‌انگاری اخلاق خدا و انسان یا عامل اخلاقی دانستن خداست. اما بنا بر رویکرد نوتومیستی دیویس» اگر خدا همچون انسان‌ها به عنوان عامل اخلاقی منظور نشود» بلکه به مثابه ذاتی دانسته شود که خالق هستی و علت وجودی همه موحودات از جمله انسان‌ها و نظامات ارزشی» اخلاقی و... آنهاست» دیگر مسئله شر اساسا مطرح ۱. اگر خدا خالق عالم از عدم وعلّت مبقیه آن است» پس خدا هرگز وجودی در ردیف موجودات دیگر نیست. بنابراین» نمی‌توان از او انتظار داشت خودش را با معیارهای اخلاق ۲. شخص بودن خدا و به عبارتی پایبندی او به اخلاق انسانی در هیچ جایی از انجیل به کار نرفته و نمی‌توان از کتاب مقدس بر ایده عامل اخلاقی بودن خدا شاهدی آورد. خداوند دو بار در عهد جدید آن هم با یک عبارت به‌اغنوان «خوب» توصیف شده (مرقس, ۰ لوقا ۱۸: ۱۹) و اغلت گفته شده:است که خدا مقدسن, درستکار» عادل» وفادان رحیم و یا عشق است. اما حتی ستایش خداوند با این مفاهیم نیز به معنای تطابق او با معیارهای اخلاقی نیست (101 ,2006 122۷169). در واقع ذات خدا مقتضی است که مقدس» درستکار, عادل» وفادار» رحیم پا عشق باشد» نه این که فعل خدا مطابق با قواعد اخلاقی مقدس» درستکار عادل» وفادار» رحیم یا عشق است. همچنین در عهد عتیق گاهی از چرایی رنج بر مژژمنان پرسش می‌شود ولی وجود درد و رنج هرگز به دفاع اخلاقی از خدا یا حمله به او نمی‌انجامد» زیرا نمی‌توان آن را با معیازهای اخلاق انسانی توصیه‌شده در همچنین» بنا بر کتاب مقدس» خدا برخی را برمی‌گزیند و به برخی انسان‌های بی‌دفاع خشم می‌گیرد (رومیان» ٩: ۱۳) (96 ,2006 187169). حال اگر با رویکرد اخلاقی به کتاب مقدس نگریسته شود این گونه افعال الهی در کتاب مقدس به لحاظ اخلاق انسانی قابل توجیه نخواهند بود (نیز نک. رومیان» ٩: ۲۲-۱۸). از همین ری وی در تقابل با فیلسوفان خداباوری مانند سوئینبرن» پلانتینگا و جان هیک بر آن است که شأن اخلاق خدا با شأن ۳ دیویس بر نقص معرفتی انسان در شناخت خداوند تأکید می‌ورزد و بر لزوم پرهیز از سنجش افعال و اخلاق الهی با میزان‌های عقل انسانی اصرار می‌کند و می‌گوید که ما انسان‌ها مجاز نیستیم افعال الهی را با معیارهای محدود بشری مانند قواعد اخلاقی يا ۴ برای آن که فاعلی را به لحاظ اخلاقی خوب بدانیم» باید بتوانیم مطابق سنت اخلاق ارسطویی فضیلت يا پایبندی به وظایف يا تعهدات اخلاقی را به او نسبت دهیم» در حالی که خدا چنان فاعلی نیست. پایبندی به فضیلت مفهومی ارسطویی است و هرگز نباید خدا را در قالب این مفهوم تصور کرد. خداوند در اعطای الطاف خود به مخلوقاتش تعهدی ندارد و تصور مدیون بودن خدا به انسان (به لحاظ اخلاقی) اندیشه‌ای بی‌مبنا است ( 127169 7 ,1993؛ دیویس ۱۳۹۴ ۱۰۲). زیرا اگر خدا خالق جهان است» به ضرورت خود او منشا وظایف و تکالیف است (52 ,1993 02۷169؛ دیویس ۰۱۳۹۴ ۱۰۵). وی در چاپ نخست درآمدی بر فلسفه دین ایر#استدلاالاژا این گونهطلورتنّی کرده است: (۲) خداوند تغییرناپذیر است و ممکن نیست تحت هیچ گونه التزام و اجباری باشد؛ * پس» خدا فاعل اخلاقی نیست (نک. دیویس ۱۳۷۸ ۴۰-۳۷). البته فاعل اخلاقی ندانستنن خدا در اندیشه دیویس به معنای عدم التزام خدا به اخلاق نیست» بلکه دیویس شأن اخلاقی خداوند را متناسب با ذات و طبیعت الهی تعریف می‌کند که سار متفاوت با شان اخلاقی انسان‌هاست. بر این اساس» وی هر کدام از پاسخ‌های مختلف به مسئله شر در آرای فیلسوفان دین معاصر را به دلایلی ناکافی و نافی به مقصود ارزیابی می‌کند و خود در پایان راه‌حلی بر مبنای الهیات سنتی به مسئله شر ارائه می‌دهد. او در مجموع دو گونه پاسخ به مسئله شر داده اسیت: الف. در پاسخ به تنافی وحود شر در عالم با وحود خدای عالم قادر و خیرخواه ۸ پژوهشنامه فلسفه دین (نام حکمت)» بهار و تابستان ۰۱۳۹۷ شماره ۳۱ بودن شر را می‌پذیرند و سپس می‌کوشند اثبات کنند که وحود شر در عالم لازمه وحود خیرات کشیر پا انختیار انسان و... اسثه و از همین رو متافاتی با اخلاقی بردن دا نذازد. ولی به باور برایان دیویس» تصور فیلسوفان دین معاصر از «وجود خدا» و نیز «وجود شر» نادرست است.» و با این بیان» وجود همزمان شر و خدا هیچ گونه منافاتی ندارد. همچنین طرح مسئله شرّ و بیشتر پاسخ‌ها بدان به تصور خدا به عنوان فاعل اخلاقی وابسته است که البته انسان خداباور به قبول چنین تصوری ملزم نیست (47 ,1993 12۷169). بنابراین» به اعتقاد دیویس طرح مسئله شر در قالب معادله «وجود خدا یا وجود شر» معادله درستی نیست و هرگز این مسئله معصلی واقعی برای خداباوری نمی‌تواند باشد. زیرا بنا بر الهیات آکوئیناس «خیر بودن خدا» به معنای خیر اخلاقی نیست» بدین معنا که خیر اخلاقی بالاترین نوع خیر نیست» بلکه خداست که عالی‌ترین نوع خیر است و این خیر بودن خدا در الهیات سنتی به معنای مساوقت «وجود» و (خیر» در خداست. ب. راهکار خاص در حل مسئله شر این است که در اثبات خداباوری از دفاعیه «معقول بودن اعتقاد به خدا»" بهره بگیریم. امثال دیوید هیوم و آنتونی فلو مطابق با مبانی الهیات جدید. با اعتقاد به قرینه بودن وجود شر علیه وحود خدا استدلال کرده‌اند که (۱) وجود شرّ در عالم با وجود خدا ناسارگار است؛ () بنابراین» اگر در عالم شر وجود دارد» پس وجود خدا غیرممکن است. در مقابل اين طرز تفکر دیویس مطابق با مبانی رویکرد الهیات سنتی می‌گوید فرض کنید شخص مژمن با دلایل بسیار محکمی که برای اثبات:وجود خدا دارد» می‌تواند اين (۳) بنابراین» هم خدا و هم شرّ وجود دارند و وجود شر موجب نمی‌شود که وجود خدا دیویس, با این استدلال» دلایل فیلسوفان دین معاصر درباره عدم امکان همبودی خدا و شر در عالم را که یکی از مقدمات خداناباوران در مسئله شر است رد می‌کند. او در واقع حتی با قبول وجود شرور در عالم» آن را «مسئله‌ای» علیه خداباوری نمی‌داند. سپس در مرحله بعد با تقسیم شرّ به دو قسم» شر معطوف به رنج (0ع۳ع۲گاه [۳1) و شر ایجادی (4000 ۳۷1)» به تحلیل نوع وجود شرّ می‌پردازد و آن را نه امری واقعی» بلکه امری عدمی و طفیلی وجود خیر معرفی می‌کند (176-180 ,2006 138۷108). سرانجام با بی‌اعتبار دانستن مسئله شرّه می‌گوید برای من وجود شرّ در عالم اساسا مسئله نیست» بلکه مسئله برای من این است که چرا خیرهایی در عالم نیست؟ در واقع» او منکر این است که مسئله شرّ بتواند وجود خدا را با یقین يا احتمال نفی کند. او بر خلاف رویکرد فیلسوفانی مانند جان هیک که پس از تحلیل‌های بسیار سرانجام شرّ را یک راز می‌داند» در ردّی آشکار بر تلودیسه او می‌گوید: «شر در عالم هستی یک راز یا یک مسئله نیست» بلکه من به "راز بودن" یا امسئله بودن" خیر تأکید می‌کنم و پرسش مطلوب من این است که اچرا خیر از آنچه هست بیشتر با توجه به مطالب پیش‌گفته روشن شد که اساس تفاوت دیدگاه برایان دیویس با فیلسوفان دین در مسئله شرّ مربوط به نوع رویکرد او به مسائل الهیاتی است. برای این منظور او بیشتر در پیشفرض‌ها و مبانی مطرح در مسئله شرّ بحث می‌کند و می‌کوشد اختلاف رویکرد خود با رویکرد دیگر فیلسوفان دین را در مسئله شرّ به تفصیل نشان دهد. دیویس در مسئله تصور از خدا تأکید خاصی بر الهیات سلبی دارد و از فاعلیت اخلاقی خدا نیز تفسیر خاصی به دست می‌دهد که در ادامه بهنقادی آنها می‌پردازیم. البته این نقدها نافی رویکرد اصلاحی او در مسئله شرّ نیست» زیرا به نظر می‌رسد که این تفاوت رویکرد الهیاتی دیویس با رویکرد غالب فیلسوفان دین در مسئله شر به دلیل تفاوت نظام مفهومی يا پارادایم فکری او با فیلسوفان دین معاصر است که در نوشتاری دیگر بدان پرداخته‌ايم (نک. نصیری و ناصری ۹۶)»). در ادامه نقد آرای دیویس را در چند محور پی می‌گیریم. دیویس ۷ با طرح روش سلبی در الهیات و برجسته کردن نقص معرفتی انسان به خداوند متعال» قصد دارد رویکرد الهیات تومیستی را متمایل به الهیات سلبی بداند تا در نهایت در ۰ پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت)» بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳۱ ارائه راهمحل مسئله شرّ از آن بهره گیرد. او می‌کوشد. با سلب نقایص و حیئیت‌های محدود مخلوقات از خداوند و نیز با نفی یکسانی اخلاق خداوند با اخلاق انسانی» در نهایت حق‌تعالی را از بسیاری اتهام‌ها در فلسفه دین جدید مبرا کند. وی در عین این که بر ایجابی بودن صفاتی مانند «حی بودن» و «خیر بودن» خدا تأکید می‌ورزد» همچنان او را به کلی متفاوت با مخلوقات می‌داند» و از اين شیوه الهیات‌پژوهی با عنوان الهیات سلبی یاد می‌کند و بارها خود را شیفته آن اعلام می‌کند (203-204 ,82 ,65 ,2006 1020169). ولی به نظر می‌رسد منظور او در این مباحث همان الهیات تنزیهی (و نه سلبی) مصطلح در الهیات اسلامی است. اگر حیئیت‌های امکانی را از صفات ایجابی خداوند نفی کنیم» به الهیات تنزیهی روی آورده‌ایم که روشی مقبول در تفکر فلسفی است. ولی قائلان به الهیات سلبی همچون ابن‌میمون انتساب هر گونه صفت ایجابی به خداوند را نفی می‌کنند. حتی برخی مانند فلوطین با مبالغه در تنزیه» اطلاق واژه «شی» بر حق‌تعالی را روا نمی‌دارند» زیرا این امر را به نوعی موجب اثبات مثل برای او می‌دانند (فلوطین ۱۳۶۶ ۷۳۶). بنابراین» لازم است به جای استفاده از اصطلاح الهیات سلبی درباره متفکرانی مانند آ کوئیناس از الهیات تنزیهی استفاده کنیم که روشی معقول در الهیات است. همان طور که بسیاری از حکیمان مسلمان در عین تأکید بسیار ابر تنزیه صفات سلبی از خداوند و تنزیه حق‌تعالی از حیئیت‌های محدود و ناقص مخلوقات» همچنان صفات ایجابی را درباره خداوند متعال به کار می‌برند. برای مثال» حکیم سبزواری صفات الهی را به صفات جمال یا ثبوتیه و صفات صفات ثبوتیه پا جمال» همچون علم و اراده و قدرت صفاتی هستند که تجمل و بها ذات به آنهاست و صفات سلبیه پا جلال» همچون سبّوح» قدّوس يا جوهر و عرض نبودن صفاتی هستند که ذات حی‌تعالی را با آنها تجلیل و تمجید می‌کنیم (سبزواری ۰۱۳۶۲ اشتباه دیویس مانند دیگر قائلان به الهیات سلبی اين است که پنداشته‌اند با اين کار می‌توانند از نسبت دادن مفاهیم امکانی به خداوند بپرهیزند و به تنزیه مطلق دست یابند. این در صورتی است که به حکم قاعده عقلی, اولا سلب یکی از نقیضین در حکم اثبات دیگری است. و اگر قانلان به الهیات سلبی به اثبات نقیض دیگر ملتزم نشوند» باید ارتفاع نقیضین را تجویز کنند؛ ثانبا سلب مفاهیمی مانند جهل و عجز که از امور عدمی هستند؛ دیویس بر نقد یکسان‌انگاری اخلاق خدا و انسان در الهیات معاصر بسیار تأکید می‌ورزد. وی تفسیری از فاعلیت اخلاقی خدا به دست می‌دهد که بر مبنای آن خداوند مانند انسان‌ها نیست و لزومی ندارد که مطابق با قواعد اخلاق انسانی رفتار کند بلکه چون او خود برترین خیر است» به مقتضای ذات خیرش عمل می‌کند. از همین ری نیاز ندارد که به خیر اخلاقی (انسانی) عمل کند زیرا در دیدگاه یکسان‌انگاری اخلاق خدا و انسان» گویی واضع و داور ثالثی پیشفرض گرفته می‌شود که خالق قواعد اخلاقی است» و مطابق با آن» خدا و انسان‌ها موظف‌اند به احکام اخلاقی او عمل کنند تا فعل آنها.اخلاقی باشد. این در حالی است که چنین تفکری درباره خداوند انارواست "و نباید خداوند را؛نیز.مانند انسان‌ها ذیل احکام در این تفسیر از اخلاق الهی» دیویس از یک سو با اشاعره و از شوی دیگر با فیلسوفان مسلمان مشابهت‌ها و تفاوت‌هایی دازد. مشابهت او با اشاعره در اين است که اخلاق خدا را متفاوت با اخلاق اسان‌ها مودانن روهار سلاو باعل اسعری آن است که بر خلاف اشاعره که به حسن و قبح شرعی (بی‌ضابطه) معتقدند وی اخلاق الهی را بی‌ضابطه نمی‌داند» بلکه آن را «به مقتضای ذات الهی» می‌داند» و البته توضیح بیشتر نمی‌دهد که «به در نقد دیدگاه اخلاقی دیویس می‌توان گفت» بر مبنای فلسفه اسلامی, بایدها و نبایدها (قواعد اخلاقی) درباره افعال الهی به ضرورت و امتناع فلسفی برمی‌گردد» نه وجوب و حرمت اعتباری. بنابراین» وقتی گفته می‌شود انجام دادن فعل حسن بر خداوند واجب است.» منظور از وحوب در اینجا وحوب یا صرورت فلسفی اسیت: که امری تکوینی و تخلّف‌ناپذیر است» و به معنای امری اعتباری که در حیات انسان‌ها جاری است» نمی‌باشد. از همین ری حتی خداوند نیز به مقتضای ضرورت‌های فلسفي اخلاق عمل می‌کند. از این رو اين احتراز دیویس که تلاش می‌کند خدا را از قواعد اخلاق (انسانی) مستثنا کند بی‌مورد است. همچنین وقتی دیویس اخلاق خدا را به شیوه سلبی به کلی متفاوت از اخلاق انسان‌ها ۲ پژوهشنامه فلسفه دین (نام حکمت)» بهار و تابستان ۰۱۳۹۷ شماره ۳۱ معرفی می‌کند. به طور دقیق مشخص نمی‌سازد که به واقع اخلاق خدا چگونه است و مثلا نوع رفتار اخلاقی خدا چه تفاوت‌هایی با رفتار انسان‌ها دارد. او تنها بیان می‌کند که خدا به اقتضای ذاتش عمل می‌کند و از بیان جزئیات بیشتر طفره می‌رود. اما عمل به مقتضای ذات الهی آیا جز عمل کردن به مقتضای ضرورت و وجوب فلسفی است؟ توضیح این که فیلسوفان مسلمان با تأکید بر مستقلات عقلیه بر این اعتقادند که عقل در ادراک حسن و قبح اشیا استقلال دارد و به تنهایی قادر به درک و تشخیص حسن و قبح عقلی امور است (مطهری ۰۱۳۸۴ ۴۴). ایشان دلیل عمل کردن خداوند مطابق با مستقلات عقلیه را این می‌دانند که مستقلات عقلیه مانند ضرورت‌ها و وجوب‌ها در قواعد اخلاق» به معنای کشف وجوب‌ها یا ضرورت‌های عقلی و فلسفی و در حقیقت کشف واقع است. و امور واقع اموری تکوینی و تخلف‌ناپذیر هستند که بر متن وجود مبتنی‌اند. از همین رو خداوند چون خالق وجود است و وجود مساوق خیر است. خود نیز به مقتضای آن عمل می‌کند: و از انسان‌ها نیز خواستم اسات > رگ لایوالان عمللا کنبگ و غقل تیز البته بها کشف همین نکته نائل می‌آید؛ نه این که عقل موجود مستقلی از خدا و مخلوقات باشد که خود قادر به انشای حکم باشد. استاد جوادی آملی در اين زمینه می‌فرماید: عقل به هیچ رو قدرت بر انشای حکم و اعمال مولویت ندارد. عقل هیچ جایی حکم مولوی ندارد و تنها می‌تواند برخی احکام مولوی شارع را کشف و آن را ادراک کند. انشای حکم مولوی و صدور دستور باید و نباید از عهده کسی برمی‌آید که حق ربوبیت داشته و به جمیع مصالح و مفاسد آگاه و قدرت بر پاداش و کیفر و عقاب داشته باشد و عقل آدمی توان پاداش مطیعان و عقاب عاصیان و متمرّدان را ندارد. عقل در عالم تشریع و احکام الهی و دینی از خود مطلبی برای ارائه ندارد» بلکه فقط می‌تواند منبعی برای ادراک احکام الهی باشد. اینکه گفته می‌شود عقل حکم می‌کند» یعنی حکم خدا را می‌فهمد. وگرنه عقل خواه در بود و نبود» یعنی حکمت نظری و خواه در باید.و نباید» یعنی حکمت عملی فاقد حکم است ... حکم عقل به حسن و قبح یک فعل يا فاعل و تارک فعل» نظیر حکم عقل در احکام نظری و مسائل تجربی و ریاضی و فلسفی است ... و معنای حکم عقل در همه این موارد کشف واقع است (جوادی آملی ۰۱۳۸۷ ۳۹). البته نباید از این دیدگاه فیلسوفان مسلمان که هم خداوند و هم انسان‌ها تابع مستقلات عقلیه هستند این برداشت اشتباه صورت گیرد که «عقل» شأن مستقلی از خدا و انسان‌ها دارد که همگان موظف به تبعیت از آن هستند. عقل به عنوان قوه و ابزاری در انسان عمل می‌کند که در واقع قادر به کشف از مقام ثبوت است. اما خداوند به چنین ابزار و قوه‌ای نیاز ندارد. بنابراین» هرچند در مقام اثبات اين گونه بیان می‌شود که خداوند نیز تابع عقل و مستقلات عقلیه است» در حقیقت این نکته‌ای است که به تسامح بیان می‌گردد زیرا در مقام ثبوت حتی عقل نیز تابع خداوند است. خداوند به اقتضای ذاتش عمل می‌کند» یعنی با توجه به واقعیت صفات الهی مانند علم» قدرت» حکمت. عدالت و... و تطابق, انسجام و سازگاری وجودی این صفات با یکدیگر عقل در مقام اثبات» واقع را از مقام ثبوت در فعل الهی کشف می‌کند. بنابراین» تبعیت خدا از عقل معنایی تسامحی دارد و نباید مراد حقیقی از آن برداشت کرد. اين همان اشتباهی است که دیویس در نقد فیلسوفان دین مرتکب آن می‌شود. به بیان دیگر می‌توان با ارجاع «عقل» به خداوند خالق هستی» تبعیت خداوند از قانون عقل را به گونه‌ای توجیه کرد و گفت که در تعبیر تسامحی تبعیت خداوند از قانون عقل» در واقع بیان می‌شود که ذات الهی اقتضایی دازد که حتی خود خداوند نیز به طور ذاتی به مقتضای ذات خود عمل می‌کند. برای مثال» هرچند خداوند قادر است» ولی قدرت الهی در انسجام با عدل» حکمت و دیگر صفات الهی آمعنا دارد: بنابراین» درست است که خداوند قادر است» ولی هرگز ستم و ظلم نمی‌کند».زیرا ظلم. با اقتضای دیگر صفات الهی ما معمولا در مرحله وجودشناسی منشأ ایجاد معنای ارزشی را بنای عقلا می‌دانیم؛ یعنی هنگامی که فعلی را از لحاظ اخلاقی خوب يا بد می‌یابیم» این خوبی يا بدی را با نظر به ذات فعل ملاحظه می‌کنيم. پپس بر خلاف فهم دیویس از مفاهیم اخلاقی, حسن و قبح اخلاقی که در مسئله شر مبنای مباحث قرار می‌گیرد» با نظر به ذات افعال و به معنای استحقاق مدح و ذم از سوی عقلا است» و مراد از عاقل*هم اعم از خدا و انسان‌های عاقل است و به یکسان دربار خدا و مخلوقات کاربرد دارد (نک. اصفهانی ۱۳۷۷-۱۳۷۶). بنابراین» اين که دیویس اخلاق خدا را با اخلاق انسان‌ها متفاوت می‌داند تا با توسل بدان در حل مسئله شرّ توفیق یابد» در واقع در پي پاک کردن صورت‌مسئله است. پس» بر خلاف نظر دیویس,» فیلسوفان مسلمان در عین اين که خداوند را «شخص» نمی‌دانند (نک. لگنهاوزن و نصیری ۰۱۳۹۶ ۲۲۶-۱۹۵)» نوعی از تشخص برای خداوند ۴ پژوهشنامه فلسفه دین (نام حکمت)» بهار و تابستان ۰۱۳۹۷ شماره ۳۱ معتقدند که خداوند هم مانند انسان‌ها ظلم را قبیح می‌داند» چون ظلم قبح ذاتی دارد. پس به کلی متفاوت دانستن خداوند و در پیش گرفتن رویکرد سلبی در الهیات نمی‌تواند راهکار در خصوص نحوه اختیار انسان» دیویس به ایکا انتقاد می‌کند که در دفاعیه‌اش وجود اختیار مستقل از فعل علّی خدا را مفروض گرفته است. ولی اگر خدا مسئول ایجاد و بقای هر چیزی است» پس هر گونه عملی که فرد برمی‌گزیند به یک معنا به خدا بارگشت می‌کند. این در حالی است که خود دیویس نیز توضیح بیشتری درباره کیفیت اختیار در انسان به دست نمی‌دهد تا روشن شود که مثلا از میان برداشت معتزلی يا شیعی از اختیار انسان کدام یک را در نظر دارد؟ همچنان؛که:گذشت. وی می‌گوید که.خدا موجود آزاد و مختاری می‌آفریند که مطابق با علیت در نظام هستی عمل می‌کند؛ و از همین رو خود او مسئول اعمالش است (112-170 :126 ,2006 02۷168). بر این آاساس؟"بّه نظر می‌رسد او هم تفسیر معتزلی از اختیار را نفی می‌کند واهم آن را مستقل از فعل علی خدا نمی‌داند؛ یعنی در عین این که مشخص می‌کند که این اختیار به صورت تفویض و واگذاری تمام به انسان نیست که مستلزم نوعی «سلب اختیار از ذات حق» و نوعی «استقلال در فاعلیت» برای انسان باشد همچنان مشخص نمی‌کند که وقتی هم جبر اشعری‌گونه و هم اختیار معتزلیانه را نفی می‌کند» چگونه تفسیری از آن را صحیح می‌داند؟ در فلسفه دین معاصر در تحلیل مسائلی مانند مسئله.شن با دو معضل ناسارگار وجودشناختی و معرفت‌شناختی مواجه هستیم: «مسئله وجود شرور در عالم» و «مسئله وجود خداوندی با صفات کمالی برای عالم». برایان دیویس پیشفرض‌های این مسئله الهیاتی را نقادی می‌کند و تصور موجود از خدا و نیز تصور موجود از شر در فلسفه جدید را درست نمی‌داند ی با خوانشی از رویکرد الهیات سنتی آکوئیناس» آن را در مقابل رویکرد الهیاتی فیلسوفان جدید برجسته می‌کند. بنا بر الهیات سنتی» چون تمام صفاتی که ما انسان‌ها می‌شناسیم صفات مخلوق است. انسان‌ها درباره کیفیت ذات» صفات و افعال خداوند به نحو مطلق هیچ معرفت کامل ایجابی نمی‌توانند داشته باشند و به تبع هرگز نباید صفات و افعال خداوند را نیز از منظر انسانی خود بسنجند. از این رو برایان دیویس هم طرح مسئله شر و هم پاسخ‌های آن را متناسب با مبانی فلسفه جدید ارزیابی می‌کند و به هر دو نقد مبنایی دیویس بر رویکرد الهیاتی فیلسوفان خداباور معاصر این است که اولا این فیلسوفان وجود شرّ در عالم را پذیرفته‌اند و همنوا با فیلسوفان خداناباور و بر خلاف تلقی فیلسوفان سنتی آن را مسئله‌ای برای خداباوری تلقی کرده‌اند؛ در حالی که اسیاسا با دلیل مساوقت وجود با خیر در فلسفه سنتی» بنا به تحلیل فلسفی» شرّ امری عدمی و در واقع طفیلی خیر است» نه وجودی مستقل (177 ,2006 1087165)؛ ثانیا ایشان تصور نادرست فیلسوفان جدید از خدا را پیشفرض گرفته‌اند و سپس کوشیده‌اند به نحوی خداوند را از ارتکاب شرّ تبرئه کنند. ایشان هم مقدمه اول و هم مقدمه دوم برهان شرّ در انديشه فیلسوفان خداناباور را پذیرفته‌اند و سپس کوشیده‌اند در قالب دفاعیه‌ها و تئودیسه‌هایی به نوعی فعل شر را در خداوند توحیه کنند. این در حالی است که هر دو مقدمه مسئله شر از منظر الهیات سنتی قابل مناقشه است. پاسخ وی به مسئله شرّ این است که چون انسان‌ها نه تنها درباره ذات خذا بلکه درباره صفات و افعال] لو رانا معرفت کامل داشته باشنده پس نباید درباره صفات الهی و نیز کیفیت فاعلیت و اخلاق الهی نظر مطلق دهند و بر اساس آن خداوند را به ایجاد شر در عالم متهم کنند. ضمن این که ایشان تئودیسه «عدمی انگاشتن شر) را به عنوان یک تحلیل فلسفی از مسئله شر در الهیات سنتی .پذیرفته و تبیین کرده‌اند. نتیجه آن که هرچند برخی نقدهای دیویس بر رویکرد الهیاتی فیلسوفان دین در مسئله شر صائب است اما به فهم خاص وی از مبانی تومیسم و نیز برخی نقادی‌های وی بر تلودیسه‌ها و دفاعیه‌های مطرح و نیز بر راه‌حل نهایی او در مسئله شر انتقادهای جدی وارد ابن‌میمون» موسی. بی‌تا. دلاله الحانرین. تحقیق حسین آتای. آنکارا: مکتبه الثقافه الدینیه. ۶ پژوهشنامه فلسفه دین (نام حکمت)» بهار و تابستان ۰۱۳۹۷ شماره ۳۱ فلوطین. ۰.۱۳۶۶ دوره آثار افلوطین. ترجمه محمدحسن لطفی. تهران: خوارزمی. ایلخانی» محمد. ۱۳۸۲. تاریخ فلسفه در قرون وسطی و رنسانس. تهران: سمت. اصفهانی» محمدحسین. ۱۳۷۷-۱۳۷۶. «حسن و قبح عقلی و قاعده ملازمه». ترحمه و تعلیق پترسون» مایکل و دیگران. ۱۳۸۳. عقل و اعتقاد دینی. ترجمه احمد نراقی و ابراهیم سلطانی. جوادی آملی, عبدالله. ۱۳۸۷. منزلت عقل در هندسه معرفت دینی. تحقیق احمد واعظی. قم: دکارت. رنه. ۱۳۶۹. تأملات در فلسفه اولی. ترجمه احمد احمدی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. دیویس» برایان. ۰.۱۳۹۴ درآمدی به فلسفه دین. ترجمه ملیحه صابری نجف‌آبادی. تهران: سمت. ژیلسون» اتین. ۰۱۳۸۴ روح فلسفه قرون وسطی. ترحمه علی‌مراد داوودی. تهران: علمی و فرهنگی. سبزواری» ملاهادی. ۱۳۶۲. اسرار الحکم. با مقدمه او حواشی ابوالحسن شعرانی. چاپ اسلامیه. کاپلستون» فردریک. ۸ تاریخ فلسفه ج ۲ فلسفه قرون وسطی. ترجمه ابراهیم دادجو. تهران: لگنهاوسن» محمد. و منصور نصیری. ۹۶ ۰۱۳ (آپا خدا شخص است؟». جاویدان خرد ۳۲. مطهری, مرتضی. ۱۳۸۴. مجموعه آثار» ج ۱. تهران و قم: صدرا. ناصری» ذوالفقار. ۹۶ ۱۳. «بررسی انتقادی دیدگاه برایان دیویس درباره مسئله شر» رساله دکتری در رشته فلسفه دین» پردیس فارابی» دانشگاه تهران» استاد راهنما: منصور نصیری. استادان نصیری» منصور و ذوالفقاز ناصری. ۰۱۳۹۶ «پارادایم‌های الهیاتی و مسئله شر؛ با تأکید بر آرای جنااط۲ :3/7 علوزمم8 ص۳۵ بیع 0۳600 عاچ 20۵ 6۵4 ۵ بفبه معقص09ط1 مکقصضو۸ لا 0عن0ه بصهععج لمحعطنط روط 0عاماعمدی بان 0 .2003 مکف9مط1 مکقصناو۸ 5۰ زد نت 007۵ بک6زه3 صقز۳ظ روط دعاما3 وصه 130۵00 0 .۵۵ 204 ٩ 2۳01050 ۲۵ ۲۵ 7۳۵20۲۱ ۸ .1993 بصق۳ط ,کعز128 7 20 1000 ۳۷۰ ]۵ ع1ظ2۳۵ 1۵ 0۵ ۲6004٩ ام 1۳6 2006 .ص8۳۵ ,کعزق 1 5 با ز 7036۳ 010۳۵ 1۰( 0۵ 6۵۵ 0۳ که و۸ 70۳۵5 ق2012 +صق۳ظ ,186 2۳/0500 بلط هه 600 ۵۵ کمنلانط2 2 ۵ 20120 تصقفططظ ,کعزه12 5 013۳600 :00۳0 که هش ۲10۵۹ 1093 1۳6 .1992 ص8۳۵ ,کعزق 1 5۰ 702635 31/12700616 200۳6۰ ۸ 770۵ 6۵۵ 2065 .1980 مصننش۸ مقعصناصه21 :00 بص0ان0ه ۲۵۷60 106131 ]۰ 00۵۲۵۵۵ 706 .1993 قطن ,عصسطاهاز5 ۱. در فلسفه جدید به ویژه در فلسفه تحلیلی بسیاری از مفاهیم فلسفی مانند مفهوم «وجود»» مفهوم «ضرروت»» مفهوم «خدا» و... تغییر اساسی یافته و همین امر به طرح مسائل جدید و نیز ارائه ۳ از آنجا که به باور دیویس فیلسوفان دین جدید خدا را «شخص)» می‌انگارند و شخص در فلسفه دکارت به نوع انسانی آن تعریف شده است» لذا نفی شخص‌انگاری و انسان‌انگاری خدا در انديشه دیویس را 4. عیسی بدو گفت: «چرا مرا نیکو گفتی و خال آن که کسی نیکو نیشت جز خدا فقط».

مسئله شرّ یکی از مسائل مطرح در فلسفه دین معاصر است که تقریرهای مختلفی از آن ارائه شده و فیلسوفان خداباور نیز راه حل های مختلفی را برای حل آن ارائه کرده اند. برایان دیویس با نقادی رویکرد الهیاتی فیلسوفان دین معاصر و بر مبنای رویکرد الهیات سنتی آکوئیناس کوشیده است پاسخی مبنایی و متفاوت به مسئله شرّ بدهد. وی با ردّ تصور شخص گرایانه از خدا و نیز نقد یکسان انگاری اخلاق خدا و انسان در فلسفه جدید، اولاً طرح مسئله شرّ در نظر خداناباوران و نیز برخی دفاعیه ها و تئودیسه ها در نظر فیلسوفان خداباور را برنمی تابد، و ثانیاً می کوشد با در پیش گرفتن روش اصلاح رویکردی، یعنی با تحلیل برخی مفاهیم اصلی در الهیات سنتی آکوئیناس مانند «وجود»، «خالق» و «مخلوق»، و تأکید بر نقص معرفتی انسان، پاسخ مبتنی بر الهیات تومیستی به مسئله شرّ را بازسازی کند. به باور وی، با توجه به عینیت خدا و خیر در الهیات سنتی، در خدا و افعال او ممکن نیست شرّی باشد، و بنابراین شرّ موجود یا به نوعی محروم بودن از وجود است یا شامل محرومیتی است و در واقع اساساً امری عدمی است. در این مقاله تلاش کرده ایم نقدهای برایان دیویس به رویکرد الهیاتی فیلسوفان دین معاصر به مسئله شرّ و نیز پاسخ رویکرد اصلاحی برایان دیویس به این مسئله را بررسی کنیم و در پایان به بررسی انتقادی دیدگاه وی بپردازیم. نتیجه این که به نظر می رسد هرچند برخی نقدهای وی به فیلسوفان دین معاصر جدّی است، در عین حال نوع برداشت و تفسیر وی از مبانی تومیسم و نیز راه حل پیشنهادی خود او برای مسئله شرّ نیز چندان راهگشا نیست.

463560

- مقدار نج برای ماده تغییر فاز دهنده» به صورت رابطه (۳) محاسبه می‌شود: رایچ‌ترین مدل‌های ریاضی مورد استفاده برای محاسبه‌ی ظرفیت گرمایی تغییر فاز در مسائل انتقال حرارت در ماده تغییر فاز دهنده‌ها روش آنتالپی و ظرفیت حرارتی هستند. در واقع در شرایط تغییر فاز 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 ۹۳۳ دوره ۲۴ شماره ۱ بهار ۱۴۰۰ / نشریه علمی (فصلنامه) انرژی ایران ممکن است سطح مشترک ناپدید شود. علاوه بر این تغییر فاز معمولا در غیر همدما اتفاق می‌افتد. در این صورت ردیابی سطح مشترک ممکن است مشکل يا غیر ممکن شود. بنابراین از نقطه نظر محاسباتی سودمند است که معادلات در اشکال جدیدی ارایه شوند. با استفاده از روش ظرفیت حرارتی برای پارافین‌ها 0۳ (ظرفیت حرارتی تغییر فاز) مطابق رابطه (۴) به دست می‌آید که در آن 1 گرمای نهان, 7 نصف دامنه‌ی دمایی تغییر فاز و 21 و 09 به ترتیب ظرفیت گرمایی ماده تغییر فاز دهنده در حالت مایع و جامد هستند. در این روش فرض می‌شود که ظرفیت حرارتی به صورت خطی با دما تغییر در شکل (۲) شبکه گره‌ها برای سقف و دیوار نشان داده شده است. بر اساس فرضیات ذکر شده معادلات 4 تنها در ساعات آفتابی محاسبه می‌شود و در سایر ساعات صفر در نظر گرفته می‌شود. هنگامی که ماده تغییر فاز دهنده در حالت مایع قرار دارد به علت اثر جابجایی طبیعی در آن» جابجایی طبیعی بر سطح مشترک در شرایط تغییر فاز در پارافین به صورت رابطه (۸) تعریف می‌شود که در آن 170 دمای تغییر فاز؛ 8 ضریب انبساطه 1 ویسکوزیته‌ی سینماتیک. 8 شتاب گرانشی» 2۳1 ظرفیت گرمایی در حالت مایع و ۳ ضریب انتقال حرارت جا به جایی است. 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 بر اساس فرضیات بیان شده معادلات حاکم بر دیوار برای انتقال حرارت یک بعدی مطابق رابطه در 2-0 که شرایط مرزی ترکیبی از جابجایی و تابش است» داریم: 0 > (وسبر1 - م7)ما + موجه < 37 1 درآ که شرایط مرزی شامل جا به جایی طبیعی است» داریم: هنگامی که ماده تغییر فاز دهنده در حالت مایع قرار دارد معادله‌ی (۱۰) برای آن به معادله‌ی (۷) تبدیل خواهد شد و ضریب جابه جایی مطابق معادله‌ی ۸ که در مورد سقف بیان شد به دست خواهد آمد. در حل معادلات یگ بدی با روش تفاظل نود مقدار۸اا(مس هه ۸ بایستی همواره بززگتر یا مساوی ۲ باشد. مقدار نمو زمانی و مکانی با توجه به این محدودیت رای 6 انتخاب شد و مطابق شکل (۲) هر ماده (برای دیوار وسقف) به پنج گره تقسیم شد. ابتدا روش حل عددی و معادلات حاکم بر سقف بیان شد. با توجه به ضخامت هر ماده» ۸ برای آجر ۲ سانتیمتر و برای بتن ۲/۴ سانتیمتر و گام زمانی برای شبیه‌سازی ۲ ثانیه در نظر گرفته شد. حل (۷۲) جد 0 > 72 مول)م + 7۸21 - 00712 + ۳۳ 1 که در آن وم+۹ شار تابش بر حسب (*/۷7)» م7 دمای هوا بر حسب (*)» #ضریب جذب» عضریب نشر 7 ثابت استفان بولتزمن» و۹ شار تابش بر سطح و۰/ ضریب انتقال حرارت خارجی است. در این معادله تابش به صورت خطی محاسبه شده است. #ضریب جذب و 6 ضریب نشر در معادله‌ی (۱۲) به 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 ۱۳۶ دوره ۲۴ شماره ۱ بهار ۱۴۰۰ / نشریه علمی (فصلنامه) انرژی ایران هنگامی که ماده تغییر فاز دهنده جامد است یا در حال انجماد است از معادله‌ی (۱۳) پیروی می‌کند اما در حال ذوب معادله‌ی (۱۳) به معادله‌ی (۱۴) تغییر می‌یابد: معادله فوق برای 1-7,8,9 در حالت ذوّب ماده تغییر فاز دهنده» صادق است. همچنین شار لحظه‌ای گرمای دریافت شده و از دست رفته 88,تابشتان او زمستان ,یه رترری ظاق روابط (۱۴) و (۱۵) محاسبه در ادامه معادلات حاکم بر دیوار ارائه شده است. ۸۶ برای مواد سازنده‌ی دیوار به ترتیب برای سیمان» آجر عایق» آجر و گچ ۳ ۲۳ ۸ ۸ و ۳ میلیمتر در نظر گرفته شد. حل عددی برای گره‌های میانی همچنین شار لحظه‌ای گرمای دریافت شده و از دست رفته درتابستان و زمستان به ترتیب مطابق 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 الگوریتم حل برای معادلات فوق در شکل (۳) نشان داده شده است. داده‌های ورودی به این الگوریتم شامل دمای هوا سرعت باد و تابش خورشیدی در طول یک سال در شهر بوشهر و همدان بودند (۱ فروردین ۱۳۹۲ تا پایان اسفند۱۳۹۲۳). داده‌های خروجی الگوریتم شامل شار گرمایی دریافت شده يا از دست رفته در طول فصول گرم و سرد و درجه حرارت در طول سقف برای ۱۵ گره مشخص شده بودند. سپس داده‌های حاصل از شبیه‌سازی با نتایج شبیه‌سازی سقفی با ماده‌ی تغییر فاز دهنده از نوع هیدرات نمک با دمای تغییر فاز ۷۲ درجه سانتیگراد مقایسه شدند. همچنین ضخامت لایه‌ی ماده تغییر فاز دهنده برای یافتن ضخامت بهینه‌ی مورد استفاده در سقف متغیر در نظر گرفته شد. شکل ۲ شبکه گره‌ها برای کلقف (الف) و دیوار (ب) 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 ۱۳۸ دوره ۲۴ شماره ۱ بهار ۱۴۰۰ / نشریه علمی (فصلنامه) انرژی ایران محاسبه ی دما در هر گره. محاسبه ی شار حرارتی 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 در این بخش مقایسه‌ی نتایج تجربی و شبیه‌سازی سقفی شامل ماده تغییر فاز دهنده برای ذخیره‌ی حرارتی در ماه ژانویه ارایه شده است. در طول آزمایشات» دمای سقف اتاق تقریبا در ج۳۹ -273 قرار دارد. همانگونه که در شکل (۴) مشخص است دمای سقف اتاق در روز با شروع تابش خورشیدی اندکی افزایش و در شب اندکی کاهش یافته است. علت این امر اثرگذاری شرایط داخلی اتاق و دیوارها در طول شب و روز بر دمای داخلی سقف است. از سوی دیگر نوسان زیادی در دمای سقف بدون ماده تغییر فاز دهنده:مقناهده رکه زیرا امحیظ پیرورج سریفا بر دمانی مققه تاقیرسی گذارد. تقاوت دای قابل ملاحظه‌ای میان دمای سقف بدون ماده تغییر فاز دهنده و سقف شامل.ماده تغییر فاز دهنده وجود دارد که نشان دهنده‌ی تأثیر وجود ماده تغییر فاز دهنده در جذب حرارت ورودی به ساختمان و به خاطر ظرفیت بالای ذخیره‌سازی درماده تغییر فاز دهنده است. در شکل (۵) نتایج حاصل از ضخامت‌های ۱ و ۳ سانتیمتری ماده تغییر فاز دهنده مقایسه شده‌اند. هنگامی که ضخامت ۱ سانتیمتری به کار برده شده است دمای سقف پس از ٩ ساعت تغییر کرد در حالی که آدر ضخامت بالاتر دما عمدتا در ۲۷ درجه نگه داشته شده است. همچنین دمای سقف در ضخامت کمتر تا حدود ۳۵ درجه سانتیگراد افزایش یيافته در حالی که در مورد دوم حداکثر دما حدود ۲۷ درجه سانتیگراد است.شاخص پراگندگی داده‌های شبیه‌سازی ۰/۰۳ است . روند نتایج شبیه‌سازی در توافق خوب و منطقی با نتایج تجربی است از این زو این مدل برای شبیه‌سازی سقف اتاقی با داده‌های آب و هوایی واقعی دو شهر بوشهر و همدان توسعه داده شد. 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 ۱۵۰ دوره ۰۲۴ شماره ۱ بهار ۱۴۰۰ / نشریه علمی (فصلنامه) انرژی ایران شکل ۴. مقایسه‌ی نتایج حاصل از شبیه‌سازی سقف با نتایج تجربی (پسوپاتی۲۰۰۸۰) هلق کل هد و اه هه وه هد هد هد و ره و و۹ شکل ۵ مقایسه‌ی نتایج تجربی (پسوپاتی۲۰۰۸) و شبیه‌سازی سقف اتاق با ماده تغییر فاز دهنده مقایسه‌ی نتایج شبیه‌سازی با نتایج تجربی برای دوره‌ی زمستانی دیوار در این قسمت ارایه شده است. آزمایشات انجام گرفته در دو اتاقک» یکی بدون ماده تغییر فاز دهنده و دیگری با میکروکپسول‌های ماده تغییر فاز دهنده است که در طول دو هفته در ماه دسامبر ۲۰۰۷ انجام گرفته است. در شکل ۶ مقایسه‌ی نتایج تجربی مرجع (پسوپاتی»۲۰۰۸) و شبیه‌سازی دمای داخلی دیوار شامل ماده تغییر فاز دهنده و دیوار بدون ماده تغییر فاز دهنده نشان دهنده‌ی تاثیر مثبت ماده تغییر فاز دهنده در کاهش نوسانات دمایی و همچنین افزایش حداقل دمایی در ساعات سرد به علت ذخیره‌ی انرژی است. در اتاقک با ماده تغییر فاز دهنده» حداقل دمایی حدود ۶ درجه‌ی سانتیگراد و در اتاقک دیگر حدود ۲ درجه سانتیگراد است. بنابراین استفاده از یک لایه ماده تغییر فاز دهنده حدود ۴ درجه اختلاف در حداقل دمایی را موجب شده است. از طرف دیگر نوسان دمایی بین ساعات سرد شب و روز در اتاقک با ماده تغییر فاز دهنده به 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 صورت چشمگیری کاهش یافته است که در این مورد ماده تغییر فاز دهنده به علت ضریب هدایت حرارتی مدمه جموجمد.. چمودمفد.. جوومجمچ هدک جموهجمکد.. جوووممد. مهد جممهجمفد. همکد ههد جمومجد.. جومجمتد شکل #,مقایسه‌ی نتایج تجریی ا(پسوپانی ۳:۸ و شبیه‌ساری جمایداخلی دیاز شامل ماده تغییر فاز دهنده و دیوار بدون ماده تغییر فاز دهنده ۳-۲-۱ اثر ضخامت ماده تغییر فاز دهنده بر دمای سقف برای بررسی اثر ضخامت ماده تغییر فاز دهنده بر انتقال حرارت در سقف» ضخامت‌های ۵۱ ۲ و ۳ نتیمتری ماده تغییر فاز دهنده در سقف شبیه‌سازی و نتایج برای مرداد ماه ارایه شد. با توجه به شکل ۷ با افزایش ضخامت از ۱ به ۳ سانتیمتری ماکزیمم دمای داخلی سقف کاهش و مینیمم دمایی افزایش یافته است. بنابراین نوسان دمایی کم شده ات اختلای کیان سه نمودار در ساعات تابش خورشید (۶ تا ۲۰) افزایش يافته و در ساعات شب سه نمودار به هم نزدیک شده و عملکرد نزدیک‌تری را نشان داده‌اند. از طرف دیگر ضخامت‌های ۲ و ۳ سانتی عملکرد مشابه‌تری نسبت به ضخامت ۱ سانتیمتری ماده تغییر فاز دهنده از خود نشان داده‌اند به گونه‌ای که خصوصا در نمودار مربوط به بوشهر ضخامت ۱سانتیمتری عملکرد متفاوت‌تری را نشان می‌دهد که شامل نوسان بیشتر و تاثیر پذیری بیشتر از شرایط بیرونی است. در نمودار مربوط به همدان حداکثر دمایی در ضخامت ۳ سانتیمتری نسبت به ضخامت یک سانتیمتری ۱/۲ سانتیگراد و نسبت به ضخامت ۲ سانتی ۰/۲ سانتیگراد کاهش یيافته است. 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 ۱۹۲ دوره ۰۲۴ شماره ۱ بهار ۱۴۰۰ / نشریه علمی (فصلنامه) انرژی ایران 3 22 21 20 19 18 17 16 ک1 ۸ قذ ها خذ 1۵ و 8 7 6 5 4 3 2 1 ۱ شکل ۷. مقایسه‌ی دمای داخلی سقف در تیر ماه_برای ضخامت‌های مختلف ماده تغییر فاز دهنده در شهرهای همدان (بالا) و بوشهر (پایین) همچنین در نمودار ۱۱-۴ نمودار مربوط به ضخامت سه سانتی متری ۴ درجه اختلاف با دمای ضخامت ۱ سانتی متری و ۱ درجه اختلاف با دمای مربوط.به ضخامت ۲ سانتی متری از خود نشان می‌دهد که نزدیک شدن دما به دمای آسایش و"کاهش نوسانات؛را نتیجه می‌دهد. بنابراین با توجه به مقایسه‌ی ضخامت‌های ۱۲ و ۳ سانتی متری» و عملکرد بهتر ضخامت ۳ سانتی متری از این ضخامت ۳-۲-۲ تاثیر ماده‌ی تغییر فاز دهنده بر دمای داخلی سقف تأثیر ماده‌ی تغییر فاز دهنده بر دمای سطح داخلی سقف در فصول مختلف سال بررسی و در شکل۸ نتایج آن ارائه شده است. ماده تغییر فاز دهنده در ماه‌های خرداد تیر» مرداد و شهریور در همدان و همچنین در ماه‌های فروردین» اردیبهشت. آذر در بوشهر بهترین عملکرد را نشان می‌دهد. هرچند میانگین دمایی اين 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 ماه‌ها در حدود ۲۲ درجه سانتی گراد است که با دمای تغییر فاز(۲۸ درجه سانتی گراد) در حدود ۶ درجه سانتی گراد اختلاف را نشان می‌دهد. درمطالعات پیشین محققان» بهترین شرایط استفاده از ماده تغییر فاز دهنده در سقف در شرایط آب و هوایی که دمای میانگین نزدیک‌تری به دمای تغییر فاز ماده تغییر فاز دهنده دارند» گزارش شده است. در حالی که در شهر بوشهر آبان ماه با میانگین دمایی ۲۸ در جه سانتی گراد نزدیک‌ترین دما را به دمای تغییر فاز داراست و انتظار می‌رود بیشترین حفظ دمایی و کمترین نوسانات در این ماه مشاهده شود. اما نتایج نشان دهنده عملکرد بهتر در فروردین ماه است. علت این مورد در نظر نگرفتن تابش خورشیدی است که بر دمای اجزای سقف که در تماس با ماده تغییر فاز دهنده هستند اثر گذار است بنابراین دمای سقف به بالاتر از دمای محیط افزایش پیدا کرده است. تابش خورشیدی در ساعات آفتابی به طور میانگین در ماه هایی که عملکرد مطلوب را شاهد هستیم در حدود ۰/۵۲ کیلووات ساعت در همدان و۰/۴۸ کیلووات ساعت در بوشهر به ازای هر متر مربع درهر یک ساعت آفتابی روز است. بنابراین با دریافت این تایش خورشیدی "مای ماه‌های "با عملکرد مطلوب» تقریبا هدرجه از دمای میانگین دمایی نوسانات دمایی و دمای سقف در حالتی که.از یک لایه‌ی سه سانتیمتری پارافین استفاده شده است» در طول سه ماه بهار تقریبا بین ۲۶ تا ۳۰ درجه تغییر کرده است. در مدت تابش خورشید و افزایش دمای هوای بیرون» دمای سقف اندکی افزایش یافته و هنگامی که دمای لایه‌ی ماده تغییر فاز دهنده به بالاتر از دمای ذوب می‌رسد (در حدود ۲۸ درجه سانتیگراد)» شروع به ذوب کرده و به علت بزرگ بودن ظرفیت ذخیره‌ی حرارتی به علت.بالا بودن گرمای نهان» از افزایش دمای سقف جلوگیری کرده است. بنابراین اختلاف دمای بین شب.و روز کاهش یافته و حداکثر حدود ۳ درجه‌ی سانتیگراد است و نوسان دمایی کمتری نسبت به سقف مرجع» مشاهده می‌شود. از این رو شرایط محیطی در این سه ماه تاثیر کمی بر دمای سقف با پارافین در بوشهر داشته است. در سقف مرجع» نوسان دمایی بزرگتر و در حدود ۵ درجه سانتیگراد اختلاف را بین حداکثر دمای روز و حداقل دمای شب مشاهده شد. همچنین حداکثر دمایی در این حالت ۳۲ درجه سانتیگراد است در حالی که برای سقف با ماده تغییر فاز دهنده» در حدود ۳۰ درجه‌ی سانتیگراد به دست آمده است که ۲ درجه اختلاف دمایی را نتیجه داد. تغییرات دما در سقف با ماده تغییر فاز دهنده آلی طی خرداد ماه تقریبا ثابت و در ۲۷ درجه‌ی سانتیگراد نگه داشته شده است در حالی که در دو ماه ابتدایی بین ۱۸ تا ۲۶ درجه نوسان کرده است. در دو ماه 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 ۱۵۴ دوره ۲۴ شماره ۱ بهار ۱۴۰۰ / نشریه علمی (فصلنامه) انرژی ایران ابتدایی پارافین امکان تغییر فاز را نیافته و مانند یک عایق عمل کرده است. از آن جا که ماده‌ی تغییر فاز دهنده‌ی سقف مرجع نیز امکان ذوب نداشته و از طرف دیگر ضریب هدایت حرارتی کوچک‌تر و چگالی و گرمای ویژه‌ی بزرگتری در حالت جامد داره عملکرد بهتری نسبت به پارافین نشان داده است. با وجود افزایش میانگین دمای هوا در فصل تابستان نسبت به بهار» دمای داخلی سقف در حالتی که از ماده‌ی تغییر فاز دهنده استفاده شده است در شهر همدان در حدود ۲۸ درجه سانتیگراد باقی مانده است در حالی که در شهر بوشهر بین ۲۸ تا ۳۲ درجه نوسان دارد.این مورد به علت بزرگ‌تر بودن اختلاف دمای شب و روز در همدان است که امکان ذوب و انجماد مطلوب‌تری را برای ماده تغییر فاز دهنده فراهم ساخته است. با وجود آن که میانگین دمایی فصل تابستان در هر دو شهر نزدیک به دمای تغییر فاز است و امکان ذخیره انرژی وجود دارد اما اختلاف بین دمای شب و روز در همدان تقریبا ۳ برابر اختلاف درجه حرارت در بوشهردر تابستان است. همچنین میانگین دمای هوا در تابستان دربوشهر ۳۱درجه و در همدان ۲۲ درجه سانتی گراد است.از آن جا که تیر و مرداد گرم‌ترین ماه‌های سال در هر دو شهر همدان و بوشهر هستند ماکزیمم دمای حدود ۳۴ درجه سانتیگراد راادر تیر ماه در هر دو شهر در سقف مرجع مشاهده شد در حالی که ماکزیمم دمایی سقف با لایه‌ی ماده تغییر فاز دهنده آلی حدود ۳۲ درجه سانتیگراد است. از طرف دیگر در سقف با پارافین در هر دو شهر در تمام ماه‌ها دمای پایین‌تری مشاهده شد و در شهر همدان نوسان دمایی نیز کاهش یافته است. در مهر و آبان حداکثر دمایی کاهش يافته و پیک درجه حرارت دو ساعت منتقل شده است. تغییرات دمایی برای آذر ماه برای بوشهر روی سقف با ماده تغییر فاز دهنده کمترین.نوسان را نشان می‌دهد که بهاعلت کاهش دمای هوا و ابش خورقیاد ی راد ایا( یگر در این فصل است. اما همین ماه بیشترین نوسان دمایی را در مورد همدان نشان می‌دهد. کاهش دمای هوا در آذر ماه در همدان موجب شده میانگین دمایی بیرون به ۱ درجه سانتیگراد برسد از اين رو دمای سقف در سطح خارجی به شدت پایین رفته و با اثر گذاری سطح خارجی به لایه‌های دیگر دمای لایه‌ی ماده تغییر فاز دهنده به پایین‌تر از ۲۵ درجه سانتیگراد که دمای تغییر فاز ماده تغییر فاز دهنده است می‌رسد؛ بنابراین ماده تغییر فاز دهنده به صورت جامد در آمده و امکان ذوب را پیدا نمی‌کند لذا ظرفیت حرارتی پایین آمده و نوسان بیشتری با تغییر شرایط خارجی از خود نشان می‌دهد. ماده تغییر فاز دهنده آلی در مقایسه با سقف مرجع در همدان نوسان بیشتری را در دمای داخلی موجب کنده استد هنگامی که در مهر و آبان ماه دما در محدوده‌ی 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 تغییر فاز قرار گرفته است (بین ساعات ٩ تا ۱۲مهر و ساعات ۱۰ تا ۲۱ در آبان) حفظ دما در ۲۶ درجه سانتیگراد را موجب شده است. از آن جا که در زمستان دما عمدتا پایین‌تر از دمای تغییر فاز ماده تغییر فاز دهنده قرار دارد نوسان دمایی بیشتری نسبتا به فصل‌های گذشته مشاهده شد. وجود لایه‌ی ماده تغییر فاز دهنده آلی در سقف در فصل زمستان تاثیر کمتری بر تغییرات دمایی داشت. نتایج نشان داد که دما در سقف با ماده تغییر فاز دهنده آلی نوسان بیشتری را نشان می‌دهد و حداقل دمایی پایین‌تر و حداکثر دمایی بالاتری را در تمام ماه‌های این فصل مشاده شد که نشان داد سقف با پارافین عملکرد مثبتی نسبت به سقف مرجع نداشته است همچنین هنگامی که دمای متوسط سالیانه‌ی یک اقلیم به دمای تغییر فاز ماده تغییر فاز دهنده نزدیک باشد در صورتی که اختلاف دمای بین شب و روز بیشتر باشد عملکرد مطلوب‌تری را شاهد هستیم 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 2 ۶۳ ۵6 لح ه هه 2 ما 2 مها هه ها ها ما بح ۳ لحم بخ ۱ پم بح لغ لخ ۵۵ ۳۵ 60 وود باه ]2۱:58:۵ 18 تهج جوجعن ۵ ۸6۵0۹ 065ردسو30: وبا 71202 شکل ۸. مقایسه‌ی دمای داخلی سقف با ماده تغییر فاز دهنده و سقف مرجع در فصلول مختلف برای همدان و بوشهر در شکل ٩ شار حرارت دریافتی در سقف در دو حالت با ماده تغییر فاز دهنده آلی و سقف مرجع مقایسه شده است. حداکثر حرارت دریافتی در تابستان در سقف با ماده تغییر فاز دهنده آلی در بوشهر حدود (۷۷/۳2) ۵ و در همدان (۷7/۳2) ٩ و در سقف مرجع ذر اهر دو شهر حدود (۷7/2) ۱۳ است که ۸ واحد اختلاف را در بوشهر و ۴ واحد اختلاف را در همدان نشان می‌دهد. از نتایج به دست آمده کاملا مشخص است که حرارت دریافتی در فصل گرم با به کار بردن یک لایه ۳ سانتیمتری ماده تغییر فاز دهنده در هر دو شهر کاهش چشمگیری داشته است. علاوه بر این در محدوده‌ی زمانی ۶ تا ۲۰ که تابش بر سطح سقف وجود دارده حرارت دربافتی تقریبا قابت مانده و آفزایش بسیار کمی داشته است.در ماه یر و مرداد در هر دو شهر نزدیک به ۱۴ ساعت تابش خورشیدی وجود دارد. و این دو ماه بیشتر شدت تابش را نیز دارا هستند. بنابراین کاربردماده تغییر فاز دهنده تاثیر مثبت در کاهش حرارت دریافتی و کاهش بار خنک کنندگی در این دو ماه را نشان میدهد. که باعث افزایش شرایط آسایش داخلی و کاهش مصرف انرژی سیستم‌های سرمایشی خواهد شد. همچنین ذخیره‌ی انرژی با توجه به شکل در تیر ماه حداکثر مقدار خود را داراست. از جمله اثرات مثبت کاربرد پارافین در این فصل یکنواخت کردن مصرف انرژی 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 ۱۵۸ دوره ۲۴ شماره ۱ بهار ۱۴۰۰ / نشریه علمی (فصلنامه) انرژی ایران بوده است که حداکثر مصرف انرژی را کاهش داده که افزایش طول عمر سامانه‌های سرمایشی و کاهش شکل ٩. مقایسه‌ی شار حرارتی آنی دریافتی سقف در طول تابستان در بوشهر و همدان شار حرارتی دریافتی در شکل ۱۰ نشان داده آشده است. نتایج نشان دهنده‌ی اثر مثبت ماده تغییر فاز دهنده از ساعت ۱۲ تا ۲۱ است که تا ۳ واحد ذخیره‌ی انرژی را موجب شده است. از طرف دیگر اثر منفی در سایر ساعات مشاهده شد که اتلاف بین ۰ تا ۳ واحد انرژی را به دنبال دارد. در دی ماه کمترین ذخیره‌ی انرژی را در بین سایر ماه‌ها داراست که علت آن پایین‌تر بودن دما و تابش خورشیدی و عدم امکان ذوب و انجماد آن در اين ماه می‌باشد. همانطور که از شکل ۱۰ مشخص است بین ساعات ۱۲ تا ۱ استفاده از ماده تغییر فاز دهنده بین ۱ تا ۴ واحد صرفه جویی انرژی را به دنبال داشته اما در سایر موارد عملکردی ضعیف‌تری در مقایسه با سقف مرجع داراست. مانطور که می‌دانیم» مواد تغییر فاز توانایی 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 مدیریت تغییرات دمای بالا به منظور بهینه‌سازی انرژی را دارند. به عبارت دیگر هنگامی که اختلاف دما بین سردترین و گرمترین ساعات روز زیاد باشد» می‌توان از این مواد برای صرفه جویی در مصرف انرژی استفاده کرد و با تغییر حالت آنها می‌تواند در مصرف انرژی صرفه جویی کند بنابراین نکته قابل توجه این است که در مناطقی که اختلاف دما بین روز و شب زیاد است استفاده شود. از آنجا که خصوصیات این مواد تنها به نقاط ذوب و انجماد بستگی دارد از این نظر تنها متفاوت هستند مقایسه‌ی صرفه جویی حرارتی در سقف در تابستان و زمستان نشان داد که ماده‌ی تغییر فاز دهنده با دمای تغییر فاز ۲۸ درجه سانتی گراد تا ۳۰ درصد حرارت ورودی از طریق سقف را در شهر بوشهر در تابستان کاهش داده است. همین رقم برای شهر همدان ۴۷ درصد است که عملکرد بهتری را نشان می‌دهد.این امر به علت اختلاف زیاد بین دمای شب و روز در همدان است که شرایط بهتری برای ذخیره گرما از طریق ماده تغییر فاز دهنده فراهم ساخته است. در زمستان استفاده از پارافین نسبت به سقف مرجع در دو شهر تا ۸ درصد اثر منفی"داشته و خرارت اتلافی را افزایش داده است. علت این امر نبودن شرایط آب و هوایی در محدوده‌ی دمای تغییر فاز پارافین است که قابلیت ذخیره‌ی حرارتی در حالت تغییر فاز را امکان پذیر نساخته و هیدرات نمک موجود در سقف مرجع به علت ضریب هدایتی پایین‌تر و چگالی و گرمای ویژه‌ی بالاتر» عملکرد بهتری در کاهش حرارت اتلافی داشته است. 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 ۱۳۰ دوره ۲۴ شماره ۱ بهار ۱۴۰۰ / نشریه علمی (فصلنامه) انرژی ایران شکل ۱۰. مقایسه‌ی شار حرارتی آنی اتلافی در زمستان؛در بوشهر و همدان ۳-۲-۵ اثر کاربرد ماده تغییر فاز دهنده در دیوار بزای شش ماهه‌ی اول سال دمای داخلی دیوار مجهز به پارافین در شش ماه اول سال با دیوار مرجع (شامل 37225103.57720 ) که شامل ۴ سانتیمتر عایق است در شکل ۱۱ مقایسه شده است. نتایج.نشان دهنده‌ی اثر مثبت ماده تغییر فاز دهنده آلی بر کاهش نوسانات و حفظ دمای داخلی دیوار در محدوده‌ی دمای مطلوب در دیوارهای جنوبی و شرقی هستند. دیوار شمالی اثر منفی,پارافین را در فروردین ماه نشان می‌دهد. هر چند در سایر ماه‌ها عملکرد آن در این دیوار مطلوب ارزایابی می‌شود. به علت تابش متفاوت خورشیدی بر دیوارها با جهات مختلف, ماده‌ی تغییر فاز دهنده با شرایط خارجی مختلفی در دیوارها روبه روست و تحت تاثیر این شرایط تاثیرات مثبت و منفی را از خود نشان می‌دهد. طبق مطالعات انجام گرفته در مورد بافت مسکونی در بوشهر(نیک قدم,۱۳۹۵) بهترین جهت ساخت خانه‌های یک طرفه رو به جنوب است که تابش خورشیدی کمتر و دمای مطلوب‌تری را در فصول گرم موجب می‌شود. از طرف دیگر جهت بادهای این شهر عمدتا از سمت جنوب شرقی به جنوب غربی است که موجب انتقال حرارت بهتر در دیوار جنوبی در 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 ساختمان‌های یک طرفه خواهد شد. همچنین در همدان» بهترین جهت خانه‌های یک طرفه جنوبی با شیب ۱۵ درجه شرقی-غربی است(حسینی و همکاران۱۳۹۸۰)» که این مورد با بررسی تابش خورشیدی و جهت باد در همدان که عمدتا شمالی-جنوبی است انتخاب شده است.همچنین مطالعات پیشین درباره‌ی باد(راماکریشان و همکاران؛4۲۰۱۶» نشان می‌دهد انتقال حرارت جا به جایی توسط تهویه‌ی طبیعی که باد ایجاد میکند بر عملکرد ماده‌ی تغییر فاز دهنده اثر مطلوب دارد. با توجه به نمودار همدان مربوط به دیوار جنوبی» استفاده از ماده تغییر فاز دهنده آلی در دو ماه اول سال تاثیر منفی و در سایر ماه‌ها تاثیر مثبت بر دمای داخلی دیوار داشته است. این امر به علت دور بودن متوسط دمایی همدان از دمای تغییر فاز ماده تغییر فاز دهنده اتفاق افتاده است.کمتر بودن دمای هوا و تابش خورشیدی در دو ماه اول موجب شده اند لایه‌ی پارافین در مرحله‌ی تغییر فاز قرار نگیرد. میانگین دمایی دو ماه فروردین و اردیبهشت در همدان که به ترتیپ ۱۰ و ۱۱ درجه سانتی گراد استتابش خورشیدی در این دو ماه به طور متوسط:۴کیلووات ساعت در هرامتر مربع به ازای یک روز است که منجر به افزایش دمای اجزای دیوار نشده و دمای در محدوده ۲۰ درجه سانتی گراد نوسان می‌کند. از طرف دیگر در نمودارهای مربوط به دیوار شرقی و.دیوار شمالی به ترتیب شاهد اثر منفی ماده تغییر فاز دهنده در سه و چهار ماه ابتدایی سال هستیم.متوسط دمای سالیانه همدان ۱۱ درجه سانتی گراد و بوشهر ۸ درجه سانتی گراد است. دما در همدان بین ۳۲ درجه زیر صفر تا ۴۰ درجه سانتی گراد تغییر میکند. میانگین دمایی بوشهر ۲۵ درجه سانتی گراد و اختلاف درجه حرارت شب و روز در آن کم است.آب و هوای بوشهر گرم و مرطوب است.و دارای دو فصل گرم و سرد می‌باشد.۶ ماه اول سال جزو فصل گرم به شمار می‌آیند. همچنین بیشترین ساعات آفتابی در خرداد ماه و کمترین در بهمن ماه است. تابش خورشیدی در خرداد همراه با الا رفتن تدریجی دما در این ماه موجب افزایش تدریجی دمای اجزای دیوار در اين ماه شده است. ماده تغییر فاز دهنده در این ماه‌ها عمدتا در شرایط تغییر فاز قرار دارد. هنگامی عایق عمل کرده و انتقال حرارت در اجزای دیوار را کاهش می‌دهد. همچنین نتایج نشان داد که بیشترین تأثیر مثبت کاربرد ماده تغییر فاز دهنده در پوشهر در شش ماهه‌ی اول سال برای دیوار جنوبی در اردیببهشت ماه برای دیوار شرقی فروردین ماه و برای دیوار شمالی خرداد ماه است. از طرف دیگر بیشترین تاثیر منفی در همدان برای تمام جهات در اردیبهشت ماه مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد که استفاده 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 ۱۳۲ دوره ۲۴ شماره ۱ بهار ۱۴۰۰ / نشریه علمی (فصلنامه) انرژی ایران از ماده تغییر فاز دهنده در دیوار جنوبی بیشترین و دیوار شمالی کمترین صرفه جویی حرارتی را در میان سایر جهت‌ها داشته است. در مجموع نتایج نشان داد که استفاده از پارافین در دیوار جنوبی مناسب‌تر از سایر جهت‌ها است هر چند در دو ماه اولیه به علت شرایط آب و هوایی و تابش خورشیدی» عملکرد 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 بررسی نتایج برای استفاده از ماده تغییر فاز دهنده در شش ماهه‌ی دوم سال در دیوار نشان داد که در مهر آبان و آذر تاثیر مثبت بر دمای داخلی دیواز داشته است. نوسانات نسبت به دیوار مرجع کاهش یافته و دما در محدوده‌ی دمای مطلوب و نزدیک به دمای داخلی (۲۵ درجه سانتی گراد) حفظ شده است. هر چند دو دیوار عملکرد نزدیکی را نشان می‌دهند اما دیوار شامل پارافین اثر محسوسی بر دمای داخلی داشته است. از طرف دیگر در سه ماه آخر سال ماده تغییر فاز دهنده آلی عمدتا اثر نامطلوب بر دمای داخلی دیوار داشته است هر چند نوسان کمتری:را شاهدیم اما دما فاصله‌ی بیشتری را با دمای داخلی آتاق نشان می‌دهد. این فاصله در اسفند ماه به حداقل رسیده است. همچنین واضح است که ماده تغییر فاز دهنده آلی مطلوب‌ترین عملکرد را در دیوار جنوبی داراست.ماده تغییر فاز دهنده قابلیت تغییر فاز در یک محدوده دمایی خاص را نشان می‌دهد. در حقیقت با گرم شدن محیط ماده تغییر فاز دهنده گرمای دریافتی را تا رسیدن به نقطه ذوب خود ذخیره کرده و پس از آن علیرغم اینکه محیط همچنان در حال گرم شدن است دمای ماده تغییر فاز دهنده و البته محیط اطراف آن ثابت مانده است . ماده تغییر فاز دهندهگرمای ذخیره شده را صرف تغییر فاز کرده که معمولا چند ساعت طول می‌کشد و در این مدت در 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 ۱۴ دوره ۲۴ شماره ۱ بهار ۱۴۰۰ / نشریه علمی (فصلنامه) انرژی ایران برابر افزایش دما مقاومت کرده است. نمودارها نشان می‌دهد هنگامی که تغییر فاز به پایان می‌رسد. مقاومت در برابر افزایش دما از بین می‌رود» اما این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که محیط به دلیل گذر از اوج تابش» روند گرمایش را متوقف کرده است. بنابراین» با استفاده از این مواد در دیوار ساختمان» ما توانسته ايم به نحوی از بار حرارتی محیط در ساعات اوج مصرف بکاهیم. این امر در طی فرآیند انجماد در ساعات سرد شب نیز اتفاق می‌افتد» بدین معنی که علی رغم خنک شدن هوا در طول شب مواد تغییر فاز پس از رسیدن به نقطه انجماد خود به دلیل آزاد شدن گرمای نهان و تبدیل از مایع به جامد در برابر افت دما تقارمه می کسد.. با لعف گرمای جذب شده در حول رزرایی طادار افرایشی ای یط ارات رد جلوگیری می‌کند و در نتیجه باعث خنک شدن محیط در ساعات سرد شب می‌شود. بنابراین فقط با انتخاب هوشمندانه مواد تغییر فاز از نظر دمای تغییر فاز و کاربرد آن در دیواره ساختمان به راحتی و بدون هیچ تجهیزات مکانیکی مورد نیاز و فقط با استفاده از قابلیت طبیعی این مواد برای تغییر فاز‌با کاهش بار خن کنندگی و گرمایش در ساعات اوی‌سطر ناگی ژاهاتاهدیان ساختمان و تأمین دمای هوای متعادل‌تر در اوج گرما یا سرما مصرف انرژی کاهش می‌یابد. از آن جا که برای استفاده از تغییر فاز ماده‌می تغییر فاز دهنده برای کارایی بهتر» دمای ذوب بایستی در محدوده‌ی دمای کاری باشد کارایی بهتر ماده تغییر فاز دهنده و استفاده از گرمای نهان بالای؛آن برای ذخیره‌سازی حرارتی (علاوه بر نقش عایق بودن آن) در ماه‌هایی که دمای هوا دور از دمای ذوب ماده تغییر فاز دهنده است فراهم نمی‌شود. در این مطالعه کاریی حرارتی یک لایه ماده تغییر فاز دهنده آلی در سقف و دیوارهای یک ساختمان در دو شهر بوشهر و همدان با مدل یک بعدی انتقال:حرارت شبیه‌سازی و با روش تفاضل محدود صریح با استفاده از نرم افزار سی پلاس پلاس حل شد. نتایج به دست آمده با نتایج تجربی ارائه شده در مراجع * ضخامت ۲ سانتی متری ماده تغییر فاز دهنده نسبت به ضخامت‌های ۱ و ۲ سانتی متری عملکرد حرارتی بهتری در کاهش نوسانات دمایی و صرفه جویی انرژی درسقف از خود نشان داد. همچنین دما مدت طولانی‌تری در محدوده‌ی نزدیک به دمای آسایش حفظ شد. 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 * استفاده از ماده تغییر فاز دهنده در سقف در فصل بهار در بوشهر حداکثر دمایی را ۲ درجه سانتی گراد کاهش داده است. و در همدان بیشترین تاثیر را در خرداد ماه داشته است که تا ۱۰ درجه کاهش دما * دمای سقف به طور متوسط ۱ درجه سانتی گراد کمتر از سقف مرجع در تمام سال در هر دو شهرحفظ * استفاده از ماده تغییر فاز دهنده درسقف در فصل تابستان در دو شهر نتایج مثبت مشابهی درپی‌داشت.کاهش نوسانات دمایی» حفظ دمای داخلی در حدود ۲۸ درجه سانتی گراد در همدان و کاهش شار حرارتی ورودی از نتایج کاربرد ماده تغییر فاز دهنده در این فصل استا, * مقایسه‌ی صرفه جویی حرارتی دو سقف نشان داد که ماده‌ی تغییر فاز دهنده با دمای تغییر فاز ۲۸ درجه سانتی گراد حرارت ورودی از طریق سقف را .تا ۳۰ درصد در بوشهر و ۴۷ درصد در همدان * هنگامی که تابش خورشیدی متوسط دریافتی به وسیله‌ی سقف در ساعات آفتابی یک روز در حدود ۵ کیلووات به ازای هر متر مربع است,دمای تغییر فاز ماده تغییر فاز دهنده برای عملکرد مطلوب در سقف بایستی در حدود ۵ درجه سانتی گرادبالاتر از میانگین دمایی ماهیانه باشد. استفاده از ماده تغییر فاز دهنده آلی در دیوار» تاثیر منفی بر حفظ دمای داخلی و کاهش نوسانات در شهر همدان در ماه‌های فروردین» اردیبهشت» دی» بهمن و اسفند دارد. همچنین کاربرد ماده تغییر فاز دهنده آلی در شش ماه اول در دیوار جنوبی بوشهر به طور متوسط یک ذرجه اختلاف درجه حرارت را با دیوار بدون ماده تغییر فاز دهنده نشان داد. در مجموع نتایج نشان داد که دیوار جنوبی در بوشهر بهترین شرایط را برای کاربرد ماده تغییر فاز دهنده آلی داراست و بیشترین صرفه جویی حرارتی مربوط به این دیوار است. در حالی که در همدان دیوارهای جنوبی و شرقی عملکرد تقریبا مشابهی را نشان می‌دهند. * هنگامی که دمای متوسط سالیانه‌ی یک اقلیم به دمای تغییر فاز ماده تغییر فاز دهنده نزدیک باشد در صورتی که اختلاف دمای بین شب و روز بیشتر باشد عملکرد مطلوب‌تری را شاهد هستیم. در نهایت نتایج این تحقیق نشان داد که شرایط آب و هوایی هر شهر(درجه حرارت سالیانه, اختلاف درجه حرارت شب و وروز میزان تابش خورشیدی و شرایط وزش باد) بر کارآیی ماده تغییر فاز دهنده موثر است. باد امکان انتقال حرارت بالاتری را برای کامل شدن چرخه‌ی ذوب و انجماد فراهم می‌کند. 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 ۱۶۶ دوره ۲۴ شماره ۱ بهار ۱۴۰۰ / نشریه علمی (فصلنامه) انرژی ایران از طرف دیگر تابش خورشیدی امکان ذوب ماده تغییر فاز دهنده را در طول روز موجب می‌شود. همچنین هنگامی دمای ذوب ماده تغییر فاز دهنده با بررسی شرایط اقلیمی هر شهر انتخاب شود اثر مطلوبی بر کاهش دمای داخلی سقف و دیوار» کاهش نوسانات و صرفه جویی حرارتی در طول یک سال خواهد داشت اما ماده تغییر فاز دهنده انتخابی برای یک شرایط آب و هوایی» مناسب شرایط آب و هوایی دیگر نیست و انتخاب ماده تغییر فاز دهنده بایستی باید با توجه به شرایط آب و هوایی» جهت گیری ساختمان و دمای متوسط سالیانه انجام گیرد. لذا پیشنهاد می‌گردد در مورد کاربرد ماده تغییر فاز دهنده در ساختمان و جهت دستیابی به نتایج بهتر ادغام مواد تغییر فاز دهنده با مصالح ساختمانی و همچنین استفاده از 7 در کف» نما پوشش و کف پوش در شرایط آب و هوایی متفاوت توسعه داده شود. حسینی»سید محمد و همکاران. (۱۳۹۸):" بهینه‌سازی جهت. سازه‌های ساختمانی بر اساس تابش انرژی خورشید در همدان " .جغرافیا ۱۷ (*۶ ): ۲۰-۵ معماریان؛ سینا.» محمد کاری, بهروز.» فیاض» ریما. اسدی, سیما. (۱۳۹۶). "بررسی تأثیر مواد تغییرفازدهنده بر طول دوره گذر فصلی بهاری و پاییزی در ساختمان های مسکونی ". نامه معماری و نیک قدم, نیلوفر. (۱۳۹۵). "تاثیر باد و آفتاب در تعدیل شرایط گرمایی خانه‌های بوشهر نمونه موردی: 136۳۵1 ۶۵۳ 5516 /8072 00۷306 م۸" .(2019) 31۰ ,3136۳۵13 200 3۰ وفسدوصد‌طا۸ 1 06۴ عصنفلنطط دز صمنا0ا فوصفصعل وومده فصه اصعصمحصصذ کصی 1 0۳022006 ۵۶ ۲۵۷6 نی 2020(۸) .0 702082 200 1 ,رلهسط۸ 7( 13۳۰ 50 ۵1۵ واه 6ط1 توصفصعل عسغ۶ فصه کدی ووعصه آمخماعنط ۵ 1216873160 /۰2۲0 .(2020) .1 162۳۵۵۶ 200 .5 ,37006 وم مطنعلنظ .3 م۸ 1 مه 00205 فص ۵۳ رود صمنامعتنصناصه صظ۸ +عللد عصنفوانطط تمه 5 6610506 8ص نون 202006 1 رون آممعصج ۸ * .(2018). [۵ 6۲ .ی ووافلس۸ 0 36۲87 .262ص عا مهد انم کلعمعنهه ععصقط ععهطام فنامعلنام5 وصاعن 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 ۳ 0061 3۳60۳۵1" .(2020) .7 وععزمعصد8 فصه 3.16۰ ,3۵1500 ,0.16 ,311372876 0 ۵ 2160 ۳ع از ۲۵۵۶ مصنوانط دزد و ععصعصد عم معط عصتاهساد 0 8۰ ,38106606 عصنوانطظ ۶و م30 ۰ موق (۳63۸) نممعهه عوصعطف ععقطم هام۸" .(2015) 3.3۰ و3۳00 300 8.8 ,۷۵۷۳۲۵ ول و036 وب 383۳2 8 0366٩ 1۵۳ کلو02۳ 10[ 86020 انم صمناهصنطصهی صز وصندعط «ممغ وی 80020 39-8 :148 ,برعتعده #عنامم۸ ۰ تعکر مهم 0عک0 عع۳م اکن جهام5 ۵ علناع نام ,عامصزد خر نعلممطلوصقط جنفنصعله حعامک" .(2010) 3۰ ,80761 8نط ۵ رز امعم ععصعط ععقطام 01 ع5تا" .(2012) 1.1۰ وله 5100 200 ۰۷۷۰ وقللنط۲ 136۳۵1 00ز1مص۸ ۰ عامصنل ۵ صز امناصعامم لمعنصطع) ۶و رود عکی ج + واطاصعععه [جت 687 1168۳3160 0۵ 1+ هه 5 ۶و 20۵100666 * .(2017) اه هه لش 51661 0110ط روط 3620 0عا 30-625 206 مصصط انم عاعوصم عه ماد 6 ۲ 3۳۷۵1006 وصنولنط که کزوواهس۸ لمع 2019(.*3) بشقند۳ی 206 3688-0۰ :9,یع 5060 00زا ص۸۸ ۰ عصونافنامصش 28د13 ۵۳ کلمعق/3 ععصقط0 عع۵ط2 40 عطصنتذاع دز کلقعاه ععصقدل عکقطام که هام۸ .(2020) .8 ,100۵606 1316۳200۵1 :00067606 .کاصعمص ملع 00 هه ک0صع مکعنفکآ +عصعاکری نهد 8 هز /۳02 نع ۵۶ اع116م 136 8د20ع 1 ۳ .(2019) اه هه یک و 89020 10518016۳۵۲8۷ 6563۳3 برع ۳۵0 ماک ۶و برونهی عکق6 نصا دک وه ۶۵۳ کله ۵ 65 136۳۵ 2060۵1 فصه اهاودعسن ۳ * .(2020) بله اه .2۷ ,8910 8 10۳۲ 8602 داز 300800 کلذاعاد/3 066-8۵00 که دمناهع 13۷ 184-7: (8,26)3 6010 نع ندسه ما۸ که لمصس0ل ۰ ععتآ صمناناعصم0) 00056 0۵1 ۵ ۵1 562010۳ (مصوعطی عطا ۶ رود آهخعص 3" .(2017) 38۰ وفزه ۳3۵۳ ٩ صنطاز۶ 26020 عط ۶ صمناق‌مالد فنص عط1 * .(2017) .3 مفصهل۸ .۸ 60۶ ها همه ۸ :ص۳۵0 سا خقعط 0صه عخ 0 عععاسه 1۵۳ لد میم 4 -127:1488 ,608 نع لمصوعط 1 معنام‌م۸ «عز علاط ۰ هم م۸ 8 [2 ۳۲۳ ۵۶ ون هیمس ۸" .(2012) .7.۸ و3362ط1-ک صلاخ فص ۸ ,۳81668 لم60ط 1 فعنام‌م۸ ۰" (06126) علعمعافهه عوصعط ععقطم عصنصتعاصهی کلله ع عصنصتقاصم معط وصنغولنطط ۶و کعنوی جمعاعصدی 33۵۵۳ .(2017) باه 6۲ مک ,1۳۵0 16۳۵1 1۵۳ کاصع ص۵00 همهم عوصعل-معهطام 310۷ * «(2014) باه 00 ما و1۹۳ :85,68 801010 0صه 3۵۳ ۰ کوصنغلنط کم عم ماه خطاوزه ۶ اهنا عطا ۶ه 60ص6ع 132 8اند8 ج ۵۶ 26۳10266 عطا که ددع۳ .(2019) ۰ 6و ق2900 200 19 0۳6۵105 ما «صمناقاع۴ صز کلعنعنق/1 ععصمطا)-ع هط انس معا تصاعدم0 ۳۷61006 3۰ ,1 11 ,0016۳665 ۵1 ۷۷66 ۳35 ۰ عصمنوعط عنمصناک اص 6 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 ۱۳۸ دوره ۲۴ شماره ۱ بهار ۱۴۰۰ / نشریه علمی (فصلنامه) انرژی ایران 0 .۸ ,580305303 و۴ ,ق1310 و3 ,30513730610 .۸.۸ ,۸1-33910600 و7 شآ ول عفقحام نو عطاصه بط وتان صز صصنا ۳۵ جعاعصدم 3362۲ .(2019) 38۰ ماگ۸ 0 0۳006۳6۶ زد وطم 36۳0 عصند نکم و کا‌ماط نعللدم جعودا- اه صز ماع 43-56 :195 (اط6 3/3286 00 00550 رع 3۵۳ 26026۰ او کععصلنط] 605 صز م216۳ ععصقطل ععقطام عصناد ها" .(2019) 3۳۰ مف0طع1.21 .۸ و1132 36-۰ :217 .3/316۵[5 عصنغواناظ وصه دنا اعدم ‏ بعز ۲۵۷ [معنانس) +کله 126 87 گ0 2200 نصناصه ع نا هزطام-0 ۳۹۵ .(2019) 3۰ ,۳3761000 00 ۰ وصقفه6اسد/1 ۰ و ۷065 00 کدمندسعکدی خصعاکنل مصعفنعصی عولط ج که ۵0۵ 06۳10 16۵1 دز نز005 1367 /202 ۶ 2000ع 1۷۵۹ (2012) 0۰ م1736 .۸ و162 1/3006 ,85 نلنباظ برع ۳6۲ ,دنه تفه ما 0ععوم جع -نصعک خصعصمصصم صمناهلنعهز 68(۷ 1۵۳ 0ص دزد م15 1۵۳ 2/600 ۸ * .(2017) باه 6۳ .0 و1/]32260 33۳30۲5 6ط وصندتاآ زرط عرقآ /362 ۳۵1006 نو انسظ ج که ما۳۵ «مزهطع 8 687 1۵۳ ۵16۳۵5 عع 2 ععقطام صز کاصعصمو1ععل اصعم ۳" .(2019) .۵ 6۳ و13 و3132 ,۳6 کفق/3 وصه 7762۲ ۵۶ فدس30 آقموند 1360 ۰ مزب ۸ تحصمناف‌نامحد عهد اد (0)) 3.۰ 167۳879 300 کل ,061183 ولا 160341 و:ت) 1637038 و1 ول(831690 0 دا ."۵۳۵1۹ عوصقن معقام وصنصنقاصی کمن عاعمصی که دمنامتضعاده 0 ۰ :251 ,۳8100658 0ص ععد 500 کلمعج/1 ندعنمک ععصع )0 00(۰) .3.۷ وز08ن0عع5 200 بج ,۷۵۳۵ سل ر۸۵02918 بش و3ط1 802802 [۳۵ع5] عطا ۵۳ کلعولقصه جرماه اند همه 0ص نامع تاکه تصز. هاصمصفعم ۱" ۳ (/۳63) اهعاهم عوصعط معقطام ع دمص کممد وصنفلندد ج که ععصق2 001۹ ۶ 0۳006۳65 لمعزد وط م00 ۲ معط ص۳۴" .(2021) مکمک وق1غا ناگ 200 8.16.5۰ ,113110086 ۸ :5ع نون جز عع50۳2 بو عصه تفصسعطا ۶0۳ جمناه‌عزازطها5 عمقداک عمط 2020 عنصمع 0۳ که 510۳286 3621 ع8 هل ععقحام 3 ۵۵۵ م1۳56 *" .(2021) اه لصه هفوهدم3 و [2 70 056۳200۰ برع عصه ونان ۶۵۳ کعاژعوصصیم ععد 5۱0 ری 606 6۳66 [306 4 06710۳۳۵66 1۵۳ کنو واه ده 33۳366 * .(2016) له 64 .گوص هط عفزله 3 41 0۳۷۷6 6 0۶ ۳366205 .(2010) نهک 0۰ .38[37] .35-45 :124 مکعصنوانظ ,506665 قطان حنطانم کوصنفولندط که کععواسه عطا 1۲۵۵ کاصعن‌غاعی «ماعصد۳ -13100 ۹1" .(2017) 1.3۰ 030673 200 0۰ ۳0۳۵0062 رعش و6303 106 و2 وفسد‌اکد5 66 6۵۲8۷ 136 130۳0۷6 1۵ 1606۵0۳6 همه 2620 که صمنامنصناصه معط 0 ص۸۲ :کعدنولندظ صو تا و دعزد6 1 آماصع صد ۳0 ,(2006) 38۰ وقفکتا0 صاصدگ 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 و ۶6 ۲۳۵ ۲۵ 006 5271385 برع که کندولقصه [6۵ 300۳ * .(2019) 6۳۰ 200 ۰ مزع اد 1/316۵[5 :5665 00516۳6066 102 عللدم وصنغانط خطاهزهطونا هنز نوماه 0020 ون اناظ دوز اهنآ ۶و اصعصعصقطصت لمفسط1 ن02ص206 * .(2019) له ۳ 26 و59 :2 50666 ۳2۵۲8 (002/5) علعزعنم/2 عوصقطاع ععقط2 عصندتآ ۳۳۵ 00060 علله 1۷ 40 ۵۲۵۲۳۵۱ عوصقطا معقطام ۵۶ بمعزم۲ ۸ ب.(2018) اهنا فصد .8. ,م1 6 330 300۵16 ۰ 5۵۵ ادها 1۵۳ فومطاعه خصعصع صقطاصه عع دق 06۳10 ۵ 0عنا00ه کلهنعاهص عصنادممص‌ناد #صه کعزععادد 310۷۵1" .(2019) له 6۲ ,31.3 ,1100318 510۳7386-۸ 000۳87 6۳0۵1 1۵۳ کلععاهه عوصفن معقطای عنصمو 0۳ عسناناهای- م3 5 40 3۷7-05۳ ,15۳ 0۶ رو 00۵26 .(2019) ۳۰ ,33761000 200 31۰ وفطهاعنقدز7 50137 08۳2616۳5۰ 16 ماه عصعفنعصی ععصعص عم روعصه وصنفولن /5۳/0602 0۷-0 4 ۳11۵0 .(2017) 7.0۰ ,8۵۳6 200 .5 وقتفگا .31.11 و0308 و.1.8 16388 وکللا و۷388 88 0360605۰ اک ا2عط صقطاکی هز ۳000 عط 00 تعکر ۵۵۶ آمم 8002 ,۷۷۵88 300 ۷۷۰ ,6388 ویک و8۷ و.ل 11018378 ولا و10 ول و6 و.0) و۷838 ول وا ۹ ۳۵۵۶ وصنغوانط ۵۶ دعزدعل لقفصخامه وصد ناحادم ععصقص عم ل9۸۵ط ۳۲ .(2020) +2538 :145 وع 6۲ 3002016 8026۰ دنا زطهاد-مهدک ع اه 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060 دوره ۰۲۴ شماره ۱ بهار ۱۴۰۰ / نشریه علمی (فصلنامه) انرژی ایران 51۱41 56016106۲ 5۳۵۵ ۵۳ 0430+ 14:32 اه ۲زکله ۲۸و۵۵ 1۲۵۲۵ 00۳/۱۵۵060

ساختمان ها در سطح جهانی 40 درصد از مصرف انرژی را به خود اختصاص می دهند و بخش قابل توجهی از این انرژی سهم کنترل دمای ساختمان می شود. یکی از راه حل های جدید جهت کاهش مصرف انرژی در ساختمان و استفاده از منابع تجدید پذیر انرژی استفاده از مواد تغییر فاز دهنده در مصالح و اجزای ساختمان می باشد. در این مطالعه، کارآیی حرارتی یک لایه PCM آلی در سقف و دیوارهای یک ساختمان در دو اقلیم گرم-مرطوب (بوشهر) و سرد-خشک (همدان) با هدف کاهش مصرف انرژی، بهبود شرایط آسایش داخلی، کاهش نوسان دمای داخلی ساختمان و یکنواخت کردن مصرف انرژی ساختمان در طول شبانه روز شبیه سازی شد. از این رو مدل یک بعدی انتقال حرارت با روش تفاضل محدود صریح و با استفاده از نرم افزار C++ حل و نتایج به دست آمده با نتایج تجربی سایر تحقیقات مشابه مقایسه شد. ماده ی تغییر فاز دهنده، پارافین C18 با دمای تغییر فاز 28 درجه ی سانتیگراد است. به منظور ارزیابی شرایط بهینه ی کاربرد PCM، ضخامت های یک، دو و سه سانتی متری ماده ی تغییر فاز دهنده، شرایط متفاوت آب و هوایی در دو شهر بوشهر و همدان در طول یک سال و جهت گیری های متفاوت دیوار مطالعه شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که ضخامت سه سانتی متری بهترین عملکرد را دارا می باشد و استفاده از یک لایه ی سه سانتیمتری PCM با دمای تغییر فاز 28 درجه سانتیگراد، شار حرارتی ورودی به ساختمان از طریق سقف را تا 30 درصد در بوشهر و 47 درصد در همدان در فصل تابستان کاهش می دهد. همچنین حداکثر دمای داخل ساختمان در فصل بهار در هر دو اقلیم 2 درجه سانتیگراد و در فصل تابستان به ترتیب 4 و 2 درجه در همدان و بوشهر کاهش یافته است. بهترین عملکرد ماده ی تغییر فاز دهنده در دیوار، مربوط به دیوار جنوبی و در ماه هایی از سال است که میانگین دمایی نزدیک به دمای تغییر فاز دارند.

484626

او امامیان را برادران یهود و نصارا وسخن آنان را افترایی و مجتمع بر کفر دانسته است؛ لذا بدترین تعابیر را نسبت به آنان به کار می‌برد(آلوسی» بی‌تا ج۱۰: ۱۰۰ و۶ ۱۰). رفتار دور از مقام منطق ۱۵۵ فصلنامه‌علمی‌فرهنگ رضوی سال نهم, شماره ۳۶ زمستان ۱۴۰۰ 1111111111 111۱۱۱۱۱۱۱۱۸۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱1111111۱1۱۱۱۱۱۱۱۱1111111111111111111111111111111111111111111111111111 1 اعتبارسنجی روایت امام رضا لیا در تفسیر آيه ۴۴ سوره اعراف . (حیدری نسب و همکاران) درجنکهای؟ و تحقیق آلوسی سبب شده است تا رشیدرضا که خود در عناد با شیعه دست کمی از آلوسی ندارد نیز گاهی اوقات در مقام دفاع از شیعه برآید(رشیدرضا ۱۹۹۰م» چ۹: ۱۹۳). رشیدرضا سخنان آلوسی درباره این روایت رضوی را نقد و تا حدودی تعدیل کرده است؛ اونوشته است: پایه‌گذاران منابع جرح و تعدیل راویان» قواعد و منابع رجالی را بر اساس گرایش‌های مذهبی بنا نکرده‌اند. بر این اساس برخی از پیشوایان جرح و تعدیل چون عبدالرزاق و حاکم» شیعه علی‌ هی به شمار آمده‌اند. هیچ فردی رجالی نیست مگر انکه به عدالت بسیاری از شیعیان در روایت حکم کرده است. پس هنگامی‌که این رواییت باسندی صحیح نقل شود قابل پذیرش است و حضور ام ام‌ییچ در حظایر قدس مانع از حضورش در محشر نیست. اگر برای نسبت دادن این اذان به امام علیلل مفهومی چون فضل يا پاداشی از سوی خدا در نظر باشد قطعا وحتی بدون سند صحیح هم قابل پذیرش است؛ البته مادامی‌که ساختگی يا معارض با روایتی باسند قوی‌تریامتن صحیح‌تر نباشد(همان؛ ج۸: ۱)۳۷۹: گرچه بیان رشیدرضا به عنوان بخشی از پاسخ به دیدگاه آلوسی نیکوست لیکن برای بررسی تفصیلی اعتبار حدیث رضوی و نقد دیدگاه آلوسی» بررسی روایات این باب» طرق ورود» وضعیت اسناد و ملاحظه شواهد معنایی آن از جمله طرق اعتبارسنجی روایات» بررشی وضعیت سندی آن است که در صورت برخورداری یک روایت از سند متصل و صحیحی اعتماد بر آن آسان می‌شود. در این مقام. و از جایی که روایات مبنی بر فرشته بودن «موذن» فاقد سند بوده» امکان بررسی ندارند. تنها روایاتی بررسی سندی می‌شود که مراد را امام عل ی( دانسته‌اند: در منابع روایی شیعه» رواینی که مراد از موّذن را امام علی2ل دانسته است از طرق مختلف از قول آمامان غلی, باقر و رض اه واره شده است: از جمله مخدئان شیعههاغلی بن ابراهیم» عیاشی» کلینی و صدوق به نقل این روایت پرداخته‌اند. قمی آن را از طریق محمد بن فضیل چنین آورده است: فانه حدثنی آبی عن محمد بن الفضیل عن ی الحسن هل قال الموذن آمیرالمومنین #2 یوذن آذانا یسمع الخلائق کلها و الدلیل علی ذلک قول الله عزوجل فی سوره براه «و ذان من ال ورشوله» فقال آمیرالمژمنین ۵« کنت آنا الذان فی الناس(تفسیر قمی» ۶۰۶ ۱ق» ج۱: ۲۳۱). عیاشی هم همانند قمی,» از طریق محمد بن فضیل آورده است که گفت: از امام أبوالحسن رضا(لیلا درباره این سخن پروردگار «فأننّ رن یکت آق لعند الله علّی المالمین» نقل است که فرمود: آن موذن میرالمژمنین12٩ است(عیاشی؛ بی‌تا ج۲: ۱۷). کل زب ز یه ردان ار اطریق احمد بن عمر حلال و این‌گونه نقل کرده است: «الحمین ن محمد عن معی نت محمد عن | : ی عمرالعاّال قال ات با لس هلان قویه تعانی «أن ون ینم أن عندّالله علّی المالمین» قال المودن أمیر المرمییشن هل «کلیتی ۰۱۳۹۳ ج۱: ۱.)6۳۲۹ شیخ صدوق چنین نقل کرده است: ابوالعباس محمد بن |براهیم بن |سحاق طالقانی(رحمه الله) برای ما حدیث کرد؛ گفت: عبدالعزیزبن یحیی جلودی در بصره برای مانقل نمود که مغيره بن محمد برای ما گفت: رجابن سلمه برای ما حدیث گفت که عمروبن شمر از جابر جعفی, از أببی جغفرمخمد بتن علی ۵ نقل نمود: أمیرالمومنین علی بن آبی طالب صلوات‌الله‌علیه» در کوفه و ب پس از برگشت از نهروا اوقت شنید کد معاویه به او دشنام و لعن گفته آأصحابش را به قتل می‌رساند. برای ایراه خطبه برخاست وچنین سخنرانی نمود: ... آگاه باشید! من در قرآن نام‌های خاصی دارم؛ بپرهیزید از اینکه در صدد تصاحب آن عنوان‌ها برآیید که در دین خود گمراه گردید! خداوند عزوجل می‌فرماید: «وکونوامع الصّادقین» من آن صادق هستم؛ من در دنیا و آخرت موذن هستم؛ ۱.حسین بن محمد از معلی بن محمد از وشا و او از قول احمد بن عمر حلال روایت کرد که از امام رضا ی درباره مراد سفن برورگاراگا ی مناخ اه الله‌غای تالم ی رسک رن انوم اسان ال اسیت: ۱۵۵ فصلنامه‌علمی‌فرهنگ رضوی سال نهم, شماره ۳۶ زمستان ۱۴۰۰ 111111111 111۱۱۱۱۱۱۱۱۸۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱11۱11۱1۱۱۱۱۱۱۱۱11111111111111111111111111111111111111111111111111111 1 اعتبارسنجی روایت امام رضا لیا در تفسیر آيه ۴۴ سوره اعراف . (حیدری نسب و همکاران) درجنکهای؟ خدآریه غزوجل فرمسود؟ (قأذق فودن ینم ان تک التدغلی الالسین آن سوفن مقم. قرسوه رداق من ال شوه ولستاحي] آی اذان من خست زاین بابویه 0۹6۹8): با توجه به جایگاه برتر روایی قمی و کلینی و اتصال طرق نقل آنان ترجیحأا اسناد روایات ایشان بررسی می‌شود. وثاقت قمی و کلینی مورد اتفاق رجالیان شیعه است. بلکه در اقوال رجالیان تسنن هم قدح یا جرحی نسبت به کلینی دیده نمی‌شود. در طریق روایی قمی تا معصوم هیچ دو راوی وجود دارند: ابراهیم بن هاشم» راوی نخستین قمی و پدر اوست. رجالیان تنها او را ستوده‌اند و از تصریح به وئاقتش خودداری کرده‌اند. نجاشی چنین نوشته است: |براهیم بن هاشم ابو اسحاق» قمی کوفی الاصل بود. بته قم‌منتقل شد. آبوعمرو کشی گفت: اوشاگرد یونس بن عبدالرحمن از أصحاب رض ال بنود: دز این خن کشی تأمل وجود دارد. یاران ما گویند: اونخستین کسی است که حدیث کوفیان را در قم نشر داد. برایش کتاب‌هایی است؛ از آن‌جمله «النوادر» و «کتاب قضایا ام المومنین12ه» است (نجاشی, 5۱۹ ۱ق: 7 طوسی» 5۱۷ ۱ق: ۱۱), البیه,حضور مکیرر ابراهیم بن هابنع در روایات تفسیر علی بن ابراهیم قمی و «من لایحضره الفقیه» که صاحبان آن‌ها مدعی نقل از افراد ثقه هستند حکایت از توئیق عام در باره علییلن ایراتیتم دارد ا یط وان نمونه: قمی؛ ۶ 5۰ اق» جچ۱: ۰ ۳ آبن بابویه بی‌تا ج۱: ۳۵۲ ۹۹۲ وج۳: ۱۹۰ «محمد بن الفضیل»؛ شیخ طوسی ابن فضیل را یک‌بار در ضمن باران امام کاظم ۵ آورده و ضعیف خوانده و بار دیگر در شمار اصحاب امام رضالل آورده و او را آزدی صیرفی, مقهیم بدغلوایرمی بالغلی) و البق صاخب کباب دانسته است(ظوسی» ۵ ق: ۳۶۲و ۳۹1۵). نجاشی نیز چنین نوشته است: محمد بن فضیل بن کثئیر صیرفی آزدی آبو جعفر آزرق» از راویان امامان کاظم و رضافلیا و دارای کتاب و مجموعه مسائل بوده است. محمد بن حسین بن آأبی الخطاب راوی کتاب اوست و جماعتی آن‌گونه که از شواهد بر می‌آید دلیل نسبت ضعف به ابن فضیل در کلام شیخ طوسی, متهم بودن او به غلو است. عبارت «یرمی بالغلو» به خوبی از این امر حکایت دارد. در این زمینه باید گفت گرچه اتهام به غلو نزد پیشینیان ضعف به خسسا یمین میاه آنسبط؟ آسا تأمیل ,و تورسسی ها اطتسا رن ,مین د هب اضصوراف آیوسام مه شلسو توسط پیشیتیان بدون ذکر وجه آن» دلیل ضعف راوی نیست؛ زیرا همان گونه که بعضی بزرگان چون وحید بهبهانی گفته‌اند اتهام به غلو توسط پیشینیان» مسلکی شایع و اجتهادی بوده که آنان در این جهت افراط کرده؛ به سادگی, حتی برای بزرگان طایفه نسبت غلو را به کار برده‌انند؛ بته.عشتوان نمونه در برخی موارد حتی عدم اعتقاد به «سوو النبی» یا باورداششتن بته مقامتات عالیه برای معصومان 2۵ چون علم غیب را اندیشه‌هایی غالیانه می‌دانشته‌اند؛.اموری که نزد متأخران مقبول نبوده. و بعضی از این اموزاز بدیهیات باور امامیان به نظر می‌آید(بهبهانی» بی‌تا: ۷۹ و۳٩؛ بروجردی ۱2۱۹ ۱9۵ ری 5۰۸ ۱ق ج۱: 5۲۸). بر اساس این تحلیل» نسبت غلو به محمد بن فضیل» سبب ضعف او نیست؛ به‌ویژه آنکه رجالی برتر, نجاشی سخنی از تضعیف او ندارد و از سویی بزرگانی از اعیان محدثان, بیش از + نفراچون محمد بن حسین بن آبی الخطاب کتاب او را نقل کرده‌اند(نجاشی,» ۶۱۹ ۱ق: ۳۹۷؛ صاف ی ۶۲۳ اقّ» ج۲: 4۷۲)؛ وبا توجه به آنکه مشایخی چون اصحاب اجماع؛از قبیل صفوان بن یحیی. احمد بن محمد بن آبی نصر بزنطی» حسن بن محبوب و یونس بن عبدالرحمن از او حدیث نقل کرده‌اند و منابمی چون کتب اربعه آکنده از روایات محمد بن فضیل است. می‌توان گفت حدیث رضوی از طریق قمی از صحت سند و اعتبار برخوردار است. ۱۵۵ فصلنامه‌علمی‌فرهنگ رضوی سال نهم, شماره ۳۶ زمستان ۱۴۰۰ 111111111 111۱۱۱۱۱۱۱۱۸۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱11۱11۱1۱۱۱۱۱۱۱۱11111111111111111111111111111111111111111111111111111 1 اعتبارسنجی روایت امام رضا لیا در تفسیر آيه ۴۴ سوره اعراف . (حیدری نسب و همکاران) درجنکهای؟ «حسین بن محمد)؛ نجاشی اورا ابومحمد عبدالله بن عامر» شیخی از مشایخ شیعه» ثقه ودارای کتاب «النوادر» معرفی کرده است(نجاشی» ۶۱۹ ۱ق: ۲۱۸). ظاهرا شیخ طوسی او راخسین‌بن اخمدبین غامر شناسانده است(طوسيی۱۵ ۶ قن ۲۶ 5امیرد آماد آورا سین بن محمدبن عامر اشعری قمی و از بزرگان مشایخ کلینی دانسته است که وی از اوروایات بسیار از جمله از طریق عمویش عبدالله بن عامر نقل کرده و به اسم جدش عامر اشعری در مواضع گوناگون تصریح کرده است(طوسی,» ۶۰۶ ۱ق» ج۲: ۰۶۹1 پانوشت میرداماد.» مجلسی, ۱۶۲۰ق: ۹17؛ تفرشی» ۶۱۸ ۱ق» ج۲: ۱۱۶؛ خویی» ۶۱۳ اق» ج۷: ۸۳). «معلی بن محمد»؛ نجاشی نوششتهاست: 0 مضطرب الحدیث و المذهب است؛ کتاب‌هایش نزدیک به قبول است. !از جمله کتاب‌هایش کتاب آلایمان و درجاته و زیادته و نقصانه» کتاب الدلائل, کتاب الکفرووجوهته کتاب شرح الموده فی الدین» کتاب التفسیر» کتاب الامامق کناب فطائتل أمیرالمومنی ۵اه کتاب قضایاهلچ کتاب المروه علامه حلی هم ضمن نقل سخن نجاشی از قول ابن غضائری چنین آورده است: معلی بن محمد بصری آبومحمد: برخی احادیث‌اشمعروف و پاره‌ای متّکر است؛ از ضعفا روایت کرده و چایز است مرویاتش به عضوآین لام و ادلی ۱۶۱۷ق: ۲۵۹). علامه مجلسی وجود [معلی] بن محمد بصری را از جایی که از مشایخ اجازه است مضر به سندروایت ندیده است(مجلسی,» ۶۲۰ ۱ق: ۱۸۱). البته هموهنگام شرح روایت کلینی. بدون هرگونه توضیحی, آن حدیث را بنا بر مشهور ضعیف خوانده است(همان, ۶۰۶ اق. مامقانی پس از ذکر وبررسی اقوال مختلف رجالیان درباره معلی گوید: روایتش از ضعفا ضرری به روایات او از ثقفات نمی‌زند. فساد مذهبش هم ثابت نیست؛ و اینکه شیخ اجازه بوده است او را از توئیق بی‌نیاز می‌سازد(مامقانی» بی‌تا ۳۳۲۹ آقای خویی پس از ذکر تفصیلی موقعیت روایی معلی و نقل دیدگاه رجالی نجاشی در نجاشی که او را از نظر حدیث و مذهب مضطرب خوانده است مانع از وثاقتش نیست. |ضطرایش در مذهب. همان‌گونه که برخی رجالیان گفته‌اند ثابت نیست؛ وحتی اگر ثابت هم دانسته شود بازهم با وثاقت او منافات ندارد. معنای |ضطرابش در حدیث باید آن باشد که او گاهی روایتی معروف و بعضی اوقات روایاتی منکر نقل می‌کند و این نیز منافی وثاقتش نیست. سخن نجاشی که گفت «و کتبه قریبه» بر این امر تأکید دارد. روایت معلی از ضعفا آن‌گونه که ابن غضاثری گفت. به فرض ثبوت» آسیبی به عمل به روایاتش از هرگونه باشد طریق صدوق(قدس سره) به معلی با واسطه پدرش» محمد بن حسن» و جعفر بن محمد بن مسرور(رضی‌الله‌عنهم)» از طریق حسین ین محمد بن عامر از معلسی بن محمد بصری,» طریقی صحیح است؛ جز آنکه طریق شیخ طوسی به وی به سبب وجوه ابوالمقضل این بطه نوف ابص حول ۵۲۹۳۷ ۱۹: ۲۸۰ بررسی‌ها نشان می‌دهد معلی از مشایخ ثقه‌ای چون احمد بن محمد بن ابی نصر حسن بن علی بن فضال و حسن بن علی وشا استفاده کرده و مشایخ ثقه‌ای از کلینی چون حسین بن محمد بن عامر از وی بسیار نقل کرده اند. همچنین آثار متعدد معلی در فقه» تاریخ و کلام از تخصص و تبحراودر این حوزه‌ها حکایت دارد. با توجه به اینکه حدود ۰ روایت از طریق معلی در کتب اربعه وارد شده است.» نمی‌توان پذیرفت که اصحاب کتب اربعه که جوامع خود را برای رفع مشکلات شرعی مکلفان فراهم آورده‌اند صدها روایات از طریق کسی نقل کرده باشند که خود مشکل داشته است. بر این اساس و مطابق آنچه عموم رجالیان درباره معلی ذکر کرده اند وجود او در این روایت رضوی آسیبی «الوشا الحسن بن علی بن زیاد»؛ نجاشی در این باره نوشته است: وشا بجلی کوفی, ۱۵۵ فصلنامه‌علمی‌فرهنگ رضوی سال نهم, شماره ۳۶ زمستان ۱۴۰۰ 111111111 111۱۱۱۱۱۱۱۱۸۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱11۱11۱1۱۱۱۱۱۱۱۱11111111111111111111111111111111111111111111111111111 1 اعتبارسنجی روایت امام رضا لیا در تفسیر آيه ۴۴ سوره اعراف . (حیدری نسب و همکاران) درجنکهای؟ آبوعمرو کشی گفت: کنیه‌اش ابومحمدوشا و اونوه دختری الیاس صیرفی خزاز از یاران امام رضافل و از وجوه شیعه بوده که از جدش الیاس روایت دارد(نجاشی, ۶۱1 اق: ۹ احمد ین عمر الحلال, أحمد بن عمر حلال (خلال)» شیره (عسل) فروش؛ کوفی آتماطی, ثقه و ردی الاصل بود (طوسی, 5۱۵ ۱ق: ۳۵۲). نگارندگان مقاله از مجموع آنچه ذکر و بیان شده نتیجه می‌گیرند که ضعیف خواندن این حدیث رضوی از سوی علامه مجلسی, بی‌وجه بوده؛ مطابق مبانی متأخران این رواییت برخلاف آنچه آلوسی گفته است این زوّایت از طریق اهل سنت نیز واره شده است. یکی از این منابع «شواهد التنزیل» حاکم حسکانی است. او از پنج طریق ازجمله چنین روایت «أخبرنا آأبوعبدالله الشیرازی قال: أخبرتا آبوبکر الجرجراشی قال: حدشا بو أحمد البصری قال: حدثنا المغیره بن محمد قال: حدثنا عبد الغفار بن محمد. قال: حدثنامصعب بن سلام عن عبدالهلی التغلیی: عن محمد بن الحنفیه عن علی قال: «فأذن موذن بینهم أن لعنه الله علی الظالمین» فأنا لک الموذن» حاکم حسکانی» ۶۱۱ ۱ق» ج۱: ۲۹۷ ابن مردویه اصفهانی نیز درباره موّذن چنین آورده است: «عن آبی جعفر الباقر9لیه قال: هوعلی‌هی» (این مردویه. ۶۲۶ ۱ق: ۲۶۲؛ اربلی, ۵ اق: ۳۲۸ حاکم حسکانی در روایت اول؛ آن حدیث رابا هشت واسطه از معصوم9للو نقل کرده است. در اینجا نیز به بررسی سندی روایت نخست حسکانی که از طرق روایی اهل سنت بوده» سندش متصل به نظر می‌آید بسنده و به روایت ابن مردویه تنها اشاره می‌شود. راویان ابوعبدالله شیرازی؛ ابن باکویه محمد بن عبدالله بن عبیدالله بن باکویه شیرازی صوفی آبو عبدالله شیخ صوفیان در روزگارش» عالم به طرق روایی آنان» جامع حکایات وسیرت‌هایشان بود. با مشایخ آنان دیدار و از آنان دانش آخذ کرد. در نیشابور در خانه کوچک سلمی سکونت گزید. هم‌نشینی‌های خوبی با مشایخ آنجا داشت. حدیث سماع وروایت نمود؛ جز آنکه ثقات درباره سماعات حدیشش توقف کردند(فارسی,» ۶۰۳ ۱ق: ۲۷). ذهبی نوشته است: محمد بن عبدالله بن عبیدالله بن باکویه. أبوعبدالله شیرازی» یکی از بزرگان مشایخ صوفیه است. از محمد بن خفیف زاهد. محمد بن قاسم بن ناصح کرجی در شیراز, آبوبکر قطیعی در بشداد» آبوحمد بن عدی در گرگان» آبویعقوب نجیرمی در بصره» و... حدیث شنید. آبوالقاسم قشیری عبدالواحد بن آبی‌القاسم قشیری, آبوبکر بن خلف مارسیده است. |سماعیل بن عبدالغافر فارسی گفتّت:.از أباصالح أحمد بن عبدالملک موذن شنیدم که می‌گوید: در أجزا آبوعبدالله بتن باکوینه نگاه کرده و آثار سماع را در آن نیافته است. نیکوترین نسموعات وی کوان حکایات وت (کعبی: ۱۶۰۷ق: ج۲24:۲۹). ابویکر جرجراشی؛ محمد بن آحمد بین محمذ آبوبکر جرجرائشی مفید» از محمد از یحیی مروزی» آبوشعیب حرانی و خلقی دیگر روایت کرد. راوی اخباری منکر از افرادی مجهول است. آبوالولید باجی گفت: برخی اسناد روایی مود ادعای جرجرائی را انکار نمودم. او که از جهت نقل متهم بود در سال ۷۸ ۲ق با ۹۶ سال سن در بخاری وفات پافت(سمعانی» مغیره بن محمد؛ آبوحاتم مهلّبی دی بصری دیب از محمدبن عبدالله نار و عبدالله بن رجا و گروهی دیگر حدیث نقل کرد. محمد بن مرزبان و محمد بن یحیی صولی از او نقل کرده‌اند. صدوق بود. در ادب درخشید و خوش‌سرا بود. مدح متوگل و ۱۵۵ فصلنامه‌علمی‌فرهنگ رضوی سال نهم, شماره ۳۶ زمستان ۱۴۰۰ 111111111 111۱۱۱۱۱۱۱۱۸۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱11۱11۱1۱۱۱۱۱۱۱۱11111111111111111111111111111111111111111111111111111 1 اعتبارسنجی روایت امام رضا لیا در تفسیر آيه ۴۴ سوره اعراف . (حیدری نسب و همکاران) درجنکهای؟ جز اورا گفت. در ۲۷۸ق فوت کرد. از طریق آأنصاری برایش کتاب بزرگی دیدم (ذهبی, مصعب بن سلام؛ مصعب بن سلام تمیمی کوفی, از ان جریج و ابن شبرمه حدیث نقل کرد. احمد. زیاد بن آیوب و شماری دیگر از او نقل کردند. علی بن مدینی اورا ضعیف خواند. آبوحاتم گفت: در جایگاه صدق قرار دارد. از ابن معین درباره‌اش دو قول نقل است. ابن حبان گفت: کثیر الغلط بود. به او احتجاج نمی‌شود (ذهبی,» ۱۳۸۲ق ج5: ۱۲۰ عبدالس لام تغلبی(ثعلبی)؛ عبدالأعلی بن عامر از ابن حنفیه» سعید بن جبیر و آبوالبختری روایت دارد. اسرائیل» شعبه و خلقی از اونقل کرده‌اند. أحمد و آبو زرعه او را ضعیف دانسته‌اند. أحمد گفت: روایتتش از ابن حنفینه چوّن‌زیح است. گویی آن راناصحیح دانست. سفیان ثوری هم او را ضعیف شمرد. أحمد بتن زهینر از یحیی نقل کرد: آن گونه که باید» قوی نیست. گفته شده که در ۱۳۹ق فوت کرد(ذهبی» ۱۳۸۲ق» ج۲: ۵۳۰). محمد بن حنفیه؛ ذهبی او را سید امام» ابوالقاسم و ابوعبدالله معرفی کرده که همزمان با سال‌مرگ ابوبکر ولادت یافت. او را دارای بیشنترین و صحیح‌ترین روایت از امام علی لا بر اساس آنچه در کلام رجالیان تسنن دیده می‌شود سند این روایت صحیح نیست. طریق روایی این مردویه نامعلوم و غیر قابل بررسی است(این مردویه. ۶۲۶ اق: ۲۶۳ ؛ اربلی» ۶۰۵ ۱ق: ۳۲۸و ۳۳۰). گرچه روایات اهل سنت. فاقد وصف صحت یا سند شواهد گوناگونی بر صحت محتوای روایت امام رضاللگ وجود دارند. این شواهد دو پاره ای شواهد به صراحت بر صحت مضمون روایت رضوی و نقش ویژه امام علی۸لی7 در به اتفاق فریقین, پیامبریه امام علتی #2 را برای تبلیخ سوره برائت فرستاد و او در محشر حج اکبر بیزاری خدا و رسول از مشنرکان ستمگورا اعبلان کرد و به این دلیل» ایشان خود را موذن در دنیا خواند. برخی مفسران چنین آورده‌اند: امام سجادل فرمود: علی لو در کتاب خدا اسمی دارد که مردم آن‌را نمی‌ذانند؛ پرسیده شد که آن چیست؟ فرمود: «اذان من الله و رسوله»» علی(4« [منادی] اذان در روز حج اکبر است(حاکم حسکانی: اذان امام علی #12 در محشر قیامبت اممر‌تیازه‌ای نقسبت؛ در سطحی برتر ادامه‌همان موقعیت ومأموریت امام 2 در دنیاست(مکارم شیرازی ودیگران» ۰۱۳۷۶ ج1: ۸۲) بر اساس برخی اخبار امام یک پس از برگشت از جنگ نهروان» هنگامی که شنید معاویه حضرت را دشنام می‌گوید و یاران او را به‌قتل می‌رساند» برای ادای سخن برخاست و فرمود: من موذن در دنیا و آخرت هستم. آن‌گاه با قرائت أیه ۶8 سوره اعراف خود را مصداق آن موذن وباقزانت آیه ۲ سوره تویه خوذرا مناهی) آن آذآن ذانست این بآبوید ۶۱۳۷۹ 1۵۹ قنذوزی» ۱۵۵ فصلنامه‌علمی‌فرهنگ رضوی سال نهم, شماره ۳۶ زمستان ۱۴۰۰ 111111111 111۱۱۱۱۱۱۱۱۸۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱11۱11۱1۱۱۱۱۱۱۱۱11111111111111111111111111111111111111111111111111111 1 اعتبارسنجی روایت امام رضا لیا در تفسیر آيه ۴۴ سوره اعراف . (حیدری نسب و همکاران) درجنکهای؟ شماری حدیث در باب تقسیم بهشت و آتش توسط امام علی ای وارد شده است. برخی محدثان از جمله حافظ ابن عقده به جمع راویان و طرق مختلف ورود این روایت در یک کتاب پرداخته‌اند(نجاشی» ۶۱۹ اق: ۹۶ و ۲۳۳؛ آقابزرگ تهرانی» ۶۰۳ ۱ق» ج۱۵: ۱۹۳). اصحاب معاجم به این حدیث مشهور در ذیل ماده «قسم)» استناد کرده‌اند(این منظور 4۵ ق. ج۱۳: 2۷۹ ؛ زبیدی» ۱۶۱۶ق» ج۱۷: ۵۹۹). این روایت پرتک‌رار به گونه‌های مختلف در میراث حدیشی فریقین آمده است؛ ازجمله آمده است که با محبت علیللغه بهشتی از جهنمی ج دا می‌شود و ایشان دوستان خود را وارد بهشت و دشمنان را وارد آتش می‌کند(این‌بابویه» 2۱۷ اق: ۱۰۰؛ مفیده 5۱۶ اق: ۲۱۳ قاضی عیاض 5۰۹ اق؛ جچ۱: ۳۳۸ این مغازلی» ۶۲ ۱ق: ۸۱؛ خوّارزمشی» "5 (۳5ق: ۲۹۶؛ هینمی» ۱۳۸۵ق: ۱۳۲۹). آلوسی نوشته است: معنای سخن امام ۹12 که خنود را بخشن‌کننده بهشت و آتش خواند» اگر صحیح باشد آن است که افتراد این امت دو گروه انند؛ گروهی همراه من‌اند؛ پس هدایت‌یافته‌اند و گروهی علیه من هستند کنه بر گمراهی باشند؛ پس دسته همراه من در بهشت و دسته دیگر در آنش اند (آلوسی+ بی‌تا ج۱۱۹:۳۰). این مضمون در برخی بیانات مفسرای خر تسیر اسساب آعرافت دارخ‌شننه وزشده گت کم را از اسحاپ آعرآفه هل بیتظ وعلی 99 است که بر اعراف ایسنادم‌اند؛ دوستان وردشمنان خود‌رامی‌شناسنن ویب سوی بهکتگ با جهت و می راگ (ط را ۵ ۹ و و شایی: 8۲۲ س 6 ۹ قرطبی, ۶*۵ ۱ق» ج۷: ۲۱۲ ,|این | اوایحات نز از هوقعیت ممتاز ام ام 9لو در محشر در برخی احادیث آمده است که امام علی49 نخستین کسی است که در قیامت در برابر پروردگار زانوزده به طرح دعوا و شکایت می‌پردازد(بخاری» ۱۶۰۱ق» ج۵: ۷ و ۲۶۲؛ حاکم نیشابوری» بی‌تا ج۲: ۳۸۹؛ هیتمی ۱۳۸۵ق: ۱۲۹). پیامبریله فرمود: عبور از صراط جز یادن علی‌ زاو مکی تبسظ. آبن روایت نی ز موق تخاس آس ام غلبی 9 خر مجق رز حکایت دارد. برخی مصادر این روایت از این قرارند(خوارزمی» ۱۶۱۶ ق: ۱ محب طبری, بی‌تا ج۳: ۱۳۸ و ۲۳۲؛ هیتمی» ۱۳۸۵ق: ۱۲۹؛ قندوزی» ۶۱۹ ۱ق» ج۱: ۲۵۵ و۳۳۷ وج۳: شماری روایت ذیل آیه «وقفوهم نم مسنولون»(صافات۱)۲۶۰ نقل شده که بر سوال از ولایت امام علی 49+ و موقعیت ممتاز وی در قيامت دلالت دارد. حاکم حسکانی با ذکر روایات متعدد و همچنین موفق خوارزمی مراد از مورد سوّال در آیه فوق را ولایت امام ی دانسته‌اند(حاکم حسکانی» ۱۶۱۱ق» ج۲: ۶۱۰ خوارزمی, ۱۶۱۶ق: ۲۷۵). ابن حجر هیتمی نیز ضمن ذکر آیه فوق» ابتدا| روایت ابوسعید خدری را مبنی بر اینکه مراد از سوّال در قیامت. ولایت علی 4۵ است. یاداو سپس اضافه کترده ات که شاید همین معنا مقصود واحدی باشد؛ آنجا که درباره آن آیه گفته استت: ... یعنی از ولایت علی و اهل‌بیت ۵ سوّال می‌شود؛ زیرا خدا به پیامبرش فرمان,داده است تا به مردم بفهماند که برای تبلیغ رسالت اجری از آن‌ها نمی‌خواهد جز مودت و دوستی با نزددیکانش و معنی کلام آین اس که از آن‌ها سوای ناگدش سایق ولاست, ری کنهپیامب رآن‌ها رآیان سفارش نموده بود» به جا آوردند یا آن را تباه کرده؛ اهمال نمودند؛ تا مورد بازخواست چنین جایگاهی برای آم ام 12 سبب شده است تا آلوسی پس آزنقل این آیه‌وذکر روایات متفاوت» از قول آمامیان به ذکر روایات ابن عباس و ابوسعید خدری که مراد را ولایت علی 742 دانسته‌اند. پرداخته و آن را تقویت کرده است. البته اوبدون هر دلیلی برای ایجاد تعدیل در مناقب. از ولایت دیگر خلفا هم یاد کرده است. اومی‌نویسد: بهترین این گفته‌ها آنکه از عقاید و اعمال و در رأس آن از «لااله الا الله» سوال می‌شود؛ و به این جهمت ۱۵۵ فصلنامه‌علمی‌فرهنگ رضوی سال نهم, شماره ۳۶ زمستان ۱۴۰۰ 111111111 111۱۱۱۱۱۱۱۱۸۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱11۱11۱1۱۱۱۱۱۱۱۱11111111111111111111111111111111111111111111111111111 1 اعتبارسنجی روایت امام رضا لیا در تفسیر آيه ۴۴ سوره اعراف . (حیدری نسب و همکاران) درجنکهای؟ از ولایت علی که خداوند او را همواره گرامی دارد و همچنین از ولایت برادرانش» خلفای راشدین که خدا از همه آنان خشنود باشد پرسیده می‌شود(آلوسی, بی‌تا ج۲۳: ۱)۸۰. ۵-۱-7 همیاری همیشگی امام 72 برای پیام بر و اسلام مروری بر نقش و موقعیت امام علی‌هلي# در ارتباط با شریعت اسلام در دنیا بهتر می‌تواند صحت روایت اذان ام ام 4۵+ در محشر قيامت را نشان دهد. شواهد می‌گوید که آن امام #2 از روزهای آغازین دعوت پیامبریه در نقش شریک کار پیامبریل ظاهر شد. در جریان یوم الانذار به‌عنوان برادره جانشین و وصی رسول خدا ی معرفی شد(این سعد؛ بی‌تا:ج۱: 1۱۸۷ طبری: بی‌تا: ج۲: (3۳)؛ از امرارن سولای مومنان قصی و باب مدیده علم صاحب رسالت به‌شمار آمد(آلوس ی یا ج۲۹: ۱۵۸؛ ج۱۵: ۱۵۸ وج۲۷: ۳ در جریان مباهله و روز سرنوشت. همراه با خانواده خود در صحنه حضور یافت؛ امری که موقعیت خاص ایشان نزد پیامبریه زانشنان داد و قوی‌تزیین ذلیتل بر فضل عترت دانسته شد(زمخشری» ۱۳۸۵ق: ج۱: 5۳۶ )1 اف ارگ ارت مارون باموسی هلو (طت ۳۲-۹) وحدیث منزلت با بیانانی دیگر موقعیت امام #2 رانشان داد(نیشابوری» بی‌تا ج۷: ۹۱۲۰ آلوسی بی‌تا چ۱۳: ۲۳۵). آن امام 42 در عموم جنگ‌های پیامبریل نقشی تعیین‌کننده به عهده گرفت و صاحب لوا حضرت بود؛ در برخی صحنه‌ها مجروح می‌شد و پرچم از دستش می‌افتاد. پیامبریغ درباره اش می‌فرموّد: علی صاحب لوای من در دنیا و آخرت است(محب طبری, بی‌تا ج۳: ۱۵۹؛ خوارزمی؛۶ ۱:۶۱ق: ۳۲۹؛ قندوزی» ۶۱1 ۱ق» ج۱: ۰ ج۳: 3 از جایی که حضرت. در دنیا و آخرت پیش‌آهنگ امت. شاهد و شفیع آنان بوده است» تعبیرپرچمداری امام742 برای پیامبری در دنیا و آخرت می‌تواند بیانگر اگر رسول خدال بر سر نشر اسلام و تنزیل قرآن نبرد کرد» امام##2 بر سر تأویل آن بساناکشانی باغیسان ومارقان پیکار تمود(خاگم نیشایوری؛ بی‌ضا: چ۳: ۱۳۹ وبه این ۱ اولی هه الأقوال ان السوال عن العقاید و الاأعمال و رس ذلک لااله الا الله و من اجله ولايه علی کرم الله تعالی وجهه و کذا ولايه |خوانه الخلفا الراشدین رضی الله تعالی عنهم آأجمعین. ترتیب حکم اسلام در مواجهه با باغیان را تبیین نمود؛ لذا جا دارد آن امام۹12 در امتداد همین ظلم‌ستیزی» در محشر قيامت نتیجه نهایی آن کارزارها و سورفتارها یعنی حکم محکومیت ظالمان و استقرار لعنت بر آنان را اعلام نماید. گفتنی است تأمل در آیات مورد بحثه ازجمله «الّذین یصدون من صبیل ال ویعوتها عوجا و هم بالاخره کافرّون»(اعراف۶۵۰) نشان می‌دهد ظالمان سه وصف دارند؛ مانع راه خدا وبه‌دنبال ایجاد انحراف بوده به آخرت هم کافرند؛ و مطابق آنچه مورد اشاره قرار گرفت جبهه مقابل ام ام هل به‌ویژه معاویه جامع این اوصاف بودند؛ حضرت هنگام شنیدن ستمگری‌های معاویه چون قتل شیعیان و... لب به سخن گشوده از آینده دردناکی که در انتظارشان است یاد کرد وفرمود: من موّذن در دنیا و آخرت هستم. به این صورت کارنامه حضرت در مقابله با ظالمان ودفاع از مظلومان شاهدی دیگر بر صحت انطباق آیه بر ام ام 2(« می‌گنردد؛ و با توجّه بهاینکه رفتار و کارنامه این ‌جهانی مکلقان درداردیگ ر نجسم یلگ رای انب ارگ ماما روشن می‌نماید پاره‌ای شواهد نیز وجود دارد که بر موقعیت ممتاز امام علی(«ل# در ضمن جمع حکایت بعضی آیات از گفت‌وگو در محشر و برپایی محکمه. گرفتن و احضار شهود می‌گویند و سخن از شهادت انبی 42 و اولیا در آن صحنه دارند(نسا ۰8۱ نحل و ...) در برخی آیات سخن از ریت اعمال واشراف بر آن در میان است؛ قمی در تفسیر آیه «قّل اعملوافسیّرّی ال عملکم ورسولهولمومنون»(توبه:۱۰۳) نقل می‌کند که مراد از مومنانی که مشرف ۱۵۵ فصلنامه‌علمی‌فرهنگ رضوی سال نهم, شماره ۳۶ زمستان ۱۴۰۰ 111111111 111۱۱۱۱۱۱۱۱۸۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱11۱11۱1۱۱۱۱۱۱۱۱11111111111111111111111111111111111111111111111111111 1 اعتبارسنجی روایت امام رضا لت در تفسیر آیه ۴۴ سوره اعراف . (حیدری نسب و همکاران) درهنگک یی ؟ براعمال امت‌انه ال بیت9ا هستند(قمی,» 2*5 ۱ق: ج۳۰۶:۱). کلینی در تسیر این نمونه آیات بابی با نج روایت باغتوان زان الاقسه شهدامالندغلی خلقهه شوه است(کلینی ۰۱۳۹۳ ج۱: ۱۹۰). همچنین به مناسبت تفسیر آیه «وکبک جعلناک و أمد وسما لنکونوا شهدا علّی لاس ویکون لول علیکم هید » (بقره۱۶۳) در روایات آمده است که مراد از امت وسطی که شاهد بر مردم هستند. اهل بیت02 است. ایشان بر اعمال مخالف با حق مردم در دنیا و آخرت گواه‌اند(حاکم حسکانی» ج۱: ۱۱۹؛ طبرسی. 0 ق ج۱: 5۱۷). با توجه به آنکه بسیاری از افراد این امت» در دنیا فاقد صلاحیت علمی و درنتیجه فاقد شایستگی برای شهادت هستند. شهادت آنان در قیامت هرگز قابل تصور و پذیرش نیست؛ لذا تنها گروهی از امت که با قاطعیت می‌توان گفت از فهم و علمی متفاوت(بخاری» 5۰۱ ۱ق» ج5: ۳۰) برخوردار ومورد شهادت پیامب ره بوده واز طرف دیگر شایستگی شهادت بر اعمالامت را دارند خاندان حضرت و در صدر آنان امام علی 9 هستند. این نمونه آیات وزوایات که کم‌شمار هم نیست. می‌تواند شواهدی بر همان‌گونه که علامه طباطبایی گفته بررسی و تدیر در قرآن و استعمالات قرآنی نشان می‌دهد در مرحله حشر در عالم آخرتنقشبی جبو برای انسان ذکرتشده است؛ لذا موذن باید انسان باشد. روایت امام رض ال که فاقد هرگونه روایت معارضی با سند صحیح يا متصل است از طرق مختلف در منابع فریقین وارد شده است؛ جز آنکه طرق روایی آن نزد شیعه از شمار و اعتبار بیشتری برخوردار است. هر دو طرق روایی برتر این روایت در مصادر شیعه» طرق قمی و کلینی صحیح بوده» شواهد متعدد معنایی آن در قرآن و اخبار» صحت کل روایت را تأیید می‌کنند. گرچه طریق روایی روایت رضوی در مصادر اهل سنت ضعیف می‌نماید لیکن صحت آن در مصادر شیعه می‌تواند شواهدی برصحت معنای آن باشد. اوصافضی چون برادری» وزارت» وصایت. بابیت مدینه علم پیامبریه تقسیم‌گری بهشت و آنش برای امام علی(9ل و پرچمداری همیشگی ایشان برای پیامبری که مورد اتفاق فریقین و از جمله آلوسی است؛ همچنین موقعیت برتر عترت و امام علی هل در شریعت از وجود نقش ممتاز حضرت در قيامت و صحت روایت رضوی حکایت دارند. با انکه آلوسی از امام علی۵ل# همواره با تکریم یاد وبه برخی مناقب حضرت اشاره کرده» انکار برخی روایات مناقب ایشان چون روایت رضوی مد نظر باید ريشه در رقابت و تعصب مذهبی اشعری شدید او داشته باشد که اصل را بر ۱۵۵ فصلنامه‌علمی‌فرهنگ رضوی سال نهم, شماره ۳۶ زمستان ۱۴۰۰ 111111111 111۱۱۱۱۱۱۱۱۸۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱11۱11۱1۱۱۱۱۱۱۱۱11111111111111111111111111111111111111111111111111111 1 اعتبارسنجی روایت امام رضا هل در تفسیر آيه ۴۴ سوره اعراف . (حیدری نسب و همکاران) درجهنک 2 ۹ -آقابزرگ تهرانی» محمد محسن. (۱۶۰۳ق). الذريعه الی‌تصانیف الشيعه . بیروت: دار الاضوا . الطبعه الثاله. -آلوسی» محمود. (بی‌تا). رو حالمعانی فی تفسی رالفرآنالعظیم. بی‌جا. بی‌نا. -ابن‌بابویه, محمد بن علی. (۱۶۱۷ق).الامالی. قم: مرکز الطباعه و النشر فی مسسه البعثه (بی‌تا).منلایحض ره الفقیه . تحقیق علی اکبرغفاری. قم: موسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه -ابن مردویه, احمد بن موسی. (۶۲۶ (ق).مناقب علی بنابی‌طالب ای . تحقیق حرزالدین. قم: دارالحدیث. الطبعه الثانيه. -این مغازلی؛ علی پن محمد. (۱۶۲۹ق). مناقب علی بنابی طالب. انتشارات سبط النبیه ‏ بی‌جا. -ابن منظور» محمد بن مکرم. (۶۰۵ ۱ق). لسانالعرب . قم: نشر ادب الحوزه. -ربلی, علی بن ابی‌الفتح. (۱2۰۵ق) .کشف الغمه فی معرفه الا ئمه . الطبعه الغانيه. بیروت: دارالاضوا . -امینی, عبدالحسین. (۱۳۹۷ق). الغدیر فیالکتاب والشنهوالادذب . بیروت: از الکتاب العربی. الطبعه الرابعه. - اندلسی,» ابوحیان. (۱۶۲۲ق).تفسی رالبح رالخیط. تخقیق عمادل احمد عبذالموتجود و دیگزان. بیروت: دار الکتب العلميه. - بخاری, محمد بن اسماعیل. (۶۰۱ ۱ق)/لجامع/لصحیح. بیروت: دارالفکر للطباعه و النشر و التوزیع. - بروجردی» سید حسین. (۱۶۱۹ق).تفسی رالصراط المستفيم. قم: موسسه انصاریان للطباعه و النشر. - تفرشی» سید مصطفی. (۱۶۱۸ق). نقد الرجال. تحقیق: مونسسه آل البیت #2 لا حیا التراث. قم: موسسه آل البیت42ذ ل«احیا - ثعلبی تیشابوری؛ احمد بن محمد. (2۴۲(ق). الکشف و البیان هن‌تفسی رالفرآن. بیروت: دار أجیا التراث العربی. -حاکم حسکانی, عبیدالله بن احمد. (۶۱۱ (ق). شواهد التنزی للقواعدالتفضیل. تحقیق محمد باقرمحمودی. مسسه الطبع والنشر - حاکم نیشابوری, محمد بن عبدالله. (بی‌تا).المستد رک علیالضحیحین. بیروت: دارالمعرفه. - حلی, حسن بن یوسف. (۱۶۱۷ق). خلاصهالا قوال. موسسه نشر الفقاهه. بی‌جا. - خوارزمی؛ موفق بن احمد. (۱۶۱۶ق). المناقب . تحقیق مالک محمودی. قم: مسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین - خویی؛ ابوالقاسم. (۶۱۳ ۱ق). معجم رجا لالحدیث. بی‌جا. بی‌نا. چاپ پنجم. -داوری چلقانی» احد. (۱۳۹۹). «بررسی روایات امام رضا 9 در تفسیر روح المعانی آلوسی» . مجله علمی‌پژوهشی فرهنگ -دیاری» محمدتقی. (۱۳۹۰) .آسیب‌شناسی روایات تفسیری. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها(سمت). - ذهبی» محمد بن احمد. (۱۳۸۲ق). میزان الا عندال فی نقد الرجال. بیروت: دار المعرفه للطباعه و النشر. -ذهبی» محمد بن احمد. (۰۷ئ۱ق).تاریخالاسلام. تحقیق عمر عبدالسلام تدمری. بیروت: دارالکتاب العربی. - رشیدرضا سید محمد. (۱۹۹۰م).تفسی رالمنار. مصر: الهينه المصريه العامه للکتاب. -زبیدی» سید محمد مرتضی. (۶۱۶ ۱ق). تاج العروس من جواه رالقاموس. تحقیق علی شیری. بیروت: دار الفکر للطباعه والنشر -زمخشری, محمود بن عمر. (۱۳۸۵ق).الکشاف . مصر: شرکه مکتبه ومطبعه مصطفی الباپی الحلبی وأولاده بمصر. - سمعانی» عبدالکریم. (۱۶۰۸ق).الانساب . بیروت: دار الجنان للطباعه و النشر و التوزیع. - صافی گلپایگانی, لطف الله. (۶۲۳ ۱ق). فقه/الحج. موسسه السیده المعصومهلیا. بی‌تا. بی‌جا. - صفدی» صلاح الدین. (۶۲۰ ۱ق). الوافی بالوفیات . احمد ارناووط . بیروت: دار احیا التراث. - طباطبانی» محمدحسین. (بی‌تا).المیزان فی‌تفسی رالقرآن. قم: موسسه النشر ال«اسلامی التابعه لجماعه المدرسین بقم المشرفه. - طبرسی, فضل بن حسن. (۶۱۵ (ق). تفسی رمجمعلبیان. بیروت: مسسه الاعلمی للمطبوعات . - طبزی» محمد ین جریرد (بی‌تا). تاریخالامم والملوک . پیروت: موسسه العلمی للمطبوعات. - طنطاوی, سید محمد. (بی‌تا).التفسی رالوسیط للقرآن الک ریم :ین جا. باه - طوسی, محمد بن حسن. (۱۶۱۵ق).الاأبواب . تخقیق محمد جواد قیومی. قم: مونسسه النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین. (2 2۰ (ق).اختیا رمعرفه الرنجّال(رجا لکشی) . تحقیق سیامهدی رجانی. قم: موسسه آل البیت هل -عیاشی» محمد بن مسعود. (بی‌تا) .تفسی رالعیاشی. طهرات: المکتبه العلميه الاسلاميه. - فارسی» عبدالغافر. (۶۰۳ ۱ق). تاریخ نیسابور(المنتخب من‌السیاق) .اقم: مسسه النشر الاسلامی. - فخر رازی» محمد بن عمر. (بی‌تا).التفسی رالکبیر. بی‌جا. بی‌نا. الطبعه الثالثه. - قاضی عیاض, ابن موسی یحصبی. (۶۰۹(ق). الشفا بتعریف حقوقالمصطفی. بیروت: دار الفکر للطباعه والنشر والتوزیع. - قرطبی» محمد بن احمد. (۰۵ئ (ق).الجامع‌لاحکامالقرآن. تحقیق احمد عبدالعلیم بردونی. بیرزوت: دار |حیا التراث العربی. - قمی» علی بن ابراهیم. (۱۶۰۶ق).تفسی رالفمی. تحقیق سید ظیب موسوی جزایری. قم: مسسه دار الکتاب للطباعه والنشر. - قندوزی,» سلیمان بن ابراهیم. (۱۶۱۹ق). ینابیعالمودهلذوی القریی. تهران: دار الاسوه للطباعه والنشر. - کلینی» محمد بن یعقوب. (۱۳۹۳).الکافی. تحقیق علی اکبر غفاری. طهران: دارالکتب الاسلاميه. چاپ پنجم. -مجلسی, محمدباقر. (۱۶۰۶ق). مراهالعقول فی شر حاخبا رآل الرسول یه . تهران: دارالکتب الاسلاميه. سس (:۱8۲ق) :الوجی روف ی آلریجال: تهران: بخشن انتشارات همایش بورگذاشت علامه مجلستی: -محب طبری,» احمد. (بی‌تا ). الریاضالتضره فی مناقب العشره. بیروت: دار الکتب العلميه. - مرعشی نجفی, شهاب الدین. (بی‌تا). شرح|حقاق الحق. تحقیق سید ابراهیم میانجی. قم: منشورات مکتبه آيه الله العظمی ۱۵۵ فصلنامه‌علمی‌فرهنگ رضوی سال نهم, شماره ۳۶ زمستان ۱۴۰۰ 111111111 111۱۱۱۱۱۱۱۱۸۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱۱11۱11۱1۱۱۱۱۱۱۱۱11111111111111111111111111111111111111111111111111111 1 اعتبارسنجی روایت امام رضا ی در تفسیر آيه ۴۴ سوره اعراف . (حیدری نسب و همکاران) درجنکی2< 7 -مفید, محمد بن محمد. (۱۶۱۶ق) .الا مالی. بیروت: دارالمفید للطباعه و النشر و التوزیم. الطبعه الثانيه. -مقاتل بن سلیمان: (۱۶۲۶ق).تفسی رمقانل. تحقیق احمد فرید. بیروت: دارالکتب العلميه. - مکارم شیرازی و دیگران, ناصر. (۱۳۷۶).تفسی رنمونه, تهران: دارالکتب الاسلاميه. - منتظری» حسینعلی. (۱۶۰۸ق). بحوث و دراسات فی ولايه الفقیه وفقه الدوله الاسلاميه. قم: مکتب الاعلام الاسلامی. -نجاشی» احمد بن علی. (۱۶۱۹ق).فهرست اسما مصنفیالشيعه . قم: موسسه النشر الاسلامی. الطبعه الخامسه. - نسفی, عبدالله بن احمد (بی‌تا).مدارک التنزیل وحقائ قالتأویل بی‌نا. بی‌جا. - نیشابوری» مسلم بن حجاج (بی‌تا).صحیح مسام . بیروت: دارالفکر. - واحدی نیسابوری, ابوالحسن علی. (۱۳۸۸ق). اسباب نزو ل لیات . قاهره: مسسه الحلبی و شرگاه للنشر و التوزیع. - وحید بهبهانی, محمدباقر. (بی‌تا).تعليقه علی منهج المقال. بی‌نا. بی‌جا. -هیتمی» احمد بن حجر. (۱۳۸۵ق).الصواعقالمحرقه ف ی الرد عل یآهلالبدع والزندقه . مصر: مکتبه القاهره. الطبعه الثانيه.

روایات، پایه دوم معارف اسلامی و از جهت اعتبار هم سنگ قرآن اند. با وجود این، پاره ای خصوصیات به ویژه برای روایات تفسیری چون ضعف سند، اسباب تردید در صحت برخی از آن ها را فراهم آورده اند. یکی از این روایات، روایتی از امام رضا(ع) است، مبنی بر اینکه مراد از «مؤذن» در آیه 44 سوره اعراف(فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ أَنْ لَعْنَهُ اللَّهِ عَلَى الظَّالِمِینَ) امام علی(ع) است. آلوسی که شماری روایت از امام رضا(ع) در تفسیر خود آورده، این روایت تفسیری کلامی را از طریق اهل سنت ناوارد و درنتیجه دور از صحت دانسته است. بررسی و تحلیل گزارش های مرتبط نشان می دهد، به رغم وجود زمینه برای تردید در صحت برخی طرق این حدیث، طرق برتر نقل آن در مصادر شیعه چون طرق قمی و کلینی از وصف صحت برخوردار بوده، می تواند شواهدی برای تصحیح نقل آن در مصادر اهل سنت چون طرق حاکم حسکانی باشد. لذا ورود این روایت رضوی از طرق مختلف در مصادر فریقین، در کنار برخورداری آن از انواع شواهد معنایی، چون نقش انحصاری برای انسان در محشر، موقعیت خاص اهل بیت(ع) در شریعت، به ویژه شخصیت، سابقه و رفتار امام علی(ع) دستمایه های کافی برای اثبات اعتبار و صحت کلی حدیث است. یافته های پژوهش همچنین نشان می دهد استبعاد آلوسی بیش از آن که نتیجه تحقیق باشد ریشه در تعصبات مذهبی او دارد.

432599

پژوهش‌های راهبردی انقلاب اسلامی ناو ع و اه‌حاود ماه عمط کم ۳2 سال دوم شماره ۷ پاییز ۱۳۹۸ 9 ۸۵۵۳۳۲ ,7 310 ,2 [۷۵ تحلیل و ارزیابی داعیه تروریستی بودن سپاه پاسداران توسط آمریکا همواره در همه ی ادوار تاریخی اختلافاتی بین دول و قدرتمند وجود داشته است. اما در این میان سالیان طولانی ایالات متحده آمریکا بازیگر اصلی این صحنه بوده است و با توجه به موقعیت استراتژیکک ایران در منطقه خاورمیانه این کشور در طول سالیان گذشته مورد تحریم وتهدید قرار گرفته است. اما در این میان اقدام ۸ آوریل ۲۰۱۹ آمریکا که سپاه پاسداران جمهوریاسلامی ایران را تروریست خطاب کرد مخالفان و موافقان زیادی را به سخن وا ذاشت. زیرا فی الواقع تعریف"نشخصی از واژه تروریسم بیان نشده است و اینکه بخشی از حکومت یک دولت تروریسم خطاب شود نیز از منظر حقوق بین الملل خلأهای قانونی صریحی وجود دارد. با توجه به تفاسیر فوق در این مقاله برآنیم تا این اقدام آمریکا را از منظر حقوق ۱- استادیار علوم سیاسی» واحد قم دانشگاه آزاد اسلامی» قم ایران. 0 1 نم دق 0200۳0۵ نم .اج انم که ۲- دانشجوی دکتری حقوق بین الملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم» قم» ایران. (نویسنده مسئول)  ۰ فصلنامه پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی؛ سال دوم؛ شماره ۷ پاییز ۱۳۹۸ با توجه به بحران های کنونی در نظام بین الملل» بحث تروریستی خواندن سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران توسط رئیس جمهور آمریکا در ۸ آوریل ۲۰۱۹ چالش‌های مختلفی را در مورد این مسئله به وجود آورد که آمریکا بر چه اساسی یک بخش از یک حکومت را تروریستی خوانده است و بر چه اساسی این قضیه را را اثبات می کند. اگر کمی به گذشته برگردیم می توانیم بگوییم این قضیه قدمت چندان زیادی ندارد. سپاه پاسداران ایران در سال در ۲۲ آوریل ۹ به دستور امام خمینی برای حفاظت از سیستم سیاسی جمهوری اسلامی ایران تشکیل شد. از زمان ریاست جمهوری جورج بوش موضوع تحریم سپاه پاسداران ایران در آمریکا مطرح شد و در سال ۲۰۰۷ نیروی قدس یکی از شاخه‌های عملیاتی برون مرزی سپاه توسط رئیس جمهور آمریکا در لیست گروه تروریستی قرار گرفت.اگر جزئی تر به این قضیه نگاه کنیم برخی از فرماندهان سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران نیز در لیست افراد تروریست قرار گرفتند.وزازت امور خزانه داری آمریکا نیز در اکتبر ۲۰۰۷ سپاه ایران را جزوه سازمان های تروزیستی قلمداد کرد اما از از قرار دادن و اجرای آن جلو گیری کرد. ترامپ"*د زر این-تبانیه آآورده/اسستا یه طور رسم, و برنامه دولت خود رابرای اعلان نیروهای پاسداران ایران از جمله نیروی قدس به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی ذیل بند. ۲۱۹ قانون مهاجرت و تابعیت را اعلام می‌کنم این گام بی‌سابقه به رهبری وزارت خارجه نشان دهنده این واقعیت است که ایران تنها کشور حامی تروریسم باشد بلکه سپاه پاسداران نیز به طور فعال در تامین مالی و ترویج تروریسم به عنوان یک ابزار حکمرانی مشارکت می‌کند. سپاه پاسداران ابزار اصلی دولت ایران برای هدایت و اجرای کارزار تروریسم بین المللی آن می باشد.در ادامه رئیس جمهور آمریکا بیان می‌دارد این نخستین باری است که آمریکا بخشی از یک دولت دیگر را یک سازمان تروریستی و خارجی می نامد و این به این معنا است که فعالیت‌های ایران به طور بنیادی با فعالیت های کشورهای دیگر متفاوت است این اقدام قلمرو و میزان فشار حداکثری ما بر رژیم ایران به  تحلیل و ارزیابی داعیه تروریستی بودن سپاه پاسداران توسط آمریکا از منظر حقوق بین الملل / ۱۶۱ صورت چشمگیری گسترش خواهد داد و باعث می‌شود خطرات تجارت با سپاه پاسداران و پشتیبانی احتمالی از آن روشن و شفاف باشد. اگر شما در حال تجارت با سپاه پاسداران هستید با این کار از تروریسم حمایت مالی می‌کنید. طبق این دستور هر شخصی که با سپاه پاسداران معامله و همکاری داشته باشد به عنوان حامی تروریست تلقی می شود و مجازاتی حداکثر تا ۲۰ سال را باید تحمل کند. اما به نظر می رسد سازمان سیاه و پنتاگون با این تصمیم رییس جمهور آمریکا مخالف باشند. همانطور که می دانیم فرمان رئیس جمهور در آمریکا باید ظرف یک هفته در کنگره آمریکا مطرح شده و مورد تایید قرار بگیرد در غیر با توجه به تفاسیر فوق در این مقاله بر آنیم تا با پاسخگویی به سوالات ذیل به تحلیل و ارزیابی داعیه تروریستی بودن سپاه توسط آمریکا از منظر حقوق بین الملل بپردازیم. تحلیل و ارزیابی تروریست خطاب کردن سپاه ایران توسط امریکا از منظر حقوق بین کاخ سفید در اقدام خصمانه.و غیرقانونی نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را به طور رسمی در لیست به اصطلاح تروریستی دولت آمریکا: قرار دارد. دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا در این اقدام که مغایر با قوانین بین المللی است بیانیه ای را به امضا رساند که بر اساس آن به طور رسمی ایران در لیست تروریستی قرار گرفت.در بیانیه آورده است به طور رسمی برنامه دولت خود را برای اعلان نیروهای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران از جمله نیروی قدس به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی است.(2019 ,211816) در اولین مرحله از بررسی این قضیه باید به این موضوع بپردازیم که تروریسم در نظام بین الملل چه گونه تعریف شده است.نکته قابل تامل این است که در حقوق بین الملل  ۲ فصلنامه پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی؛ سال دوم شماره ۷ پاییز ۱۳۹۸ تعریف مشخصی از تروریسم نداریم ۱۳ کنوانسیون در رابطه با تروریسم تعریف شده است اما در هیچ کدام شاید تعریفی درست از آن ارائه نشده است. تنها در کنوانسیون بین المللی سرکوب تامین مالی تروریسم مصوبسال ۲۰۰۰ تعریفی ارائه شده است که تعریف آن می باشد و فقط مربوط به خود کنوانسیون میباشد خوب بر این اساس باید بدانیم که آمریکا بر چه مبنایی ایران را تروریسم خطاب کرده در صورتی که هنوز در جامعه بین الملل تعریفی اگر به پیشینه این قضیه بنگریم از زمان ریاست جمهوری جورج بوش موضوع تحریم سپاه پاسداران ایران در آمریکا مطرح شد و در سال ۲۰۰۷ نیروی قدس یکی از شاخه‌های عملیاتی برون مرزی سپاه توسط رئیس جمهور آمریکا در لیست گروه تروریستی قرار گرفت.اگر جزئی تر به این قضیه نگاه کنیم برخی از فرماندهان سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران نیز در لیست افراد تروریست.قرار گرفتند.وزارت امور خزانه داری آمریکا نیز در اکتبر ۲۰۰۷ سپاه ایران را جزوه سازمان های تروریستی قلمداد کرد اما از از قرار دادن و به گفته جیمز روسو آخرین مرتبه‌ای که تشکیلات نظامی یک دولت مستقل جنایتکار خوانده شد در در مورد جرایم جنگی و علیه بشریت آلمان نازی ها بود.و به گفته اوخطاب نمودن سپاه پاسداران ایران یک اقدام بزرگک مقامات آمریکایی است که قطعا این سازمان دولت آمریکا در اقدامی بی سابقه» غیر متعارف» یک جانبه و غیر حقوقی» سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران را که جزئی از حاکمیت و نظام ایران می باشد .به عنوان یک سازمان تروریست۳]0 به لیست گروه ها و سازمان های تروریستی از جمله داعش, القاعده, النصره و ... اضافه نمود.(2019 ,31106 ) این اقدام ذیل قانون مهاجرت و ملیت آمریکا(بخش ۱)۲۱۹ و قانون ۱۲ وزارت خارجه آمریکا(ماده ۱)۱۸۹(دستور اجرایی  تحلیل و ارزیابی داعیه تروریستی بودن سپاه پاسداران توسط آمریکا از منظر حقوق بین الملل / ۱۶۳ ۴ اجرایی شده است. این اقدام در ۲۶ فروردین(۱۵ آوریل ۲۰۱۹) رسمیت یافت و بر اساس قوانین آمریکا ۳۰ روز به سپاه پاسداران فرصت داده شده است که در یکی از دادگاه های عالی آمریکا در واشنگتن» نسبت به اقدام مذ کور تقاضای استیناف نماید. این اقدام دولت آمریکا اقدامی کاملا سیاسی» غیرحقوقی و صرفا داخلی می باشد که با اعتراضات داخلی و بین المللی روبرو شده است و مطمئنا عواقب و پیامدهای منطقه ای و بین المللی برای آمریکا و ائتلاف همسوی غربی - عربی او خواهد داشت. بررسی حقوقی اقدام دولت آمریکا از منظر قوانین داخلی آمریکا مجلس نمایندگان آمریکا در سال ۲۰۱۷ » تروریستی اعلام کردن سپاه پاسداران را در دستور کار خود قرار داد که در آن زمان چون ماهیت اقدامات و فعالیت های سپاه پاسداران منطبق بر مفاهیم و مصادیق سازمان های تروریستی.خارجی نبود» آن را از دستور کار خارج نمود(2017 ,۷۷/8۵1001 200 108000211]) در قانون مهاجرت و ملیت آمریکا (نوامبر سال ۱۹۶۵ )و خصوصا بخش ۲۲۱۹ آن» به دولتمردان آمریکایی این مجوز را داده است که گروه خارجی و سازمانی را که تشخیص می دهند قدرت انجام اقدامات تروریستی(اقدامات مخالف منافع دولت آمریکاو اتباع آن) را دارند» در گروه سازمان های گروهها و سازمان هایی که در لیست ۳10 قرار می گيرند» ذیل دستور اجرایی ۱۳۲۲۴ وزارت خزانه داری» مشمول تحریم های شدید بین المللی قرار می گیرند و بر مبنای قانون "مقابله با دشمنان آمریکا با تحریم"» با آنها برخورد می شود. از سویی دیگر بر اساس قانون مهاجرت و ملیت وزارت خارجه» چنین گروه ها و سازمان های خارجی تروریستی»  ۶ فصلنامه پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی؛ سال دوم شماره ۷ پاییز ۱۳۹۸ یکی دیگر از قوانینی که در آنجا مبنای شناسایی سازمان های تروریستی و نحوه مقابله با آنها می باشد» قانون ضد تروریسم ۱۹۹۶ مصوب کنگره است. بر اساس این قانون» گروه هایی که قابلیت تهدید منافع دولت آمریکا را در اقصی نقاط جهان داشته باشند می توانند در لیست گروه های تروریستی قرار گيرند. البته در این قانون» نیروهای نظامی دولت های مستقل را نمی توان در لیست سازمان های تروریستی قرار داد. زیرا اين نیروها از ارکان دولت می باشند و ردیف بودجه آن ها توسط دولت تأمین می گردد. لذا تصمیم دولت فعلی آمریکا در تروریست اعلام کردن سپاه پاسداران» منطبق بر این قانون نمی باشد. با این تفاسیر مستندات قانونی آمریکا بخش ۲۱۹ قانون مهاجرت به ملیت و ماده ۱۱۸۲ قانون ایالات متحده آمریکا می باشد که به وزارت امور خارجه اجازه می‌دهد که اگر یک نهاد خارجی مشغول به فعالیت تروریستی باشد و برای جان شهروندان آمریکایی خطر تلقی شود می تواند در زمره گروه‌های تروریستی"قرار گیرد .قصد بر این است که شواهد و دلایل محکمی وجود داشته باشد و کنگره در.جریان قرار بگیرد. طبق بند ۲ این ماده به وزیر خزانه داری اختیارات می شود که تمام نهادهای مالی تحت فرمان ضبط و دارایی آنها بر اساس نص صریح منشور ملل متحد(ماده ۹) وظیفه تعبین موارد تهدید علیه صلح نقض صلح و امنیت بین المللی و.تجاوز با شورای امنیت می باشد. اقدامات تروریستی منطبق با موارد مذکور می باشد. لذا تعیین و شناسایی گروه ها و سازمان های تروریستی با شورای امنیت می باشد و اقدامات یکجانبه دولت های عضو بر اساس بند ۷ ماده ۲ منشور مردود می باشد و نقض قواعد و اصول بین المللی است و اقدامی کاملا داخلی است.  تحلیل و ارزیابی داعیه تروریستی بودن سپاه پاسداران توسط آمریکا از منظر حقوق بین الملل / ۱۶۵ از سویی دیگر بر اساس بند ۱ ماده ۱ منشور ملل متحد و قطعنامه های مجمع عمومی و شورای امنیت!» مقابله با تروریسم» اقدامات تروریستی و گروه های تروریستی و حتی کشورهای حامی تروریسم» یک اقدام جمعی با راهبری و نظارت مراجع بین المللی چون سازمان ملل متحد شورای امنیت و ... می باشد. اگر چه بر دفاع فردی دولت های متضرر از تروریسم نیز تا کید شده است(قطعنامه ۱۳۶۸)» اما این مهم در چارچوب ماده ۵۱ منشور ملل متحد و پس از احراز تروریستی بودن اقدام و گروه هدف, امکان پذیر خواهد بود و تجویز شده است. لذا اقدامات یکجانبه وجاهت و ماهیت بین المللی و الزام آور نخواهند از سویی دیگر علی رغم اجماع بین المللی در تهدید بودن تروریسم علیه صلح و امنیت بین المللی و پیامدهای مخرب بین المللی آن» بر مبنای نگاه ابزاری آمریکا و غرب به تروریست و بکارگیری راهبرد تروریست. خوب- تروریست بد» در مصادیق گروه ها و سازمان های تروریستی و شناسایی آن ها.در نظام بین الملل» اتفاق نظر وجود ندارد. آنچه در معاهدات و قطعنامه های بین المللی گفته شده است و مورد اجماع می باشد» مباحثی اط :2 ۸ » ی ی ید ود یی پیلو در واقع دو نگرش کلی در تعریف تروریسم و تعیین مصادیق آن در نظام بین الملل وجود دارد که تمایزی مبنایی» محتوایی و اعتقادی دارند. در نگاه اول که غالب نیز می باشد» هر گونه تحرکات خشونت طلبانه و مسلحانه علیه نظام های سیاسی را مشمول اقدامات تروریستی می داند.اما نگاه دوم مبارزات آزاد یخواهانه را علیه نظام‌های دیکتاتوری» جز اقدامات تروریستی نمی داند. لذا این تمایز مبنایی و اعتقادی» مانع جدی در تعریف واحد از تروریسم و تعیین گروه ها و سازمان های تروریستی در نظام بین الملل می باشد. اقطعنامه های ۱۳۶۸ (۱۲ سپتامبر ۲۰۰۱) و ۲۸(۱۳۷۳ سپتامبر ۲۰۰۱)» ۱۳(۱۳۷۷ نوامبر ۲۰۰۱)» ۲۰(۱۴۵۶ ژانویه ۲۰۰۳)» ۱۵۳۵ (۲۶ مارس ۲۰۰۴) و ۱۲(۲۱۹۹ فوریه ۲۰۱۵)  فصلنامه پژوهش‌های راهبردی انقلاب اسلامی؛ سال دوم شماره ۷ پاییز ۱۳۹۸ در بیانیه وزارت خارجه آمریکا در تروریستی خواندن سپاه پاسداران» سپاه پاسداران را جدا از دولت ایران مد نظر قرار داده است و منکر تروریستی خواندن دولت و بخشی از دولت خارجی شده است. چون در این صورت بر مبنای اصل مصونیت دولت ها که ناشی از قاعده آمره بین المللی حاکمیت برابر می باشد» آمریکا مسئولیت بین المللی دارد. در صورتی که سپاه پاسداران بر اساس اصل ۱۵۰ قانون اساسی جزئی از حاکمیت ایران می باشد و اقدامات و افعال او منتسب به حاکمیت می باشد. از سویی دیگر بر اساس تعریف دولت در ماده ۲ کنوانسیون سازمان ملل متحد در موضوع مصونیت قضایی دولت ها و اموال آن ها سپاه پاسداران جزئی از دولت جمهوری اسلامی ایران می باشد و اقدام یک جانبه آمریکا» نقض کنوانسیون مذ کور و اصل مصونیت دولت ها می باشد. از سویی دیگر بر اساس ماده ۵ همین کنوانسیون» محاکم داخلی آمریکا نمی توانند اقدامات قضایی علیه سپاه پاسداران که رکنی از حکومت جمهوری اسلامی ایران می باشد» لحاظ نمایند و این نهاد و اعضای آن را مورد پیگرد قضایی و قانونی قرار دهند. لذا بر اساس ماده ۴ پیش نویس طرح معاهده مسئولیت بین المللی کشورها.در برابر اعمال متخلفانه بین المللی ۲۰۰۱ و ماده ۵۳ عهدنامه حقوق معاهدات ۱۹۶۹ وین (نقض قاعده آمره بین‌المللی توسط آمریکا)» مسئولیت بین المللی آمریکا محرز می باشد و دولت ایران می بایست در مراجع قضایی بین از سویی دیگر تروریستی اعلام نمودن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک رکن نظامی حاکمیت ج..ا» می تواند ناقض اصول او قواعد حقوق بشر دوستانه بین المللی و کنوانسیون های چهارگانه ۱۹۴۹ ژنو در موضوع نیروهای نظامی و قواعد حاکم بر روابط سازمانی و نظامی آن ها باشد. در این راستا جمهوری اسلامی ایران می بایست کمیته بین المللی صلیب سرخ را سرخط نماید و عواقب بشر دوستانه مخاصمات احتمالی را یادآور  تحلیل و ارزیابی داعیه تروریستی بودن سپاه پاسداران توسط آمریکا از منظر حقوق بین الملل / ۱۶۷ این اقدام» یکی دیگر از گام های ایالت متحده در اجرایی سازی طرح معامله قرن(صلح اعراب و رژیم صهیونیستی) می باشد. طرحی که گام به گام در حال پیاده سازی و رفع موانع موجود در مسیر آن می باشد. در این راستا کشورهایی چون بحرین» عربستان و حضور سپاه پاسداران در قالب اقدامات مستشاری در عراق» سوریه» لبنان» مانعی در تحقق و اجرایی نمودن طرح مذکور می باشد. لذا از نظر آمریکایی ها» ضرورت دارد که سپاه پاسداران از این مناطق خارج شود. در این راستا رژیم صهیونیستی با فضاسازی امنیتی و نظامی و رسانه ای نمودن اقداماتی نظیر حمله به مقر نیروهای سپاه در سوریه و لبنان» تحر کاتی را آغاز نمود. اما این اقدامات کور و اقدامات متقابل نیروهای پدافندی در اين مناطق» رژیم صهیونیستی را مستأصل نمود. لذا دست به سوی آمریکا و متحدین عربی خود در منطقه دراز کرد. یکی از اهداف اقدام آمریکا در تروریستی خواندن سپاه که مورد اذعان سیاستمداران و سناتورهای آمریکایی نیز می بباشد» مقدمه سازی جهت حمله مستقیم نظامی به پایگاه های سپاه پاسداران در مناطق مذ کور می باشد. سناتور جمهوری خواه(رند پائول) در ۱۰ آوریل ۲۰۱۹ با اذعان به عدم اختیار دولت آمریکا در حمله نظامی به ایران و در نقد اقدام دولت اعلام کرد "من با صراحت به شما بگویم که کنگره به شما قدرت و اختیار راه اندازی جنگ با ایان را نداده است "از سویی دیگر جینون بلا ز کیس(مدیر سابق وزارت خارجه آمریکا در امور امبارزه؛با تروزیسم)"در نقد اقدام دولت آمریکا گفت: "یکی از دلایل رخ دادن چنین مسئله ای» احتمالا این است که منفعت واقعی در انجام این احتمال وجود دارد که دولت آمریکا به دنبال مجوز کنگره جهت بهره برداری از قانون ۸/۳[ ۲۰۰۱۸(مصوب ۱۴ سپتامبر ۲۰۰۱)(مجوز اقدام نظامی علیه تروریست ها) در  ۸ فصلنامه پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی؛ سال دوم؛ شماره ۷ پاییز ۱۳۹۸ از سویی دیگر این اقدام آمریکا ملاحظات سیاسی چون همگرایی جدی با ائتلاف عربی- عبری در مقابله با ایران» حمایت از جناح سیاسی حاکم بر رژیم صهیونیستی» فضاسازی انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا و ... را نیز دارد که مجال تحلیل آن در این مقوله وجود ندارد. در واقع با اذعان و تأکید وزیر امور خارجه آمریکا(پمپئو) در دانشگاه آ/۸607 تگزاس» آمریکایی ها با فشارهای این چنینی به جمهوری اسلامی ایران در قالب های تحریم و تروریستی خواندن سپاه» هدفی جز تغییر ماهیت نظام ندارند. به عبارتی دیگر انحلال جبهه مقاومت و ایجاد حیات خلوت برای رژیم غاصب صهیونیستی» هدف نهایی آن ها می باشد. این اقدام آمریکا بستر اقدامات یک.جانبه توسط دولت ها را فراهم می کند و مسیر تعیین مصادیق بین المللی گروه‌ها و شازمآن های تروریستی بین المللی و منطقه‌ای را مسدود می نماید. از سوبی دیگر ضمانتهای آجزایی قانونی وظرفی کنوانسیون ها معاهدات» توافقنامه ها و قطعنامه های صادره از؛مراجع بین المللی در موضوع مقابله با اقدامات تروریستی(شورای امنیت و مجمع عمومی) را مخدوش می نماید و به عبارتی این اسناد را عدم توجه آمریکا و اثتلاف عربی - غربی او به بازیگری ایران در منطقه غرب آسیا و نقش کلیدی این کشور در تقویم و مدیریت تحولات سیاسی و امنیتی موجود روند صلح و ثبات پایدار منطقه ای و حتی بین المللی را با متغیرهای مبهم سیاسی و امنیتی روبرو نموده است. به عبارتی دیگر محاسبات غلط و خطاهای راهبردی آمریکا و اثتلاف عربی- غربی او  تحلیل و ارزیابی داعیه تروریستی بودن سپاه پاسداران توسط آمریکا از منظر حقوق بین الملل / ۱۶۹ در منطقه» این منطقه را آبستن حوادث و تحولات امنیتی مختلف نموده است. داعش مولود محاسبه غلط سیاستمداران آمریکایی و گاوهای شیرده منطقه ای او بود. این اقدام آمریکا می تواند زمینه ساز تنش های امنیتی جدید در منطقه غرب آسیا باشد. در اقدام متقابل» جمهوری اسلامی ایران» فرماندهی مرکزی آمریکا در غرب آسیا(سنتکام) را به عنوان سازمان تروریستی قلمداد کرد. موضوعی که همواره دغدغه سیا و پنتاگون بود و عامل اصلی مخالفت آن ها با اقدام ترامپ بود. لذا رویارویی سپاه پاسداران با سنتکام» می تواند زمینه ساز تنش های امنیتی آینده باشد. فرماندهی مرکزی آمریکا در ۱۸ کشور پیرامونی ایران» پایگاه دارد. لذا کاملا در تیررس اقدامات تقابلی جمهوری اسلامی ایران قرار دارند. از سویی دیگر گروه های تروریستی داعش» القاغده و .:. می توانند از این فضای موجود.» استفاده نمایند و در ادامه شاهد افزایش تحرکات تروریستی آن ها در اقصی این اقدام آمریکا می تواند زمینه ساز تنش های امنیتی جدید در منطقه غرب آسیا باشد. در اقدام متقابل» جمهوری اسلامی ایران» فرماندهی مرکزی آمریکا در غرب آسیا(سنتکام) را به عنوان سازمان تروریستی قلعذاد کزد. موضّوعی "که همرّاره دغدغه سیا و پنتاگون بود و عامل اصلی مخالفت آن ها با اقدام ترامپ بود. لذا رویارویی سپاه پاسداران با سنتکام» می تواند زمینه ساز تنش های امنیتی آینده باشد: فرماندهی مرکزی آمریکا در ۱۸ کشور پیرآمونی ايران, پایگاه.ذارده نذا کاملا درا تبررس, اقدامات: تقابلی جمهوری اسلامی آیزان قرار دارند. از سوبی دیگر گروه های تروریستی داعش, القاعده و ... می توانند از این فضای موجود» استفاده نمایند و در ادامه شاهد افزایش تحرکات تروریستی آن ها در اقصی  ۰ فصلنامه پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی؛ سال دوم شماره ۰۷ پاییز ۱۳۹۸ رضا نصری استاد حقوق بین الملل موسسه عالی مطالعات بین المللی ژنو در مصاحبه با ایسنا بیان نمود معتقد است که »تروریست قلمداد کردن سپاه توسط ترامپ یک تله حقوقی سیاسی برای ایران است و به چند منظور پیش پای ایران و دولت بعدی آمریکا پخش شده ۱- متهم کردن سپاه به دست داشتن در قتل نظامیان آمریکایی در خاورمیانه. ۲- مذاکره با ایران قبل از انتخابات ریاست جمهوری آمریکا . دولت ایران به زعم ترامپ باید با توسل به اهرم های حقوقی سیاسی و اقدامات تند و غیرضروری مقابل کند. به نظر ترامپ این نامگذاری به هیچ وجه مجوز درگیری آمریکا با سوال اینجاست ایران مقابل اقدام خصومت آمیز آمریکا چه واکنشی می‌تواند از خود اولین واکنش ایران اقدام متقابل علیه نیروهای مسلح آمریکا می باشد که می توانند آن را در فهرست سازمان ترویریستی‌رخرد. قران ذهد. قاغدتا اگوضهرباز آمریکایی ذر شاک ایران دستگیر شود می‌توانند با آنها به صورت اعضای یک سازمان تروریستی برخورد کنند. دومین واکنش می‌توانند بسیج و سازمان‌های بین‌المللی و سایر دولت ها برای ترغیب کنگره به ممانعت از این نامگذاری باشد لازم است دستگاه دیپلماسی ایران با رایزنی با سازمان هایی مانند کمیته بین المللی صلیب سرخ و سازمان ملل آنها را به مذاکره با کنگره تشویق کند. در این راستا دولت ایران می‌تواند با طرح این استدلال که این نامگذاری به چارچوب حقوقی و ضمانت هایی که سربازانش باید مطابق کنوانسیون های ژنو از آن برخوردار باشند» لطمه می‌زند تهدید به خروج از این کنوانسیونها کند و از این طریق کمیته  تحلیل و ارزیابی داعیه تروریستی بودن سپاه پاسداران توسط آمریکا از منظر حقوق بین الملل / ۱۵۱ صلیب سرخ و سازمان ملل اتحادیه اروپا و کشورهای منطقه را به میانجی گری و فشار به کنگره برای تجدید نظر در این تصمیم وادار سازد.سومین واکنش ایران +می‌تواند تلاش و رایزنی برای ترغیب عراق به خروج نظامیان آمریکا از خاک این کشور و تسریع روند می باشد که هم اکنون در پارلمان عراق در همین راستا آغاز شده است به عبارت دیگر دولت ایران می‌تواند نشان دهد »برای مقابله با اقدامات خصومت آمیز و آمریکا این قابلیت را دارد تا به کار گیری اهرم های حقوقی سیاسی خود را بدون توسل به اقدامات تند و غیر ضروری برای دولت آمریکا هزینه های سنگین راهبردی امنیتی و سیاسی ایجاد کند و چهارم اینکه لازم است دولت ایران ستاد مدیریت فضای داخلی و خنثی سازی اقدامات کارگزاران جنگ روانی که می‌خواهند در ایران فضای جنگ حاکم کنند با جدیت و درایت تمام به هر حال این اقدام ترامپ هیچ نتیجه عملی و سودی برای آنها نخواهد داشت بلکه مشکلات فراوانی نیز برای ایالات متحده آمریکا نیز به وجود خواهد آورد. اقدام آمریکا در تروریستی خواندن سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی» کاملا یکجانبه» داخلی» غیر حقوقی و غیر متعارف در نظام بین الملل می باشد. ضمانت اجرایی بین المللی نخژاهد. داشت. ایران"می تواند. در چارچوب اقدامات متقابل بر مبنای حقوق بین الملل» جدا: از "تروریستی خواندن سنتکام و حامی تروریسم نامیدن دولت آمریکا زیرساخت های قانونی داخلی و منطقه ای جهت تعقیب حقوقی و کیفری نظامیان آمریکایی» ایجاد نماید و در سطوح بین المللی طرح دعوا نماید و خواهان احراز مسئولیت بین المللی آمریکا در نقض قواعد و اصول حقوق بین الملل گردد. دستگاه دیپلماسی ایران می بایست ائتلافی منطقه ای و بین المللی علیه اقدام غیر حقوقی ایران تشکیل دهد. اقدامی که ظرفیت های حقوقی و ساختاری آن در منطقه و جهان وجود  ۲ فصلنامه پژوهش های راهبردی انقلاب اسلامی؛ سال دوم شماره ۷ پاییز ۱۳۹۸ دارد. از سوبی دیگر دست ایران در اعمال فشارهای امنبتی بر نیروهای آمریکایی مستقر در منطقه غرب آسیا باز است و در زمان خاص» آمریکایی ها را از این اقدام پشیمان خواهد کرد. مطمئنا هزینه های این تقابل نابخردانه برای آمریکا و دول حامی» گران خواهد بود.  تحلیل و ارزیابی داعیه تروریستی بودن سپاه پاسداران توسط آمریکا از منظر حقوق بین الملل / ۱۵۳ 653 0 6/0 6-1 م1 /صع زک مهم یط و // + عصاکط ر5

همواره در همه ی ادوار تاریخی اختلافاتی بین دول و قدرتمند وجود داشته است. اما در این میان سالیان طولانی ایالات متحده آمریکا بازیگر اصلی این صحنه بوده است و با توجه به موقعیت استراتژیک ایران در منطقه خاورمیانه این کشور در طول سالیان گذشته مورد تحریم وتهدید قرار گرفته است. اما در این میان اقدام ۸ آوریل ۲۰۱۹ آمریکا که سپاه پاسداران جمهوری اسلامی ایران را تروریست خطاب کرد ،مخالفان و موافقان زیادی را به سخن وا داشت. زیرا فی الواقع تعریف مشخصی از واژه تروریسم بیان نشده است و اینکه بخشی از حکومت یک دولت تروریسم خطاب شود نیز از منظر حقوق بین الملل خلأهای قانونی صریحی وجود دارد. با توجه به تفاسیر فوق در این مقاله برآنیم تا این اقدام آمریکا را از منظر حقوق بین الملل مورد تحلیل و ارزیابی قرار دهیم.

511308

این متغیرها شامل متغیرهای وابسته و مستقل هستند که میانگین, میانه انحراف معیار پیشینه» کمینه چولگی و کشیدگی این متغیرها طی دوره پژوهش در جدول زیر بیان‌شده است. میانگین» به‌عنوان یکی از پارامترهای مرکزی» نشان‌دهنده مرکز ثقل جامعه بوده و به عبارتی مبین این امر است که اگر به‌جای تمامی مشاهدات جامعه میانگین آن قرار داده شود هیچ تغییری در کل جامعه ایجاد نمی‌کند. مقادیر پیشینه و کمینه نیز به ترتیب بیشترین عدد و کمترین عدد متغیر در جامعه آماری را نشان می‌دهد که به‌طور عمده برای متغیرهای پیوسته (غیر صفر و یک) بیان می‌شود. انحراف معیار نیز عددی است که نشان‌دهنده نحوه پراکندگی داده‌ها اطراف مقدار میانگین همان داده‌ها هست. متغیرهای پژوهش نمادمتغیر. | حجم ...۱ میانگین | میانه انحراف | بیشینه کمینه آهرم یر سای آرزش دفتری ۷ ۵۹۵ ۶۰ ۸ ۱۳۴ ۹ اهرم بر مبنای ارزش بازار ۱۱۹۷ ۵3ید ۰۱۹۹ ۹۹ ۱ ۱۱ ۰/۹۹ ۹ تنها عضو موظف بودن مدیرعامل 05 ۹۵ ۱۱۴ ۳ ۸ ۳۰ ۰ درصد مالکیت مدیرعامل ۶۳ ۱۵۹۵ ۶۱۷۹ 7۲ ۴/۴۴۹ | ۱۶/۰۶ ۱/۳ اندازه (لگاریتم مجموع فروش) 52۴ ۵ ۵۹۳ ۵۸۸۱ ۶۰ ۷۳۶ ۴۹۳ سودآوری (نسبت سود عملیاتی به مجموع دارایی‌ها) | ۳۸۵0۴ ۵ ۱ ۰/۱۵ ۳ ۱ ۳۹ ۳ دارایی مشهود (نسبت دارایی ثابت به مجموع دارایی) | 71۸۸6 ۰۲۷۵ ۳۳ ۸ ۶۷ ۴ فرصت رشد ۲ ۰ ۱۵۹۵ ۰۱۱۸۱ ۵ ۳۸ ۸۱ ۸ آمار استنباطی شامل روش هایی است که با استفاده از آن ها اطلاعات موجود در نمونه را به کل جامعه تعمیم می دهیم. مهم ترین هدف آمار انجام استنباط هایی در مورد مشخصات جامعه, با توجه به اطلاعات موجود در نمونه است. معدودی از مسائل آماری در مرحله آمار توصیفی پایان می پذیرنده ولی بیشتر مسائل آماری شامل استتباط درباره مشخصه یک جامعه با بهره گیری از اطلاعات قابل دسترسی در یک نمونه است. همانطور که پیش از این نیز بیان شد» پژوهش حاضر از نوع پژوهش ها توصیفی- همبستگی است و روش به کار گرفته شده در این پژوهش رگرسیون غیرخطی چند متغیره می باشد. برای معناداری ندل,رگرضیوتی از آماره ۳ وبرای سماداری متغیرها از آماره : استقادهمی شود در ضورقی که آماره 5 و آماره 6 کمتر از 1*۵ تایج حاصل, از امین پأیایی. متغیرهای پژوهش ذر جذول ۲ آراند: شنده: است:: همانطوز کد:ملاحظه: می شنوفه برای کليه متغیرهای پژوهش» سطح معناداری در آزمون ريشه واحد لوین لین و چو (۲۰۰۳) کوچکتر از ۰/۰۵ است که نشان دهنده این است که متغیرها پایا هستند. در نتیجه شرکت های مورد بررسی تغییرات ساختاری نداشته و استفاده از این متغیرها در مدل همان‌طور که در جدول (۲) مشاهده می‌شود سطح معنی‌داری در هرکدام از متغیرها کمتر از ۵/ است. پس با اطمینان بیش از می‌توان گفت که این متغیرها دارای توزیع نرمال نیستند. برای اینکه متغیر وابسته را نرمال کنیم از تبدیلات جانسون با  فرمول زیر استفاده می‌کنيم که در آن للم عدد ثابت بوده و با جایگذاری آن در فرمول» نوع تبدیل مناسب جهت نرمال‌سازی بر )1( 00 < ۵,17 > ۶ > 6و0 > از > 0 زر( وق ز )2+77 در این تحقیق از لانداهای مختلف ازجمله ۰/۱ در نرم‌افزار 1/1101120 برای این متغیر استفاده‌شده است. نام متغیر تعداد جارک برا ‏ معناداری ‏ آزمون کولموگرف- اسمیرنوف ۰ نتیجه اهرم بر مبنای ارزش دفتری ۱ ۱۵۹۵ ۵/۹۹۱ ۹ ۳۷ ماه غیر نرمال اهرم بر مبنای ارزش بازار ‏ ۱۵۹۵ ۶و ال ۴۶۲ تس غیر نرمال قرضت رشن ۱۹۵۹۵ ۵ ۲ وا 10۶۲ تس غیر نرمال با توجه به نظریات و دیدگاه‌های بنیادی ارائه‌شده توسط اقتصاددانان و آماردانان سرشناس در رابطه با داده‌های مورداستفاده برای پژوهش در عرف آماری برای اين‌که در محاسبات میل به رفتاری نرمال دارند می‌توان به‌عنوان مشاهدات نرمال در نظر گرفته شوند و مورد آزمون قرار گیرند. همچنین زمانی که سایر فروض کلاسیک مدل رگرسیون برقرار بوده و حجم نمونه آماری نیز بزرگ باشد (در دیدگاه علمی بیشتر از :۳۰ مشاهده)» انحراف از فرض نرمال بودن معمولا بی‌اهمیت و پیامدهای آن ناچیز است. بنابراین توزیع جملات اختلال به توزیع نرمال نزدیک می‌شوه و در این حالت حتی اگر جملات اخلال دارای توزیع نرمال نباشند» ضرایب مدل دارای حداقل واریانس بوده و کارا هستند (افلاطونی, ۱۳۹۳). در شرایط مذکور با توجه به قضیه حد مرکزی می‌توان دریافت که حتی اگر باقیمانده‌ها نرمال نباشتد, آماره‌های آزمون به‌طور مجانبی از توزیع‌های مناسب پیروی می‌کنند» بدون تورش هستند و از کارایی برخوردارند. درنتیجه با توجه به این که تعداد کل مشاهدات آماری در این پژوهش در حدود ۱۵۹۵ مشاهده هست» کلیه متغیرها این پژوهش نرمال در نظر گرفته‌شده و آزمون شده‌اند. با توجه به این که برای برآورد هر مدل از داده‌های ترکیبی استفاده‌شده است. بنابراین باید نوع داده‌های ترکیبی با استفاده از مدل ۱ (بر مبنای ارزش دفتری) ۲ ۳۱۳۹۴ مدال اترگیبی مطابق با جدول (۴) سطح معنی‌داری آماره 1 برای مدل‌های رگرسیونی پژوهش از ۰/۰۵ کوچک‌تر می‌باشند. به‌این‌ترتیب می‌توان نتیجه گرفت که فرض ول (مدل تلفیقی) رد و مدل ترکیبی (پنل) تائید می‌شود. ۵-۲-۴ آزمون تشخیص رگرسیون ترکیبی با اثر تصادفی یا ثابت (آزمون هاسمن) پس از مشخص شدن این که عرض از مبدا برای سال‌های مختلف یکسان نیست. باید روش استفاده در برآورد مدل (اثرات ثابت پا تصادفی) تعیین گردد که بدین منظور از آزمون هاسمن استفاده می‌گردد. چنانچه در سطح اطمینان 4۹۵ آمار "یز مخاسهنده از معالنهرگرسیون کوخک‌تر از مقلار "بر بیدعست موه از گاره یاه‌ فیهی را را توا وق کوقا و هار غیر این صورت ,7 رد می‌شود. به‌عبارت‌دیگر اگر سطح معنی‌داری آزمون هاسمن از ۰/۰۵ بزرگ‌تر باشد مدل با اثرات تصادفی و اگر سطح معناداری این آزمون از ۰/۰۵ کوچک‌تر باشد مدل ترکیبی با اثر ثابت استفاده می‌شود. مدل ۱ (بر مبنای ارزش دفتری) ۳۱۳۹۲ ۴ مدل ترکیبی با اثرات ثابت مدل ۲ (بر مبنای ارزش بازار) ۷۱۸۳ ۰ مدل ترکیبی با اثرات ثابت نگاره (۷) نتایج حاصل از آزمون ناهمسانی واریانس یا نسبت درست نمایی برای بررسی وجود ناهمسانی واریانس در با توجه به نتایج نگاره (۷) فرض صفر آزمون ناهمسانی واریانس‌ها مبنی بر عدم وجود ناهمسانی واریانس‌ها در مدل رد می‌شود درنتیجه برای تخمین نهایی مدل از روش حداقل مربعات تعميم‌یافته (۳:61.5) استفاده خواهد شد. کمتر بودن مقدار عدد تورم واریانس (۷1۳) از عدد ۵» بیانگر عدم وجود هم خطی شدید بین متغیرهای مستقل است. همچنین اگر مقدار چررپ از ۰/۲ کمتر باشد شواهدی از وجود هم خطی شدید بین متغیرهای مستقل است. همان‌طور که از نتایج مشاهده می‌شود این فروض در هم خطی مدل فوق صدق نمی‌کند و به این معناست که هم خطی نگاره ٩- آزمون رمزی برای بررسی خطی با غیرخطی بودن مدل آزمون خطی بودن ۵ ۲ آماره ۴ نسبت درست نمایی ۳۰2 مدل ۱(بر مبنای ارزش دفتری) ۵ ۲ ۳۲۱۸۴۳۸۶۲ ۳۲۱۸۴۳۸۶۲۱ ۴ مدل ۲ (بر مبنای ارزش بازار) ۰ ۱۸/۷۲۰۵ ۱۳/۵ رس با توجه به نتایج نگاره (٩) و طبق نتایج آزمون *1. فرضیه صفر مبنی برخطی بودن مدل رگرسیون در سطح معناداری ۵/ رد می‌شود. و شکل تبعی مطلوب مدل مذکور شکل غیرخطی است. پس از وارد‌کردن داده‌ها و برآورد مدل مشخص شد که مدل خودهمبستگی دارد. برای رفع این مشکل از آزمون ۳61.5 استفاده گردید که نتایج آن با آماره دوربین واتسون نشان داد که این مشکل رفع شده است. نگاره ۱۰- نتایج حاصل از برازش معادله رگرسیون برای مدل اول نام متغیر ضرایب خطای استاندارد | آماره رد-0 سطح معنی‌داری ترکیب هیئت‌مدیره ۰ | ۰/۰۱۳۹۶۴ ۱ ۰۱۰۱۶۳۰۳ ۶ ۳۹۹ معتی داز سینت  نگاره ۱۱- نتایج حاصل از برازش معادله رگرسیون برای مدل دوم نام متغیر ضرایب خطای استاندارد | آماره ام سطح معنی‌داری عرض از مبدا ۹ ۱ ۰۱۰۰۸۵۳ ۱۳۹۳۴ ۰ معنی‌دار است ترکیب یقت مد بره ۱ | ۰/۹۱۷۸ ۹۸ ۰۱۹ معتی داز سینت نگاره (۱۳-۴) نتایج حاصل از برازش معادله رگرسیون درصد مالکیت مدیرعامل بر اساس ارزش دفتری نام متغیر ضرایب خطای استاندارد ‏ آماره عاد-م سطح معنی‌داری درصد مالکیت | ۰/۰۰۱۸۱۹- ۰ ۱ ۰/۰۰۱۲۴۷ ۱( ۳۴۸ معنی‌دار نیست دارایی مشهود ۷ - | ۰1۰۲۵۸۶۷ ۸ تسین معنی‌دار است نگاره ۱۲- نتایج حاصل از برازش معادله رگرسیون تنها عضو موظف بودن مدیرعامل بر اساس ارزش دفتری نام متغیر ضرایب خطای استاندارد | آماره عرااه-م سطح معنی‌داری تنها عضو موظف بودن | ۴/۲۸۰۳۶۶ ۳۲/۱۶۴۹۶۵۱۱ ۱۳۱۱۳۸۵ ۳۴۰ معنی‌دار نیست نگاره ۱۳- نتایج حاصل از برازش معادله رگرسیون درصد مالکیت مدیرعامل بر اساس ارزش بازار نام متغیر ضرایب خطای استاندارد ‏ آماره رادم سطح معنی‌داری درصد مالکیت مدیرعامل | ۶/۱۲۴ ۹۶۱ ۴۵۲ ۵۶۰ مغتی داز نیت  نگاره ۱۴- نتایج حاصل از برازش معادله رگرسیون تنها عضو موظف بودن مدیرعامل بر اساس ارزش بازار نام امتغیز ضرایب خطای استاندارد | آماره عراد-0 سطح معنی‌داری تنها عضو موظف بودن ۱ ۰/۰۰۹۷۴۸- ۱ ۰/۰۴۲۵۹۳ + ۸۹۰ معنی‌دار نیست مطابق با نگاره ۱۰ ازآنجاکه مقدار احتمال یا 3-۷۸1]7۳ در مدل ( ۰/۳۸) بالاتر از سطح خطای ۰/۰۵ به دست آمد. بنابراین در سطح اطمینان 4/۹۵ فرض ,و77 تائید می‌شود و ضریب به‌دست‌آمده (۰/۰۰۱۹-) برای متغیر فوق در مدل رگرسیونی معنی‌دار بوده و نشان‌دهنده رابطه معکوس هست. یعنی رابطه غیرخطی بین ویژگی مدیرعامل و ساختار سرمایه وجود دارد اما معنادار نیست و این مورد با نظریه 11721۳۵1)۵70آن) و همکاران در سال (۲۰۱۴) که نشان دادند یک رابطه غیرخطی بین قدرت مدیرعامل شرکت و اهرم شرکت حتی پس از کنترل ویژگی‌های شرکت وجود دارد همسو هست با این تفاوت که در پژوهش حاضر فقط رابطه غیرخطی وجود دارد اما معناداری وجود ندارد. نتیجه چنین می‌شود که این فرضیه با مطابق با نگاره ۱۱ ازآنجاکه مقدار احتمال یا 3_۷۸7,]7۳ در مدل ( ۰/۷۰) بالاتر از سطح خطای ۰/۰۵ به دست آمد. بنابراین در سطح اطمینان 4۹۵ فرض و77 تائید می‌شود و ضریب به‌دست‌آمده (۲/۵۸-) برای متغیر فوق در مدل رگرسیونی معنی‌دار بوده و نشان‌دهنده رابطه معکوس هست. یعنی رابطه غیرخطی بین ویژگی مدیرعامل و ساختار سرمایه وجود دارد اما معنادار نیست و این مورد با نظریه فآ و همکاران در سال (۲۰۱۷) که نشان دادند یک رابطه غیرخطی بین قدرت مدیرعامل شرکت و ساختار سرمایه شرکت وجود دارد همسو هست با این تفاوت که در پژوهش حاضر فقط رابطه غیرخطی وجود دارد اما معناداری وجود ندارد. نتیجه چنین می‌شود که این فرضیه با توجه به نتایج رد می‌شود.  ۱ آقاجان» ز و اوحدی, ف؛ (۱۳۹۵). "بررسی تأثیر ساختار مالی بر نوسانات قیمت سهام در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران". فصلنامه پژوهش‌های حسابداری» سال ششم. شماره ۲۱. صص ۰۱-۱۶ ۲ اعتمادی؛ج و منتظری,ج؛ (۱۳۹۲)."بررسی عوامل موثر بر ساختار سرمایه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران با تأکید بر رقابت بازار تولید". فصلنامه بررسی‌های حسابداری و حسابرسی. دوره ۲۰. شماره ۳. ص۲۶- ۳ اکبری, م؛ قلی زاده» م ح و فرخنده م؛ (۱۳۹۶). "بررسی نقش تعدیل گری درصد مدیران غیرموظف بر رابطه بین فرصت‌های سرمایه گذاری و عملکرد مالی". فصلنامه پژوهش‌های حسابداری. شماره ۲۵. صص ۸۸-۱۰۳ ۴ بافز زادم: س:(۱۳۸۲)."تبیین الگوی ساختاز سرمايه شرکت‌های پذیرفته‌شده: بوزس ادراق بهاذاز تهران ": اقسلنامه ۵ بلکویی» ا؛ (۱۳۸۱). "تئوری حسابداری". ترجمه علی پاسائیان» چاپ چهارم» انتشارات ترمه, دفتر پژوهش های ۶ پیری» پ؛ دیدار ح و خدایار یگانه. س؛ (۱۳۹۳). "بررسی تأثیر توانایی مدیریت بر کیفیت گزارشگری مالی در طول چرخه‌های عمر شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران". مجله پژوهش‌های حسابداری مالی شماره ۷ جهانخانی» ع و یزدانی ن؛ (۱۳۷۴). بررسی | تأغیر نوع, فینعت/اند‌آزه» ریک تجاری و ذرجه اهرم عملیاتی شرکت‌ها بر میزان به‌کارگیری اهرم مالی در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورساوراق بهادار تهران" فصلنامه مطالعات مدیریت, ۸ حافظ نیام؛(۱۳۹۳)."مقدمه‌ای بر روش پژوهش,دروغلوم اثتتانی" چا بیستم » تهران:سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)» مرکز پژوهش و توسعه علوم انسانی »*ض ۵۳-۵۴ ۹ حسنی, م؛ (۱۳۹۶). "شناخت تأثیر استقلال هیقّت‌مدیرم.بر کیت سود در شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار هرن مجله تخصصی فصلنامه تخصصی پژوهش‌های حسابداری. شماره ۲۶. صص ۰۱-۱۹ ۰ قالییاف اصضل: چ (۱۳۸۹). ل ریت /مالی: مفاهیغ رقکاربردها » بچاپر دومتهران: انتشازات پوزان پژوهش: ص۱1 ۱ مقدم؛ع و مومنی یانسری, الف. (۱۳۹۱). "بررسی تأثیر برخی ویژگی‌های نظام راهبری شرکت بر تصمیم‌های ساختار سرمایه شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران." بررسی‌های حسابداری و حسابرسی,(۱۹)۲(ص ۱۳۶- ۲۳ ملا ایمنی, و و عبدی, ح؛ (۱۳۹۶). "خبر خوب خبر بد. تغییرات اعضای هیئت‌مدیره و مدیرعامل". مجله تخصصی 130266 ۲نعطا 0ص 0۳05 20۳20 .(2005) 0 ,3۳۵۳۳۵۵۲۵ فص 1 مقلزعسل۸ .ظ بج ,۸069 ۱۳۰ 1403-4۰ ,(18)4 ,کعنلن50 منم که بعز عمط مععصقص مهم عاه و0۳ ان اند قاصقاص م2 1۵۳ و همان 5 «علطام.(1983) ۷۲۰ ,00006۲ ۱۶۰ ساکع 00۷ ۸ ناه لمع مصمص ها کتصم0" .(2012) .5 مه 3/07 ۵صه طظ وع1 2۰ 9ق1ز 1266 ۱۹۵۰ ناک 16 ۳2هحا0) زنط 01 دمآ عطا وصنا‌عناد۸ 1" .(2018) کل ووضزعظ فص 5 36۰ +وطاعها۵ ۳1 ۱۹۰ ۷7۵ 8656۳ ععمقصن۳ هه عصناهم۸ 52/۳۰ 0عامدوصتا وه فعامی که ع هساک لمزمه) 05  7 63۵10۲ لهنمع 2/2 نصستا عطا کم معط *.(0976) ۷۷۰1۰ ,3/6 ۹ص 0 .26 مدع صع7 ۱۷۰ ,۳۰۹-۰ ( 3)4 ,۳00۳68 لقنعصقصز۳ ۶و مسا ۰ عسصنساد منطک ۳۳6 فصه کاعی 1 عع 03060 16 :006۳ وصمامممنعنمعل :0۳0 فصه نس 1۳0" .(2015) 8۰ ,سکع۱۸ 247-۰ 00 ,33 ,۳0۵06 0صه دکعصزعاظ لمد نصا هن عمط مفصنطح 0 ۵۳۵۵ نوتاه جمعسصتلمه 21 .(2017) فک ۸۳۵ عنصنطقط 3/060 مه 27 عنم .1 ,فا ۱۹۰ 0 .(47)2017 لقنصقطز۲ فوصه کنصمص0 که معط نمدمنامعاصا عسه‌ساک لعازمی 200 006۲ 45-4 0۳ :(2) 15 ,کع 2606 ع ص۳00 01 لمصس وت ,عسهنساک آمازمد" ,(2001) .5 3/65 ۲۰۰ ۳1۵021 ۵۶ 8۵10 ,اهطنلنو3۳ عصع6 مصنلممونک فص عسصهساک لقانصم)" ,(1988) 1.37 3106 ۲۱۰ ۶ ۶ علعر0 علنآ ۵طا مه عسه‌ساک آمانصهد6 6660 منطعصمناه1ع۴ ۵ط1 ,(2012) سل .ظ مفصقاتآ ۲۲۰ 40 ۳۵66 ۶ لفصهسه3 حلموعوعط نمدمناهصاصا. هزه 1000 که «ماعک هصسهدکسد/2 عط صز 0 ,۳6ع5 ۳۵۵۳۵ ناهن کتوجه معبسای منط۶ 0۵۳" .(2018) بل مومالنسم6 هه ۷ .17 ,۲۳۷۷۵۵ 1-4 م20 .(2018) 37 بلق70 ععصقصنزط ملک ۰ منک م۳ ععصع 0 ماع طاعهی مخ لاد

هدف از این پژوهش بررسی رابطه غیرخطی بین ویژگی های مدیرعامل و ساختار سرمایه است. بنابراین تأثیر مؤلفه های ویژگی های مدیرعامل به عنوان متغیر مستقل که شامل درصد مالکیت مدیرعامل و تنها عضو موظف بودن و دوگانگی مسئولیت مدیرعامل هست بر ساختار سرمایه به عنوان متغیر وابسته آزمون می شود. جامعه آماری پژوهش شامل اطلاعات مالی 145 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی 11 سال از سال های 1386 تا 1396 دارای شرایط تعیین شده هست. برای آزمون فرضیات از مدل رگرسیون چندگانه غیرخطی، با استفاده از نرم افزارEviews10 و Stata14 به روش EGLS استفاده شده است. روش پژوهش به صورت همبستگی است و ازنظر هدف از نوع کاربردی است. آزمون خطی بودن نشان می دهد که رابطه غیرخطی بین متغیرها وجود دارد. همچنین برای بررسی ساختار سرمایه از دو روش ارزش دفتری و ارزش بازار استفاده گردید، مطابق فرضیه اصلی آزمون شد که آیا در بورس اوراق بهادار تهران ویژگی مدیرعامل با ساختار سرمایه دارای رابطه غیرخطی است یا خیر؟ نتایج نشان داد که در هر دو روش ارزش دفتری و ارزش بازار بین ویژگی های مدیرعامل و ساختار سرمایه رابطه غیرخطی وجود دارد اما معنادار نیست بنابراین فرضیه فوق رد می گردد.

523293

واژگان کلیدی: مخرج مشترکک» برابری سیاسی» حق مشار کت ولایت عامه» امور نوعی. محمدحسین نایینی و کشف مخرج مشترک میان افراد اهالی مملکت| سلطانی | ۸۱ با وجود پژوهش‌های بسیاری که درباره انديشه و آثار محمدحسین نایینی انجام شده اما درباره اهمیت استدلال‌های نایینی و معانی که در مفاهیم او مندرج است هنوز نکات مهمی از دیدگاه تاریخ انديشه حقوقی ناگفته مانده که باید امکانات بیشتری برای کشف و توضیح آن‌ها بکار بست. بخش مهمی از تحولی که در مشروطیت در قلمرو اندیشه حقوقی رخ داده هم‌چنان بی توضیح مانده است. ضروری است تا چنین میراث مهمی که از دیدگاه اندیشه حقوقی به دور مانده مطالعه شود. باید کوشید تا منطق برخی مفاهیم نایینی را توضیح داد. در این سطور همه کوشش ما توضیح جمله‌ای از صاحب تنبیه است که بر صدر این مقاله نشانده‌ایم. از نظر نایینی بسیاری از اوصافی که نوری مبنای حکم بر نابرابری قرار داده بود خارج از منطق دورانی بود که نایینی بر پایه سرشت آن از اهالی مملکت مخرج مشترک می گرفت. دورانی: که برامبنای آن «جهات شخصیه و اضافات این مقاله از وجهی اندیشه مشروطه خواهی نایینی را بررسی می‌کند که تاکنون بدان توجه نشده و از این حیث موضوع مقاله بدیع است. پرسش مقاله این است که مقصود نایینی از جمله کلیدی و مشکلی که در بالا ذکر شد چیست؟ و چه آثار و نتایجی بر چنین عبارتی در انديشه مشروطه‌خواهی مترتّب است؟ در این پژوهش تلاش می‌شود از یک سو با مراجعه به مهمترین کتاب نایینی» اجزا و لوازم فکر او را بازسازی کرده و از سوی دیگر با بررسی آثار استادش» آخوند خراسانی» مقصود او از این عبارت پیچیده روشن هنگامی که مشروطیت حوزه‌ای از مشترکات و مشاعات را برای همه افراد اهالی مملکت شناخت» «جهات شخصیه و اضافات خاصه» باید از شمول قاعده عام یعنی قانون خارج می‌شد و قانون بعنوان قاعده عام بر چنین مبنایی ممکن شد. مادامی که امور نوعی در صلاحیت نوع قرار نمی گرفت قانونگذاری در معنای دقیق کلمه ممکن نمی‌شد. بعبارت دیگر مادامی که امر نوعی و عمومی در حوزه صلاحیت و ولایت عامه قرار نگیرد» عموم و نوع ملت نمی‌توانند درباره آن موضوع قاعده و قانون بگذرانند. پنابراین ابتدا می‌بایست افراد اهالی مملکت برابر بشوند و سپس امور نوعی در صلاحیت ایشان قرار گیرد و تنها پس از این است که افراد برابر می‌توانند درباره امور نوعی» قاعده نوعی ۲ | فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی| دوره ۲۴| شماره ۷۶ | پاییز ۱۴۰۱ تدوین کنند. بدین ترتیب از نظر نایینی تنها «آنچه بین‌العموم مشترک و به فرقه خاصی اختصاص ندارد» مبنای قاعده عام» قانون خواهد بود که بطور عموم مجری می‌شود. کوشش می‌شود شرایط امکان پدیدار شدن این مفهوم در مشروطیت توضیح داده شود. پدران مشروطیت از سال‌ها پیش به ضرورت برابری عموم و مداخله نوع در امور نوعی پی‌برده بودند. میرزا یوسف خان مستشارالدوله از هر فرصتی برای یادآوری این فکر استفاده می کرد. او حتی در متن نخستین قانون اساسی رسمی دولت ایران در پرده به این موضوع اشاره کرده بود: «وزرا و حکام و جمیع آن‌هایی که در سر کارها هستند عموم اهالی ایران» را که هیئت دولت ما از آن‌ها تشکیل یافته» خود را باید وجود واحد بدانند و در جلب منافع مشروعه و دفع اضرار دولت در همه حال با کمال خلوص و صدق نیت و صفا و صداقت اتفاق نمایند». در این عبارت شاه به وزرا و حکام دستور می‌دهد: اول: «عموم اهالی ایران ... خود را باید وجود واحد بدانند» دوم: «هیئت دولت ما از آن‌ها [از اهالی ایران] تشکیل یافته» است. چنین به نظر می‌رسد که عبارت اخیر به معنایی از برابری و سپس حاکمیت ملی اشاره دارد. بیان این جمله که «هیئت دولت ما از اهالی ایران تشکیل یافته» است بعنی اینکه اجزا و ار کان این دولت و ابتنای قدرت آن بر اهالی ایران و این دولت ناشی از اهالی ایران است..هر چند می‌دانیم بیان این فکر در این دوره تنها در حد اندیشه‌های نویسنده این مت "ده و.پایه‌ای "در واقعیت مناشبات حکومت نداشت!؛ اما نظریه حقوق عمومی ایران می‌بایست.به این اشارات. بعنوان نخستین جوانه‌های چنین بتدریج که با اخلال در اداره مملکت» رخنه در ارکان سلطنت مستقل می‌افتاد؛ مفاهیم مخالف دیگری بعنوان#رقیب آن در افق بحت‌هااپیّدا می‌شد و این دسلتگاه مفهومی جدید خود را در خلاف جهت و عکس آن تعریف و بدین ترتیب دستگاه مفهومی خود را همچون بدیل سلطنت مستقل تدا رک طی‌کرد./ سلطنت مستقل بعنوان عامل همه خرابی‌های مملکت. الهام‌بخش مفهوم سلطنت مشروطه بود و مفهوم اخیر اجزای دستگاه فکری خود را در جهت خلاف اجزای سلطنت مستقل و با ضد خود تعریف می کرد و بدین ترتیب دستگاه فکری جدیدی بنا می‌نهاد. مفهوم امر عمومی بعنوان یکی از اساسی ترین اجزای سلطنت مشروطه در خلاف جهت سلطنت مستقل پدیدار می‌شد. ۱. فریدون آدمیت» انديشه ترقی و حکومت قانون» چاپ چهارم (تهران: خوارزمی» ۱۳۹۲) ص ۰۱۹۷ محمدحسین نایینی و کشف مخرج مشترک میان افراد اهالی مملکت| سلطانی | ۸۳ در اینجا پس از بیان دید گاه مخالفان و اشکالاتی که بر چنین فکری وارد می کردند؛ ادله طرفین بررسی و ارزیابی می‌شود. فضل ال نوری در بیان یکی از اشکالات «آن ضلالت‌نامه» می‌نویسد: «در زمان غیبت امام علیه‌السلام» مرجع در حوادث, فقها از شیعه هستند و مجاری امور به ید ایشان است».! همچنین وضع قانون را در هر شکلی حتی موافق شرع و در صغرویات اعمال مأمورین دولت» خارج از صلاحیت نوع می‌داند و امور عامه را از مخصوصات شارع می‌شمارد و می‌نویسد: «بر فرض که این اساس از برای جعل قانون جدید که کفر است نبود» ولی لابد بودند که تکلم کنند در امور عامه یعنی در اموری که مربوط به تمام افراد رعایای مملکت باشد» بلکه سوای امور عامه را از وظیفه خود خارج می‌دانستند. با این وصف پس چرا به اعضای آن وکیل می‌گفتند: مگر نمی‌دانید که در امور عامه وکالت صحیح نیست و این باب» باب ولایت شرعیه است. یعنی تکلم در امور عامه و مصالح عمومی ناس مخصوص است به امام علیه‌السلام و نواب عام او و ربطی به دیگران ندارد و.دخالت غیر آن‌ها دز این امور حرام و غصب نمودن صاحب تنبیه همچنین در متن ارساله مدعیات یکی از"مخالفان مشروطیت» یکی از جهله تبریز را آورده که «کتابچه آیات و اخبار دالّه ابر عم جواز مداخله امت در امر امامت» گرد آورده و به نجف فرستاده او نوشته بود: «رعیت را به مداخله در امر امامت و سلطنت ولی عصر ارواحنا فداه چه کار است؟». این اشکال مهمترین اشکال شرعی بر مبنای مشروطیت بود و از این جهت لازم بود تا پاسخی به آن داده شود. به دلیل اهمیت این اشکال» نایینی درباژه آن گفته است: «اين شبهه فی‌الجمله به لسان"علمی است و مانند سایر تلفیقات واهیه چندان بی‌سر و پا نیست»." این مناقشه از این حیث جدال مهمی بود ۱. شیخ فضل ال نوری» رساله حرمت مشروطه» در غلامحسین ز رگری‌نژاده رسایل مشروطیت (۱۸رساله و لایحه ۲ شیخ فضل ال نوری» رساله ت ذکرهالغافل» در غلامحسین ز رگری نژاد» رسایل مشروطیت (۱۸ رساله و لا یحه درباره ۳ محمد حسین نایینی» تنبیه الامه و تنزیه المله» تصحیح سیدجواد ورعی» چاپ سوم (قم: بوستان کتاب» ۱۳۹۳) ص ۴ | فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی | دوره ۲۴| شماره ۷۶ | پاییز ۱۴۰۱ که مشروطیت حکومت نوع بود و ولایت در امور نوعی را در صلاحیت عموم مردم قرار داده بود در حالی که مشروعه خواهان ولایت در این حوزه را در عصر غیبت در صلاحیت نواب عام و مجتهدین عدول و نه شغل عوام می‌دانستند؛ اما مشروطه‌خواهان اداره امور نوعی را در عصر غیبت در صلاحیت جمهور مسلمین می‌شناختند. صرفنظر از مغالطاتی که نوری درباره اندیشه مشروطه‌خواهی کرده است و نایینی به دقت آن مغالطات را باز کرده و با «سنگک دندان شکن» پاسخ داده است؛ اما این اشکال اخیر نوری جدال عمده و اساسی مشروعه‌خواهان بر انديشه مشروطیت بود که فقهای نجف و در رأس آن‌ها آخوند خراسانی و شاگردانش در پاسخ به این اشکال» آرایش جدیدی به مفاهیم سنت داده و نظریه‌ای طرح کرده‌اند. در اینجا نوری تحریر و تقریر درستی از اختلاف میان فکر مشروعه‌خواهان و مشروطه‌خواهان ارائه کرده است و فقیهان مشروطه‌خواه نیز با التغات به اهمیت این مناقشه همه کوشش خود را در دفع این ایراد مهم و تاریخی بکار بسته‌اند. این ایراد چنان اهمیت داشت. که پاسخ به آن جز با اجتهاد در مبانی حکومت جور شیعی ناممکن بود او از این حیث. اهمیت فکر مشروطه‌خواهی تدارک نظریه‌ای شرعی..برای امشروطیت بود.. چنین پاسخی که نظریه عمده مشروطه خواهی در حول آن گرد آمده است مهمترین دستاورد فقهای نجف بوده است که در اینجا تلاش می‌شود اجزای آن توضیح داده شود. نایینی در آغاز بحث و در بیان ضرورت قیام حکومت به نوع مردم می‌نویسد: «معلوم است که حفظ شرف و استقلال و قومیّت هر قومی ... منوط به قیام امارتشان است به نوع خوشان» و ال جهات‌وامتاویه .و شرف استقلال وطن و قومیّتشان به کلی نیست و نابود خواهد بود ... از این جهت است که در شریعت.مطهره» حفظ بیضه اسلام را از اهم جمیع تکالیف ... مقرر فرموده‌اند». نایینی ادامه.می‌دهد: «توقف حفظ شرف و قومیّت هر قومی به امارت نوع خودشان منتهی به دو.اصل است: اول: حفظ نظامات داخلیه مملکت... دوم: تحفّظ از مداخله اجانب ...». او در مقام نتیجه گیری از این بحث می‌نویسد: «و احکامی که در شریعت مطهره برای اقامه این دو وظیفه مقرر است» و همچنین «شدت اهتمام عظمای از سلاطین متقدمین فرس و روم در انتخاب حکمای کاملین در علم و عمل برای وزارت و تصدی و قبول آن‌ها هم ... از این جهت بوده و بلکه ابتدای جعل سلطنت و وضع خراج و ترتیب سایر قوای نوعیه ... همه برای اقامه این وظایف و تمشیت این امور بوده و در محمدحسین نایینی و کشف مخرج مشترک میان افراد اهالی مملکت| سلطانی | ۸۵ شریعت مطهره هم با تکمیل نواقص و بیان شرایط و قیود آن» بر همین وجه» مقررا نایینی ابتدا با بیان اینکه مداخله نوع در امور نوعی در شریعت و نزد عظمای سلاطین فرس و روم مشت رک بوده» بنابراین هر خصوصیتی را نفی می‌کند و با رویکردی تاریخی و بازگشت به آبشخور حکومت «ابتدای جعل سلطنت و وضع خراج و ترتیب سایر قوای نوعیه» را برای اقامه وظایف نوعی و تمشیت امور نوعی می‌داند و معتقد است که شریعت در تداوم همان راه» نواقص این امور را تکمیل کرده «و شرایط و قیودی بر آن افزوده نایینی دو نوع حکومت يا سلطنت را شناسایی می‌کند: استبدادی و مشروطه. پس از توضیح نوع اول می‌نویسد: «اصل این شجره خبیثه فقط بی‌علمی ملت است به وظایف سلطنت و حقوق مشترکه نوعیه و قوام آن به عدم مسئولیت در ارتکابات و محاسبه و او در ادامه سیری که در آغاز کتاب شروع کرده»«وظایف سلطنت» را حفظ امور نوعی و حقوق مشترکه نوعیه می‌داند و به همین دلیل است که سلطنت باید در برابر این امور مسئولیت داشته باشد و اساس محاسبه و مراقبه در میان باشد و نمی‌تواند «قوای نوع از مالیه و غیرها را در نبل مرادات" خود»؟ صرف کند چرا که این امور نوعی و متعلق به همگان هستند و عموم مردم در آن مالکیت مشاعی دازند. در بیان نوع دوم حکومت می‌نویسد: «اساس سلطنت فقط بر اقامه همان وظایف و مصالح نوعیه متوقفه بر وجود سلطنت مبتنی و استیلای سلطان به همان اندازه محدود و تصرفش به عدم تجاوز از آن حده مقید و مشروط باشد»." او احقیقت واقعیه و لب» این نوع حکومت را «ولایت بر اقامه وظایف راجعه به نظم و حفظ مملکت و نه مالکیت و امانتی نوعیه در صرف قوای مملکت که قوای نوع است» می‌داند و قوای مملکت باید «در ۶ | فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی| دوره ۲۴| شماره ۷۶ | پاییز ۱۴۰۱ این مصارف و نه در شهوات خود» بکار افتد. نایینی سپس می‌نویسد: «آحاد ملت با شخص سلطان در مالیه و غیرها از قوای نوعیه شریک و نسبت همه به آن‌ها متساوی و یکسان و متصدیان امور» همگی امین نوعند نه مالک و مخدوم ... و تمام افراد اهل مملکت به اقتضای مشار کت و مساواتشان در وی و حقوق» بر مواخذه و سوال و اعتراض قادر و ایمن و در اظهار اعتراض خود آزاد و... در تحت ارادات شخصیه سلطان و سایر متصدیان) نیستند.! صاحب تنبیه» اساس و شالوده سلطنت را اقامه وظایف و مصالح نوعیه می‌داند که امانت نوعیه است و قوای مملکت باید صرف آن شود. نایینی در پاسخ به آن اشکالات پس از بیان اینکه «نه طهران ناحیه مقدسه است ... و نه مغتصبین مقام» آن بزرگوارانند و نه مبعوثان ملت به غیر از جلوگیری غاصب و تحدید استیلای جوری برای مقصد دیگر مبعوئند»؛ از آنجایی که مبنایی برای برابری اهالی مملکت می‌شناسد و کتاب تنبیه الامه:را در جهت چنینآد ر کی از برابری سامان داده لذا در مقابل این اشکال که «قیام به امور امت از وظایف حسبیه و از باب ولایت است» پس اقامه آن از وظایف نواب عام و مجتهدین عدول است نه شغل عوام و مداخله آنان در اين امر و انتخاب مبعوثان بیجا.و از باب تصدی غیراهل و.از انحا اغتصاب است» پاسخ پیش از احصا پاسخ بهاين"اشکالات. نایینی می‌نویشد:اوظاتف سیاسیه «اولا و بالذات» از وظایف حسبیه و نه از تکالیت عمومیّه است. قبل از آنکه وارد بررسی دلایلی که نایینی در رد این اشکال اقامه کرده» اين نکته را باید توضیح داد که در کنار «اولا و بالذات) که نایینی گفته باست #لثانبا و بالعرض)]» نیز ذر من او دراتقدیر است و عبارت زو لکن گذشته از آن که ...» بر همین قید در تقدیر دلالت دارد. آدله‌ای.که نایینی در ادامه همین جمله آورده» به وضوح برای عدول از چنان حکم اولیه «اولا و بالذات» و نشان دادن ناگزیر بودن حکم ثانویه ([ثانبا و بالعرض]» آورده شده است: که در ادامه بررسی این ادله 0 [-] نظر به‌شورویه بودن اصل سلطنت اسلامیه ... عموم ملت از این جهت [۲-]| و هم از جهت مالیاتی که از برای اقامه مصالح لازمه می‌دهند» حق مراقبت و نظارت دارند» محمدحسین نایینی و کشف مخرج مشترک میان افراد اهالی مملکت| سلطانی | ۸۷ [۳-] و هم از باب منع تجاوزات در باب نهی از منکر ...[۴-] علاوه بر همه آن‌ها از جهات سیاسیّه هم وظیفه فعلیه نظر به مغصوبیت مقام و عدم تمکن از تحدید صحیح جز بر این وجه» موجب تعیّن آن است ... [۵-] عدم لزوم تصدی شخص مجتهد و کفایت اذن او در صحت و مشروعیت آن ... [۶-] عدم تمکن نواب عام ... از اقامه آن وظایف» موجب سقوطش نباشد» بلکه نوبت ولایت در اقامه به عدول مومنین و با عدم تمکن ایشان به عموم ... منتهی خواهد بود». بدین ترتیب صاحب تنبیه» (به اتفاق کل فقهای امامیه» با «عدم تمکن نواب عام و ... عدول مومنین» نوبت ولایت را (به عموم» می‌رساند.! از سوی دیگر نایینی با احصای این ادلّه متعدد به تدریج مقدمات عدول از آن «اولا و بالذات» را فراهم ی کند. در ادامه این عبارات» نایینی به تصریح می‌نویسد: «و چون وسیله اقامه وظایف لازمه ... به‌همین مشروطیت رسمیّه بین‌الملل ... منحصر» است با کنار گذاشتن صّوری که بر شمرده «وقوع اصل انتخاب منتخبین» را «به اذن مجتهد ناف الحکومه» بعنوان راه حل نهایی را که همان «[ثائبا و بالعرض ]) است» عرضه می‌کند. نایینی با اقامه اين دلایل» مداخله نوع در امور نوعی را صحیح می‌داند و.در.برابر ولا یت نواب عام در امور عامه ولایتی برای نوع در امورانوعی,شناسایی می کنداو بدین ترتیت.مهمترین ایراد شرعی اشکالی که مشروعه‌خواهان بر اساس فکر مشروطه‌خواهی وارد کرده بودند اساسی و بنیادین بود و مناقشه نوری بر مبانی مشروطیت از این جهت می‌توانست به نحوی صحیح و ذیل نظریه جور شیعی صورت بندی شود. این اشکال تا پیشناز ورود خراسانی و حوزه فکری‌اش در اين بحث بنا بر نظریه جور شیعی» روایت سنتی و رایج بود. بنابراین مشروطه‌خواهان برای دفاع از مشروطیت ناگزیر می‌بایست پاسخی به این اشکال مهم می‌دادند. نایینی به نوبه خود و در قفای خراسانی کوشید تا این اشکال را دفع کند. نایینی آنجا که درباره «مغالطه راجعه به اصل طاهر مساوات» بحث می‌کند» کوشیده است تا مخرج مشتر کی میان همه افراد اهالی مملکت علی‌رغم تفاوت‌هایی که میان ایشان هست.» انتزاع و استخراج کند. هر چند او همه نتایجی را که بر چنین انتزاعی بار می‌شود ۸ | فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی| دوره ۲۴| شماره ۷۶ | پاییز ۱۴۰۱ نشان نمی‌دهد اما مقدمات انتقال از «افراد اهالی مملکت» به «ملت» را فراهم کرده است. افراد اهالی مملکت با تکیه بر مخرج مشترکی که همگان در آن محق و سهیم بودند و مشمول حکم مساوات و برابری می‌شدند و بنابر همان حق و سهم مشترکک در امور نوعی می‌توانستند نمایند گانی انتخاب کنند. در تعریف نایینی از اصل مساوات» عناصر مفهومی وجود دارند که کوشش او را برای انتزاع مخرج مشترکی میان افراد اهالی مملکت نشان می‌دهند. ناییتی می‌نویسد: اجهات شخصبه: و اضاقاتخاضه رأسا غیرملحوظ. ... نسبت به عناوین اولیه مشترکه بین عموم اهالی مانند امنیت ... و نحو ذلک از آنچه بین‌العموم مشت رک و به فرقه خاصی اختصاص ندارد بطور عموم مجری شود».! در قسمت اخیر عبارت بالا نایینی پس از آنکه «جهات شخصیه و اضافات خاصه» را در وضع قانون «رأسا غیرملحوظ؛ می‌انگارد» می‌افزاید: «نسبت به عناوین اولیه مشتر که بین عموم اهالی مانند امنیت ... و نحو ذلک از آنچه بین‌العموم مشترک و به فرقه خاصی اختصاص ندارد بطور عموم مجری شود» در همین جا مخرج مشترک میان اهالی مملکت را استخراج می‌کند یعنی حوزه‌ای مشترکک و مشاع میان عموم اهالی وجود دارد که به گروه و صنف خاصی اختصاص ندارد و همگان در آن مشت رکند. اند یشه مشروطه خواهی با به حاشیه راندن «جهات شخصیه و اضافات خاصه» کوشید تا «عناوین اولیه مشترکه بین عموم"اهالی» را انتزاع کند. عناوینی. که میان همه فرق بالا مشترکک بود. امنیت و آزادی و ترقی مملکت نمونه‌هایی از این عناوین مشترک بودند. سرنوشت وطن که خانه همه انواعی بود که فضل‌الّه نوری بر شمرده است» یکی از عناوین مشتر که بین همه اهالی بود که غیرمسلمان و مسلمان و زن و مرد نمی‌شناخت و اگر خراب شود بر سرهمه خراب خواهد شد. در بیم و هراس خراب شدن سقف خانه مملکت و بازگشت به وضع طبیعی و هرج و مرج» همه سهیم و شریک بودند. خاص و عام مملکت با وجود اختلاف مدارک او مدارج پی به مخاطرات و مهالک آن برده ۲ میرزا صادق خان مستشارالدوله یادداشت‌های تاریخی؛ خاطرات و اسناد مستشارالدوله صادق» به کوشش ایرج محمدحسین نایینی و کشف مخرج مشترک میان افراد اهالی مملکت| سلطانی | ٩۸ نایینی به دنبال شناسایی «عناوین اولیه مشتر که بین عموم اهالی» بعنوان سنگ بنای نظام جدید است» عناوینی که «بین العموم مشت رکک» اند و (به فرقه خاصی اختصاص)» ندارند. عناوینی که در آن اشتراک دارند و از طریق آن می‌توانند حوزه مشترکی از منافع را تأمین کنند: «نسبت به عناوین اولیه مشترکه بین عموم اهالی مانند امنیت بر نفس و [|امنیت بر عرض و مال و مسکن ... و نحو ذلک از آنچه بین‌العموم مشترک و به فرقه خاصی از نظر ترتیب منطقی چنین به نظر می‌رسد که ابتدا نایینی حوزه‌ای از امور نوعی را شناسایی کرده که این حوزه مربوط و مرتبط به همه افراد اهالی مملکت است؛ این امور نوعی و عمومی مصالحی هستند که موجب رفاه نوع و انتظام امور نوع هستند. سپس در مرحله دوم چنین موضوعی را داخل در صلاحیت و ولایت نوع و امر نوعی دانسته است. نایینی از همین جا در مرحله سوم استدلال مفهوم نمایندگی مبعوثان ملت را برای اداره امور نوعی استنباط می‌کند که منشعب و منبعث از ولایت نوع و عموم است. با توجه به بحث‌های خراسانی و نایینی در این‌باره .و همچنین با توجه به فراوانی این نوع مفاهیم در آثار آن‌ها و بعلاوه رویکرد سهل ایشان در مواجهه با این موضوع چنین به نظر می‌رسد که این مفهوم حتی پیش از مشروطیت نزد فقها شناخته شده بود و فقها از این حیث به زرادخانه‌ای از مفاهیم دسترسی داشته‌اند و راهی نهچندان دشوار پیش روی خود می‌دیده‌اند و با اعتماد به نفس و استوار؛این گام‌ها را برداشته‌اند. چنین به نظر می‌رسد که خراسانی و شاگردش» نایینی» به سهولت دست در این خزانه مفهومی می‌برده‌اند. از نظر نایینی قواعد مندرج در قانون اساسی معطوف به امور نوعی و عمومی است؛ بنابراین دستورات تفصیلیه آن یا عرفی است که حفظا للنظام مقرر شده و یا «شرعیاتی است بین‌العموم مشترکک و غیرمختلف‌الصنف» است:! بعبارت دیگر قانون اساسی در حوزه امور مشت رکه نوعیه نوشته شده که غیر مختلف الصنف است. از همین روست که نایینی می‌نویسد: قانون اساسی تمام ملت را نسبت به قوانین - «که هر یک متضمن بیان حکم خاص برای عنوان عام و یا موضوع مخصوصی است» - مساوی می‌داند؛ چرا که قوانین در حوزه امور نوعی قرار دارند و برای موضوعات نوعی نوشته می‌شوند و به همین جهت همه در برابر آن مساوی‌اند؛ «پس بالضروره مساوات جز آنکه احکام مترتبه بر هر ۰ | فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی| دوره ۲۴| شماره ۷۶ | پاییز ۱۴۰۱ یک از آن عناوین عامه یا خاصه نسبت به اشخاص موضوعات آن‌ها بالسویه مجری گردد و ارادات شهوانیه بر آن‌ها حاکمیت نداشته باشد نخواهد بود» و آثار «التزام به این قانون مبارک مساوات جز عدم امتیاز وضیع از شریف و قوی از ضعیف ... و سلب حاکمیت ارادات و اختیارات جائرانه طاغوتیه در اجرا و یا الغای دستورات و استحکام اساس مسئولیت از تجاوزات» نخواهد بود. بجز موارد مذکور بر التزام به این قانون مبارک «اثر و نتیجه دیگری مترتب نتواند بود». بدین ترتیب از نظر نایینی شرط امکان قانون اساسی وجود حوزه‌ای از امور مشترکه است که موضوع قانون اساسی است و در این حوزه مشت رکه همه افراد اهالی مملکت با هم برابرند و در این حوزه ولایت دارند. چنانچه تاریخ مشروطه‌خواهی ایران را در افق بلندتر از زمان کوشش‌های پدران مشروطیت نظاره کنیم و سخنان میرزا یوسف خان مستشارالدوله را در نامه به‌مظفرالدین میرزا به‌یادآوریم که گفته بود: «ایرانیان را زور لازم است ... بلکه زور تازه و زوری [لازم است] که هميشه باعث نصرت و فیروزی ابدی تواند بود ... این فقره ممکن نمی‌شود مگر آنکه تلاش تموده طوایف مختله راکه 0 را کی هارندر خیر و شر وطن عموما با هم شریک و سهیم نمایند»! و همچنین به افرازی از نامه فقهای نجف توجه کنیم که نوشته بودند: «سال‌های دراز در خصوص حرّیت طبیعی و خدادادی ملت ایران از دولت مستبده خود کشاکش‌ها بود»"؛ خواهیم دید که مشروطیت راهی برای نجات ایران بود و راه‌حل- های مشروطه‌خواهان معطوف به چنین وضعیتی بودو بنابراین کسی مانند نوری که دغدغه‌های او از رعایت صورت‌های شرعی فراتر نمی‌رفت» نمی‌توانست به چنین مسائل خطیری پی ببرد و درکی از آن پیدا کند. تنها کسانی مانند مستشارالدوله و نایینی و خراسانی که این سال‌های دراز را در نظر داشتند و در احکام و آرای خود به چنین «سابقه تاریخیه» توجه می کردند و از موضعی تاریخی و بلند به موضوع می‌نگریستند می‌توانستند تصوری از «مقتضیات این قرن» وامغایرت. آن با «قرون سالفه» پیدا کنند و راهی برای ۱ ناظم الاسلام کرمانی» تاریخ بیداری ایرانیان» به اهتمام علی اکبر سعیدی سیرجانی» جلد ۱ (تهران: بنیاد فرهنگک ۲. محمد کاظم خراسانی» سیاستنامه» به کوشش محسن کدیور چاپ اول (تهران: کویر ۱۳۸۵) ص ۰۱۹۷ محمدحسین نایینی و کشف مخرج مشترک میان افراد اهالی مملکت| سلطانی | ۱٩ در مقاله دیگری گفته شد که ایرادات نوری بر مفهوم برابری در مقابل قانون از دیدگاه فقهی و حقوقی» چنان که نایینی گفته بود «مغالطه» و «مغلطه کاری» است که «حتی طفل ممیّز هم تواند فهمید».! اما ایراد او درباره ولایت نوع در امور نوعی منطبق با نظریه جور شیعی است. فقهای مشروطه‌خواه در برابر چنین اشکالی و با اجتهاد در مبانی کوشیدند تا با دور کردن «جهات شخصیه و اضافات خاصه» از قلمرو قانون مخرج نایینی در رساله تنبیه الامه کلامی نقل می‌کند که «طی ابلاغات شفاهیه که از لسان حضرات مشیخه اسلامیه به نجف اشرف» و به آخوند خراسانی نوشته بودند: «اين سیل عظیم که به‌نام تمدن بشری از بلاد غرب به سمت ممالک اسلامیه سرازیر است» اگر ماها رسای اسلام جلوگیری نکنیم و تمدن اسلامی را کاملا به موقع اجرا نگذاریم» اساس مسلمانی تدریجا از آثار آن سیل عظیم محو و نابود خواهد بود»." صاحب کفایه نیز با چنین آگاهی از موضوعی که پیش روی اوست نوشته بود: «امروز عقلای عالم متفقند که مقتضیات این قرن مغایر با مقتضیات قرون سالفه است.....و بقای بر مسلک قدیمی جز اضمحلال و انقراض نتیجه نخواهد.داد. پس تاسیس این.امور محترمه حفظ بیضه اسلام است و در معنا این اعمال یک نوع جهاد دفاعی است. که بر عامه مسلمین واجب و لازم است بلکه در شرعیات اهم از این نیست»." بنابراین درک فقهای مشروطه خواه از سیلی که به راه افتاده بود» دیگرسان بود و در سایه چنین شناختی از موضوع» کمر همت به «تکمیل نواقص آزادی» و اجتهاد در نظریه جور شیعی بسته بودند. در چارچوب اين اشکال» فضل‌اللّه نوری از آنجا که چنین دریافتی از موضوع نداشت؛ لذا اساس چنین مغایرتی را نمی پذیرفت و بنابراین نمی توانست ضرورت و مقدمات چنان مخرج مشترکی را فهم کند و به روش‌های امکان آن در نظام مفاهیم سنت بیندیشد: ۲ | فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی| دوره ۲۴| شماره ۷۶ | پاییز ۱۴۶۰۱ یکی از مفاهیمی که به همراه همه مقدماتش دستمایه مهمی برای این بحث‌ها بوده مفهوم اسم جنس و «ماهیت لیسیده» در اصول فقه بوده است و فقهای مشروطه‌خواه و خاصه نایینی از این مفهوم و مقدمات آن استفاده بسیاری برای دفاع از مبانی مشروطه‌خواهی نایینی برای ساختن و تأسیس قدر متیقنی که در آن عناوین اولیه بین عموم اهالی مشت رک باشد جهات شخصیه و اضافات خاصه را از تعریف خارج و تنها آنچه بین‌العموم مشت رک و به فرقه خاصی اختصاص ندارد را در تعریف وارد می‌کند تا بتواند با استقرار مشت ر کات مفهوم افراد محق و سهیم اهالی مملکت (شهروند) را بنا کند. بدین ترتیب می‌توان گفت عناوین اولیه مشترکه بین عموم اهالی عنصر سازنده مفهوم شهروند بوده است. بدین ترتیب از این مباحث نایینی می‌توان چنین نتیجه گرفت که جهات شخصیه و اضافات خاصه و آنچه بین‌العموم مشترک نیست و به فرقه خاصی اختصاص دارد ورای عناصر در انقلاب فرانسه» فقیه فرانسوی» ژوزف ایمانوئل سییس, تالی نایینی» چنین مخرج مشترکی را با نفی جهات خاصه و اضافات شخصیه بر اساس «طبیعت ثانوی» افراد اهالی مملکت شناسایی و استخراج کرد.! اما:به نظر می‌رسد با توجه به مبانی نایینی و مفاهیمی مانند ماهیت لیسیده و اسم جنس در اصول فقه» مشروطه‌خواهان ایران راه دیگری پیموده‌اند و برابری افراد اهالی مملکت را نه مانند سی‌پس بر پایه طبیعت ثانوی که بر پایه طبیعت اولی عموم و نوع استخراج و استنباط کرده‌اند. بعبارت. دیگر انسان لیسیده و انسانی که جهات شخظیه و اضافات خاطه در فا رآسا غیرملحوظ باشه‌طرابر است. پس از نفی این عناوین غیر مشت رکه خصوصیه و شناخت عناوین مشترکه عمومیه بود که اهالی مملکت می‌توانستند." در «هیات وحدانیه اتحادیه" کید واحده علی ما سواهم» ,306 عل صمنانل6 +عاعه۳) 604 171675 16 مرو عع-3ع 0 ,کغزعنگ مطم 8۵61-7056 1۰ :۳۵35) ۱۵۵۵۲۲۵ ]۲۵۲۲6۹۵۸۵۸۲ ۵۲ ۵۲ 65ط7700 ,72096 ,ص606 :88 بم (2002 ۲ سیدناصر سلطانی» «مشروطیت و جدال فقیهان در مفهوم نمایندگی» مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز سال 0016 +عذه8) ۳۳۵۲۱۶۵ 6 0۱۹/۸0 1۵ 26 11061101 61 کفعنگ ممصشنوکه2 لمعکه ۳ محمدحسین نایینی و کشف مخرج مشترک میان افراد اهالی مملکت| سلطانی | ۳٩ پذبدار شوند. مادامی که: چنین ما به الاشترا کی میان: اهالی مملکت شناسایی تمی‌شد:اولا این افراد برابر تمی‌شلاند و ثأنبا نمی تواستند «ید واحده» و «هیات وحدانیه» شوند. بر پایه چنین عناوین اولیه مشت رک بین عموم اهالی» نوع و عموم اهل مملکت «ذمه‌دار مصالح) عمومی و انتظامات مملکت شدند «چرا که مملکت خانه نوع است و خرابی خانه نوع خرابی خانه اشخاص خواهد بود» و بدین ترتیب افراد محق و سهیم در تصویب و نظارت امور عموم یعنی شهروند پدیدار شدند. پدیدار شدن و رواج مفاهیمی مانند «نوع» و (خانه نوع» مبتنی بر امور نوعی و عمومی است که موضوع مشترکک و حوزه مشاع اهالی مملکت است. همین اشتراکک» مقدمه برابری است. بدون پیش‌فرض گرفتن چنین خوزه‌ای از برابری چنین مفاهیمی پدیدار نمی‌شد. افراد نایراپر «نوع) نیستند و نمی‌توانند در «خانه نمایان شدن آگاهی وابستگی و آپیوند سزنوشت «خانه اشخاص)» به سرنوشت (خانه نوع» نمونه دیگری از عناوین اولیه مشترکه میان عموم اهالی بود. در مشروطیت این آگاهی ملی پدیدار شد که سقف «خانه نوع» بالاتر از سقف «خانه اشخاص» است که برپا بودن خانه اشخاص وابسته به پایداری آن است.! مخرج مشت رک افراد اهالی مملکت و برابری آنان در امور نوع و عموم از این موارد استخراج می‌شد. در این حوزه تفاوت زن و مرد و غیر مسلمان و مسلمان همانند تفاوت میان دارا و ندار»پیر و جوان و ... است و هیچ یک از این تفاوت‌ها نمی‌توانند بر اصل طاهر مساوات در امور نوعی و عمومی یعنی مواردی مانند سرنوشت مشترک و اداره خانه نوع خدشه وارد کنند. در مشروطیت مفاهیمی مانند «سی کرور»" بر پایه این مخرج مشت رک بنا شدند. ۱. یکی دیگر از عوامل مهمی که این حس از برابزی را خلق می کرد بان مشترکک بود اما این عامل در مشروطیت محل توجه نبود و هنوز اهمیت آن بر جامعه معلوم نبود و گویی عوامل و آرمان‌های مهمتری وجود داشت که زبان در مقایسه با آن فرصت عرض اندام نداشت. این عامل در سال‌های بعد آشکار خواهد شد. ۲. «سی کرور» در متون مشروطه خواهی در مقام مفهومی که به یک کل «ملت» اشاره می‌کند بکار رفته است. در آیینه و آتیه این اصطلاح می‌توان آینده مفهومی نو (ملت) را دید که محتوا و مضمون آن در شکل «سی کرور؛ بیان می‌شود. تعبیری هم‌چون «سی کرور؛ که تمام مردم ایران را ذیل خود جمع می‌کرد و همه را تحت عنوان جمعی واحدی می‌شناخت تنها به مدد عناوین مشت رکه اولیه بین‌العموم ممکن شد. بدون وجود حوزه‌ای از برابری پیدا شدن ۴ | فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی | دوره ۲۴| شماره ۷۶ | پاییز ۱۴۰۱ وقتی گفته می‌شد استبداد سلطنت «حقوق سی کرور خلق» را دستخوش خیالات نفسانیه و پایمال اغراض شخصیه خود می‌کرد؛ یعنی حق‌هایی برای هیئت جامعه سی کرور اهالی مملکت وجود داشت که صدمه و خدشه به حق هر یک از افراد به معنای رخنه و تزلزل در کل «حقوق سی کرور خلق» بوده است. به استناد چنین کلیت پیوسته‌ای» وظیفه مشترک دفاع و اهتمام در آن بر عالم و عامی لازم است. مشروطیت از این حیث امری نوعی و عمومی و در حوزه مشاعات بود چرا که از این جهت مشروطیت یکی از موضوعاتی بود که نسبتی برابر با اهالی مملکت داشت و بود و نبود آن زندگی همه اهالی را متاثر می کرد. فایده مشروطیت دولت عبارت از «خلاصی عموم رعیت از ظلم» است و نفع آن شامل همه و به همین جهت سعی نمودن در استحکام اساس آن بر همگان واجب است! چرا که نفع و ضرر آن به نوع می‌رسد و از همین حیث امر نوعی و عمومی است. شکلی از مفهوم «جهات شخصیه» پیشتر در بحث درباره اصل هشتم متمم قانون اساسی و در صورت‌های اولیه این اصل پدیدارشده بود." همچنین سه دهه قبل از طرح این بحث از سوی نایینی» روزنامه اختر در مقاله «مساوات برابری».این مفهوم را به میان آورده بود" اما این بحث در میان اصولیین سابقه داشت و ایشان مقدمات عزیمت به چنین مفهومی را در بحث‌های اصولی بخوبی می‌شناختند و چنین امفهومی پیشتر در کارگاه‌های نظری ایشان آبدیده شده بود. اصولیین در سده متاخر» ذیل مفهوم؛اشم جنس (هو نفس المعنی و صرف المفهوم غیر الملحوظ معه شی اصلا) در امباحث اصول فقه» مفهوم «ماهیت ۱. غلامحسین زرگری نژاد» رسایل مشروطیت (۱۸ رساله و.لایحه درباره مشروطیت) (تهزان: کویر» ۱۳۷۴) ص ۲ میرزا یوسف‌خان مستشارالدوله» همان» ص ۲۸۴؛ سیدناصر سلطانی» امفهوم برابری در مقابل قانون در متمم قانون اساسی مشروطیت»» مجله مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز» زمستان» دوره ۴» شماره ۲» (۱۳۹۱). «حقوق اهالی مملکت کلیتا محفوظ است. شئونات و درجات شخصیه موجب تباین حقوق نخواهد بود. یعنی ایرانی‌ها از حیث ۳ روزنامه اختره چاپ اول (تهران: سازمان اسناد ملی ایران» ۱۳۸۳)» ۱۳ ربیع‌الاول» ۱۲۹۳ق» صص ۸۲-۸۱ ۴ «و یعبر عنه فی لسان بعض الاعاظم ب "ماهیه لیسیده"»؛ شیرازی» سید محمد» الوصول فی کفایه الاصول» ج ۳ ۶قی ص ۲۲۶ به تعبیر سید محمد قاری سید فاطمی؛ مفهوم «هر کس» و «هر شخص» و مانند این که در ابتدای مواد قانونی آورده می‌شود بر اساس چنین مبنایی ممکن شده است. در: نشست «رابطه حقوق شهروندی با قوه محمدحسین نایینی و کشف مخرج مشترک میان افراد اهالی مملکت| سلطانی | ۹۵ اسم جنس برای دلالت بر یک ماهیت وضع شده و شامل همه افراد آن ماهیت می‌شود. به بیان دیگر موضوع‌له اسم جنس» نفس ماهیت است بدون در نظر گرفتن حالات؛ ضفات و خصوصیات مخظف: افراد: آن»ا مقلا لقظ انسات برای اقانت و ماهیت انسان وضع شده و ویژگی‌ها و صفات و «جهات شخصیه و اضافات خاصه» و «ملابسات و ملاحظات و حصص)» در آن غیر ملحوظ است و به همین جهت شامل همه مصادیق انسان نایینی پس از آنکه امر نوعی را شناخت و تمشیت و ولایت آن را در صلاحیت نوع و عموم ملت قرار داد آنگاه در دستگاه مفاهیم فقهی اصولی دسترسی به مفاهیمی داشت ت بتواند بر پایه آن‌ها امور نوعی را در صلاحیت نوع قرار دهد و این مفهوم را در قالبی حقوقی صورت‌بندی کند. این گزاره‌های حقوقی به مدد ظهور مفاهیمی مانند «ماهیت لیسیده» ممکن شد که نشانه‌هایی از آن در .اثرانایینی نیز ظاهر شده است. این مفاهیم ابزارهایی برای استقرار مفهوم برابری.و دفاع از آن به فقیهان مدافع مشروطیت می‌داد. روزنامه اختر در شماره چهارشنبه ۱۲ ربیع الاول ۱۲۹۳ در سرمقاله خود با عنوان «مساوات برابری» با تأکید بر معنای این مفهوم می‌نویشد: «این.یکی را باید به تحقیق بفهمیم که آیا مقصود از این عبارت چیست؟» و پس از توضیح چرایی اهمیت فهم تحقیقی آن قضاییه»» پژوهشکده حقوق عمومی و بین‌الملل» ۹۴/۱۱/۲۸. ماهیت لابشرط مقسمی يا ماهیت مهمله مثل لحاظ انسان با قطع نظر از ملابسات و ملاحظات و حصص, در اینجا انسان یک ماهیت لیسیده نوعیه و کلیه است. مثلا اصل ماهیت انسان در مقابل بقر و غنم لحاظ شود ولی هیچ خصوصیتی ملحوظ نیست بلکه اصل ماهیت بدون لحاظ شیئی از سایر قیود لحاظ می‌شود. این مفهوم و ماهیت همان است که منقسم به اقسامی می‌شود که گفته‌اند مقسم سایر اقسام است. درس خارج اصول استاد اشرفی ویرایش دوم. همچنین رکک: آقا ضیا عراقی» نهایه الافکار» ج۲» ص ۴ ابوالقاسم خویی» محاضرات» ج ۵ ص ۱۵؛ فیاض» المباحث الاصولیه. جع ص ۲۵۶. ۱ حسین قافی و سعید شریعتی» اصول فقه کاربردی» جلد اول» چاپ یازدهم (تهران: انتشارات حوزه و دانشگاه و ۲ این کوشش‌ها و مقدمات نظری لوازم مهمی در قانون‌نویسی‌های آتی بودند و توفیق‌های بعدی در زمینه ۶ | فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی| دوره ۲۴| شماره ۷۶ | پاییز ۱۴۰۱ می‌نویسد: «به علت این که معنی لغوی مساوات غیر از معنی اصطلاحی است و مراتب استعمال مدلول اصطلاحی آن هم در میان ملت‌ها متفاوت است». نویسنده این مقاله آنگاه با یادآوری اهمیت توجه به معنای مساوات و تحدید حدود آن» به فراست نکاتی را سه دهه پیش از جدال بر سر این مفهوم و خلط آن یادآوری کرده است. از نظر او در همه «شعبه‌های مشتر ک زند گانی‌ها که برای حصول امنیت مال و جان و عرض و ناموس اهالی است» باید حکم مساوات مرعی شود. بنابراین حوزه عمومی یا «شعبه‌های مشترککک زندگی» يا «آنچه به امور زندگانی عمومی و امنیت مطلقه» مربوط است قلمرویی است که باید حکم مساوات در آن رعایت شود و همه اهالی مملکت در آن محق و سهیمند و در در مفهوم امور نوعی» معنایی از برابری نهفته است و پنابراین صورتی از عدالت است چرا که به تعبیر ارسطو «فضیلت آن» ماهر صوات دیگری از عدالت در پیوند دادن مردم با یکدیگر فرض شده بود»." مشروطه‌خواهان با جعل «عناوین اولیه مشترکه بین عموم» يا (شعبه‌های مشترک زندگانی‌ها» به‌پیوند دادن مردم می‌اندیشیده‌اند و همان‌طور که میرزا یوسف‌خان مستشارالدوله در نامه به‌مظفرالدین میرزا گفته بود راه نجات و ۱ با توجه به تشابه بسیاری که میان این عبارات و بخشی از رساله نایینی وجود دارد شاید بتوان این فرض را پیش کشید که نایینی بحث‌های مشروطه خواهی را طی سالیانی دنبال و یادداشت‌هایی فراهم می کرده است و شباهت میان این دو عبارت ناشی از پیگیری بحث‌های مبانی شرعی اندیشه مشروطه‌خواهی نزد نایینی بوده است. نایینی پیش از عزیمت به عراق با برخی شخصیت‌های سیاسی اجتماعی وقت مراوده داشت (مجله حوزه:شماره ۳۰ ص ۳۵) این ارتباط در عراق هم میان ایشان ادامه داشت و نایینی گاهی میزبان آنان بوده است. نایینی پس از عزیمت به عراق در سامرا رحل اقامت افکند و از شاگران:برجسته میّرزای شیرازی شد ور اواخر عمر میرزا کاتب و محرر او بوده است (عیان الشیعه» ج۶» ص ۵۴). او را از جمله مشاوران میرزای شیرازی در ماجرای نهضت تنباکو شمرده‌اند به طوری که به درخواست میرزا او و بقیه شاگردانش صورت تلگرافی برای ارسال نزد ناصرالدین شاه تهیه و به محضر استاد بردند (سیدرضی شیرازی» روزنامه جمهوری اسلامی» ۱۳۷۰ ویژه‌نامه حماسه فتوا). پس از درگذشت میرزای شیرازی» نایینی در سال ۱۳۱۴ در نجف در درس آخوند خزاسانی حاضر شد و از اصحاب مجلس استفتای او شد ۲ ارسطو سیاست» ترجمه حمید عنایت» چاپ سوم (تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی» ۱۳۷۱) صص محمدحسین نایینی و کشف مخرج مشترک میان افراد اهالی مملکت| سلطانی | ۷٩ سرمقاله اختر پس از بیان این مقدمات ادامه می‌دهد: «امر محافظت مال و جان و عرض و ناموس مردم از اعلا و ادنی و غریب و بومی و شریف و وضیع بطور مساوات باید منظور شود و حقوقی که متعلق به امور مذکوره است در نظر عادلانه ملکداری و پاسداری نظم و زندگانی همه یکسان گرفته شود. ... و بالجمله به‌جز امور شخصیه ... تمامی آنچه به امور زندگانی عمومی و امنیت مطلقه مربوط است باید بطور مساوات باشد بی آن که فرقی از جهت شخصیات و اعتبارات خارجه و امور مذهبیه و مانند اين‌ها به میان آورده شود و غنی و فقیر و وضیع و شریف و مسلم و غیر مسلم در نظر عادلانه محاکم و محاکمات و در حضور قوانین و نظامات یکسان و مساوی گرفته شود».! میان این جملات و عبارات صاحب تنبیه شباهات بسیار است و کلمات مشابه در این عبارات دیده می‌شود. شاید بتوان گفت نایینی این منابع را مطالعه و یادداشت‌هایی درباره این موضوعات گردآوری می‌کرده است يا این که در نوشتن تنبیه‌الامه از رایزنی محافلی بهره برده است امنیت جان» مال و ناموس که در ابتدای سرمقاله اختر آمده است در زمره عناوین اولیه مشت رکه بین عموم اهالی است که در این حوزه فرقی میان هیچ یک از اهالی نیست و اختلال در هر یک از این عناوین مشت رکه و در این حوزه مشاع» عموم و نوع را آشفته و پریشان می‌کند. بدین ترتیب سال‌ها .پیش از نوشته شدن رساله تنبیه الامه» اندیشه مشروطه‌خواهی در ایران شرایط امکان استنباط و استخراج مخرج مشترک میان اهالی مملکت را تمهید می‌کرد. بتدریج مواد و مصالح چنین فکری آماده می‌شد تا «مجتهد سترگک» و حفوقدانی ظهوز کند که بتواند به پشتوانه زرادخانه مماهیملیکه در ذست ذارد با «تفسیر دقیق»" همه این اجزا را در دستگاه فکری منسجمی گردهم آورد و تفسیر وفاقی در سال‌هایی که مقدمات فکر مشروطه‌خواهی در اف بحث‌ها پدیدار شده بود چنین مفاهیمی نیز ظاهر شده بودند. مفهوم «شعبه‌های مشت رک زندگانی‌ها» در این سرمقاله عنوانی است که بعدها در رساله نایینی تکامل یافت و نایینی از آن به «عناوین اولیه ۲ مرتضی مطهری» نهضت‌های اسلامی در صد ساله اخیر چاپ چهل نهم (تهران: انتشارات صدرا ۱۳۹۴) ص ۴۲. ۸ | فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی| دوره ۲۴| شماره ۷۶ | پاییز ۱۴۰۱ مشت رکه بین عموم اهالی» یاد خواهد کرد. نویسنده سرمقاله در همان جا هم «شعبه‌های مشت رک زندگانی‌ها» را «آنچه به امور زندگانی عمومی و امنیت مطلقه» مربوط است معنا می‌کند. نویسنده سرمقاله در تعبیر اخیر به صراحت عنوان «امور ... عمومی» يا نوعی را وارد کرده است و از این بحث نتیجه می گیرد که در این حوزه باید مساوات میان اهالی مملکت مراعات شود. رعایت مساوات در این حوزه به معنای قبول ولایت نوع در امور عامه است و نوع مردم مملکت می‌توانند در این امور مداخله و مشارکت کنند. از نظر نویسنده سرمقاله اختر در ولایت امور نوعی و عمومی هیچ یک از افراد اهالی مملکت از جهت «شخصیات و اعتبارات خارجه و امور مذهبیه و مانند این‌ها» فرقی ندارند و همه تعبیر «اسقاط اضافات» پیش از اين‌ها نیز در ادب فارسی سابقه داشته و از آن اسقاط اعتبارات مراد می‌شده است و به معنای اعتبار یگانگی ذات در همگی ذرّات عالم امکان بود و چنین معنایی را توحید حقیقی می گفتند او در اصطلاحات صوفیه آمده است: «التوحید اسقاط الاضافات»." شاید از این حیث بوده است که برخی از معاصرین اثر نایینی برابری شأن افراد اهالی مملکت و غیرملحوظ شدن جهات شخصیه و اضافات خاصه ره آورد و ارمغان مشروطیت بود که همه افراد اهالی مملکت را در تشخیص مصالح و مضار مملکت محق و سهیم کرد. با این تمهیدات نظری بود که ایرانیان در مسائل نوعی و عمومی صاحب رأی و نظر شدند." در حالی که پیش از آن تمشیت و اداره امور نوع یا در ۱.شیخ محمود شبستری در گلشن راز ذیل «اشارت به خرابات» گفته است: نشانی داده‌اندت از خرابات/که «التوحید اسقاط الاضافات». خرابات از جهان بی‌مثالی است/ مقام عاشقان لاآبالی است. خرابات آشیان مرغ جان است/ خرابات آستان لامکان است. گروهی اندر او بی‌پا و بی‌سر/ همه نه ممن و نه نیز کافر. ز سر بیرون کشیده دلق ده تو/ مجرد گشته از هر رنگ و هر بو. فرو شسته بدان صاف مروق/ همه رنگ سیاه و سبز و ازرق. یکی پیمانه خورده از می‌صاف/ شده زان صوفی صافی ز اوصاف»» به نظر می‌رسد که در جعل عبارات و اصطلاحاتی مانند غیر ملحوظ بودن اضافات خاصه و جهات شخصیه» چنین تعابیر و مفاهیمی در ادب فارسی نقش داشته است. ۳ محمد مهدی شریف کاشانی» واقعات اتفاقیه در روزگار» به کوشش منصوره اتحادیه و سیروس سعدوندیان» محمدحسین نایینی و کشف مخرج مشترک میان افراد اهالی مملکت| سلطانی | ۹۹ دست شاه بود یا در حوزه مور شرعیه عامه قرار داشت و (قیام به سیاست امور امت از وظایف حسبیه و از باب ولایت» شمرده می‌شد و از این مقدمه چنین نتیجه می گرفتند که: «پس اقامه آن از وظایف نواب عام و مجتهدین عدول است نه شغل عوام و مداخله آنان در این امر و انتخاب مبعوئثان بیجا و از باب تصدی غیر اهل و از انحا اغتصاب مقام مشروطیت لحظه‌ای در تاریخ ایران بود که مشتر کات نوعیه و عناوین مشت رکه عمومیه بر جهات شخصیه و اضافات خاصه فائق آمد. با مشروطیت» زمانه‌ای آغاز شد که امور بر مدار و محور امور نوعی و نه امور شخصی می گشت؛ زمانه‌ای که بقا و حفظ مملکت را در عبور از جهات شخصیه و اضافات خاصه و گذر به عناوین مشت رکه بین عموم می‌دید. مشروطیت این چنین مقدمه‌ای برای پدیدار شدن مفهوم ملت پدیدار کرد. با تکیه بر «عناوین اولیه مشترکه بین عموم اهالی» و حق واسهم ناشی از آن گیر را نیز می‌رسید با مفهوم ملت؛ «سی کرور» «نوع» «(عغموم» و (قاطبه اهالی امملکت» پس از کشف و استخراج مخرج مشترک میان افراد اهالی مملکت پدیدار شدند. کشف این مخرج مشترکک شرط امکان پدیدار شدن آن مفاهیم بود: این مفاهیم, مناط و ملاک مشترکی دارند و اساسا چنین مفاهیمی بر پایه مابه‌الاشتراکی ممکن می‌شوند. ساخت مفاهیم عام مانند نوع و عموم و ... یا هر مفهوم عام دیگری مستلزم حوزه و قلمرو مشترکی است و بنابراین مفهومی مانند: ملت» نوع» عموم اهالی مملکت و ... مادامی که حوزه مشت رکه یا مابه‌الاشترا کی میان موضوعات آن نباشد نمی‌توانند ساخته و پرداخته شوند و شرط امکان مفاهیم عام وجود چنین مابه‌الاشتراکی ااست. بنابراین در مشروطیت این مفاهیم آنگاه پدیدار شدند که پیش از آن مشترکاتی میان موضوعات آن فراهم شده بود و بدین ترتیب این که در مشروطیت» اداره امور نوعی در حوزه صلاحیت عموم قرار گرفت» ريشه و سابقه‌ای در برابر انگاشتن و برابر دانستن عموم در امور نوعی دارد. یعنی پیش از اذن ۰ | فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی| دوره ۲۴| شماره ۷۶ | پاییز ۱۴۰۱ مداخله نوع در امور نوعی» برابری ایشان در تصرف و مداخله در این امور پذیرفته شده بود و بدین ترتیب بود که اصطلاح و مفهومی با عنوان امور نوع پدیدار شده بود. بنابراین وقتی چنین حوزه‌ای از برابری سیاسی میان نوع و عموم پذیرفته شده بود در نتیجه حکومت سیاسی مشروع» حکومتی بود که در اداره امور نوع به نوع ملت و عموم مردم متوسل شود. در چنین شرایطی که حوزه‌ای از برابری برای افراد اهالی مملکت پذیرفته شده است و همین حوزه مشترکه مبنای مداخله نوع در امور نوعی است؛ در این شرایط این حوزه مشتر که ما را به نفی جهات شخصیه و اضافات خاصه سوق می‌دهد تا بتوان بر مبنای آن حوزه مشت رکه و عناوین اولیه مشترک بین عموم مبنای مداخله عموم را در امور نوع پایه گذارد. ظهور این حوزه مشت رکه نوعیه ما را به انکار تفاوت‌های طبیعی و تفاوت در احوال در جایگاه و منزلت افراد اهالی مملکت می‌رساند. بدین ترتیب هیچ یکت از اهالی مملکت حق و سهم بیشتری نسبت به ادیگرافراد اهالی مملکت برای مداخله در امور نوعی ندارد. بنابراین هر یک از افراد:اهالی مملکت در اعمال ولایت سیاسی و مداخله در امور عامه تا جایی که ممکن است باید بر مبنای شرایط برابر مشارکت کند. این کوشش‌های مشروطه‌خواهان و پیدایش چنین مفاهیمی در مشروطیت گام مهمی به سوی دخالت عموم در تصویب و نظارت امور عموم بوده است. نایینی نه تنها در میدان مفاهیم فقه و اصول بلکه در زمینه و فضای فکری مشروطیت می- نوشت یعنی نه فقط بعنوان و در شأن یک فقیه بلکه در مقام؛ یک «فقیه مشروطه‌خواه» سخن می‌گفت. بنابراین ناگزیر برای آن‌که به اشکالات:مخالفان مشروطه پاسخ دهد آرایش و نظم جدیدی به مفاهیم داده است و بدین ترتیب مضمون مفاهیم در رساله او فربه شده و معنای مشروطه‌خواهانه‌ای بیشتر از آنچه پیش‌تر از این مفاهیم دریافت می‌شد جدال در مشروطیت» پیکاری همه‌جانبه برای دفاع از نظام جدید بود و از این‌رو کسانی مانند خراسانی و حوزه فکری او همه امکانات مفاهیم فقهی و اصولی را برای دفاع از آن» آرایش و به صف کرده بودند و از همین‌رو در تقریظ بر رساله نایینی اصول محمدحسین نایینی و کشف مخرج مشترک میان افراد اهالی مملکت| سلطانی | ۱۰۱ مشروطیت را مأخوذ از شریعت محقّه می‌دانست که نایینی آن را بخوبی تبیین کرده بود. تفاوت عمده‌ای که در دفاعیات فقها در مقایسه با روشنفکران از مشروطیت وجود دارد در همین ظرایف و استفاده‌هایی است که از میراث اصولی و فقهی شده و با تکیه بر چنین مانّرکی بنای مشروطه و ولایت نوعیه را استوار کرده‌اند. از این‌رو همچنان جای شش‌هایی در نظریه حقوق عمومی برای شناساندن ارج و مقام فکری فقهای بر طلاب حوزه‌های علمیه بیش از دیگران آشکار است که مقام و مرتبه علمی و اصولی نایینی با هیچ یک از مخالفان اهل شریعت مشروطه و خاصه با فضل‌الّه نوری قابل قباس نیست. این نکته که مرجعیت علمی نایینی که تا امروز در حوزه‌های علمیه پابر جاست؛ می‌بایست بعنوان یکی از عناصر مهم تحلیل حقوقی مشروطه لحاظ شود و از این حیث زبان فقهی و حقوقی آن‌ها نیز بسیار با هم تفاوت دارد. تبحر نایینی در اصول فقه و تفاوت وی با اقران و امثالش چنان بود که او را امجدد علم اصول» گفته‌اند بطوری که حوزه درس او به دلیل «موشکافی‌های دقیق» و «غموض, تحقیقاتش» محل توجه صاحبنظران قرار گرفته بود." بر‌اشاس آثاژّ ماند گارت که نابیتی از خود برجای گذاشت که همچنان متن درسی هستند» بنابراین در ایک برزسی دقیق و صحیح» نمی‌توان آنها را در ردیف همدیگر آورد و مقایسه اندیشه این دواتن تنها در خلایی ایدئولوژیک و سیاسی می‌تواند ممکن باشد. بنا بر همین اشراف علمی و کوشش برای تدارک پاسخی مبنایی بر ایرادات مخالفان مشروطه بود که نایینی با تفقّه و توقّف در زرادخانه مفاهیم فقهی و اصولی می کوشید تا با اجتهاد در اصول راهی برای استقرار مشروطه بگشاید. بر پایه همین درجه علمی نمی تواق,استواری ستدلال این*دوو گروه را یکسان انگاشت. برای مثال در بحث برابری در مقابل قانون ناییتی معتقد است که"مخالفان مشروطه و در رأس ۱. محمد محسن آقا بزرگک طهرانی» طبقات اعلام الشیعه: نقباالبشر فی القرن الرابع العشر ج ۲» چاپ اول (مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی» مجلس شورای اسلامی» موزه و مرکز اسناد» ۱۳۹۶) ص 4۵۹۳ سیدجواد ورعی» پیشگفتار تنبیه الامه و تنزیه المله (قم: بوستان کتاب» ۱۳۹۳) ص ۱۳ ۲ | فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی | دوره ۲۴| شماره ۷۶ | پاییز ۱۴۰۱ آن‌ها نوری «مغلطه کاری»» «مغالطه ملحدانه» و «مغالطه مغرضانه»"! می‌کنند و اساسا بحث هر چند او در مقایسه با استاد خود آخوند خراسانی» که گفته بود: «حکومت در عصر غیبت با جمهور مسلمین است؛ نتوانسته باشد چنان گام بلندی بردارد اما مواد و مصالحی فراهم کرده که بنابر آن می‌توان منطق استدلال او را به چنان سمت و سویی توسعه داد و نتایجی برای ولایت و مشارکت عموم در امور نوعی استنباط کرد. بدین ترتیب نایینی با تکیه بر چنین مفاهیمی راهی گشود تا در آینده بتوان قیام به سیاست امور امت را در زمره تصریح نایینی به حق مراقبت و نظارت ملت در امور نوعیه توسط نمایندگان با استناد به دلایلی مانند سلطنت شورویه و نهی از منکر و پرداخت مالیات متضمن لوازم و نتایجی است که به موجب آن در حکومت مشروطهاولایت در امور عامه و نوعی بر عهده آحاد اهالی مملکت خواهد بود. چنانچه پیشتر نیز ذکر شد نایینی در ادامه ادله فوق تصریح می کند: (عدم تمگن نواب عام.... از اقامه آن وظائف» موجب سقوطش نباشد» بلکه نوبت ولایت در اقامه به عدول مومنین و با عدم تمکن ایشان به عموم ... منتهی خواهد بود».؟ بنابراین رساله نایینی را می‌بایست از یک سو در مقام یک .کل واحد و منسجم دید که حاوی دستگاه مفهومی مشروطه است و از شوی دیگر این دستگاه مفهومی می‌بایست در نسبت با کلیه مفاهیم نایینی عرضه شوند و در نهایت این نکته» نیک دانسته شود که صاحب تنبیه در دفاع از حکومت مشروطه این رساله را تحریر و ترقیم کرده و لذا محمدحسین نایینی و کشف مخرج مشترک میان افراد اهالی مملکت| سلطانی | ۱۰۳ - آدمیت» فریدون» انديشه ترقی و حکومت قانون (تهران: خوارزمی» ۱۳۹۲). - ارسطو سیاست» ترجمه حمید عنایت» چاپ سوم (تهران: انتشارات و آموزش انقلاب - ثبوت» اکیر آزادی ‏ و استبداد از نگاه آخوند خراسانی (تهران: نشر وایا ۱۳۹۵). - خراسانی» محمدکاظم» سیاستنامه» بهکوشش محسن کدیوره چاپ اول (تهران: کویر - روزنامه اختر, چاپ اول (تهران:سازمان اسناد ملی ایران؛ ۱۳۸۳). - روزنامه انجمن تبری ۲ جلد (تهران: کتابخانه ملی» ۱۳۷۴). - زرگری نژاد» غلامحسین) رسایل مشروطیت (۱۸ رساله و لایحه دریاره مشروطیت) (تهران: - شیخ محمود شبستری» گلشن رازه ب‌کوشش شهربانو بهجت.» چاپ چهارم (تهران: صدای - شریف کاشانی» محمدمهدی» واقعات اتفاقیه در روزگار به کوشش منصوره اتحادیه و - شیرازی» سید محمد الوصول فی کفایه الاصول» ج ۳ چاپ سوم (قم: دار الحکمه. ۱۴۲۶ - کرمانی» ناظم الاسلام» تاریخ بیداریایرائیان» به اهتمام علی اکبر سعیدی سیرجانی (تهران: ‎ -‏ طباطبایی» سید جواد» نظام‌های نوآیین در انديشه سیاسی» چاپ اول (تهران: مینوی خرد» ‏- اطباطبایی» سید جواد» نظریه حکومت قانون در ایران» بخش دوم: مبانی نظری ۴ | فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی | دوره ۲۴| شماره ۷۶ | پاییز ۱۴۰۱ طهرانی» محمد محسن آقا بز رگث» طتّات اعلام الشیعه: نقباالبشر فی القرن الرابع العشره ج ۲ ویراستار محمد طباطبایی بهبهانی» چاپ اول (مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس قاری سید فاطمی» سید محمد» نشست «رابطه حقوق شهروندی با قوه قضاییه»» پژوهشکده حقوق عمومی و بین‌الملل» (تهران: پژوهشگاه قوه قضاییه» ۱۳۹۴) ۹۴/۱۱/۲۸ قافی» حسین و شریعتی» سعید» اصول فقّه کاربردی» جلد اول» چاپ یازدهم (تهران: انتشارات مستشارالدوله» میرزا صادق» یادداشت‌های تاریخی؛ خاطرات و اسناد مستشارالدوله صادق» به مطهری» مرتضی» نهضت‌های اسلامی در صد ساله اخیر» چاپ چهل نهم (تهران: انتشارات نایینی» محمدحسین» تنبیه الامه و تنریه المله» تصحیح سیدجواد ورعی» چاپ سوم (قم: سلطانی» سیدناصر» «مشروطیت و جدال فقیهان در مفهوم نمایندگی»» مجله مطالعات حقوقی» سلطانی» سیدناصر» «مفهوم برابری در مقابل قانون در متمم قانون اساسی مشروطیت»» مجله 0 ]٩۵ علآج ۳۵ 0۳۵ 2۲09۲6۶8 ]٩ 71060 7۳6 ,36۳6700۵ ماونسد ۸0‏ - 05 713000۵1 نصق‌طع0) صمننط اکزط ,تع م3105 معاطل۸ . - :ص2طع7) ۳۵0۵ 370 ماهاحقمط فنص بط #عاماعصه1 مک‌ناناه۳ ,علاماعزس۸ . - محمدحسین نایینی و کشف مخرج مشترک میان افراد اهالی مملکت| سلطانی | ۱۰۵ 40 قط7102 نصق‌تطع0) صمننلط 110 ب,عص ۷۷۵ ات۳ ,عع عم ما7 1000 هه از 00عو ۸ فصه 0ع00 م1200 مفقصمط1 ,110065 ۰ - ,]0 نکلته8) ۵۵۵۲۲۵ ]۲۵۲۲6۹۵۲1۵۵ 3:۵۲ اه 7700068 ,1060 ,7886 - ۵۳ خل۸ 87 ,و ۸۵/6۲ ۳1010٩ و0ع7 مصع‌اعا-له صنعع1< ,نصق۳ع ۰ - <۳] .(1362 ,۳۵۵۵۵0 هام۸ هه ۳۵0 ما۳۵ تصه‌حطعت) نصه‌زخنک نفععد5 1 ,1۳۵01727 0عقط1/0 بط ,قعقنا2۵0 مظت76قک1 0مصصقط3/0 منصه‌کهمطگ۴ ۰ - 40 2/60۳۶ :کعام< لمعماک مطععوش5 1002 مطقلا21-10 مقطفقاو2/0 ۰ - [17۵ ۵۶ کادوا1ج عط بط مطععو2ک طلقل21-100 هط 2/09 ۵۶ کامعصه 100 10 ,76075 77۲۵۵ 65۲ 1۳۵ 1[ 71510711270۷۵6۲۹ مق3/07167 بق ۰2/0۵۳ - 1100ع/۵1-7 70210 ۵۵ ۲6-له 700606 مصنع‌ککم11 3/050 منصنه3 ۰ - ,هانگ صقاد0ظ نص009)) صمنانلط 00نط1 منععق۷ 73020 0عرع5 بط مععنع۸ 06 ۲ ۵7۱۹/۱۱/۵۲۱ 1۵ 26 16710 61 کفعنک بلقفه8 ,0صنتا80ه8 ۰ - عاطاعنظ ندعم 2 عصتع3 مفمسصقط0/ 60و56 منصه۳ 60و56 او - 6 ۵۷۲۵۱ ۵۳۵۹ 6 آ5۵0[4 007۳۵ ,7620-7136065 ,تاق301896 ۰ - ۶ | فصلنامه علمی پژوهش حقوق عمومی| دوره ۲۴| شماره ۷۶ | پاییز ۱۴۰۱ ]۳ ,16۷1818۵0 نکنجه) 00۳۶۵۵۵۵۲ 1۱۵ 06 71۳60716 16 ملنه6 ماانصط5 0 ,3 ۷۵[۰ بآاعش-اه عرع م ام05 ۸1-۷ ,۵0 صقط 10 0عررع5 منمه‌تنطک 6 6000 عم ) +0ا62 71675 16 عاو 063-66 ,3۵061-70560 رغنعزگ 0 ٩ 26۲۹6۷۴ ۵ ۵۲ 7۲۹۳۳ ۹۳۵ ۳۳۵۵۵۵۲ ما۸ هام5 1 ,770911 20110601 1 8 کرک 170067 م7220 #عوروع5 مفقطاها2 130 :1 83271 ,71700 1 10۷ ]۵ 316 ۳۵ ۳۲٩ و7360 ,7220 0عورع5 منقطهاه 13" :620 7) 3۳000 ددع5 مصکنلعدونان 0055 ۶و کدمهو 3۳0 [مع 1۳60 نه 1320 3/0۵40 زرط 20060 2 ۷۵۱۰ ,افو ناه ۵ 0۲۵و 6 تماعه‌ط-اس [36۳51۵0 10] .(1374 ,م16 تصحسطعت) رصکنله دمن هتاعصم6 اوه کللنطظ وصه محمدحسین نایینی و کشف مخرج مشترک میان افراد اهالی مملکت| سلطانی | ۱۰۷ ۲ امناکد) عطا فصه حدعنلعصو‌ان م۰0 ,هداج 60و56 متصقاامهگ ‏ - اااز 7000 مونطاگ بصمناهاد6 10۳ ۶و امد عطا صز کاان م10 کات[ ,6۰ 373006۴۲ ,3قع 560020 ,تعصهنگ هه هصمک ملقصسام3 کعنوننک دوع 6 هل 12۷ ۵ 62۵۲۵ بوانلهد۳ ۳و م00 ۵ط ۲ مدعه< 60و56 منصهاامگ ‏ - [36۲5120 10] .(2011) ,2 3700067۰ ,۷۷6 ,4 عتا۵ ۷ وانده بنصتا استناد به این مقاله: سلطانی» سید ناصر «محمدحسین نایینی و کشف مخرج مشترکک میان افراد اهالی

مسئله این پژوهش نمایاندن ریشه های حقوق عمومی در مشروطیت است که مقدمات محق و سهیم شدن افراد اهالی مملکت در امور عمومی فراهم و مبادی تدوین مفهوم مشارکت سیاسی، در آن مهیا شد. این تحقیق چنین موضوعی را در آثار یکی از فقهای نامور این دوره بررسی می کند. مفهوم مشارکت سیاسی می بایست با تقیید و تحدید دو مدعی و مانع عرض اندام می کرد. نخست باید سلطنت مستقل را مشروط می کرد که مملکت و مافیها را ملکِ طلقِ خود می دانست و سپس ولایتی برای عموم در امور عامه می شناخت که این حوزه پیش از آن در صلاحیت فقها بود. هر دو این موانع به مدد مفهوم برابری سیاسی از میان برداشته شد. سال ها بود که در کارگاه اندیشه مشروطه خواهی مفاهیمی برای خلق برابریِ نوع تدارک می شد. حتی مفهومی مانند نمایندگی از آثار و نتایج مفهوم برابری سیاسی بود. در اندرون مفاهیمی مانند «خانه مشترک»، «سی کرور» و «امور عموم» فکر برابری سیاسی اهالی مملکت خانه کرده بود و به مدد چنین بنیادی، اندیشیدن درباره چنان مفاهیمی ممکن می شد. این پژوهش نشان می دهد که پدیدار شدن این مفاهیم نشانه دگرگونی بنیادینی در مبنای حاکمیت و انتقال آن از شاه به افراد اهالی مملکت از یک سو و استقرار شعبه ای از ولایت عموم از سوی دیگر بود.

465936

اما تمس هط بکه‌کوه رس الماه کعصه مهد 14 اجه و امه داز 8240 #ناهانامدو کز مکی قنط 1 نس اما 8 ۱۳۶ ۵۲ 1۵۵6905م 1 166 مامع ۱۹ ۵ ها عطا مسنسمته اص ۵ امعم کز از بعدوم‌ننام قلطا 1۵۶ ۵0۳07 آهه اج 0[ 000 دام ککاا نی او خامم دوم 0 باه ماع ۷عل الاه مز دعلد یسلا ۵۶ عامر عط بااناه ۵ بععتاعام توص اما دا 1۳ عخلا من مالسلا انا ۴ تققط 02 نواعم ما داحاه 6۵ فسوی مهم تیه 5 30[ ۲۵10 118/506 0 ک6امرام ام اع اد و 1151630 زا۴۲۳۵ ,10 ماش 60۲۲۵۹00۱018 ,۱۳۵۵ ,18۳۳۵۳ رکغزوینک اجیانت 300 ۳۵۵۲۵5 6۵۲ ۱۳۳۲۵ ,(۳۳۵] 1 مدل کسب مهارت دریفوس نوعی تبیین پدیدارشناختی از رشد مهارت در طی زمان است. این مدل دارای پیج مرحله مبتدی» مبتدی پیشرفته متبحر ماهر و متخصص است. دریفوس‌ها (هیوبرت دریفوس و استوارت دریفوس") برای ترسیم این مدل» از مهارت‌های روزمره مانند راه رفتن و حرف زدن و زانندگی گرفته تا مهارت‌های خاص چون شطرنج؛ رانندگی, تدریس» پرستاری و خلبانیآز مورد بررسی قرار داده‌اند (689 ۳۰ ,2011 ,10009). در این مدل» پیشرفت در مراتب کسب مهارت به‌جای پادگیری قواعد و اصول انتزاعی برگرفته از دانش انتزاعی, حاصل بهترین شیوه رویارویی با موقعیت‌های واقعی و درگیری جسمانی با موضوع مهارت است. از نظر دریفوس سطوح مختلف مهارت. شیوه‌های متفاوت کشف و واکنش نسبت به جهان است. شخص به میزانی که از مرحله مبتدی به‌مراتب بالاتر حرکت می‌کند از موضع ناظر بی‌طرف نسبت به عمل جدا شده و میزان درگیری او با مهارزتش افزایش پیدا می‌کند؛ و به‌تبع مسئولیت و نگرانی او دربازه پیامدهای موفق يا ناموفق» عمل را تدریس» یکی از حرفه‌های مورداشاره در ادبیات کسب مهارت دریفوس است. دریفوس عقیده دارد که برای تخصص در عمل تدریس» معلم باید نگرش خود را از موقعیت‌های انتزاعی اپده‌های نظری به‌سوی کنش‌ورزی در فضای واقعی کلاس درس همراه با پرداخت متجسد و ۲ دریقوس‌ها در مدل الگوی کسب مهارت از این پنج مرحله سخن گفته‌اند و با توجه به این که موضوع مقاله دریاره کسب مهارت است عاطفی تغییر دهد. درواقع پادگیری در موقعیت‌های انتزاعی آموزش حرفه آموزگاری و برمینای آموزه‌های نظری» بسیار متفاوت از یادگیری در موقعیت‌های جهان واقع کلاس درس است که نتایج عمل» موجب رضایت با عدم رضایت کسانی می‌شود که متعلّی مهارت‌ورزی و تجربه معلم ماهر قرار دارند. معلم متخصص در عالی‌ترین مرنبه مدل مهارت دریفوسی. با معلم‌های دیگر در سطوح گوناگون تفاوت دارد که این تمایز با دانش گزاره‌ای و کلاسیک آموخته‌شده او نسبت مستقیم ندارد. مساله اصلی پژوهش حاضر تبیین مدل پدیدارشناختی کسب مهارت در دیدگاه دریفوس و دلالت‌های آن برای حرفه تدریس است. به منظور بررسی این مساله لازم بود تا ابتدا مولفه‌های رویکرد پدیدارشتاختی دریفوس درباره کسب مهارت و پس ازآن. با در نظر گرفتن این مبانی» دلالت‌های مدل کسب مهارت دریفوسی در حرفه تدریس؛ از معلم مبتدی گرفته تا رسیدن به عالی‌ترین مرتّبه یعنی معلم متخصص مورد بررسی قرار گیرد. پدیدارشناختی کسب مهارت؛ نشان از این دارد که فاعلان با سطوح متفاوت مهارت» درگیر انواع متفاوتی از فعالیت‌ها از اعمال روزمره تا فعالیت تخصصی هستند. عامل اصلی برای عمل روزمره» واکنش نشبت به موقعیت‌هایامعمولامشابه است و به همین خاطر می‌توان عمل روزمره را پیش‌بینی و به آن اعتماد کرد انا عمل تخصصی» واکنش نسبت به موقعیت‌های گوناگون است و به همین خاطر نمی‌توان آن را پیش‌بینی کرد (۱02 .0 ,201 ۸۵۹). پرداخت و مقابله روزمره ما ممعلزم این نیست که اذهان ما معنا را بر جهان تحمیل کنند بلکه ما به‌عنوان موجودات جسمانی» نیازها علایق و قابلیت‌های جسمانی خود را برای سازمان‌دمی جهان به‌کار می‌گیريم زیراجهان در تقابل روزمره ما با آن» پیش‌تر واجد معنا هست. بنابراین اساسی‌ترین شیوه بودن ما در جهان عملکرد جسمانی ماهرانه است و ما به‌عنوان یک کل و نه یک ذهن باجهان درگیر هستیم. به همین خاطر کسب مهارت: ما را با جهان خود آشنا کرده و آن را به روی ما می‌گشاید و رشد قابلیت‌ها به شکل غیرمفهومی صورت عملکرد جسمانی ماهرانه در این رویکرد اساسی‌ترین شکل درگیری آدمی با جهان است. همه ما با عمل جسمانی ماهرانه در زندگی روزمره خود آشنا هستیم و بدون رجوع به مفروضات عقلانی و مشاوره گرفتن از آن‌ها این فعالیت‌ها را انجام می‌دهيم. به باور دریفوس؛ پرداخت ماهرانه شکل کمال‌یافته عقل آدمی است. در این رویکرد؛ جایی برای هیچ‌گونه محتوای قصدی" نیست (28 .0 ,2013 ,1۲6108) و شخص متخصص کار خود را به‌مانند کسی که در خواب راه می‌رود انجام می‌دهد (43 .0 ,2013 ,۵ 0۵۷) در واقع شخص مشغول نوعی پرداخت مجذوبانه "است (373 .0 ,20070 ب0۵915) که گونه‌ای پرداخت نا گاهانه؟ محسوب می‌شود (28 .0 ,2013 ,۸8 0). در این نوع عمل, هیچ انیبان ناعل موی تیا بیان مرو روابق وجردهدارت. مبایت تسس پاک باب بخشی از او می‌شود و نیازی نیست تا شخص در انجام فعالیت ماهرانه از بدن خویش آگاهی داشته باشد. درنتیجه» شخص متخصص به چنان مهارتی دست پیدا می‌کند که مهارت به بخشی از او تبدیل می‌شود که حتی هنگام کاربردش. نسییتا ریا ان آگاه‌نس یت زیر ابزار کار شخص مدخصص به‌نوعی تبدیل به دنباله بپدن او می‌شود و هنگام فعالیت بر ابزار خود تمرکز نمی‌کنند. به عنوان مثال» در مورد عینک که در صورت استفاده طولانی مدت, ممکن است فرد,عینک را در چشمان خود حس نکند؛ البته به شرطی که شیشه عینک تا یا کثیف نباشد. از مهم‌ترین ویژگی‌های تبیین پدیدارشناختی مهارت. تقابل آن با دیدگاه خردگرایانه است که عمل ماهرانه راتحت هدایت دانش گزاره‌ای می‌داند. در تبیین دریفوس*انسان‌ها دارای: ستاختار آدوگانه هستند. از یک‌سی پرداختی پیشامفهومی؛ پیشاعینی, پیشاذهنی. پیشازبانی (364 .۵ ,20078 ,8ر0۵) که در تخصص روزمره ما وجود آذارد و از سوی دیگر توانایی درگیر شدن در تفکر عقلانی انتزاعی را دارند که دریفوس آن را در تضادایا پدیدارشناسی شهودی از تخصص می‌داند. (,فطااررت107 7 .۵ ,2005) او اشاره به این دارد که مهارت‌های جسمانی هنگامی‌که شخص غرق در عمل خود هست3ارای نوغی محتوای خی مفهومی» یر گزاره‌ای» غیرعقلانی و غیرزبانی هستند (364 .۳ ,20078 ,1۸۵8). دو مرحله اول کسب مهارت در مدل دریفوس پعنی مبتدی و مبتدی پیشرفته. بیانگر نقش دآنش‌گزاره‌ای به شکل پیروی از قواعد در کسب مهارت است درحالی‌که در سه مرحله نهایی تبحر مهارت و تخصص از دانستن چگونگی برای واکنش منعطف به موقعیت موجود سخن گفته شده است. توصیف دریفوس از کسب مهارت. در تقابل با انديشه سنتی قرار دارد که تخصص را دربردارنده استنتاج می‌داند. مهارت. مبتنی بر ارتباط جسمانی و مور شخص با جهان است. از نگاه دریفوس؛ ارتباط میان مفهوم و جهان» برحسب رابطه میان بدن و علایق عملی ما سازمان‌دهی شده است. جهان به انديشه ما ارائه نشده است و به جای محتوای اندیشیدنی دارای محتوای انگیزشی! است. کشف جهان از راه بدن و مهارت‌های عملی آن صورت می‌گیرد (61 .۲ ,2005 ,12:۵(/108). دریفوس معتقد است که عمل تأملی؛ درک ما از عمل آدمی را تحریف می‌کند؛ زیر عمل نیازمند قصد و نیت به‌عنوان علت صریح شوط موفقیت نیست و در واقع عمل تخصصی به شکل مستقیم و غیرتاملی صورت می‌گیرد در نگرش دریفوس نظریه امری صریح» کلی انتزاعی» فارغ از متن» بدون در نظر گرفتن علائق آدمی و نظام‌مند توصیف شده است. بر این اساس: نظریه پیکره‌ای از دانش گزاره‌ای سازمان‌یافته است وبه همین خاطر دریفوس» عقلانیت برخاسته از دانش نظری را موضع ناظر جدا و بی‌اعتدا به زمینه نامیده است (34 .۲ ,2013 ,1۳62808). دراین حالت شخص بدل به ناظری بی‌طرف می‌شنود که جدا از جهان درباره آن به تأمل می‌پردازد و در این جهت‌گیری منفک و آزاد؛دیگر قادربه غمل کردن نخواهد بود (354 0۰ ,20078 ,805 /(108۵). درحالی‌که در رویکرد پدیدازشناختی» شتخص متخصص در موضع کاملا متفاوت از نگرش عقلانی نسبت به جهان عمل قرار دارد و شیوه مواجهه او باتجربه و مهارتش به‌گونه‌ای است که استدلال در آن نقشی ندارذ:(52 .0 ,2005 ,8 ن070). در عالی‌ترین سطح مهارت. عقلانیت محاسبه‌ای یا استنتاجی کاربرد ندارد و دریفوس‌ها عقیده دارند که تأمل‌ورزی» برای انجام عمل تخصصی اهمیتی ندارد و شخص متخصص به‌جاق تفکر از جنس گزاره‌ای متکیع بس‌قانستن چگونگی انجام کار است (نگ 1076/18 5 .ط ,1986 ,5 نه0)البته متخصص می‌تواند اصول کلی و قواعد تلویحی و ضمنی را که زمانی در مقام یک شخص متبحر از آن‌ها پیروی می‌کرده است را بازیابی کند (54 .0 ,2005 ,88له:1). او کسی است که از دانستن چگونگی خود بهره می‌برد و این ارتباط مستقیمی با میزان اطلاعات ذخیره‌شده او درباره یک موضوع ندارد. لذا در این مدل. ما با مهارت ساده‌ای همچون دانستن چگونگی دوچرخه راندن سروکار نداریم بلکه صحبت از یک درک شهودی و تصمیم‌گیری برای دوچرخه راندن در یک خیابان پرترافیک است که به مهارت بیشتری نیاز دارد (166 .0 ,1986 ,1076/08 ۶ 608 ر0). دریفوس تمایز صریحی میان دانستن ایدکه او دانستن چگونگی" ترسیم کرده است. دانستن چگونگی هرگز در قالب قواعد و اصول قابل‌بیان نیست یا حتی بر اساس تبیین‌های علی قابلیت آزمودن ندارد بنابراین پاسخ دادن به پرسش‌های از جنس دانستن چگونگی دشوار و در برخی موارد غیرممکن است. دریفوس جهان تأمل" را جهانی متعین"» یکپارچه* و آندیشیدنی" می‌داند. در مقابل دانشی که موجب واکنش صریح و بی‌واسطه شخص متخصص نسبت به یک موقعیت می‌شود را دانشی نا گاهانه" می‌داند (,20072 ,هط/رع:12 0 .0). لذا در پرداخت ماهرانه. جایی برای برنامه‌ریزی» طبقه‌بندی اطلاعات و دانش گزاره‌ای *وجود ندارد. به این معنا آدمی به‌جای تأمل درباره واقعیت‌ها و قواعد به دتبال دانستن چگونگی راه گشودن به جهان است (4 .۳ ,1986 ,17۳6208 نگ 808 /(0۳6). در نتیجه دریفوس این ادعا که عمل ماهرانه عملی است که بر مبنای استدلال صورت می‌گیرد را به چالش کشیده است زیژا به باور او تفکر, دشمن تخصص می‌باشد. (,105زره:10 4 .0 ب2007) ازنظر استنلی (23 .891216(,2011,0) دو واقعیت سبب دست یافتن به چنین نتیجه‌ایشنده اسنت+اول این‌که پدیدارشناسی.عمل اشاره به این دارد که ما پیش از عمل کردن به دلایل رجوع نمی‌کنيم. دوم این‌که وقتی شخص متخصص پیش از عمل کردن درگیر عمل ذهنی رجوع به دلاپل باشد این امر مانع از عملکرد موفق او خواهد شد. ازنظر او انسان‌ها از نشانه‌ها و قواعد جداگانه که همان دانش گزاره‌ای باشد برای درک و تصمیم‌گیری در مهارت عملی خود استفاده نمی‌کنند بلکه آن‌ها دارای نوعی نگرش کل‌گرایانه" هستند. درنتیجه دریفوس این نگرش رانمی‌پذیرد که ما تنها زمانی می‌توانیم عمل کنیم که دلایلی از نظر دریفوس, تلاش برای آموزش قواعد پا دانش گزاره‌ای برای دست یافتن به مراحل عالی‌تر تخصص امری بی‌فایده است زیرا به نظر او قواعد مانند چرخ‌های کمکی در دوچرخه سواری هستند که هنگام پادگیری به آن‌ها نیاز داریم اما سرانجام باید آن‌ها را کنار گذاشت (50 .۳ ,2005 ,988ع۱1). دریفوس به‌نوعی دوگانگی میأن پرداخت ماهرانه و پیروی از قواعد قائل است و به نظر ای این دو مقابل یکدیگر هستند اما به شکل مفیدی مکمل هم می‌باشند (21 .0 ,2013 ,18ل(1016). ازاین‌رو. تخصص مبتنی بر دانستن قواعد پیچیده نیست زیرا شخص متخصص بدون آن‌ها کار خود را انجام می‌دهد و درگیر شیوه مقابله با موقعیت پیش روی خود می‌شود (52 .0 ,2005 ,10۳6(108). جریان رشد مهارت با بالا رفتن از مرحله پیروی از قواعد به‌سوی پرداخت منعطف صورت می‌گیرد. در سطح پیروی از قواعد. تأمل‌ورزی منجر به اتخاذ رویکردی می‌شود که شخص باید از یک سری اصول راهنمای غیرمنعطف تبعیت کند. دریفوس عقیده دارد ما همواره به شکل ماهرانه به محیط خود می‌پردازیم. این مواجهه و پرداخت جسمانی نوعی یادگیری مهارت است زیر نیازی به وجود؛قواعد.برای درگیرشدن در اجرای یک عملکرد نیست (29 .م ,1986 ,10۳۵/89 نگ 8 رر120)*ازاین‌رو" ما می‌توانیم بدون هرگونه صورت‌بندی قواعد در جهان سکن ی گزینیم. (31 :0 ,1986 ,316908 نع فبره01). ازنظر دریفوس, ما می‌توانیم بدون آگاهی از قواعد آن‌ها را بیاموزیم و به‌کار ببریم (196 ۳۰ ,2001 ,1086(/108). ازآنجایی‌که صرف پیروی ازاقواعد عملکرد ضعیفی را در دنیای واقعی به همراه دارد: قواعد را باید در مرحله تخصص کنار گذاشت..,شخص متخصص در شیوه عملکرد ناخودآ گاه خود به قواعد و بازنمودها نمی‌اندیشد زیرا قواعد آگاهانه مانع از کاربرد ناخودآ گاه تخصص می‌شود اما باید هم چنان از آن‌ها استفاده کرد حتی اگر دیگر قابل‌درک نباشند (182 .ص ,2001 ,8ن8و07). دریفوس منکر وجود قواعد نیست زیرا ما وقتی با موانع پیش‌بینی‌نشده مواجه می‌شویم مجبوریم تا مسیر خود را به‌سوی راهکار تأملی» مفهومی و پیروی از قواعد» تغییر دهیم. درنتیجه پرداخت ماهرانه نه با پیروی از اصول و قواعد بلکه همواره در پس‌زمینه مناسب صورت می‌گیرد (354 .0 ,20078 ,7/08ع108). درمجموع؛ پدیدارشاسی کسب مهارت دریفوس نشان‌دهنده این است که یادگیری در واقع حرکت از قواعد انتزاعی به‌سوی تشخیص موقعیت خاص است. دریفوس عقیده دارد که هیچ‌کس هرگز با جهان عاری از وینگی‌های مستقل از متن مواجه تمی‌شود و لذا هرگز برای پرداختن به این موقعیت‌ها بر قواعد تکیه نمی‌کند. درمجموع موضع دریفوس را می‌توان دراین سه ادعا جمع‌بندی کرد: (۱) عقلانیت عملی است پرمبنای مشاهده» تأمل, پیروی از فواعد مجزا از متن همراه با عامل قصدیت که دارای محتوای مفهومی است. (۲) پرداخت ماهرانه عملی است بدون گسست از متن که واکنش مستقیم به مقتضیات موقعیت صورت می‌دهد و مبتنی بر پپروی از قواعد نیست. ۳۱( عقلانیت و پرداخت ماهرانه قابل جمع با یکدیگر نیستند. دریفوس استنتاج منطقی, پیروی از قواعد و تأمل انتقادی را ازجمله مدل دریفوس در پی ارائه بهترین واکدش به جهان و دیگران در موقعیت‌های خاص است که براساس آن درگیری)ما با جوا امری مزقعیت‌مند" است وما جهان را از راه حرکات فیزیکی و تعامل ناشی از جسمانی بودن خود درک می‌کنیم رم ,2019 ,هط ۲050 40). از این نظر شخصن درفلمرو مهتارت:با,تعداد زیادی از موقعیت‌های کاملا متفاوت نسبت به یکدیگر مواجه می‌شود که بسیاری از آن‌ها را نه می‌توان نامید و نه می‌توان به‌درستی تعریف کرد بنابراین هیچ‌کس نمی‌تواند فهرستی از انواع موقعیت‌های ممکن در اختیار شخص بادگیرنده قرار دهد که بتواند از قبل نسبت به مواجهه با آن‌ها راهکاری را بداند (513 .م ,2012 ,ط6نل11ه0).به این خاطر خود شخص باید در هر موقعیت براساس چشم‌اندازی که انتخاب می‌کند بدون اطمینان از اين‌که پیامدهای عمل او مناسب هستند يا خر نصمیم‌گیری کند (779 .۳ ,7۵۷۵:2005 ۸ ۰.0۸۵ در عمل شخص متخصص, قواعد مستقل از متن و انديشه تحلیلی و تأملی به‌تدریج جای خود را به شناخت "تفاوت‌های موقعیتنی می‌دهد و درنهایت» درک وظیفه و تصمیم‌گیری درباره آن به حالت درگیری با موضوع تبدیل می‌شود (591 .۳ ,2017 ,1ا[130۵۵). چنین کسی عموما می‌داند که چگونه باید بر اساس درک کامل موقعیت» باتجربه عمل کند و این حاصل ترکیب قواعد و تصمیمات اتخاذشده درباره بهترین شکل و نحوه دست‌کاری محیط است (237 .0 ,1991 ,قناالز0۵ ب فنارزه101). درنتیجه. وقتی به مقام تخصص دست می‌یابیم باید مسیر خود را از پیروی قواعد مجزا از متن به سوی شیوه پرداخت ماهرانه متناسب با موقعیت خاص عوض کنیم (52 .0 ,2005 ,1۳62808). در این مدل, ما جذب یک موقعیت می‌شویم و به شیره‌ای سیال و منعطف نسبت به آن موقعیت واکنش نشان می‌دهيم. یادگیرنده باید درزمینه و متن عمل قرارگبرد تا بئواند دانش عملی را کسب کند. به همین خاطر دانستن چگونگی ماحصل تجربه‌ها گاهی اوقات دردناک است (۹ر1:۵] 6 ,کلذار127۵ 62). بنابراین مهارت به‌جای تفسیر و استدلال درباره قلمرویی که در آن عمل می‌کند نوعی واکنش جسمانی نسبت به موقعیتی است که بسیار پیچیده‌تر از توانایی خط سیر اصلی تخصص, غمدتا به‌واسطه توانایی در تشخیص موقعیت‌های عملی وتمایز قائل شدن میان آن‌ها است (125 .0 ,2002 ,1ا۳۳8). شخص متخصص بر اساس موقعیت‌های بسیار زیادی که پیش‌تر با آن مواجه شده به شکل بی‌واسطه‌ای نسبت به الگوی کل‌گرایانه موقعیت‌ها واکنش نشان می‌دهد. شخص متخصص کسی است که مقتضیات, او را به‌سوی معنای عمل سوق داده و جهان برای اوهم چون یک کل به نظر می‌رسد و موفقیت درعمل منوط به آشکار شدن امکانات جدید برای تداوم عمل در مواجه با چالش است. به همین خاطر, ازنظر دریفوس تخصص دزبردارنده حکمت غملی "است (51 .0 ,2005 ,فنرر۳۵ ۶ 8شر0۵) به این معنا که شخقظن می‌داند چگونه قواغداو اصول را پشت سر گذاشته و متناسب با موقعیت خاص واکنش‌های اخلاقی خود را پالایش کند (237 .۳ ,1991 ,فنقر:2 ی 12 دریفوس‌ها میان تأّمل درگیرانه" که هنگام مواجه متخصص با موقعیت آشنا اما پیچیده رخ می‌دهد و تأمل غیردرگیرانه" که هنگام مواجه متخصص با موقعیت جدید رخ می‌دهد که هیچ شهوّدّی آدرباره آن ندارد. تمایز قائل شده‌اند (.0 ,1991 ,1۳6808 بظ 8ااروه12۳ 0). در تأمل غیردرگیرانه» شخص متخضص به اصولی اجتناب‌ناپذیر متوسل می‌شود و این را تنها در موازدی که اختلالی صورت گرفته است کسب می‌کند (,17707/88 :6 12۳6/88 7 .۲ ,1991)؛ زیرا مادامی‌که چیزها در فرایند معمول و طبیعی خود عمل کنند» شخص متخصص مسائل را حل نمی‌کند و تصمیم‌گیری نخواهد کرد و به شکل طبیعی کار خود را بر اساس پدیدارشناختی دریفوس» درگیری عاطفی با موقعیت» امری موردنیاز برای کسب مهارت است و نأمل درباره تجربه ما از عمل ماهرانه آشکارکننده درگیری عاطفی با موضوع است. در واقع آنچه جهان شخص را شکل می‌دهد. درگیری عاطفی و ماهرانه با جهان است و تا زمانی که نسبت به یک عین واقعی در جهان واکنش نشان ندهیم قادر به عملکرد ماهرانه نخواهیم بود (4 .0 ,2008 ,11۵۷80۵). به عقیده دریفوس» وقنی ما خود جسمانی» عاطفی» شهودی و موقعیتی را در یادگیری کنار می‌گذاریم؛ قابلیت معنا بخشیدن به چیزها و قدرت تمایز میان امر مرتبط با نامرتبط که لازمه یادگیری است وا از دست می‌دهیم (6 ۵۰ ,2008 ,8طاب۵). اما از سوی دیگن پرهیز از ریسک درگیری در یک عمل برای اجتناب از عدم موفقیت. موجب رکود مهارت شخص می‌شود (.0 ,2005 ,5 باانوع127 5). بنابراین درگیری عاطفی و پذیرش هیجان و استرس ناشی از انتخاب و مسئولیت» موجب پیشرفت در مهارت می‌شود و تجربه‌های عاطفی مثبت و منفی موجب تقویت دریفوس‌ها بر بعد شهودی تخصص به خراق وگ ی وویدگی‌های برجسته آن تأکید کرده‌اند. شهود» نقش بسبار و ویک وا تفر نسبت به مسئله تخصص بر عهده دارد و در واقع ازنظر آن‌ها تخضصص نوعی شهرد است (29 .0 ,1986 ,قتاالزه07). متخصص کسی است که اصولا برامینای شهود خود عمل می‌کند. او به شکل شهودی می‌اندیشد و چندان به قواعد راهنما یا اصول تکیه نمی‌کند. به عقیده آن‌ها افراد نه‌تنها به خاطر آنچه قصد انجام آن را ذاشته‌اند بلکه برای واکتش‌های شهودی درخشان خود در مقام متخصص موردستایش قرار می‌گیرند. ازنظر دریفوس‌ها تأمل شخص میئنی بر شهود است (1767108 شخص متخصص,» هنگامی به تأمل‌ورزی مشغول می‌شود که نوعی مانع بر سر راه واکنش‌های شهودی او قرارگرفته باشد و در غیر این صورت» او به پرداخت ماهرانه خود نسبت به اعیان جهان مشغول است. بنابراین در موقعیت‌های دشوار شخص متخصص به‌جای کاربرد اصول انتزاعی» درباره مناسب بودن شهود خود تأمل می‌کند (:8 10:۵۹ 1 .۳ ,1991 ,18 /ر1(۳). او کار خود را بی‌زحمت و منعطف و فارغ از اصول عقلانی انجام می‌دهد به این خاطر تفکر او را نمی‌توان به‌عتوان انديشه استنتاجی يا تحلیلی توصیف کرد (2004 ,10۳۵908 :8 0۳6(/805). این همان چیزی است که دریفوس آن را پرداخت ناهشیار با موضوع مهارت می‌نامد. شخص متخصص به مرحله‌ای غیر تحلیلی می‌رسد که کار خود را به شکل شهودی نسبت به موقعیت جاری انجام می‌دهد (,1986 ,و10۵ 62 8اار10۵ تأمل برای شخص متخصص بیشتر به شکل شهودی است تا این‌که بر مبنای سنجش و محاسبه صورت گیرد و نمی‌توان آن را به شکل کاملا صریح بیان کرد (.0 ,2015 ,1/070 2 در واقع شخص متخصص دارای نوعی دانش ضمنی یا شهودی است که در مقابل صورت‌بندی و بیان شدن مقاومت می‌کند (357 .0 ,2009 (5116:]). شخص متخصص بر اساس شهود حرفه‌ای» واکنش مناسبی به زمینه فعالیت خود دارد که به نخو غیرارادی و غریزی نسبت به مسائل صورت می‌گیرد (235 .0 ,1991 ,۳62008 ۵۶ 1085/ر01۵). به عقیده دریفوس» شهود ماحصل درگیری عمیق موقعیتی و خبرگی کل‌گرایانه است. به باور دریفوس؛ شهود نوعی توانایی است که در تجربه شخص بروز می‌یابد و منجر به تصمیم‌گیری درباره بهترین شیوه دست‌کاری در محیط به منظور عملکرد ماهرانه می‌شود (:8 5ن8:ز0:۵] شهود ازنظر دریفوش» یکی از مهم‌ترین قصول تمایز انسان با ماشین است. ماشین‌های تخصصی فاقد قوه شهود بوده و قواعد زاابه شکل مطلق و فارغ از زمینه و به‌صورت جداگانه به‌کار می‌گیرند؛ اما توانایی ماشین‌ها و رایانه‌ها به‌عوض جهان ادراکی" مربوط به جهان مفهومی" است. جهان مفهومی جایی است که در آن؛ مسائل کاملا مدون و محاسبه‌ای هستند. (2001 ,1۳6/108). دریفوس اعقیده:دارد که ماشین‌های تخصصی در بهترین حالت در سطح انسان‌های غیرمتخصصن عمل می‌کنند درحالی‌که انسان‌های متخصص کسانی هستند که به نحوشهودی و با استفاده از دانش زمینه محور خود می‌توانند به شکل ویژه‌ای دانش عملی خود را به شکل تخصصی به‌کارگیرند (008 .۳ ,2017 ,ا6ط00). به عقیده دریفوس‌ها (1980 ,02:۵ چگ 1۵/28 رویه صورت گرفته برای رسیدن به مرحله تخصص, به شکل بسیار مهم و ویژه‌ای بر عامل تجربه تأکید دارد. تشخیص موقعیت های عملی حرکت از تبیین‌های قاعده‌مند به‌سوی واکنش‌های تجربه محور نسبت به موقعیت است. درک موقعیت با امکانات و مشکلات آن؛ شخص متخصص را قادر به فراتر رفتن از اندیشه قاعده محور به سمت درک شهودی از موقعیت می‌کند. دریفوس‌ها موقعیت را به گونه‌ای تورصیف می‌کنند که در آن» شخص متخصص, درحالی‌که به شکل شهودی سرگرم سازماندهی و درک وظایف خودش است مولفه‌هایی که خودشان را در این میان به‌عنوان عوامل مهم نشان می‌دهند» بستگی به تجربه او دارند (126 ۲۰ ,2002 ,138۵1). اکنون پس از بررسی مختصر مبانی رویکرد پدیدارشناسی دریفوس درباره تخصص, نویت آن رسیده است که دلالت‌های این رویکرد را در حرفه تدریس مورد بررسی قرار دهیم. این کار به تبعیت از مدل پنج مرحله‌ای دریفوس انجام خواهد گرفت تا بر اساس آن مشخص شود که معلم به میزان بهره‌مندی از مولفه‌های رویکرد پدیدارشناختی و فاصله گرفتن از آموزه‌های حاصل از ایده‌های انتزاعی و تحلیلی و با کم‌رنگ شدن نقش استدلال و تبعیت محض از قواعد آموزشی و با درک بهتر از جایگاه مهم شهود در عمل تدریس مطابق با موقعیت و هم‌چنین غوطه‌ور شدن در عمل ماهرانه درگیرانه آموزش به دانش‌آموزان به‌جای کنش مستقل از متن کلاس درس از مرتبه مبتدی به‌سوی مرتبه تخصص سوق پیدا خواهد کرد. اولین مرحله کسب مهازنت جدید. از راهدستورالعمل و راهنما صورت می‌گیرد. شخص مبتدی از قواعد و اصول راهنما پیروی می‌کند و اطلاعات و قوانین ابتدایی را می‌آموزد که پیش‌شرط لازم برای یادگیری او محسوب می‌شوند. او با قاعده يا اصولی راهنمایی می‌شود وقت خود را صرف به خاطر سپردن اطلاعات می‌کند و تلاش او این است تا مطابق قواعد از پیش طراحی‌شده در حرفه خود رفتار کند. او په‌مانند رایانه‌ای که بر اساس برنامه‌های خود عمل می‌کند. کار خود را با تکیه بر قواعد انجام می‌دهد و از فواعد اداره‌کننده عمل که به شکل صریح و مستقل از متن ندوین‌شده‌اند. پیروی می‌کند (,1991 ۵8 ی فباارره:0] کاربرد قواعد صریح از سوی معلم مبتدی, محدودیت زیادی برای عملکرد او ایجاد می‌کند. معلم مبتدی به این خاطر از قواعد پیروی می‌کند که قادر به تشخیص گشتالتی و کل‌گرایانه یا اهمیت ابعاد گوناگون موقعیتی نیست. به همین خاطر او فاقد درک جامع و کلی از وظیفه‌اش است و در هر موقعیت جدید به دنبال قواعد مناسب برای پیروی کردن است. معلم مبتدی» قواعد تعیین‌کننده عمل خود را بر اساس این واقعیت و ویژگی‌ها کسب می‌کند (90 .7 ,2015 ,۵/08]). در این حالت. رفتار معلم مبتدی فاقد انعطاف لازم نسبت به موقعیت است وتتها باتا کید بر استانداردهای آموزشی صورت می‌گیرد. ارزیابی معلم مبتدی نیز برمبنای میزان پیروی او از قواعد صورت می‌گهرد. مولفه‌های موقعیت برای او کاملا واضح و عینی است و لذا می‌تواند بدون این‌که خود آن‌ها را در موقعیت خاصی تجربه کرده باشد. تشخیص دهد. چنین مولفه‌هایی را می‌توان مستقل از متن! نامید زیرا قواعدی که در خصوص این دسته از واقعیت‌ها کاربرد دارند» مبتنی بر متن و زمینه خاصی معلم در مراتب اولیه کسب مهارت. فاقد هرگونه تجربه برای مواجهه با موقعیت عملی استاه در واقع یادگوای معلم مبتدی. امری زمینه محور نیست واعمال اوهیچ زمینه‌ای در تجربه گذشته او تدارد و همواره؛در انتظار موارد قابل پیش‌پینی است که مبتنی بر تجربه پیشین او نیست (189 .0 ,2004 ,183000۵1). معلم مبتدی به شیوه عینی و مستقل از متن با واقعیت‌ها و ویزگی‌های قلمرو فعالیت خود مواجه می‌شود و رشد تدریجی مبتدی مستلزم کسب تجربراوان یهام #اطی کل درس است: او جهان را به شکل آجزای منفک و جداگانه وبه ساده‌ترین روش‌ها مورد بررسی قرار می‌دهد اما به میزان رشد مهارت خود می‌تواند اهمیت چیزها در زمینه یا موقعیت تدریس را تشخیص دهد و متناسب با ویگی‌های متفاوت در جهان آموزش. واکتش معلم نسبت به اصول آداره‌کننده اعمالش برای شخص مبتدی پیشرفته. قواعد و اصول دستورالعمل با ارجاع به ابعاد موقعیتی جدید تعریف می‌شوند (233 .0 ,1991 ,5ل8/ر1۵ ۵2 هار ).۰ معلم مبتدی پیشرفته؛ در مواجهه با موقعیت‌های واقعی به‌تدریج تجربه کسب می‌کند و درک خود از زمینه‌های مرتبط را نیز بسط و گسترش می‌دهد. برای او تجربه عملی نقش مهمی بر عهده دارد و به‌ندریج اطلاعات را برحسب موفعیت و زمینه تدریس درک می‌کند. مبتدی پیشرفته با داشتن تجربه مقابله و پرداختن به موقعیت‌ها توانایی این را خواهد داشت که درباره ویژگی‌های محیط خود به شیوه‌ای فراتر از معلم مبتدی واکنش نشان دهد. او به دلیل ذهن تحلیلی و اینکه اطلاعات را به شکل مجرا و جدا از هم مورد بررسی قرار می‌دهد. هم چنان چشم‌اندازی کلان از فعالیت عملی خود ندارد (177 .0 ,2016 ,08 7ه0). معلم مبتدی پیشرفته به‌تدریج درگیر موقعیت‌های انضمامی شده و قادر به درک مولفه‌های معنادار عمل خود می‌شود. این مولفه‌های موقعیشی! لزوما مستقل از متن تبوده و متناسب با موقعیت تعریف می‌شوند (23 .0 ,1986 ,1۳6/88 تک 8س2بر11۵). درنتیجه فعالیت او با ارجاع به این مولفه‌های موقعیتی شکل می‌گیرد. الگوهای فعالیت مبتدی پیشرفته در عمل تدریس را نمی‌توان در قالب قواعد معین محدود کرد. او علاوه بر تشخیص واقعیت‌های مستقل از متن و کاربرد قواعد پیچیده به درک جامع‌تری از فعالیت خود دست پیدا می‌کند. به اين.خاطر قواعد برای او معنای جدیدی پیدا می‌کنند و لذا برخلاف معلم مبتدی می‌تواند قواعداو اصول راهنمای عمل خود را به شکل خودکار به‌کارگیرد و لذا در لحظه تدریس با توجه به تجربه اندک اما مور و درک فضای کلاس درس و روحیه شخص متبحر واجد تجربه‌ای است که شنخص مبتدی پیشرفته فاقد آن است (۷۶ع07] 4 .ط ,2005 ,1۳6/08 :6). او با افزایش:تجریه. قادر به تصمیم‌گیری بهتر در موقعیت‌های واقعی است و با تجربه بیشتر تنوع ویژگی‌های پرجسته فعالیت را تشخیص می‌دهد. در این مرحله معلم متبحر بیش از آن‌که با قواعد و اصول طراحی‌شده برای عملکرد خود سروکار داشته باشد به قوه شهود و غریزه خویش اعتماد می‌کند. او درمی‌یابد که هر قاعده‌ای در خصوص کلاس و دانش‌آموزان خاص کاربرد دارد و هیچ مجموعه از ویژگی‌ها و ابعاد عینی کاملا با موفقیت‌ها و شکست‌ها ارتباط و تناسب ندارد. در این مرحله» شخص از مرحله پیروی از قاعده به مرحله کنار گذاشتن دانش گزاره‌ای و عمل کردن برحسب دانستن چگونگی که در آن واکنش منعطف به موقعیت اهمیت دارد» گذر می‌کند. بنابراین ازنظر دریفوس, تبحر تنها اگر با نوعی تجربه چسمانی و روش غیر نظری همراه باشد منجر به واکنش‌های شهودی به‌جای واکنش‌های معقول می‌شود (.0 ,2005 ,۵2۵ ن فبابوه:0 معلم متبحر قادر به انسخاب طرح یا چشم‌انداز برای فعالیت خود است. البته این کار برای او آسان نیست زیرا شسخص متبحر با مسئله گزینش طرح دست‌وپنجه نرم می‌کند و نسبت به نتیجه کار خود احساس مسئولیت می‌نماید. او درعین‌حال با برنامه‌ریزی و طراحی آگاهانه می‌تواند درباره مسائل جدید تصمیم‌گیری کند که با موفقیت يا ناکامی همراه خواهد بود. بنابراین» او در موقعیت‌های گوناگون بسته به عملکرد؛ چشم‌اندازی را انتخاب یا کنار می‌گذارد. بااین‌وجود؛ گزینش طرح برای او امری اجتناب‌ناپذیر است در این مرحله او می‌تواندطرح مناسپی را بر اساس موقعیتی که با آن مواجه شده انتخاب کند و تمرکزاخود ریز داده‌های متنوع محیط کلاس درس قرار دهد. معلم متبحر به‌عوض انجام فعالیت خود با کاربرد طوطی‌وار قواعد پا اصول از پیش مشخص‌شده باید به شکل مستقل طرحی را بر اساس موقعیت‌هنای جدید و ظرفیت شاگردان خود انتخاب کند. این امر باعث می‌شود تا او خود را مسئول موفقیت يا شکست در انجام روش جدید بداند (25 بط ,1986 پفنقله27 :۵ کاره0). اهمیت گزینش میان طرح‌های گوناگون برای مواجهه با یک موقعیت در این مرحله به این خاطر است که معلم متبحر نمی‌تواند این کار را با کمک قواعد صریح یا صرفا با کاربرداصول متداول انجام دهد. او قادر به طراحی با گزینش چشم‌انداز مناسبی است که بر اساس آن می‌تواند موژلفه‌های مهم موقعیت يا قلمروی فعالیت خود را تعیین کرده و مولفه‌های غیر مهم را فراموش کند (,89/ر10:۵ به 8اره0] اما معلم متبحرهم چنان درگیر تأمل و اندیشه‌ورزی است و درعین‌حال با مقتضیات موق تا تسه رتخا میا یه آتظ رای آمگادانته سرا دار موب سنا بخشیدن به یک موقعیت می‌شوند. برای معلم متبحر در مراحل پیشرفت مهارت. موقعیت اطلاع محور منفصل از متن و قواعد» به‌تدریج جای خود را به تمایزات موقعیتی خواهد داد. این سطح از مهارت مستلزم گزینش مستقل شخص السنت و پیشرفت دراین مرحله مستلزم نوع خاصی از درگیری عاطفی با فعالیت و پیامدهای آن است. به همین خاطر» معلم متبحر نیز نسبت به پیامدهای تصمیمات گرفته شده خود واکنش‌های عاطفی دارد (:6 10767105 5 .ط ,1986 ,9۵ 0۸). در این مرحله او مسئولیت اشتباهات خود را می‌پذیرد و زمانی که دانش و مهارت‌های خود را به‌صورت صحیح به‌کار می‌گیرد. از موفقیت خود احساس تفاوت میان انسان ماهر با مرتبه‌های قبلی, بیش از هر چیز به نسبت آن با پیروی از قاعده بستگی دارد. به گفته درپفوس» انسان ماهر کسی است که نسبت به قواعد بازی حساس" است اما آن‌ها را در ذهن خود ذخیره نکرده و از آن‌ها پیروی نمی‌کند (.2005 ,176105 3 .0). انسان ماهر برای انجام کار خود نیازمند یادآوری و برشماری قواعد انجام عملکرد متناسب با موقعیّت حاضر را تشخیض دهد و برگزیند. مطابق عقیده دریفوس, عمل ماهرانه مستلزم ترک کون فراعد منفصل و بی‌طرف ات لذا معلم ماهر به‌جای تکیه بر قواعد و معیارهای تصمیم‌گیری: واکنش‌های بی‌درگگ و بی‌واسطه‌ای نسبت به موقعیت عینی و انضمامی جاری نشان خواهد داد؛ اما اگر کسی به دنبال پیروی بی‌خطر و امن از قواعد باشد به مرحله‌ای بالاتر از تبحر دست نخواهد یافت. اولین نشانه‌های دریافت شنهودی در مندل"دریفوس: در مرحله مهارت خود را نشان می‌دهد. معلم ماهر کسی است که مسئولیت و اعتمادبه‌نفس او افزایش پیداکرده و خیلی مریم می‌تواند ویک هی مرتبط و تامربوط عمل تدریس را تشخیص دهد. او به‌جای قدرت تحلیل؛ واجد نوعی توانایی تشخیص کل‌نگرانه شهودی است. تصمیم‌گیری برای او امری بدون زحمت است و همراه با نوعی شهود به‌شکل خودکار صورت می‌گیرد. او در این مرحله به تشخیص‌های شهودی و دیدگاه‌هایی که از مثال‌های دنیای واقعی یاد گرفته اعتماد می‌کند. البته ازنظر دریفوس‌ها شخص ماهر درعین سازماندهی و درک شهودی وظیفه‌اش, می‌تواند درباره انجام فعالیت خود تفکر تحلیلی داشته باشد (یگ 8:8ر107۵ 9 .0 ,1986 ,)۰ بنابراین» بارزترین مشخصه معلم ماهر این است که می‌تواند در خصوص کار خود تصمیم‌گیری کند و برای اتخاذ تصمیم مناسب لازم است تا از قواعد و اصول فعالیت خود فاصله بگیرد. او برای این کار نیازهای فعالیت خود را بررسی کرده و درباره رفع آن‌ها تصمیم‌گپری می‌کند. او می‌تواند در موارد مقتضی و مناسب از قواعد و الگوهای مرسوم تخطی کند (73 .0 ,2017 ,301010800 62 وا 1). معلم ماهر در این مرحله به درک عمیقی از قواعد» نظریه‌ها و گزینه‌های جایگزین دست پیداکرده و عمیقا درگیر وظیفه خود است وآن را از منظر خاصی تجربه می‌کند. در واقع دانش معلم دراین سطح: چیزی بیش از نظریه‌ها و مهارت‌های فنی است (,2001 ,ات5 6 .0). مولفه‌هایی که خود را به‌عنوان عوامل مهم نشان می‌دهند بستگی به تجربه شخص ماهر دارند و اين» حاصل ترکیب قواعد و تصمیمات اتخاذشده درباره بهترین شکل و نحوه دست‌کاری محیط است. (29 .0 ,1986 ,۳۵/108 :6 1008/ر00) در واقع عمل ماهرانه در واکنش به درک فاعل از موقعیت تجربه می‌شود (8 .۳ ,2002 ,فتالبزه:0). شخص ماهر مجذوب یک برنامه» هدف پا چشم‌اندازمناسب می‌شود و این جذابیت مادامی‌که توسط برنامه ریزی آگاهانته مجزا مختل نشود اذامه خواهد داشت (,1991 ,7۵۶ ی 11۵/108 معلم ماهر با تکیه‌بر تجارب گذشته‌آش می‌تواند مشابهت و تفاوت‌های میان موقعیت فعلی با موقعیت‌های قبلی را به‌راحتی تشخیص دهد. او با حافظه غنی از تجارب پیشین در موقعیت‌های گوناگون. نسبت به تصمیم‌گیری و مواجهه با موقعیت‌های جدید اقدام می‌کند. آنچه در عمل شخص ماهر صورت می‌گیرد ظاهرا به خاطر کفایت تجربی شخص در خصوص یک سری ازموقعیت‌های مشابه تجربه‌شده در گذشته است (:8 12۳۵78:8 8 ۵ ,1986 ,نار 0). معلم ماهر نمی‌تواند دلیلی برای انتخاب طرح خود ارائه دهد زیرا او به شکل بی‌واسطه‌ای موقعیت خود را درک می‌کند. او به شکل خودکار» چشم‌اندازهایی را که به نظر منأاسب موقعیت است را انتخاب کرده و مولفه‌های مهم و برجسته‌ای را شناسایی می‌کند که به‌موجب آن می‌تواند آن‌ها را به شیوه‌ای بدیع و منحصربه‌فرد با یکدیگر ترکیب در واقع» معلم ماهر به مولفه‌هایی توجه می‌کند که در پس‌زمیده عمل پنهان است. او لازم نیست تا الگوهای عملکرد خود را در قالب مژلفه‌های مستقل قابل‌تشخیص بیان کند بلکه می‌تواند مهارت‌های خود را در موقعیت‌های خاص, با استفاده از قضاوت شخصی به‌کار بگیرد. او می‌تواند درباره شباهت يا تفاوت وضعیت جدید با تجربه‌های پیشین خود قضاوت کند و مطابق با نتایج موفق پیشین» اعمال خود را تنظیم کند. به این خاطر که در عمل ماهرانه» موقعیت, راهنمایی برای واکنش مناسب به شمار می‌آید؛ نبازی نیست تا تصویری از هدف در ذهن خود مجسم کنیم. در واقع عمل معلم, نوعی جریان داوم فعالیت ماهرانه در واکتش ب« یک موقعیت مطایق تشخیمی و دریاقت قاعل است عملکرد معلم متخصص را نمی‌توان در قالب قواعد غیر منعطف و کلی به‌تمامی موقعیت‌های مشابه تعمیم داد. او با پذیرش مخاطرات ناشی از تغییر رویه تدریس بر اساس قابلیت و ظرفیت‌های؛کلاش درس,وشاگردان و حتی محیط و فضای جامعه‌ای که درآن مشغول‌ابه فعالیت است با تکیه برادرک شهودی خود. روش‌های جدیدی را به‌کار خواهد گرفت. معلم متخصصل با نگرشی شنهودی» موقعیت و زمینه عمل خود را به خوبی درک می‌کند و با کمک تخارب اندوخته شده در نوعی کنش جسمانی و عاطفی با متعلق آموزش خود درگیر هست. او بدون این‌که خود را از موقعیت عینی و انضمامی جدا کند به شکل فعال قانلسیت فهم تفاوت‌ها و تشابهات موقعیت جدید و پیش بینی‌نشده را از خود بروز می‌دهد و این منجر په وضع قواغذ به روشی شخصی و منعطف می‌شود که کاملا زمینه محور بوده ولذا را کاس وان چاره‌ای غیر ازاتجربه کردن و نظاره کردن باقی نمی‌ماند. این نوع معلم» بیش از آن‌که رفتار خود را تحت هدایت قواعد انجام دهد بر اساس درک شهودی مبتنی بر تجارب خود عمل می‌کند (157 .0 ,1986 ,08بز0۵ ی کر 0). اما تفاوت میان معلم منخصص با مرنبه‌های دیگر مهارت. در میزان تجربه اندوخته شده و استفاده از آن‌ها در موقعیت‌های جدید است. ارائه تجربه کافی با تنوعی از موقعیت‌ها مستلزم تصمیمات متفاوتی است که معلم متخصص به شکل ناآگاهانه انجام می‌دهد ۷۲ ] فصانامه پژوهش در تربیت معلم ۱ دانشگاه فرهنگیان و موجب واکنش خاصی می‌شوند. او با تجربه کافی در موقعیت‌های گوناگون تدریس تمامی ابعاد موضوع را مورد ملاحظه قرار می‌دهد اما این کار نیازمند تصمیم‌گیری مدبرانه و ماهرانه متفاوت است (607 .۳ ,2009 ,۱/1188016888). تفاوت میان شیوه تدریس معلم متخصص با دیگران. فاصله گرفتن او از انجام عمل آموزش به‌مثابه کار روزمره است. در واقع موفقیت معلم متخصص در پرداختن به یک عمل ارتباط زیادی به یادگیری پیشین او از موقعیت‌های تجربه شده دارد که می‌تواند همراه با تدش و فشار روحی برای او باشد. افزایش تجربه منجر به درک بهتر معلم متخصص از ماهیت موقعیت‌های عملی حرفه معلم متخصص کسی است که نه‌تنها چشم‌اندازهای مناسب را به شکل خودکار انتخاب می‌کند بلکه هم چنین به شکل خودکار جریان عملی که این چشم‌انداز تجویز می‌کند دا برمی‌گزیند. او می‌تواند به شکل مستقیم ویزگی‌های برجسته موقعیت را به‌گونه‌ای درک کند که برای معلم مبتدی امکان‌پذیر نیست. به عقیده دریفوس» عملکرد ماهرانه هنگامی رخ می‌دهد که شخص متخصص که ایک نیازی به اصول ندارد می‌تواند توجه آگاهانه خود نسبت به عملکردش را متوقف کرده و اجازه دهد که تمام انرژی ذهنی که پیش‌تر در کنترل عملکردش از آن بهره می‌برد. منجر به چشم‌انداز آنی مناسب در رابطه با موقعیت عمل او شود (14 .0 ,1980 :127108(]). درنتیجه قادر است تا با فهم و پذیرش نظریه‌ها و اهداف عمل؛ امکانات جدیدای را به شهوه‌های گوناگون در یک موقعیت خاص خلق کند. معلم متخصص قدرت مواجهه با موقعیت‌های جدید را دارد و نسبت به خود دیگران و محیط احساس مسئولیت می‌کند و عمل خود را بر مبنای درک کامل و بالغ از فعالیت عملی انجام می‌دهد. در حقیقت» معلم متخصص قادر است تا موقعیت‌های گوناگون را دسته‌بندی کرده و آن‌ها را برمبنای واکنش‌های متفاوت موقعیتی به زیرشاخه‌های مختلفی تقسیم‌بندی کند که هرکدام مستلزم واکنش و رویکرد خاص خود می‌باشند. او به حل مسائل نمی‌پردازد و حتی در کار خود نمی‌اندیشد پلکه به شکل طبیعی کار خود را متناسب با موقعیت انجام می‌دهد (180 .0 ,2004 ,قنار۵ )۰ معلم متخصص می‌تواند نسبت به موقعیت‌های پیچیده» واکنش‌های مناسب و بدون تأمل صورت دهد. این عملکرد واکنشی» حاصل مطالعه و تأّمل پیشینی او نیست زیرا تخصص, دربردارنده ایده رفتار غیرتاملی همراه با خصوصیت جسمانی در مقابله با یک وضعیت است و به شکل آگاهانه به آنجه انجام می‌دهد توجهی ندارد. او با درگیر شدن در یک موقعیت خاص می‌تواند تغییرات ظریف را درک کند و بر مبنای جستجوی خلاقانه و حساسیت رهگشای معلم متخصص بر اساس نگرش شهودی» توانایی تشخیص و واکنش سیال به مقنضیات موقعیت کلاس را دارد و به نتیجه کار خود متعهد است و این لزوما به معنای بهترین بودن در حرفه خود نیست زیرا شخص می‌تواند دارای تعهد باشد ولی بهترین نباشد. به عبارتی, نتایج تخصصی شرط ضروری برای تخصصی خواندن یک عمل تخصصی نیست (144 .م ,1986 ,ق 3:۵ 6۶ هار۵ معلم متخصص تنها به بررسی نیازهای فعالیت ماهرانه خود اکتفا نمی‌کند بلکه به‌موجب چشم‌انداز وسیع حاصل از خبرگی موقعیتی خود» در پی مسیر دست یافتن به اهداف فعالیت خود نیز هست. ازنظر دریفوس» منظور از تخصص, واکنش شهودی متناسب با یک موقعیت است. بنابراین هرقدر واکنش ما شکل شهودی‌تری به خود گرفته باشد جهان عمل برما آشکارتر خواهد شد. در نتیجه. واکنش مناسب نسبت به یک موقعیت. به شکل شهودی صورت می‌گیرد و انجام کار به چنین شیوه‌ای همان چیزی است که:دریفوس آن را ادراک حداکثری ایا پرداخت بهینه" جدول ۱. مولفه‌های الگوی پنج مرحله‌ای کسب مهارت حرفه تدریس معلم مبتدی ‏ مبندیابیّشرفته, ,۷ مقلم متبحر معلم ماهر معلم متخصص دانش نظری دانش نظری دانش عملی دانش عملی دانش عملی درک غیرموقعیتی .نیمه موقعیتی. درک موقعیتی: ۰ درک موقعیتی درک موقعیتی تامل غیردرگیرانه تامل غیرد رگیرانه تامل غیزدرگیرانه تامل درگیرانه تامل درگیرانه تجزیه و تحلیل . تجزیه و تحلیل شهود شهود شهود ارتباط غیرعاطفی ارتباط غیرعاطفی ارتباط عاطفی ‏ ارتباط عاطفی ارتباط عاطفی پیروی از قواعد ‏ پیروی از قواعد ‏ قواعد متن‌محور ‏ ترک قواعد کلی ‏ طرح فواعد جدید فاقد چشم‌انداز ‏ فاقّد چشم‌انداز ‏ دارای چشم‌انداز ‏ دارای چشم‌انداز ‏ چشم‌انداز جدید ۴ ] فصلنامه پژوهش در تربیت معلم | دانشگاه فرهنگیان فاقد تجربه تجربه اندک واجد تجربه تجربه غنی تجربه غنی عدم مسئولیت عدم مسئولیت. دارای مسئولیت. دارای مسئولیت . دارای مسئولیت مدل کسب مهارت دریفوس‌ها به‌عنوان یکی از الگوهای معروف در زمینه مراحل کسب مهارت مطرح هست. دراین مدل. پیشرفت در مهارت. بیش از آن‌که به میزان دانش نظری و گزاره‌های آموخته شده در متون درسی بستگی داشته باشد به مولفه‌هایی پدیدارشناختی مرتبط است که در نقطه مقابل دانش گزاره‌ای قرار می‌گپرد. عالی‌ترین مرحله در مدل دریفوس» دست پافتن به تخصص است. در حرفه تدریس معلم متخصص پرخلاف معلم مبتدی تنها بر پایه قواعد و دستورالعمل‌ها رفتار نمی‌کند بلکه او دارای نوعی درک ضمنی از موقعیت‌های مشکل‌سارز ندریس است. در واقع؛ در مرتبه تخصص, پرداخت و مقابله آگاهانه حاصل از تأمل و استدلال‌ورزی جای خود را به پرداخت درگیرانه و مجذوبانه می‌دهد. به همین خاطر معلم متخصص کسی است که به‌جای انتقال دانش گزاره‌ای محض به اذهان دانش‌آموزان و پربار کردن خزانه ذهنی آن‌ها به شکل جسمانی و عاطفی با دانش آموزان خود؛ارتباظ برقرازامی‌کند: معلم هرقدر که در مراحل کسب مهارت رشد بیشتری پیدا کند. به‌جای اصول انتزاغی به تجربه‌های انضمامی خود تکیه می‌کند و به همین خاطر خود را غرق در دنیای فرصت‌ها تهدیدها قوت‌ها ضعف‌ها امیدها و ترس‌ها می‌کند. او از موضع ناظر بی‌طرف به بازیگری فعال در فرایند پادگیری بدل می‌شود و به این ترتیب شخصیت او نه مستقل از متن تدزیس بلکه کاملا متن‌محور و در دیالوگ مداوم با دانش‌آموزانی است که درک درست از مولفه‌های شخصیتی آن‌ها از قبیل زبان» جنسیت. نژاد و پیشینه فرهنگی موجب ارتباط عاطفی مناسب با آن‌ها و انتقال بهینه مطالب درسی ۷۵۳۷۰ ۸10۳ ,۳۳۵۹55 00103910 010۳0 یو بو (2011) بل مخقص۸0 0و۸ نماد موز ود عطانو‌حعل ما ادنوه آنماد ان مهد ارو عطا ماهتا «(2004) .۳ و8 ,500 7 بجر نا لبمس 07 ما۶ مصمناهمساه هه ععنامقتم عصنحسه خذ اصعصهامیز اهعنصناه ده 000110۰( 01 براطوین/۲اظ آن (محمرول مدفنومکتا عسنط‌هما هز "جسمدمس۸" او عامظ 1۳۵ .(2017) با مخلامعا مه اد نامهم مه عصندتدها "امن طکنی موز کنهمندماه نماصه3 .(2012) ۵ بط بکطانسقا0 دعسحه اه مد جموملاخط) عصم5 بخهزی مامساه لوط ممد ان ورصنممت نشلگ .(2019) اه مطوطالدمن 269-7 ,34 وزاعاع50 ع (۸ نع ماع که توحارددها ام اهابا نی( ۵ ۵۳ وز/71000 ۵ 110مع 2 مذغاان امش 06 ۵۶ دود ه‌اانده‌ مرگ3۳ دزی مامهادزط عط 00 20(1(۰) ,3 10059۶ 3 بز[ )34 کمزدنرامره/م/1 /م مهنوه۸ مدعاا ۳۵۳۵ مه نام .(۱980) سا 7۰ بختا و0 ب09نامسافمم‌م از نمدمناهط خی ممنام‌نی‌0 لجزومامو همست (ا200) بل بل ما0 اعد ام مدوناه 5 وامو 2 -جوز روز )مهد همهم کومطان عجمععزالهسا .(2002) با با 1 روما م7 عم 7 ]2 بدوناادنسو مک الماک سمخ ۶ه املم3 ماگ2 6ط 1 .(2004) ماک بق 12 غ 1۳000 ۳011 جی) کوه زامن 30 ۳0 نامامهگ۵ عطا اه طار3 عط ص00 بز2005) سا 33 12۹ امن رود /۳]ظ مه چم ما آن کول اه م۲ مصکناتعط معط اه وومامصصهمد 2۲ ,352-65 ,(۲0)4 رو ملقاهه2 حطا اه طاو3 عطا اه حسااطظ 1۳۵ بره2007) با بل ما0 2۳685, 3۰ 1۰ )20076(. 1۵5۵0۶6 ۵ ۱/۵0۵۵, 70:10 504, 371-7 ۸6080 ,۷/۸۵ (۵۵) کال مص عگ ۵ باهاه عطا ۵۳ که که عم عط که لاو ۳۵ بر3ا20) ۷۰۷۵ 1۳65 0 0۵0100 00۵7 که ما۵۵ ما 0 هت مورهامن ابقااناگ ,(2016) با ۱۱۰ مقتا و1۳ وت یمرگ رون درم موز ومومو ۳ وووط ما7 راما هس ۸2 (0986) مک بکطایی 0 عغ سابل بفطاوت0 85 ۳۳۵۵ :۷۵۳6 31۵۷ ,امرس مل آم مط عل ما ,52109 «ملل بعهنای‌موت تحعنطاتا له ووماممعصدممط2 ج عاسه 70 (1991) .۳ یک الاو که با بقل ای 0 ( 00700 بکاکاهون) ۹/0۳1۵ لمع جر عخنه‌موورا تمونو [موطاص ۲ بر2005) یک بقار0۵ ک سلبلا بق2 0 ۴۹۵80 راااه0ام۸ 0۳ل کد مرها اهعااممگ ۲ ما۳ ۵۵ ۷۵۶ 1۳۳۵۵ ب(۵0[7) ۵ ما00 605-6۰ ,(51)3 ,ره ام نرارم 2/0 آه مسا الط هد ما1 00۷۵10030 7عطم 1 هز ععنمهط فاگ ۶و موم عدنحومازم ملس شخ فصو (2012) بط ,0105 ,512/0760 ده رتهب مج 7 حول معکنا متا هه عناوم دعمزممت #عناماگ دز ا۵ط/۷ .(2014) .5 معصنلا مت 356-370 ,(26)4 بونام م8مانط2 معزامم۸ که آهمسول بعهندمتا مسا .(2009) 2 موعاکهس] اااد ۵۳ اعل۵ ۳ دیش ۲۵ اه 0۵0 عکنوویه جدناهها که ما۱ ر5ا20) با مها 88-5 ,(15)1 رد-۲ ومد وصنطعده7 اه منطجمامحا5 غطا که لمسناه. بده‌نانکنسو۸ امروون/(/ظ 01 ام ول قمحا لوا امد جدنو ۳ 0۵۱ دنا ۳۵۱و .(2009) بخ مق که ۸ ۶ ] فصلنامه پژوهش در تربیت معلم | دانشگاه فرهنگیان 181131010 ۵۶ خووزاهز امه 1۹۵ مه مهنکومکط ما مزتوا۵ ح0 30۵5 بر2 201 بل بصمهمنطامظ نک یک توات۳ ۲۵۵2/18 ۵۸۸۵ و اامم72 ۵۶ کممم6ر2 م۸ ومنطاعده اه وناصداماع عص) لمه مهو «را200) 8 مدنگ ,۷۵۳۷ ۸۵۳ ,۳۳۵۹۹ تولاد ۱111 0760۳۵ ,۲۵۹۹ ۹0 ب(2011) 1 بوگا ماگ #رناه‌ان۸ رانله‌ظ قصد ولاز سار نما عسطلد0 هد وسل‌ها م۷ .(ر2018) ۵۰ ,۱1۸۵۵

مدل کسب مهارت دریفوس، نوعی تبیین پدیدارشناختی از رشد مهارت در طی زمان است. این مدل دارای مراحل پنج گانه مبتدی، مبتدی پیشرفته، متبحر، ماهر و متخصص است. شخص به میزان افزایش مهارت خود، از قواعد و دانش گزاره ای فاصله گرفته و نوعی درگیری ماهرانه با متعلق مهارت خود پیدا می کند. تدریس، یکی از حرفه های مورد اشاره در ادبیات دریفوس است. رویکرد این پژوهش، کیفی و روش آن توصیفی - تحلیلی است. مسئله اصلی پژوهش، بررسی دلالت های مدل کسب مهارت دریفوس در حرفه تدریس است. برای این منظور لازم بود تا در ابتدا، مؤلفه های رویکرد پدیدارشناختی دریفوس درباره کسب مهارت مورد بررسی قرار گیرند که نسبت میان دانش گزاره ای و مهارت، نقش پیروی از قواعد در مهارت ورزی، و جایگاه موقعیت و شهود، از مهم ترین آن ها به شمار می آیند. سپس با توجه به این مبانی، دلالت های مدل کسب مهارت دریفوسی در حرفه تدریس از معلم مبتدی تا رسیدن به عالی ترین مرتبه یعنی معلم متخصص استخراج گردید. یافته های این پژوهش نشان می دهد که برای تخصص در عمل تدریس، معلم باید نگرش خود را از موقعیت های انتزاعی ایده های نظری به سوی کنش ورزی فعال در فضای واقعی کلاس درس تغییر دهد. در نتیجه معلم متخصص با رشد در مراحل کسب مهارت، به جای اصول انتزاعی به شهود متکی بر تجربه های خویش در موقعیت های واقعی کلاس درس تکیه کرده و قادر به برنامه ریزی خواهد بود.

462055

در پایان نیز نتایج مبین این است که با رشد اقتصادی کارایی انرژی افزایش می‌یاید. ابوت " (۲۰۰۶) در مطالعه‌ای "با غنوان «کارایی و بهره‌وری آذو.صنعت عرضه برق در استرالیا با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها و شاخص مالم کوئیست» به ارزیابی بهره‌وری کل عوامل تولید صنعلبرق استرالیا طی دوه زمانی ۱۹۶۹-۱۹۹۹ پرداخته است. محقق با استفاده از یک ستاده عرضه برق و چهار نهاده سرمایه» نیروی کار» سوخت و سایر مواد و خدمات و در نظر گرفتن دیدگاه ستاده محور به ارزیابی بهره‌وری پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که با در نظر گرفتن فرض بازده ثابت به مقیاس کارایی فنی در تمام ایالات بجز تاسمانی افزایش يافته است. اما در صورتی که فرض بازده متغیر نسبت به مقیاس اعمال گردد» کارایی در تمام ایاللات بجز وسترن که کاهش ناچیزی داشته است» وانیسکی" (۲۰۰۶) در تحقبقی تخت غنوان «کارایی تولید برق در ایالات متحده با استفاده از روش 1۳۸ به ارزیابی کارایی تولید برق ایالات متحده در دوره زمانی ۹۹۱-۴ می پردازد. هزینه‌های عملیاتی و اتلاف انرژی بر حسب درصد به عنوان متغیرهای ورودی در نظر گرفته شداه‌اند. هزینه عملیاتی ترکیبی از هزینه‌های نیروی کار سوخت. مواد و غیره به عنوان درصدی از درآمد حاصل از خرده فروشی برق می‌باشد. در این تحقیق از روش نهاده محور و فرض بازده متغیر نسبت به مقیاس جهت ارزیابی کارایی تولید برق استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که کاهش کارایی به سطح ۹۸/۶۱ درصد می‌باشد. اما از سال ۱۹۹۴-۲۰۰۰ کارایی در بالاترین سطح یعنیدر حدود۱۰۰ درصد ثابت باقی مانده است و سپس به شدت نزول کرده است به‌طوری که در سال ۲۰۰۴ به سطح جایدری (۱۳۹۳) در تحقیقی با عنوان «اندازه گیری زیست کارایی در پالایشگاه‌های نفت ایران بوسیله تحلیل پوششی داده‌ها» با در نظر گرفتن خوراکک» انرژی مصرفی» تعداد پرسنل و درجه پیچیدگی به عنوان ورودی مدل و نسبت مجموع محصولات سبکک به سنگین به عنوان خروجی مطلوب و انتشار گازهای +400 17,0 و 50۷ به عنوان خروجی نامطلوب برای خروجی مدل تلاش در جهت اندازه گیری زیست کارایی کرده است. محقق با رویکرد ستاده محور و با استفاده از نرم‌افزار 11144620 مدل خود را پیش می‌برد. نتایج نشان می‌دهد که پالایشگاه بندرغباس. کاراترین پالایشگاه نفشت طی دوره ۱۳۸۲-۸۸ بوده است و نرخ رشد زیست کارایی در.این دوره مثت:بوده است. نتایج رگرسیون توبیت نشان می‌دهد که سوخت‌های نفت کورهو نفت گاز اثر متفشی برزیست کارایی دارند و گاز ناصرزاده (۱۳۸۹) در تحقیقی با عنوان «اندازه گیری زیست کارایی نیروگاه‌های حرارتی کشور با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها» و به کارگیری رویکرد ستاده محور به اندازه گیری زیست کارایی می‌پردازد. در این تحقیق ۴۰ نیروگاه برق حرارتی ایران بین سال‌های ۸۶ -۱۳۸۲ مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نرم‌افزار ۷۷144620 نشان داد که زیست کارایی نیروگاه‌های حرازتی در این دوره کاهش یافته است و نتایج نرم‌افزار 58 نشان داد که بین سوخت و زیست کارایی رابطه معناداری وجود دارد. آنچه پس از واکاوی و بررسی پژوهش‌های پیشین قابل توجه است کمبود تحقیقات جامع در حیطه انواع کارایی‌ها بالاخص کارایی انرژی در صنعت آب‌شیرین کن‌ها می‌باشد. علی‌رغم انرژی‌بر بودن و رشد چشم گیر آن در اقصی نقاط جهان با توجه به تشدید بحران جهانی آب مطالعات اند کی در اين زمینه انجام شده است. در ادامه این مطالعه با معرفی اجمالی این تکنولوژی در حیطه انرژی و مباحث مربوط به محیط زیست سعی شده نقاط آب‌شیرین کن‌ها بعنوان یک گزینه ضروری برای غلبه بر معضل کمبود آب شیرین در آینده مطرح هستند. آب‌شیرین کن‌های چنداثره» چندمرحله‌ای و اسمز معکوس بعنوان سه فرآیند شناخته‌شده در این زمینه به حساب می‌آیند که از میان آن‌ها اسمز معکوس بیشترین موارد استفاده را داشته است. " در روش اسمز معکوس, فشار اعمال شده به آب شور باعث خروج آب خالص يا کم نمکک از یک غشا نفوذپذیر می‌شود. در واقع غشا آب را از خود عبور می دهد ولی برای مواد دیگر نفوذناپذیر است اسمز معکوس تکنیکی برای جداسازی تحت فشار بر اساس استفاده از خاضیت پلیمرهای خاصی بنام پلیمرهای نیمه‌نفوذپذیر است که این مواد برای آب نفوذپذیرند ولی برای مواد محلول درآن نفوذپذیری خیلی پایینی دارند. فلسفه حاکم بر آب‌شیرین کن اسمز معکوس اعمال یک فشار خالص به طرف آب تغذیه غشا اسمز معکوس؛ برای عبور دادن آب شور به سمت زمانی که آب شور با پمپ‌های پرفشار و در دبی مورد نیاز بسمت مدول‌های غشائی رانده می‌شود» نیاز به مصرف انرژی است. فشار مورد نیاز در آب‌شیرین کن اسمز معکوس, مرتبط با مقدار نم آب شور ساختار سیستم و شرایط عملکرد آن مانند فشار رانش و ریکاوری مورد نیاز (نسبت آب‌شیرین‌شده به آب شور ورودی) می‌باشد. با به کارگیری اختلاف فشار درطرفین غشا آب از آن عبور: کرده و املاح موجود از آن جدا می‌شوند. بنابراین برای غلبه بر این فشار (فشار اسمزی) نیاز به فشار بالایی است. که این فشار برای آب‌های لب شور ۱۵-۲۵ بار و برای آب دریا ۴۰-۸۰ بار می‌باشد. مراحل شیرین سازی آب شامل مراحل آماده‌سازی اولیه آب» پمپاژ آب» ریکاوری انرژی آب براساس اطلاعاتی که از آژانس انرژی اتمی درسال ۲۰۰۶ منتشرنمود میزان حرارت و برق مصرفی مخصوص برای سه آب شیرین کن 2/517 1/۳10 و 140 مطابق جدول (۱) است. همانطور که مشاهده می‌شود آب شیرین کن مکانیکی 710 دارای مصرف انرژی الکتریکی بیشتری به ازای تولید یک مقدار مشخص آب شیرین می‌باشد. در همه واحدهای نمک زدایی صرف نظر از اینکه از چه فناوری برای شیرین سازی استفاده می‌شود مسئله پساب شور خروجی,» مسئله مهم زیست محیطی است. این شورآب می تواند داغ و یا حتی سرشار از مواد شیمیایی ضد رسوب و خوردگی باشد. غلظت بالای نمک شورآب حتی باعث تغییرادر غلظت ننک درایاها می‌شود و به خصوص در مورد گونه‌هایی که در اعماق اقیانوس‌ها زندگی می کنند: چنانچه پساب شور در نواحی سرزمینی دفع شود باعث وارد آمدن آسیب جدی به محیط زیست به‌ویژه سفره‌های آب زیرزمینی» چگونگی تخلیه آب شور پسماند از مسائل مهم در برنامه تسک‌زدایی بشمار می‌رود. طراح باید سیستم را طوری طراحی کند که تخلیه مواد پسمانده در آب خسارتی به محیط وارد نکند. در پسماندها کلیه نمک‌های جدا شده از آب لب‌شور اولیه به همراه مواد دیگری که اغلب زیان بخش هستند وجود دارد. دفع شور آب غلیظ از فاکتورهای مهم اقتصادی است و همواره تحت تأثیر عوامل مختلفی از قبیل ویژگی‌های محل کارخانه» نزدیکی به محل دفع پسماند» موافقت عمومی و نوع روش دفع پسماند می‌باشد. بر اساس این محدوديت‌ها هزینه دفع پسماند غلیظ در حدود ۵ تا ۳۳ درصد از هزینه آب خواهد بود. روش‌هایی از قبیل برگشت آب شور به جریان آب ورودی يا به انشعاب فرعی دیگر توزیع در سطح آب تزریق به چاه‌های عمیق» استفاده از بر که‌های تبخیره استفاده از مکانیزم تبخیر به منظور تبدیل پسماند مایع به پسماند جامد» از جمله روش‌هایی است که به منظور کارایی عبارت است از دستیابی یک واحد اقتصادی به سطح تولید بهینه با میزان دسترسی یک بنگاه به سطح مطلوب تولید با توجه به نهاده‌هایی که در دسترس وجود دارند." کارایی بیانگر این مفهوم است که یک سازمان به چه میزان از منابع خود در راستای تولید» برای بهترین عملکرد در مقطعی از زمان استفاده کرده است. بنابراین کارایی معیار عملکرد یک سیستم سازمانی است که بر میزان منابع (ورودی‌ها) استوار شده است. به عبارت دیگر, کارایی میزان مصرف منابع برای تولید مقدار معینی محصول است. " اندازه گیری کارایی به شیوه‌های نوین» از مطالعه آقارّل*(۱۹۵۷) آغاز شد. او کارایی هر بنگاه را به و جز کارایی فنی #اکارایی هه ربا کچ است و ایده خودرا با استفاده از نگرش نهاده‌محور و فرض بازادهی ثابت نستبت به فقیاس" برای اندازه گیری برای بنگاه‌هایی که تنها از دو عامل تولید 3۱ و ۲ برای تولید یک محصول لا استفاده می‌کنند منحنی هم‌مقداری! کاملا کارا بوسیله منحنی ۸۸ با فرض بازده ثابت به مقیاس تولید در تصویر ۱ نشان داده‌شده است این منحنی ترکیبات مختلفی از عوامل تولید که مشخصی از محصول را (در اینجا یک واحد محصول) عرضه می‌نماید» نشان می‌دهد. اگر نقطه ۳ نمایانگر یکی از بنگاه‌ها باشد» کارایی فنی؛این بنگاه به‌ضورت نسبت م07 تعریف می‌شود. یک تولید کننده به لحاظ فنی کاملا کاراست اگر تولید بر روی مجموعه هم‌مقداری تولید (۸۸) منطبق باشد. این امر توانایی بنگاه را برای به دست آوردن حداکثر محصول از مجموعه عوامل تولید مشخص را منعکس می‌کند. در نمودار ۱ قیمت عوامل تولید به‌وسیله خط هزینه یکسان 33 نشان داده شده است» کارایی تخصیی( قیمتی) بک بنگاه که در 2 تولید می‌کند» بصورت نسبت پرم/5 تعریف می‌شود. به عبارتی زمانی بنگاه از نظر تخصیصی کاملا کاراست که بر روی خط هزینه یکسان قرار گیرد. به‌طور کلی کارایی فنی نشان‌دهنده میزان توانایی یک بنگاه برای حداکثر کردن تولید با توجه به عوامل تولید مشخص و کارایی تخصیصی نشان‌دهنده توانایی بنگاه برای استفاده از تر کیب بهینه عوامل تولید با توجه به قیمت آن می‌باشد. همچنین از حاصل‌ضرب کارایی فنی و کارایی تخصیصی می‌توان کارایی اقتصادی! را بر حسب تعریف فارل برای بنگاه ظبه به‌طور کلی کارایی قنی نشان‌دهنده میزان توانایی یک بنگاه برای حداکثر کردن تولید با توجه به عوامل تولید مشخص و کارایی تخصیصی نشان‌دهنده توانایی بنگاه برای استفاده از ترکیب بهینه عوامل تولید با توجه به قیمت آن می‌باشد. زمانی بنگاه ۳ دارای کارایی اقتصادی است که خود را از وضعیت ۳ به 0) برساند. امتیاز عمده اندازه گیری کارایی به روش فارل این است که مستقل از واحد اندازه گیری است» یعنی تغییر در واحدهای ۳-۳-۱ اندازه گیری کارایی فنی به روش تحلیل پوششی داده‌ها به‌دلیل مشکلات عملی در اندازه گیری و محدودیت‌هایی که در روش فارل (بازده ثابت نسبت به مقیاس) مطرح بود این روش کاربرد عملی زیادی نیافت و تا سال‌ها مسکوت ماند تا اینکه در سال ۱۹۷۸ سه متخصص تحقیق در عملیات» چارنز» کوپر" و رودز تحقیقی ارائه نمودند که طی آن از طریق برنامه‌ریزی خطی» اندازه گیری عملی کارایی را معرفی کردند که توانایی اندازه گیری کارایی با چندین نهاده و ستانده را داشت. این روش اندازه گیری کارایی بدلیل قابلیت‌های فراوان مانند استفاده همزمان از چندین نهاده و ستانده با مقیاس‌های اندازه گیری متفاوت, ارائه الگوی مرجع برای پنگاه‌های ناکارا امکان تفکيک کارایی فنی کل به کارایی فنی خالص (مدیریتی) وکارایی مقباس و عدم نیاز به پیش فرض در مورد نوع تابع تولید» بطور گشترده‌ای ورد توجه محققان است". برای ساختن مدل فرض می‌کنیم 71 واحد وجود دارد و هدف ارزیابی کارایی واحد تحت بررسی (واحد صفر) که ورودی‌های و,ر۲.۰2* :۱ را برای تولید خروجی‌های مولل 7۳.۳ ۱.۰( مصرف می کند است. در صورتی که وزن‌های تخصیص داده‌شده به خروجی‌ها با ولا ۷,۰ و وزن داده‌شده به ورودی‌ها با ,رل ۷,۰۷ نشان داده شود» آنگاه متغیرهای مسئله فوق وزن‌ها بوده و جواب مسئله مناسب‌ترین مقادیر را برای وزن‌های واحد صفر ارائه و کارایی آن را اندازه گیری امی کند کهآمدل ریاضی آن به‌صورت زیر می‌باشد: 0 + الا (۱.۲۰۳:۰۰۲ک() + رزا را - ررلاولا هم اگر متغیر متناظر با محدودیت اول و دوم در مسئله ثانویه به ترتیب با 0 و ز2 بیان شود» مدل در سال ۱۹۸۴ با در نظر گرفتن فرض بازده متغیر نسبت به مقیاس توسط بانکر» چارنز و کوپر اندازه گیری کارایی فنی با روش تحلیل پوششی داده‌ها بسط یافت و به مدل ۳800 شهرت پیدا کرد. برای به دست آوردن مدل 300 کافی است که قید تحدب +۰ 2,۸ به مدل ۲ اضافه شود تا مدل با فرض بازده ثابت به مدلی با فرض بازده متغیر تبدیل گردد. در این حالت کارایی فنی کل به دو جز کارایی فنی خالص (کارایی کارایی مقباس * کارایی.فنی خالص (کارایی مدیریتی).< کارایی فنی کل منحنی تولید یکسان و تابع تولید رزی ناپارامتريکک که بصورت خط شکسته برای بنگاه‌های کارا به دست می آیده ممکرهواطت دراندازهگوی مشکلاتی بصضورت نهاده مازاد" یا ستاتده مازاد" ایجاد نماید. در روش الیل پوشهی داگها این مشکل با استفاده از سدل زیر کمدل ذو مرسحله‌ای تحلیل پوششی ذاذه‌فاطّت برطرف می‌شنود ۴ ۱. کارایی مدیریتی(کارایی فنی خالص) يا همان کارایی فنی تحت فرض بازده ی متغییر نسبت به مقیاس که رک و رک به ترتیب نشان‌دهنده ورودی مازاد و خروجی مازاد است. باید توجه داشت یک واحد زمانی کارا است» اگر و تنها اگر 0*۱ و برای تمامی 57*۰ و ۰-*5 باشد» و اگر برای یک واحد 0*۱ و برای بعضی آها 5۲*۰ باشد آنگاه واحد تحت چند روش مختلف برای وارد کردن خروجی‌های نامطلوب در مدل وجود دارد. ساده‌ترین روش این است که با کالای نامطلوب به عنوان یک ورودی رفتار شود.توجیه انجام این کار در بسیاری از تکنولوژی‌ها مشاهده شباهت رابطه بین آلودگی و خروجی با رابطه ورودی و خروجی می‌باشد. مثلا بیشتر خروجی‌ها تنها می‌توانند با نیروی کار بیشتر ( یک ورودی مرسوم) و آلودگی بیشتر» تولید شوند. آتکینسون و دورفمن آ بسه خروجی بسد برچسب «تعویض کننده تکنولوژی" را دادّّانّد. اما همانند روش مرسوم خروجی بد را به عنوان یک نهاده وارد مدل کرده‌اند. اگر خروجی بد را به وان نهاده در نظر بگیریم در تعریف زیست کارایی به سادگی می‌توان» اصطلاح کارایی ورودی‌محور را استفاده کرد که بطور متناظر برای کالای بد به عنوان زیست کارایی تعریف می‌شود. اما روش دوم این است که خروجی بد را به‌عنوان یک ستانده در نظر بگیریم. یعنی مقدار بیشتری ازکالاهای خوب, مطلوگ ی ین اراشتر کالاهای بد تامطلوب: است: اما اگر کالای بد را معکوس کنیم» کالای بد می‌تواند در این حالت به عنوان کالای خوب درنظر گرفته‌شود, مغلا اگروژکالای بد باشپ می‌تران آرا بضورت دربن نام گزاری آن به عنوان رامین خروجی) به عنوان یک کالای خوب در نظر گرفته شود. اگر مقدار کالاهای بد معکوس شوند» ازاین‌رو زیست کارایی مبتنی بر کارایی خروجی محور اندازهگیری می‌شود که بصورت معکوس کردن خروجی‌های بد تعریف می‌شود. " اگر ژر نشان‌دهنده خروجی مطلوب (خوب) و ور خروجی نامطلوب (بد) باشد.» افرایش یر و کاهش پل برای بهبود عملکرد مدنظر است. با این وجود در مدل‌های پوششی خروجی محور با بازده به مقیاس متغیر هر دو خروجی پاز و پل( به منظور بهبود عملکرد» افزایش داده می‌شوند. در اینجا به‌منظور افزایش خروجی مطلوب و کاهش خروجی نامطلوب» ابتدا خروجی نامطلوب را (۱-) ضرب کرده و مقدار 1۲ را به تمامی خروجی‌های نامطلوب منفی اضافه می کنیم تا مقدار آن‌ها مثبت شوند» به گونه‌ای که مقدار + را بطور مشال از رابطه ۱+ ار )4,212 می‌توان به دست آورد. سایر خروجی‌های مطلوب را به همان صورت قبل می‌توان وارد مدل کرد." ۳-۵ کارایی کل عامل انرژی بر اساس تحلیل پوششی داده‌ها تاکنون دو شاخص شدت انرژی و کارایی انرژی از شاخص‌های مطرح در برآورد میزان عملکرد نهاده انرژی بوده‌اند. که به دلیل آنکه تنها نهاده انرژی را برای تولید خروجی در برآورد خود مدنظر قرار می‌دهند مورد نقد بسیار هستند. این در حالیست که در سال‌های اخیر شاخص جدید با عنوان شاخص کارایی کل عامل تولید (71710") توسط هو و وانگگ معرفی شده است که ایرادات شاخص‌های قبلی را نداشته و همه نهاده‌های موجود برای تولید ستاده مورد نظر را برای برآورد کارایی نهاده انرژی مدنظر قرار می‌دهد اعم از نیروی کار سرمایه و غیره و ایرادات وارده بر کارایی انرژی عامل جزئی مرسوم را با مورد توجه قرار دادن اثراتجانشیشی بیق غامل انرژی و سایر غوامل را برظرف مین کند. هو ووانگت (۲۰۰۶) شاخص 7۳۳۳ را به‌صورت نسبت تارگت به میزان واقعی نهادهی انرژی تعریف و با فرض بازده ثابت به مقیاس (7510۳:۸)) از آن استفاده کردند. مدل 1۳۸ با فرض بازدهی ثابت به مقیاس برای تمامی واحدهای تصمیم گیری که در مقیاس بهینه عمل می‌کنند شناخته‌شده است. اگر چه فاکتورهایی نظیر رقابت ناقص و محدودیت‌های مالی باعث شوند واحد تصمیم گیری در مقیاس بهینه عمل نکند". اگر این احتمال برود که اندازه واحدهای مورد بررسی توانایی آنها را در ایجاد تولید کارا تحت تأثیر قرار دهد نیز فرض 15آن) فرضی نامناسب خواهد بود. مدل مورد نظر در این تحقیق به شکل زیر است: برای هر یک از 77 واحد تصمیم گیر >آنهاده و ]/3 ستانده وجود دارد. برای واحد تصمیم گیر ام نهاده‌ها و ستانده‌ها به ترتیب با بردار ستونی و زل(نشان داده شده‌اند. مدل 5 نهاده گرا مسئله برنامه‌ریزی خطی زیر را برای 721417 به شکل زیر حل می کند: که در آن 0 مقدار عددی ۱ 8 > »» ۸ برداری ۱ * 7 از ثابت‌ها که مجموعه‌ای محدب از ستانده‌ها و و نهادهه‌ای مشاهده شده را تشکیل می‌دهد و5 اسلک غیرشعاعی را بیان می کند. مقدار 0 کارایی فنی واحد 1 ام را نشان می‌دهد (1:)۱-0 تنظیمات شعاعی می‌باشد. واحد 1ام کاراترین نقطه روی مرز می‌باشد و اسلکک آن صفر است» اگر 0-۱ باشد. اگر 90-۱ و اسلک آن بزرگتراز صفر باشد» کارایی ضعیف است. اگر ۱ > 0 باشد بیانگر این است که تا ر گت نهاده انرژی (7۳1) در این مطالعه اختلاف میزان نهاده واقعی انرژی (۸۳:7) و تنطیمات کل (7۸) می‌باشد و حداقل سطح نهاده انرژی جهت رسیدن به سطح کارای انرژی به عنوان هدف می‌باشد. شاخص 1۳۳۳ واحد 1ام در دوره آبه صورت زیر به طبق مدل بالا" مقدار تنظیمات کل کمتر از صفر نمی‌باشد. تنظیمات کل صفر نشان می‌دهد که میزان واقعی نهاده انرژی درست میزان تارگت نهاده انرژی می‌باشد» بنابراین شاخص 5 برابر ۱ بوده و مصرف انرژی بهینه می‌باشد. اگر میزان تنظیمات کل بزرگتر از صفر باشد شاخص مورد نظر کمتر از یک خواهد بود و دلالت بر نهاده انرژی اضافی دارد که می‌توان بدون کاهش سطح تولید آن را کاهش داد. پناپراین شاخص 1۳1۳ معمولا بین این پژوهش از نوع تجربی است و برای بر آورد کازایی فنی از روش 1۳:۸ با جهت گیری خروجی محور استفاده شداه است. به دلیل قرازدادهای" کارگری و چسبندگی دستمزدها اخراج و تعدیل نیروی کار با مشکلاتی مواجه است و در صورت نیاز به تعدیل سرمایه نیز نمی‌توان این تعدیل را به سرعت ایجاد کرد: پس بخاطر انعطاف ناپذیری در کاهش دادن نهاده‌ها جهت گیری خرونجی محور انتخاب شده است تا بتوان با همان نهاده‌های موجود ارزش افزوده بیشتری بوجود آورد. و در ادامه برای برآورد کارایی انرژی با استفاده از شاخص 7۳۳:۳ رویکرد ورودی محور استفاده شد. در این پژوهش یک واحد کارخانه آب‌شیرین کن اسمز معکوس واقع در منطقه ویژه اقتصادی در طول ٩ سال فعالیت مورد بررسی قرار گرفته است. و فعالیت مذابور بصورت ماهانه و در مجموع ۱۰۸ ماه» مد نظر قرار گرفت. ظرفیت قرارداد تولید آب ۱,۰۰۰ مترمکعب دراشبانه‌روز می‌باشد و ظرفیت احداث ۱۲,۵۰۰ مترمکعب در شبانه‌روز است. در این مطالعه فعالیت واحد آب‌شیرین کن در هر ماه به عنوان یک واحد تصمیم گيرنده در نظر گرفته شده است» که چهار نهاده انرژی برق» نیروی انسانی» مواد شیمیایی (کلر سدیم‌متابی‌سولفیت, انتی‌اسکالانت» اسید سولفوریک. سود)» تعمیر» نگهداری و تعویض ممبران‌ها و تجهیزات» را برای تولید آب شیرین به عنوان ستاده مورد استفاده می‌دهند. بنابراین متغیرهای تحقیق شامل موارد زیر می‌باشد. انرژی برق: اسمز معکوس فرآیندی است که از نظر انرژی بسیار پرمصرف می‌باشد. از آنجا که ۸۴۴ از هزینه‌های سرمایه گذاری در یک واحد اسمز معکوس شامل هزینه‌های انرژی الکتریکی می‌شود» این نهاده یکی از مهم‌ترین متغیرهای مورد نظر در این مطالعه می‌باشد. میزان انرژی مورد استفاده در هر ماه با واحد کیلووات بر ساعت وارد مدل شده است. مواد شیمیایی: مواد شیمیایی که شامل کلر سدیم‌متا بی‌سولفیت» انتی‌اسکالانت» اسید سولفوریکک» سود می‌شوند از دیگر نهاده‌های مهم در صنعت آب‌شیرین کن است که در دو مرحله پیش تصفیه! و پس تصفیه " به منظور یک عامل ضدعفونی کننده وارد چرخه شیرین‌سازی می‌شوند. این نهاده با واحد ریال بر مترمکعب در مدل استفاده شده است. تعمیر و تعویض ممبران‌ها و ماشی نآلات: در سیستم اسمز معکوس» غشا مهم‌ترین و حساس‌ترین قسمت دستگاه می باشد. همچنین غشا به علت تماس مداوم با مواد شیمیایی افزوده شده به آب» بایستی مقاوم بوده وبا مواد بازدارنده و ضد رسوب گذار و زیست کش‌ها" واکنش ندهد. لذا این عامل نیز یکی از متغیرهای مهم در صنعت آب شیرین کن به روش 110 می‌باشد که با واحد ریال بر مترمکعب وارد مدل مورد مطالعهاشده است. نیروی کار: منظور از نیروی کار در این مطالعه تعداد نیروی انسانی است که بر حسب آب شیرین: آب شیرین تنها خروجی مطلوب این تأسیسات می‌باشد که بر حسب پساب شورنیکی از مهم‌ترین خروجی‌های نامطلوب در این تکنولوژی پساب شور است که با واحد متر مکعب اندازه گیری شده اشت. (ستاده نامطلوب) دی اکسید کرین (0-)): خروجی مهم دیگر گازهای گلخانه‌ای منتشر شده حین تولید برق و یا تأمین حرارت است. میزان انتشار 0 بر حسب گرم بر کیلووات ساعت به مدل برای اندازه گیری کارایی با تحلیل پوششی داده‌ها از نرم‌افزار 14062 استفاده شد. همانطور که از جدول (۲) خلاصه شده کارایی در طی سال‌های ۸۷ تا ۹۵ استخراج می شود» بجز سال‌های اول و آخر مورد مطالعه که عدم کارایی فنی تحت فرض 15آن) بدلیل عدم کارایی در مدیریت بوده است» در الباقی سال‌ها عدم کارایی فنی بدلیل عدم کارایی در مقیاس بوده است. از طرفی در تمامی این سال‌ها (از ۸۸ تا ۹۴) در وضعیت بازده کاهنده نسبت به مقیاس (075)» یعنی در قمست صعودی هزینه متوسط بلندمدت فعالیت می‌کند و با افزایش سطح خروجی خود می‌تواند به مقیاس بهینه رسیده و دارای کارایی مقیاس و در نهایت کارایی فنی صددرصد تحت فرض ۳5 گردد. کمترین میزان کارایی در این میان تحت فرض 5آن) مربوط به سال ۱٩ می‌باشد با ۸۲/۴ درصد کارایی فنی و به ترتیب ۹۹/۳ درصد و ۸۳/۵ درصد کارایی مدیریتی و کارایی مقیاس. به‌عبارت دیگر عدم کارایی فنی در این سال ناشی از ناکارایی مدیریت و ناکارایی مقیاس بوده است. چنانچه در این بازه زمانی فعالیت واحد مورد مطالعه ۰/۷ درصد در ستانده خود افزایش ایجاد کند می‌تواند بر جدول ۲. مقادیر کارایی فنی و مقیاس آب‌شیزین کن؛مورد نظر طی سال‌های ۱۳۹۵- ۱۳۸۷ جهت اثبات اين نکته که کدامیک از انواع ناکارایی (ناکارایی مدیریت و ناکارایی مقیاس) بیشترین تأثیر را در ناکارایی فنی تحت فرض بازده ثابت نسبت به مقیاس داشته است از نمودار ۲» استفاده شده است. در این نمودار میانگین کارایی فنی» کارایی مدیریت و کارایی مقیاس برای واحد آب‌شیرین کن مورد مطالعه در خلال سال‌های ۱۳۸۷-۱۳۹۵ و برای هر سال به‌صورت جداگانه نمایش داده شده است. بر طبق نمودار به طور متوسط در ۰ درصد مواقع عدم کارایی فنی تحت فرض بازده ثابت به مقیاس ناشی از عدم کارایی مقیاس بوده است و تنها ۳۰ درصد ناشی از ناکارایی مدیریتی می‌باشد. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که ناکارایی مقیاس بیشترین تأثیر را بر ناکارایی فنی تحت فرض 0185 داشته است و این بدان معناست که واحد مورد بررسی در اغلب مواقع به تولید در مقیاس بهینه پانگین کارایی فنی تحت فرض 8۱۷۴85 کارایی مدیریتی 8 میانگین کارایی فنی تحت فرض ۴۴85 8 ۶-۲ اندازه‌گیری زیست کارایی آب‌شیرین کن مورد مطالعه با استفاده از روش 1017۸ بعد از جمع آوری داده‌ها با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها با رویکرد ستانده‌محور و نرم‌افزار 1۷114062 زیست کارایی آب‌شیرین کن محاسبه شد که نتایج این محاسبات در جدول ۳ آمده و لازم به ذکر است که برای اندازه گیری زیست کارایی داده‌های ماهانه به کار رفته است. مقدار زیست کارایی محاسبه شده توسط نرم‌افزار همانند کارایی فنی» عددی مثبت اما بین صفر و یک است. هرچه مقدار زیست کارایی به یک نزدیک‌تر باشد» فعالیت بنگاه از نظر محیط زیستی کاراتر بوده است» یعنی آلودگی کمتری ایجادمی کند. سال سال سال سال سال سال سال سال سال سال پاییز ۱ ۱۰/۹۹۹ ۰/۹۹۷ ۱۰/۸۹۸ ۱۰/۸۲۹ ۱۰/۹۹۳ ۱۰۸۵۹ ۱۰/۹۱۲ ۱/۹۹۵ ۰/۹۹۵ ۱ زمستان ۱ ۱ ۱ ۱ ۱ ۱ ۱ ۱ ۱ ۱ ۱ میانگین ۲ ۰/۹۹۹ ۱ ۱۰/۹۵۳ ۱۰/۸۸۵ ۰/۸۸۲ ۱۰/۸۷۹۱ ۰/۸۵۱ ۰/۹۲ ۱ ۱۰/۹۸۹ ۰۸۷۹۸ ۱ با توجه به جدول ۳ بنگاه درسال‌های ۱۳۸۷ و ۱۳۹۴ به ترتیب با زیست کارایی ۹۹/۹ و 4۹ درصد» کاراترین عملکرد رادز زمینه محیط زیستی داشته است. و سال ۹۵ با ۷۶/۸ همانطور که در نمودار ۳ نشان داده شده» آب شیرین کن مورد مطالعه در ابتدا در سال ۷ فعالیت خود را با کارایی زیستی معادل ۹۹/۹ درصد آغاز کرده است و پس از آن با یک روند نزولی در کارایی زیستی‌اش تا سال ۱۳۹۰ با کارایی معادل ۸۴/۲ درصد روبرو بوده است. پس از طی کردن یک روند نوسانی کاهشی و افزایشی به حداکثر میزان کارایی خود در سال ۹۴ با رقمی معادل ۹۸/۹ درصد رسید و در انتها در سال ۱۳۹۵ به کمترین میزان کارایی خود در طی سال‌های فعالیتش با رقمی معادل ۷۶/۸ درصد بطور کلی» میانگین کلی زیست کارایی کارخانه آب‌شیرین کن مورد مطالعه برای کل دوره فعالیتش رقمی معادل ۹۰ درصد بوده» یعنی اگر بنگاه کارا عمل کند (کارایی صد در صد)» می‌تواند ۱۰ درصد میزان آلودگی را کاهش دهد و از آسیب رساندن به محیط 4-۳. متوسط کارایی انرژی کل عوامل در کارخانه آب‌شیرین کن طی ۱۳۸۷ الی ۱۳۹۵ از آنجا که نهاده انرژی در صنعت آب‌شیرین کن مهم‌ترین و پرهزینه‌ترین نهاده می‌باشد لذا بررسی کارایی نهاده انرژی در تولید آب شیرین با اهمیت جلوه می کند. در این راستا با بهره گیری از مدل کارایی انرژی کل عوامل و در نظر گرفتن همه عوامل تولید کارایی این عامل مهم برآورد شد. مقادیر بالاتر به معنی کارایی بالاتر و مقادیر پایین‌تر به معنی کارایی کمتر هستند. آنچه که از جدول نتایج بر می آید /کاهش میزان کارایی انرژی در فصول گرم‌تر سال‌هاست. به این معنی که با افزایش دما میزان کارایی انرژی کاهش یافته و در فصل تابستان به کمترین میزان خود در سال می‌رسد و رفته رفته با کاهش دما کارایی انرژی افزایش یافته و در فصل زمستان صددرصد می‌شود. می‌توان نتیجه گرفت کهدما عامل تعیین کننده‌ای برای عملکرد نهاده انرژی در این صنعت است. این نشان دهنده ارتباط معکوس و معنادار بین کارایی انرژی و تغییرات دما در این صنعت می باشد. به طور کلی در اثر تغبیر آب و.هوا ظرفیت تولید برق نیروگاه‌ها کاهش خواهد يافت که این تنها ناشی از تاثیر پدیده تغییر آب و هوا بر بازدهی نیروگاه‌ها است. علاوه بر این از آنجا که طراحی نیروگاه‌های گازی بر پایه متوسط دمای هوای ۱۵ درجه سانتیگراد می‌باشد که با افزایش دمای هوای محیط. بازدهی آنها نیز کاهش می‌یابد» می‌توان دلیل کاهش کارایی در فصول تابستان با افزایش دما را بابت کاهش ابع طبیعی | سال سوم | شماره ۶ | پاییز ۱۳۹۸ کا کل عوامل (1۳38۳) فصل (میانگین ماه‌های هر فصل ۱ گ نتایج به دست آمده حاکی از آن است که متوسط کارایی فنی در واحد مورد مطالعه در خلال سال‌های فعالیتش تحت فرض بازده ثابت و متغیر نسبت به مقیاس به ترتیب برابر ۸ و ۹۸/۴ درصد بوده است. یعنی در صورتی که به‌طور متوسط بنگاه مورد نظر بدون تغییر در نهاده‌های خود مقدار آب تولیدی خود را ۱/۶ درصد افزایش دهد می‌تواند به مرز کارایی تحت فرض 715 برسد و چنانچه به‌طور متوسط ۹/۲ درصد بر میزان تولید آب شیرین خود بی‌افزاید علاوه بر قرار گرفتن بر روی مرز کارایی به تولید در مقیاس بهینه نیز میانگین کارایی مدیریت و مقباس در خلال سال‌های ۱۳۹۵-۱۳۸۷ نشان می‌دهد که در تمام سال های مورد بررسی» مقادیر کارایی مقباس کمتر از مقادیر کارایی مدیریت بوده است» بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که ناکارایی مقیاس بیشترین تأثیر را بر روی ناکارایی فنی تحت فرض 5آن) داشتهاست و نشان از تولید در مقیاس غیربهینه برای بالاترین نرخ زیست کارایی با ۹۹/۹ درصد مربوط به سال ۱۳۸۷ و پایین‌ترین آن با ۸ درصد مربوط به سال ۱۳۹۵ بود. بطور کلی» میانگین کلی زیست کارایی کارخانه آب‌شیرین کن مورد مطالعه برای کل دوره فعالیتش رقمی معادل * درصد بوده» یعنی اگر بنگاه کارا عمل کند (کارایی صد در صل) می‌تواند *۱درصد میزان آلودگی را کاهش دهد و از آسیب رساندن به محیط زیست جلوگیری کند. از آنجا که در بیشتر سال‌های مورد مطالعه میانگین کارایی مقباس کمتر از میانگین کارایی مدیریت بوده است می‌توان نتیجه گرفت که ناکارایی مقیاس بیشترین تأثیر را بر روی ناکارایی فنی تحت فرض 018 داشته است. این بدان معنی است که بنگاه مورد بررسی به تولید در مقیاس بهینه چندان اهمیتی نمی‌دهند. توصیه می‌شود که بنگاه در شرایط بازدهی صعودی نسبت به مقیاس (1۳9) و بازدهی نزولی نسبت به مقیاس (478)» سطح فعالیت خود را به ترتیب کاهش و يا افزایش دهد تا بدین ترتیب به سمت قسمت هزینه بعضی از ماه‌های مورد مطالعه در این صنعت تحت فرض بازده متغیر نسبت به مقیاس دارای کارایی فنی واحد می‌باشند. از همین‌رو از این ماه‌ها می‌توان به عنوان مرجع یاد کرد که برای خود به‌تنهایی و یا برای خود و سایر ماه‌ها مرجع محسوب گردند. استفاده از ضرایب به‌دست آمده از ماه‌هایی که مرجع شده‌اند برای ماه‌هایی که بنگاه در آن ناکارا عمل کرده است» می‌تواند بنگاه را به سمت کارایی هدایت کند. بر اساس نتایج زیست کارایی میانگین کل زیست کارایی کارخانه ۰ درصد بوده است. یعنی اگر بنگاه در تمام ماه‌ها کارایی صددرصد داشته باشد» میتواند به میزان ۱۰ درصد تولید آب شیرین را با استفاده از منابع کمتر و آلودگی کمتر افزایش دهد. نتایج حاصل از شاخص 1۳۳۳ نشان داد که میانگین کارایی انرژی در کل دوره مورد مطالعه تقریبا ۹۰ درصد می‌باشد و کارایی انرژی در فصول زمستان صددرضد بوده و با فزایش دما در فصول بهار و تابستان کارایی انرژی رفته رفته کاهش یافته و به کمترین میزان خود در ماه‌های تیر و مرداد رسیده است که بیانگر رابطه معکوس و معنادار بین کارایی بررسی‌های اقتصادی این پژوهش نشان می‌دهد که با افزایش دما در فصول گرم سال کارایی انرژی برق کاهش چشمگیری داشته و با کاهش دما بطورتدریجی کارایی انرژی افزایش يافته و در نهایت در زمستان به کارایی صد در صد می‌رسد. این بدان معناست که توانایی تولید مولد با افزایش دما کاهش می‌یابد ولی در دمای پایین محیط اثر منفی دمای بالاتر کمتر است لذا با توجه به تأثیر به سزای دما بر کارایی انرژی برق در اقلیم گرم و خشکک, خنکک کاری سالن مولد بسیار حائز اهمیت می‌باشد. همچنین با توجه به نتایج به دست آمده در ارزیابی‌های اقتصادی این سیستم به نظر می‌رسد در بررسی‌های فنی می‌پایست اثر دمای محیط بر میزان تولید و مصرف برق و حرارت در نظر گرفته شود و با توجه به آن ارزیابی صورت گیرد و در صورت نیاز از پشتیبان برای تولید برق و یا حرارت استفاده شود. در نهایت استان بوشهر با توجه به قرارگرفتن در منطقه فراخشکک گرم از یک طرف و همجواری با خلیج فارس به نوعی بستر مناسبی جهت اجرایی نمودن آب‌شیرین کن‌ها با رویکرد انرژی‌های تجدیدپذیر است و دارای مقادیر قابل توجهی از انرژی خورشیدی و بادی می‌باشد و همچنین تکنولوژی مربوط به استحصال این انرژی‌ها هزینه‌های ساخت و نگهداری را کاهش می‌دهد. از طرفی انرژی‌های تجدیدپذیر علاوه بر اینکه تنوع زیادی دارند دوستدار محیط زیست هم هستند. بنابراین به نظر می‌رسد با توجه به پتانسیل‌های بالقوه‌ای که در این منطقه وجود دارد حر کت به سمت تکنولوژی‌های دوستدار محیط زیست و پاک هم از لحاظ محیط زیستی کارایی بیشتری خواهد داشت و هم از لحاظ امامی میبدی» علی (۱)۱۳۷۹اصول انداز هگیر ی کارایی و بهره‌وری»» تهران: موسسه مطالعات و بزی» خدارحم و خسروی» سمیه و جوادی» معصومه و حسین‌نژاد» مجتبی (۱۳۸۹)» «بحران آب در خاورمینه (چالش‌ها و راهکارها)» کنگره نین‌المللی جغرافیدانان جهان اسلام. دوره چهارم. جایدری» فرزانه و امامی‌میبدی» علی (۱۳۹۳)» «اندازه گیری زیست کارایی پالایشگاه‌های نفت ایران با استفاده از روش تحلیل پوششی داده‌ها» پژوهش‌های اقتصادی (رشد و نوسعه پایدار)» خزان» محمدمهدی و حسین پور» محمدحیّن و بحرانی» ناصر (۱۳۹۲)» «تأثیر تغییرات دما و فشار و روشهای بهینه سازی آنها در فرآیند تصفیه آب به روش اسمز معکوس» کنفرانس ملی مهندسی مکانیک ایران» شیراز» دانشگاه شیراز» موسسه بین المللی آموزشی و پژوهشی شهابی» وحید (۱۳۹۴)» «تحلیل مقایسه‌ای کارایی انرژی صنایع بزرگک استان‌های ایران» فصننامه فلاحی» محمدعلی و احمدی» وحید (۱۳۸۴)» «ارزیابی شرکت‌های توزیع برق ایران» مجله منتظری» مهدی و بناکار» احمد و قبادیان» برات (۱۳۹۱)» «بررسی فاکتورهای مختلف بر هزینه نمک زدایی» همایش نتخصصی نمک زدای یآبهای شور لب شور و تصفیه پساب»» مهرگان. محمدرضا (۱۳۹۱) تحلیل پوششی داده‌ها مدل‌ها یکمی در ارژیابی عملکرد ط بی | سال سوم | شماره ۶ | پاییز ۱۳۹۸ ناصرزاده» سمیه (۱۳۸۹)» ارزیایی زیست کارایی نیر وگاه‌های حرارت یکشور با استفاده از روش صدناه‌اع۸ ۵ ۵۶ یدنله فصد جانسنا دمم عط1 ,(2006) +صاملق/3 مااوطا ۸ :کاباصابا0 16ط 2 زکع 0ص ۵1 ۳686066 عطا صذ وصعنشگاه هه جافتا ام ۲و ,2202005 .۸ ,کاه0ا م۳۳06 فصم۸ مکوکمصطاصه] مه ۳۰.طظ ,عطصعل 1 ۵ ععلن 006۲ عصفماصقط عنصهع من ۵۶ ناقهد رع ۳۳" ,(2010) 0 ار ,516٩ نا هصنله5ع0 عزدمصکه ۳۵۷6۳۹6 صع سل معام5 عنم المصرد ۳ عزعولمس۸ بناج" ,(1986) 0 احقطنط ,و3106 فصه 0 جنزقط ,تععاصدط ,(1978) 30۵۳00 ,850069 فصه ۷۷ ۷/0۵ ,000060 فصه صحقطعحط۸ مکعصهضا 1 2616 ۸ :2.1 ۷۳۹0۵ م۵0ع26 ۵ 06وی ۸" ,ر3996) سنا منلاعمع 40 310060 1۵۶ 06006 2۲۵970 ۰ (0۵۲ ۲0۳ عفراه ۸۲ 66 3۷۳00۵۵۲۵ 6طظ1 و ۵ط ۷۷" ,(2008) عقنا ما10 6 م1۴۵۵ ووسع6 0 له طمل6 عط1 ۶ دمنادعند 13 لمعامصم م۸ +کهع 0 عصحزت 1و «(3.)2011 ,100 ت2ک-هلد5 هه 34۰ ,عاصهدعک-کمصنام/3 وصه ۳۰ ممطاصه ۲16۳3067-5 -2701 ۸ :107108 1۲۵۵۵۲۱ ۷0810۷۵/۵۲ ۲05 1 (0ع-۳]00 رو عم" ,7 ۷۵[۰ ,۳066 آها10 عطا او ععصعن5 "ماه مریم 0ع2 امن0مط 7 برع 2۵۳ 00۳ 12-لهاما [10۵- 10" ,«(2014) سال ,73 00ه .5 ق1100 2۳۵۲9 160آمرم۸ ,.عزدوتهسه 0ععا مدع -صد م7 ۸ +ععحصام 0ع100عع0 صز داز 200 بو عنناژه رووعده «مادالما 1 ,(2016) .2 .1 مقصقط60 0صه بل بل ,178 5 م0۶ 21060 وه «مادا-اها 1 ,(2006) 0۰ .5 و۷۷08 200 سل .7 ما17 40 علوولهصه ۳۵۵۲۵۲۷" بر 2011) سا ,5028 0صه کل ,تعاهصنق۴ 200 6 مناشاآ 4۵ 160کزدعه ج۹۵[۵" ,(2013) 3۳۰ ,05لهصد1ع51 مضه لا منهه 09 م۸ بط شآ بر و۳3۵۲ ع1(ط 0 نگ 00 ع/ط ۵0۵ 30۰ ۸ نصمتامصنلد‌کعل0 ۷/2167 ۵7 کقصنطاح صز ووصعنناکه روعهه «ماعا-لما 1" ,(2015) ۷۷۰ رذگ 00ه سل ,۴8 ۵[۰ 7 و 0۷10۷0 ۳601101/6 ۵ اب ۲و۸ 6۵ ".و عخص هصاس 13013 عا صز 80367۵1005 0067 نع[ ۵1 و‌صمننانط ,«(2006) +علوصعجمن۸ مواعصنصد ۷ 1 ماه ۵۵ ۵860 10766۵51 0صه کل امه نکعاهاک 1700 ,(2012) 26 ۷۰ ,780808 200 31 ۷۰ و۷۷6 00 سا با1 ,و7608 00ه .1 .7 ,1۸۷328۶ 2 00 200 ۳۵۲۵" ,(2012) .ال ,۷۷۵08 200 ۷۷۰.ظ ,۸8 200 26۵8 ما7۵ ,163۳80 ونجاژو 6۳ /نصت] ( 13021202" أ 31000 نهط ناه 6۳06۵1 فصه لهنصطع عطا عسعد ۹ ۵۰ کناه معسی عز وی کنط1 عطا هسنسال ع700 ۳006 آهنمه رک کح2 دوک عطا صذ حدم مرصه (0۸۳) عنکوادم۸ [2ا10 بط ۵عامصناکه دز و‌صعنگته وه 16۵ 2016 ما 2007 ۳ عبر عصند نگ لمعنصطلا۵) عطا اهطا [۳۵۵۵ کالدم 156 13060 ووصعننانط روط جما ۳ 40 90.896 21 0۲ 27672860 006۳205 صز کق۷6 عطا خامطایتاتطا تصقام عطا ۵۶ ,526 ۵ کصساع عل هنوت فصه صعاعصی که صونامصککد عطا صممت 0عکق0 ,98.496 8 13000۴۳ عع0عل 051 56 06 ما 0060 بصن اعد علهک 16:06 6 عطا عساوامطط رکط0 او اعد عط جعله وصعن‌خئه لمعنصط‌ا ۲۵ 7 60ع9ه کز 0-1060 بان کنط صز صمناعلا م۳ اصعن‌خاه عله5 همع 0-7 او [10۷۵ اععطاونط 15۵ ملعم عنطا ما کاسصاناه عاطتععوهی 08و20 ع 060۹2160 2016 مععر عطا علنطانم ,2008 جععر عطا هل 006۳60 کعم (م99.99) عطا ۵۶ مدع-0 عهد 20 15۵ 76.89۵ ممعل ,۲۵8870 قنطا صز عسعن 10651 0 0 0067200 صذ تعارز عآمطی عطا عصنسل صمناععو صذ خصعام صمتمصتلد‌ععل 1 2767286 ۵طا 06 آ پوصعنقاط روط ما۳ لها عطا عصنعت فصن 909۵۰ کاآاوع7۲ 156 .9196 که 0مامصناعه وز اصعام صمتهصنادکعل0 عطا که بو‌صعنناه وه ,6 عنناگه ازع ۳عده صز «ماعح؟ اصقا دمص اکمص عطا عز ع تمصع عطا اقطا 0عت مد 6۰ بو که رو مه اصعگنموند هن البهع۲ 0۵ عکع دز ۷73056

امروزه تعداد ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﯽ از ﮐﺸﻮرﻫﺎی جهان ﺑﺎ ﮐﻤﺒﻮد ﻣﻨﺎﺑﻊ آب شیرین ﻣﻮاﺟﻪ هستند. در مناطق استراتژیک ﺟﻬﺎن ﻧﻈﯿﺮ ﺧﺎورﻣﯿﺎﻧﻪ ﮐﻤﺒﻮد ﻣﻔﺮط آب، زﻣﯿﻨﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺑﺮوز اﺧﺘﻼﻓﺎت و ﻣﻨﺎزﻋﺎت را حول محور آب فراهم آورده اﺳﺖ. از همین رو در سالهای اخیر در ایران از سوی کارشناسان و تصمیم گیران، گرایش به بهره گیری از تکنولوژی شیرین سازی آب های شور دریا نشان داده شده است. در این مطالعه به اندازه گیری کارایی فنی وکارایی زیست محیطی کارخانه آب شیرین کن به روش اسمز معکوس واقع در منطقه ویژه اقتصادی پارس جنوبی طی سال های 1387 الی 1395 با به کارگیری روش تحلیل پوششی داده ها پرداخته شده و با استفاده از شاخص کارایی انرژی کل عوامل، کارایی انرژی محاسبه شده است. نتایج نشان داده که متوسط کارایی فنی در واحد مورد مطالعه تحت فرض بازده ثابت و متغیر نسبت به مقیاس به ترتیب برابر 8/90 و 4/98 درصد بوده است. همچنین ناکارایی مقیاس بیشترین تأثیر را بر روی ناکارایی فنی تحت فرض CRS داشته است که بیانگر ناکارایی تولید در مقیاس بهینه برای بنگاه مورد نظر است. همچنین در محاسبه کارایی زیست محیطی،کارایی کارخانه آب شیرین کن مورد مطالعه برای کل دوره فعالیتش رقمی معادل 90 درصد بوده است. علاوه برآن با استفاده از شاخص کارایی انرژی کل عوامل، میانگین کارایی انرژی 91 درصد برآورد شده است. بر اساس نتایج با افزایش دما در فصول گرم سال کارایی انرژی کاهش چشمگیری داشته است.

427941

استناد: گلشائی, رامین؛ موسوی, فرزانه؛ حق‌بین,» فریده (۱۳۹۹). تحلیلی شناختی از استعاره‌های مفهومی و طرحواره‌های تصوّری در ضرب‌المثل‌های ترکی آذری. فصلنامه مطالعات زبان‌ها ‏ وگویش‌های غرب ایران ۸ (۲۹)» ۰۱۰۱-۸۱ ۲۳ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران؛ دوره هشتم» شماره ۲ تابستان ۱۳۹۹ منل که درمیان فارسی‌زبانان» داستان یا به‌تخفیف دستان گفته می‌شود. در لغت به‌معنی برهان, حدیث. آیه و عبرت است و در اصطلاح جمله‌ای مختصر, مشتمل بر تشبیه با مضمونی حکیمانه است که به‌دلیل روانی الفاظ. معنای روشن و لطافت ترکیب» بین عامّه مشهور شده است و آن را بدون تغییر یا با تغییری جزئی در گفت‌وگوهای خود به‌کار می‌برند (بهمنیار ۱۳۹۹). برخی نیز شل را سخن نغز و موجزی تعریف کرده‌اند که حقیقتی کلّی را می‌رساند. این نوع ادبی که در شکل و محتوا با پند و سخن قصار مربوط است. سابقه بسیار کهنی در بین اقوام و ملل دارد و شکل بیانی بسیار دیرینی است (رضایی شاید بتوان گفت که ضرب‌المثل‌ها کهن‌ترین نوع ادبیات شفاهی هستند که همواره بشر را در روشن‌ترکردن مفاهیم و ادراکاتش یاری داده‌اند (بهمنیار» ۱۳۹۹)» ازاین‌رو می‌توان گفت ضرب‌المثل زبان ساده و بی‌پيرايه هر قومیتی است که فرهنگ و اندیشه آموجود در جامعه» آن را می‌سازد و پرورش می‌دهد. محور اصلی ضرب‌المثل‌ها طبیعت.و جریان زندگی اشت. که می‌توانند بازتابی از اخلاق, آداب و رسوم و اعتقادات یک محدوده فرهنگی باشند (رضایی و مقیمی:۱۳۹۳). ضرب‌المثل‌ها در بیشتر زبان‌ها موضوع مطالعات زبان‌شناختی بوده‌اند. در زبان فارسی نیز پژوهش‌هایی درزمينه تحلیل معنی‌شناختی ضرب‌المثل‌ها انجام گرفته است (فضایلی و شریفی» ۱۳۹۲؛ امین‌الرعایا و دیگران» ۱۳۹۳؛ رضایی و مقیمی, ۱۳۹۲؛ پاک‌نژاد و دیگران ۱۳۹۹؛ روشن و دیگران. ۲)). در زبان ترکی و در حوزه:معنی‌شناسی شناختی.می‌توان به یروهش.ابراهیمی و دیگران (۱۳۹۷) و مهدی‌زاده (۱۳۹۹) اشاره کرد که به‌ترتیب ضرب‌المثل‌های ترکی با حوزه مقصد عشتی و تحلیل با توجّه به کاربرد ضرب‌المثل‌ها در ادبیات عامّه و با توجّه به اینکه تاکنون پژوهش معنی‌شناختی جامعی در ضرب‌المثل‌های ترکی آذری به‌ویژه ازلحاظ بررسی استعاره‌های مفهومی انجام نشده است» در نوشتار پیش رو ضرب‌المثل‌های ترکی آذری در چارچوب دو نظريه استعاره‌های مفهومی و طرحواره‌های تصوّری بررسی شده‌اند. پرسش‌هایی که پژوهش حاضر به‌دنبال پاسخ‌گویی به آن‌ها است» عبارت‌اند از: ۱- پربسامدترین مبدا استعاره مفهومی در ضرب‌المثل‌های ترکی آذری چیست؟ ۲- پربسامدترین طرحواره تصوّری در برخی از ضرب‌المثل‌های زبان ترکی آذری کدام است؟ تحلیلی شناختی از استعاره‌های مفهومی و طرحواره‌های تصوّری در ضرب‌المثل‌های ترکی آذری /۸۳ پژوهش‌های بسیاری استعاره‌های مفهومی و طرحواره‌های تصوّری در زبان‌های مختلف پرداخته‌اند. درمیان پژوهش‌های پژوهش‌گران غیر ایرانی می‌توان به موضوعاتی همچون تحلیل گفتمان سیاسی (بینگیا ۹۵ ۲۹), فتون اشغلی (اسمیت» :۲8۱ سیبستم آموزشبی (بیکپیسکووب ی آستراگیلسسکا » ۰) مقاله‌های خبری (اساگ را ۷۱ و فیلم و هنر (کگنارتس و کراوانجا" ۲) اشاره کرد. دربین پژوهش‌گران داخلی می‌توان به پژوهش‌های ادبی در تحلیل اشعار حافظ و سعدی (گلفام و اعلایی, ۱۳۸۷)» خیام (نظامی؛ 4۱۳۹۱ وحشی بافقی (ویسی و دریس» ۱۳۹۶)» فریدون مشیری (قاسمی و دیگران» ۱۳۹۶)» مصطفی رحماندوست (طرهانی, ۱۳۹۵)» بررسی‌های پیکره‌ای و روان‌شناختی (افراشی و دیگران؛ ۱۳۹۶؛ گلشائی و دیگران» ۱۳۹۳؛ گلشائی و گلفام» ۲۰۱۵؛ گلشائی» ۲۰۱۹)» تحلیل متون نوشتاری همچون وصيت‌نامه شهیدان (خیرخواهان» ۱۳۹۵) و کتاب‌های درسی فارسی (باباسالاری در پژوهش‌های مرتبط با ضرب‌المثل و در خیطههمعنی‌شناسی شناختی زبان فارسی و گویش‌های آن می‌توان به آثار پژوهش‌گرانی همچون فضایلی و شریفی (۱۳۹۳) درزمینه بررسی طرح‌واره‌های قدرتی, امین‌الرعایا و دیگران (۱۳۹۳) پیرامون ویژگی‌های متسب به زنان در ضرب‌المثل‌های فارسی» رضایی و مقیمی (۱۳۹۲) با موضوع بررسی استعاره‌های مفهومی در ضرب‌المشل‌های فارسی و همچنین پژوهش‌های پاک‌نژاد و دیگران (۱۳۹۹) بامحوریت بررسی طرحواره‌های موجود در ضرب‌المثل‌های شمال خوزستان در گویش دزفولی و روشن و دیگران (۱۳۹۲)» باموضوع مبنای طرحواره‌ای استعاره‌های موجود در ضرب‌المثل‌های شرق گیلان اشاره د؛ همچنین درمورد زبان‌های ترکی - انگلیسی - فارسی ابراهیمی و دیگران (۱۳۹۷) پژوهشی با موضوع بررسی استعاره‌های مفهومی عشق در این ضرب‌المثل‌های فارسی, انگلیسی و ترکی انجام داده‌اند: ایشان با استخراج از (۱۵) منبع برای سه زبان پیش گفته» داده‌های مورد نیاز را استخراج و با جستجو در بیش از ده‌هزار ضرب‌المثل مورد مطالعه» به (۲۰۱) ضرب‌المثل در حوزه عشق و (٩4) نگاشت‌نام رسیدند که در این حیطه نیز بیشترین بسامد در زبان فارسی, نگاشت‌نام عشق, بلا درد» رنج و بیماری است و در زبان انگلیسی و ترکی عشق روشنایی است. پربسامدترین نگاشت‌نام‌ها هستند؛ همچنین پربسامدترین حوزه‌های مبدا به‌ترتیب حوزه‌های ۶ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران» دوره هشتم؛ شماره ۲» تابستان ۱۳۹۹ انسان/ بدن انسان در زبان فارسی و ترکی و روشنایی و تاریکی در زبان انگلیسی هستند. درزمینه بررسی طرحواره‌های تصوّری در ضرب‌المثل‌های فارسی نیز می‌توان به پژوهش آریان‌فر (۱۳۸۵) اشاره کرد. ایشان شماری از ضرب‌المثل‌های فارسی را براساس طرحواره‌های تصوری ذر چارچوب نظريه معنی‌شناسی شناختی» براساس الگوی طرحوارهای تصوّری ایوانز و گرین! (۲۰۰۹) و براساس آرای معنی‌شناسی شناختی بررسی کرده و به این نتیجه رسیده‌اند که طرحواره‌های تصوّری از تجارب حستّی و ادراکی ما در تعامل با دنیای اطراف‌مان شکل می‌گیرند؛ همچنین نتایج ایشان نشان می‌دهد که بیشترین بسامد تکرار در طرحواره‌های تصوّری بنیادین» متعلّتق به طرحواره‌های فضایی و در پژوهشی دیگر, مهدی‌زاده (۱۳۹۹) با تجزیه‌وتحلیل ضرب‌المشل های ترکی گویش اردبیلی برمبنای مدل طرحواره‌ای ایوانز و گرین (۲۰۰۹) چگونگی عملکرد طرحواره‌ها و مفاهیم و مضامین آن‌ها را بررسی کرده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهند,که انواع کلّی طرحواره‌های ارائه‌شده ازسوی ایوانز و گرین و نیز عمده زیرمجموعه‌های آن‌ها: در ضرب‌المثل‌های پیش گفته یافت می‌شود؛ همچنین یافته‌های وی نشان می‌دهد که طرح‌وارهمهازشدگی و نیری په‌ترتیب بیشترین بسامد تکرار در بین زبان‌شناسی شناختی زبان را براساس تجربیات ما از جهان» چگونگی درک و شیوه مفهوم‌سازی آن‌ها مطالعه می‌کند؛ بنابراین مطالعه زبان از این دیدگاه مطاله الگوهای مفهوم‌سازی است (راسخ‌مهند. ۲۳ ).در این رویکرد. به زبان به‌مثاب وسیله‌ای برایی کشفت ساختار نظام شناختی انسان نگریسته می‌شود. معنی‌شناسی شناختی شاخه‌ای از زبان‌شناسی شناختی است که رابطه بین تجربه» سیستم مفهومی و ساختار معنایی زبان را بررسی می‌کند. درواقع» پژوهش‌گرانی که در حوزه معنی‌شناسی شناختی کار می‌کنند» پیرامون بازنمایی دانش (ساختار مفهومی) و ساخت معنا (مفهوم‌سازی) به پژوهش می‌پردازند (ایوانز و گرین ۹ 1۸-0). دو شاخه از مهم‌ترین حوزه‌های معنی‌شناسی شناختی» به نظريه استعاره مفهومی و طرحواره‌های تصوّری اختصاص دارد. درادامه به اصول حاکم بر این دو حوزه تحلیلی شناختی از استعاره‌های مفهومی و طرحواره‌های تصوّری در ضرب‌المثل‌های ترکی آذری /۸۵ جورج لیکاف و مارک جانسون ! (۱۹۸۰) کتابی به نام استعاره‌هایی که با آن‌ها زنادگی می‌کنیم ا منتشر کردند و در آن ادعا کردند که استعاره نه‌تنها در زبان» بلکه در اندیشه و عمل هرروز همه ما وجود دارد. آن‌ها همچنین ادّعا کردند که نظام تصوّری ذهن بشر که اندیشه و عمل ما برمبنای آن قرار دارد» در ذات خود استعاری است؛ بنابراین» به‌منظور دسترسی به نظام تصوّری ذهن و کشف ساختار این نظام» تأمل در زبان که از تجلّیات ساختار تصوّری ما به‌شمار می‌آید. راه‌حل مناسبی برای کشف این نظام است. نظريه استعاره مفهومی برای اولین‌بار در این کتاب مطرح شد و بارزترین نکته این نظریه آن بود که استعاره برخلاف دیدگاه سنّتی» فقط ویژگی سبکی زبان ادبی نیست؛ بلکه خود تفر و ذهن, ماهیتی در این راستا می‌توان گفت که تمامی استعاره‌های مفهومی بیان کننده مقصودی ذهنی هستند که از آن به‌مثاب حوزه مصد یاد می‌شود و گوینده به‌جای بیان "ضریح مقصود خوده با بخشیدن شکلی استعاری به بیان خود آن را در قالب مفاهیم حوزه‌ای ملموس‌تر و مأنوس‌تر بیان می‌کند. این حوزه» حوزه مبلا نامیده می‌شود. به اين ترتیبدرمجموع می‌توان گفت.که گوینده از مفهوم ملموس‌تر حوزه مبدا استفاده می کند تا به‌شکلی استعاری و غیّر مستقیم» منظوز خود را که در حوزه مقصد قرار دارد» بیان کند. در مثال‌های زیر مفاهیمی همچون گروه. نگاه کار و دموکراسی را به‌مثابه مفاهیم متعلّق به س رگروه (به‌معنی مدی رگروه) -- 16027172671 106 0۶ 620 1806 (1) یک نگاه یخی (به‌معنی نگاه فاقذ احساس) - 51376 ۸۵1607 (2) میوه کارش.(به‌معنی نیج کارش) - 13007 6۲ 01 ۳۵۵۳ 1۳56 (3) ماشین دموکراسی (به‌معنی سیستم دموکراسی) -- 160672677 ۵۳ ماهس 6ط1 (4) به اين ترتیب» می‌توان استعاره‌های مفهومی گروه» انسان است. نگاه» شی است» کار» درخت است و دم وکراسی» ماشین است را مطرح کرد؛ به‌عبارت دیگر گوینده به‌جای بیان صریح منظور خود در قالب مفاهیمی همچون انسان ی که از نظ رکاری د رگروه مربوطه جایگاه بالاتری دارد. نگاهی عاری از محبّت. کاری مفید و موّر و سیستم دموکراسی, از مفاهیمی ملموس‌تر مانند انسان, یخ» درخت و ماشین ٩ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران» دوره هشتم؛ شماره ۲» تابستان ۱۳۹۹ شاید بتوان گفت بیشترین بسط و توسعه نظريه استعاره‌های مفهومی در پژوهش‌های کووچش ! (۲۰۰۰ و ۲۰۱۰) صورت پذیرفته است. کووچش (۲۰۱۰) حوزه‌های مبدا و مقصد پرکاربرد را برمی‌شمرد. براساس اين» وی سیزده خوزه مبدا پرکاربرد همچون حوزه‌های مبدا انسان/اعضای بدن, بیماری و سلامنی» حیوانات» گیاهان سازه و ساختمان» ماشین و ابزار بازی و مساق پول و تراکش های مالی غذا و پخت و پز گرما و سرما روشنایی و تاریکی» نیرو و حرکت و مسیر را معرّفی می‌کند یکی دیگر از نظریه‌های بنیادین در معناشناسی» نظريه طرحواره‌های تصوّری است که مارک جانسون (۱۹۸۷) مطرح کرد. وی (۱۹۸۷) بیان می‌کند که تجربه‌های جسمی, منشأ بروز طرحواره‌های تصوری در نظام مفهومی هستند و معتقد است که طرحواره‌های تصوّری از تجارب حسّی و ادراکی در تعادل با دنیای اطراف‌مان شکل می‌گیرد. او فهرست برخی از طرخواره‌های تصوّری را که مبنای مفهوم‌سازی تجربیات روزانه واقع می‌شوند. ارائه می‌دهد. که:ازجمله می‌توان به طرحواره‌های حرکتی ‏ طرحواره‌های حجمی ‏ طرحواره‌های قدرتی؛» طرح‌واره موجودیت", طرحواره تعادلی» طرحواره پیوستگی" و طرحواره فضایی* اشاره کرد. این طرحواره‌ها در مثال‌های زیر در قالب استعاره‌های مفهومی پروژ. مسی ر است» مشکلات, ظرف است و شعر یر و است. بیان شده‌اند. درواقع گوینده مفاهیمی همچون پروژه مشکلات و شعر را به‌ترتیب به‌مثاب مسیری که دارای نها است» ظرف ی که لیلی د رآن افناده است و یرویی که گوینده را نکان دادهاشت درنظر گرفته است. ما درنهایت به پایان پروژه رسیدیم. -- .1106:0006 0۶ 600 106 ۵20060 برا امس ۵۷۵ط ۷۷۵ (5) شعر مرا تکان داد. (به‌معنی تحت تثیر قرارگرفتن) -- .00677 106 07 10۷۵۵ 1۷/۵8 (7) در مثال‌های زیر مفاهیمی همچون مباحثه» سن, انسان و تغییر براساس طرحواره‌های تعادل, فضا تحلیلی شناختی از استعاره‌های مفهومی و طرحواره‌های تصوّری در ضرب‌المثل‌های ترکی آذری /۸۷ دو بحث هموزن هستند. (به‌معنی همسطحی مباحثه) -- .۷۷۵۱811 6002 توق کاصعسناع7ه 1۵ (8) او زیر سن است. (به‌معنی کمسن و سال‌بودن) -- .۱006۲286 ک[ 776 (9) ما برای هم ساخته شده‌ایم. (به‌معنی پیوستگی و ارتباط قلبی) --.01067 62610 ۶0۳ ۵46 ۷۵۷۵۲۵ (10) تغییر بخشی از زندگی است.-- .1186 0۶ 0271 فلز 0۵86 (11) پژوهش حاضر به‌روش تحلیلی و توصیفی و در چارچوب نظريه استعاره مفهومی (لیکاف و جانسون. ۰ کووچش, ۲۰۰۰ ۲۰۰۵ و ۲۰۱۰) و طرحواره‌های تصوّری (جانسون» ۱۹۸۷؛ ایوانز و گرین, ۹) انجام شده است. طبقه‌بندی طرحواره‌های تصوّری در داده‌های پژوهش براساس الگوی ایوانز و گرین (۲۰۰۹) و جانسون (۱۹۸۷) با هفت دسته طرحواره بنیادین صورت گرفت. همچنین در تحلیل استعاره مفهومی, افزون بر سیزده حوزه مبدا معرفی‌لده کوش (۲۰۱۰)» پانزده حوزه مبدا پیشنهادی که جزو حوزه‌های مبدا پربسامد در داده‌ها تشجط لاله شدند. نیز به حوزه‌های مبدا پیشنهادی کووچش اضافه شد. در مرحله تحلیلذاده‌هابراساس مفاهیم مغنی‌شنانسی شناختی و نظریه استعاره مفهومی درصورت تشخیص وجود مضامین استعاری دز هر ضرب‌المثل, ابتدا آن ضرب‌المشل تحلیل استعاری و سپس تحلیل طرحواره‌ای شد. درصورت تشخیص استعاره مفهومی در هر ضرب‌المشل, آن مورد در یکی از (۲۸) حوز مبدا استعاری مفروض جای گرفته و سپس در صورت تشخیص وجود طرحواره تصوّری در آن در یکی از (۳۹) گروه طرحواره بنیادین قرار داده می‌شد. درنهایت داده‌ها ازلحاظ درصد فراوانی مرنّب‌سازی و تحلیل شد و نمودار آن رستم شد. در جمع آو ری داده‌های پژوهش حاضر ازادو روش کتابخانه‌اق و مصاحبه استفاده شد. نخست. در روش کتابخانه‌ای, (۳۲۷) ضرب‌المثل ترکی آذری ازمیان (۲۲۰۰) ضرب‌المثل موجود در کتاب ترکی دیلینده للر, ال و حک مآذربایجان (مجتهدی, ۱۳۸۵) به‌طور تصادفی انتخاب شدند. برای انتخاب تصادفی ضرب‌المثل‌ها ازآنجاکه در مرجع یادشده ضرب‌المثل‌ها براساس حروف الفبا طبقه‌بندی شده بودند؛ بنابراین ملاک انتخاب تصادفی, فراوانی ضرب‌المثل‌ها در هردسته از حروف الفبا درنظر گرفته شد. بدین‌صورت که در حروف الفبایی که ضرب‌المثل بیشتری با آن حرف آغاز می‌شد. تعداد نمونه بیشتری ضرب‌المثل به‌صورت نسبی انتخاب می‌شد. مرحله دوم جمع‌آوری داده‌ها عبارت بود از روش مصاحبه انعطاف‌پذیر (آزاد) که در این روش کل ضرب‌المثل‌های مرجع پیش گفته در اختیار پنج نفر از ۸ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران؛ دوره هشتم» شماره ۲ تابستان ۱۳۹۹ گویشوران مرد و زن ترکی‌زبان بالای پنجاه سال ساکن شهر ارومیه عرضه شد و (۱۶۳) ضرب‌المشل منتخب و پرکاربرد به‌صورت مشترک به‌وسيله گویشوران انتخاب شد؛ درنهایت در کل, (۶۷۰) ضرب‌المثل به‌مثابه نمونه‌های منتخب برای پژوهش درنظر گرفته شده و سپس استعاره‌های مفهومی و در این بخش نتایج تحلیل داده‌ها ارائه شده است. در بخش (۱-۶) نمونه‌هایی از پیکره ضرب‌المشل‌های ترکی ازدیدگاه استعاره مفهومی تحلیل شده‌اند. در بخش (۲-۶) نیز نمونه‌هایی از ضرب‌المثل‌های ترکی براساس طبقه‌بندی طرحواره‌های بنیادین ایوانز و گرین (۲۰۰۵) و جانسون (۱۹۸۷) در هفت گروه اصلی متشکل از (۲۹) زیرطرحواره تحلیل شده‌اند؛ درنهایت. نتایج آماری ناظر به درصد فراوانی در اینجا شخص گوینده بازار را به‌شکل انسان مفهوم‌سازی می‌کند. و از این لحاظ می‌توان استعاره بازار اسان است را مطرح کرد که در آن بازار به‌مثابه انسانی درنظر گرفته شده است که چشم دارد و شخص مورد خطاب در ضرب‌المثل توانسته چشم او را دربیاورد؛ بتابراین حوزه مبدا این مقل را ۲) کدخدانی گر کندی چاپ --[با کدخدا بساز و ده را بچاپ (غارت کن).] در این ضرب‌المثل استعاره انسان پرقدرت کدخدا است» را می‌توان شناسایی کرد که در آن کدخدا به‌منزله حوزه مبدا در نگاشت به انسان‌های قدرتمند به‌کار می‌رود. چنان‌چه مخاطب با آن‌ها هماهنگی داشته باشد و به‌اصطلاح دست در دست‌شان نهد» می‌تواند بر حوزه زیر سلطهه آن‌ها هم احاطه پیدا کند؛ بنابراین در این مثل» حوزه مبداکدخلد/ برای مفهوم‌سازی انسان‌های قدرتمند و صاحب‌نفوذ به‌کار رفته تحلیلی شناختی از استعاره‌های مفهومی و طرحواره‌های تصوّری در ضرب‌المثل‌های ترکی آذری /۸۹ ۳) قونشویا اومود اولان شامسیز قالار -[کسی که به امید همسایه بنشینید شب گرسنه می‌ماند] اگر استعاره دیگری (بیگانه) همسایه است. را در اين مثل درنظر بگیریم» به‌روشنی می‌توان دریاشست کدسخوزه مدا آن همسیه است؛ زیرا یخی گوینده منظوبرش از خمسایه, پطوی دقبنی غمسايه واقعمی نیست و منظورش آشاره استعاری به شخصی است که نباید به‌مثابه شخصی غریبه به‌امید او نشست. + ) کورونان چورک یینده آللهی دا آرادا گثور - [وقتی که با نابینا غذا می‌خوری,» خدا را هم در میانه این ضرب‌المثل به رعایت انصاف و وجدان‌داری فارغ از نظارت دیگری اشاره دارد. در این مثل, شخص ناتوان با نابینا مفهوم‌سازی شده است و مخاطب وظيفه اخلاقی دارد که در تعامل با او رعایت حق و انصاف را بکند؛ بنابراین می‌توان استعاره انسان ضعیف ناییاست را در این ضرب‌المشل مطرح با درنظ رگرفتن استعاره مفهومی روزی لباس است. مشاهده می‌شود که در این مثل» شخص گوینده به‌صورتی ذهنی, روزی را به‌مثابه,الیسه‌ای مفهوم‌سازی کرده که می‌تواند تنگ یا گشاد باشد؛ ازاین‌رو فقر و مشکلات مالی در قالب تنگ‌بودن این البسه بیان اشده است. ٩) فرشی خوابینا سیغارلیر. [فرش را از (سمت) خوابش جارو می‌کند.] این ضرب‌المثل برای بیان به‌اصطلاح نان - به - نرخ < روز - خوری شخص مورد نظر به‌کار برده می‌شود. بدین‌منظور می‌توان گفت که گوینده موقعیّت شخص مورد نظر را با فرش نظیر می‌کند که بسته به خواب فرش که اشاره به متغیّربودن شرایط و موقعیّت وی دارد رفتارش را تغییر می‌دهد. در این ۷) جهد ایله دوست قازان دشمن اوجاق باشیند/ - [تلاش کن دوست کسب کن» دشمن (همیشه) پای ۰ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران دوره هشتم» شماره ۲ تابستان ۱۳۹۹ همان‌طور که دیده می‌شود در این مثال استعاره دوست ثروت است» به‌کار رفته است و گوینده دوست را به‌مثابه ثروتی درنظر می‌گیرد که باید همچون پول آن را کسب کرد. در اینجا نیز بیشتر تمرکز گوینده بر ارزش دوست است که باثروت مفهوم‌سازی شده است. ۸) دلی و زگوجون بولمز --[دیوانه زور خود را نداند.] در این مثال گوینده با برقراری نگاشت بین دیوانه و شخص مورد نظر قصد بیان قدرت و توانایی‌هایی را دارد که در شخص مورد نظر وجود دارد و او از آن‌ها بی‌خبر است. در این ضرب‌المشل, بین دیوانه و انسان قوی نگاشت برقرار شده است. نگاشت مفهومی بین شخص مد نظر با دیوانه و قدرت دیوانه با توانمندی‌های شخص مورد نظر مبنای شکل‌گیری استعاره انسان قوی دیوانه است شده ٩) فیلین بورنوندان دوشوب - [از دماغ فیل افتاده است.] با توجّه به بزرگی فیل, می‌توان گفت که درآزبان ترکی یکی از نمادهای بزرگی است و در این ضرب‌المثل نشانه‌ای از موقعیّت برتر و والا دارد که شخص مورد نظر خود را منسوب به آن موقعیّت یا جایگاه ولا می‌داند. در اینجا می‌توان استعاره موقعیّت ولا حیوان عظیم‌لجنه است. را با حوزه مبداأ ۰) دوغولمامیش اوغلانا دون بیچیر - [برای پسری که هنوز نزاییده لباس می‌دوزد.] در این مثل استعاره موقعّیت» فرزند پس راست. به‌کار رفته است؛ زیرا گوینده با بیان این مثشل, قصد برقراری نگاشت بین موقعیّت‌های آتی و فرزند پسر در راه را دارد. درضمن مقلّمه‌چینی و بسترسازی برای موقعیّت‌های دوردست را دوختن لباس درنظر می‌گیرد. به این ترتیب می‌توان گفت حوز مبدا این ۱ هیچ کیمین چراغی سحره جان بالمییب -[چراغ هیچ‌کس تا صبح روشن نسانده است,] تحلیلی شناختی از استعاره‌های مفهومی و طرحواره‌های تصوّری در ضرب‌المثل‌های ترکی آذری /۹۱ در این ضرب‌المثل هستی در قالب شب مفهوم‌سازی شده است و عمر انسان به چراغ افروخته در شب نگاشت شده است. گوینده قصد دارد بیان کند که هیچ‌کس تا ابد زنده نمانده است؛ بنابراین می‌توان نگاشت‌های دیگری همچون نگاشتآغاز شب بهآغاز هستی و آغاز سحر به پایان هستی را نیز استنباط کرد. درمجموع می‌توان گفت استعاره عمر چراغ است» استعاره غالب در این مثل, است که روشن‌کردن آن به تولّد خاموشی آن به مرگ و روشنایی آن به طول عمر نگاشت شده است. ۲۳)) دیوارین ه رایکی اوزون ییخماماق گرک - [هر دوسوی دیوار را باید ویران کرد.] در این مثال» با درنظ رگرفتن استعاره مشکل دیور است» می‌توان گفت که حوزه مبدا دیوار است. وی با استفاده از مفهوم ذاتی دیوار که به‌مثابه حائل و مانعی محکم است. قصد تشابه‌سازی بین دیوار و مشکلات را دارد که البتّه بنابه بیان ضرب‌المشل» ممکن است مشکلات دووجهی باشند؛ یعنی با ازمیان‌برداشتن بخشی از آن‌ها وجه دیگر آن‌ها نمایان شود که به‌مثابه نیمه دیگر دیوار است. به این ترتیب گوینده با مفهوم‌سازی این نگاشت, قضد تأکید بر برطرّف‌سازی کامل مشکلات را دارد. ۳) زورنا چی نین از نویی دی --[عروس ی #خزاد کرنازن ات۲ گوینده در این ضرب‌المثل کار را با عروسی و استادکار را (به‌مثابه کسی که در کارش تخصّصی دارد) با کرنازن مفهوم‌سازی کرده است. دراصطلاح گوینده با بیان این مثل» قصد دارد بگوید شخصی که تجربه و تخصّص ویژه‌ای دارد. قرار است این تجربه را در کار خود به‌کار گیرد؛ بنابراین انتظار می‌رود که با توجّه به تخصّص‌اش, بهترین نمونه‌کار را از وی ببینیم؛ پس با توجّه به این مثل و نیز مثل‌های مشابه دیگر که از حوزه مفهومی عروسی در ترکی وجود دارد. می‌توان گفت این مشل در قالب ۶ ساح باشووا ساققیز سالما - [به سر سالمت آدامس نیانداز (نچسبان)] گوینده در این ضرب‌المثل بین مشکلات و دردسر از یک‌سو و آدامس ازسوی دیگر نگاشت برقرار کرده است. گوینده می‌خواهد با مفهوم‌سازی مشکلاتی که ممکن است وضعیّت آرام و خوب کنونی ی خراب کند. با آدامسی که به‌جایی می‌چسبد و ایجاد مشکل و دردسر می‌کند به شنونده هشدار دهد؛ ۲ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران دوره هشتم» شماره ۲ تابستان ۱۳۹۹ بنابراین می‌توان استعاره دردس رآدامس است را با خوزه مبداآدامس درنظر گرفت. ۵ بیوقت گلن قوناق و زکیسه سیندن بیر - [مهمانی که دیر بیاید از کيسه خودش می‌خورد.] گوینده در این مثال با متناظرکردن انسان بی‌نظم با مهمان تأخیرکرده» می‌خواهد بگوید که عواقب ناشی از تأخیر در کار مورد نظر بر گردن خودش است و گوینده هیچ مسئولیتی درقبال پذیرایی درخور از وی ندارد. با توجّه به ضرب‌المثل‌های فراوان دیگری که در ترکی آذری درباره مهمان وجود دارد (و اغلب هم مهمان در آن‌ها به‌صورت منفی بازنمایی شده است)» می‌توان استعاره اسان (بی‌مسئولیت) مهمان است را مطرح کرد. در این ضرب‌المثل» انسان به‌طور عمده به افرادی دلالت دارد که در فعالیّتی گروهی يا جمعی مشارکت دارند؛ امّا اصول و قواعد را رعایت نمی‌کنند. در این ضرب‌المثل,» استعاره انسان درخت /ست را می‌توال,شناسایی کرد؛ زیرا انسان در آن با درخت و کمالات انسانی با بار آن مفهوم‌سازی شده‌اند. گوینده» انشان راابه‌مثابه درختی درنظر می‌گیرد که باروری و میوه‌دهی آن را با به‌کمال‌رسیدن انسان نگاشت می‌کند. حوزه مبدا این ضرب‌المثل را می‌توان ۷) ناشی نین اوّل گنجه اوغورلوغی دوشد یآ یاتشیغیا - [شب؛اوّل دزدی [شخص] ناشی افتاد به ۹) واردان یوخدان چیخیب -[ [از] دارایی و نداری بیرون آمده‌است.] در مثال‌های پیش گفته می‌توان نور ماه» سر انسان» دارایی و نداری و روزی را به‌مثابه ظرفی درنظر گرفت که می‌توان به ترتیب داخل آن افتاد آن را پر یا خالی کرد به آن وارد یا از آن خارج شد و درنهایت اندازه‌اش تنگ يا بزرگ باشد؛ به‌عبارت دیگر گوینده برای بیان منظور خود از چنین خواص_ تحلیلی شناختی از استعاره‌های مفهومی و طرحواره‌های تصوّری در ضرب‌المثل‌های ترکی آذری /۳٩ ظرف‌گونه‌ای بهره برده تا به‌ترتیب مفاهیمی همچون روشنایی» سر دارایی و نداری و روزی را بیان کند. ۱) گنتمه گوزومدن» گغدرم وزومدن - [از چشمم نرو [وگرنه] می‌روم از خودم.] ۲) بو خحمیر چوخ س وآپارار --[این خمیر آب زیاد می‌برد.] ۳ )آغیز ی آضا ینیشنده باشی داش یفده -[تا [همین که خواست] دهانش به آشن برسده سرشن به ۶) آیاغیینن گلیب باشیینن گنده جاق -[با پا آمده» با سر خواهد رفت.] در این ضرب‌المثل‌ها گوینده با متناظرسازی منظور نحود با حرکت. مفاهیم ذهنی خود را با مفاهیمی حرکت‌دار بیان می‌کند. براساس دسته‌بندی مورد نظر این حرکت‌ها می‌توانند به‌صورت حرکت‌هایی از مبد به مقصل مسیرگونه یا مشتمل بر مبلا- مسیر - متقصل باشند. در مثال‌های بالا می‌توان گفت که مفاهیمی همچون چشم ساخت حمیر.سنگ او.پ برای بیان استعاری مفاهیم انسان, کار سرگ و مرگ به‌کار رفته‌اند. در این میان گوینده برای بیان منظور خود به‌شکلی استعاری از حرکت‌هایی مانند رفتن از چشم» برد ن آب» سر به سنگ رسیدن و بااپاآمدنق با سر زفتن بهره می‌برد. به این ترتیب می‌توان گفت در مثال‌های پیش گفته طرحواره‌هایی از دسته حرکتی و.به‌ترتیب از نوع مبل مسیر مقصد و میلا ۵) تفنگین دولوسوندان بیر نفر قوّرخار بوشوندان ایک مر - [از تفنگ پر یک نفر ترسد و از خالی آن ۹) کور توتدوغون بوراحماز -[کور آنچه را که گرفته (دیگر) ول نکند.] ۷) دیشون آغریر» چک قورتول -[دندانت درد می‌کند؟ بکش, خلاص شو.] ۸) الی باغلی اولانین دوگنی چوخاولار -[کسی که دست‌هایش بسته باشد را خیلی زننده باشد ۹) ایگنه ایشین چووالدو ز گورمز - [کار سوزن را جوالدور نتواند کرد.] گوینده در ضرب‌المثل‌های بالا با متناظرسازی مفاهیمی همچون تهنگ,» دیوالگی,» کشیدن دندان خحراب» دست‌بسته‌بودن و بزرگی ‏ وکوچکی بااجبار مقاوست. رفع مانع, مانع و توشایی قصد بیان ۶ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران؛ دوره هشتم» شماره ۲ تابستان ۱۳۹۹ مفاهیمی همچون اجیان مقاومت» خلاصی از مشکلات, نانوانی و خوانایی را دارد. ۰) شیرینجه گل, شیرینجه گت --[به شیرینی بیا و به شیرینی برو.] گوینده در این ضرب‌المثل با بیان این مطلب که چنان‌چه شنونده با رویی خوش بیایده با رویی خوش نیز راهی خواهد شد. به‌نوعی وجود تعادل بین رفتار خود و شنونده را با وجود تعادل در رفتار ۱ پیچاق وز دسته سین کسمز --[چاقو دسته خود را نبرد.] ۲ تولکی نین شاهدی قویروغودی -- [شاهد روباه مش است.] ۳ آناسیا باخ قیز یآل» قیراغینا باخ بزی - [به مادرش نگاه کن و دختر را بگیر به ‏ گوشه‌اش نگاه گوینده در مثال‌های پیش گفته قصد بیان وجود پیوستگی.و یکپارچگی به خصوصی را بین دو شی مورد نظر دارد ازاین‌رو برای بیان منظور خواه:با استفاده ازاقابلیت؛استعاری ضرب‌المثل» این یکپارچگی را به‌صورت تأکید بر پیوستگی موجود بین دسته چاقو و چاقی دم روباه و روباه ‏ وآداب و خصلت مادر و دختر بیان می‌کند؛ البتّه می‌توان بیان این پیوستگی در مثال‌های بالا را به‌ترتیب به‌شکل یکی‌شدگی کل ۶) کاسبی دوّه اوستونده بووّه سانجا ر- [فقیز را زوی شتر رتیل نیش زند.] ۵ آتی ایتیریب نوختاسی نآختاریر - [اسب را گم کرده, دنبال افسارش می‌گردد.] ۹ اگری اوتوراق دوز دانیشاق --[کج بنشینیم (امّا) راست بگوییم.] ۳۷ همدان اوزاخ کردیسی یو حون - [همدان دور است. باغچه‌اش نزدیک.] ۸ آلما قاحی دا قاحدی اریک اوندان قابالحدی - [برگه سیب هم برگه است. (امّا برگه) زردآلو از آن گوینده در این ضرب‌المثل‌ها منظور خویش را با شکلی فضایی‌بخشیدن به مفاهیم ذهنی خود بیان می‌کند. بدین‌منظور از مفاهیم ملموسی همچون زیر و رو مرکزیت» جهت. دوری و نزدیکی و جلو و تحلیلی شناختی از استعاره‌های مفهومی و طرحواره‌های تصوّری در ضرب‌المثل‌های ترکی آذری /۹۵ عقب‌بودن بهره می‌برد تا مفاهیمی همچون جایگاه اجتماعی دون یا ولا محوریت موضوع درستی و نادرستی,» سهلالوصول بودن یا نبودن و ارجحیت‌داشتن را بیان کند. در مثال‌ها روی شتربودن, به‌جای جایگاهی ولاداشتن» محوریت اسب به‌جای محوریت موضوع» کج و راست‌نلشستن به‌جای راستی و درستی» دوری و نزدیکی فیزیکی به‌جای دردسترس‌بودن یا نبودل و نیز جلو و عقب‌بودن فیزیکی ۰) فلان‌گس ای باشیدیر - [فلان‌کس سر گونی " است!] گوینده در این مثال‌ها از عبارت نبود قلم» به‌جای نبود مجازات استفاده کرده و به‌عبارتی مجازات را با قلم نظیر کرده است؛ از سوی دیگر در مثال بعد» برخلاف مثال (۳۹)» گوینده این بار تأکیدی بر وجود یا عدم وجود شیئی ندارد بلکه افزون بر نظیرسازی مفهوم ذهنی خود با شیئی فیزیکی» تأکید خود را بر کیفیت يا خواص فیزیکی آن معطوف می‌دارد: بهعبارت دیگتر "در مثال (۶۰) گوینده با متناظرسازی شخص دردانه بامحصول ‏ وکلای ی که دز س رکگونی محصول می‌چیند قصد تأکید بر خاص و نموذار(1) نان می‌اهن که .چه ذرصای ان استمارمهای تشه داخهنده را می‌توان ار ستابنلاق حوزه مبدا کووچش (۲۰۱۰) و نیز دسته‌بندی پیشنهادی نگارندگان جای داذ. به‌همین ترتیب» در نمودار (۲) میزان پوشش طرحواره‌های تصوّری مورد پژوهش :با طبقه‌بندی ایوانز و گرین (۲۰۰۹) و جانسون (۱۹۸۷) نشان داده شده است. درصد طرحواره‌های بنیادین که براساس طبقه‌بندی ایوانز و گرین ۳۵ ور چاسون آ(/4 0 ذست بای شنفانه فرضووار (ک نان ,ذاده باه آست, با ترکه‌به تحلیل‌های توصیفی که در بخش پیش مطرح شده می‌توان درصد حوزه‌های مبدا استغاری که براساس طبقه‌بندی کووچش (۲۰۱۰) به‌انضمام حوزه‌های پیشنهادی نگارندگان دسته‌بندی شده‌اند را مطابق ۱- در اینجا مقصود از سر گونی» قسمت بالایی گونی نیست. بلکه تای باشی» به محصول و کالایی گفته می‌شود که در بخش ٩ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران؛ دور هشتم؛ شماره ۲» تابستان ۱۳۹۹ ). درصد تحت پوشش قرارگرفتن حوزه‌های مبدا در دسته‌بندی کووچش (۲۰۱۰) و دسته‌بندی پیشنهادی نگارندگان درصد تحت پوشش قرارگرفتن طبقه بندی ایوانز و گرین (۲۰۰۵) و جانسون (۱۹۸۷) در طرح‌واره‌های شنا نمودار (۳). درصد فراوانی طرح‌واره‌های بنیادین در ضرب‌المغل‌ها براساس طبقه بندی ایوانز و گرین (۲۰۰۵) و جانسون (۱۹۸۷) تحلیلی شناختی از استعاره‌های مفهومی و طرح‌واره‌های تصوّری در ضرب المثل‌های ترکی آذری /۹۷ خویشاوندی؛ ۱/۴۹ زمین و باغ؛ ۱/۰۶مهمان؛ ۰/۶۴ _ گرما؛ ۰/۴۳ مسیر؛ ۰/۴۳ نمودار (۶). درصد فراوانی حوزه‌های مبدا در ضرب‌المثل‌ها براساس اطبقه‌بندی کووچش (۲۰۱۰) به‌انضمام حوزه‌های میدا در پژوهش حاضر (۶۷۰) ضرب‌المثل ترکی آذری» تحلیل معنی‌شناختی شد و طرحواره‌های بنیادین و استعاره‌های مفهومی این ضرب‌المثل‌ها ارزیابی گردید. در انتخاب طرحواره از دسته‌بندی ایوانز و گرین (۲۰۰۹) و همچنین جانسون (۱۹۸۷) بهره برده شد. در این طبقه‌بندی طرحواره‌ها در هفشت دسته طرحواره بنیادین قرار می‌گیرند که در این میان می‌توان (۲۹) زیردسته را باعنوان طرحواره‌های تصوّری بنیادین نام برد؛ بنابراین» در نوشتار پیش,رو طرح‌وازه‌های تصوّری تک‌تک ضرب‌المثل‌های مورد مطالعه بررسی شدند و درصورت تشخصیص طرحواره» در یکی از (۲1) گروه» طرحواره‌های بنیادین جای در بخشی دیگر از پژوهش که مربوط به تحلیل ضرب‌المثل‌ها ازمنظر استعاره‌های مفهومی می‌شود. با استناد به حوزه‌های مبدا معرّفی‌شده کووچش (۲۰۱۰)» تحلیل انجام پذیرفت. در این مورد با توجّه به فراوانی برخی از خوزه‌های میدا که نمی‌شد آن‌ها را در دسته‌بندی کووچش (:۲۰۱) جای فاد (۱۵) حوزه مبدا جدید معرفی شد که در این حالت» مجموع تعداد حوزه‌های مبدا به (۲۸) حوزه رسید. دلیل دیگر انتخاب این دستته نی سا یتآ بود؛ نتایج نشان می‌دهد که با قراردادن دسته‌بندی پیشنهادی ۸ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران؛ دوره هشتم» شماره ۲ تابستان ۱۳۹۹ درکنار دسته‌بندی کووچش (۲۰۱۰) می‌توان بخش بزرگی از حوزه‌های مبدا استعاره‌های مفهومی را در جامعه مورد بررسی زیر پوشش قرار داد و بدین‌ترتیب به طبقه‌بندی کلّی‌تری از حوزه‌های مبدا در از مجموع (۶۷۰) ضرب‌المثل مورد مطالعه به‌ترتیب در (4/۰۶/) و (۳4/۲۹/) از ضرب‌المشل‌ها استعاره و طرحواره یافت نشد. در نگاهی کلّی می‌توان گفت که در حوزه‌های مبدأ استعاره, حوزه‌های مبدا حیوان و غذا بیشترین و حوزه‌های مبدا مسیر و سرما -گرما کمترین فراوانی را دارند؛ به‌عبارتی, پربسامدترین حوزه‌های استعاره مفهومی در زبان ترکی از حوزه‌های حیوان و غلا نگاشت می‌شود. این می‌تواند بدین‌مفهوم باشد که گویشوران ترکی‌زبان بیشترین مفهوم‌سازی را از این مقوله‌ها شکل می‌دهند و ازسویی کمترین نگاشت‌ها را از حوزه سرما -گرما و مسیر در ذهن خود دارند. درمورد فرضيه اوّل پژوهش, درنهایت با مقايسه نتایج پژوهش حاضر با پژوهش‌های پیشین, می‌توان گفت که برخلاف نتایج ارائه‌شده در ابراهیمی و ایگران (۱۳۹۷)» غالب حوزه‌های مبدأا در استعاره‌های مفهومی در ضرب‌المثل‌های ترکی را خووم ساران رای دما ایک درحالی است که نشایج ایشان بیشترین بسامد تکرار در حوزه‌های مبدا را مزبوط به حوزهانسانتی معرّفی می‌کند. درباره فرضیه دوم پژوهش و با توجّه به نتایج ارائه‌شده آریان‌فر و دیگران (۱۳۸۵) درمورد طرحواره‌های تصوّری به‌کار رفته در ضرب‌المثل‌های فارسی و.مقايسه آن.با نتایج نوشتار پیش رو مشاهده می‌شود که در ضرب‌المثل‌های ترکی آذری برخلاف ضرب‌المشل‌های فارسی» بیشترین طرحواره‌های تصوری به‌کاررفته از دسته طرحواره‌های حجمی هستند؛ همچنین در پژوهش ایشان کمترین بسامد تکرار در دسته طرحواره‌های تصوری مربوط به دسته طرحواره‌های حرکنی است. نتایج پژوهش حاضر نشان می‌دهد که برخلاف ضرب‌المثل‌های فارسی» در ضرب‌المثل‌های ترکی» کمترین بسامد تکرار مربوط به طرحواره‌های تعادلی است. اين درحالی است که یافته‌های جستار پیش ری نتایج پژوهش مهدی‌زاده (۱۳۹۹) درباره پربسامدترین طرحواره ذن ظسرب‌المغل‌قباقی ترکی آذرق را تأسدم ی کند براساسق یافته‌های ایشان, طرحواره مهارشدگی (حجمی) بیشترین بسامد را در ضرب‌المثل‌های ترکی داشته‌اند که با یافته پژوهش حاضر در حوزه طرحواره‌های تصوّری هم‌سویی دارد. درپایان, پراساس مفروضات نظريه استعاره مفهومی شکل‌گیری مفاهیم ( بیشتر انتزاعصی) در ذهن گویشوران براساس تجربه جسمانی و روزمره آن‌ها صورت می‌گیرد. در بافت پژوهش فعلی» این می‌تواند بدان‌معنا باشد که استعاره‌های دارای بسامد بالاتره حضور پررنگ‌تری در تجربه روزمره تحلیلی شناختی از استعاره‌های مفهومی و طرح‌واره‌های تصوّری در ضرب‌المثل‌های ترکی آذری /۹۹ گویشوران ترکی‌زبان داشته‌اند؛ ازاین‌ری با توجه به نتایج به‌دست‌آمده در پژوهش حاضر, می‌توان این فرضیه را مطرح کرد که چه‌بسا فراوانی کاربرد حوزه‌های مبدا حیوان در ضرب‌المثل‌های ترکی آذری ريشه در نوع زندگی روزمره گویشوران ترکی آذری در گذشته داشته و شاید این موضوع متأئّر از پیشه دامداری آبا و اجدادی آنان بوده است. هرچند از نتایج نوشتار پیش رو نمی‌توان به‌درستی یا نادرستی این فرضیه پی برد» اما پژوهش‌های گسترده‌تر زبان‌شناختی و مردم‌شناختی اتی می‌توانند ابعاد این آریان‌ش سیمین (۱۳۸۵). بررسی شماری از ضربالمثل‌های زبان فارسی براساس طرحواره‌های تصوّری در چارچوب نظریه معنی‌شناسی شناختی. پايان‌نامه کارشناسی‌ارشد زبان‌شناسی» تهران: دانشگاه الزهرا. ابراهیمی» بهروز؛ حیات عامری و زهرا ابوالحسنی (۱۳۹۷). استعاره‌های مفهومی عشق در آينه ضرب‌المشل‌های فارسی» انگلیسی و ترکی. دوماهنامه فرهنگ واذبیات عامه, 7 (۲۰)» ۸۷-۲۳ افراشی» آزیتا؛ سیدمصطفی عاصی و کامیار جولایی (۱۳۹۶). استعاره‌های مفهومی در زبان فارسی» تحلیلی امین‌الرعایا پروین؛ شهلا شریفی و محمود الیاسی,(۱۳۹۳). برززسی ویژگی‌های متسب به زنان در ضرب‌المثل‌های فارسی. پژوهش زبان و ادیاّت فارسی, 7۲ (۳۶» ۱۲۰-۸۹ باباسالاری» زهرا؛ بهمن زندی؛ بلقیس روشن و حسین قاسم‌پور (۱۳۹۶). بررسی شناختی طرح‌واره‌های تصوّری در کتاب‌های فارسی دوره ابتدایی. مجله زیان و زبان‌شناسی» ۱۱ (۸۷-۹۹:۲۱ پاک‌نژاده محمد؛ الخاص ویسی و محمود نقی‌زاده:(۱۳۹۹)..بزرسی طرحواره‌های موجود در ضرب‌المشل‌های شمال خوزستان در گویش دزفولی: زبان‌پژوهی, ۱۹ (۲۶)» صص ۰۱۳۸-۱۱۱ خیرخواهان, ظهیر (۱۳۹۵). بررسی طرح‌واره‌های تصویری و استعاره جه تگیرانه در فرازهایی از وصیت‌نام شهدا رضایی, محمد و نرجس مقیمی (۱۳۹۲). بررسی استعاره‌های مفهومی در ضرب‌المثل‌های فارسی. مطالعات زبانی روشن, بلقیس؛ فاطمه یوسفی‌راد و فاطمه شعبانیان (۱۳۹۲). مبنای طرحواره‌ای استعاره‌های موجود در طرهانی, سمیه (۱۳۹۵). بررسی طرحواره‌های تصویری در کودکانه‌های مصطفی رحماندوست. پایان‌نامه ۰ فصلنامه مطالعات زبان‌ها و گویش‌های غرب ایران؛ دوره هشتم» شماره ۲ تابستان ۱۳۹۹ فضایلی» سیده مریم و شهلا شریفی (۱۳۹۲). بررسی طرحواره‌های قدرتی در برخی از ضرب‌المثل‌های زبان قاسمی» آزاده؛ علی ایزانلو و محمود الیاسی (۱۳۹۶). بررسی طرحواره حجمی‌واژه غم در اشعار فریدون مشیری. در: خدابخش اسداللهی» چکیدهمقاله‌های دهمین همایش بین‌لمللی ترویج زبان و ادب فارسی» (صص کادن. جی. ای. (۱۳۸۰). فرهنگ ادبیات و نقد. مترجم: کاظم فیروزمند. تهران: شادگان. گلشائی, رامین؛ ارسلان گلفام؛ سیدمصطفی عاصی و فردوس آقاگل‌زاده (۱۳۹۳). بررسی پیکره‌بنیاد مفروضات نظريه استعاره مفهومی: بررسی موردی استعاره (بحث به‌مثابه جنگ» در زبان فارسی». جستارهای زبانی, گلفام ارسلان و مریم اعلایی (۱۳۸۷). بررسی ساخت‌های طرحواره‌ای در غزلیات حافظ به‌منظور معرّفی مجتهدی» علی‌اصغر (۱۳۸۵) ترکی دیلینده مللر اشال و حک مآذربایجانی. تبریز: فخرآذر, مهدی‌زاده, محمد (۱۳۹۹). بررسی ضرب‌المل‌ها ی زبان ترکی براساین طرج‌واره‌های تصویری در چارچوب نظریه معنی‌شناسی شناخمی. پایان‌نامه کاشناسی آرشند وّباناشتاتی, دانشگاه محقق اردبیلی. نظامی» رضا (۱۳۹۱). بررسی رباعیات خیام براساس طرح‌واره‌های تصوّری جانسون (۱۹۸۷) در چارچوب نظريه معنی‌شناسی شناختی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد زبان‌شناسی, دانشگاه سیستان و بلوچستان. ویسی, الخاص و فاطمه دریس (۱۳۹۶).کاربرد طرحواره‌های تصویری دز رباعیات وحشی بافقی از دیدگاه عنام عناتعله (جقه) خقطا کروطام‌هاع امعم همتط‌جدم۹م3 بر2005) بش مقلصعت 6 م,صنق50 561666۰ ۳0160 1 1/07 0۳ ما۲۵ ۳۳ معکتامکنل [م0ع07ع13 ۸ +جانله2/00 ما خطعامط1 3۳۳۵۵۵ .(2012) مدزهه16۵ .8 6 3 ,قاتقط8ع۲00 5 ععقساآ هه کمطم‌هاع/3 آقتهم 00 لهس تساک هام۸ 1۵۳ ۳۳۵۳۵۲۵۳۵ 1۵۲۵01۵۲5 20۳۲۶00۵ [٩ کادره0 ۵۲۳۳۵۳۵۷۵ ۵ :۵۵۲ 0۵ ۳۳۵ .(2011) 36۰ ۳۹286 0 ناه علطهلنه ۸ بکاکا 0 0۳۵۵6 1۵ اوه 0۳۳6168 1۵۳۹ 300/53 000 داعتاومط سا ص۳0 و1060 0۵0 کععنسو ۲ 06و00 .(2006) صععتی 36 64 ۷۰ ,قت38۷8 1۵030۳۲5ع آهندام‌ععصی قادصم وصزدعع2۳۵ .(2015) صعکامی .۸ ع 8 ,عنقطاعام او ۵11ع(2۹ ۲٩۰ آ۵ 70 موی عناتعصنامط عم مععدط ای ۸ تصعنوه0 تحلیلی شناختی از استعاره‌های مفهومی و طرحواره‌های تصوّری در ضرب‌المثل‌های ترکی آذری /۱۰۱ علوولقصه هه تعتاص ۳ عط) صز کعصنم‌صهص صنفصوم-ععمی ۶۵۳ هنهک .(2019) اس [ 7۵۳۲۵۱۲ ,7112۲۵۵۵ 786 بزکته۳ هنز کههااهم عهدکت اک تمطامهاع ی آهن م00 40 130917101011 ,71609 ]٩ داه8ظ رأ(80۵ 7۳۵ 1/0۰ 1۳۵ 1 2000 706 .(3987) 3/۰ مطمکصط0[ 0 1 500 0۵ بعساس ,09096 :۳۳۵۵0۵ 0۵ 107 .(2000) .7 مکعیع 1۳۵ ۲70067 0070 3۳۵0009۰ .200 106001۰ 2۳001 ۸ :0۳ 6ع1 .(2010) اس ونان ۴٩ اهنت نمههنحا0 .روط ع1 ۷۵ 1/6605 .(1980) صمعصطاه[ 3/۰ 6 .ی الآ م0۳۲2 هنز عوصقل لهممته اه هصسمع) .(2010) هعاعاعزیساک م۸ 6 1۰ ,16020 ز0-ام زگ 7۵۲۳۵۱ ,7۵۲۵۵۳۵ 7۳۵ م00 عطق 10۳ کصمناه نام ,0۳5 ص16 7۵3/6757 ۷۳۳1۵9۰ 655 قاط 1 0۲6327151011 07 0۳۵ 7ماجهاع 1۳ م00 .(2010) 1۰ مانهت5

ضرب المثل ها بازتاب دهنده فرهنگ، ارزش ها و باورهای ملّت ها هستند و مطالعه آن ها می تواند درک روشنی از مفاهیم وتجربه های روزمرّه گویشوران به دست دهد؛ ازسوی دیگر، معنی شناسی شناختی می تواند چارچوب دقیقی برای مطالعه معنای زبانی براساس تجربیات ما از جهان، چگونگی درک و شیوه مفهوم سازی آن در اختیار ما قرار دهد. در پژوهش حاضر ضرب المثل های ترکی آذری در چارچوب معنی شناسی شناختی تحلیل شده اند تا شیوه مفهوم سازی تجارب روزمرّه گویشوران آن به دست داده شود. برای این منظور، 470 ضرب المثل ترکی آذری به روش کتابخانه ای و مصاحبه گردآوری و براساس نظریه استعاره مفهومی و طرح واره های تصوّری بررسی و تحلیل شدند.. یافته های پژوهش نشان دادند که حوزه مبدأ حیوان و طرح واره حجمی ، بیشترین بسامد و حوزه های مبدأ گرما - سرما و مسیر و طرح واره تعادلی کم ترین بسامد را داشته اند. نتایج پژوهش بیان گر نقش پررنگ استعاره های مربوط به حیوانات و نیز طرح واره های حجمی در ضرب المثل های ترکی آذری و در مفهوم سازی تجارب روزمرّه گویشوران ترکی زبان است. کلیدواژه ها: معنی شناسی شناختی، استعاره مفهومی، طرح واره تصوّری، ترکی آذری، ضرب المثل.

390659

: : (5-28 0۳0۰) 76 ۱5906 ,2018 50۳۵۲ ,2 ۸0۰ ,۱۷۵۱.20 سال بیستم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷» شماره پیاپی ۷۶ (ص ۲۸-۵) 668 0017 ٩ علزکاناه 13000۳5 ع۵۳ 36۳6 ۳۵۲ عص۳۵ ععنطاظ او حنقصمل عط ماصز ععصقعط 1۵08 ۸10 ععصنک بکوعصام‌مهط کنط صز مه صق عتهط وصه ع60تعاصز اقط آمصصیم 06505 ۶ 6۳۲ 1وزده 00 ۷1۳۵۶ هدزدیعکووم ص ۵ ما ککعصزم‌مقط که خصعصصنهااد عطا کانمن [هعنطاه صه 6 ما «وعصزم‌م‌هط هه کهصنهط صمصطا» + عفنعصی مکلج وصه کعخععل مه ماصذ ععصقا آماصعصصمعخصه فصه مصعاصز کم عمورو ج فعنصفه عمط 36 اقطا عصععک از ,عناععز ۵1100۷6 ۵ ۵ ععصقل علطم 0۲ 065ل عط ,کنطا عازم‌ععل اط پکععصزم‌صهط ص۳۵ ۵ - کقصص۸ هنل7 ,156۳610۲6 .کتها5 لقمص هه بلاط زعدو م۲ همع عم ه عصناهلد م0 0 3۵۷6 ۵ ع16اماعس۸ د+علنعصی - «مطموک منم صعناعامعس۸ مع< وس ومصعصی عنط 15 .«ععصقحل وم فاص فص آهادعصصو نحص که صمصعصمصعطام تمعن دودعم 6ط ععنطاظ ۶و نقفصمل عط ما 0ع دمص عم ععصقعطل ممط وصنصنصعه علنطم ,علعناحه 8 8۷ .270ع۳ کنطا صز ۷6 و عقصص۸ هنا7 ۵۶ ۳۵۲۵ ه ماصز مع للزم ۵ ,علاماعس۸ 4 وعنو 50 6 نله عصعلنعصی امد کعف هی باعافص ان عمصصه مهو مه 7و2 عاعصت 20 ۷36۷۶ 1۳6 2۳0۳8 جاصنقاجی ج و۳ امصصی ۵06 و صاعنط احامطایدمتط عص0ل 665 336 7 ع3 1 1600۲8 ۵1 67 ,136۳610۳6 وصه عزم۵) عنطا ما علجهه< صز ع1اماعزس۸ وصه کیزماک عط] 6 ,«ععصقحل ۶و ۵۵ را اهعدعع کز فععصلم‌مصهط کصعصه اقط مج عطا 0۳ 0عع2ط کعنزماک عط ۶و 65 عن اک ,36۳۵10۳6 0صه گنها نوم فص زانط نحد م۲ کصفص ومع ع تن امد کعم0ل ۰ ]0۳۵1 ,ععصقحل ,عتتاعز۷ ,5و عصام‌صهط کقصص۸ هنلد 7 ,علاماعس۸ 11 ۳۵562 0ص 6 500 صصطاه 1 - وانهه نتنآ عنصماع 2340 مصوزهنامج که برطاممعمانط2 ۵۶ اصعفند5 عاصم10 + | (۲وطلانه 8ن0د06500) ص06 ۵۶ جانهخصتآ ووعماه۵ط1 فصد طم‌معملنط2 ۶و 13060 ,8۳0]6550 جع : : (5-28 0۳0۰) 76 ۱5906 ,2018 50۳۵۲ ,2 ۸0۰ ,۱۷۵۱.20 سال بیستم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷» شماره پیاپی ۷۶ (ص ۲۸-۵) 668 0017 وارد کردن شانس به حوزه اخلاق به این معناست کهعواملی خارج از کنترل شخص در سعادت‌مندی او دخیل و دارای تأثیراند. از آن‌جا که ارسطو نیل به سعادت را به داشتن فضایل و بهره‌مندی از خواسته‌های بیرونی منوط کرده و «(خوش‌بخت بودن طبیعی انسان‌ها» زا نیز مسئله‌ای اخلاقی انگاشته است. به نظر می‌رسد به‌نوعی شانس محیطی و نهادینه را به سعادت آدمی راه داده است. اما با این همه شانس را در ارزیابی مسئولیت و شأن اخلاقی فرد موثر ندانسته است. از همین‌رو جولیا آناس - فیلسوف نوارسطویی معاصر - ارسطو را مرتکب امر متناقض‌نمای «شانس اخلاقی محیطی و نهادینه» می‌داند. در این مقاله ضمن بررسی چگونگی ورود شانس به حوزه اخلاق از سوی ارسطو به مرور دیدگاه جولیا آناس در این زمینه می‌پردازیم. آناس با گزینش رویکردی متزلزل در نهایت؛ به این نتیجه می‌رسد که نمی‌توان به قطعیتی میان آرا رواقیون و ارسطو در باب این موضوع دست یافت..بنابراین, آناس با چشم‌پوشی نکردن از رای رواقیون مبنی بر ای ن که «سعادت‌مندي انسان به‌طورکلی میا از شانس است» مسئولیت انسان و شآن اخلاقی او را نادیده نمی‌انگارد و از این رو مرتکب شانس اخلاقی نمی‌شود. * دانشآموخته دکتری فلسفه دین دانشگاه آزاد اسلامی؛ واحد علوم و تحقیقات تهران ۰ ۱ 070ع.1380136:02۳۷2/2817211 * استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه قم (نویسنده مسئول) ۱ 21201)07/21000.2010ز 132011 نقش شانس در سعادت آدمی با نظر به دیدگاه جولیا آناس | ۷ در همه اقسام اخلاق فضیلت بر پیوند مفهومی میان فضیلت و اودیمونیا! تا کید شده است. اما به‌زعم ارسطو فضیلت برای سعادتمندشدن انسان گرچه ضروری است. کفایت نمی کند. بنابراین. انسان سعادتمند باید علاوه‌بر فضیلت از مجموعه‌ای ازخواسته‌های بیرونی و نیز خوبی‌هایی که وابسته به شانس و اقبال‌اند نیز بهره‌مند باشد. او معتقد است خواسته‌های بیرونی (بیرون از روح آدمی) خودشان سعادت نیستند. اما به صورت‌های مختلف سعادت او را تحت تأثیر قرار می‌دهند. بنابه نظريه سعادت ارس طو خواسته‌های بیرونی مانند طول عمر سلامتی, ثروت و... می‌توانند یاری گر انسان در دست‌یابی به سعادت قلمداد شوند. افزون بر اين» به‌نظر می‌رسد در اخلاقی زیستن و فضیلت‌مندانه رفتار کردن نیز بتوان به‌میزانی نشانی از تثیر شانس یافت. اما نکته اینجاست که هرگونه قائل بودن به شانس يا بخت و اقبال نشان از آن دارد که همه سسعادت را منوط به اراده نمی‌دانیم و پرغکیی» قائل بودن به این که همه سعادتمندی به رفتار ارادی مربوط است. بدین معناست که ژتیک و هرآن چه از نیاکانمان به ارث برده‌ايم در سعادتمند کردن ما نقشی ندارند. در نوشتار حاضر پس از تعریفی شسانس اخلاقی و انواع آن. برای فهم اي ن که ارسسطو چرا و چگونه شانس را در سعادت مثر می‌داند؛ ابقدا ری ارسطو و تحلیل جولیا آناس" از نظر او در باب سعادت و فضیلت را از نظر می‌گذرانیم و سپس به بررسی «ربط و نسبت سعادت با عمل ارادی» خواهیم پرداخت و به بیان دیگر» جست‌وجو خواهیم کرد که آیا فضیلت‌مندی که از نظر ارسطو شرط لازم نه کافی برای سعادتمندشدن است. تماما به ما بستگی دارد یا انواعی از شانس هم بر آن موثراند؛ و در پی آن به ان مطلب می‌پردازیم که چرا ارسطو صرف فضیلت‌مند بودن را برای ثیل به سعادت کافی نمی‌داند و بر نقش شانس و خواسته‌های بیرونی در سعادت آدمی رات کیل می‌ورزد. آناس در انتها به این نتیجه دست می‌یابد که گرچه خود ارسطو خاطرنشان می‌سازد که آن نوع فضلیت‌مندی که در اثر شانس پدید آید با فضیلت‌مندی کامل بسیار فاصله دارد - و معتقد است فضیلت کامل تنها به خواسته‌های بیرونی وابسته است نه شانس - در تقریر فضیلت و سعادت خویش [ناخواسته] با قبول اختلاف طبیعی در فضیلت‌مند شدن افراد و توجه نکردن به تأثیر آن بر ارزیابی مسئولیت و شآن اخلاقی افراد. مرتکب شانس اخلاقی نهادینه شده است و از سوی دیگر با ۸ | فصلنامه پژوهش‌های فلسفی .کلامی» سال بیستم» شماره دوم» تابستان ۰۱۳۹۷ شماره پیاپی ۷۶ قبول نقش خواسته‌های بیرونی در سعادت فرد و نادیده گرفتن تأثیر آن در مسئولیت و شأن اخلاقی بخت يا شانس به‌طورکلی به آن چیزی گفته می‌شود که تنها ناخواسته به ما روی می‌آورد و ما در برگزیدن يا برنگزیدن آن دخیل نیستیم. لازم به ذکر است که امروزه از شانس دو معنای «شانس انتخابی» و «شانس محضص» گرفته می‌شود. ولی در این مقاله تنها به «شانس محضص» خواهیم پرداخت. نه آن شانس انتخابی که خویش را مسئولانه در معرض آن قرار می‌دهیم. بنابراین. شانسی که در اینجا مورد نظر ماست آن شانسی است که به نابرابری‌هایی ناشی از متولد شدن با هوش کمتر یا پدر و مادرفقیرتر یا سیب دیدن از صاعقه, سرطان یا حادثه می‌انجامد آن چه ما در این عصر با اصطلاح «(شانس در اخلاق» از آن یاد می‌کنیم» همان موضوعی است که ابتدا در عهد باستان توجه فیلسوفانی چون ارسطو را به خود جلب کرد و پس از مدت‌ها کانت با طرح موضوع «مصون بودن اخلاق از شانس)» به احیای آن پرداخت. اما در نهایت. این برنارد ویلیامز بود که در ۱۹۷۶ با مد نظر قرار دادن آرا پیشینیان در این باب اصطلاح «شانس اخلاقی» شانس اخلاقی به طیفی از پدیده‌هایی اشاره دارد که در آن‌ها جایگاه اخلاقی ما یعنی این که چه اندازه خوب يا بد هستیم و چه اندازه درخور ستایش يا نکوهش هستیم؛ تا اندازه زیادی از طریق عواملی فراتر از نظارت ما تعبین می‌شوند (2001 ,۶[ه۰)۷۷ تامس نیگل -شاگرد ویلیامز که بیش از او در وضوح بخشیدن به اين دیدگاه کوشیده. معتقد است هنگامی مرتکب شانس اخلاقی می‌شویم که «جنبه مهمی از آن‌چه فرد انجام می‌دهد. به عواملی فراتر از بط و مهار او وابسته باشد و با اين‌حال, در این خصوص همچنان او را موضوع این بدان معناست که اگر آ گاهانه یا نا گاهانه بدون توجه به این عوامل خارج از کنترل, مانند ژنتیک. سن و سنخ روانی به‌عنوان شانس نهادینه, خانواده و محل و محیط تولد به‌عنوان شانس نقش شانس درسعادت آدمی با نظر به دیدگاه جولیا آناس | ٩ محیطی که نمی‌توانیم هیچ دخل و تصرفی در آن داشته باشیم. خود و دیگران را به لحاظ اخلاقی مسئول بدانیم و آن‌ها را مورد قضاوت اخلاقی قرار دهیم» مرتکب شانس اخلاقی شده‌ايم. به دیگر سخن,» گرچه به‌لحاظ شهودی پذیرفته‌ايم که عوامل خارج از کنترل نباید در مسئولیت و شآن اخلاقی آدمی موثر باشند. در عمل به خلاف آن باور داریم. بنابراین» می‌توان کسی را که مرتکب شانس اخلاقی می‌شود به پدیده متناقض‌نمایی دچار دانست که به‌سبب تناقض در شهود و عمل در زمينه مسئولیت و قضاوت اخلاقی به آن دچار شده است. بنابراین مفهوم شانس اخلاقی فهمی از دو ساحت متضاد زندگی انسان را به‌رویمان می‌گشاید: «به این معنا که از یک‌سو انسان‌ها در معرض شانس قرار دارند و در مقابل عواملی خارج از کنترل خود آسیب‌پذیرند و ازسوی دیگر انسان‌ها فاعل‌هایی آزاد هستند که از این توان برخورداراند که انتخاب درست انجام دهند و مسوولیت اخلاقی اعمال اختیاری خود را به‌عهده بگیرند و از تأثیر شانس مصون‌اند و بر اساس قائل بودن به هر یک از این دو بعد در شانس, دو رویکرد کلی ارسطویی و کانتی قابل مشاهده است» .(163 :2005,:0 ,کتانا۸۵02550) در رویکرد ارسطویی. شانس در سعادت‌مند شدن انسان‌ها دخیل دانسته می‌شود و در مقابل آن. رویکرد کانتی (و در دوره یونانی‌مآبی. رویکرد رواقی) به‌هیچ‌روی جایی برای شانس در سعادت‌مند شدن انسان‌ها باز نمی‌کنند. ارسطو بین آن چه به فاعل مربوط می‌شود و آن چه به او بستگی ندارد. تمایز قائل می‌شود؛ یعنی تفاوت بین آن چه حق گزینش آن به ما داده شده و آن ۰ ان اه «» ۰ خی ۰ ۹ ۰ 2 چیزی که از طریق ورائت. محیط تولد سن و سنخ روانی در اختیارمان قرار می گیرد و تغیبرناپذیر است. از نظر او باتوجه به اندوکسا! يا همان فهم‌های کهن و رایج در باب فضیلت و سعادت. در واقع» غیرشهودی است که فکر کنیم فضیلت می‌تواند برای سعادت کافی باشد و شخص فضیلت‌مند. در شوربختی نیز سعادتمند باشد. اما افلاطون و رواقیون - و در دوره مدرن کانت - در نقطه مقابل او معتقداند ارسطو با این ضرورت الزام شهودی به مشکل عمیقی دچار می‌شود. آن‌ها فضیلت را برای سعادتمندی کافی می‌دانند و معتقدند نتایج این مدعا حتی اگر به‌تنهایی در نظر گرفته شود. در کل نظريه آن‌ها ضدشهودی به‌حساب نمی‌آید. اکنون درصدد آنیم که در پی پاسخ به این پرسش بر می‌آییم که آیا از منظر ارسطو رفتار فضیلت‌مندانه (به‌عنوان موژلفه‌ای ۱ اندوکسا (611007:2) مسائلی‌اند که به‌نظر می‌رسند نزد اهل فن آشکاراند. اما هنوز از مرحله سنجش و درست ی آزمایی نگذشته‌اند و 1072 نشده‌اند. ۱ | فصلنامه پژوهش‌های فلسفی .کلامی» سال بیستم» شماره دوم» تابستان ۰۱۳۹۷ شماره پیاپی ۷۶ لازم و غیرکافی برای سعادت) امری ارادی به حساب می‌آید؟ همان گونه که اشاره شد» ارسطو تتها هوش انسان راعامل فضیلت‌مندانه رفتار کردن او نمی‌داند و معتقد است چه‌بسا افزون بر تأّمل تکامل‌یافته. شانس نیز در عمل کردن برمبنای فضایل سهمی داشته باشد. بدین صورت او شانس‌های محیطی مانند متولد شدن در محیط مناسب و برخورداری از تریست خوب و نیز همچنین شانس نهادینه؛ یعنی برخورداری از ژنتیک و ذات خوب را به بحث گرچه ارسطو«شانس محیطی يا موقعیتی»!؛ یعنی شانس متولد شدن يا متولد نشدن در محیط‌های خاصی را مهم می‌انگارد و خود خواهان آن است که این شانس را در بحث فضیلت ورود ندهک؛ | تما کید ظاظر قصد ندارد رویدادهای ناظر به محیط و موقعیت رادر مسئله زشد اخلاقی مهم تلقی کند(377 .0 ,1993 ,۵8طط۸)- شانس دیگری که ارسطو آن را نیز مهم می‌پندارد. اما به‌زعم خود هم‌چنان از این که آن را سازنده فضیلت بداند طفره می‌رود. شانسی است که نیگل آن را «شانس نهادینه» می‌خواند و ارسطو در اخلاق نیکوماخوس از آن به عنوان «فضیلتی طبیعی» یاد می‌کند. شانس نهادینه» شانس در کیستی فرد یا در ویژگی‌ها و استعدادهایی است که او واجد آنهاست: «آنجاکه ژن‌ها مراقبت کنندگان. همسالان و دیگر عوامل مور محیطی ما همگی در ساختن آن کسی که هستیم مشارکت دارند (و چون ما هیچ کنترلی بر آن‌ها نداریم) به نظر می‌رسد آن کسی که هستیم و... آن چه انجام می‌دهیم» دس ت کم تا حد زیادی معروض بخت است» (نلکین. ۱۳۹۲ ص۱۹). ارسطو معتقد است خوش‌شانسی فرد در داشتن طبیعت خوب (شانس مربوط به ویژگی‌های ذاتی فرد)» سبب آن می‌شود که انگیزه‌های انسان به سمت‌وسوی درستی سوق یابند. او این نوع ٩ بیگل چهار نوع متفاوت بخت اخلاقی را از یک‌دیگر مجزا می‌کند بخت منتج (۵01][ا69). بخت محیطی یا موقعیتی (00035120031ل / (110210021 زک بخت نهادینه (20138110000) و بخت علی. به‌نظر می‌رسد آنچه نیگل آن را بخت محیطی و بخت نهادینه می‌نامد. همان چیزی است که ارسطو در آرا خود در باب سعادت مد نظر داشته است. (برای مطالعه بیشتر در باب انواع بخت‌های اخلاقی. نک: نلکین. ۱۳۹۳ ص‌۵؛ (2001 ,۶[ه۷۷. نقش شانس در سعادت آدمی با نظر به دیدگاه جولیا آناس | ۱۱ سائق يا غریزه را دائمی و درخور اطمینان. اما همچنین الاهی توصیف می‌کند؛ زیرا هیچ چیزی در جهان طبیعت عملکرد آن را توجیه نمی‌کند. از نظر او چنین غریزه‌ای نمی‌تواند چیزی جز فضیلت باشد و اين انسان‌ها به‌طور طبیعی شجاع يا خویشتن‌داراند. هرچند که تتوانند فضیلت خود را توجیه یا اعمالشان را بیین کند. اما با همه این تفاصیل, خود ارسطو در نظر داشست که این «فضیلت طبیعی» را که حاصل شانس نهادینه است. مبدا مسائل اخلاقی نداند و به‌عبارت دیگر, مرتکب امر متناقض‌نمای شانس اخلاقی نشود. دلایل ارسطو برای بها ندادن به این فضیلت حاصل از شانس به اين سبب بوده است که: ۱) انسان‌های زیادی را از چنین شانسی برخوردار نمی‌دانست و بنابران» قصد داشت فضیلت طبیعی را مسئله‌ای جدّی تلقی نکند؛ ۲) ارسطو خداوند يا دمیورژ را موجد برخی انگیزه‌های طبیعی نیک در برخی انسان‌ها می‌دانست که آن‌ها را خوشبخت و سعادت‌مند می‌سازد. اما هرگز او را اعطاکننده شانس بد به انسان‌ها تلقی نمی کرد. بنابراین» معتقد بود شانس نهادینه. سبب تفاوت در مسئولیت انسان‌ها نخواهد شد و بدان جهت به این عقیده پای‌بند بود که آن دسته از انسان‌هایی که نتوانسته‌اند همانند برخورداران از طبع طبیعی بهتر فضیلت‌مند به همین دلیل است که از نظر ارسطو این نوع فضیلت‌مندی طبیعی باکاملا فضیلت‌مند بودن فاصله بسیار دارد. به بیان دیگر «ارسطو فرد به‌لحاظ طبیعی فضیلت‌مندی را که کار درست را انجام می‌دهد و احساسات درستی دارد؛ اما نمی‌تواند آن را توجیه کند از فضیلت‌مند کامل متمایز به سخن دیگر ارسطو در ابتدای کار انسان را برای فضیلت‌مند شدن محتاج شانس.اعم از شانس محیطی و شانس نهادینه -می‌داند؛ اماآن چه در انتها قصد دارد بر آن تا کید کند خواسته‌های بیرونی و نقش آن‌ها در زندگی اشخاص‌فضیلت‌مند اشت. یعنی نقشی که سبب می‌شود این خواسته‌های بیرونی برای سعادتمندی شخص‌فضیلت‌مند ضروری تلقی شوند. اگرچه به اعتقاد آناس ارسطو باوجود آ ن که گمان می‌کند سعادت را به هیچ نوعی بر شانس نهادینه استوار نساخته است.یعنی طبعی را که فرد از آن آغاز می‌کند را به لحاظ اخلاقی محل توجه قرار نداده است. از فحوای سخن او چنین برمیآید که تا حد زیادی خوشبختی و سعادتمندی طبیعی انسان‌ها را مسئله‌ای اخلاقی تلقی کرده و بدین طریق با گنجاندن شانس نهادینه در نظريه سعادت خویش و درتتیجه نادیده گرفتن تأثیر شانس در مسئولیت و ۱۲ | فصلنامه پژوهش‌های فلسفی .کلامی» سال بیستم» شماره دوم» تابستان ۰۱۳۹۷ شماره پیاپی ۷۶ آناس سعادت را از منظر سعادت گرايانه باستان» شیوه‌ای از زیستن تعریف می‌کند که به کلیت زندگی نظر دارد و فضایل و سعادت در ارتباط پویایی با یک‌دیگر قرار دارند؛ بدین معنا که میزانی که می‌توانیم سعادت‌مندانه زندگی کنیم به این مرتبط است که تا چه میزان توانسته‌ايیم فضایل خویش را پرورش دهیم. اما همان‌گونه که گفته شد از نظر ارسطو اين پرورش فضایل نخواهد توانسست بدون بهره‌مندی از خواسته‌های بیرونی انسان را فضیلت‌مند سازد (151 .0 ,2011 ,۰)۸۵9 )برای وضوح بخشیدن به خواسته‌های بیرونی» از نظر ارسطو ابتدا تعریف کلی انواع خواسته‌ها را از دیدگاه او از نظر می‌گذرانیم). آن چه مراد ارسطو از بهکارگیری اصطلاح خواسته یا خیرااست. خالبا به دو دسته خواسته‌های * خواسته‌های مربوط به شخصیت و عواطف و اراده*: فضایل اخلاقی؛ مانتد شجاعت. بی‌تردید. گام نخست در بررسی عقلانی بودن «رأّی ارسطو در باب نیازمندی انسان به خواسته‌های بیرونی برای سعادتمندی») تأمل برتقریر سعادت از چشم‌انداز ارسطویی است. با در نظر گرفتن این نکته مهم که اخلاق باستانی در همان ابتدای کار همواره کلیت زندگی فاعل را مدنظر قرار می‌دهد. اجماع اخلاق باستان بر خیر نهایی بودن سعادت چندان کمکی به رفع ابهام از مفهوم سعادت نمی کند؛ زیرا در باب محتوای این سعادت اجماعی وجود ندارد و («چیستی سعادت» محل اختلاف‌های بسیاری اسنت. ارس نطو سعادت را بهترین چیز زندگی و بزرگ‌ترین خواسته ما می‌دانست که به ما بستگی دارد» و آن را فضیلت‌مند بودن در کلیت زندگی تعریف ۲ 0005 ۰1131612۵1 در سنت یونانی «درون» ترکیبی از روح و نفس در نظر گرفته می‌شود. ! ارسطو در کتاب درباره نفسخود نفس را این گونه توضیح می‌دهد: «نفس جوهری است به معنای صورت؛ یعنی ماهیت جسمی نقش شانس درسعادت آدمی با نظر به دیدگاه جولیا آناس | ۱۳ می‌کرد و این فضیلت‌مند بودن را نیز مستلزم آن می‌دانست که فرد کیفیات و استعدادهای فضیلت‌مندانه داشته باشد و بر اساس آن‌ها نیز عمل کند! (نک: ارسطی ۱۳۷۷ ص۱۰۹۵). ارسطو معتقد است برای اين که بتوان زندگی مملو از فعالیت‌های فضیلت‌مندانه داشت باید از حدی از خواسته‌های بیرونی بهره‌مند بود و بدون این حد. شرایط لازم برای فضیلت‌مندانه عمل کردن مهیا نمی‌شود؛ «زیرا انجام دادن عمل شریف بدون در اختیار داشتن وسایل لازم ممکن نیست. ما در بسیاری از کارها از دوستان و ثروت و قدرت سیاسی استفاده می‌کنیم و اینها را همچون وسیله ب هکار می‌بریم» (ارسطی 0 ۱۰۹۹( اما حکیمانی مانند سقراط و افلاطون قائل به جایگاه و منزلتی برای خواسته‌های بیرونی در نیکبختی انسان نبودند و سقراط غالبا وجود فضیلت‌ها را برای رستگاری انسان کافی می‌دانست و نیکبختی را بدون خواسته‌های بیرونی هم قابل تحصیل می‌یافت. خاستگاه چنین برداشتی از سعادت تصور سقراط از ذات انسان به‌عنوان گوهری عقلانی است. افلاطون نیز سعادت آدمی را در اشتغال به غلم «مثل» می‌داند و تفسیری عقلانی و کلی از سعادت ارائه می‌دهد و برای امور مادی؛ مانند ثروت و شهرت - در قباس با امور مجرد و کلی - گرچه ارسطو کوشید تا پا واقع‌نگری به سهم خواسته‌های بیرونی و حتی شانس و اتفاق در سعادت آدمی بنگرد. بعدها نیز برخی مکاتب یونانی‌مآب مانند رواقیون به‌شدت به دفاع از دیدگاه سسقراط پرداخشد و گاهی تا بدانجا پیش رفتند که خواسته‌های بیرونی را مانع سسعادت آدمی قلمداد کردند. رد این مدعا از سوی رواقیون بر تعریف متفاوت آن‌ها از فضیلت استوار است. آن‌ها فضیلت را مهارت خاصی تعریف می‌کنند که دارای ارزشی است در نوعش با چیزهای دیگر متفاوت. به‌طوری که چیزهایی مانند خواسته بیرونی هم اگر به آن اضافه شوند نمی‌توانند آن را بهتر از قبل سازند. رواقیون با گام نهادن در مسیری متفاوت. پیشرفت اخلاقی را در چارچوب رشد عقل (خرد) فاعل در نظر می‌گیرند و عموما خداوند را نیز از طریق عقل» در امور انسانی دست اندرکار می‌بینند. می‌توان نظریه‌های آنان را تاحدی با کانت مقایسه کرد. اما مانتد کانت تا آنجا پیش نمی‌روند که اخلاقیات را بر مفهوم عقلی بنا نهند که شدیدا از سرشت تجربی ما مجرّا شده است (377 .0 ,1993 ,۸۳۵5 806)» ۱ ارسطو با اين که خود نیز بر اهمیت سرشت تا کید می‌کند. ضرورتا این امر را رد می‌کند که سرشت آدمی رشد و تکامل اخلاقی او را ضبط و مهار می‌کند؛ او تکامل اخلاقی را چیزی می‌داند که به عهده ماست يا دس ت کم به ما بستگی دارد. ۱۴ | فصلنامه پژوهش‌های فلسفی .کلامی» سال بیستم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷» شماره پیاپی ۷۶ اما به هر تقدیر هم رواقیون و هم کانت حتی آن مقدار شانس اخلاقی را که ارسطو به آن معتقد ارسطو بنابه روال همیشگی خود. در باب موضوع سعادت نیز از فهم‌های رایج يا اندوکسا آغاز می‌کند و به‌هنگام شرح و تفسیر مفاهیم» رفته‌رفته محدودیت‌های نظری را بر تقریر خود از سعادت می‌افزاید و بدین‌صورت شرایطی صوری برای غایت قصوا تعیین می‌کند: غایت قصوای ما باید تمام‌عیار! باشد؛ یعنی تنها به‌خاطر خودش آن را برگزیده باشیم نه سزاوارگزینش‌ترین*؛ و اين آن چیزی است که سعادت است (ارسطو, 0 ۱۰۹۵( تاأکید ارسطو بر دو شرط تمام‌عیار بودن و خودیسندگی در پس‌پشت اعتقاد راسخ او به این امر نهفته است که برای اين که بتوانیم به زندگی مملو از فغالیت‌های فضیلت‌مندانه دست‌يايیم؛ نیازمند خواسته‌های بیرونی هستیم. او معتقد است. نبود برخی خواسته‌های بیرونی زندگی ما را با فقدان و نارضایتی مواجه خواهد کرد و از این‌روی سعادت را زندگی به طور فعالانه فضیلت‌مندی می‌داند که داشتن و مهیا کردن خواسته‌های بیرونی در حد کفایت. در آن وجود داشته باشد (نک. ارسطو, ۱۱۰۱۵). آناس معتقد است این تقریری از سعادت است که ارسطو در نیکوماخوس و سیاست نیز بدان اشاره می‌کند و به نوعی با مطرح کردن خواسته‌های بیرونی و عدم توجه تأثیر آن‌ها در مسئولیت و شأن اخلاقی پای مسئله شانس اخلاقی را نیز به میان می کشد: سعادت راستینآدر آنست که آدمی» آنتژده از هرگونه قید و بذ با فضیلت زیست کند و فضیلت در میانه‌روی نت ای *(آرلیطی/ ۱۴4۹ ,اتف ۱۳۹۵). ارسطو در خطابه نیز پس از این که خودبسندگی را نیز گونه‌ای سعادتمندی تلقی می‌کند. آنجاکه در باب اجزای سعادت سخن می‌گوید. خواسته‌های انسان را نسبت به فاعل به دو نوع خواسته درونی و بیرونی تقسیم می‌کند؛ خواسته‌های درونی را خواسته‌های نفس معرفی می‌کند و خواسته‌های بیرونی نقش شانس در سعادت آدمی با نظر به دیدگاه جولیا آناس | ۱۵ در حقیقت کسی که هم خوبی‌های درونی و هم خوبی‌های بیرونی را داشته باشد به بالاترین خودبسندگی دست خواهد یافت؛ زیرا بیرون از اینها چیزی نیست. خوبی‌های درونی آنهایی‌اند که به روان و تن مربوط می‌شوند و خوبی‌های بیرونی در بزرگ‌تباری و داشتن دوست و ثروت و افتخار است. به‌علاوه, ما برآنیم که باید توانایی و بخ بخت مساعد نیز داشت؛ زیرا بدین گونه می‌توان در زندگی از بیشترین ایمنی برخوردار بنابراین» در اینجا نیز سعادت را به خواسته‌های بیرونی و شانس نهادینه و محیطی مرتبط می‌سازد؛ زیرا از نظر او انجام اعمال شریف. بدون امکانات مناسب. غیرممکن است يا دشوار است. برای مثال, داشتن امکانات مناسب برای بخشش تا حدی به شانس موقعیتی وابسته است که لازم به ذکر است که مقصود ارسطو از این تقسیم‌بندی فاعل:به نفس و بدن» به‌هیچ‌وجه طرح مسئله دوگانه‌انگاری نگرشی مابعدالطبیعی نیست. بلکه صرفا ین آن چه به فاعل مربوط می‌شود و آن چه به او بستگی ندارد تمایز ال می‌شود: «زیرا این به ما بستگی دارد که گزینش کنیم. اما دست ما نیست که بلند قد یا زیبا باشیم» (364 .0 ,1993 ,۸0۵9). به‌نظر می‌رسد به‌دلایل چندی از فحوای کلام ارسطو می‌توان تا کید او بر موضوع اهمیت شانس و خواسته‌های بیرونی را در برخوردار بودن يا نبودن فرد از تربیتی که به فضیلت‌مندی او بینجامد از دست شخص‌خارج است و بنابراین؛ تواتایی از برای داشتن زئیدگی قطیلت مندانو عمیقا به شانس وابسته: اس تاه چون فضیلت‌مند بودن مستلزم انجام برخی فعالیت‌هاست. پس فرد حقیقتا فضیلت‌مند و حقیقتا سعادتمند فردی است که از این بخت برخوردار باشد که افزون بر درون خودش, جهان نیز با شیوه‌های گوناگونی با او همکاری کند. عمل مطابق با فضیلت هرچند مولفه غالب تبیین ارسطو از سعادتمندی است. برای سعادت کافی نیست. بر اساس اين دیدگاه فرد برای سعادتمندی باید از حداقلی از خواسته‌های بیرونی نیز بهره داشته باشد و فضیلت به‌تتهایی کافی نیست (نک: نلکین, ۱۳۹۳ ص۵۰). این توضیحات آشکار می‌سازد که شانس در تعیین دو چیز نقش برجسته‌ای دارد: نخست. اي ن که آیا افراد حقیقتا فضیلتمنداند؟ و دوم» اين که آیا زندگی افراد به وسسیع‌ترین معنای کلمه. ۱۶ | فصلنامه پژوهش‌های فلسفی .کلامی» سال بیستم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷» شماره پیاپی ۷۶ خوب است يا نه (اين همان مفهومی است که مارتا نوسبام آن را تحت عنوان «شکنندگی خوبی» همان‌طورکه گفتیم» ارسطو با این که برای سعادت جایگاهی عظیم بنا می‌کند و آن را غایت قصوای اسان می‌نامد. آن را جوهر به‌شمار نمیآورد؛ زیرا همان گونه که خود نیز معترف است. موضوع سعادت مانند لذت و افتخار موضوعی واضح نیست و از همین‌رو دوا نک لتق اجماعی وجود ندارد و تقریرهای فلسفی بسیار متفاوتی ارائه شده است. آناس از بررسی تقریر ارسطو در باب سعادت به این نتیجه دست می‌یابد که ارسطو با توجه به مفهوم رایج و پذیرفتنی سعادت. دو شرط مهم را در تعریف خود از سعادت گنجانده است و سعی دارد به مدد این دو شرط. تعریف سعادت را پپیراید؛ این دو شرط عبارت‌اند از رورت «الزام شهودی»! و «(جاذبه نظری»". شرط اول (ضرورت الزام شهودی)» به ما می‌گوید که سعادت پاید متضمن لذت بردن ما از چیزهای خوب باشد. آناس در بررسی نقش شنانس در سعادتمندی انسان. بیشتر بر ضرورت الزام شهودی تکیه دارد: «ضرورت الزام شهودی که ما را وامی‌دارد تا سعادت را آن‌چیزی بدانیم که سمولالذت از منافع زندگی تلقی می‌شگود: سعادت را به خواسته‌های بیرونی و بنابراین» به شانس(آن چه تحت نظارت فاعل نیست) وابسته می‌سازد» (365 .0 ,1993 ,۸/۵5) ۰ شرط دوم (جاذبه نظری)» سعادت را چیزی در نظر می گیرد که متضمن اخلاقیات باشد. این شرط سبب می‌شود سعادت را چیزی بدانیم که تنها برای خودش به آن ارزش می‌دهیم و خودبسنده نیز هست. به نظر آناس» شرط جاذبه نظری- برعکس الزام شهودی - بر چیزهایی تأ کید می‌کند که در اختیار خود فاعل است» چیزهایی که بر خودبیسندگی تکیه دارد و از چیزهایی که نسبت به او البته باید دید که ارسطو از این دو شرط چگونه برای رد کفایت فضیلت برای سعادت‌مندی و نیاز به شانس و خواسته‌های بیرونی» برای رسیدن به سعادت استفاده می‌کند؟ نقش شانس درسعادت آدمی با نظر به دیدگاه جولیا آناس | ۱۷ آناس معنقد است که به‌واسطه همین دو شرط است که ارسطو بین سه نوع اصلی زندگی تمایز قائل می‌شود. به نظر ارسطو آدمی مختار است برای زندگی کردن یکی از این سه شیوه را برگزیند: «سه نموه اصلی زندگی وجود دارد: زندگی توأم با لذت. زندگی سیاسی, زندگی وقف نظر» (ارسطو: ۰۱۰۹۶۳۱۳۷۷ او با تاأکید بر این نکته که نوع نگرش انسان‌ها به زندگی سازنده زندگی آنهاست. زندگی نوع اول و دوم را که به‌ترتیب به کامروایی و جست‌وجوی افتخار اختصاص یافته‌اند. کنار می‌نهد و نوع سوم را که زندگی فضیلت‌مندانه است به‌مثابه زندگی اصیل برمی گزیند. از آن‌رو که بنا به برهان کارکرد (ارگون!) معتقد است سعادت انسان در گرو فعلیت یافتن استعداد و کارکرد ویژه اوست و این کارکرد را که تنها آدمی از آن برخوردار است. «تعقل ورزیدن» معرفی می‌کند و از همین جاست که مشخص‌می‌شود شکوفایی و سعادت ویزه اسان در گرو فعالیت عقلانی اوست. ارسطو, تا بدین‌جا بر مبنای شرط جاذبه نظری ثابت کرده است که بهترین زندگی يا زندگی آناس علت و نحوه گزینش زندگی وقف نظر به‌عنوان زندگی:اصیل را از سوی ارسطو ای نگونه تفسیر می‌کند که «ارسطو ابتدا با توجه به شرط جاذبه نظری؛ یعتی تمامیّت و خودیسندگی به حذف همه تقریرهایی می‌پردازد که «کلیت زندگی فاعل را مد نظر قرار نمی‌دهند و سعادت را به خواسته‌های بیرونی وابسته می‌دانند و بنابراین. دو نگرش مبتنی بر لذت و افتخار به زندگی را رد می‌کند» و اي ن گونه استدلال می‌کند که «کسانی که مطلوبشان لذت است خودگزین‌اند؛ زیرا زندگی سرشار از لذت تنها درخور حیوانات است... . زندگی سیاسی که وقف افتخار شده باشد نیز «سطحی» است؛ این زندگی شخص را برای فراهم آوردن افتخار به انسان‌ها وابسته می‌سازد» و چون افتخار را نیز نه یک غایت. بلکه نوعی ابزار تلقی می‌کند این نوع زندگی را نیز به جهت خودبسنده نبودن کنار می گذارد (ن 5 .م ,1993 ,۸۳/۵۶ 800)» اما باز هم پیش می‌رود و بنا به الزام شهودی» استدلال می‌کند که فضیلت نیز بیش از آن ناتمام است که بتواند غایت قصوی باشد؛ زیرا معتقد است انسانی که فضیلت‌مند باشد. » اما به هر علتی عمل فضیلت‌مندانه‌ای انجام ندهد یا نکته مهمی که آناس در اینجا عنوان می‌کند آن است که این شیوه تعریف فضیلت ارسطوست ۱ اصل برهان ارگون يا کارکرد (27810:73000 )در تاریخ فلسفه به افلاطون باز می‌گردد. لکن ارسطو نیز آن را پذیرفته است. ۱۸ | فصلنامه پژوهش‌های فلسفی .کلامی» سال بیستم» شماره دوم» تابستان ۰۱۳۹۷ شماره پیاپی ۷۶ که بالمال او را به‌سوی انکاري بسندگی فضیلت برای سعادت‌مندی سوق داده است. بنابراین. برای پی‌بردن به ریشه و منشا ری ارسطو در باب سعادت, لازم است تعریف او از فضیلت را از نظر گذراند. از نظر آناس» آن‌چه ارسطو از فضیلت (مهم‌ترین مفهوم در تمامی اندیشه یونانی و به خصوص در اخلاق نیکوماخوس در نظر دارد «استعدادی متضمن انتخاب است»! (51 .0 ,1993 ,۸/۵8 806) اما با این‌حال, همان‌طور که دیدیم» ارسطو همین مفهوم برجسته؛ یعنی فضیلت را (هرچند عنصر اختیار را در آن دخیل می‌داند) ناتمام‌تر از آن می‌داند که بتوانند غایت قصوی قرار گیرد: اما اي ن که بعضی فیلسوفان میگویند اگر آدمی دارای فضیلت باشد. در حال شکنجه شدن يا ابتلا به سنگین ی بایطلوشت نیز نیکبخت است: خواه خودشان این سخن را باور داشته باشند و خواه آنه. حرف بی‌معنایی است (ارسطی ۰۱۳۷۷ ۱۱۵۳۳). آناس معتقد است که ارسطو با؛اين تعریف دز مرحله‌ای است که هنوز خود را به‌طور معناداری از هواداران بسندگی فضیلت متمایز نکرده است و هم‌چنان دز خال تکمیل تعریف خویش است و در قدم بعدی به اين نتیجه می‌رسد که زندگی فعالانه فضیلت‌مند برای تمام‌عیار شدن و مبدل شدن به غایت قصوی نیازمند خواسته‌های بیرونی است و اگر برخی خواسته‌های بیرونی را نداشته باشیم زندگی ما با فقدان و نارضایتی مواجه خواهد بود و بنابراین. همان‌طور که اشاره شد. در کتاب‌های اخلاقی خود و نیز همچنین در سیاست سعادت را زندگی فعالانه فضیلت‌مندانه‌ای تعریف می‌کند که داشتن و مهیا کردن خواسته‌های بیرونی در حد کفایت در آن وجود دارد. همین سخنان دوپهلوی ارسطوست که سبب شلاه است‌اين بخش از آرای او رنگی ناپایدار به خود گرفته: بحث و جدل‌های بسیاری - به‌ویژه از سوی مکتب رواقی - بر سر آن صورت گیرد. ارسطو به «غایثش ۱ آناس بنا به آرای ارسطو در نیکوماخوس, فضیلت را استعدادی تلقی می‌کند که به دو شیوه متضمن انتخاب است: فضیلت از انتخاب‌های مکرر و توسعه عادات انتخاب شکل می گیرد. بنابر این. به عاداتی که فارغ‌الذهن صورت می‌گیرند شبیه نیست. یعنی به عاداتی که صرفابه تجربیات مکرژژی شبیه‌اند که متضمن عامدانه بودن و تصمی مگیری نیستند... ؛ به این معنا که شخص‌هنگامی به فضایل متصف می‌شود که از استدلالی منسجم و سازگار بهره‌مند شود. نقش شانس در سعادت آدمی با نظر به دیدگاه جولیا آناس ۱ ۱۹ اول اي ن که طبق معیار جاذبه نظری فضیلت معیاری تمام‌عیار نییست؛ یعنی غایت قصوای ما تنها فضیلت‌مندانه زندگی کردن نیست. بلکه نوع مشخصی از زندگی است؛ چه‌بسا انسان در عین فضیلت‌مندی, خواب باشد يا هیچ عمل فضیلت‌مندانه‌ای انجام ندهد و همچنان بدبخت باقی بماند دوم اینکه معیار الزام شهودی نیز اجازه نمی‌دهد که فضیلت را به‌تنهایی سازنده غایت قصوا دانست. چون خواسته‌های بیرونی به فضیلت یاری می‌رسانند و آن را به غایت قصوی مبدا بنابراین» ارسطو ادعای کافی بودن فضیلت برای سعادتمند شدن را ادعایی ضدشهودی می‌داند و معتقد است حتی اگر فضیلت به‌خاطر سودمندی خودش طلب شود. به‌خاطر سسعادت نیز جست‌وجو می‌شود و همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد. خود سعادت نیز افزون بر فضیلت محتاج طیف وسیعی از خواسته‌های بیرونی است. بنابراین. می‌توان دریافت که ارسطو جاذبه نظری را شرطی لازم در نیل به سعادت می‌داند که از طریق پیوند با شرط دوم؛ یعنی ضرورت الزام شهودی کفایت آن نیز محرز می‌شود. از همین روست که در اخلاق نیکوماخوس می‌نویسد: همه برآنند که زندگی همراه با نیک‌بختی» زندگی همراه با لذت است و مردمان لذت را با آرمان خود از نیکبختی بهم می‌پیوندند و حق همین است؛ زیرا هیچ فعالیتی اگر بلامانع شکوفا نشود کامل نیست. ولی نیکبختی چیز کاملی است و به همین جهت انسان نیک‌بخت به نیکی‌های مربوط به بدن و نیکی‌ها و مواهب خارجی؛ یعنی مواهب بخت نیک نیز احتیاج دارد تا مانعی از این حیث بر سر راهش نباشد (ارسطو بنابراین» ارسطو در ابتدای کار گرچه خود فضیلت را یگانه نامزد برای سعادت نمی‌داند اما وجود فعالیت فضیلت‌مندانه را در طول زندگی ضروری قلمداد می‌کند. آنچه او بر آن تا کید می‌کند انجام کارهای درستی است که از تأملات صحیح ناشی می‌شوند و با احساسات و هیجان‌هایی همراه‌اند که با این تأملات به شایستگی هماهنگ شده‌اند. اما نکته‌ای که خوب است در اینجا متذکر شویم آن است که ارسطو در انتهای اخلاق نیکوماخوس در روایتی متفاوت ادعا می‌کند سعادت حقیقی ۲۳۰ | فصلنامه پژوهش‌های فلسفی .کلامی» سال بیستم» شماره دوم» تابستان ۰۱۳۹۷ شماره پیاپی ۷۶ عقل که بنیاد فضیلت است. ما را قادر به هدایت زندگی روزمرّه می‌سازد. اما عقل از این توان نیز برخوردار است که ما را به قلمرو دیگری رهنمون سازد. فراتر رفتن از عالم نیازها خواسته‌های مادی, مسائل عملی و قدم نهادن به دنیای صور- عالم معرفت. صدق(حقیقت)» کمال و خداوند - امکان‌پذیر است. تأمل. ابزاری است که می‌توانیم با آن به‌سوی غایت قصوی رهسپار شویم (169 .0 ,2010 ,1۲۵1010) . ارسطو با اتخاذ چنین رأیی به‌سوی استاد خود افلاطون بازگشت می‌کند و در فاصله نزدیک‌تری با تقریر رواقیون قرار می‌گیرد. به‌نظر می‌رسد نیاز به خواسته‌های بیرونی و نقش شانس در این تقریر کمرتگ‌تر قابل مشآاهدهه است.غلاوه بر این» چون آرسظو با پیش‌رفتن فاغل اخلافی به فضیلت‌مندی کامل, نقش شانس و خواسته‌های بیرونی را در سعادتمندی او کمتر می‌بیند به تقریر خواسته‌های بیرونی؛ «ابزاری برای نبل به سعادت» با «بخشی از سعادت»:؟ این نکته که «آیا سلامت. دوستان و چیزهایی مانند اینها بخشی از سعادت شمرده می‌شوند يا تنها در حکم ابزاری‌اند که شخص‌برای سعادتمندشدن به آن‌ها نیاز دارد») بحث‌های بسیاری را به‌سوی آناس که همان‌گونه که گفتیم. نگرش ارسطو در باب یافتن مولفه‌های سعادت را ناپایدار در نظر می گیرد. به این نکته اشاره می‌کند که ارسطو خوانشته‌های بیرونی را برااسعادت ضروری تلقی می‌کند. اما مشخص‌نم ی کند که آیا این خواسته‌ها بخشی از سعادت‌اند يا تتها برای نیل به سعادت‌مندی مفیدند و آن را «مزیّن»! می‌سازند. بدین معنا که تنها ابزاری در جهت رسیدن به سعادت‌اند. ارسطو در سه کتاب اخلاقی خود رفتار متمایزی را با خواسته‌های بیرونی در پیش می‌گیرد. همان‌طور که پیشتر در خطابه دیدیم او در این کتاب خواسته‌های بیرونی را بخشی از سعادت و از مژلفه‌های سعادت تلقی می‌کند. ولی در هر دو کتاب اخلاقی خویش. اخلاق اودموس و اخلاق نیکوماخوس به بیان دو شوه می‌پردازد که مطابق با آن‌ها خواسته‌های بیرونی نقش شانس در سعادت آدمی با نظر به دیدگاه جولیا آناس | ۲۱ می‌توانند در نیل انسان به سعادت به او یاری رسانند؛ بدین معنا که خواسته‌های بیرونی ابزاری‌اند در جهت ایجاد فعالیت فضیلت‌مندانه؛ زیرا اگر شخص‌منابعی (سرمایه و دارایی) در اختیار نداشته ... کسی که از بعضی مواهب بی‌نصیب است. برای مثال, در خانواده‌ای شریف به دنیا نیامده. فرزندان خوب ندارد یا از زیبایی بی‌بهره است يا تتها و بی‌کس است يا هیچ فرزند ندارد. نیکبخت نمی‌تواند بود خاصه کسی که دوستان بد یا فرزندان ناخلف دارد يا فرزندان خلف يا دوستان نیک را از دست داده است. پس چنانکه گفتیم آدمی برای این که نیکبخت باشد به این گونه مواهب نیز احتیاج دارد (ارسطی ۱۰۹۹0۱۳۷۷). همان‌طور که گفتیم, ارسطو سعادت را دربردارنده دو شرط جاذبه نظری و ضرورت الزام شهودی تلقی می‌کند که بعضی با عنایت به شرط اول؛ یعنی.جاذبه نظری فضیلت را با سعادت یکی می‌انگارند و برخی نیز به پیروی از دومی؛ یعنی ضرورت الزام شهودی سعادت را همان وفور نعمت! تلقی می‌کنند. اما ارسطو در پی اين,است که اسعادت رااترکیبی/از این دو شرط بداند. آیا به‌واقع می‌توان هر دو قید را در تفسیر سعادت لحاظ کرد؟ آناس دوگونه تفسیر از این ری ارسطو به‌دست می‌دهد: ۱) نگرش ناظر بر کاربرد دزوتی؛ ۲۰):نگرش ناظر بر کازیزدآبیرونی. نگرش ناظر بر کاربرد درونی": آناس به تفسیری از سخنان ارسطو در باب سعادت که کوپر" سخت از آن دفاع می‌کند «نگرش ناظر بر کاربرد درونی» نام می‌دهد. بر اسساس اين نگرش, خواسته‌های بیرونی تنها نقش ابزار را برای عمل فضیلتمندانه ایفا می‌کنند و دارای ارزش ذاتی نیستند و مستقل از مشارکتشان در فعالیت فضیلت‌مندانه فاعل ارزشی ندارند." شخص فضیلت‌مند برای به‌دست آوردن خواسته‌های بیرونی تلاش می‌کند و به‌خاطر, فعالیت‌های فضیلت‌مندانه و ۴ ارسطو در نیکوماخوس به این مطلب اشاره می‌کند که دارایی انسان قسمتی از خانواده است و بنابر این» فن تحصیل مکنت را باید به‌صورت بخشی از آن فن کلی که تدبیر منزلش می‌نامیم به‌شمار آورد؛ زیرا هیچ انسانی مادام که احتیاجاتش تأمین نشده» نهتها قادر به زندگی خوب نیست. بلکه شاید اصلا ادامه زندگی برایش مقدور نباشد و درست همچنا ن که در هر کدام از رشته‌های فنون که حوزه اطلاق معینی دارند. ابزارهای لازم باید در اختیار کارگران آن رشسته قرار گیرد تا بتوانند کار مورد نظر را با موفقیت انجام دهند, عین این وضع در کارهای مربوط به تدییر منزل نیز صادق است (برای مطالعه بیشتر نک: فاستر» ۳۸۳ ص۸۳). ۲۲ | فصلنامه پژوهش‌های فلسفی .کلامی» سال بیستم» شماره دوم» تابستان ۰۱۳۹۷ شماره پیاپی ۷۶ به‌عنوان شیوه نائل شدن به آن‌ها آن را به‌دست می‌آورد. اما انگیزه او برای طلب کردن این خواسته‌ها کوپر خاطرنشان می‌سازد که خواسته‌های بیرونی این نقش ابزاری خود را نیز به دو شیوه در الف) وجود خواسته‌های بیروتی گاهیی برای «(انجام عمل» فضیلت‌مندانه ضروری است. خود ارسطو در این باب مثال می‌زند که بدون پول نمی‌توان سخاوت‌مند بود. به‌نظر می‌رسد که ارسطو در این شیوه. داشتن میزان زیادی از خواسته‌های بیرونی را پیش‌فرض قرار داده است. خواسته‌های بیرونی در سعادت انسان ارزش ذاتی ندارند بنابر این» تنها از طریق نبودشان بر فرد اثر می گذارند. ب) وجود خواسته‌های بیرونی برای (وسعت بخشیدن) به اعمال فضیلت‌مندانه شخص ضروری است. بر اساس این دیدگاه» شخص سعادتمند ترجیح می‌دهد در محیط مساعدتری زندگی کند تا اعمال فضیلت‌مندانه‌اش به قلمروی محدود و تتگ دامنه‌ای منحصر نشود و فضایل بتوانند در طیف وسیع و متمایزی از فعالیت‌ها پدید آیند (378 :0 ,1993 ,۸038)+ نگرش ناظر بر کاربرد بیرونی!: تفسیری اسنت که ترنس ایروین و مارتا نوسبام از این تقریر ارسطو ارائه داده‌اند. بنا به چنین نگرشی ارسطو به صراحت, خواسته‌های بیرونی را دارای دو نقش می‌داند. اول این که خواسته‌های بیرونی علاوه‌بر این که انسان را قادر می‌سازند که در شرایط مورد ترجیح‌تری عمل فضیلتمندانه را انجام دهد و زینت سعادت بهحساب می‌آیند. به‌خودی‌خود نیز «دارای ارزش ذاتی»اند؛ به‌طوری که زندگی بهره‌مند از فعالیت فضیلت‌مندانه بدون برخورداری کافی از این خواسته‌ها رتبه‌اش در نیل به سعادت کمتر از آن گونه زندگی است که در آن خواسته‌های بیرونی به حد کفایت وجود داشته باشد. سلامت گو اي ن که چیزی است که ما را قادر می‌سازد به عمل فضیلت‌مندانه اعتدال عمل کنیم» . سلامت بودن خود نیز چیز خوبی است (ارسطو, ۰۱۳۷۷ ۰)۱۰۹۷ آناس این تعریف را تفسیر طبیعی‌تر و جذاب‌تری تلقی می‌کند. اما مسئله‌ای را در آن نهفته می‌داند مبنی بر این که چون ارسطو سطح حداقلی برای خواسته‌های بیرونی مشخص نم ی کند و معین نمی کند که خواسته‌های بیرونی تا چه مرتبه‌ای برای سعادتمندی انسان کفایت می‌کنند. چه‌بسا این نتيجه ناخوشایند از نگرشش اخذ شود که او سطح زیادی از خواسته‌های بیرونی را برای نقش شانس در سعادت آدمی با نظر به دیدگاه جولیا آناس | ۲۳ دست‌یابی به سعادت پیش‌فرض می گیرد و برای آن حداقلی تصور نمی کند. اما آناس از آن‌جا که سعی دارد گواهی این عبارت بر اعتقاد ارسطو به حضور شانس در سعادت را اندکی تعدیل کند به تقسیر دیگری متوسل می‌شود و در همین راستا بیان می‌کند فرض این که منظور ارسطو این است که برخورداری هرچه بیشتر از خواسته‌های بیرونی» حوزه و مرتبه عمل فضیلت‌مندانه را در جهت سعادتمندتر شدن بیشتر افزایش می‌دهد. با خودبسنده بودن و تمام‌عیار بودن سعادت متناقض است؛ زیرا این بدان معناست که افزودن خواسته بیشتر فرد را سعادتمندتر می‌سازد که در اين‌صورت. سعادت دیگر خودبسنده و تمام‌عیار تاد آزسوی دیگرن ارسطو برای اين که تعریف سعادت به نتایج غیرشهودی کشیده نشود. نمی‌تواند سعادت را به‌طور کل از خواسته‌های بیرونی بی‌نیاز بداند و مجبور است شرط وجود خواسته‌های بیرونی را به‌نحوی در تعریف آن جای دهد. البته. در عصر حاضر اروین شیوه‌های متفاوت بدون مشکلی برای جا دادن خواسته‌های بیرونی در سعادت آدمی ابداع کرده است که آناس به پررشی آن‌ها می‌پردازد: ۰ ۰ 2 ۹ ه ا :۳ ۸ ۹ 1 ۰ 5 الف) بدان جهت که اگر شخص‌سغادتمند در اثر افزایش خواشته‌های بیرونی سعادتمندتر شود تمامیت سعادت به خطر می‌افتد. اروین مشارکت خواسته‌های بیرونی را اين گونه توضیح می‌دهد که خواسته‌های بیرونی سعادتمندی را افزایش نمی‌دهند. بلکه تتها به سعادتمندی «وسعت» می‌بخشند.۱ راه حل دوم اروین را می‌توان برداشستی از راه حل آنتیخوس به این مشکل دانست مبنی بر اي ن که ارسطو تصور می‌کند برای سعادت مرتبه حداقلی از خواسته‌های بیرونی نیاز است. اما افزایش آن‌ها چیز بهتری به‌بار می‌آورد. تحت عنوان سعادت حقیقی که آن را «رستگاری»" می‌نامد. به همین سبب است که او افزون بر شخص سعادتمند از شخص عافیت‌یافته نیز سخن می‌گوید. از نظر آناس تفسیر به شیوه «ب» نمی‌تواند تسیر درستی از رأّی ارسطو باشد؛ زیرا بین سعادت" و رستگاری تتها تفاوت موجود تفاوت در سبک است و ارسطو با ذکر هریک قصد داشته از امر واحدی سخن بگوید. به این معنا که به اعتقاد آناس» ارسطو قصد نداشته از «سعادت» و چیز دیگری ۲۴ | فصلنامه پژوهش‌های فلسفی .کلامی» سال بیستم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷» شماره پیاپی ۷۶ به نام «سعادت واقعی» صحبت کند و همه این صحبت‌هایش در باب سعادت تنها نشان می‌دهد که او همچنان در حال دست وپنجه نرم کردن با این مشکل بوده است (382 .0 ,1993 ,۸۳۵۵). در نهایت. او معتقد است هر دو نگرش ناظر بر کاربرد بیرونی و درونی به رای ارسطو در باب جایگاه خواسته‌های بیرونی به همان مشکلاتی می‌انجامد که خود ارسطو نیز از عهده حل آن‌ها برنيامده بود؛ اما گرچه به‌نظر می‌رسد ارسطو خود را به هیچ‌یک از این دو صورت‌بندی محدود نمی کند و همواره در صدد است در جای مناسب از هریک اسستفاده کند. به نگرش «کاربرد تبرواش »رش گرایش داشعه است ‏ لته لازم به ذکر است با این که این بحث یقینا بحثی مهم به‌حساب می‌آید. آناس پرداختن به نگرش متعهدانه ارسطو برای جای دادن خواسته‌های بیرونی برای سعادتمند شدن را حیاتی‌تر از چنین بحثی تصور می‌کند و معتقد است که این نکته که آیا خواسته‌های بیرونی بخشی از سعادت‌اند يا تنها ابزاری برای رسیدن به سعادت. به‌خودی خود از ابهام آناس پرسش از سهم شانس و کفایت فضیلت برای سعادت‌مندی را با این پرسش در عصر حاضر مرتبط می‌داند که «اخلاقی زیستن چقدر باید مهم تلقی شسود؟»؛ زیرا معتقد است بحث باستانی دربار جایگاه فضیلت در سعادت به‌لحاظ مفهومی با بحث‌هایی درباره اخلاقی زیستن که ما قادر به فهم آن هستیم بیگانه نیست. بلکه کاملا به بحث‌هایی راجع به جایگاه اخلاق در زندگی ما شبیه است. او پس از بررسی حجم زیادی از دفاعیاتی که از نظریه سعادت ارسطو و رواقیون در طول تاریخ صورت گرفته است به اين نکته اششاره می‌کند که گرچّه نمی‌توان به‌راحتی نقش شانس را در اخلاقی زیستن و به تبع آن در نیل به سعادت انکار کرد. اما چه‌بسا راه ندادن شانس به سعادت و کافی دانستن فضیلت برای سعادتمندی تصور عاقلانه‌ای از جانب رواقیون باشد. آناس راه ندادن شانس به سعادت را از آن جهت عاقلانه می‌یابد که به نظر او: نظريه خوب نظریه‌ای نیست که تنها شهودهای رایج آن را درست تلقی کنند. بلکه تأمل بر شهودهای اولیه از سعادت اکثر انسان‌ها وزن نامنتقدانه‌ای به شهودهایشان درباره سعادت می‌دهند و هنگام تأمل بر سعادت. رفته‌رفته مشخص‌می‌شود که نظريه نقش شانس در سعادت آدمی با نظر به دیدگاه جولیا آناس | ۲۵ رواقی پاسخ‌گوی شهودهایی متأملانه در باب کفایت فضیلت برای سعادت او اذعان می‌دارد که مسئله واقعی بیشتر آن است که حتی در مرتبه تأّمل روشن نیست که آیا رواقیون یا ارسطوییان بر حق‌اند يا نه. از نتیجه بی‌حاصل قرن‌ها بحث می‌توان مشاهده کرد که هر دوی اين حتی برای کسی که با همه دلایل و مطالبات مختلفی که نظریات مختلف بر شهودهای ما مطرح می‌کنند آشنا باشد. ممکن است روشن نباشد که حقیقا کجا قرار دارد. قبلا گفته‌ام که اين به وضعیت مدرن ما در نظریه اخلاقی شبیه است: تعدادی نظریه‌های نهادینه‌شده وجود دارد. همه اين نظریه‌ها دلایل آشنابی بر علیه دیگری دارند و همچنین ادعا می‌کنند که از شهودهایی ما محافظت می‌کنند (433 .۳ ,.10ط0). و بدین گونه به‌نظر می‌رسد که آناس در قبال نقش و اسهم شانس و کفایت فضیلت. موضع ثابتی اختیار نمی‌کند و با این سسخن ستیسرون هم‌آوا می‌شود که(من به این جهات مختلف کشیده شده‌ام» در یک زمان یک نگرش به نظرم متقاعدکننده‌تر می‌آید. در زمانی دیگر دیگری...» اما با این همه تا کید می‌کند که «روشن است که اخلاقی زیستن برای ما مهم است. اما آن چه ما مصرانه می‌خواهیم بدانیم آن است که میزان مهم بودنشان چقدر است. اما ظاهرا در این تأمل هرگز نمی‌توان در این مقاله نقش شانش در سعادت آدمی را در آرا ارسطو از منظر جولیا آناس - فیلسوف نوارسطویی -مورد ملاحظه قرار داده و نشان دادیم که تعریف ارسطو از سسعادت به‌دلیل اي ن که فضیلت را برای سعادت کافی و وافی نمی‌داند با تقریر رواقیون متفاوت است . ارسطو زندگی فعالانه فضیلت‌مند را برای تمام‌عیار بودن به میزانی از شانس (محیطی و نهادینه) و خواسته‌های بیرونی نیز محتاج می‌داند و به این صورت با توجه‌به ضرورت الزام شهودی و تمام‌عیاربودن سعادت. لذت را با 5 ۰ 0 : پین ۴ عم ۶ ماد ۰ ۰ سعادت درمی‌آمیزد و زندگی سعادتمندانه را نوعی زندگی خوشایند تلقی می‌کند. این تقریر در ۲۶ | فصلنامه پژوهش‌های فلسفی .کلامی» سال بیستم» شماره دوم» تابستان ۱۳۹۷» شماره پیاپی ۷۶ مقابل تقریرهایی از سعادت قرار دارد که قائل به کفایت فضیلت برای سعادت‌مندی انسان هستند؛ مانند تقریر رواقیون از سعادت که فضیلت را دارای نوعی ارزش متفاوت و کاملا درونی برای فاعل تلقی‌م ی کند و آن را به خودی خود برای سعادتمند شدن کافی می‌دانند و رویکردهای مدرن مانتد رویکرد کانتی و به‌ویژه پيامدگرایانه که فهم عرفی را ابتدایی و غلط‌انداز تلقی می‌کند و از این‌رو آناس معتقد است ارسطو از آن جهت خواسته‌های بیرونی را به تعریف سعادت راه داده است که ماتد همیشه از ضدشهودی بودن آرای خود واهمه دارد. اما به عقیده آناس» همین ترکیب فضیلت و خواسته‌های بیرونی برای داشتن زندگی سعادتمندانه موضع ارسطو را بی‌ثبات و ناپایدار ساخته و در نهایت. او را مرتکب بخت اخلاقی ساخته است؛ ازآن رو که در نهایت تأثیر آن را در مسئولیت فرد و شأن اخلاقی او نادیده انگاشته است و گرچه خود ارسطو در طول زمان در جهت تکمیل آن تلاش کرده. همواره بحث و جدل‌هایی را به‌دنبال داشته است. آناس گرچه به تقریر رواقیون از سعادت نیز انتقادهای بسیاری وارد می‌داند :و آن را در ابتدا متعجب کننده می‌یابد. در نهایت بیان می‌کند که نمی‌توان نظریه رواقیون را به کل کناز گذاشت. بلکه می‌توان بسیار ساده. تنها آن را در حکم نظریه‌ای دید که از سرشت متمایز اخلاق حکایت می‌کند و از نظريه ارسطو در آناس منشا بحث از نقش شانس در سعادت‌مندی» یعنی وجود مژلفه‌هایی در سعادت که انسان اختیاری در وجود داشتن يا نداشتن آن‌ها ندارد. را در نحوه تعریف از فضیلت و خودیسنده بودن یا نبودن آن دخیل می‌داند. او با استناد به آرای اندیشمندان بزرگی در تاریخ مانند سیسرو آنتیخوس» زنون و... به‌سوی اين نظر پیش می‌رود که هیچ‌یک از این دو رأّی؛ یعنی «نیاز سعادت به خواسته‌های بیرونی و نقش شانس در سعادت انسان» و «ضروری نبودن وجود این دو مولفه در سعادت» بر دیگری غلبه ندارند؛ زیرا با این که بدیهی است که اخلاقی زیستن برای ما از اهمیت زیادی برخوردار است. تأملات فراوان در طول تاریخ نیز هیچ‌گاه نتوانسته میزان مشخصی را برای اهمیت آن برآورد کند. بنابراین» آناس تأمل بر بسنده بودن يا نابسنده بودن فضیلت را در پدید آوردن يا نیاوردن زندگی سعادت‌مندانه تأملی توصیف می‌کند که به‌نظر می‌رسد هیچ‌گاه به یقین راهی نمی‌برد و بر این اسساس» معتقد است که نمی‌توان به‌طور کلی منکر تأثیر شانس در مسئولیت و شأن اخلاقی انسان‌ها شد و بنابراین» با ان رویکرد تا حدودی از پدیده متناقض‌نمای «شانس اخلاقی» دوری می‌جوید. نقش شانس در سعادت آدمی با نظر به دیدگاه جولیا آناس | ۲۷ - ارسطو. (۱۳۴۹). سیاست. (چاپ دوم). ترجمه: حمید عنایت. تهران: انتشارات فرانکلین. - ارسطو. (۱۳۷۷). اخلاق نیکوماخوس. (چاپ دوم). ترجمه: محمدحسن لطفی. تهران: طرح نو. - ارسطو. (۱۳۸۹). درباره نفس. (چاپ پنجم). ترجمه: علیمراد داودی» تهران: حکمت. - تمکین» لری. (۱۳۹۲). «برابری اخلاقی و اجتماعی»» دانشنامه فلسفه اخلاق [ویراسته پل ادواردز] (ترجمه انقالله - فاستر, مایکل پرسفورد. (۱۳۸۳). خداوندان انديشه سیاسی (ج(). (چاپ ششم). ترجمه: شیخ‌الاسلامی. تهران: - کوپر جان. ام. (۱۳۷۸). یونان باستان» تاریخ فلسفه اخلاق غرب. [ویراسته لارنس, سی. بکر]. ترجمه: جمعی از - نلکین, دانا. (۱۳۹۳). «بخت اخلاقی». در دانشنامه فلسفه استنفورد. ترجمه: مریم خدادادی. تهران: ققنوس. 00 ۰ ۵۳۵ 370۷ رک 65 امه ۳٩ 1/0۳۵9 ۵ .(3993) .7 مففصص۸ - 6 ,۷۹70 ۳۵۳۵۵5 زانط ای مریم 00۵ ماس 10۳0۲ .(2005) .3 ,کناناه‌ععهس۸۳۵ - ولو طاصه) بعگنا صقسط 000ع ۵ ک5ع مره 1٩ روواماعو2 7۳۴ .(2010) یک ما۳۳ - 5۰ بچا نت 010۳۵. ۵۳ 310۷ .ق0650 [۵ 110 .(1979) 1۰ ,آع8ه31 - ۸016 با (31) :6و0 عد عناممکوانط هآ 10۲۵۱ ]1۳۵7/0۵۱۵ .(2013) .5 ۷۷۵4 - حتولصج۳۳ تصطع1 ومع 204 اوروفست فنصطتت بط ۵متماعصه1۳ .206 .573 0349 .علاماعضس۸ - اما ص2دعق۲3 3/0 :روط وعاقاعص 1۳ بط 727600۳60 .53 1377) معلاماعس۸ - 6 -10۳۵۲6 :که ,320000 ۵0 ۲مصنن۸ ترط 71۳0۳31060 ما۸ 26 .53 1389) علاماعس۸ - .(0۳80) داع۵0اعگا نکه 00001گ5 ((م 13 بط 0عاماعس1۳ ۸/۵0۲۰ .(57 1392) معلاماعضس۸ - 5۰ ۷۹۵۲ 1٩ و750 :نم ,افنطاط ملعم امعزععهام" .577 1378) 7.36 ,00006 - نوعه‌عقه 1/0 نو مه فصو ۶و نامع 2 ۲و دوعس 2 ملظ .0 ع2606] بط ۳۵۵۵ ۲۸ | فصلنامه پژوهش‌های فلسفی .کلامی» سال بیستم» شماره دوم» تابستان ۰۱۳۹۷ شماره پیاپی ۷۶ 00 3/01 :0 1۳912160 7۳۵93۵ 0۲201660 1/0505 .(577 1383) .3 .31 عاد۳0 - بوصم م۳ نصا تصعسا 7 .له 6۳ با 7۵1۰ بنصهاکه[مطوانهحاگ 13160عص1۳۵ براممعمانجام 1٩ 0نفعمماعو ۳ 500۳۵ هلآ 3/0۵ کل .0 ,ص0ا[م21 - ۳5 بانط .«زص0ص006ج] آهنفوک فصه 380۵1 نافوط .رتر5 1392) ما ص16 - 3۹21۵ :رط 0ع21اعص 1۳ ی برطامروکو 2 ۵۲ وان ۳ عولط ک۳ممط و2۲ عط صسمم)

وارد کردن شانس به حوزه اخلاق به این معناست کهعواملی خارج از کنترل شخص در سعادت مندی او دخیل و دارای تأثیر اند. از آن جا که ارسطو نیل به سعادت را به داشتن فضایل و بهره مندی از خواسته های بیرونی منوط کرده و «خوش بخت بودن طبیعی انسان ها» را نیز مسیله ای اخلاقی انگاشته است، به نظر می رسد به نوعی شانس محیطی و نهادینه را به سعادت آدمی راه داده است، اما با این همه، شانس را در ارزیابی مسیولیت و شأن اخلاقی فرد مؤثر ندانسته است. از همین رو، جولیا آناس - فیلسوف نوارسطویی معاصر - ارسطو را مرتکب امر متناقض نمای «شانس اخلاقی محیطی و نهادینه» می داند. در این مقاله ضمن بررسی چگونگی ورود شانس به حوزه اخلاق از سوی ارسطو، به مرور دیدگاه جولیا آناس در این زمینه می پردازیم. آناس با گزینش رویکردی متزلزل، در نهایت، به این نتیجه می رسد که نمی توان به قطعیتی میان آراء رواقیون  و ارسطو در باب این موضوع دست یافت. بنابراین، آناس با چشم پوشی نکردن از رأی رواقیون مبنی بر این که «سعادت مندی انسان به طورکلی مبرا از شانس است» مسیولیت انسان و شأن اخلاقی او را نادیده نمی انگارد و از این رو مرتکب شانس اخلاقی نمی شود.      | [email protected]    ** استاد گروه فلسفه و کلام دانشگاه قم     |   [email protected]

379001

وند روبه‌رشد مهاجرت از ینک قلمّرو سرزمینی به سخرزمین دیگر از نیمه دوم قرن بیستم با شدت بیشتری همراه شده امی ایآ رنه ویو "مباثر از محدودیت‌های اقتصادی؛ فشارهای سیاسی» درگیری‌های قومی و قییله‌ای))وشحتر مخاصمات بین‌المللی, مهاجران را به‌قضد رنادگیی بو راز وی رواب ساییدواه‌ها فراخرانده است فاردارویا کدحسا به عنوان مه دآمال ‏ وآرزوها ی شنت نیافتنی مهاجنران درموطن خود» به حساب می‌آید؛ با اعمال مقررات سختگیرانه در ورود و خزوج مهاجران" و کنترل جدی میزان جابه‌جایی به ویژه در اتحادیه اروپا زمینه‌ای را فراه مکرده تا مهاجرانی که امکان طی فرایندهای قانونی سواچرت را ات یمسا بان مهاج ان ی قانونی و دا از طریق باندهای قاباق انسان, مخاطرات سفر را پذیرفته و در مسیر نامعلوم مهاجرت غیرقانونی قدم گذارند. با این ال درلت‌ها سل روی خرضی بداین سعداز مواچران نان میدس ربا ید ۱ استادیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی 1۲.ع022[)2211.2 2.5112 گرفتن حقوق مندرج در اسناد و رویه بینالمللی؛ مهاجرت‌های غیرقانونی را به رسمیت نمی‌شناسند. در این مقاله» با توجه به وضعیت اخیر مهاجران ی که به ویژه از سوریه اردن. ترکیه و یمن به نحو غیرقانونی به سمت اروپا در حرکتند به لزوم اعمال اصول و قواعد بنیادین حقوق بین‌الملل بش ر بر ایشان و الزامات اتسادیه اروپا در رطایت حناقل‌های سوق بشری مهاجران غیرقانونی با توجه به اسناد بین‌المللی و رویه دیوان اروپایی حقوق بشر واژگان کلیدی: مهاجرت غیرقانونی» اتحادیه اروپا سازمان بین‌المللی مهاجرت» میفاق ارات اتماد دهعت حوق ی ال بمسرده صوص مرا ترانن ی مهاجرت» عمری به درازای زندگی بشر معاصر دارد. از همان زمان که انسان نخستین مرحله‌ی معیشتی خود یعنی مرحله گردآوری خوراک را آغاز نمود برای تأمین مطلوب معیشت خود از یک‌سو و از جهت دیگر در راستای ایمنی از گزند حوادث و بلایای طبیعی, جابه‌جایی از یک منطقه به قلمرو جغرافیایی دیگر را برگزید. (حاج حسینی, ۳۶:۱۳۸۵) این شیوه بدوی رفع حوایج اولیه در دوران معاصر متأثر زندگی از یک‌سو و تشدید مخاطرات زیست ‌محیطی,» فقر تبعیض جنسیتی و نژادی» اختتاق و فشار سباسی, دهد اهامای اسایی و البقه تلاش مضاعفق انسان برای دستیابی به فرصت‌های دید مخصوطا شرایط بهتر تحصیلی و کاری» زمینه‌ساز آن شده است که در قرن بیست و یکم.همچنان با طیف قابل ملاحظه‌ای از این روند به حدی محسوس بوده است که حتی در برخی آمارهای سازمان بهداشت جهانی, با قید اینکه بالاترین آمارجابه‌جایی عظیم انسانی در طول تاریخ نیز مربوط به دوران معاصر است.» به بیش|از ۲۱۴ میلیون نفر مهاجرت بین‌المللی در سال ۱۱۳ اشاره شده است. همین سازمان در سال ۳۱۶ گزارشی با عتوان ابهاجرت جهانی)» را ارائه نمود که در آن ذکر گردید که اگر روند روبه‌رشد مهاجرت‌های بین‌المللی با سرعتی مشابه ۲۰ سال گذشته ادامه یاب در سال ۲۰۵۰ ما در عرصه‌ی جهانی با آماری بیش از ۴۵۰ میلیون نفر مهاجر بین‌المللی مواجه خواهیم بود. لیکن مسئله قابل توجه این است که در این آمارها عمدتا به مهاجرت به شیوه‌های قانونی توجه شده و مسلما هیچ نهادی نمی‌تواند مدعی باشد که اطلاعات آن در سرشماری مهاجرانی که به هر نحو بدون رعایت شرایط قانونی مهاجرت می‌کنند. مورد وثوق است. همین امر موجب پیچیده‌تر شدن قضیه در خصوص گروهی می‌شود که از تعریف دقیقی از مهاجرت غیرقانونی و ویژگی مهاجران غیرقانونی در اسناد و رویه بین‌المللی موجود نیست و این خود زمینه‌های شناسایی و بهره‌مندی این طیف قابل ملاحظه از حقوق حداقلی مهاجران را در هاله‌ای ابهام قرار می‌دهد. به این ترتیب» این دغدغه در موارد قابل ملاحظه‌ای تابع و متأثر از سیاست و ملاحظات ملی دولت‌ها تعبیر و تفسیر می‌شود. به این ترتیب» به سبب عدم تعریف واضح» روشن و همه‌گیری از مهاجرت غیرقانونی از منظر کشورهای پذیرنده» مهاجرت غیرقانونی شامل ورود. اقاست يا کار در یک کشور بدون مجوزهای لازم یا اسناد مقتضی بر اساس قوانین مهاجرتی کشورها و از منظر کشورهای فرستنده وضعیتی است که در آن شخص؛ بذون پاسپورت و ابا۶ یاف تی‌امعتی از مرزهای بین‌المللی عبور می‌کند يا روند قانونی خروج از کشور را به نحو مقتضی انجام نمی دهد.( ۵70/۸۵۸4 نگاهی به روند موجود به ویژه متعاقب:غرق کشتی‌های متعددی از مهاجرانی که بل اتمای طیرقانرتی می‌کرش ۶ نا ودرا بهالیقه بهقلس رو اقحادیه آروپا بسانت مبین ضرورت توجه جدی به مسئله مهاجرت‌های غیرقانونی و حقوقی است که این مهاجران به ویژه از حیث لزوم رعایت استانداردهای بنیادین حقوق بشر از آن متمتع می‌گردند. در این مقاله» ضمن تمرکز بر قلمرو جغرافیایی اتحادیه اروپا در بخش اول» به الزامات عام اتحادیه در پذیرش مهاجران غیرقانونی می‌پردازیم» سپس در بخش دوم به الزامات خاص اتحادیه برای دولت‌های عضو در پذیرش مهاجران غیرقانونی ارات اتماد دهعت حوق ی ال بمسرده صوص مرا ترانن ی پرداخته و در بخش سوم با نگاهی به رویه بین‌المللی موجود به تحلیل حقوقی این الف) الزامات عام اتحادیه اروپا به رعایت حقوق بشر مهاجران غیرقانونی در تمام مراحل مهاجرت هدف عمده‌ی نظام بین‌المللی بر حمایت از مهاجران و شناسایی استانداردهای قابل اعمال در تمام مراحل فرآیند مهاجرتی در طی هر سفری به سمت کشور احتمالی مقصده در کشورهای گذری و حتی تا زمان توقف این افراد تا به زمان اخراج ایشان از کشور مقصل مبتنی است. لیکن از آنجا که مهاجران غیرقانونی هیچ‌گونه حق قانونی بر ادامه اقاست و توقف خود در کشورهای مقصد را ندارند کشورهای پذیرنده علی‌الاصّول بنابر صّلاخدید خود این امکان را خواهند داشت که ایشان را از کشور خوّد اخراج,نمایند؟ لیکن,آنچه که می‌بایست بدان توجه داشته باشند.» بر این مبنا استوار است که در هر حال لازم است تا چنین وضعیت‌هایی منطبق با استانداردهای بین‌المللی بوده و حتی با مذاکره و همکاری میان دولت‌های پذیرنده و دولت‌های مبدا در راستتای تضمین احقوق اولیهو انسانی این افراد تفسیر شود. این چارچوب کلی که در قلمرو حقوق بین‌الملل به عنوان قلمرو حقوق بین‌الملل بشر شناخته می‌شوّد. حمایت‌های اولیه خود را نه تنها به مهاجرانی که با رعایت شرایط قانونی جابه‌جا می‌شوند. بلکه به مهاجران غیرقانونی نیز تسری می‌دهد و به طور کلی مشتمل بر اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر و ۷ معاهده‌ی حقوق بشری سازمان ملل متحد می‌باشد که دربردارندهی استانداردهای بین‌المللی برای اعلامیه مذکور به عنوان نخستین سندی است که در آن فهرستی از حقوق و آزادی‌های بنیادین متبلور شده است. در این باره باید توجه دائشست که هرچند نام این سند اعلامیه می‌باشد و شاید ذهن به این امر گرایش پیدا کند که اعلامیه جنبه الزام‌آور ندارد اما از یک جهت باید توجه داشت که در سال ۱۹۶۸ کنفرانس بین‌المللی سازمان ملل متحد در ارتباط با حقوق بشر به این امر که اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر به منزله تعهد و الزامی برای دولت‌ها در جامعه بین‌المللی است» تأکید و از جهتی دیگر نیز باید توجه داشنت که امروزه اعلامیه‌ی جهانی حقوق بشر به عنوان بخشی از حقوق بین‌المللی عرفی شناخته شده که برای دولت‌ها الزام‌آور می‌باشد. اعلامیه در متن خود.اشتعار می‌دازد.که: «همه افراد از تمام حقوق و آزاذدی‌های مندرج در این اعلامیه. بدون تمایز از هرگونه از جمله نژاد رنگه جنس, زبان؛ مذهب, عقاید سیاسی يا نظرات دیگر, خواستگاه ملی یا اجتماعی» دارایی و اموال و فقر یا سایر وضعیت‌ها برخوردار هستند."» از.این حیث» هیچ تمایزی میان شهروندان, مهاجران قانونی و مهاجران غیرقانونی در تمتع از حقوق اولیه انسانی میشاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی, در عمده موارد از عبارات خنشی و غیرجانبدارانه‌ای در تسری حقوق یاد کرده است. به این ترتیب که بدون تفکیک میان ۳ماده ۲ اعلامیه جهانی حقوق بشر مصوب ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸ میلادی (مطابق با ۱۳۲۷/۰۹/۱۹ ) مجمع عمومی ملل متحد ارات اتماد دهعت حوق ی ال بمسرده صوص مرا ترانن ی گروه‌های خاص و بدون تعیین گروهی خاص يا تمایز میان گروه‌ها از حیث نژاده یلا مقصد. جنسیت و امثالهم از قیودی مانند هیچ‌کس» هر انسانی» همه استفاده کرده و ننهادر معدود.دفعاتی ,از لفط اقاسگقاتوزنی برای هرومندی از برغ حقرق اشفاده شده است. از جمله در ماده ۱۲ میشاق در زمینه حرکت آزادانه افراد آمده است: «هر شخصی که به طور قانونی در سرزمین دولتی حاظر می‌باشد. حق جابهجایی آزادانه و انتخاب آزادانه سحل اقاستخود.رادازد) با شط سشیای سشایه در ساده ۱۳ نیز به حق بر اخراج بیگانگانی که به طرزی قانونی در قلمرو یک دولت عضو میثاق اقامت دارند صرفا پس از تصمیمی که وفق قانون اتخاذ شده باشد و سپس امکان اعتراض علیه اخراج برای اين افراد اشاره کرده است. میشاق برای بهره‌مندی از سایر حقوق مندرج در این سنده شرط و قیل رورت قانونی بتودن اقامت بیگانگان را مطرح نمی‌کند. از این روی» می‌توان چنین نتیجه گرفت که سایر حقوق بنیادین بشر از قبیل حق بر زندگی» رهایی از شکنجه. آزادی؛وارهایی از بردگی» حق امنیت شخصی و زندگی خانوادگی برای مهاجران غیرقانونی نیز در نظر گرفته می‌شود. در اظهار نظر عمومی شماره ۱۸ کمیته حقوّق بشنتر نیز در همین خصوّصن آمده است: «در بهره‌مندی از این میثاق مابین شهروندان و آغیرشهروندان» جزادر امسوری که در خود میثاق بیان اظهار نظر عمومی کمیته حقوق بشردر مورد وضعیت بیگانگان» درباره میثاق اشازهامی‌کنا, که: (گزارزش‌ها اغلبحاکی از تافوفق بردت ان ام است که یک از دول عضو می‌بایست. حقوق مندرج در میثاق را برای تمامی افراد در درون سرزمین خود و تحت صلاحیت ایشان تضمین نماید. به طور کلی» حقوق مطروحه در میثاق برای هر شخصی بدون در نظر گرفتن اقدام متقابل و بدون در نظر گرفتن وضعیت از طرفی باید در نظر دائشست که میشاق وضعیت حقوق بیگانگان را برای ورود و اقامت به سرزمین یک دولت عضو به رسمیت نمی‌شناسد. در واقع» تصمیم‌گیری در این خصوص در قلمرو حقوق داخلی تعریف می‌شود؛ چراکه دولت‌ها این حق را دازند, که یی تجایاهچه کلسی ,وا درس ری ,شردپذیرا قونه,بااین ور میک بیگانه در شرایط خحاص حختی در ارتباط یا رود یا اقامت غمکن است از حمایت‌های میشاق بهره‌مند شود. "برای مثال می‌توان در ارتباط با ملاحظات عدم تبعیض» منع رفتار غیرانسانی و احترام به زندگی خانوادگی اشاره داشت. (۸/م) دالوا مسر ۵ به هر حال, با توجه به اینکه مقررات ملی دولت‌ها, دستاویزی برای گزیز از لزوم اجزای تعهدات بین‌المللی به ویژه مقررات بنیادین حقوق بین‌الملل بشر نیت لازم است نا مقررات قلی نیز یه قمین ترتیب: یشان با خر جوا وم تضیگددا ی غلیه دولت استرالیا قابل توجه اسیت. خواغان آفر این ققیهپیرمبسای اینشه حبس لو طبق قانون ات خزالیا زکه بر اسواس اوح #اجباری بیگانی کنه به طلور غیرقائونی به آن کضور وارد می‌شونده قانونی است)) نقض ماذه ۷ میغاق بین‌المللی حقوق مدنی و اسیاسی است: یه دول ت ایا طرح ها می‌کند. طبق این قانوق شهاجرین غیرقانونی تا تفیین تکلیف وضعیت پناهندگی‌شان محبوس می‌شوند. خواهان اولین بار در ۲۲ ژولای ۱۹۹۲ باژداشت و تا ۱۰ آگوست ۱۹۹۴ آزاد نگردید. طبق ادعای خواهان این حبس: موجبات پیشرفت یک بیماری ذهنی جدی را.یرای او فراهم آورده است. پس از دقامیات دولت استرالیا مبنی پر اینکه اقهلیات این دولگا تقضاسریم ملظ ۷ مس راما وگ ظیکه اش ارم داشت آنچه مسلح استه این است که شرایط خاص خبس و آسیب‌های فیزیکی و روانی می‌تواند تشکیل دهنده نقض مافه ۷ باشد. اما خوذش تقض ماه ۷ نباشد. به غلاوه استرالیا غضوادر خصوص آرزیای و مین شرآیط عمومی حبس مهاجوین رون رم راودا ال مریم ین رفاه و سلاست مه قاس محبوس به دلیل مسهاجرت غیرقانونی تأکید و اغلام نموه که استانذارد‌ها و شرایط حلس مهاجرا بر شرایط زنذگی» تسهیلات و امکانات تعیین مایت خذمات موره نیا محبوسین در حمس حاقین اسه آییی سپارها ار وند یوار فقس محبویس پر حمایت رده و سید و سراقییه یساس قتالیت‌های رس بو اجان یله تفریحی مترجم و تعلیم کارکنان مرکزی زندان در تنوعات فرهنگی و شبیه آن را تضمین می‌نماید. با این حال, در نهایت کميته حقوق بشر در خصوص ادعای وهای که مپرد میس اواققش ماده: ۷ فان سوب من گرده: اظهار می‌مازد که یی بررستووا آرمایشنات شکور و سسد و ارف پوهتکی توقای سورد پذیرش دیوان و دادگاه‌های طرف دعوی قزار گرفته است پیضرفت بیماری خوافان در نتیجه حبس طولای مدت حبس مهاجرین است. همچنین ذولت از آگوست 1487 از مشکلات روان‌پریشی خواهان مطلع بود واز آگوست 1۹۹۳ مشخض گردیده بود که تضادی بین حبس‌های مداوم خواهان و سلامت عقلی او وجود دارد. علی‌رغم افزایش معاینات جدی از شرایط خواهان در فوریه و ژوئن ۱۹۹۴ در آگوست ۱۹۹۴ وزیر داخلی از قدرت خود تنها در جهث آزادی ورمایی اواوحیسی آن مور یه خلایل پرشکی ایسقانه سوه و آوزرا آزاد کنره زد خانی که قانونا نارهم خیش آوباییه ادله سی‌باقت): جتواست: پعدین حاکی از تشدید بیماری خواهان در حدی که نتایج جبران ناپذیری به دنبال آن اتفاق افتد. داشت. بر اساس نظریه کمیشه حبس خواهان در زمانی صورت گرفته که مرا عضو او یدای و فیط هی خراسان مارم وبا قسمور مر آسیام اقباسات ارم یت انا ریت خی او نامه ۷ خوباق را نقشن سوده آسج با رکه الزاباست اتمادر اردا ره رعاست موق بر ال برد مصوص ما ترانن حول لذا به نظر می‌رسد با اینکه در اظهار نظرات عمومی کمیته حقوق بشر صراحتا به مهاجران غیرقانونی پرداخته نشده است. لازم است تا دولت‌ها نیز با شناسایی حقوق اولیه و بنیادین بشری» حقوقی مانند عدم تبعیض و حق زندگی خانوادگی مهاجران در این خصوص,» همچنین می‌توان به رویه بین‌المللی ایالات متحده آمریکا استرالیا و بریتانیا به عنوان کشورهای مقصدی که سالانه شمار زیادی مهاجر را پذیرا هستند»اشاره داشت. این کشوزها مهاجران غیرقانونی زا در سرزمین‌های ختود نمی‌پذیرند. با این حال اظهار نظر عمومی شماره ۱۸ کمیته حقوق بشر چیزی از اعتبار اصول اجباری سه‌گانه عدم تبعیض, ممنوعیت رفتار غیرانسانی و توهین‌آمیز و حق زندگی خانوادگی برای مهاتران غیرقانونی در این زمینه نمی‌کاهد. میشاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی» یکی دیگر از اسناد حقوق بشری تأثیرگذار در وضعیت مهاجزان-غیّقانونی ات که از جّمله در میان امور دیگر به حق کار در شرایط شرافتمندانه و مطلوب» حق جمایت‌های اجتماعی» حق بهره‌مندی از استانداردهای زندگی مناسب.» شرایط بهداشتی و جسمی مناسب, آموزش و پرورش مناسب» حق بهره‌مندی از پیشرفت‌های علمی و حقوق فرهنگی که در بستر مهاجرت از جمله با اهمیت‌ترین حقوق برای مهاجران به شمار می‌آید پرداخته است. میثاق در بند ۲ ماده ۲ خود به شرط عدم تبعیض می‌پردازد و در همین جهت در اظهارنظر عمومی شماره ۲۰ کمیته اقتصادی, اجتماعی و فرهنگی اعلام شده است که ملاک تابعیت نمی‌بایست مانع دسترسی به حقوق مندرج در میثاق گردد. برای مثال تمام کودکان در داخل یک کشور از جمله آنهایی که در وضعیت غیرقانونی باشنده حق استفاده از آموزش و پرورش و دسترسی به غذای کافی و مراقبت‌های بهداشتی ارزان قیست را دارند. حقوق موجود در میشاق برای همه من‌الجمله غیراتباع از قبیل پناهندگان» پناهجویان؛ آوارگان» کارگران مهاجر و قربانیان قاچاق بین‌المللی» صرف نظر از وضعیت حقوقی و اسناد و مدارک ایشان اعمال می‌شود. (0 بلاهددست هون بنابراین» کمیته حقوق بشر نیز آشکارا نسبت به حمایت کامل از مهاجران غیرقانونی نیز موضع‌گیری کرده است. به نظر کمیته:«دولت‌ها به موجب تعهدات‌شان ملزم به رعایت حق بهداشت از جمله خودداری کردن از نفی يا محدود کردن دسترسی برابر برای تمام افراد اصم از زندانیان یاابااشّت شدگان»اقلیت‌ها پناهجویان و مهاجران غیرقانونی, می‌باشند.) 1100 0 للم روا معط لو 12۵ 9000 نم امد از این منظر کمیته با دو اظهارنظر خود به لزوم تسری تعهدات عام و کلی دولت‌ها در خصوص رعایت حقوق مندرج در میشاق بین‌المللی حقوق اقتصادی» اجتماعی و فرهنگی به مهاجران غیرقانونی .نیز نظر داشته است. ۴- کنوانسیون بین المللی حمایت از حقوق تمام کارگران مهاجر و اعضا خانواده‌شان مشکلات اجرایی در اعمال اسناد حقوق بشری برای حمایت از مهاجران غیرقانونی» زمینه‌ای را فراهم کرد تا بر اساس آن» جامعه بین‌المللی به تنظیم و تدوین اسناد خاص در زمینه حمایت از حقوق مهاجران از جمله کنوانسیون سازمان ملل متحد در ارتباط با حقوق تمام کارگران مهاجر و اعضای خانواده آنها مبادرت ورزد. الزاباست اتمادر اردا ره رعاست موق بر ال برد مصوص ما ترانن حول یادآوری این نکته ضروری به نظر می‌رسد که کنوانسیون مذکور هیچگونه حقوق جدیدی (حقوق بشری) در مقایسه با سایر اسناد حقوق بشری تصریح و پیش‌بینی با این حال» کنوانسیون مذکور به سبب بیان واضح و روشن از تعهدات دولت‌ها برای رعایت تمام حقوق بشر مهاجران غیرقانونی بسیار دارای اهمیت بوده و با تأکید بر حقوق مهاجران به تبیین و تفسیر حقوق مذکور در سایر اسناد بنیادین حقوق بر اساس بند ۱۷ ماذه ۵۶ این کنوانسیون»|ذر صورت مرگ کارگران مهاجر مقیم در این کشور يا انحلال ازدواج آن‌ها دولت محل اشتغال به شکل مقتضی و با عنایت به وحدت مجدد خانواده, اجازهاقامّت را به اعضایّخانواده ایشان اعطا می‌نماید. از این حیث. دولت محل اشتغال طولآمندت,اقامت.مهّاجران در این کشور را مورد توجه قرار خواهد داد. همچنین بر اساس بند.۲ این سند. اعضای خانواده‌هایی که موفق به کسب جواز اقامت نشاه‌اند» مجاز می‌باشند قبل از رجعت به کشور خویش., مدتی معقول که باید صرف تصفیه امور شود راادراین کشور اقاست گزینند و بر اساس بند ۳ نیز مفاد مقرر در بند ۱ و ۲ ماده حاضز را نمی‌توان به نحوی تفسیر نمود که در صورت عدم اعطای جواز اقامت به اعضای خانواده» بر حق اقامت و کار که وفق قوانین دولت محل اشتغال یا معاهدات دو و چند جانبه قابل اعمال نسبت به این دولت جاری شده است., تأثیری سو برجای نهد. البتهه حقوق مقرر در ماده ۵۰ این کنوانسیون صرفا در مواقعی قابلیت اعمال می‌یابد که کارگران مهاجر و اعضای خانواده ایشان, وضعیت خویش را در طول مدت اشتغال به ثبت رسانده یا دارای وضعیت منظم در این دولت باشند. (بر اساس ماده ۳۶ کنوانسیون) بر این اساس» ماده ۵۰ کنوانسیون را می‌توان ترجمانی از حقوق کلی مقرر در ماده ۲۰ میثاق تلقی نمود؛ فلذا وضعیت مذکور منحصر به وضعیت کارگران مهاجر نیست. با این حال, کنوانسیون در عمل از سوی تعداد کمی از کشورها به تصویب رسیده است و مشکل در جایی نمود بیشتری مییابد که اغلب این کشورها از جمله کشورهای مهاجرفرست می باشند. ودره ه00/:) در سطح اتحادیهی اروپا هم که همواره به عنوان یکی از بزرگترین مقاصد مهاجران در نظر گرفته می‌شود. هنوز هیچ کشوری به عضویت هرچند روند استقبال دولت‌ها به این سند روندی صعودی است. ماه :رد باید به این نکته توجه داشت که بسیاری از ممندرجات این سند در قالب قواعد حقوق بین‌الملل عرفی بر دولت‌ها تسری می‌یابند. و از این حیث. می‌تواند در زمینه تفسیر و اجرای تعهدات مندرج در سیر اسناد بینّ‌المللی» بی‌آنکه الزامی به تصویب کنوانسیون بین‌المللی رفع کلیه اشکال تبعیض‌نژادی» نه تنها تمایز میان مهاجران قانونی و غیرقانونی در تمتع از حقوق بشر را نمی‌پذیرد؛ بلکه آن را محکوم نیز می‌نماید. در این زمینه کنوانسیون هرگونه تمایز محرومیت. محدودیت يا ترجیح بر مبنای نژاد رنگ» نسب يا خاستگاه ملی یا قومی که هدف يا اثر آن باطل کردن یا خدشه وارد کردن به شناسایی» بهره‌مندی» يا اجرای (با شرایطی برابر) حقوق بشر و آزادی‌های اساسی در زمینه‌های سیاسی, اقتصادی,» اجتماعی» فرهنگی يا در هر الزاباست اتمادر اردا ره رعاست موق بر ال برد مصوص ما ترانن حول زمینهی دیگر مربوط به زندگی عمومی افراد می‌باشد را محکوم می کند.( .4:70 1300000 9 آنچه که می‌بایست مدنظر قرار گیرد این امر است که این سند. البته با توجه به ملاک‌هایی مانند نظم عمومی و اخلاق حسنه» رفتاری متفاوت مابین شهروندان و غیرشهروندان زا در نواردی موره شناسایی قراز می‌دهد که این رزیکرد. دز اظهارنظر عمومی کمیته کنوانسیون بین‌المللی رفع کلیه اشکال تبعیض‌نژادی نیز قابل مشاهده است. به نحوی که با بیان اینگه برخی از حقوق به سانند شرکت در انتخابات» حق اتقانی کردق ی انقانی قسهق مکی اه ارفا برای شپرونذ اق دز انظر گرفه‌شده باشد و از سویی دیگر این امر را نیز بیان می‌دارد که در اصل» حقوق بشر به منظور بهره‌مندی برای تمامی اشخاص مدنظر می‌باشد و دولت‌های عضو را تا حدی که در حقوق بین‌الملل مورد شناسکانی‌آقزار گرفته ایظت,مکلف به برابری رفتار میان شهروندان و غیرشهروندان می‌داند. موی دامتعا دم میم 126 ععک جوم ,01/10/2004 مکهساممود اههد ویر 30 ۵ دس لکوهی مضوم) ۶ کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان و کنوانسیون حقوق کودک اصول و قواعدی که در کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان وجود دارد» خود می‌تواند در مقابله و جلوگیری از تمام اشکال تبعیض علیه زنان کمککننده باشد. بسیاری از مواردی که در این کنوانسیون مورد توجه قرار گرفته است. این قابلیت را دارند که به وضعیت زنان مهاجر در وضعیت مهاجرت غیرقانونی نیز تعمیم داده شوند. برای مثال می‌توان به ماده ۶ این کنوانسیون اشاره داشت که تمام دول عضو را به اتخاذ اقداماتی مقتضی و مناسب از جمله اقدامات مربوط به قانونگذاری برای جلوگیری از قاچاق زنان و بهرهوری از روسپیگری مکلف مینماید. در این ارتباط کمیته رفع تبعیض علیه زنان نیز در توصیهنامه عمومی خود با عنوان "برابری در ازدواج و روابط خانوادگی" بیان می‌دارد که زنان مهاجری که در کشوری دیگر به صورت موقت کار یا زندگی می‌کنند بایستی از همان حقوقی که مردان به الحاق کودکان و همسران يا زوجین خود برخوردارند. بهره‌مند شو ند.(0: ده سس 126 30 خووسم ز ول و1 دم [9 ما م1۳ هو موس ۲۳ احصنوهه مماسنسخمز 7 ام ممتاممساک همچنین کنوانسیون حقوق کودک به صراحت در ماده ۲ خود به عدم تبعیض از بهره‌مندی از حقوق مطروحه در کنوانسیون سخن به میان آورده است و با توجه به قابلیت تفسیر این حقوق, لازم است تادر اعمیال حقوق مهاجران غیرقانونی که براساس کنوانسیون به عنوان کوردک نگناخته,می‌شتواند,نیز در نظر گرفته شود. ۷- کنوانسیون منع شکنجه و سایر مجازات‌ها یا رفتارهای غیرانسانی. ممنوعیت‌های اعمال شده در ارتباط با شکنجه در کنوانسیون مذکور برای تمامی انسان‌ها به موقع اجرا گذارده می‌شود که خود به این معناست که این امر در ارتباط با مهاجران غیرقانونی نیز صدق می‌نماید+ در این خصوص می‌توان به ماده سه کنوانسیون اخیر اشاره داشت که بیان می‌دارد چنانچه دلایل مقتضی در مورد تحت شکنجه قرار گرفتن شخص وجود داشته باشد. هیچ کشور عضوی نباید به اخراج» بازگرداندن يا استرداد وی مبادرت ورزد. این مقرره همچنین در ماده ۷ میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی نیز به طور تلویحی نیز ذکر شده است که بر اساس آن دولت‌های عضو باید اقدامات ایجابی را جهت تضمین عدم ارتکاب شکنجه رفتارها یا مجازات‌های ظالمانه و تحقیرآمیز نسبت به اشخاص تحخث ضلاحیت‌شان توسط اشخاص یا نهادهای خصوصی اتشاذ نمایند. ارات اتماد دهعت حوق ی ال بمسرده صوص مرا ترانن ی در قلمرو اتحادیه اروپا کنوانسیون اروپایی حقوق بشر برای تسری اکثر حقوق مندرج از عبارت «همه» که در اصل, قابل تسری به کلیه دولت‌های عضو است. استفاده شده است. لیکن در ارتباط با حقوق مهاجران؛ به برخی حقوق خاص مهاجران به ویژه در پروتکل‌های شماره‌ی ۴و ۷ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر اشاره شده است. ماده ۲ پروتکل شماره ۴ مقرر می‌دارد که همه اشخاصی که به صورت قانونی در قلمرو سرزمینی یک دولت حضور دارند می‌بایست (درون سرزمین‌های آن) ازحق آزادی جابه‌جایی و آزادی انتخات در مجل اقاست خود بهره‌مند شوند. (ساده ۲ پروتکل شماره ۴ کنو الا گر با ب مهو ریش ر) این در حالی است که ماده ۱ پروتکل شماره ۷ مطرح می‌کند. که‌ابیگانه‌ای که؛به صورت قانونی در سرزمین دولتی اقامت دارد, نمی‌بایست مگر به حکم؛قانون از آن قلمرو سرزمینی اخراج شود. (ماده (پروتکل شماره ۷ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر) و مفهوم مخالف بند اخیر آن است که در مهاجران اغیرقانونی از این وضعیت بهره‌مند نخواهند شد. لیکن اين امر موجب نمی‌شود که ما نتیجه بگیریم که کنوانسیون اروپایی حقوق بشر هیچ گونه حمایتی را از مهاجران غیرقانونی به عمل نمی‌آورد. رویکرد دیگری ما را به این امر سوق می‌دهد که نتیجه بگیریم تمامی حقوق دیگر پیش‌بینی شده در کنوانسیون اروپایی حقوق بشر که وضعیت افراد را از حیث (شهروند. بیگانه قانونی و بیگانه غیرقانونی) مشخص نمی کند. منجر به بهره‌مندی از سوی تمامی انسان‌ها صرف نظر به این ترتیب» هرچند کنوانسیون اروپایی حقوق بشر اشاره دارد که دول عضو می‌بایست برای تمامی افراد درون سرزمین خود حقوق و آزادی‌های مورد اشاره و تعریف شاه در بخش نهم کنوانسیون را تضمین کنشد. با این وجود. تفاسیر به این سمت سوق دارند که افرادی که درون سرزمین دولتی مورد پذیرش واقع نشوند.ه در این حالت ذیل صلاحیت دولت مذکور قرار نمی‌گیرند و به این ترتیب از حمایت‌های مقرر ذیل کنوانسیون اروپایی حقوق بشر بهره‌مند نخواهند شد. (95 :9013 هم با این حال» نگاهی به رویه دیوان اروپایی حقوق بشر نشان دهنده توجه عمیق و تفسیر موسع از مفاهیم مندرج در کنوانسیون به نفع مهاجران غیرقانونی است. دیوان اعلام می‌دارد (جایی که ملیت يا وضعیت مهاجرتی از سوی دیوان اروپایی حقوق بشر به عنوان یک شرط مورد توجه قرار نمی‌گیرد) همه افراد صرف نظر از وضعیت ایشان از تمام حقوق بهره‌مند می‌شوند 14:0 هدس[ محله مق همست ۵ مکحم 1106 بااین حال از حیث لزوم دقت بیشتر در رویکرد دیوان به ورود و خروج بند اول: رویه‌ی قضایی دیوان اروپایی حقوق بشر نسبت به حقوق مهاجران غیرقانونی ۱- رویه‌ی قضایی دیوان اروپایی حقوق بشر نسبت به ورود مهاجران غیرقانونی همان طور که پیش‌تر هم بیان گردید دولت‌ها به طور کلی به موجب حقوق بین‌الملل این حق را دارا هستند که برای ورود و خروج به قلمرو خود قوانین و مقرراتی را وضع نموده و به اجرا گذارند. در سطح منطقه‌ای» اروپا همواره با پدیده‌ی مهاجرت و مهاجران غیرقانونی روبه‌رو بوده است. در یکی از قضایای مطرح در الزاباست اتمادر اردا ره رعاست موق بر ال برد مصوص ما ترانن حول دیوان اروپایی حقوق بشر دیوان اظهار داشست که کشورهای متعاهد حق مذکور برای قاعده‌مند کردن این که چه کسی وارد قلمرو آنان شود را به عنوان موضوعی که به نحو احسن در حقوق بین‌الملل تثبیت شده و به عنوان موضوعی که دربردارنده تعهدات خود شامل تعهدات موجود در کنوانسیون برای کنترل ورود اقامت و اخراج این امر همچنین در موردی دیگر در رأی صادره از سوی دیوان عالی اروپایی حقوق بشر به عنوان یک اختیار و قدرت کلی به نحوی وسیع برای بازداشت افرادی که بدون مجوز وارد کشورها می‌گر دند, مطرح شده است. ۹:۸0:۸0 لیکن باید توجه دانست که دولت‌ها برای اعمال و اجرای حق مذکور نمی‌توانند» وفق کنوانسیون اروپایی حقوق بشتر بااين استدلال که کنترل مهاجرت مشخصه‌ای مهم و کلیدی در اعمال حاکمیت آنهامی‌باشد.:از تکالیفت خود سرباز زنند. از این رو همان طور که در قضیه کونکا علیه بلژیک مطرح شل. بازداشست افراد مذکور نبایستی ۲- رویه‌ی قضایی دیوان اروپایی حقوق بشر نسبت به خروج مهاجران غیرقانونی برخی از دولت‌های اروپایی مانع از دسترسی مهاجران غیرقانونی به حقوق اقتصادی و اجتماعی می‌شوند و این امر را به عنوان ابزاری برای اجبار مهاجران برای ترک کردن داوطلبانه‌ی کشور آنها و امتناع ایشان به درخواست پناهندگی از طریق محرومیت از ارائه تأمین اجتماعی به ایشان دنبال می‌کنند. در راستای چنین روندی, رویه‌ها از کشوری به کشور دیگر متفاوت بوده» اما گزارش‌های متعددی رویکرد مذکور را در سیاست‌های شناخته شدهی کشورهایی به مانند هلند. نرول آلمان و انگلستان نشان می‌دهد. در بخشش خصوصی هم سواستفاده از این افراد به طور معمول در بهره‌برداری در اشتغال و در زمانی که زنان و کودکان قاچاق می‌شوند. مطرح می‌شود. گزارشگران ویژه حقوق بشر سازمان ملل متحد راجع به مهاجران» فروش کودکان, قاچاق انسان و خشونت علیه زنان سواستفاده‌هایی از این افراد را در سطح اروپا در طی مأموریت خود گزارش کرده‌اند که شامل موارد ذیل می‌باشد: قاچاق زنان باردار به منظور فروش نوزاد آنها قاچاق زنان و دختران برای بهره‌برداری جنسی, قاچاق کودکان برای اعمال تکدی‌گری و دستفروشی در خیابان‌ها قاچاق افزاد زیر سن قانونی در رالستای کسب غیرقانونی امتیت اجتماغعی و قاچاق مردان برای بهره‌برداری در اشتغال خاصه در امور مربوط به کشاورزی» و اما در ارتباط با پناهجویانی,که درصدد؛تغیین وضعیت خود می‌باشند. این امر به طور کلی پذیرفته شده است که تا زمان تعیین وضعیت ایشان می‌تواند در کشور باقی بمانند و اگر ابزاری برای حمایت از خود نداشته باشند. به نحوی که سیاستی مبتنی بر جلوگیری از کار‌کردنابشتان*در-این مدات«و جرد داشته باشد که آنها را در معرض فقر قرار دهد و در شرایط توهین‌آمیز و غیرانسانی زندگی نمایند. جملگی می‌توانند در اعمال عمدی این" سیاست‌ها مسئولیت دولت‌ها را ناشی از نقض مفاد کنوانسیون اروپایی حقوق بشر را در پی داشته باشد. 44:,2008:20 قوانین قابل اجرای اتحادیه‌ی اروپا دولت‌های عضو را به صدور احکام اخراج و بازگرداندن اتباع کشورهای ثالث در وضعیت مهاجرتی غیرقانونی (به جز در مواردی که فرد وضعیت خود را قانونمند سازد) ملز م می‌نماید. (2008 1612000000 اه 13/16 9008/1 1000 نس 6 ۸ ,98-107 درم ,348 با 2008 7() بل سمل علم الزاباست اتمادر اردا ره رعاست موق بر ال برد مصوص ما ترانن حول لیکن در پیشبرد اهداف مذکور دستورالعمل مربوط به بازگرداندن, آیین‌ها و استانداردهای کاربردی را برای اشخاصی که موضوع حکم بازگشت قرار می‌گيرند. را قاعده‌مند نموده است. برای مشال در ماده‌ی ۱۵ دستورالعمل مذکور در شرایطی خاص, بازداشت اتباع کشورهای ثالث را به مدت ۶ ماه و حداکثر در موارد استثنائی افزایش آن تا ۱۸ ماه را به منظور پیشبرد فرآیند اخراج مجاز قلمداد می‌کند. در عین حال بایستی به این نکته توجه داشت که بازداشت‌ها باید در فواصل زمانی معین به منظور اینکه بازداشت‌ها بی‌جهت طولانی نگردند. مورد بررسی قرار گیرند. امر مذکور را می‌توان در حکم صادره از سوی دیوان دادگستری اروپا در قضیه کادزوو مشاهده نمود که اعلام داشته است مدت حداکثری ۱۸ ماهه به هیچ وجه نبایستی از آن تخطی شو د. ((1) 79 نوم ,3009 وا 0 30 ماگ ,71189 4 (9009 نقع هت سم در تطابتی با رویه قضایی توصیفی از سوی دیوان اروپایی حقوق بشر در ارتباط با ماده (۱) و (۵) کنوانسیون اورپایی حقوق بشر دستورالعمل بازگشت مقرر می‌دارد» بازداشت‌هایی که در انتظار موعد اخراج باشند. بایستی تضمین‌های ماهوی و شکلی در آن رعایت شود. برای کال طارفا باداقالترع قانران ماش که ترتیسات برای اخراج در آن در حال رسیدگی بوده بته نحوّی که با اتلاشی مقتضی در جهت انجام آن صورت پذیرد و تنها در صورتی که دورنمای معقولی برای اخراج وجود داشته باشد. بند دوم: ممنوعیت مطلق از اخراج در اعمال ارتکابی در تعارض با مادهی ۳ کنوانسیون شکنجه رفتار و مجازات‌های بی‌رحمانه» غیرانسانی یا اهانت‌آمیز به موجب حقوق بین‌الملل به صورت مطلق ممنوع شده است. به نحوی که هیچ نوع استثنائی بر اجرای آن فابل پذیرش نمی‌باشد. به عبارت دیگس از آنجایی که این امر به عنوان قاعده‌ای عام و عرفی مطرح می‌شود. برای تمامی دولت‌ها لازم‌الاجرا بوده و نمی‌توانشد از اجرای آن خودداری نمایند. در همین راستا ماده ۳ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر برای دولت‌های عضو به منظور منع شکنجهه رفتار و مجازات‌های غیرانسانی و توهین‌آمیز تعهدات مثبتی را تحمیل می‌نماید. این تعهدات را در ارتباط با مهاجران می‌توان تعهد به عدم بازگرداندن افراد به کشورهایی که در آن فرد به احتمال زیاد در معرض رفتارهایی که ناقض ماده ۳ می‌باشد. نام برد. تعهد مذکور به نحوی شفاف در آرا دیوان اروپایی حقوق بشر قابل مشاهده است. برای مثال در قضیایای سوئرینگ علیه بریتانیا با تأکیند بر اینکه دولت‌های متعاهد در نقض تعهداتشان به موجب کنوانسیون ازوپایی حقوق بشر (اگر هر شخصی را که احتمال وقوع رفتار مغایر با ماده ۳ در مکانی که در حوزهی صلاحیت آنان نیست. قرار دهند» مسئول شناخته است زر در ققبارکاهال هلیهابریتانی دیوان مجذدا بر ممنوعیت اخراج افراد در مواجه با رفتارهای مغایر با ماده ۳ صرف‌نظر از عملکرد و رفتار قربانی و وضعیت اقامتی وی بهضورت مطلق اشناره:داشته است. لیکن» از زمان آغاز مبارزه و جنگ علیه تروریسم برخی از ادولت‌ها استدلال نموده‌اند که آنها بایستی از حق اخراج افراد مظنون به فعالیت‌های تروریستی حتی به کشورهایی که آنها ممکن است. در معرض نقض ماده ۳ کنوانسیون اروپایی حقوق بشر قرار گیرند. با شرط این امر از آنجایی که ضمانت دیپلماتیک از منظر قانونی الزام‌آور نبوده و هیچ گونه راهی برای فردی که در مقابل دولتی که تضمین مذکور را ارائه کرده و آن را نقض کند وجود ندارد جای بس تأمل داشته است. با توجه به این امر سوال مهمی که در ارات اتماد دهعت حوق ی ال بمسرده صوص مرا ترانن ی سال ۲۰۰۱ به وجود آمد. این بود که آیا مظنون شدن به دخالت افراد در فعالیت‌های تروریستی تعهدات مثبت دولت‌ها را در مواجه با این امر مورد خدشه قرار می‌دهد یا خیر؟ این امر در قضیه السعدی علیه ایتالیا نیز مطرح گردید و دیوان در آن ضمن پذیرش وجود مشکلات جدی و عدیده‌ای که دولت‌ها در برخورد با پدیده‌ی تروریسم با آن مواجه هستند؛ استدلال ارائه شده از سوی بریتانیا که به عنوان وارد ثالث در این مورد مداخله داشته مبنی‌بر اینکه دیوان می‌بایستی منافع جوامع را در مقابل خطر نقض عملکرد ارتکابی از سوی یک دولت ثالث (در اینجا تونس) قرار دهد و آنها را با یکدیگر بسنجد. رد کرده و باز هم به امری حکم می‌دهد که در آن دیوان ضمن پذیرش ضمانت دیپلمائیک در برخی از موارد برای ایفای تعهدات دولت‌ها در اجرای ماده‌ی ۳ درالوّره اخیر دلیل کافی که شکنجه و سایر رفتارهای ناقض ماده‌ی ۳ را بتواند. این ضّمانت‌نامه تضمیّن نمایذ تشخیص نداده و در نتیجه ج) تحلیل بحران حقوقی اتحادیه اروپا از رهگذر روند روبه‌رشد مهاجرت اروپا در سال‌های اخیر با بزرگ‌ترین بحران راجع به مهاجرت مواجه گردیده است و این امر در هفته‌های اخیر با موج تازه‌ای از مهاجران آواره‌ی سوری و عراقی رنگ و بوی تازهای به خود گرفته است. به نحوی که مسئولان اتحادیه اروپا معضل پیش‌روی خود را در ارتباط با آوارگان عظیم‌ترین بحران مهاجرتی پس از جنگ جهانی دوم ارزیابی می‌کنند. کشورهای عضو اتحادیه اروپا سياست‌ها و قوانین مختلفی را در کنترل مهاجرت‌ها به موقع اجرا گذارده‌اند که مثمر ثمر واقع نشده است. در این خصوص وزیر امورخارجه آلمان فرانک اشتاین مایر موانع قانونی برای جلوگیری از مهاجرت را آن طور که باید کارساز ندانسته و به این امر اشاره می‌دارد که سیاست افزایش موانع برای ورود مهاجران در بیرون از مرزها پاسخگوی مشکلات عدیده‌ی پناهجویان نبوده و بایستی راهحل دیگری مدنظر قرار گیرد. این امری است که آژانس امور پناهندگان سازمان ملل متحد. در گزارشی از موانع ایجادی برخی از کشورهای اتحادیه اروپا در ورود این افراد خاصه افرادی که از کشورهایی به مانند سوریه و عراق گریخته‌اند را شدیدا مورد انتقاد قرار داده است. در راستای تعقیب این هدف سخنگوی کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان بیان داشته است که این نهاد به طور جدی از کشورهای عضو اتحادیه اروپا که مانع ورود پناهندگان به خاک اين کشوژها می‌شوند. میخوّاهد که هرچه سریع‌تر اقدامات خود را متوقف نمایند. زیرا عدم.اجازه‌ی:ورود به این؛افراد سبب افزایش خطر مرگ برای آنان و ایجاد صدمات جسمی و روحی,خواهد گردید. (::/:00 با این حال از طرف دیگر نخست‌وزیر مجارستان ویکتور اوربان که کشورش جز نخستین کشورهایی است کهاینچنین در معرض موج جدیدی از آوارگان قرار گرفته است. اعلام می‌دارد که غالب پناهجویانی که.,در هفته‌های اخیر راه مهاجرت به اروپا را در پیش گرفته‌اند. از جنگ و ناامنی نگریخته‌اند» بلکه بیشتر آن‌ها در موقعیتی امن و در اردوگاه‌های اسکان کشورهای ترکیه لبنان و اردن هستند و به امید مهاجرت به یک کشور اروپایی و زندگی بهتر مهاجرت می‌کنند و این خود زمینه‌ای شد تا صدراعظم اتریش "ورنر فایمن" به واکنش علیه اقدامات دولت مجارستان در این زمینه بپردازد و در این راستا اقدامات دولت مجارستان را در به خط کردن پناهجویان برای حضور در قطار و فرستادن آنها به نقاط دور دست را مشابه با دوران سیاه الزاباست اتمادر اردا ره رعاست موق بر ال برد مصوص ما ترانن حول نازی‌ها بخواند. از سویی دیگر دولت مجارستان بدون ثبت نام و هویت این افراد آنان را به سوی دولت‌های آلمان و اتریش گسیل داشته است که علت این امر را می‌توان در قوانین پناهندگی اروپا مبنی‌بر اینکه در صورت ثبت نام ایشان در مجارستان» ممکن است به این کشور به عنوان نخستین کشور ورود آنان به حوزه‌ی اتحادیه باشد مجددا بازگردانده شونده از ثبت نام آنان خودداری به عمل می‌آورد. همین رویکرد را کشورهای ایتالیا و یونان در پیش گرفته‌اند. به این ترتیب که وفق توافق‌نامه دوبلین در خصوص حق پناهندگی متقاضیان پناهندگی در اروپا مجبور می‌شوند تا پرونده‌های خود را به نخستین کشور اروپایی که وارد می‌شوند. ارائه نمایند. لیکن کشورهای دیگر اروپایی دو کشور مذکور را به این غلت که برای شناسایی مهاجران غیرقانونی و متقاضیان پناهندگی که زارد رها ساره به ادامه سفر آنان داده که درخواست پناهندگی خود را درادیگر کی ورهاارئه نیند» مورد انتقاد قرار داده‌اند. همین امر و سایر دلایل امنیتی نیز سبب,گردید که اتریش, بخشی از بزرگراه مرزی خود با مجارستان را مسدود نماید. "دونالد تاسک" رئیس اتحادیه اروپا در این زمینه اظهار داشته است» اختلافاتی ان ششرق و غنزب.اروّیا در مورد این بحران وجود دارد. برخی از این کشورها به دنبال مهار موج مهاجرت هستند و برخی دیگر حامی پذیرفتن مهاجران هستند. چالش اصلی یافتن یک مسیر مشترک در مورد این بحران بوده که هنوز محقق نشده است. بحران مهاجرت یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که اتحادیه اروپا با آن روبه‌رو بوده است. در حال رای‌زنی با رهبران اروپا برای اجماع نظر جدید میان دولت‌های اروپایی در قبال این بحران هستم. در اين راستا به همکاری‌های گسترده‌تر میان کشورها نیاز داریم.کمیسیون اتحادیه اروپا که پیش از این نتوانسته است» طرح سهمیه‌بندی مهاجران را به تأیید اعضا این اتحادیه برساند. قصد دارد تدابیری فوری برای پیش‌گیری از فجایع انسانی و چگونگی کنترل اوضاع در شرایط اضطراری اتخاذ کند. از جمله اين تدابیر تقسیم بیش از ۴۰ هزار پناه‌جو در میان کشورهای داوطلب و برداشتن باری است که اینک بر دوش ایتالیا و یونان سنگینی می‌کند. این دو کشور مقصد نخست انبوه مهاجرانی بود که در طول تابستان از طریق مدیترانه خود را به سواحل اروپا رسانده‌اند. وزیران کشور انگلیس» فرانسه و آلمان خواستار آن هستند که در کشورهای ایتالیا و یونان که دروازه ورود مهاجران غیرقانونی به اروپا محسوب می‌شوند. مراکز پذیرش و نگهداری از مهاجران ایجاد وتا رات سقاضیان پناهتدگی ی مها جلان غیرقانونی ,را شتاسایی کره:بنابراین» سیاست‌های متفاوت کشورهای اروپایی در برابر برخورد با مهاجران خارجی به عنوان یکی از چالش‌ها و ضغف‌های عمل9 اف و الماصالست مشترک اروپایی اسست» برخی از کشورها مانند آلمان بر اساس,نیازهای خجوه با پدیده‌ی مهاجرت رفتاری بهتر داشته و سعی دازند نیازهای ای پخرگاریش رای نیروّی کاری از مهاجران تأمین نمایند. لیکن این امر هم با اعلام این کشور مبنی بر اینکه ظرفیت‌های آلمان برای پذیرش مهاجران به اتمام کار رطلمدهاسست, موقتلا اجرا ای شنگن را به حالت تغلیق درآوزده است. در نقابل بوخ | دیگل از کشرارها به مانند انگلیس و فرانسه با اعمال محدودیت‌هایی بر سر راه اراد خارجی در حال جابه‌جایی سیاستی عکس آلمان را در پیش می‌گیرند. در واقع می‌توان سیاست گزینشی برخی از کشورهای اروپایی را در غربال‌گری مهاجران و همچنین برخی از محدودیت‌های اعمالی بر سر راه ورود پناهندگان به کشورها را مغایر با حقوق بین‌الملل پناهندگی و به طور خاص کنوانسوین ۱۹۵۱ پناهندگان و همچنین اصل عدم تبعیض که به عنوان محور اصلی الزاباست اتمادر اردا ره رعاست موق بر ال برد مصوص ما ترانن حول حقوق بین‌الملل بشر, مرز نمی‌شناسد و به تبع آن اسیر این چارچوب‌های قراردادی و تصنعی نخواهد شد. چراکه فارغ از مرزها به حمایت از انسان‌ها می‌اندیشد. جابه‌جایی از یک قلمرو سرزمینی به قلمرو دیگر که امروز به پدیده‌ای بسیار فراگیر بدل شاه و ابعاد و قلمرو آن متأثر از گستره مرزهای جغرافیایی» افزایش جمعیت. میل به زندگی بهتر و حتی در نتیجه جنگ و خشونت و معضلات سیاسی, اقتصادی و اجتماعی به شدت دگرگون شده است» زمینه‌ساز بازتعریف مفهوم مهاجرت در دوران معاصر شده است. افزایش میزان مهاجرت‌های غیرقانونی, بدون رغایت تشریفات مهاجرت آن‌ممقد 6 ا#معضلات و دشواری‌های نسبتا سلرن مهاجرت است: در این با شا راتفگ لا کل همواره با جذابیت‌های اقتصادی, فرهنگی, اجتماعی و سیاستی بزای مهاجرانغیرقانونی همراه بوده» به طور خاص در کانون توجه قرار می‌گیرد. به,تازگی نیز روند روبه‌رشد آوارگان سوری» عراقی» اردنی که به این قلمرو گسیل شاه‌اند واکنش‌های جدی در سیاست خارجی اتحادیه را به همراه داشته است. تا جایی که نشست‌اهای متعددی در زمینه بازتگری در مقررات شنگن يا یکسان‌ساژی روند تفسسیر و اجخرای مقررات دوبلین در اتحادیه» برخی از دولت‌ها را در مقابل یکدیگر قرار داده است. به هر روی» حقوق بین‌الملل بشر که فارغ از نژاد و مذهب و جنسیت و صرف‌نظر از زمان و مکان به حمایت از شخص انسان می‌پردازد» در چارچوب قواعد بینادین حمایتی, آستانه‌هایی از حمایت را برای مهاجران غیرقانونی نیز به رسمیت می‌شناسد و لاجرم تعهداتش بر قلمرو اتحادیه نیز به عنوان بخشی از جامعه بین‌المللی بار می‌شود. الزامات مندرج فر مقاق‌هات بیالمللیی خقوق مانی ز سای و طقساه کتوانمسو رن خقوق ودک کنوانسوین منع تبعیض علیه زنان و منع شکنجه و دیگر اسناد حقوق بشری عام» متضمن حمایت‌هایی است که صرف عدم رعایت قواعد مهاجرت از اعتبارشان کاسته نمی‌شود. علاوه بر تعهدات حقوق بین‌الملل عام» قواعصد حمایتی اتحادیه در قالب دستورالعمل‌ها مقررات حمایتی دوبلین و رویه قضایی قابل توجه دیوان اروپایی حقوق بشر, دولت‌های عضو اتحادیه را موظف به رعایت حقوق بنیادین بش دز سورد ارات غیرقانونی م یکت بی تردی هب رعایگ:اصول و نقورارقوزود و خروج به قلمروهای ملی که عمدتا تابع صلاحدید و سیاست ملی دولت‌هاست. منافاتی با رعایت این حقوق بنیادین ندارد. یا این حال» مهاجرت‌های اخیر به اتحادیه از این واقعیت پرده برداشت که لازم است تااسیاست‌های اتحادیه در زمنیه مواجهه با مهاجران غیرقانونی» به ویژه از حیث یکنواخت‌سازی شیاست‌های مهاجرتی و تفسیر مجوزهای ورود و خروج به قلمرو دولت‌های عضو اتحادیه در ضمن رعایت الزامات الزاباست اتمادر اردا ره رعاست موق بر ال برد مصوص ما ترانن حول چهل امیرانی» امیر؛ آرامش شهبازی (۱۳۹۵) حمایت از مهاجران غیرقانونی در حقوق حاج حسینی» حسین (۱۳۸۵) «سیری در نظریه‌های مهاجرت» فصلنامه راهبرد. ش ۴۱ 0). 02-9003-) مصوتاقلنو 1 لفوساه) صونحآ20083 ماه[ 18 اه 2003/3843 م3 00 ده خانصنا وال صوتتصوند حعلو م1 علعطن۸ مصد ععحدا محلهنظ 9 30۵۵ 30 متفگ ,111189 ۳01۹ 09/3371 (009ف6 مج نا 6۰ آ70] ی الط عاطامصنعانه احعطونط عطا 1۵۳ توت ۵ظ ۳ 2000/14مد اعصحص0) [00002) م۱۷۵۵ افصنعهه جوتامفصتصخه‌1 کلم جمتاحسحصن عطا هه ععاانص ص00 4/0/04 م,خصهتاقلهد جلتصذ! مضه ععمتصمحدد خط نمی خن 21 ب30 حوتاع اوح ص110 :0 دج اصعحصحص00) لمصصهی) مصونامفصصته‌کز1 لحممال له حوتامصحناگ1 عطا جهن ععاانحصحص0) وه کلوعلوصهاد جتمحصححم خن 2008 ما10 16 که ,110/3008/4 هو امصسه دلمدمتاهد اجطاصسام لوط عصفجماد جالمو‌للد عصتنصد ۵۳ فعاهاگ مطاح۸ خا ک6 10۳0 خاطاوت حه ص17 لمده‌تاهد اه غامد عطل تحاصموند قلح اه هسام مک رمسطل اه م۲ کساه‌حافهاگ) ,مس خط کاصمونضد ملع اه لوط ق13۳0 عطا ,عرسا که افص 3 حلدز ۵10 /اصن 00 // نفد عه عاطاملند ها ,(2007 حطاه 1 17 مهد (00) ,ذذعج چاه نی تحص بگلموعلان عاروع عصنلمحد؟ معصتصعطاه) ,عحوه 122 1۵۵ مس عطل له حمنصز0) مععااتحفحح0) لوگ مضه م1۳0۵ مس 0 م,خلدفتحظل مکاصهون۸ جن حوناحه ۵ هصاخ عطا ی انح هنوگ مهد قصح۳0[ الخ له متا حصنا1 عحا حن ص۲0 عط له (30 (2004 .مج اعحصحصو0) لموهی بخاطلوت لمسحلنه وصه هوک وتحص موه حط حوتامصخحصکه تناس30 :20 ما۸ احصحصحصهه لعص هی عطا «عوس حصعنله و وتونم عط 1 م1 اصعحصحح0) موه مغعاانحصحصص) کاطونگ1 م13 وه کاصعحصحح9) لموصجهی) لو صوتاحلنصصه) ,(1986 صونددهی لاه 50 0۲ص1) اصقد ۲0 06۰ .11.0 ,فعنلووظ ما" کاطونگل ص13 ۵ وعامرممش کصوتاعاوحصحصحح110 لجصعهی الزاباست اتمادر اردا ره رعاست موق بر ال برد مصوص ما ترانن حول وه ۱۹۵۵۵۳۹ اون الذ اه اطونگا عطا اه حمنا‌عا 1۳ عط و صوتاحه 6000 لمصو‌تام هاگ جه ص11 وصه طلالم 11 محوناهونحد لحدو‌تامحصصاصگ مصصتاه ون ۵۶ حدوتام تسه 0) لمدو‌تام جاگ .(03 معدادناط۳ حمناصو «ا حوناهتنصهی 0 لحدو‌تامصاصا نم 0ص0)) این وقاحلونگ1 حقص11 مضه ج0لم1730 مصوتاصهنحد همادا ,۹130٩ موصد خ1۳3730 ,1001 عطا 1۵۳ عوعصوللقط هم فاصعو تحص ماود که نگ حق 1 مقاعزابا منصودم1 1 00 ول[ 02/38885, 26 .مد حوتای‌نارک ,10 مصقل ۳ 3۰۰ ما۸9 لحدو‌تامحدهاحدگ ,(0غل) خدو سمل 1 عصصد انز مضه اححط‌نگل مو حول ‌جححت۳ .010 هه[ 04/23903, 7 بمد ناریا وتو وصهه هزذ 1 ۰ ماکس1 08۰ هه[ 03, 29 م۳2 ,13229 /03 .مج صمتای‌نلدردرش مححملوشگل نت۲ ۰ نفهدگ

روند روبه رشد مهاجرت از یک قلمرو سرزمینی به سرزمین دیگر، از نیمه دوم قرن بیستم با شدت بیشتری همراه شده است. این روند به ویژه متأثر از محدودیت های اقتصادی، فشارهای سیاسی، درگیری های قومی و قبیله ای و حتی مخاصمات بین المللی، مهاجران را به قصد زندگی بهتر از وطن خود به سایر دولت ها فراخوانده است. قاره اروپا که عمدتاً به عنوان مهد آمال و آرزوهای دست نیافتنی مهاجران در موطن خود، به حساب می-آید؛ با اعمال مقررات سختگیرانه در ورود و خروج مهاجران و کنترل جدی میزان جابه جایی به ویژه در اتحادیه اروپا زمینه ای را فراهم کرده تا مهاجرانی که امکان طی فرایندهای قانونی مهاجرت را از دست می دهند، به عنوان مهاجران غیرقانونی و عمدتاً از طریق باندهای قاچاق انسان، مخاطرات سفر را پذیرفته و در مسیر نامعلوم مهاجرت غیرقانونی قدم گذارند. با این حال، دولت ها عمدتاً روی خوشی به این دسته از مهاجران نشان نمی-دهند و با نادیده گرفتن حقوق مندرج در اسناد و رویه بین المللی، مهاجرت های غیرقانونی را به رسمیت نمی-شناسند. در این مقاله، با توجه به وضعیت اخیر مهاجرانی که به ویژه از سوریه، اردن، ترکیه و یمن به نحو غیرقانونی به سمت اروپا در حرکتند، به لزوم اعمال اصول و قواعد بنیادین حقوق بین الملل بشر بر ایشان و الزامات اتحادیه اروپا در رعایت حداقل های حقوق بشری مهاجران غیرقانونی با توجه به اسناد بین المللی و رویه دیوان اروپایی حقوق بشر خواهیم پرداخت.

479605

50 ,020 ع3/2 0۶ بوانهه ندتآ ۳۳۵0۶۵۶ م۷900 مهد ودام‌مکمانطه عنصهاک و خصعصهم36 بمکیع 2 .3 :1۵ بوهططاعه/3 ۵۶ رازه نت ژک ۳۵00 م۸009 فص حطم‌مکمانط2 عنصماک کو اصعصهم6 3 امعکع ]20 .4 ۳ کوصنصدع/2 وصفلم/3 .(1400) 34۰ .5 ,نوم فاگ نصنم‌کوم3 عم .7 بفلناه‌کق/3 +6 بخ بقط‌طغل00 1 باومهام‌کون11 * ۷۳ ۵00 صملق 7٩ ابص ۶ ۵05 عط کم دنناد وه ماصعصککه‌کک۸ وزفناگ ۸ 3 کعصنصح 3 وصفه 0 7 ۱6 7۳000 اه لول م1۳۸0 امعنطم‌معمانط2 او عاصم عط صز عکنآ اه ککعصایگوصنصد3/0 3 اوه م۳ 6 ۶و کصع) ع 3 ۳علو معا طاعنل علعنسه ککععع0060-2 صه کز کنط 1 .(ی) «مطاس۸ ,2021 0 م00 * -عا062 //:مااط) عکمععنآ دوعص 4.0 امن عصص که طخ۸ کصمصصم) عخهم سصز انز ماهس عطا عاس‌طاعنوه فص ری کانصعم‌طنطای (/4.0صرط /کمعدع نا /ع مکد و00 معا 0۳006۳1 کز 0۳ اهصزونه عطا 0ع10متم کعع دک 1006۳2 ان هتاصهاعنه عطا ده خقطا کمعناهط ملق مطجدکه عل مهد حنعطا 8 -۵ 10 عط عه ۳۳۵0 ق۵۳۵ط۵ ,عکنا ص وعنمعی 6 ومد عصتصم‌عص مطع2 2200 -[۲۵ کز فعصفسحط ۶و عسخهد عطا خعطا کعتعناه رد حعطامع م1 و #مطاعصد عطا که جع 0صه ,۵۲۵۵تمعفنل ۵۶ ۵۵ 6 مد عکنز که عصستصمه‌عه عطا فص ,فتامنع ۳ 06اه فصه مامعمصمص +عطتنه عز عصتصمعص عنطا ,170666 ملعنهعی -ع 06900 عطا ۵۵ 0286 عمتصه‌عمحصی عطا عز طعنطم مله5 1206۳ -087 13686 ۵۶ 05 عطا +عونعممه ما عطقم قنطا هذ وت ۳۵ مامطاعص عتاحتعهمه هط اه قطتتط 1۳ +عاصزه‌م دای فصه کلم جنعطا عسنکگتصعاز محاعزحهحعطامط -8ن62 3 عطا که کعوسم5 062و که صمتتنوه فصه صمنعناه+ کعهد حصملج 1 علنطت 6۵۵۳۳۵8 10 156۵0۰ 0۳۳۵ قنط ماصز صعطا کمللد عم عط بعکنا ۶و کععصانگ نقستط عطا هنز 60۵ وصه صمنوناه او مناخ عصز عط که لعحاصد کععلهمد ملصه۳۳ 20 عصتصه‌ع ناه ۵1 معط عط طخ مصعفوص اشنم عنط عهسنگضسعاه معکنا عازمدع0 مخقطا علحاعد0 ۷۷۵ ب10و ناد ه عمط عحعطا ۲و جانلنداندعوم عطا 8 توس -عمتصه‌عحد مصه عصملعه-عمتصدعد عطا مکععصعنگگنل عتعطل ۳1۳۵ خنعطا 0 له ۳۵000160 06 صمه عطا معط نو مهم امد عجه 60۷85 67 وعصنصمع 0 او صمنادعی ,نا که عمتصمصص ,هط مط عم اعنلهتا ما۳ 9 یا 1 ۲ ۰ ۲ ۳ * ‌ ۴ درمان اگزیستانسیال یکی از روش‌های نوین در عرصه روان‌درمانی است که در راستای شناسایی و حل دغدغه‌های واپسین انسانی شکل گرفته است. اروین ییالوم و ویکتور فرانکل دو تن از بلشدنامان این عرصه‌اند که با وجود اختلاف نظرهایی که پاهم.دارند توانسته‌اند پا پژوهش‌های شایانی مرزهای این شاخه نوپا در روان‌درمانی را گسترش بخشند. یالوم :بر این؛باور.است: که بر اساس نگرش اگزیستانسیال» می‌باید معنا را در زندگی آفرید؛ اما فرانکن کهپایه گذار روشمعنادرمائی است با دینی انگاشتن نهاد همه انسان‌ها معتقد است معنای زندگی از جنس یافتن است نه آفریدن؛ با این وصف که این معنا با «لحظه‌ای و وابسته به شخص)» است و یا «کلی» که ابرمعنا دانسته می‌شود. این مجستار با روش توصیفی-تحلیلی تلاش دارد ضمن بررسی دیدگاه‌های این دو روان‌دزمان گر نقاط قوت و ضعف هر ۱.این مقاله مستخرج از رساله دکتری رسول حسین‌پور تنکاپنی با غنوان: ظرفیت‌شناسی حکمت متعالیه در اراثه مبانی روان‌درمانی هستی گرا (فلسفه‌درمانی )» (استاد اهنما: جهانگیر مسغودی و استاد مشاور: سیدمرتضی حسینی شاهرودی) گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه فردوسی مشهد می‌باشد. ۲ دانشجوی دکتری حکمت ممتعالیه دانشگاه فردوسی مشهد.» مشهد. ایران. (10ن2 8 2 11056000۱08 ۳ استاد گروه فلسفه و حکمت اسلامی» دانشگاه فردوسی مشهد. مشهد» ایران (نویسنده مسئول). ۴ استاد گروه فلسفه و حکمت اسلامی» دانشگاه فردوسی مشهد» مشهد» ایران. ۳ 5003010 *# حسین‌پور تنکابنی» رسول؛ مسعودی» جهانگیر؛ حسینی شاهرودی» سیدمرتضی. (۱۴۰۰). خلق معنا یا کشف معنا؟ مطالعه» ارزیابی و هم‌افزایی دیدگاه‌های اروین یالوم و ویکتور فرانکل پیرامون معناداری زندگی در بستر فلسفه‌درمانی. فصلنامه علمی - پژوهشی نقد و نظر ۱۰۴(۲۶)» صص ۱۸۵-۱۵۸ 8 نن060 کدام را مشخص کند. بر این اساس» روشن شد که یالوم اگرچه دین و سئّت را منبع مناسبی برای معناداری زندگی می‌داند» اما به هیچ وجه آن را در مبنای نظریه خود دخالت نمی‌دهد. در مقابل» فرانکل با توجه به اهمیت نهاد دین و خدا در زندگی» گرایش معنوی خود را با ارائه نظريه ابرمعنا و امکان وجود ابردنیا روشن کرده است. پس از این مرحله نویسندگان به این نتیجه دست یافتند که دو دیدگاه خلق معنا و کشف معنا علی‌رغم تفاوت در ظاهر تهافت ندارند؛ بلکه امکان هم‌افزایی و اتخاذ یک رویکرد روان‌درمانی اگزیستانسیال» معنای زند گی» خلق معنا کشف معنا معنای غایی» ابرمعنا. خلق معنا یا کشف معنا؟ مطالعه, ارزیابی و هم‌افزايي دیدگاه‌های اروین یالوم و ویکتور ... فیلسوفانی چون هایدگر سارثر» کیپ رکگور و هوسرل است که هدف اصلی آن آگاهی‌بخشی به انسان نسبت به دغدغه‌های وجودی با گسترده نمودن چشم‌اندازهای او به زندگی و جهان هستی است (3.م ,2013 ,16۵10200010۷ :8 98 .0 ,2012 بله اه هانه10). این گرایش پس از جنگ جهانی دوم» در راستای فروکاهش بی‌معنایی زندگی وارد عرصه روان‌درمانی شد." در اینکه چرا روان‌درمانی اگزیستانسیال به وجود آمد» دو دلیل برای آن برشمرده‌اند: ۱. اشتیاق به به کارگیری مفاهیم فلسفی در مطالعه و درمان بالینی؛ ۲ واکنش (منفی) به الگویی که فروید از انسان ارائه داده بود (17-18 .۸۶ ,1980 ,۷210). روان‌درماني اگزیستانسیال رویکردی پویا و پویه‌نگر»" با تمرکز بر دلواپسی‌های بنیادین پشری است: که در هستی او ر بیدا سل ۲ باللد ری اسان با داده‌های هستی * است (18 .۳ ,2007 ,۷210). این داده‌ها که همان دلواپسی‌های نهایی بشر هستند عبارت‌اند از: ۱. مرگک؛ ۲. آزادی؛ ۳. تنهایی وجودی؛ ۴. بی‌مغنایی (6 .۳ ,1980 ,۷2100). همچنین در این شیوه درمانی» چهار بعد برای زند گی انسان تغریف می‌شود: ۱. جسمانی؛ ۲ اجتماعی؛ ۳. فردی/روانی؛ ۴. معنوی. این ابعاد. به ترتیب» چهار لايه انسانی‌اند که اگر آنها را مانند دایره‌های محاط برهم در نظر بگیریم» بعد معنوی» مرکز آن به‌شمار می‌آید. بعد معنوی آزاین‌رو اهمیت دارد که ما در آن» با ناشناخته ارتباط برقرار می‌کنیم و با تأقلاتمان به معنا و هدف زندگی که فراتر از ظاهر است دست می‌يابیم در اينکه درک معنای زندگی به چه شکل امکان‌پذیر است» در یک نگاه کلی ۱. روان‌شناسی مثبت گرا نیز دقیقا در همین دوره شکل گرفت. روان کاوان انگیزشی چون وین دایر از پیشگامان ۲ این واژه در عرصه بهداشت روان» با نام روان پویه‌شناسی (ع05(10047/021701) شناخته می‌شود ( ,1980 ,۷81050 می‌توان دو راه را در نظر گرفت: ۱. معنای زندگی ذهن‌زاد و آفرینشی است؛ ۲. معنای زندگی برون‌زاد و از جنس یافتن و کش ف کردنی است. این دو دیدگاه که درست نقطه مقابل هم قرار دارند» از سوی دو روان‌درمان گر معاصر اروین بالوم! و ویکتور فرانکل» "۲ مطرح گردیده‌اند. یالوم با طرح انگاره خلت معنا معنای زندگی را از جنس آفریدن می‌داند و فرانکل با ابداع مکتب معنادرمانی» معنای زندگی را از جنس کشف کردن قلمداد کرده است. یالوم در طراحی دیدگاه خود بیشتر گرایشی زمینی دارد؛ اما فرانکل به دین و معنویت نیز بها داده و انگاره خود را رنگ و بویی معنوی در این نوشتار نویسندگان» نخست به طرح مجزای انگاره‌ها و بررسی مولفه‌های مربوط به معناداری زندگی از نگاه هر یک از دو روان‌درمان گر پیش گفته پرداخته‌اند و سپس به نقد دیدگاه‌ها و مشخص کردن نقاط مثبت و منفی هر یک روی آورده و از این طریق میزان کارآمدی هر کدام را روشن ساخته‌اند. در پایان» آنچه در این مقاله به‌عنوان ن وآوری از آن یاد می‌شود و همان فرضیه یا نظریه‌اتی است که نگارندگان در پی اثبات آن ب رآمده‌اند» امکان جمع دو دید گاه خلق معنا و کشف معنا است که مورد تأیید قرار یک باور پذیرفته‌شده میان بیشتر درمان گنران اگزیستانس این است که دیدگاه‌ها و شیوه‌های مشاوره و روان‌ذرمانی ممکل است راه دریافت معنای زندگی را منحرف سازد. بر این اساس» آنان بر آنند تا از رویکردهای گوناگون روان‌درمانی فراتر رفته و به یک دیدگاه فلسفی درست درباره شرایط بغرنج مربوط به هر شخص دست یایند (9.م ,2016 ,۸۵۵۳ :8 0000). از میان درمان گران اگزیستانسیال که تاکنون به‌طور ویژه به بحث پیرامون معنای زندگی پرداخته‌اند» می‌توان به اروین د. یالوم و ویکتور امیل فرانکل اشاره کرد. یالوم معنای زندگی را از سنخ آفریدن (ذهن‌زاد) می‌داند؛ ولی فرانکل که خود پایه گذار مکتب معنادرمانی است» معنا را از جنس کشف کردن و یافتن قلمداد می‌کند. در دیدگاه فرانکل» معنای زند گی يا منحصربه‌فرد و شخصی است و یا عام و جهان شمول. معنای جهان‌شمول همان معنای غایی و ابرمعنا است که دستیابی به آن تقریبا ناممکن و دشوار است. در این قسمت» نخست دیدگاه خلق معنا را تبیین کرده و مولفه‌های معناساز را از نگاه یالوم مطالعه می‌کنیم. پس از آن» رویکرد فرانکل را که به کشف معنا مشهور است» مرور و عناصر ویژه آن را اروین یالوم روان‌درمان گر اگزیستانسیال مقاضر به تأشی از فلسفه اگزیستانسیال بر این باور است که تنها حفلشت"تقللی این اشتاگه یج چبز مطلقی وجود ندارد». درواقع دنیا رخدادی بی‌علت)» تصادفی و ناگهانی است و هر آنچه هست می‌توانست به گونه دیگری با ها اشان‌ها هستند که جهان و موقعیت خود را می‌سازند؛ چرا که نه معنایی در کار است و نه نقشه و برنامه‌ای سترگک که از پیش تعیین شده باشد (197 .۲ ,2016 ,۷310 :202 ,187 0۳۰ ,2008 ,۵10 :198 .۵ ,2007 210 ۷). ازاین‌رو» اگر هدفی از پیش تعیین‌شده وجود ندارد» پس هر,یک از ما باید معنای زندگی را بیافریند (42 .۶ ,2001 ,00100). معضل معنا در روان‌درمانی اگزیستانسیال نیز این است که چطور کسی که نیازمند معنا است» می‌تواند آن را در جهانی که فاقد معناست بیابد از نظر یالوم» در اینکه چگونه به زندگی‌مان معنا می‌بخشیم» بسته به افراد انسانی متفاوت هستیم: گروهی با پاورهای متفّن دینی و الگوی زيستي تعیین‌شده از سوی خدا به زندگی‌شان معنا می‌بخشند و گروهی نیز با سیستم ارزشي درون که درکی از مسائل درست و نادرست را برای آنها فراهم می‌آورد به معنای زندگی‌شان نائل می‌شوند (434 -433 .۲۳ ,1980 ,210). اکنون به بررسی دیدگاه‌ها و فعالیت‌های رد۹ در میان همه عناصر معناساز زندگی» اعم از دینی و ضل دینی» نوع‌دوستی از اهمیت بالاتری برخوردار است. طبیعی است که بخشش,» شرکت در کارهای خیر سودمندبودن برایذیگرآن و قشنگه‌تر کردن زند گی براق آنها سرچشمه قدرتمند معنا است: مه این امور درست‌اند و به زندگی بسیاری از انسان‌ها معنا می‌بخشند. این عناصر» افزون بر اینکه در سنت دینی یهودی- مسیحی جریان داشته‌اند» به‌عنوان یک حقیقت بنیادین از سوی کسانی که باور به خدا را رد می‌کنند نیز پذیرفته شده است. به باور یالوم» نوع‌دوستی خاستگاه مهم معنا برای همه روان‌دزمان گرانی است که زشد یک بیمار را موج کوچکی می‌انگارند که همه کسانی را که باازند گی" آن یک نفر دنز تتماس‌اند با خود همراه کرده انسان همان چیزی است کهآ رمانش را برگز یناه او ازآن ساخته می‌شود. یکی از موژلفه‌های معنای زندگی که یالوم با الهام از سخنان یاسپرس و ویل دورانت آن رابه پیش می‌کشده فداکاری و جان‌شپاری به یک آرمان است؛ آرمان‌های گوناگونی چون: خانواده» دولت» سیاست» دین» کیش‌های دین گریز کمونیسم و فاشیسم» کار خطیر علمی و.... آن چیزی که در میان این گوناگونی مهم است» این است که آنچه به زندگی معنا می‌بخشد» چیزی است که انسان را از خود فراتر کشانده و به بخشی از مجموعه‌ای بزرگ‌تر مبدل می‌کند. درنتیجه از خودب رگذشتن (و گرویدن به مجموعه‌های اجتماعی مهم) کانون دغدغه معنای زندگی در این رویکرد است (2.434 ,1980 ,۷2100). همان گونه که خدمت به دیگران و جان‌سپاری به یک آرمان معنابخش است» زندگی خلاق نیز می‌تواند سرشار از معنا باشد. آفرینش پدیده‌ای نو و چیزی که پژواک تازگی» زیبایی و هم آوایی است» پادزهری نیرومند برای احساس بی‌معنایی است. در این راستا آفرینش خود توجیه گر خویش است» پرسش «برای چه؟» را به چالش می‌کشاند و بهانه بودن خویش است. در این مسیر هنرمندان بیشتر جلوه می‌کنند؛! اما به‌هیچ‌روی مسیر خلاقانه معنا ویژه آنان نیست. کشف علمی (به‌طور ویژه)» تدریس و مطالعه نیز می‌تواند یک کنش خلاقانه در والاترین مرتبهاباشد. افزون بر این» می‌توان در موقعیت‌های خشک اداری نیز خلاقیت به خرج داد. رویکرد خلاق حتی به آشپزی» بازی و باغبانی هم چینزی ارزشمند به زندگی مامی‌افزاید. گاه خلاقیت درکار» زمينه خودشناسی و خودیابی را فراهم من ی آوزه؛ اما به‌عکس, موقعیت‌های کاری‌ای که خلاقیت را فرومی‌نشانند و از انسان ماشینی خود کار می‌پرورانند» حتی با د رآمدی افزون» اغلب به ناخرسندی می گرایند. سرانجام یالوم» میان عنصر خلاقیت و نوع دوستی وجه اشتراک هم تعبین می‌کند. بسیاری جویای خلاقیت‌اند تا به بهبودی شرایطشان در زندگی بیانجامد و زیبایی زندگی را بیابند؛ اما نه فقط برای خود» بلکه برای دل‌خوشی و لذت دیگران: مقوله لذت) خود عنصری دیگر برای معنادارسازی مطابق این مولفه» هدف و معنای زندگی» جستجوی لذت به ژرف‌ترین شکل ممکن ۱. نمونه تجربی این مولفه بتهون است که هنرش او را از خودکشی نجات بخشید. است. یالوم بر این باور است که این دید گاه درواقع میرائی کهن است که ريشه در فیلبوس افلاطون (گفتگوی سقراط و فیلبوس) دارد. از نگاه فیلبوس» تنها هدف حقیقی زندگی لذت است. بر اساس این دیدگاه» ما برای آینده برنامه‌ریزی می‌کنیم و مسیر پیشرفت را یکی پس از دیگری برمی گزینیم» اگر و تنها اگر ببینیم که آینده برای‌مان خوشایندتر است. به باور یالوم» چارچوب داوری لذت گرایانه به گونه‌ای است که انعطاف پذیری بالایی دارد و می‌تواند هر یک از نظام‌های معنایی را در مرزهای مولفه دیگری که یالوم از آن برای معنابخشی زند گی بهره می‌جوید» خودشکوفایی است. انسان‌ها می‌باید زندگی خود را وق محقق‌ساختن استعدادهای نهفته خود نمایند. واژه خودشکوفایی» برداشتی نو از مفهومی:دیرینه است. که از زمان ارسطو و در نظام علیت غایت‌انگارانه‌اش آشکازاابر سارباد‌ها بوده اسگ"این,انگارّه بر آن استوار گردیده که هدف شايسته هر موجودی» بهره‌وری از خود و تحقق وجود خویش است. بعدها سنّت مسیحی بر خودکمال گرایی تأکید.و چهره فسیح (خدا - انسان) را به‌عنوان الگویی برای انسان‌ها معرفی کرد. اما در دنیای دین گریز امروز» خودشکوفایی با ساختارهای انسان گرایانه و فرد گرایانه‌اش در آمیخته است (437-438 .00 ,1980 ,00ل۷2). به باور یالوم» دو عنصر «لذت» و «خودشکوفایی» فقط متوجه خود فرد هستند؛ اما دیگر عناصر معنابخش زندگی,» بازتاب یک عطش بنیادین به گذشتن از سود شخصی و کوشیدن برای چیزی يا کسی بیرون يا فراتر از خود قلمداد می‌شوند. بر پایه یک نگرش کهن در انديشه مغرب زمین» زندگی می‌باید بر هدفی ازخودیرگذرنده پی‌ریزی شده ۱. این مولفه میان یالوم و فرانکل مشت رک است. باشند: پا اینکه انسان‌ها در خوفشناسی ویافتن معنای زندگی باید از خوه آغاز کنند» ولی نباید هیچ‌گاه به خود ختم نمایند. درواقع» فرد با خود آغاز می‌کند تا خویش را فراموش کند و خود را در هستی غرقه سازد. یا بهتر است گفته شود: فرد به درک خویش نائل می آید تا دل‌مشغول خویش نماند. نکته برجسته این است که معنای زندگی انسان‌ها بسیار فراگیرتر از رهایی روح است؛ زیرا فرد با دل‌مشغولی بیش از اندازه درباره دستیابی به.جایگاه شخصی برتر در آبدیت» جایگاه اصلی خویش را از فدست می‌دهد روان‌درمان گران اندکی وجود دارند که در زمينه جایگاه معنا در روان‌درمانی کار ارزشمندی ارائه کرده باشند و تقریبا هیچ یک علاقه به این حوزه را در کارهای خود استمرار نبخشیده‌اند. تنها کسی که دز این میان استثنا انست ویکتور فرانکل (۱۹۹۷ - ۵) است (613 .۶ ,1980 ,۷2۱0). فرانکل(فیلسوف * روان کاو) پایه گذار معنادرمانی (1080-10670(0) است؛ روان‌درمانی‌ای که نه تنها روح:انسان را بازمی‌شناسد» بلکه درواقع کار را از روح آغاز می‌کند." پس معنادرمانی روشی نوین در درمان است که به بعد معنوی و روحانی انسان توجه دارد (18 -17 .۸۳ ,1965 ,0ا۴:۵). فلسفه اگزیستانسیال مک‌غفی ات آشان می‌توائّتبهه معسایی در زندگی دست یابد. آنچه در این فلسفه شجاعت اندوهناک " نامیده می‌شود» دادن پاسخ مثبت به زندگی در عین گذرا بودن آن است. اگزیستانسیالیسم بر حالی که کاملا گذراست» پافشاری می‌کند؛ بسان ساعت شنی که اقسمت بالای آن آینده) قسمت پایین آن گذشته و فیانه باریک آن حال است. اگزیستانسیالیسم تنها گذرگاه تنگک حال را می‌نگرد و این نگرش کاملا در برابر فلسفه‌هایی (سنتی) قرار دارد که به مقوله ابدیّت باورمندند و سه زمان ۱. لوگوس در زبان یونانی هم به معنی «معنا» است و هم «روح». گذشته» حال و آینده را خیال‌فام و فرآورده تصورات آگاهی انسان می‌انگارند. فرانکل بر این باور است که معنادرمانی چیزی میان این دو نگرش است؛ یعنی اگر شخصی توانست به:معنایی در زنداگی دست‌یابد دیگر گذرا نیست؛ بلکه:در گذشته ثبت شده و تغییرناپذیر و پابرجا است. درواقع آنگاه که یک کار به متن هستی می‌پیوندد» یک‌بار و برای هميشه انجام گرفته است (113 -111 .00 ,1978 ,0ل8:0). فرانکل» برخلاف یالوم» به کشف معنا باور دارد. از نظر وی» معانی خودساخته و ابداعی زندگی از سوی انسان» بسان بالا رفتن مرتاض از ریسمانی است که خود آن را به هوا افکنده است. بسیار آرامش‌بخش‌تر است که معتقد باشیم معنا جایی وجود دارد و ما آن را کشف می‌کنیم؛ پس معنا را باید یافت نه آنکه آفرید ( :84 -83 .00 ,2011 ,۵04 6 03006 یکی از نکات شایان توجه در نظام فکری فرانکل این است که این انسان نیست که پرسش از معنای زندگی را مطرح می‌کند؛ بلکه خود زندگی است که با رویدادهای گوناگونی که برای انسان می‌نمایاند انسانی که می‌باید با توجه به مسئول‌بودنش واکنش مناسبی به آنها نشان دهد» چنین پرسشی را پیش روی ما می‌نهد. بی‌تردید این استدلال دلیلی است بر عینی‌بودان.معنای زشد گی (46 .۳ ,1965 ,۵اه به سخنی دیگر زندگی (به‌نحو بالقوه) معنادازد؛ اما می‌باید به جستجوی آن رفت و بدان فعلیت بخشید. از این گفته برمی آید که در این فرایند» سه اصل آزادی اراده» جستجو و تلاش برای معنا و معنای زند گی پراهمیت. است: (51 .0 ,1988 ,ل۴:30). از نظر فرانکل» دغدغه بارز و مشخصه اصلی انسان و یا به عبارتی انسانی‌ترین انگیزه انسان» معناجویی است (29 .0 ,1978 ,۳:۵ :79 ,64 ۰ ,2011 ,ل6ل9ه:۳). او بر این باور است که معنای زندگی از ارزش‌های برین موجود در متن هستی برگرفته می‌شود و چون این ارزش‌ها از جنس فرافکنی نیستند» پس مجعول و مخلوق ذهن هم نیستند (12 .۳ ,2004 ,00زه5). یکی از نکاتی که در انديشه فرانکل پیرامون مسئله معنا باید مورد توجه قرار گیرد» وجود دو گوله نعنای زندگی است: ۱ فضسای لحظه‌ای و در خال؛" ۲ نسای قایی/ جامع»! یا ابرمعنا." میان این دو معنا تمایز هست. معنای لحظه‌ای همان چیزی است که فرانکل آن را در لابه‌لای مقاطع و رخدادهای زندگی می‌بیند که مسئله‌ای کاملا نسبی و واسته به شخص است. این معنا برای هر شخص به میزانی که می‌فهمد و تلاشی که می‌کند قابل تحقق است؛ اما معنای دیگر که دستیابی بدان آسان نیست» معنای غائی است. این معنا ناگزیر در ورای توانایی درک بشر جای دارد. انسان نیز به جای تحمل پوچی زندگی, باید ناتوانی خود را در درک معنای بی‌قید و شرط زندگی از راه منطق بپذیرد (53 .2 ,1992 ,01ه:۳). برخی پژوهند گان و مفسّران دیدگاه فرانکل بر این باورند وی در پایان عمر معنای غایی زندگی را در باورمندی به خدا و مترادف با آن دانسته است در میان بسیاری از روان‌درمان گزان معاصر فرانکل نگاه متعادل و مناسبی به مقوله الهیات ذارد. ذر منظومه فکری وی انساق‌دارنده مک عاهتوی" و نافشیار است که در ارتباط با «لاهوت» (81 .۲ ,1975 ,1:۵01) و اسبب‌ساز حرکت و تکاپوی او به سوی یافت معتای زندگی است: از نظز قرانکل» ایواد باهی‌هساهگگمدان" اسست: انسان با مراجعه به وجدان» به مسیر مناسب جستجوی معنا هدایت می‌شود (۲.47 ,1988 ,4ط۴:۵). وجدان این امکان را برای انسان فراهم می‌سازد تا به طرح‌ها یا هیئت‌های کلی" و یگانه معنایی دست یابد که در همه موقعیت‌های منخصربه‌فردی نهفته‌اند که در زندگی پیش می‌آیند. فرانکل از این سخن کارل بارت که «وجدان مفشّر راستین زندگی است» نتیجه می گیرد اگر قرار باشد انسان در مسیر معناخواهی راهنمایی شود» بی‌تردید این وجدان است که این نقش را ایفا می‌نماید. همچنین باید توجه داشت وجدان به هیچ وجه نباید با نگاهی فرودستانه و فر و کاست گرا نگریسته شود (86.م ,2011 ,۳:۵010). آنچه در این میان اهمیت می‌یابد این است که فرانکل بعد معنوی انسان را دینی قلمداد کرده است. دینی‌بودن ناهشیار انسان» یک رابطه نهفته با امر استعلایی (هستی برین) دارد که فطري انسان دانسته می‌شود: بر این آساس) انسان هموآره در یک رابظه قصدای با آمر استتعلاین قرارادارد؛ حتی اگر این امر صرفا در لایه ناهشیار او باشد. حال اگر متعلق این رابطه خدا باشد» باید از یک خدای ناهشیار/ ناخودآگاه سخن به میان آید." فرانکل خدای ناهشیار را رابطه نهانی انسان با خدایی که خوذ نهان است می‌داند؛ البته باید توجه داشت که رابطه ناهشیار انسان با خدا عمیقا شخصی است. درواقع» خدای ناهشیار یک نیروی فراشخصی عمل کننده نیست که افرادی چون پونگ بدان باور داشتند (53- 52 .0۳ ,2011 ,۳.6۵010 مهم‌ترین ویژگی انسان در نگاه فیلسوفان اگزیستانس» توانایی برای فراروی از موقعیت کنونی است. جعل واژه اگزیستنس توسط آنان که ترکیبی از 3:16 و 51510726 به معنای برون ایستاده است,؟ شاهد بسیار گویایی بر این معناست. از نظر فیلسوفان اگزیستانس» انسان تنها موجودی است که دارای قیام ظهوری و خصوصیت از خود فراتررفتن است. انسان اصیل بر خلاف سایر موجودات طبیعی» وجودی پویا و گذرا دارد که پیوسته از خود و وضعیت موجودش فراتر می‌رود. می‌توان این گونه گفت که ۱ البته این بدین معنا نیست که خداوند هم نسبت به خود ناهشیار است. ۲ دید گاه فرانکل نه به معنای همه‌خداانگاری است نه به این معناست که خداوند درون انسان سکونت دارد و نه اینکه ناهشیاری انسان همه چیز را می‌داند و بهتر از هشیاری به هر چیز علم دارد (58 .0 ,2011 ,1:۵0161). ۴ به معنای برون‌روی و فراتررفتن و 515160126 به معنای ایستادن و قیام کردن است. البته نا گفته نماند اگر قصد یک روان‌درمان گر در مطالعه انسان» ترکیبی از ماده‌ها باشد» دیگر نیازی نیست نگران این واقعیت باشیم که «هستی» همواره فرایندی خودفرارونده دارد؛ ولی اگر در پی درک انسان به‌عنوان موجودی پویا هستیم که هر آن در حال شدن است» نمی‌توان از این ویژگی چشم پوشید. همان گونه که گفتیم» از نگاه اگزیستانسیالیست‌ها اساسا «وجود» دربردارنده پدیدارشدن پیوسته یا به بیان دیگر تکامل بر آینده است که در آن» فرد بر حسب آینده» از گذشته و حال خود فراتر می‌رود (119 .۲ ,1994 ,(0/2. فرانکل نیز گوهر هستی انسان را از خود فرارفتن می‌داند و بر این باور است که انسان‌بودن یعنی وابستگی به شخص با چیزی دیگر غیر از خود. چنانچه تعالی خویشتن در زندگی انسان تحقق نیابد» گوهر هستی آدمی نیز از میان فرانکل بر این باور است که از راه‌های گوناگونی می‌توان‌آته مسئله معنای زندگی نظر افکند» ولی دین چیزی است که پاسخ‌های مثبتی برای کلیت معنا و هدف زندگی ارائه می کند (85 .۳ ,1965 ,6::01). اساسا یکی:از ویژگی‌های معنادرمانی این است که گشوده به سوی دین است و از این گریزی نیست. دین پدیده‌ای است که در امتداد حس معناجویی انسان قرار دارد و درواقع همان کنکاش انسان به سوی یافت معنای غایی زندگی است (101 ,۸.20 ,2011 ,5:۵91). دین» پوشاندن جامه عمل به خواست انسانی برای دستیابی به معنای نهایی در زندگی است. بنابراین معنای زندگی» وابسته به دیگران؛ برنامه‌ها پا سربلندی ما نیست؛ بلکه نقطه عطفی به خدا و امری روحانی است. در انديشه فرانکل» حسی رف از مذهب (خدا) در نهاد و نهان هر انسانی وجود دارد که در می‌سپارند» آن ح عمیق خود را تجلی می‌بخشد و انسان در این لحظه حساس می‌یاید که خدا همراه و همگام او است. فراتر از اين» فرانکل مذهب را تکاپوی بشر برای یافتن نظريه خدای ناهمشیار بن‌مایه نگرش فرانکل در مولفه مذهب است. او این حس دینی را حتی به گونه‌ای نامنتظره و در زمان بیماری‌های ذهنی_روانی شدید (روان‌پریشی) نیز تجربه پذ پر دانسته است (48 .۲ ,1992 ,۴۲۵۵0 :19 .م ,2011 ,۳:۵90). اهمیت دین (فراتر از معنای مرسوم) برای فرانکل تا آن اندازه است که با وجود حصارکشی میان روان‌پزشکی (روان‌شناسی) و دین» تفاوت آنها را چونان تفاوت میان بعدهای مختلف دانسته است. بر این اساس» قلمرو دین و روان‌شناسی به گونه‌ای نیست که آنها جایگاه‌های انحصاری متقابل (عضی) داشته باشند؛ بلکه یک بعد بالاتر و بعد دیگر پایین‌تر است (به گونه طولی/ اشتدادی)؛ يا به عبارتی بعدی در نهاد پسد دیگر است به‌طوری که یک بعد شامل‌تر و درب رگیرنده‌تر از بعد دیگر است. درنتیجه بعد فروتر» در نهاد بسد فراتر و جزئی از آن و محاط در آن است (زیست‌شناسی در نهاد روان‌شناسی؛ روان‌شناسی در نهاد هن شناسی ۲ و ذهن‌شناسی در نهاد الهیات) (20 .0 ,2011 ,۴:۵). در نگاه فرانکل» در جستجوی معنا میان انسان دینی"و غیردینی تفاوت وجود دارد. در شناسایی عنصر وجدان که پدیده‌ای متعالی (در ارتباط پا امر متعالی) است» فرانکل انسان غیردینی را کسی می‌داند که نمی‌تواند کیفیت استعلایی وجدان را بازشناسد. انسان غیردینی از درک فراطبیعی بودن وجدان ناتوان؛است و تنها آن را چیزی می‌شمارد که در برابرش مسئول است. ازاین‌رو بازمی‌ایستد و در مسیر خود برای یافت معنای غایی» در پایین بالاترین قله متوقف می‌شود. اینجا دیگر اوج حقیقی (برمعن) از دید او به دور است؛ اما برعکس, انسان دینی خطرکردن را می‌پذ یرد و برای یافت معنا راه خویش از نظر فرانکل» حتی در بدترین شرایط باید برای زندگی معنایی وجود داشته باشد. به باور اوه سه راه عمده وجود دارد که به شکوفایی معنوی (یافت و کشف معنا) می‌انجامد: ۱. انجام عملی یا آفرینش اثری؛ ۲. تجربه کردن چیزی يا برخورد با شخصی (تجربه عشق)؛ ۳. رنج‌پذیری يا به عبارتی انجام بهترین کار در روبه‌روشدن با سرنوشتی که تغییرناپذیر است. مهم‌ترین راه از نظر فرانکل راه سوم است. باید از خود فراتر رفت» خود را تغبیر داد و رشد بخشید (40 .2 ,1978 ,۳:۵0 :106 .0 ,2011 ,۳:۵210). این سه راه را می‌توان به‌ترتیب: ارزش‌های خلاق» ارزش‌های تجربه‌ای و ارزش‌های نگرشی هم دانست. راه سوم دربردارنده نگرش معنادار انسان به مقوله رنج است (0۳.9-10 ,1998 ,800:00). فرانکل بر این باور است که می‌توان با تلاش» معنا را از رنج بیرون کشید. اتفاقا همین مسئله است که نشان می‌دهد چرا زندگی به‌رغم همه چیز به گونه‌ای بالقوه معنادار است. رنجی که فرانکل آن را سبب‌ساز یافت معنا می‌داند؛ رنجی است که بر اثر سرنوشتی که نمی‌توان با آن به مقابله برخاست» در زندگی تجلی یافته است (40 .۲ ,1992 ,۳:۵۵). بنابراین» دشواری‌های زندگی جزئی جدآنابذیر,ااژندگی هستند که شاکله زندگی را شکل بخشیده‌اند؛ به گونه‌ای که اگر آنها نباشند زندگی نیز ناکامل است. افزون بر این (از نظرگاه فرانکل)» از کجا می‌توان ادانست که دنیای انسانی فرجام و خط پایان جهان است؟ آیا این احتمال وجود ندارد که جهان و بعد دیگری ورای آنچه در آن واقع شده‌ايم وجود داشته باشد؟ جهانی که بتوان در آن معنایی غایی برای رنج یافت که ورای قلمرو و توان محدود درک بشری واقع شده است (53 .۲ ,1992 ,۳:۵0). مبنای فکری - فلسفی: اگر مبانی یک فلسفه و پایبتدی به اصول آن را ملاک قرار دهیم» یالوم یک روان‌درمان گر اگزیستانسیالي کاملا متعهد به اصول فلسفه اگزیستانسیال است. او آن‌چنان که در باورداشت اگزیستانسیالیستی مشهود و مشهور است» جهان هستی را تهی از معنا و به دور از هدفی مقدّر دانست و انسان را عنصری معنابخش به زندگی قلمداد کرد. از این‌روه وی معتقد شد اگر قرار است از رنج بی‌معنایی در امان بمانیم» گریزی از خلق معنا نیست. دست‌زدن به آفرینش معنا دقیقا همان چیزی است که یک فیلسوف اگزیستانسیال از انسان معاصر انتظار دارد. یالوم در این مسئله پیرو دو فیلسوف برجسته اگزیستانسیال» آلبر کامو و ژان پل سارتر است که با وجود آنکه هر دو از پوچ گرایان هستند» بر این باورند هر کس وظیفه دارد معنای زندگی (زیست این‌جهانی و مادی) را ابداع کند نه اینکه معنایی که خدا یا طبیعت برایش تعیین کرده را کشف کند (431 .۶ ,1980 ,۷2/00). اما فرانکل راهی دیگر ب رگزید. او که به اگزیستانسیالیسم و اومانیسم کاذب انتقاداتی دارد (12 .۳ ,1978 ,5:01 معنای زندگی را مکشوف انسان شمرد. او با تمثیلی ساده» یعنی افکندن ریسمان به هوا از سوی مرتاض و آویزشدن بدان» نشان داد که آفرینش معنا نمی‌تواند کارساز افتد. کشف معنا انسان را به گذشته پیوند می‌دهد و او را ماندگار و جاودان می‌دارد. این نگرش وی به مسئله معنا کاملا در پرابر نگرش اگزیستانسیال است. به باور نگارندگان» فرانکل ارزش معنوی و جایگاه وجودی انسان و زندگی را پررنگ می‌بیند؛ ولی یالوم با پایبندی به اگزیستانسیالیسم از یکک‌سو و پیروی از کامو از سویی دیگره به حذف مقوله‌های فراطبیعی در معنادارسازی زندگی مبنای دینی: تفاوت دیگر دیدگاه‌های یالوم و فرانکل در مقوله دین است. یالوم پایبند دین نیست؛ اگرچه داشتن نگاه دینی را دز رسیدن به معنای زندگی برای باورمندان به دین بسیار مطلوب می‌داند. او حتی دراروان‌درمانی‌اش درصورت مراجعه یک بیمار دین گرا تلاش می‌کند نظام اعتقادی او را تقویت کند نه تخریب (2008,0.201 ,۷20). با این حال در نظریه پردازی» راه سکولاریسم راپیش می گیرد. او در روان‌درمانی اگرپستانسیال از ممتای ذنیوی شخّصی ‏ یخن می کوین (#قه .ر ,1890 بسملدل تا بتواند یکت معنای جایگزین برای زندگی بیابد؛ اما فرانکل از خدا و دینی سخن می‌گوید که در بشر نهادینه است و آن را محدود به متدینان نمی‌داند. اگرچه فرانکل نیز آن‌گونه که باید دین گرا نیست و درواقع» دین و دینی بودن را از ظنّ خود نگریسته و آن را همان فطضرت و نهاد پاکی شمرده است که همگان دارا هستند ولی رویکرد وی تا حد زیادی با یالوم فاصله دارد. بهتر است این گونه گفته شود که یالوم نگاه و تفسیر خود را از دین» در معناداری زندگی دست کاری نکرده و دین متداول جامعه غرب را در ارائه معنایی برای زندگی متدیّنان سودمند دانسته است؛ اما فرانکل با برداشتی شخصی و گسترده از دینی‌بودن» در گام اول آن را فراگیر نموده و سپس در معنابخشی به زندگی سازنده دانسته است. در این صورت هر دو روان کاو هم به دین بها داده‌اند و هم نگرش شخصی خود را در ارائه دیدگاهشان در مسئله معنا وارد ساخته‌اند. این نکته را هم نباید از نظر دور داشت که فرانکل در کشف معنای زندگی» انسان دینی را بر انسان غیردینی ترجیح می‌دهد؛ ولی کسانی را هم که آمادگی پذیرش وجدان استعلایی با پیشینه جهان‌نگري ملحدانه و ندانم گرا را دارند می‌ستاید. بنابراین حتی اگر از خدا سخنی به میان نیاید» پذیرش آزادانه مفهوم استعلا شایان توجه می‌باشد (50 -49 .۸۳ ,2011 ,5:۵010). این دوگانگی مبنای انسان‌شناختی: یالوم؛ اگر نگوییم نگاهی فرودستانه و نگرشی این‌جهانی به انسان دارد و این نگرش را نز ال‌فگهسنه کر با سطال,انخاذ نسوده است» در میان نگاشته‌های او هیچ اثری از روح و بعد متعالی انسان به چشم نمی آید؛ اما فرانکل» پوچ گرایی معاصر را پیامد جوامع صنعتی و فراصنعتی کنونی می‌داند که به سبب بی‌توجهی به بعد متعالی انسان حاصل گردیده است. او شناخت منطقي هستی انسان و نیازهای روحانی او را یگانه راه رهایی از سرد رگمی پدید آمده در جهان معاصر می‌داند. فرانکل انسان را موجودی می‌داند سه‌بّعدی که از تن» روان و روح شکل يافته است. او بر این باور است که ريشه و بن‌مايه انسان بعد سوم است که البته دارای پوششی انواع معنا: یالوم تنها به یک معنا در زندگی باور دارد و آن هم این‌جهانی و زمینی است؛ چراکه او اساسا به جهانی فراتر از ماده باور ندارد و مرگ را پایان زندگی می‌شمارد. همچنین او انسان را موجودی معناجو نمی‌داند؛ بلکه او را از سر ناگزیری و افکنده‌شدن در جهانی تهی از معنا و برای نجات از این دغدغه» آفرینش گر معنای زندگی قلمداد کرده است؛ اما فرانکل به شدت معتقد به وجود انگیزه معناجویی در نهاد انسان است. بر این اساس» معنا برای هر فرد امری انحصاری است؛ درنتیجه هر فردی معنای ویژه خود را در هزارتوی زندگی کشف می‌کند. این سخن بدین سبب است که از نظر فرانکل» ارزش‌ها از طریق سنت‌ها منتقل می‌شوند؛ مانند ژن‌ها که از طریی کروموزوم‌ها انتقال می‌یابند و ما اکنون در دوره زوال سنت‌ها به سر می‌بریم و دیگر ارزشی در متن خارج مشاهده نمی‌شود و پا کمیاب است؛ اما معانی می‌توانند از سوی خود شخص جستجو شده و مکشوف او قرار گیرند. درنتیجه» کشف معانی منحصربه‌فرد» حتی درصورت ازمیان‌رفتن تمامی ارزش‌ها تا آنجاکه در قلمرو ادراکات بنابراین آنچه فرانکل بدان گرایش دارد» وجود توانایی بالقوه در نهاد بشر برای کشف معنایی است که در موقعیت‌های گوناگون زندگی تجلی می‌یاید؛ حال یا در انجام امور نیک و يا در تلخ کامی‌ها و قربانی بی‌یاور زندگی شدن. این توانایی» زمینه گذر انسان از تراژدی به کامیایی است (38-40 .1978/00 ,ل:). همچنین گفته شد که فرانکل به ابرمعنا باور دارد. یکی از اهداف زند گی در نگاه وی» تعالی به سوی اعلا است که هميشه نسبت به مالک خود» امری بیرونی او غیزانفسی به‌شمار میآید. از این سخن نتیجه می‌شود که در معنای زندگی, ماادر نهایت معنای جهان را در قالب یک ابرمعنا می‌یابیم. پس معنای کل (هستی) امری ورای جامعیت است. فرانکل بر این عقیده است که باور به ابرمعنا چه به عنوان برداشتی متافیزیکی و چه در پوشش یک مفهوم مذهبی» به‌طورفزاینده‌ای به سرزندگی انسان می‌فزاید. هر چند دستیابی به ابرمعنا تقریبا ناممکن است» اما برای چنین ایمان و باور ارزشمندی» بی‌معنایی بی‌معناست. هیچ چیز به باطل پدیدار نیست و هیچ عملی بی‌حساب باقی نمی‌ماند (88 -85 .۳ ,1965 ,۴ پیداست که کشف معنای فرانکل در سويه معنای لحظه‌ای نیز کاملا زمینی و این‌جهانی است و تنها باعث پیشروی و تداوم حیات مادی می گردد. چنین انگاره‌ای ظرفیت دریافت و درک وجود جهان‌های ماورا و امکان زندگی در آنها را ندارد و لذا نمی‌تواند افزون بر امیدبخشی به زندگی طبیعی» امیدواری به بقای حیات پس از مرگ را اثبات کند؛ اما باور به ابرمعنا آن‌سوی دیدگاه فرانکل و رویکرد معنوی اوست که به‌یقین توان سرنوشت: یالوم به سرنوشت و برنامه از پیش تعیین‌شده اعتقادی ندارد و به انسان به‌عنوان موجودی که از روی اتفاق به جهان افکنده شده می‌نگرد. این نگرش که با ضدفه و نظریه پیدایش معلول بدون علت هیچ تفاوتی ندارد» بستر محدودیت و تنل دیدگاه او درباره معناداری زندگی گردید. همچنین تکیه به اراده انسانی در خلق معنا زمینه تقویت نگرش اومانیستی در روان‌درمانی وی شده است. اما فرانکل با طرح مولفه رنج مقدّر و پذیرش وضعیتی که از آن گریزی نیست» باور به سرنوشت را در دیدگاه خود آشکار کرده است. از نظر او رنج می‌تواند معنابخش زندگی باشد» اگر و تنها اگر شخص را به وضع بهتری ارتقا بخشد. با این حال» پرسشی که وجود دارد این است که چطور می‌شود رنج مقدری در کشف معنای لحظه‌ای وجود داشته باشد» ولی این معنا هیچ ارتباطی با ماورا نداشته و محدود به طبیعت و زندگی این‌جهانی باشد. فرانکل گویی وجود برنامه‌ای از پیش تعیین‌شده و جهانی فراتر از طبیعت را پذیرفته است؛ اما در برنامه‌ای که خود ارائه کرده» سخنی از معنایی که انسان را به پساطبیعت رهنمون سازد و پیوند دهد به‌میان نیاورده است؛ البته او در پزشک و روخ وقتی اصحبت از ابرمعنا می کند» بر این باور است که نمی‌توان وجود جهانی فراتز از ماده و به تعبیر خود ابردنیا را انکار کرد (85 .2 ,1965 ,۵01۷:). می‌توان این گونه گفت که فرانکل با گرایش به این انگاره» خود را به مرحله‌ای رساند که با آموزه‌های وحی» فلسفه و عرفان اسلامی هم‌مرز گردید. آنچه وی از آن سخن گفت. در عین ناتوانی از دستیابی به آن» قوی‌ترین پادزهر در زدایش فقدان معنا است. شایسته است بگوییم: دریافت ابرمعنای زندگی» تنها از گذرگاه ۵. رویکرد هم‌افزایی - مکمّلی به انگاره‌های خلق و کشف معنا بر اساس آنچه تاکنون گفته شد» نظریه خلق معنای یالوم و معنای در لحظه فرانکل» به معناداری زند گی فراتر از جهان طبیعت توجه ندارد؛ اما نگره کشف معنا با رویکرد ابرمعنای خود» پا را فراتر نهاده و به‌عنوان نگرشی جامع» هم‌مرز با آموزه‌های دینی گردیده است. اینکه دو دیدگاه یادشده تا چه اندازه برای شهروند مغرب‌زمین سودمند واقع می گردد» امری است نیازمند پژوهش میدانی و از توان این مقاله به‌دور؛ اما دراین‌باره که دیدگاه‌های خلق و کشف معنا مقابل هم قرار می گیرند و یا امکان جمع میان آنها وجود دارد» نظر نویسندگان مقاله بر این است که معنای زندگی از جنس کمال و زیبایی است. زیبایی‌ها» در زندگی انسان یا وجود دارند و یا از سوی او و هر موجود مختاری پدید میآیند. درواقع هر گونه کمال و زیبایی در جهان هستی» یا از نوع یافتن است و یا آفریدن. به سخنی دیگر کمالات و زیبایی‌ها را يا باید گشت» دید و یافت و يا کوشید و آن‌ها را با خلاقیت‌های هنری آفرید و ساخت. این خاصیت کمال و زیبایی است که از هر دو سوی یافتن و آفریدن سر برمی آورد. برای دیدن برخی زیبایی‌ها نا گزیریم که در پی‌شان رویم و آنها را مکشوف و مشهود خود سازیم؛ اما برای برخی دیگر می‌باید بر اساس توانمندی خلاقیت خود. به تولید آن همت گماریم. اما این نکته نیز شایان توجه است که گاه آنچه هلق پدید می‌آید در کشف نیز پدیدار می‌شود و یک کمال» هم با خلق همراه می گردد و هم با کشف. اساسا کمالات دو گونه‌اند: ۱. مادی؛ ۲. معنوی. هر یک نیز یا مکشوف انسان‌اند یا مخلوق او و یا (از جهاتی) هم مکشوف و هم مخلوق او. در این مجال» کمالات معنوی مورد توجه‌اند؛ مصادیقی چون امور و صفات اخلاقی» ایمان او معنای زندگی که در زیست این‌جهانی آنها را مهم می‌شماریم و در پی حصول آنها هستیم. شکل منطقی آنچه گفتیم از این کمال و زیبایی گاه با خلق حاصل می‌شود» گاه با کشف و گاه با هر دو؛ ٩ معنای زندگی گاه با خلق حاصل می‌شود» گاه با کشف و گاه با خلق و کشف. برای تبیین این مسئله» نمونه‌هایی را که برخی از آنها در متن مقاله نیز ارائه گردید مطرح می‌کنیم. گفتنی است تمامی مولفه‌های مطرح شده از سوی اروین یالوم» افزون بر خلق معنا زمینه کشف معنا را نیز فراهم می کند؛ به‌ویژه آنکه مولفه ازخودفراروی/ ازخودب رگذشتن میان یالوم و فرانکل مشترک است و در تفسیر آن تفاوتی مشاهده نمی‌شود. در این قسمت. تنها به تبیین یک نمونه از آنها بسنده می‌کنیم. نوع دوستی: یکی از مواردی که یالوم بر آن تأکید بسیار داشت» داشتن رویکرد انسان‌دوستانه در زیست این‌جهانی است. این مقوله هم در ادیان ابراهیمی از جمله اسلام شیعی به شدت مورد اهتمام است! و هم در باورداشت‌های برون‌دینی جایگاه دارد. به‌طور طبیعی» نوع‌دوستی در نهاد بشر جای دارد و در تمامی اقوام و ملل کم‌وبیش یافت می‌شود. این مولفه زمینه حصول معنا را در گرایش‌های دین گریزانه فراهم می‌کند و در چارچوب‌های دین گرایانه نیز بستر پدیدآمدن آن را در کنار ایمان به پروردگار» به‌عنوان کنشی شایسته» سبب‌ساز می‌شود. بنابراین نوع‌دوستی و حتی دیگردوستی می‌تواند با توجه به انسان جویای معنا تفسیر شود؛ یعنی این مولفه از یک سو مقوله‌ای معناساز است که می‌تواند از سوی شخص خلق شود و از سوی دیگر مقوله‌ای معنایاب است که کاربست آن توسط انسان موجبات کشف معنای زندگی را فراهم می آورد. (همان گونه که گفته شد. مولفه‌های ارائه شده از سوی یالوم» در کشف معنای زندگی نیز موئرند. خلاقیت» جان‌سپاری به یک یا چند آرمان» خودشکوفایی و لذتی که از رنج آغاز گردد» اگر رویه‌ای هم‌سو با فطرت الهي انسان داشته و به اهدافی فرازمینی بيانجامند» هم اخلاقیات: از دیگر مواردی که خلق و کشف در آن دخالت دارند اخلاقیات است. صفات نیک همچون عدالت و شجاعت از هستی برخوردارند؛ چرا که اهل اخلاق همواره از تلبس و تخلّق بدآن‌ها سخن گفته‌اند..روشن آست که هشتی این امور مجرّای از وجود انسان نیست و به نحوی وابسته به او هستند و تا زمانی که تکاپویی از سوی فرد ۱ پیامپر اکرم ی در این‌باره می‌فرمایند: «مّل ممنان در دوستی و رحمت به یکدیگر متّل یک اندام است که اگر عضوی از آن به درد آید اعضای دیگر با تب و بی‌خوابی با آن عضو هم‌دردی می کنند» (مجلسی» ۱۴۰۳ق» چ۵۸ ص ۰ در جایی دیگر امام رضالله از قول ایشان فرموده‌اند: «بعد از دینداری» دوستی کردن با مردم و خوبی کردن به هر نیکوکار و بد کرداری» س رآمد خردمندی است؛ (ابن بابویه» ج۲» ص ۳۵). گفتنی است که اهمیت به دین در یافت معنای زندگی از سوی یالوم» به این خاطر مطرح گردیده بود که اساسا دین منبع مهمی در پاسخگویی به معنای زندگی است. از سویی نباید از نظر دور داشت پاسخی که دین برای معنای زندگی ارائه می‌نماید» از جنس کشف است نه خلق. دین با ارائه رهیافت‌هایی» زمینه فهم و دریافت معنا را برای انسان» در متن هستی» فراهم می گرداند و او را پی کشف حقیقت می کشاند. صورت نپذیرد و مقدمات پیدایش یک صفت پسندیده فراهم نگردد» نیل بدان نیز امکان‌پذیر نبوده و هستی آن تنها به نحو بالقوه قابل فرض است. بر این اساس» پیدایش و فعلیت یافنن یک صفت نیک اخلاقی که از هستی بالقوه‌ای برخوردار است» به هت انسان و الشزام به آداب و سنن شرعی - اخلاقی وابسته است. همست انسان و دست‌به کارشدن او در پیدایش صفات اخلاقی» از جنس آفریدن در ساحت درون است؟؛ چراکه انسان با کاربست دستور کارهای اخلاقی» در حصول ملک آن کارهای اخلاقی, خود را به اموری ملتزم می‌کند که خود آفرینشگر آنها در ذهن و رفتار است؛ الگوهایی که به پیشنهاد دین و يا هر برنامه اخلاقی معتبر توسط خود او در حال اجرا و پیاده‌شدن است. تنها از این گذرگاه است که انسان به صفتی که در نهاد او بالقوه مانده است فعلیت می‌بخشد و با پرده‌برداری از رخسار نهفته آن» آن را مکشوف خود می‌گرداند. کاملا واضح است که در این مورد خلق و کشف هر دو حضور دارند و به هم آمیخته‌اند؛ آمیزشی که در عین تفاوت, نه تنهاتهافت ندارند بلکه مکمّل یکدیگرند و با نبود اولی» هرگز سخن از دومی نمی‌تواند به میان بیایداو با نبنود کشف و فعلیت یابی ایمان: آیا ایمان موهبت و عطیه‌ای الهی است. که نمی‌توان آن را از راه اندیشه‌ورزی خلق کرد؟ یا مقوله‌ای است که بنا به باور شیعی» می‌باید از راه عقل و کنکاش ذهنی پدید آید؟ آیا می‌توان این دو سخن را جمغ کرد؟ ایمان نیز از دیگر کمالات معنوی است که حصول آن» هم تلاش انسان را خواستار است و هم امری است که چون متعلتی آن خداوند» فرشتگان و غیب دانسته می‌شود» یازمند جستجو و کشف است. درواقع ما در بسترسازی حصول ایمان» به ابزار عقل روی می آوریم؛ اما از آنجا که ایمان امری قلبی و وجدانی محسوب می‌شود. به‌ویژه ایمان یقینی و پایا خلق آن از دست انسان بیرون است. در اینجا می‌توان گفت شخصی که در پی ایمان می‌رود» افزون بر مطالعه» گفت وگوی مستدل و محققانه و اندیشه‌ورزی» باید تمنای گشایشی از غیب را نیز برای خود داشته باشد تا مکشوف خود را ببیند و بیابد. این دیدگاه را می‌توان با این نگرش فلسفی- عرفانی هم جمع کرد که «معرفث بذر کشف و مشاهده است». تاکنون روشن گردید که معنای زندگی از جنس کمالات و زیبایی‌هاست و کمالات معنوی هم به خلق وابسته‌اند و هم به کشف؛ اما افزون بر آنچه گفته شد اتخاذ نگرش تشکیکی به داستان انسان و معنای زندگی می‌تواند یکی از مهم‌ترین ملاحظات در حل این معمای درا زآهنگ باشد. تمامی مظاهر هستی از ویژزگی تشکیک برخوردارند و معنای زندگی نیز از این قاعده مستئنا نیست. هم افراد انسانی دارای طیف‌های گوناگون از کمالات و زیبایی‌ها هستند و هم کمالات و زیبایی‌ها دارای مدارج و شدت و ضعف‌های بی‌شمارند. بر این اساس» ما در زندگی با مراتب گوناگونی از زیبایی‌ها و کمالات مواجهیم که هم قابلیت جستجو دارند و هم آفرینش و تولید. درنتیجه انگاره خلق و کشف معنا با شدت و ضعف‌هایی» برای همگان امکان‌پذیر است. خلق معنا افزون بر دین‌مداران» قلمرو بی‌دینان را نیز در بر می‌گیرد؛ ازاین‌رو از گستره گسترده‌ای برخوردار اتلشت»«اقا کشف معنا رهیافتی است که به جستجو و کنکاش بسته است و به زمان بیشتری در زیست عملی نیازمند است. از سویی این انگاره» درصورت هم‌گرایی با آموزه‌های وحیانی» بیشتر براسليقه دین‌مداران کشیده در این نوشتار به مطالعه دیدگاه‌های اروین یالوم و ویکتور فرانکل به‌عنوان دو روان‌درمانگر برجسته اگزیستانسیال پیرامون یکی از دغدغه‌های مهم انسان معاصر» یعنی گم گشتگی معنا پرداختیم. در این عرصه یالوم نماینده دیدگاه خلق معنا و فرانکل نماینده دیدگاه کشف معنا بود. هدف نهایی از این مطالعه» بررسی امکان جمع و هم‌افزایی این دو رویکرد و دفاع از آنها بود. یالوم با پیش‌فرض تهی‌بودن جهان هستی از معنا انگاره خلق معنا را مطرح نمود و افزون بر توجه به نگرش‌های سنتی در حل معمای معنا شخص انسان را یگانه عامل معنابخشی به زندگی دانست. اما فرانکل که طراح شیوه معنادرمانی است» بر این باور بود که هم خود زندگی پرسش از معنا را پیش پای انسان می گستراند و هم حش معناجویی در نهاد بشر نهادینه شده و امری است که او را به دنبال کشف معنا می کشاند. بر این اساس» باید معنای زندگی را در لابه‌لای رویدادهای متعدد یافت نه آنکه به ابداع آن روی آورد. از سویی او با توجه به بعد متعالی و معنوی انسان و مذهبی‌بودن نهاد بشر و نیز باور به خدا و امکان جهانی فراتر از ماده» نظريه ابرمعنا (معنای غایی) را مطرح کرد. در ادامه روشن کردیم که دیدگاه‌های یادشده از چه کاستی‌ها و جوانب مثبتی برخوردارند و نوع و سطح نگاه فرانکل تا چه میزان از یالوم فاصله گرفته و متعالی گردیده است. در پایان به این مسئله پرداختیم که امکان جمع هر دو دید گاه میسور است و با توجه به شرایط موجود در جوامع بشری» خلق و کشف معنا می‌توانند در رهیافتی هم‌افزا در زندگی انسان معاصر کارساز باشند. بر این اساس» معنای زندگی برای هر انسانی از جنس کمال و زیبایی است و کمالات و زیبایی‌ها را یا باید گشت و در زندگی یافت (نظريه کشف معنا) و یا باید آنها را با خلاقیت و آفرینشگری ساخت و تولید کرد (نظربه خحلق معنا). تجربه همگانی انسان‌ها از هر دو ساحت یافتن و ساختن کمالات و زیبایی‌ها می‌تواند پشتوانه بسیار روشنی بر پذیرش نظریه جمع و هم‌افزایی میان دو دیدگاه کشف و خلق معنای زندگی باشد. ۱ ابن بابویه» محمد بن علی. (بی‌تا). عیون اخبار الرضا (مصحح: سید مهدی لاجوردی). تهران: ۲ مجلسی» محمدباقر. (۱۴۰۳ق). بحار الانوار. بیروت: دار احیا التراث العربی. ,25700108 .(07168ع7۳ واه ۵۵۲۹۵۳) ۳۳ ۷۵0۳ .(1998) بعع0۳عی ,80666 .3 59 ]3۹/0 1 کالاماک .(2016) مصتاق3 معصعلش۸ :ص۷۵ جصصطط م3069 4۰ 0۲ ۹ "7/2009 710۳۵۸۵ ۸۵ .(2003) .هلآ ,کماحه) :م2600 ,کقعقطا6 ها ها10 .5 6 1۵۳ فاد عضاوم ۶و اد ص۳۵1 هو صز اععزم3۳ ج مناد ید3060 ۸ لوط -1.080116 ۲6 اکآ م۳۳ «0لز ۷ ,اه 0060 نفخ ۳۵007 ما01 ۵ ۳۹۷۲۳۵۸۵۲۹۵۵ ۳۳۵۲ دالاوگ ۳۵ ۹۵ 20007 71۳36 .(1965) 8۰ ۷0۳ ,م۳۳ 6۰ ۰ عم نک :۵۳۵ 310 600۰ ۲716058 7۳۵ .(1975) ۳۰ از ,ل6لط ۳۲ .7 6 :]7۵5308 1/609۰ ۲ و 2۳۵۵۲۵ ۳۵ .(1978) 8۰ ۷60 ,اعلهه۳۳ .8 ۸5 ۵۵ ۳۵۳۱۵۵۸۹0/۶ :1/609 ۵ [/ز/۷ ۵ .(1988) 8۰ ۷۵60۳۰ ,اعلهه۳۳ .9 177702۲67077 ۸۲ :1/2009 ۲ ع0ع5 1005 .(1992) ۰ از ,ا4اهم۳۳ .10 67 ,00065 2۳655 36300 نهفوعص۸ ۶و کعاهاک معخندتآ 200077۸۵ 710 5۰ مه دمناهنمدع۸ اکنله که نصت] مماسقانصتآ عط) ۵۶ کععزم‌عده 6 ن م۸0 1/609۰ ۵۵ 87 56063 17005 .(2011) 8۰ ۷۵60۳۰ ,ل4اطق۳۳ .11 -ع۸00۳0۵ 5160۵1 وصه 0616۳۵۵ اصعناک .(2013) تعنص ,معانصطا م1 .12 ۲۷۵۲۹ 6۹0۲۳ ]2000۳۵ ماصه‌عگن +۵ حقانسنک 2/050 معط م۸ نع -2 :00 ,/ 14/851 85870 ۷۷8 .0۳0/۳6۵ ۳٩ آم ملع 79۳6 02067036 310۳105 :10000 «وداع8ظ ۲[ 21:00 ۲6 .(1994) ملامط 3/2 .3 اوطم1050نط2 1معه2۳ دز کوممصنط 1 مگ .ر2001) مکعصول صعطم‌عاک ,ص31 4۰ 0(۰)) 0300 مقاعصتاظ بقصضا هدمصنک مصعنصع3 بفصعدمط هصعلعلوعه/3 مقانه316 .5 -560160 ,(3)3 006795 ۳058006۲ تنعل مصک20 صذ کعزصعط 1 اعنصه 1۳ هع9ه 20 ۸1 مره 10901۲ ۳۳0 .(2004) مقلاع 1 مقلزعص5 6۰ 6۲/56 زو کنه ۳ /ق ناه که ا مدا و ن//:0ط -667 770۷۷ ۵ 1۵ 7.6116۲ 0067 ۸۵ :۲1۳۵۲۵9٩ 6:8 1۳6 .(2007) 10 1۳0۰ ,۷31038 .7 وعاها5 0عانط7] عط) رصع مرک 1001 (3980) ب0 مصتصا ملق 8۰ ۰ ]٩ 76۲۲۵۲ ۳۵ 0۷6۲۲۵۲/۵ :5 16 61 و510۳ .(2008) .0 ب1۳9 ملق 9۰ - ۸6۳ 127070 5 0115 ۳31ع(2 ۸ ]1/561 و8600 :(2016) .0 مسا مصملد 7 .20 خلق معنا یا کشف معنا؟ مطالعه. ارزیابی و هم‌افزايي دیدگاه‌های اروین بالوم و ویکتور ... -160271 ,350108 .(3ع071ع7۳ وم ۳۵۲۶۵۳) ۳۳۵ ۷:0۲ .(1998) .ی ,80666 .1 / 0ل /ع0. 8 010 ۷۷۷۷0021-050 :9۵ نت۲ عسطاعد منک 160۶ -ع ۳5630111 00۳۶6118 ]۳۶10/1۵ 1 عاافاک .(2016) 36۰ مفصعل۸ 2 سل 106326 .2 0۲ ٩ "1/209 1718۵۸۵ ۶۳۵" .(2003) سا ,مات ۵ .8 ,ق6028 10120412 .3 6 1۵۳ کنو ۶و ص۳۵1 آعناج2 هن خعزو 3۳ ناه 3060 ۸ لاصو ۲۳ .108011620 عان اعد ص۳۳ «مملز ٩ ,لهتاصعوع) ما نامه «ماق ۳۵ همم -1.090 ۵ ۹۵۶ ۵۸۵۲,ع(25 ۳۳۵۲۱ تاناوگ ۵ 0۳۵ 200007 7۳36 .(1965) 8۰ ۷۰ ,۳۳۵24 .4 ۰ عم 53۳0۵ :۵۳6 310۷ 6۵0۰ کاو 1760 7۳۵ .(1975) 3۳۰ ۷۰ ,لغلهق۳۳ .5 06 :۷۷7۵838100 ۰و000ع1 م8 و0 17۵0 7۳۵ .(1978) ۳8۰ ۷۰ ,اغلهه۳۳ .6 [ ۸00116005 ۵۵ 3۵۳۹۵۵۳۹۶ :7/2000 ۵ ۱۱ 7۳6 .(1988) 8۰ ۷۰ ,اغلطه 8 .7 -۵۲ 1090 ۱۵ 11۳۵۵۲ 0 :1/6009 8۵۳ 560763 1/1005 .(1992) 8۰ ۷۰ بالطق33 .8 6 ۵۶ کععزم‌عنه ۲۳6 006۶ ,ککا06۵ 3۳655 362600 نععضمعص۸ که کعاهاگ معاخصت] .ره نه ۸6 1609۰ 1۵۵ ۵۳ 56076 17005 .(2011) 8۰ ۷۰ ماغلهه۳۳ .9 .(5 ,3 .5 بف12[6۷370) 01-620۰ ۸/00 00 0۵:(۰) 36۰ محه 8202 108 10۰ 6 :۶1۸۵/۸۳۵۵ ۹۵ 0616۲۵۵ -601160 .(2013) ۷۰ وام6انصط همم .11 67اع7 ازع نصت] حلتومععج ماه ,04ع۳ع]207 ۵۳ ممانواک براام1 رعط1 ۰ -2 :00 و/ 14/25۱7 8580 ۷۳ .00 که ما5 له فق107 نله 182 087 861 01-۸00 8۳0۲ .(۸77 1403) .ظ .36 منوعازم/3 .12 0306726 370۳105 :1000 و86 ]٩ برع 706 .(1994) 8 ,318 .13 -ع۳۲۵ ۷۵100۰ .0۳ :طم1050نط2 ما2۳ صز کععلصنط1 رمک .ر2001) .7 یک 380109 .14 136۳20165 51 ق1309 .(2012) 0۰ مقاعصتظ 2۶ وبا یگ رفن09 6 سظ .3 مقانن216 6۲/56 ز ۳ گنه /هع ناه که هط اه و 0://0ط -۵۲ ۸ ۵۶ 512065 #عاندتآ 15۵ مره ۲ع 01 کم 1601 (3980) .0 .1 مط0له 7٩ -06116۲0 7270۷ ۵ ۵ 1.616۲ 0060 ۸۵۱ :7۳3۵۳۹۵ ]٩ 6:۳ 17۳36 .(2007) .0 .1 ,31058 0115 1۵067 نف م۸ ۳۵6۹۵۰ 136۳ 0۳۵ کاعاه ۲1۳۵۲٩ 10 2601 ]٩ 767۲۵7۲ 16 06۲۵/۳۵ :5 16 04 و5101 .(2008) .2 .1 ,31059 ,۸6۳1635 100070 5 23600150 ۸ 16501۳ و2000 .(2016) .0 1 مصمله ۷ خلق معنا یا کشف معنا؟ مطالعه. ارزیابی و هم‌افزايي دیدگاه‌های اروین بالوم و ویکتور ...

درمان اگزیستانسیال یکی از روش های نوین در عرصه روان درمانی است که در راستای شناسایی و حل دغدغه های واپسین انسانی شکل گرفته است. اروین یالوم و ویکتور فرانکل دو تن از بلندنامان این عرصه اند که با وجود اختلاف نظرهایی که با هم دارند توانسته اند با پژوهش های شایانی مرزهای این شاخه نوپا در روان درمانی را گسترش بخشند. یالوم بر این باور است که بر اساس نگرش اگزیستانسیال، می باید معنا را در زندگی آفرید؛ اما فرانکل که پایه گذار روش معنادرمانی است، با دینی انگاشتن نهاد همه انسان ها، معتقد است معنای زندگی از جنس یافتن است نه آفریدن؛ با این وصف که این معنا یا «لحظه ای و وابسته به شخص» است و یا «کلی» که ابرمعنا دانسته می شود. این جُستار با روش توصیفی تحلیلی تلاش دارد ضمن بررسی دیدگاه های این دو روان درمان گر، نقاط قوت و ضعف هر کدام را مشخص کند. بر این اساس، روشن شد که یالوم اگرچه دین و سنّت را منبع مناسبی برای معناداری زندگی می داند، اما به هیچ وجه آن را در مبنای نظریه خود دخالت نمی دهد. در مقابل، فرانکل با توجه به اهمیت نهاد دین و خدا در زندگی، گرایش معنوی خود را با ارائه نظریه ابرمعنا و امکان وجود ابردنیا روشن کرده است. پس از این مرحله نویسندگان به این نتیجه دست یافتند که دو دیدگاه خلق معنا و کشف معنا علی رغم تفاوت در ظاهر، تهافت ندارند؛ بلکه امکان هم افزایی و اتخاذ یک رویکرد مکمّل نسبت به یکدیگر را نیز دارا هستند.

344631

واژه‌های کلیدی: اثر گالاتیا خود - گویی» تصورات ذهنی» باورها و مفروضات» خود - کارآمدی. ۲ پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری, سال پنجم» شماره اول» پیاپی (۸)» بهار و تابستان ۱۳۹۶ هر دو گروه یکسان باشد. باز هم اين اتفاق می‌افتد. اثر پیگمالیون؛ گلم و گالاتیا در شکل (۲) نشان داده اراقه سای ,برای بررسی ,تفر رامبودهای ناگی انفگر, سازننه‌بر ود -کازامنی دانقجز باق از طرویق افر گالاا 2۳7 خواهد بود که این موضوع نیز باعث خواهد شد تا حاصل کند و در واقع» صحت این انتظارات برای او فرایندهای "۵ ۲ ۳ یش ۵ ٩ و ۱ شکل می‌گیرد. اثر گلم اتفاق می‌افتد. با دقت در شکل (۲) مشاهده آن خود را هدایت. کرده, به خود انگیزه می‌دهند تا 4 پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری, سال پنجم» شماره اول» پیاپی (۸)» بهار و تابستان ۱۳۹۶ نمادین از نتایج رفتارش را تصور کند» پیش از آن‌که واقعا آن رفتار را انجام دهد (مانز» ۱۹۹۲) و باورها و یا اثر گالاتیا صورت نگرفته است. تنها موردی که ۷) که در آن پژوهش به تعریف اثر پیگمالیون و آنتت (مانوز - دایاگو و نینتو ۲۰۱۲ وان ویانن و ارائه مذلی برای بررسی تأثیر راهبردهای الگوی تفکر سازنده بر خود -کارآمدی دانشجویان از طریق اثر گالاتیا /۸ قادر می‌سازد تا به پیام مدیران به خوبی پاسخ دهند ٩ پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری, سال پنجم» شماره اول» پیاپی (۸)» بهار و تابستان ۱۳۹۶ ارائه مذلی برای بررسی تأثیر راهبردهای الگوی تفکر شازنده بر خود - کارآمذی دانشجویان از طریق اثر گالانیا /۸۷ که برای سنجش خود - گویی ۳ سوال؛ تصورات ذهنی ۵ سوال و باورها و مفروضات ۶ سوال در نظر ۸ پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری, سال پنجم» شماره اول» پیاپی (۸)» بهار و تابستان ۱۳۹۶ پرسشنامه (شوارز و جروسالم!, ۱۹۹۵) استفاده شد جدول ۳. تحلیل عاملی سوال‌های خود - انتظاری مثبت که شامل ۱۰ سوال بود و برای سنجش خود - سزال‌ها قل یافیا من ار زجه‌ای از خود - انتظاری مثبت ۳ 1 نوع طیف لیکرت بود. روایی صوری از طریق خود - انتظاری مثبت 4 ی و روایی سازه از طریق رواسازی ایرانی و تحلیل خود:- انتظاری مت ٩ ۸۹ عاملی تأییدی» تأیید شد (نتایج نهایی تحلیل عاملی خود - انتظاری مثبت ۷ ۷ در جداول ۲ ۳۲و ۶ نشان داده شده است). خود - انتظاری مثبت ۸ ۹ اور و مرو به راهبردهای الگوی تفکر سازنده در سه عامل خود بد کارا مین نیز هر کدام در یک عامل قرار ازانه سای ,برای بر وسی ,نی راهبودهای :اگوی انفگر سازننهبر مود _کارامنی داتشجز باق از طریق اقر کالائا ۸ با ظرایب یقاانقتان داده قله السق: ز دز لول 0) ۰ پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری, سال پنجم» شماره اول» پیاپی (۸)» بهار و تابستان ۱۳۹۶ ۱- خود - گویی دانشجویان روی خود - انتظاری مثبت آن‌ها تأثیر دارد. ۵ ۱ تأیند ۲- تصورات ذهنی دانشجویان روی خود -انتظاری مثبت آن‌ها تأثیر دارد. ۱ ۱ تال ۳- باورها و مفروضات دانشجویان روی خود -انتظاری مثبت آن‌ها تأثیر دارد. 6 1 تال ۶- خود-انتظاری مثبت دانشجویان روی خود - کارآمدی آن‌ها تأثیر دارد. 4۲ ات تأیید ۵- خود - گویی دانشجویان روی خود - کارآمدی آن‌ها تأثیر دارد. ۹۹ 1 تال ٩- تصورات ذهنی دانشجویان روی خود - کارآمدی آن‌ها تأثیر دارد. ۷ 1 لا تأسان ۷- باورها و مفروضات دانشجویان روی خود - کارآمدی آن‌ها تأثیر دارد. ۹ 1 لا تأسان سازنده بر خود - کارآمدی افراد از طریق اثر گالاتیا همان‌گونه که در شکل (۵) و جداول (۸) و (٩) و جملاتی, نظیر: "این بار نیز از پس این مشکل برمی‌آیم" و یا " من تمام کارهای لازم را انجام خواهم کرد" را به کار می‌برند؛ از خود - انتظاری ازاقه,سنای ,برای بر وسی تآر راهبودهای اگوی انفگر سازندمبر قمود _کاراسنی دانشمر باق از طریق افو گالاتا ۹۱7 دست آمده در زمینه تأثیر خود - گویی روی خود - انتظاری مثبت ۰/۱۰۵ و اثر کل خود - گویی بر فرضیه‌های اول و پنجم مبنی بر تأثیر خود - گویی روی خود - انتظاری مثبت و خود - کارآمدی تأیید است. به عبارت دیگر افرادی که پیش از انجام کار با قوه تخیل, خود را در حالتی تصور می‌کنند که به خوبی در حال انجام کار فوق هستند و به موفقیت خود در کاری که در آینده قرار است انجام دهنده اعتماد دارند؛ از خود -انتظاری مثبت و خود - کارآمدی روی خود - انتظاری مثبت مقدار ۰/۵۹۵ و اثر کل می‌کنند؛ از خود - انتظاری مثبت و خود - کارآمدی هد که خود - انتظاری مثبت با اثر کل ۹2۲/* داره"و به نوعی تأییدی بر اثر گالاتیاست که با نتایج و آن‌ها باید نسبت به خود و ویژگی‌هایی که دارند. ۲ پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری, سال پنجم» شماره اول» پیاپی (۸)» بهار و تابستان ۱۳۹۶ ازاقهسنای ,برای بر وسی تآر راهبردهای اگوی انفگر سازندمبر قمود _کاراسنی دانشمر باق از طریق اف گالاتا ۳٩ ب,لق0 805601 67 بل رتق 100 و 8 ,80 هط ۶ پژوهش‌های علوم شناختی و رفتاری, سال پنجم» شماره اول» پیاپی (۸)» بهار و تابستان ۱۳۹۶ رگ 10111 4 کی هت ا کر هه رال مد همه 5 56۲ عگ 5068 (8) 310۰ 567 ,310.1 ,5 .]7۵ /6 64 ۳۵۵۵ وی 1 -ازه5 + عاصعل 5 ده کعزوعا و5 حسعاند2 اطاو0ط 1" ,ما1 بصقطهادا ۵۶ بوازکه جنصن] 2/102 که +م ق2۳۵1 مها ددع۸ 181812 0۶ بواز ده تا روز ماه آهدونه2تصهع 0۳ فص خصعصص‌عهصق/3 کععسیمک م1 صق 1۳ ۶و اصعویدگ 3ط۲ 6 گه م2 مسلط عطا نامع ناد 6۶ امومص 2 00056 ۵ ۳۵۹ جع کنطا ۶و دوم 156 5 ۶ وازه 7 عدمصه ماه معنماد6 معط ومم ماه ده دعنععاهد حادم خطع 0 )1 8ا 6 از 186 16 بومطاعص عصنامسدد حعاعسا 2 مهد 6 کاصعلدی 350 محاصعوه اد کتصعلدعبس1. مضه +عصه 5 معتفصطمناعصی 5۵1102 ماما هه صماطع 110 ۳۵۳۵ -5۵[۳ 06ندوم عطا عمسعد 16۶ عنمصصمناکصی علعص اج ج فصد معنمصصمناععی گنه -5۵[۲ هط 0ع021نوز کع منوت ۵ط1 .اعومه کندوتعصه اهوم عطا عصزعن 260 اههد ۳۵۳۵ 124 .نوماه 604 132۷6 (0.002خم) فطمامصععه فوصد عنام وصه (0.0001حم) جصععهذ تمصع «ر0.0001حم) ۵16 :5۵11-0111620 جه اععمصز عقط (0.0001حم) معا هناهد عناندمم ومصدا امد عناتهمم 0۵ (0۳0.0001) دامع فصه کاعناهط مه (0.0001حم) جوعقصز اتمه بر0.001حم) علاهاگاهه مهد 0 6 ع 130 6اعا 608 کقطا ۵۵ ماد اعد که کاادههی 6ط1 ومد ناهد جه اعقعمطذ ۵هط 5006 5 قح هآ ۶٩ وان نتنآ جذ واخصی ۹ انصعند وم ناهد انوم معزی اد اد ۶۵1-۰ ,خدهناصصععه وصه کاعناط و عمط آهاصعص ناهد ماگنه 2ع1داد0 :1۳605

هدف از این پژوهش، ارائه مدلی برای بررسی تأثیر راهبردهای الگوی تفکر سازنده خود رهبری بر خود کارآمدی از طریق اثر گالاتیا در میان دانشجویان دانشگاه اصفهان بود. 350 دانشجو به روش نمونه گیری خوشه ای در این پژوهش شرکت کردند. ابزارهای پژوهش پرسشنامه خود رهبری هاوتن و نک، پرسشنامه خود کارآمدی شوارز و جروسالم و یک پرسشنامه محقق ساخته برای سنجش خود انتظاری مثبت بود. داده ها به وسیله مدل تحلیل مسیر تجزیه و تحلیل شد. یافته ها نشان داد که خود گویی (0001/0p=)، تصورات ذهنی (0001/0p=) و باورها و مفروضات دانشجویان (002/0p=) روی خود انتظاری مثبت آن ها تأثیر دارد؛ خود انتظاری مثبت دانشجویان (0001/0p=) روی خود کارآمدی آن ها تأثیر دارد و خود گویی (001/0p=)، تصورات ذهنی (0001/0p=) و باورها و مفروضات دانشجویان (0001/0p=) روی خود کارآمدی آن ها تأثیرگذار است. نتایج پژوهش نشان داد که راهبردهای الگوی تفکر سازنده قادرند تغییرات متغیر خود کارآمدی را به طور معنی داری پیش بینی کنند.

470982

وازگان کلسیدی: فضای شهری» شهرسازی رنسانس» دوره صفویه میدان نقش جهان اصفهان ۱- دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی معماری موّسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان, اهواز ایران (نویسنده مسئول) ۲- دانشجوی کارشناسی آرشد مهندسی معماری موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان» اهواز ایران ۳- عضو هیأت علمی گروه مهندسی معماری موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان» اهواز ایران ۴- مدرس مدعو گروه آموزشی مهندسی معماری موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی خوزستان, اهواز ایران مطالعه شهر از دوران کهن» به خصوص شهرهای ایران بعد از اسلام, تا زمانی که شهرسازی از لحاظ ورود مفاهیم تازه غریبه و گسستن از ارزش‌های گذشته خود قرار نگرفته است گویای آن است که همواره میدان نیز همچون دیگر اندام های موثر و کارکردی» در حیات جاری شهر» حضوری موّئر دارد به طوریکه میدان از دوره سلجوقیان به بعد شروع به تثبیت خود کرد و در دوره صفویه به مفاهیم عمیق وکارآمدی در معماری و شهرسازی رسیده و در دوران قاجار به نهایت نقش خود دست یافته است. (شفیعی, ۴ ۲) یکی از مهم‌ترین ساختار هر شهر میادین هستند. میادین شهری دارای مقیاس و عملکردهای مختلف و به مثابه مکان ملاقات شهرنشینان و پاسخگوی فرصت‌های اجتماعی فراغتی شهروندان می باشد. سلسله صفوی در چارچوب ساماندهی و سازماندهی فضایی شهر اصفهان اولین حرکت شهرسازی را با برنامه ریزی و طراحی میدان نقش جهان آغاز کرد. بررسی بناهای پیرامون آن نشان میدهد که یک میدان حکومتی بود و محل ارتباط حکومت با مردم و بستری مناسب برای ملدّیت و عینیت بخشیدن مفاهیم سیاسی» عقیدتی» اقتصادی» اجتماعی و القا تعابیر جدید از دین و حکومت بوده است.(احمدی» ۱۳۹۸ ۳۸) میدان نقش جهان اصفهان تنها فضای شهری عمده است که نسبتا دست نخورده باقی مانده و تنها مثالی است که به عنوان نمونه فضای شهری در مقیاس شهر می‌تواند مورد بحث قرار گیرد. اصولا در مقایسه با کشورهایی مانند ایتالیا و فرانسه فضای شهری به صورت میدان های عمومی چندان در شهر های ایران وجود نداشته است. حتی کشور های ایتالیا و فرانسه و به‌ویژه ایتالیا از نظر فضای شهری از سایر کشور های اروپایی مانند انگلستان غنی ترند (توسلی» ۱۳۹۳ ۲۵) در دوران رنسانس» تقارن و توازن دوران رومی ها مجددا احیا شد و بقول آلبرتی (۱۹۸۸) میدان چیزی جز یک تقاطع بزرگ شده نیست که فضایی را برای عرضه کالا و نمایش بازی(شامل تثاتره سیرک و استادیوم گلادیاتورها) فراهم می کر چیزی نیست به غیر از میدانی که با پله محصور شده باشد.(پانی مسعود ۰۱۳۹۰ ۲۲۷) معماران رنسانس با اعتقاد به اینکه بناهایشان بایستی به یک نظم عالی تعلق داشته باشد. به سیستم تناسبات ریاضی یونان رجوع نمودند. همانگونه که یونانیان هندسه را به صورت هندسه ای می پنداشتند که به صدا برگردانده شده معماران:رنسانس هم معتقد بودند که معماری ریاضیاتی است که به فضای شهری میدان نقش جهان اصفهان به چه میزان تحت تأثیر فضاهای شهری سنتی ایران و رنسانس اروپا بوده است؟ این پژوهش به روش توصیفی - تحلیلی نگاشته شده است و با استناد به منابع کتابخانه ای و بانک های اطلاعاتی همچون مقالات و مطالب موجود و مرتبط با موضوع در سایت های معتبر انجام شده است. در این پژوهش طرز تفکر استنتاجی و توصیفی تحلیلی رویکرد و روش اصلی تفسیر ها بوده است. بدین گونه که در هر مرحله با تحلیل نمونه موردی های شاخص به کمک تصاویر مرتبط و نتایج تحلیل نیز در قالب جدول, نمودار یا گراف جهت قابل درک بودن مطالب قرار داده شده و در نهایت جمع در کتاب تاریخ معماری جهان» فرانسیس دی. کی. چینگ» رنسانس را تولای دوباره در جهت تحولات فرهنگی و فکری پدید آمده در ایتالیا در طول قرن پانزدهم توصیف می کند.(دی کی چینگ و همکاران» ۱۳۸۹). به عقیده دیوید وتکین در کتاب تاریخ معماری غرب(۱۳۹۰) آشنایی با رنسانس پس از سال ۱۵۰۰ تا حد بسیار زیاد به شکل جزئیات تزئینی از راه رسیده از میان کشورهای مختلف اروپایی» فرانسه بلند پروازانه ترین و پر دامنه ترین معماری رنسانس را پدید آورد.(دیوید وتکین» ۱۳۹۰) محمد توسلی و ناصر بنیادی در کتاب طراحی فضای شهری» بر این باورند که میدان نقش جهان اصفهان تنها فضای شهری عمده است که تاکنون نسبتاا دست نخورده باقی مانده است و تنها مثالی است که به عنوان نمونه فضای شهری در مقیاس شهر می‌تواند مورد بحث قرار گیرد.(توسلی » ۱۳۹۳) شفیعی در مقاله بررسی سیر تحول میادین در سه دوره صفوی» قاجار و پهلوی با نگرش های تاریخی - تکاملی و شکلی(سبک اصفهان و تهران) فضاهای شهری نمادی از فرهنگ قومی و محصول انديشه و عملکرد اجتماعی و اقتصادی زمانه خویش اند. میدان یکی از نمونه های بارز عناصر شهری به عنوان بازگو کننده تمامی وقایع عمر خود است.(شفیعی» ۱۳۹۴) سید محمد حسین رضوی نیا در مقاله بررسی نشانه شناختی مکتب اصفهان در شهرسازی و معماری بیان می کند که معماری مکتب اصفهان» از عقاید عرفانی حاکم بر این عصر بهره جسته و در طرحی دقیقا پیش بینی شده ساختاری هماهنگ را تشکیل داده که هر جز از اجزا آن» در مجموعه کلان تر شهر در ارتباطی معنادار با سایر اجزا قرار می اوج شکوفایی شهرسازی دوران صفویه در اصفهان به ظهور می رسد که در شهرسازی آن دوران سه رابطه ی انسان با خدا, انسان با انسان و انسان با طبیعت مورد توجه خاص قرار می گیرد. شاه‌عباس در سال ۱۰۱۱ هجری میدان نقش جهان, مسجد جامعی در ضلع جنوبی میدان» دولتخانه و مسجدی روبروی آن» بازار و بناهای دیگری در اطراف میدان بنا کرد. در مکتب اصفهان با تلفیق طراحی اندامین(ارگانیک) و خردگرا(راسیونال) بی هیچ مداخله سنگینی در بافت کالبدی و سازمان فضایی کهن» راستای توسعه و گسترش تازه ی شهر به گونه ای منطقی و بخردانه تعریف می گردد. محور چهارباغ به عنوان لولائی خطی بین سازمان فضایی کهن و نو با عبور از محور زاینده رود(به عنوان محوری طبیعی و اندامین) عملا ترکیبی از طبیعی و مصنوع؛ اندامین و منطقی, نظم و بی نظمی و ... را عرضه می دارد. میدان نقش جهان به عنوان مرکز جدید شهر و نماد دولت قاهر و قدرتمند صفوی, با آن که الگوی خود را از میدان کهنه اصفهان, میدان حسن پادشاه تبریز و میدان عالی قاپو قزوین می گیرد. ولی این الگوی کهن را نظمی کاملا منطقی می بخشد و با دقتی بی نظیر به ترکیب و تنظیم هندسی و فضایی عناصر پیرامونی و درونی آن می پردازد. نقش جهان قوی ترین و ظریف ترین بیان ترکیب کلامی مکتب اصفهان است. دقت هندسی و تعریف مناسبات فضایی در میدان نقش جهان(ساخته و پرداخته شیخ بهائی و مولانا علی اکبر اصفهانی) را می‌توان با دقت هندسی و تناسبات مطروحه در دوره رنسانس و بعد از آن در خلق سازمان فضایی نمادین و فضاهای شهری(ساخته و پرداخته صاحب کلامانی) چون لئوناردو داوینچی» میکل نژ و.. . مقایسه کرد( شیری » ؟ ۰ ۶۲۶ و ۶۲۷ ) میدان های رنسانس علاوه بر کاربرد های عملی فوق, در مواقع بسیاری تنها به عنوان نماد و یا برای زیبایی به صورت زمینه ای برای یک مجسمه و یا بنای یادبود و يا به صورت جلوخان(صحن مقابل یک ساختمان مهم) به کار می رفته است.(پاکزاد. ۳۴۴:۱۳۹۷) نتیجه این پژوهش توصیفی - تحلیلی پس از تبیین مطالب حاضر در پی یافتن تأثیر فضای شهری صفوی ایران و رنسانس:اروپا در فضای شهری.میدان نقش جهان اصفهان می باشد. شکل گیری دولت صفوی و از آن ره مکتب اصفهان در شهرسازی را می‌توان با سازمان یابی دول مرکزی و قاهر اروپائی بعد از دوران رنسانس و شکل گیری باروک(قرن هجدهم میلادی) مقایسه نمود. با این مقایسه سازمان دیوانی دولت صفوی و سبک هنری ناشی از آن(در زمینه شهرسازی) نسبت به سازمان دولتی و سبک هنر های:کشور های اروپائی(در زمینه شهرسازی) در دوره رنسانس(دوره تاریخی هم عصر دولت صفوی) هنوز گامی به اجلو دارد در خالی. که نو اندیشان و نوپردازان دوره رنسانس در پی سازمان بخشیدن به شهر قرون وسطایی اروپائی و تحقق بخشیدن به « آرمان - شهر » هایشان هستند. مکتب اصفهان الگوی آرمانی خود را به اجرا در می آورد« تلفیقی دقیق و روشن از موجود و مطلوب را عرضه می دارد ».(حبیبی ۰۱۳۹۷۰ ۰٩) دوران صفویه در تاریخ معماری و شهرسازی ایران دورانی طلایی به حساب می آید. در این دوران علاوه بر ایجاد شهرهای جدید شهرهای متعددی به‌ویژه شهرهایی که از جنبه مذهبی و یا اقتصادی واجد اهمیت بودنده توسعه و گسترش می یابند.(مهجور ۸ )) در دوره صفویه بنای شهرهای جدید و گسترش شهر های قدیمی بر مبنای طرح جامعی که از قبل مورد مطالعه و بررسی قرار گرفته بوده صورت می گرفت؛ چنانکه به شهادت مدارک تاریخی, آماده سازی و ساماندهی شهر قزوین برای تختگاه شدن از سال ۹۵۱ ه . ق آغاز گردید و بیش از پانزده سال بطول انجامید تا در زمان مناسب یعنی سال ۹۶۲ ه . ق کار انتقال پایتخت صورت پذیرفت. در این طرح جامع» موجبات گسترش شهر در جانب غرب» شمال و شرق فراهم گردید و با برنامه ریزی بخش های تازه ساز شهر با ظرافتی خاص در کنار محله‌های قدیمی قرار گرفت و به دور از ایجاد آشفتگی» با آن ها پیوند و لازم به یادآوری است که از خصوصیات کلیدی شهرسازی صفویه به‌ویژه در اصفهان, طرح چهار باغ است که عملکردی تفریحی داشته.(پیرنیا ۱۳۶۹ ۲۸۹) و در آن رابطه انسان با طبیعت بسیار مورد توجه قرار گرفته است. به گفته کمپفر(شاه‌عباس خیابان ها را مشجر کرد و بزرگان و اعیان نیز به چشم و همچشمی یکدیگر در باغ های خود درخت غرس کردند.)(کمیفر» ۱۳۶۳ تصویر ۳- مدرسه چهارباغ اصفهان(0۳6108.1۳) تصوير ۴- خیابان چهار باغ اصفهان(0202.3۳ن21) از این دیدگاه» نظام شهرسازی صفویه در جستجوی فضاها و عناصر رمزی است» چنان که با عناصر آّب» صوت» نور گیاهه رنگ» افق و ... با عبور از واقعیت به مجاز برسد.(جدول شماره ۱) متفکران و طراحان نظام شهرسازی دور صفویه به دنبال شکل گیری ,پیوند کالب و معا و کیفیت این ارتباط بوده ان تا از بقای ظاهری و باظنی آن»تگاه خذاوند برا نذ نها از آیاظ آن در کتاب وحی» بلکه در عالم او نیز بتوان دریافت کرد. لذا مصداق های زیادی در ارتباط با فضای رمزی و عبور از واقعیت به مجاز ازطریق بهره گیری از طبیعت به منظور ایجاد حس مکان در مجموعه جدید شهری(باغشهر) اصفهان در قالب عناصر شهری مستتر است.( احمدی» ۱۳۹۸ ۲۸) در نظام شهرسازی دور صفویه پل فراتر از راه می باشد. قرارگیری شهر اصفهان بر کنار زاینده رود و ضرورت ارتباط با محدوده های واقع بر کرانه دیگر رود از دیرباز سبب ایجاد پل هایی بر رودخانه زاینده رود شده است. با استقرار سلسله صفوی» در چارچوب ساماندهی و سازماندهی شهر اصفهان» ایجاد محوری جدید در غرب و جنوب شهر با نظمی نو مطرح می شود و پل ها بخشی از ستون فقرات مجموعه جدید شهری اصفهان می گردد.(احمدی, ۸۳۹۸ ۳۹) تصویر ۵- پل خواجو اصفهان دوره صفوی ‎ )1601214030027.1۲(‏ تصوير ۶ - نمونه باغشهر قزوین(۲ ز,1۵۳۹۵۷/۹) جدول ۱- تجلّی نظام مادی و معنایی در شکل گیری کالبد شهر اصفهان در دوره‌ی صفویه(احمدی» ۰۱۳۹۸ ۴۰ و۴۲) - نمایش آب به صورت خطی, سطحی, حجمی و خطی عمودی؛ -استفاده از خاصیت آینه ای آب بر محور عمودی دید؛ استفاده از خاصیت شفافیت آب برای از میان برداشتن مرز بین واقعیت و مجاز از طریق یکی کردن ماده و تصویر آن در آب که امری غیرماده - ریزش آب از روی سکوها به صورت آبشارهای کوچک و بزرگ برای - تقویت سازماندهی فضایی خیابان چهارباغ با تقویت هویت کالبدی -استقرار بر اساس توافق اقلیمی و انطباق محیطی( همدلی موزون با - ایجاد محصوریت در بدنه میدان نقش جهان برای جلوگيري از نفوذ باد - مجموعه جدید شهری اصفهان در دوره صفویه دارای رون( جهت ) است تا بتواند از حداکثر هوای مطبوع برای ایجاد آسایش بهره ببرند: ایجاد مخروط دید به جای زاویه دید در محورهای اصلی به دلیل کاشت - تأکید بر محورهای عمودی دید با کاشت درختان امرتفع به صورت - ایجاد تنوع رنگی در محیط با ترکیب گل ها و گیاهان؛ - ترکیب گوناگون از بافت های ریز با درشت گل ها و در -الگوی مثالی باغ بهشت الهام بخش حس مکان از طریق نظام کاشت با -کاشت درختان سایه افکن و بلند در مخور اصلی خپاباق به صورت خطی ایجاد بنه گاه برای نشیمن تابستانی در ایجاد محیط فرح بخش که حس - درختان متناسب با ویژگی‌های شکلی و مکان استقرار آن ها برای عبور نسیم و باد از میان شاخ و برگ برای ایجاد صدای حرکت باد در میان استفاده از نظام کاشت پنج نقطه ای برای جلب پرندگان و استفاده از استفاده از رنگ هانی ,در تما بناها کهیا رنگ خاک هارمونی ذازند: -استفاده از عناصر طبیعی به مثابه یات و نشانه های خدا؛ - وجود حوض های آب در درون میادین» مساجد و خانه ها؛ -میدان نقش جهان به منزله صحن مسجد شیخ لطفالّه است که خود صحنی ندارد. نظم کیهانی خود را در تبدیل میدان نقش جهان به صحن این مسجد می نمایاند که وجود آب و گیاه این خصوصیات را تأکید می دیگر و عالم مادی و در این اتصال تجلّی نظام کیهانی آشکار می شود. میدان مفصلی است بین مسجد و کاخ( سیاست عین دیانت ماست و حضور یک بنای مذهبی در بدنه میادین به معنای تجلی گاه نظم کیهانی -تبلور مفهوم توحید در عبادت از طریق جهت گیری مساجد دور میدان به - طراحی هندسی مسجد جامع و مسجد شیخ لطف الله برای تقارن مستقیم قبله و محراب از سویی و هماهنگی با شبکه خیابان و حفظ نظم هندسی با ۴۵ درجه پیچش به سمت چنوب معابر اصلی از نظم آستمانی -معابر اصلی از دروازهها به مرکز شهر که با مسجد جامع شناخته می شود ختم می شود پنابراین مقگد آن‌آها فد ات کش انه آن‌زتطم انظباق مسیر معایر با نماجهاوالفانش‌ها ی نظم مقس( منل مارد - تبلور وحدت معنایی کاربرها بیش از هماهنگی ظاهری در بدنه میدان -تثبیت افق دید در طول میدان نقش جهان !که" باز بوّدنش,به سوی آسمان» زمین و آسمان را به هم پیوند می زند که نوعی تفکر عرفانی می استفاده از مقوله سهندوارگی سطحی از طریق نمایان کردن و چشمگیر بودن المان هأی شاخصی همانند مسجد جامع و مسجد شیخ اله. ۳-۵- نگاهی به فضاهای میادین شهری اروپا در دوره رنسانس نفوذ آلبرتی را می‌توان در شهر پیئنتسا دید که از سال ۱۴۶۰ میلادی به بعد در نزدیکی سیینا به نخستین شهر آرمانی عصر رنسانس به دستور پاپ پیوس دوم یعنی آینیاس سیلویوس پیکولومینی انسان گرای ساخته شد. این شهر جذاب که امروزه نیز به همان شهر دست نخورده ی سده پانزدهمش به حیات خود ادامه می دهد بر محور میدانی شکل گرفته است که کلیسای جامع؛ کاخ اسقتاکاخ پیکزلز مش ,وسناختمان قهرذاریبهمگی از کارهای ,برتارقو روبنلیتو [۱۳۰۹ - 1۳۶۴ میلادی) معماز قلوراتیی با نظارت شخص پاپ پیوس دوم در آن واقع شده اند. این میدان پرسپکتیوی دیدگانی با طراحی دقیق است که در آن کاخ های دو یه شیبدار همانند بال های یک صحنه تئاتر برپا شده اند.(وتکین» ۰۱۳۹۰ ۲۷۶) تصویر ۷- میدان پلازا د آرماس (0[2۳۵.۲0۲) تصویر ۸- میدان پلازا د آر ماس ((10[2۳0.0) دومین میدان مهم دوره رنسانس معروف به میدان دوکاله در ویگه وانو ساخته شد. که بر خلاف الگوی بالا به صورت میدانی محصور و رواق های پیرامونی در سال های ۱۴۹۵ - ۱۴۹۳ بود. شاید بهتر باشد این طرح ها را همسان سازی بدنه های یک میدان قرون وسطایی و پیش درآمدی بر میادین باروک قلمداد نمود.(پاکزاد» ۱۳۹۷ ۳۴۳) تصویر ۹- میدان دوکاله ویگه وانو(1060020۲8.1۳ع) تصویر ۱۰-میدان دوکاله ویگه وانو(1000020۳8.1۳ع) غلق سیدان, با قضای عصور نهد به وسیله کل یک ما رادم نما توسط ساهتگی ناسر موجود تسمالا خالب ترین پدیده در دوران رنسانس می باشد. چنین میدان هایی اساسا ماهیتی مسکونی داشتند و تنها ورود وسایل نقلیه متعلق به ساکنین واحد های مربوطه به این فضاها مجاز بود.(پاکزاده ۰۱۳۹۷ ۳۴۵) میدان های پلاس دوگا که ابتدا پلاس رویال خوانده می شود و کاونت گاردن لندن (قرن ۱۸) از جمله این "میادین بودند که تقریبا: در اواخر رنسانس و اوایل دوران باروک شکل گرفتند. نمایش یک میدان ایده آل که توسط فرانچسکو دی گیور گیو و پیرودلا فرانچسکا در قرن پانزدهم تهیه شد, گروهی از تک بناهای عظیمی را نشان می دهد که بر روی کرسی‌های خاص خود قرار گرفته اند. پله های متعددی سطح پایینی میدان را با سطح تصویر ۱۳- تصویر ایده آل رنسانس از میدان(اصل انسداد گشتالت)(10[270.2017 ) (تجزیه و تحلیل: نگارندگان ) میادین دوره رنسانس بر اساس عملکرد ترافیکی به سه دسته تقسیم می شوند: ۱ فضاهای تردد هم برای پیاده ها و هم برای سواره ها مورد استفاده قرار می گرفت. ۳ میدان به عنوان یک فضای پیاده که تردد وسایل چرخدار در آن ممنوع بود. این میدان ها تحت تأثیر سه نوع بنا قرار داشتند: ۳-۵- تحلیل کالبدی فضای میدان نقش جهان اصفهان با تأکید بر سبک. هندسه و خصوصیات میدان مکانی محصور با عناصری خاص استکه به نوعی مفهوم میانه و محاط را به ذهن متبادر می کند که البته محل برپایی و یا برگزاری فعالیتی نیز هست.(دهخدا, ۱۳۷۸) از میان عناصر و مفاهیم تعریف کننده میدان جداره و میائه آن مهم ترین ارکان هستند که علاوه بر تعریف ظاهری و مادی میدان» در تعریف هویت ذهنی(یا معنوی)و غیرمادی آن نیز ایفای نقش می کنند. میانه یا مرکز میدان مفهومی است که در فرهنگ ایرانی اهمیت ویژه ای دارد. مرکز میادین ایرانی عمدتا تهی بوده و یا به عناصری مقدس چون آب اختصاص مییافت. در واقع به تبع تفکر تنزیه و ویژگی های فرهنگی» تعبیه عناصر ثابت به ویژه ساخته های انسان (مثل مجسمه)در میانه میادین رایج نبوده است.(نقی زاده ۸۱۳۸۵ ۲۴) میانه میدان محل عناصر طبیعی آب نما و درخت و يا خّتی سقاخانه بود. آب یکی از عناصر اصلی در بسیاری میادین بود. به طور کلی« میادین فضایی برای مکث و سکون هستند که در قلمرو فضاهای عمومی از دیروز تا امروز» توسعه مفهومی مشابهی یافته اند جداره های میدان نقش جهان» در جبهه شرقی به مسجد شیخ لطف الّه, اثر استاد محمدرضا اصفهانی» در ضلع غربی به عمارت عالی قاپو در ضلع شمال به بازار قیصریه و در ضلع جنوبی به مسجد امام(یکی از بزرگترین مساجد شهر اصفهان اثر استاد علی اکبر اصفهانی» اختصاص یافته است.(رضوی تصویر ۱۴و ۱۵- استفاده از عنصر آب در میدان نقش جهان اصفهان ((0ع.2060228) بارزترین ترکیب کلامی مکتب اصفهان در مجموعه های کالبدی - فضایی به کار گرفته می شود بر اين مبنا هر مجموعه زیستی (شهر و یا روستا) از این پس دارای یک میدان و یا مرکز ثقل خواهد بود. در هر رده ای از سلسله مراتب مکانی» اجتماعی و اقتصادی مجموعه و یا کانون زیستی» این میدان دریچه ای است. که دولت صفوی از این طریق خود را به جهان پیرامونی می نماید. عناص اصلی حکومتی و دیوانی» مذهبی و اقتصادی و... در کناره های آن جای می گیرند. این میدان در عین حال مکان تقاطع گذر های اصلی و عبوری کانون زیستی نیز می باشد. این مرکز ثقلی که بنا به مورد نام های متفاوت نیز می یابد مکانی است که در آن دولت قاهر صفوی با تسلط تام بر مبانی اقتصادی» اجتماعی» فرهنگی و سیاسی به نظارت بر امور و مراقبت بر تسویر8 1 و ۷- میدان نقش جهان اصفهان (1026042128.200)) (تجزیه و تحلیل: نگارندگان) در شهرسازی مکتب اصفهان» دو روش طراحی اندامین (ارگانیک) و خردگرا (راسیونل) در هم می آمیزند و در توافق» هماهنگی و هم نوایی با یکدیگر مفهومی جدید از برنامه ریزی و طراحی فضایی را عرضه می دارند» چنانکه بررسی منابع مکتوب و از این دوره به‌ویژه در سفرنامه ها نشان می دهد بسیاری از محلات جدید شهری در خارج از باور های موجود شهر شکل می گیرند و ضمنا ارتباط بسیار نزدیکی بین مجموعه ی شهر با مجموعه.های زیستی پیرامونش برقرار می شود. بارو دیگر نقش دفاعی و محصور و محدود کننده ی مرزهای گسترش شهر را ندارد.(خالصی, ۱۳۹۴: ٩) تصویر ۱۸ و ۱۹- محوریت در میدان نقش جهان اصفهان(۲112173604127377328.20172 )(تجزیه و تحلیل: نگارندگان) میدان نقش جهان مستطیلی است به عرض ۱۶۵ و طول ۵۱۰ متر بدنه میدان دو طبقه و به صورت دو ردیف طاق نماست که دور می گردد. در طبقه همکف بدنه میدان عمدتا یک ردیف دکان قرار دارد. سطح میدان تا دوره پهلوی یکدست بوده اما گفته می شود در دوره صفوی ردیفی از درختان چنار اطراف میدان را می پوشانده است.(توسلی» ۰۱۳۹۳ ۲۵) برخی جهت میدان را معلول محدودیت های نحوه قرارگیری ساختمان های موجود در زمان احداث میدان می دانند و برخی دیگر بر جهت عبور و مرور در شهر و راسته بازار ها و گذر های حول و حوش میدان» پیش از احداث آن» تأکید می کنند.(توسلی,۰۱۳۹۳ ۲۵) تصویر ۲۰ و ۲۱- پلان میدان نقش جهان اصفهان(10108.1۳ع03)(تجزیه و تحلیل: نگارندگان) معماری سنتی را می‌توان بسط تم بنیادی دگرگونی دایره با عبور از مثلث و تبدیل شدن به مربع دانست. مربع بارز ترین فورم آفرینش» به مثابه زمین» وضعیت قطبی کمیت را نشان می دهد در حالی که دایره» به مثابه آسمان» کیفیت را نشان می دهد. ترکیب این دو به وسیله مثلث انجام می شود که هر دو جنبه را در خود دارد «مربع زمین بستری است که خرد متعالی بر اساس آن در جهت یکپارچگی دوباره ی آن چه زمینی است با دایره ی آسمان اقدام می کند .مربع, به عنوان نماد تجلی آخرین دنیای خلق شده» با وارونه کردن این تشابه به اولین بر می گردد. بنابراین بیت المقدس آسمانی به کیفیات ابدیت و ثبات اش به صورت یک دیده می شود. « مربع کرده دایره » مربع دیده می شود.(کرباسیان» ۱۳۹۴ ۶) عدد چهار نهایتا جهان طبیعت را ارائه می دهد و گرایش به سوی ماده را عرضه می کند. عدد چهار» چهار وجهی بودن بعضی از پدیده ها نظیر جهات اصلی جغرافیایی و فصول سال را نشان می دهد. تمثیل آن در اشکال مربع است عدد پنج را به منزله شکوفایی یا جوهر حیات می شناسند. پنج در طبیعت نیز نقش خیات بخش دارد. مثلا گل داوودی و گل سرخ مانند همه گیاهانی که میوه خورا کی دارند پنج گلبرگی است. از این رو عدد پنج نشانه هایی از غذای کامل را نزد انسان تداعی می کند. پنج ضلعی به منزله نماد زندگی,» خاصه زندگی انسان است (لولر» ۱۳۶۸ ۲۰۰). عدد شش در فرهنگ اسلامی تعداد ایام خلق کل عالم هستی است. علاوه بر آن» اين عدد نماد عالم؛ظبیعت است. چنان که سهروردی در ژساله فی حقیقه العشق از آن به عنوان زندان شش جهت یاد می کند. در همان رساله در تعبیری شش طناب.را به شش جهت نیز اطلاق نموده است. پروفسور دوناتوه معماری و شهرسازی اسلامی را بر خلاف ظاهر ارگانیک آن» دارای مبانی دقیق هندسی می داند. وی با بررسی نقوش هندسی اسلامی از مربع به عنوان نماد چهان به شش ضلعی در گره چینی می رسد( کرباسیان»۱۳۹۴ ع۶) تصویر ۲۲ و ۲۳- میدان نقش جهان اصفهان(11133010108.17) (تجزیه و تحلیل: نگارندگان) با پیدایش دولت صفوی و قدرت یافتن آن در عصر شاه‌عباس کبیر» مکتب اصفهان در شهرسازی به وجود آمد که می‌توان این شیوه را با سبک های رایج شهرسازی در اروپای دوران رنسانس مقایسه نمود. سبک معماری و شهرسازی دوران صفوی را در حوزه هایی» می‌توان از سبک معماری و شهرسازی اروپا در دوران رنسانس فراتر دانست. زیرا در آن زمان اروپاییان غالبا در پی سازماندهی به شهرهای قرون وسطایی خود بودند. در دوره صفویه» توسعه شهرها و بنای شهرهای جدید» طبق یک طرح جامع مشخص و از پیش مورد مطالعه قرار گرفته, انجام می گرفت. میادین دوره رنسانس عمدتا به صورت میدانی محصور و رواق هایی پیرامون آن ساخته می شدند. که این محصور بودن» به‌واسطه هماهنگ بودن عناصر موجود در فضا انجام می پذیرفت. یک میدان ایده آل از نظر پیرودلا فرانچسکا گروهی از تک بناهای عظیمی را که بر روی کرسی های خاص خود قرار گرفته اند, شامل می شد. عدد چهار که در اکثر میادین نمایش داده شده» نماد عالم طبیعت و جهات اصلی جغرافیایی و همچنین فصول چهار گانه سال بودند. میدان نقش جهان اصفهان نیز به صورت چهار گوش طراحی شده است که نشانه ای از عالم طبیعت و جهان هستی را به ذهن متبادر می نمود. میدان نقش جهان اصفهان نیز به میزان قابل توجهی تحت تأثیر فضاهای شهری دوران تاریخی پیش از صفویه بالاخص دوره تیموری در ایران و دوره رنسانس اروپا قرار گرفته است. میادین شهرها در دوره صفوی عمدتا توسط بناها و عتاضر ساختمای مهم شکوسی: مذهبی؛ اجتمافی و اقتضادی متحصور فده اند مهم تر از آن: ایست:گ در آیق قضاسای شهری: فضای میانی و مرکز میدان واجد اهمیت زیاد مبتنی بر اندیشه و فرهنگ دیرینه ایرانی بوده است. جدول ۲- مقایسه میدان نقش جهان اصفهان با میادین دوره رنسانس اروپا برمبنای ویژگی‌های کالبدی شهری ردیف أنام .۷۱ هندسه ۱ های | نشانه مرکز یس فسوی ۱ اغتاصر معماری ۳ | چهارگوش | عمود | شهری | ری‌رن | گرانی اب 7 | تکرارپذیر ۱ شاخص در ۱ جهان دارد دارد | ندارد دارد دارد ۱ دارد دارد دارد دارد 3 ر ۱ دارد دار | دارد دارد دارد ۱ دارد دارد دارد دارد 9 سن رویال دارد دارد دارد دارد دارد دارد دارد دارد ندارد 2 ۴ | ماس ندارد دار ننارد | رد ادا نالا ندارد ندارد دارد 4 ۱ شفیعی, الهام» ۰۱۳۹۴ بررسی سیر تحول میادین در اسه دوره صفوی» قاجار و پهلوی با نگرش های تاریخی - تکاملی و 32 شکلی)سبک اصفهان و تهران(. کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در عمران» معماری و شهرسازی» تهران» مرکز ۳ توسلی» محمود بنیادی» ناصر ۰۱۳۹۳ طراحی فضای شهری فضای شهری و جایگاه آن ها در زندگی و سیمای شهری» با دهخدا علی اکبر ۰۱۳۷۸ لغت نامه دهخدا انتشارات دانشگاه تهران. شیری» الهام» سعیدی» مهدی» مقایسه مکتب شهرسازی اصفهان با رنسانس در اروپا نشریه معماری و شهرسازی اسلامی پیرنیا محمد کریم ۰۱۳۶۹ شیوه های معماری ایرانی» تدوین غلامحسین معماریان» موسسه نشر هنر اسلامی. پاکزاد جهانشاه » ۱۳۹۷ تاریخ شهر و شهرنشینی در اروپا از آغاز تا انقلاب صنعتی» تهران» انتشارات آرمان شهر. حبیبی محسن, ۱۳۹۷ از شار تا شهر تهران» انتشارات دانشگاه تهران» مهجور فیروز ۱۳۷۸ ویژگی‌های شهرسازی در شهرهای دوره صفویه پژوهش های جغرافیایی» شماره۲۶ خالصی» مرضیه ۰۱۳۹۴ جایگاه میدان نقش جهان و توپخانه در توسعه بافت شهر های اصفهان عصر صفوی و تهران عصر قاجاری» همایش ملی بافت های فرسوده و تاریخی شهری : چالش ها و راهکار ها دانشگاه کاشان؛ ۱۳۹۴ ۰ رضوی نیا محمد حسين,۰۱۳۹۶ بررسی نشانه شناختی مکتب اصفهان در شهرسازی و معماری, نشریه مدیریت شهری, ۱ دی . کی . چینگه» فرانسیس» ۱۳۹۴ معماری فرم» فضا و نظم» ترجمه زهره قراگزلوی موسسه انتشارات دانشگاه تهران ۲۳ دی . کی . چینگ» فرانسیس» ۱۳۸۹ تاریخ معماری جهان» ترجمه محمد رضا افضلی» انتشارات تفکر معماری ۳ وتکین» دیوید» ۱۳۹۰ تاریخ معماری غرب» ترجمه محمد تقی فرامرزی» انتشارات کاوش پرداز ۴ ۱۴) نقی زاد» محمد ۱۳۸۵ تأملی در روند دگرگونی میدان در شهرهای ایرانی نشریه هنرهای زیبا شماره‌۲۵ ۵ موریس» جیمز؛۰۱۳۷۶ تاریخ شکل شهر ترجمه راضیه رضازاده انتشارات دانشگاه علم و صنعت ایران. ۶ اصغری» حجت. ۰۱۳۹۶ بررسی تحلیلی معیارهای زیبایی شناختی میادین شهری دوره رنسانس» کنفرانس بین المللی عمران» ۷ کمیفر انگلبرت» ۱۳۶۳ سفرنامه کمپفر. ترجمه کیکاووس جهانداری» تهران» شرکت سهامی انتشارات خوارزمی. بانی مسعود امیر» ۱۳۹۰ معماری غرب ريشه ها و مفاهیم, تهران» نشرهنر معماری قرن. احمدی, حسن» ۰۱۳۹۷ تحلیل تطبیقی آموزه‌های نظام شهرسازی دوره صفویه در ایران با نظام شهرسازی دوره رنسانس در اروپا , فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات برنامه ریزی - سکونت گاه های انسانی» دوره 1۳ شماره ۴ کرباسیان» گل آرا ۱۳۹۴ ترکیب فرم های مربع و دایره» کهن الگوی پایه در معماری ایرانی(مساجد صفوی اصفهان)» کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در عمران» معماری و شهرسازی» مرکز همایش های بین المللی صدا و سیما لولر» رابرت۱۳۱۰۰ هندسه مقدس,» ترجمه: معیری» هایده» موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی» تهران.

در فضاهای شهری ایران که در طول سالیان متمادی تحت تأثیر آموزه ها و الگوهای فکری و هنری این سرزمین شکل گرفته اند. میادین شهری را می توان مهم ترین فضای زندگی شهری و جمعی در فضای شهرها دانست. در عصر صفوی و به ویژه در دوره ی شاه عباس کبیر، با رونق گرفتن فرهنگ و هنر در شهرها، معماران عصر صفوی کوشیدند تا با حفظ ویژگی ها و ارزش های معماری ایرانی، با تبادلات فرهنگی و هنری ای که با دنیای غرب در عهد رنسانس به واسطه ارتباطات تجاری و سیاسی داشتند، نوآوری هایی را در زمینه معماری و شهرسازی به منصه ظهور برسانند. که از این نوآوری می توان به افزایش بار بصری در فضای شهری و دادن نقش نمادین به بناهای همگانی اشاره نمود. میادین دوره رنسانس غالباً به عنوان نماد یا به صورت زمینه ای برای یک مجسمه، دارای بنای یادبود یا یک المان شهری بودند و همچنین بعضاً واجد صحنی مقابل یک ساختمان مهم به کار می رفته اند. میدان نقش جهان اصفهان را می توان از جمله فضاهای شهری تاریخی دانست که تقریباً دست نخورده باقی مانده است. این میدان در ابعادی به عرض 165 و طول 510 متر بنا شده است که بدنه آن دارای دو طبقه می باشد. و از نظر نوع هندسه، تناسبات، محورگرایی، نشانه های شهری و بسیاری از اصول و قواعد شهرسازی و طراحی شهری شباهت های زیادی به میادین اروپا در دوره رنسانس دارد. در این پژوهش سعی شده که ضمن مطالعه میزان تأثیرپذیری فضای شهری میدان نقش جهان اصفهان از فضاهای شهری سنتی ایران، در مورد امکان تأثیرگذاری مفاهیم و عناصر شهری میادین رنسانس اروپا نیز بررسی انجام پذیرد.

356951

از آن جا که وب ‌سایت و پورتال هر سازمان نقطه ارتباطی بین سازمان و کاربران آن است» در نظر گرفتن معیارهای اساسی و استاندارد در طراحی وب‌سایت و پورتال ضروری است. از جمله پورتال‌های سازمانی تخصصی موجود در ایران می‌توان به پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران اشاره نمود. یکی از وزارت‌خانه‌های مهم در ایران وزارت نفت است که با شرکت‌های تابعه خود نقش مهمی را در اقتصاد ایران ایفا می‌کند. صنعت نفت» یکی از مهم‌ترین صنایع کشور بوده و بخش اعظم اقتصاد و درآمد کشور به این صنعت وابسته است. این صنعت تلاش می‌کند اطلاعات تخصصی مربوط به خود را از طریق صفحات وب خود در اختیار کارپران قرار دهد. از این‌رو» ضروری است کیفیت صفحات وب آن مورد بررسی و ارزیابی مستمر قرار گرفته و نقاط ضعف و قوت موجود در صفحات وب شرکت‌های تابعه که معرف موجودیت و فعالیت‌ها وخدمات آنهاست» شناسایی شود و از این طریق تصویری از کیفیت اطلاعات و خدمات ارائه‌شده با توجه به بررسی‌های اولیه در تعدادی از پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفشت ایران توسط پژوهشگر» وجود اشکال‌هایی در طراخی و روش ارائه خدمات این پورتال‌ها از جمله مشکل دسترسی به بخش‌های مختلف در برخی پورتال‌ها مشاهده شد. همچنین جذاب‌نبودن برخی از پورتال‌ها برای کاربران نیز وجود:دارد که لزوم انجام چنین پژوهشی را تأیید می‌کند. از آنجا که هدف این پورتال‌ها از بین بنردن مشکلات دسترسی به منابع اطلاعاتی علمی و ضروری این شرکت‌ها از راه دور می‌باشد»ضروری است بر اساس بکک معیار جهانی نسبتا مورد قبول (پاشازاده و حاجی زین‌العابدینی ۱۳۸۸) وضعیت کیفی این پورتال‌ها مورد بررسی علمی قرار گیرد تا مدیران و متخصصان این حوزه شناخت خوبی از موقعیت این پورتال‌ها داشته» با نقاط ضعف و قوت آنها آشنا شوند» و برای بهبودشان گام بنابراین» مسأله اصلی پژوهش حاضر بررسی این موضوع است که پورتال‌های ید<ایت‌اطلاعانی . تابستان ۱۳۹۳ ۱ دور ۲۹ ۱ شماره ۴ شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران در مقایسه با استاندارد وب کیوای‌ام! در چه وضعیتی هدف کلی: ارزیابی کیفیت پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران با استفاده از ۱ ارزیابی پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران بر اساس شاخص‌های فرعی ۲ ارزیابی پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران بر اساس شاخص‌های فرعی ۳ ارزیابی پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران بر اساس شاخص‌های فرعی ۴ آارزیابی پورتال‌های شالت ما6 کذ وزارت‌هنگ یرای اساس معیارهای مرتبط با ۵ ارزیابی کلی پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران بر حسب شاخص‌های ۱ پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران بر اساس شاخص‌های فرعی مرتبط با شاخص «قابلیت استفاده» (از شاخض‌های چهارگانه ارزیابی روش وب کیوای‌ام) در ۲ پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران بر اساس شاخص‌های فرعی مرتبط با شاخص «قابلیت عملکرد» (از شاخص‌های چهارگانه ارزیابی روش وب کیوای‌ام) ارزیابی کیفی پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران با... ۱ دغاقله و دیگران ی<اایت‌اطلاعات ۳ پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران بر اساس شاخص‌های فرعی مر تبط با شاخص «قابلیت اطمینان» (از شاخص‌های چهارگانه ارزیابی روش وب کیوای‌ام) در ۴ _پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران بر اساس شاخص‌های فرعی مر تبط با شاخص «کارایی» (از شاخص‌های چهارگانه ارزیابی روش وب کیوای‌ام) در چه ۵ پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران به‌طور کلی» بر حسب شاخص‌های چهارگانه ارزیابی روش وب کیوای‌ام در چه وضعیتی قرار دارند؟ برای ارزیاپی وب‌سايت‌ها و دستیابی به نتیجه مطلوب» به استانداردهای مناسب نیاز داریم که علی‌رغم مطالعات و پژوهش‌های فراوان در این زمینه» تاکنون استانداردی معتبر و مورد قبول همگان تدوین و ارائه نشده است. البته پژوهش‌های بسیاری در زمینه ارزیابی وب‌سايت‌ها چه در داخل و چه در خارج کشور صورت گرفته است. اما در بین این پژوهش‌ها مطالعاتی که درباره وب‌سايت‌ها و پورتال‌های شرکت‌های صنعتی انجام گرفته باشد» به‌ندرت به چشم می‌خورد. پژوهشگران مختلف از روش‌ها و سیاهه‌های وارسی گوناگونی جهت ارزیایی این وب‌سایت‌ها.و بو تال‌ها اشتفاده نموده‌اند. یکی از روش‌های مورد استفاده برای ارزیابی وب‌سایت‌ها روش ارزیابی کیفیت وب (وب کیوای‌ام) می‌باشد که اولین بار توسط لوئیس ولو گواپتاو روسّی درا پال ۱۹۹۹ کار گرفته شد. این روش ارزیابی بر اساس استاندارد مدل کیفیت برای ارزیابی نرم‌افزارها (ایزو ۹۱۲۶-۱) طراحی گردید که نسخه‌ای از آن با انجام اصلاحاتی به تمنظور ارزیابی وب‌سايت‌ها در این مطالعه به کار رفته است. اولسینا در آرژانتین در پژوهشی با عنوان «روش ارزیابی کیفیت وب‌سایت: مطالعه موردی موزه‌ها» روشی را برای ارزیابی کمی و مقايسه کیفیت وب‌سايت‌ها با نام روش ارزیابی کیفیت وب‌سایت ارائه کرد (۱۹۹۹). اولسینا و دیگران همچنین در پژوهشی با عنوان «ارزیابی کیفیت وب‌سایت‌های دانشگاهی: مطالعه موردی» ید<ایت‌اطلاعانی . تابستان ۱۳۹۳ ۱ دور ۲۹ ۱ شماره ۴ رویکرد ارزیابی کمی را برای ارزیابی کیفیت وب‌سايت‌ها ارائه دادند. آنان این رویکرد را برای ارزیابی و مقايسه خصوصیات و صفات کیفی در مراحل متفاوت چرخه تولید وب‌سایت مفید دانستند و سطوح اجرای خصوصیات کیفی مورد نیاز مثل «قابلیت استفاده»» «عملیاتی بودن»» «قابلیت اطمینان»» «کارایی» و خصوصیات فرعی مشتق‌شده از آنها را در شش وب‌سایت دانشگاهی نمونه ارزیابی نمودند. در پایان فرایند ارزیایی» رتبه‌بندی هر وب‌سایت منتخب به‌دست آمد. آنان در نتیجه گیری پژوهش اظهار داشتند که می‌توان توصیه‌هایی برای بهبود وب‌سایت‌های دانشگاهی ارائه نمود. نتایج شاخص‌های این تحقیق اولسینا و روسی در پژوهشی روش ارزیابی کمی برای ارزیابی کیفیت وب‌سایت‌ها و برنامه‌های کاربردی وب (وب کیوای‌ام) را مورد بررسی قرار دادند. آنها پس از بررسی این روش به مطالعه موردی تجارت الکترونیک پرداختند. آن دو اظهار داشتند که این روش برای بررسی نظام‌مند ویژگی‌های فرعی وّاصفاتی که بر کیفیت محصول تأثیر می گذارند» مفید می‌باشد و نشان دادند که ارزیابی کلی یانسبی حوزه‌ها و شاخص‌های اساسی کیفیت می‌تواند به سرمایه گذاران در درک و بهبود محصولات موزد ارزیابی کمک کند (۲۰۰۲). دسو کی ! و رمضی " در مقاله‌ای با عننوان «درباره چارچوب پيچيده روش ارزیابی کیفیت وب‌سایت‌های دانشگاهی (وب کیوای‌ام): تین و تغریف مرحله نیازمندی‌های کیفیت» به بررسی و تفسیر روش وب کیوای‌ام پرداختند و مراحلی را که ارزیاب برای استفاده از روش فوق لازم دارد» تفسیر کردند که شامل ارائه ویژگی‌ها و مشخصه‌های لازم برای ترسیم درخت نیازهای کیفیت و چارچوب توصیفی برای تعیین آنها در دامنه وب‌سایت‌های دانشگاهی برای جنبه‌های تعیین و تعزیف مرحله نیازهای کیفیت (مرحله اول از چهار مرحله اصلی روش ارزیابی کیفی وب کیوای‌ام) می‌شود (۲۰۰۸). بیسکوگلیو" و دیگران در پژوهشی با عنوان «ایجاد یک مدل کیفی بر پايه فرایشد ارزیابی وب سایت‌ها» به روند ارزیابی مستقل برای هر وب‌سایت پرداختند و از مدل کیفی موجود به‌عنوان الگو استفاده کردند. این پژوهش شامل بررسی مدل‌های کیفی نرم‌افزار در ارزیابی کیفی پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران با... ۱ دغاقله و دیگران ی<اایت‌اطلاعات مقابل مدل‌های کیفی وب‌سایت و اتخاذ یک مدل کیفی برای ارزیابی وب‌سایت است. آنان به این نتیجه رسیدند که برای ارزیابی وب‌سايت‌ها از سیاهه‌های وارسی که از معیارهای مدل‌های کیفی بر اساس استاندارد ایزو ۹۱۲۶ به‌دست آمده» استفاده کنند مبرات! در پایان‌نامه‌ای تحت عنوان «چارچوبی برای ارزیابی علمی کیفیت وب‌سايت‌ها از دید گاه دانش آموزان) به معرفی مدل‌های ارزیابی کیفیت وب‌سایت‌ها پرداخته است. هدف اصلی این پایان‌نامه طراحی چارچوبی برای ارزیاپی کیفیت آنکوتا" در پژوهشی با عنوان «تصویری از شرکت‌های سرمایه گذاری و خدمات مالی در وب جهان گستر» ۵۸ وب‌سایت از شرکت‌های سرمایه گذاری و خدمات مالی کشور رومانی را با روش وب کیوای‌ام و بر اساس ۱۲۷ معیار مورد بررسی قرار داد. نتایج نشان داد که تفاوت‌های معنی‌داری بین این وب‌سایت‌ها وجود دارد و مدیران وب‌سایت‌ها بیشتر به زیبایی‌شناسی توجه کرده و از سایر جنبه‌های وب‌سایت‌ها و نقش آنها به‌عنوان مهری سعید" و دیگران در مقاله‌ای باغنوان «وزن‌دهی رتبه‌بندی ویژگی‌های وب‌سایت برای ارزیابی وب‌سایت‌ها) دزادانشکده علنوّم کامپیوتر و فناوری اطلاعات دانشگاه پترا مالزی» به سنجش ارزیابانه وب‌سایت‌های دانشگاهی پرداختند. در این مقاله روشی دو مرحله‌ای شامل رتبه‌بندی و سنجش رتبه بر روی میزان رتبه و رتبه‌های کیفی به کار گرفته شده است. پژوهشگرات از روش وب کیوای‌ام بترپايه استاندارد ایزو ۹۱۲۶٩ در داخل کشور نیز پژوهش‌هایی در این خصوص انجام گرفته است. علیاحمدی و حورعلی در مقاله‌ای با عنوان «بررسی وضعیت به کارگیری فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیک در صنعت نفت و گاز ایران» ابتدا به بررسی کاربردهای مختلف تجارت الکترونیک در این صنعت پرداختند و سپس با مطالعه به کارگیری تجارت الکترونیک در ید<ایت‌اطلاعانی . تابستان ۱۳۹۳ ۱ دور ۲۹ ۱ شماره ۴ صنعت نفت و گاز سایر کشورها و با استفاده از شاخص‌های ارائه‌شده در مدل‌های آمادگی الکترونیک و وفق‌دادن آنها با صنعت نفت و گاز و بهره گیری از نظر خبرگان صنعت نفت و گاز ۸ محور را به منظور بررسی وضعیت موجود این صنعت ارائه دادند. بیشترین و کمترین محورهای کاربردی از محورهای میزان کاربردهای تجارت الکترونیک در صنعت نفت و گاز به‌ترتیب» میزان بهره گیری از سیستم الکترونیکی مدیریت يکپارچه زنجیره تأمین با میانگین ۲/۹۸ و میزان بهره گیری از سیستم آموزش الکترونیکی با میانگین سهیلی در پایان‌نامه خود به بررسی میزان ریت پذیری و همکاری وب‌سایت‌های نانوفناوری ایران پرداخت. یافته‌های پژوهش نشان داد که وب‌سایت ستاد ویر توسعه فناوری نانو وب‌سایت ایده‌پردازی کاربردی در فناوری نانو و وب‌سایت انجمن نانوفناوری ایران دارای بالا ترین تعداد پیوند دریافتی و در نتیجه» بالاترین میزان رویت بودند و وب‌سایت دپارتمان نانو دارای پایین‌ترین میزان رویت بود (۱۳۸۵). حقیقی‌نسب و تابعین به ارزیابی میزان جذابیت و قابلیت استفاده وب‌سایت شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران از دیند گاه مشتریان داخلی در فضای بازار صنعتی پرداختند. یافته‌ها نشان داد که از دیدگاه مشتریبان» «یجذ است) آزامطلوییت کمتری نسبت به «قابلیت عصاره و پاپی به ارزیابی کیفیت ۴۱ وب‌سایت کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی ایران با استفاده از ابزار ارزیابی کیفی وب‌سایت (وب کیوای‌تی!) به منظور ارائه پیشنهادهایی در جهت ارتقای کیفیت آنها پرداختند (۱۳۸۷). پاشازاده و حاجی زین‌العابدینی در مقاله خود با عنوان «وب کیوای‌ام» رویکردی کمی جهت ارزیابی کیفی وب‌سایت کتابخانه‌ها» به بررسی تحلیلی روش وب کیوای‌ام و قابلیت‌های آن در ارزیابی کیفی وب‌سايت‌ها مقایسه این روش با روش‌های موجود دیگر و تجزیه و تحلیل نتایج به‌دست آمده پرداختند محمداسماعیل و خانلرخانی کیفیت صفحات وب پژوهشگاه‌های وابسته به وزارت علوم تحقیقات و فناوری مستقر در شهر تهران را با رویکرد پیمایشی- تحلیلی و با استفاده ارزیابی کیفی پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران با... ۱ دغاقله و دیگران ی<اایت‌اطلاعات از یکی از ویرایش‌های مدل «وب کوال"» به نام «ای کوال»" مورد ارزیابی قرار دادند. مدل ای کوال بر اساس ساختار «وب کوال» است و می کوشد کیفیت موجود و مورد انتظار صفحات وب را از دید کاربر ارزیابی نماید. یافته‌های این پژوهش نشان‌دهند تفاوت معنادار میان کیفیت موجود و کیفیت مورد انتظار این صفحات از دیدگاه کاربران بود رحیمی در پايان‌نامه کارشناسی ارشد خود با عنوان «تحلیل پیوند وب‌سایت‌های صنعت فولاد ایران با استفاده از روش‌های عامل تأثیرگذار وب و دسته‌بندی خوشه‌ای» با روش تحلیل پیوندها به ارائه تصویری کلی از وب‌سایت‌های صنعت فولاد ایران و میزان ارتباط آنها با یکدیگر پرداخت. همچینین میزان رویت‌پذیری و تأثیرپذیری هر کدام از مهدی‌زاده در پژوهشی وب‌سایت‌های چهار شرکت اصلی صنعت نفت (ملی نفت. پالایش و پخش, گاز و پتروشیمی) را مورد مظالعه راز داد تا با توجه به نقش تعیین کننده این چهار شرکت در وضعیت اقتصادی و اجتماعی کشور نقاط قوت و ضعف هر یک از وب‌سايت‌ها را مشخص کند. به منظور انجام کار» وب‌سایت‌های این چهار شرکت. به‌طور متوالی و تصادفی» در هر روز و به مدت حدود دو هفته از تاریخ ۲۳ مهرماه تا ۰آبان ۸۶ بازدید و بررسی شدند و در قیاس با شاخص‌هایی» مورد اززیابی موردی قرار گرفتشد. یکی از مهم‌ترین نتیجه‌های این بررسی» کشف نبود ارتباط و پیوند منسجم و مشخص میان راهبردها و هدف‌های شرکت‌ها و رسالت‌ها و اهدافی است که باید مبنای طراحی و علی‌پیک و همکاران با استفاده از روش وب کیوای‌ام به ارزیابی کیفی وب‌سایت‌های کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های علوم پزشکی ایران را با استفاده از معیارهای چها رگانه روش وب کیوای‌ام» ابتدا بر اساس هر معیار به‌صورت جداگانه و در آخر بر اساس کل معیارهای چها رگانه مورد ارزیابی قرار دادند. نتایج نشان داد که وب‌سایت‌ها در کل از لحاظ معیار «قابلیت اطمینان» در حد بسیار مطلوب با میانگین ۰/۸۲» از لحاظ شاخص ید<ایت‌اطلاعانی . تابستان ۱۳۹۳ ۱ دور ۲۹ ۱ شماره ۴ «کارایی» در حد مطلوب با میانگین ۰/۶۴ و از لحاظ شاخص «قابلیت استفاده») و شاخص «قابلیت عملکرد» در حد متوسط به‌تر تیب با میانگین‌های ۲ و ۰/۵ هستند (۱۳۹۰). با توجه به مرور پیشینه‌های داخل و خارج کشور در حوزه وب‌سنجی و به‌ویژه ارزیابی کیفیت وب‌سایت‌ها بیشترین توجه این حوزه معطوف به وب‌سایت‌های دانشگاهی می‌باشد. بنابراین» ارزیایی کیفیت وب‌سايت‌ها و پورتال‌های تخصصی و موضوعی» خصوصا شرکت‌های صنعتی مهم ضروری است. همچنین روش‌های مورد استفاده در ارزیابی کیفی وب‌سايت‌ها متنوع و فراوان هستند» اما از روش وب کیوای‌ام تنها در برخی از پژوهش‌های ارزیابانه وب‌سایت‌های دانشگاهی استفاده شده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی و روش آن وب‌سنجی است. جامعه پژوهش, پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران هستند. در مجموع ۰ شرکت تابعه وزارت نفت در ایران وجود داززدکه ربژمجموع؛ ۴۱ شثزکت: اصلی «شرکت ملی گاز» «ش ر کت ملی نفت»» «شر کت پالایش و.پخش فرآورده‌های نفتی» و «شرکت ملی صنایع پتروشیمی» می‌باشند. ۱۳۰ شرکت از آنها دارای بر تل‌اقعال هستند. محیط پژوهش» محیط اینترنت می‌باشد. در این پژوهش برای گردآوری داده‌ها از مشاهده مستقیم و سیاهه وارسی استفاده شد که بر اساس الگنوی ارزیابی کیفی وب مبتنی بر استاندارد ایزو ۱- ۹۱۲۶ و با انجام اصلاحاتی با توجه به جامعه پژوهش و بومی‌سازی و بخشنامه شماره ۵۸ ومورخ ۱۳۸۷/۸/۲۵ ریاست جمهوری ایران تهیه شده است. این تغییرات و اصلاحات با بررسی جامعه پژوهش و نیز استفاده از نظرات متخصصان این حوزه (کتابداران و طراحان وب‌سایت)"صورات گرفت. پسن از تدوین سياهه وارسی و انتخاب معیارها جهت تأیید روایی از نظرات متخصصان حوزه استفاده شد. این سیاهه شامل چهار متغیر اصلی برای ارزیابی وب‌سایت است که برای اندازه گیری هر یک از آنها چندین متغیر فرعی که اندازه گیری آنها نیز از طریق چند متغیر فرعی‌تر دیگر میسر می گردد» بررسی شدند. این چهار متغیر که در واقع معیارهای اصلی برای ارزیابی وب‌سایت تلقی می‌شوند عبارتند از: «قابلیت استفاده» «قابلیت اطمینان»» «قابلیت عملکرد» و «کارایی». معیار «قابلیت استفاده» با استفاده از معیارهای فرعی مثل «قابل فهم‌بودن کلی سایت»» ارزیابی کیفی پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران با... ۱ دغاقله و دیگران ی<اایت‌اطلاعات «ویژگی‌های بازخورد و راهنمایی»» «ویژگی‌های زیباشناختی و واسط کاربر» «ویژگی‌های متفرقه» شامل قابلیت چاپ صفحه» حمایت از زبان دیگر وجود شمارش گر تعداد بازدیدها به دو صورت موضوعی و کلی» و شاخص آخرین به‌روزرسانی پورتال مورد سنجش و ارزیابی قرار گرفت. معیار «قابلیت اطمینان) نیز با استفاده از سنجش معیارهای فرعی مثل «کفایت (نداشتن نقص)» و انوع دامنه»» و معیار «کارایی» از طریق سنجش معیارهای فرعی «اجرا» و «دسترس پذیری» و بالاخره معیار «قابلیت عملکرد» از طریتی معیارهای فرعی («امکانات جستجو و بازیابی»» «امکانات راهبری و تورق» «کاربرمداربودن برای اندازه گیری مقدار هر معیار اصلی» اندازه گیری از جزئی‌ترین معیارهای فرعی مربوط به آن معیار آغاز گردید. بدین ترتیب که برای هر معیار فرعی بر حسب اهمیت آن یک ضریب» که عددی بین صفر تا یک است» در نظر گرفته شد. سپس با مشاهده وضعیت پورتال توسط پژوهش گران امتیازی برای آن معیار فرعی منظور گردید. بدین ترتیب» امتیاز واقعی هر معیار فرعی از ضراب کردن امتیاز اختصاص داده‌شده توسط پژوهشگران در ضریب اهمیت آن محاسبه شد. از مجموع امتیازهای مربوط به معیارهای فرعی مرتبط با یک معیار امتیاز مربوط به آن معیار فرعیاوابه همین ترتیب» از مجموع حاصل ضرب ضرایب معیارها در امتیاز آنها مقدار نهائی مربوط به معیار اصلی متناظر با آن معیارها محاسبه گردید (علی بیک و همکاژان ۱۳۸۹). نمودار ۱ شمایی از عملیات محاسباتی را برای تعبین امتیاز معیار اصلی نشان می‌دهد. امتیازهای نهائی برای هر معیار اصلی به‌صورت نمره‌ای بین صفر تا یک است و داده‌های خام"در این پژوهش امتیازهای ی<ایت‌اطلاعای . تابستان ۱۳۹۳ ۱ دوره ۲۹ ۱ شماره ۴ نمودار ۱. شمای عملیات محاسباتی برای تعیین امتیاز معیار اصلی (علی بیک و همکاران ۱۳۸۹) این داده‌ها به‌صورت يکک فایل داده در محیط نرم‌افزار اس‌پی‌اس‌اس نسخه ۲۱ ذخیره و تجزیه و تحلیل‌های بعدی به کمک این نرم‌افزار انجام شد. ابتدا امتیازهای مربوط به معیارهای اصلی و فرعی برای ارزیابی پورتال‌ها محاسبه و سپس امتیازهای به‌دست آمده در ۵ گروه به این صورت دسته‌بندی گردید: بسیار نامطلوب(۰ تا ۰/۲۰)» نامطلوب (۰/۲۱ تا ۰ ) متوسط (۰/۴۱ تا ۰/۶۰)» مطلوب.(۰/۶۱ تا*۸/) و بسیار مطلوب (۰/۸۱ تا ۱). در این امتیازدهی» نمره یک بالاترین امتیازی؛است که از نظر هر یک از معیارهای اصلی» معیارهای فرعی و معیارهای فرعی‌تر به.پورتال‌ها اختصاص یافت. وزن (ضریب) اختصاص داده‌شده به هر معیار» چه فرعی و چه اصلی» بر اساس میزان اهمیت آن و نیز با نظر متخصصان این حوزه تعیین شد. سپس اطلاعات حاصل از پردازش امتیازهای به‌دست آمده در راستای پاسخ گویی به سوال‌های پژوهش در قالب جدول‌های توصیفی و همچنین در پاسخ به سوّال اول درباره وضعیت پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت از نظر معیار (قابلیت استفاده»» یافته‌های جدول ۱ در خصوص مقایسه میانگین امتیازهای مربوط به معیارهای مختلف معیار اصلی «قابلیت استفاده» بیانگر این مطلب است که این پورتال‌ها از لحاظ معیارهای فرعی «ویژگی‌های زیباشناختی و واسط کاربر» نسبت به سه ارزیابی کیفی پورتال‌های شر کت‌های تابعه وزارت نفت ایران با ... معیار فرعی دیگر وضعیت مطلوب تری دارند. نامطلوب ترین وضعیت مربوط به معیار فرعی «ویژگی‌های متفرقه) است به‌طوری که ۱۰۴ پورتال (۸۰ درصد) از مجموع ۱۳۰ پورتال برد مطالعه از این لتحاظ در خل امطلوب ی بسیارتاسطلزب ارزیانی شلاند, در اتهایته با جمع‌بندی نتایج ۴ معیار فرعی» تیه معیار اصلی به‌دست آمد که بر اساس میانگین کسب شده» پورتال‌های تحت مطالعه از لحاظ معیار «قابلیت استفاده» در حد متوسط قرار گرفتند. به‌طوری که تنها ۳۴ پورتال امتیازی در حد مطلوب را از این نظر کسب کرده‌اند. جدول ۱. ارزیابی پورتال‌های شر کت‌های تابعه وزارت نفت ایران بر اساس شاخص‌های فرعی بر اساس نتایج به‌دست آمده در جدول ۲ مبنی بر مقايسه میانگین امتیازهای مربوط به معیارهای فرعی لحاظ شده در«قابلیت عملکرد»» پورتال‌های مورد بررسی در مطالعه حاضر از لحاظ معیار «امکانات راهبری و تورق» نسبت به معیارهای «امکانات جستجو و بازیابی» و به‌طوری که از این نظر ۱ پورتال (۳۱/۶ درصد) از مجموع ۰ پورتال بر حسب معیار «امکانات جستجو و بازیابی» در وضعیت مطلوب و بسیار مطلوب و ۱۵ پورتال (۱۱/۶ درصد) از مجموع ۱۳۰ پورتال در وضعیت مطلوب ارزیابی شدند. در نهایت» با جمع‌بندی نتایج سه معیار فرعی» نتیجه معیار اصلی به‌دست آمد که بر اساس میانگین کسب‌شده» پورتال‌های تحت مطالعه در خصوص معیار قابلیت عملکرد (اجرائی) در حد نامطلوب قرار جدول ۲. ارزیابی پورتال‌های شر کت‌های تابعه وزارت نفت ایران بر حسب معیارهای مر تبط با ارزیابی کیفی پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران با ... ۱ دغاقله و دیگران ‏ ای<۲ایت‌اطااغات یافته‌های به‌دست آمده در جدول ۳ درباره معیار «قابلیت اطمینان» نشانگر آن است که پورتال‌های مورد بررسی در مطالعه حاضر از لحاظ معیار انوع دامنه» نسبت به معیار «نداشتن نقص (کفایت)» وضعیت مطلوب‌تری دارند. چنانکه مشاهده می‌شود» ۱۲۹ پورتال (۹۹/۲ درصد) از مجموع ۱۳۰ پورتال مورد مطالعه از این لحاظ در حد مطلوب و بسیار مطلوب ارزیابی شدند. در نهایت با جمع‌بندی نتایج این ۲ معیار فرعی» نتيجه معیار اصلی به‌دست آمد که بر اساس میانگین کسب‌شده» پورتال‌های تحت مطالعه در حد مطلوب قرار دارند» به‌طوری که ۸۸/۵ درصد از آنها امتیازی در حد بسیار مطلوب و مطلوب را کسب جدول ۳. ارزیابی پورتال‌های شر کت‌های تابعه وزارت نفت ایران بر حسب معیارهای مرتبط با یافته‌های جدول ۴ در خصوص مقایسه میانگین امتیازهای مربوط به معیار اصلی «کارایی» بیانگر این مطلب است که پورتال‌های مورد بررسی در مطالعه حاضر از لحاظ معیار فرعی «دسترس پذیری» نسبت به معیار فرعی «اجرا» در وضعیت مطلوب‌تری قرار ی<ایت‌اطلاعای . تابستان ۱۳۹۳ ۱ دوره ۲۹ ۱ شماره ۴ دارند. چنانکه مشاهده می‌شود» ۱۱۷ پورتال (۹۰ درصد) از نظر دسترس‌پذیری در حد مطلوب و بسیار مطلوب ارزیابی شدند. در نهایت» با جمع‌بندی نتایج این ۲ معیار فرعی» نتیجه معیار اصلی به‌دست آمد که بر اساس میانگین کسب‌شده» بیشتر پورتال‌های تحت مطالعه از لحاظ معیار «کارایی» در حد بسیار مطلوب قرار دارند» به‌طوری که ۱۱۸ پورتال در کل امتیازی در حد مطلوب و بسیار مطلوب را از این لحاظ کسب کرده‌اند. جدول ۶. ارزیایی پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران بر حسب معیارهای مرتبط با در جدول ۵ مقایسه معیازهای چهارگانه ارزیابی پورتال‌های مورد مطالعه نشان می‌دهد که این پورتال‌ها در کل از لحاظ معیار اصلی «کارایی» بهترین وضعیت را دارند. اکثریت پورتال‌های مورد مطالعه (۹۰/۸ درصد) از «کارایی» مطلوب و بسیار مطلوبی برخوردار بودند» به‌طوری که بیشترین میانگین کسب‌شده مربوط به این معیار اصلی بود و معیارهای «قابلیت اطمینان»» «قابلیت استفاده» و «قابلیت عملکرد» به‌ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. معیار (قابلیت عملکرد» نسبت به سه معیار اصلی دیگر در وضعیت ارزیابی کیفی پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران با... ۱ دغاقله و دیگران ی<اایت‌اطلاعات جدول ۵. ارزیابی پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران بر حسب معیارهای اصلی نتیجه ارزیایی تعداد درصد تعداد درصد تعداد درصد تعداد درصد در حال حاضر چگونگی ارزیابی وب‌سایت‌هاو اطلاعات موجود در آنها مبحشی جدی در مراکز آموزشی دنیا است. کمیت اطلاعات منتشرشده در اینترنت (به‌ویژه از یق شبکه جهانی وب) نسبت به اطلاعات قابل دسترس از طریق دیگر رسانه‌ها روزبه‌روز در حال افزایش است. ویژگی‌ها و عواملی که کیفیت و ارزش یک منبع اطلاعاتی را مشخص می‌نمایند» ممکن است با توجه به نیازهای اطلاعاتی افراد و ماهیت منابع مورد همان گونه که اشاره شد در ایران برخی پژوهشگران از روش وب کیوای‌ام برای پزشکی کشور استفاده کرده‌اند. با وجود اين» در سال‌های اخیر شاهد انجام پژوهش‌هایی در رابطه با ارزیابی وب‌سایت‌های تخصصی و صنعتی» مانند صنعت نفت و گاز نانوفناوری» پتروشیمی و فولاد هستیم که هر کدام با رویکردها روش‌ها و تقسیم‌بندی‌های ید<ایت‌اطلاعانی . تابستان ۱۳۹۳ ۱ دور ۲۹ ۱ شماره ۴ متفاوت این وب‌سايت‌ها را مورد مطالعه قرار داده‌اند. پژوهشگرانی همچون علیاحمدی و حورعلی (۱۳۸۴)» سهیلی (۱۳۸۵)» حقیقی‌نسب و تابعین (۱۳۸۷)» رحیمی (۱۳۸۹)» و مهدی‌زاده (۱۳۸۹) به بررسی و ارزیابی وب‌سایت‌های شرکت‌های صنعتی با روش‌های مختلف پرداخته و نشان داده‌اند که هر کدام از این روش‌ها دارای مزایا و معایبی بوده‌اند. با این حال» هنوز استاندارد خاصی که بتوان برای ارزیابی این گونه پورتال‌ها و وب‌سایت‌ها از آنها استفاده نمود استانداردهایی که در عین حال مورد قبول وتأیید متخصصان نیز باشد» دیده نمی‌شود. کمبودی که در این روش‌ها به چشم می‌خورد» کاربرد روش‌هایی است که بتوان با استفاده از رویکرد مهندسی (استفاده از هستی‌شناسی و کاربرد اصول ریاضی) و روش‌های آماری به ارزیابی کیفی این وب‌سايت‌ها و پورتال‌ها پرداخت. استفاده از روشی نظام‌مند و گام‌به گام جهت ارزیابی» از مزایای روشی است که با عنوان «وب کیوای‌ام» یا «روش ارزیابی کیفی با استفاده از روش‌های کمی» شناخته شده است. این روش پیش از این برای ارزیابی پورتال‌های شر کت‌های وزارت نفت مورد استفاده قرار نگرفته بود. در این روش با الگ و گرفتن از استانذارد معتبر ارزیابی نرم‌افزار به ارزیابی وب‌سايت‌ها و پورتال‌ها پرداخته شد.بنآپراین» تا حدودی می‌توان به نتيجه این ارزیابی اعتماد نمود. از نقاط قوت دیگر این.,روش» استفاده ازهشتی‌شناسی جهت طراحی ابزار سیاهه وارسی ارزیابی است که از طریق تقسیم‌پندی متوالی به کوچک‌ترین جز و خصيصه قابل اندازه گیری می‌رسد و به‌ترتیپ با ارزیابی اجزا کوچک‌تر به ارزیابی نهائی می‌رسد (1999 01908). آنچه این روش را از سار روش‌های ارزیابی متمایز می‌سازد» همین خصوصیت ونوع تقسیم‌بندی در روش «وب کیوای‌ام» است و اینکه وب‌سايت‌ها با استفاده از ۴ معیار اضلی نشنجیده می‌شوند. این» در حالی است که در روش‌های دیگر این نوع تقسیم‌بندی و سنجش به چشم نمی‌خورد. بنابراین» مقایسه نتایج این روش با روش‌های انجام‌شده قبلی برای ارزیاپی وب‌سایت‌ها نتایج مناسبی به‌دست در پژوهش حاضر پس از ارزیابی یکایک معیارهای شاخص‌های اصلی با استفاده از روش ارزیابی کیفیت وب و با توجه به میانگین امتیازهای به‌دست آمده برای چهار شاخص اصلی» چنین استنباط می‌شود که پورتال‌های مورد بررسی از نظر شاخص «قابلیت ارزیابی کیفی پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران با... ۱ دغاقله و دیگران ی<اایت‌اطلاعات عملکرد» و (قابلیت استفاده») ضعف بیشتری دارند. این مطلب انجام بررسی‌های دقیق‌تر و موشکافانه‌تری را درباره این معیارها ضروری می‌سازد. با توجه به اینکه پورتال» پیشانی یک سازمان يا شرکت و نشان‌دهنده هویت آن است» طراحان این پورتال‌ها باید تمرکز خود را معطوف به رفع نقاط ضعف آنها نموده و راهکارهایی را برای برطرف‌نمودن آنها ارائه دهند. در مورد دو شاخص «قابلیت اطمینان» و «کارایی»» هر چند میانگین امتیازها وضعیت بهتری را نشان می‌دهند» برخی از پورتال‌های جامعه مورد پژوهش از نظر این دو شاخص در وضعیت بسیار مطلوبی قرار ندارند. شایسته است مدیرات این پورتال‌ها با الهام گیری از پورتال‌هایی که از نظر این دو شاخص در وضعیت بسیار مطلوبی هستند» نواقص موجود در آنها را مرتفع نمایند. بنابراین» مدیران وب‌سايت‌ها و طراحان آنها باید به این نکته توجه کنند که پورتال‌های طراحی‌شده توسط آنها هنوز تا دستیابی به وضعیت بسیار مطلوب فاصله دارد. به نظر می‌رسد که این افراد باید پورتال‌های دست‌ساخت خود را مورد بازنگری قرار داده و فاصله موجود بینّ وضعیت فعلی آنها تا وضعیت ایدهآل و بسیار مطلوب را با انجام اصلاحات لازم از میان بردازند. همچنین لازم است به این نکته توجه داشت که طراحی و ارزیابی.پورتال‌های شرکت‌های صنعتی در کشور ما هنوز مراحل ابتدائی خود را طی می‌کند و مسئولان و مدیران شرکت‌ها تاکنون به این مقوله ارزشمند توجه کافی نداشته‌اند. همین‌طور با توجه به کاستی‌هایی که در این پورتال‌ها به چشم می‌خورد» ظاهرا در طراحی این گونه پورتال‌ها از نقطه‌نظرات متخصصان وب‌سایت کمتر استفاده شده است. مدیران شر کت‌ها باید به این امر هم توجه بیشتری داشته باشند. در آخر پیشنهاد می‌شود که سياهه مدونی از سوی وزارت نفت در خصوص طراحی پورتال‌های شرکت‌های تابعه با نظر متخصصان وب‌سایت و صنعت نفت تهیه و به همه این شرکت‌ها ابلاغ شود تا طراحان پورتال‌های این شرکت‌ها بر اساس آن طراحی کنند و حداقل سالی یک‌بار پورتال و وب‌سایت خود را ارزیابی نموده و از نتایج به‌دست آمده + ارزیابی کیفی وب‌سايت‌ها و پورتال‌های وزارتخانه‌ها و شرکت‌های صنعتی ایران با ٩ بررسی میزان آگاهی و نگرش طراحان وب‌سايت‌ها و پورتال‌های شرکت‌های صنعتی ید<!ایت‌اطلاعای . تابستان ۱۳۹۳ ۱ دوره ۲۹ ۱ شماره ۴ + ارزیابی پورتال‌های شر کت‌های تابعه وزارت نفت ایران از دیدگاه کاربران؛ + بررسی امکان توسعه سیاهه وارسی ارزیابی وب‌سايت‌ها و افزودن معیارهای اصلی + توسعهه معیارهای فرعی مرتبط با معیارهای اصلی «قابلیت اطمینان» و «کارایی» در شیوه پاشازاده» فریبا. ۱۳۸۹. ارزیابی کیفی وب‌سایت‌های کتابخانه‌های مرکزی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ایران با استفاده از «روش وب کیوای‌ام». پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علوم پزشکی و خدمات پاشازاده» فریبا و محسن حاجی زین‌العابدینی. ۱۳۸۸. و بکیوای‌ام (/1ت0۹0ع/۷) رویکردی کمی جهت حقیقی‌نسب» منیژه» و آزاده تابعین.۱۳۸۷. ارزیایی میزان جذابیت واقابلیت استفاده وب‌سایت (تارنما) شرکت بازرگانی پتروشیمی ایران از دیدگاه مشتریان داخلی در فضای بازار صنعتی. مدیریت بازرگانی رحیمی» فاطمه. ۱۳۸۹. تحلیل پیوندهای وب‌سایت‌های صنعت فولاد ایران با استفاده از روش‌های عامل تأثیرگذار وب و دسته‌بندی خوشه‌ای. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان. سهیلی» فرامرز. ۱۳۸۵. تحلیل پیوندهای وب‌سایت‌هنای نانوفناوری با استفاده از روش‌های دسته‌بندی خوشه‌ای» عامل تاأثیرگذار وب و ترسیم انقشه دوبعدی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد کتابداری و عصاره» فریده» و زینب پاپی. ۱۳۸۷. ارزیابی کیفیت تارنما (وب‌سایت)‌های کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی ایران به منظور ارائه پیشنهادهایی در جهت ارتقای کیفیت آنها. فصننامه علوم و فناوری اطلاعات ۲۳ عصاره» فریده» غلامرضا حیدری» فیروزه زارع فراشبندی» و محسن حاجی زین‌العابدینی. ۱۳۸۸. از ارزیابی کیفی پورتال‌های شرکت‌های تابعه وزارت نفت ایران با ...۱ دغاقله و دیگران ‏ ي<ایت اطلاعات علیاحمدی» علیرضا و منصوره حورعلی. ۱۳۸۴. بررسی وضعیت به کا رگیری فناوری اطلاعات و تجارت الکترونیک در صنعت نفت و گاز ایران. فصلنامه مدیریت فرد/ ۱۱(۳ و ۱۲): ۱۰۳-۹۳ علی‌بیک» محمدرضا روح‌انگیز جمشیدی او رککک» محسن حاجی زین‌العابدینی» و فریبا پاشازاده. ۱۳۹۰. ارزیابی کیفی وب‌سایت‌های کتابخانه‌های مر کزی دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور ایران با استفاده از محمداسماعیل» صدیقه» و المیرا خانلرخانی. ۱۳۸۸. ارزیابی کیفیت صفحات وب پژوهشگاه‌های وابسته به وزارت علوم» تحقیقات و فناوری مستقر در شهر تهران از دید گاه کاربران. فصلنامه پیا مکتابخانه» پاییز: موسوی چلکک. افشین» عبدالرسول خسروی» و سیمین حداد عراقی. ۱۳۸۸. ضرورت تغیی راز وب‌سایت به پورتال د رکنابخانه‌های دانشگاهی در: مجموعه‌مقالات همایش وب‌سایت‌ها ی کنابخانه‌های دانشگاهی. مهدی‌زاده» محمدرضا. ۱۳۸۹. نگاهی به وب‌سایت‌های چهار اش ر کت اصلی صنعت نفت. فصل‌نامه مدیریت دز 00020165 کععا م5 امن مهد 200 6۲ 10۷۵ کو 1۳۵86 756 2011 مقصق10 هه ما۸ 1 ۳600/۱ :0۳۵۵6۵ اه ونکهنستا 15۸۵ که کلمدصط۸ رطع ۸ ۸۵6 ۷۷/۵۳1۵) 1.205۵6 0 1ع 00 - از هو ه وصنطعناطهاعط 2009 نصصفصع7۳ .ی 20 نصفت .ی منصه۳۵ 3/۰ با بوناومکنظ (8 1010۳۵ دز کعزع م1مصط76 هد ععدعن5 که عانناعصل) 1511 .کعانوطع 1۵۳ دکع وم ناهام ق9 2 56124 ,1 260۳22 ۷3۵ ,رانصام) دامع لفدمنهآ) 021 - (0)) ناه عازدطع ۸7 تنعل م۸ ما۲ 10۵0 2008 +ومصفط بش۸ هه ونوانه‌یع 3 ناهن عاندطا ۷7 عنص لد ۸ ناه 20۳ م۳ خر 2010 ما۷۵ خلعجمو زد معاد 1/6 ۲0108 ۵1 بازعه تا 4اه 06۳۰ کزفعط 1 5 ۲عاقق 1 06۳506006 "قاص6 500 655 16 1/1000050 :00۳00205 36000501۲ 2003 بو دون وصفا وم 2 ماع 0 محم 2۸ 9 105۳ .کهاع 35 0۳ وود عکی ۸ :3/0500 صمناهله۷ تافو عنوطا ۷۷ 1999 با مقصتعا0 20200 ۵۶ ناو عط ودزدعه‌عع۸ .1999 .عمط 6 فص عاصعغق] 2۰ ,6000 .0 سل مقصتفا0 81-03 :5 1۵1060۵ وه هنوعص عم و3 کم عمط ما3 عط 7 موف ععی ۸ نکعانوطع ۸ 65زطع ۱ 01 0۷۵120 بوناقی 1۵۳ ماع 6 هاتاصدس ۸ 2001 عمط منهاکم6 200 مکنساآ مقصتعا0 ۷ داز ناهد ما۸ ۷/6۳ هس30 .2002 عمط هام6 200 مکنسا مقصتعا0 ۷۳ 0۶ دناد اعزه ۷۷ +0۳00- مق 2011 امصقاعک صفعقط 0ص منصعطی وط۸ صنع۸ اطخ مططع/3 ,تفگ 1 700۳۵ ط۸۳۵ ,110۲۵۵۲۵ 716 .۳۷۵10200 عازدط ۸ 20۳ کعاه‌طا ۸ 0 0۳0 110۳۵۳۲۰ ۵ 3610060 فعط 7 فص کلق80 ۸۳ کو نون ۸ .2003 306 مفا0ط72 ناو ۳۵6 ۵۶ 85569516۲ ۳۵ وز رو کنطا او ععممم عط3 ما۸ 8 بونط/1 جصعامیع۶ صقنص۳ 86 کم کمسهنوزدانگ کم کلماوم ۶و 106 ۵1 65 شنونوطانگ ۶و علها دمم 130 000 منود کنو ,50102۳6 21 5۳85 ماع توط 0ع2 هه مه ,اعام 1۸7۵۳۵۸ 6 دز ۵۳6 (0.542 عصهع0) "بونانطمک۹ 0 معط کعانوطاع ۵ عط اقطا ماک 40 (0.719 ک3/60) "بونانطه‌نام ۵۳ #ععقط هه کنخهاد خفوعص عط +ع0ص0 5 وبر5۳00 کنطی ۵۶ ک ماع ص۳۳ وه کالومد عطا ما وصنوجمی۸ ۳ جکنصقطا 6 اکعط: عطا وه هه عامحصعصم اک کلهاجوم عوعط) و

پژوهش حاضر برای ارزیابی کیفی پورتالهای شرکتهای تابعهی وزارت انجام گرفت. روش پژوهش وبسنجی و ». وب کیو. ای. ام « نفت ایران با استفاده از پژوهش از نوع توصیفی است. جامعه پژوهش 031 پورتال شرکتهای تابعهی وزارت نفت ایران میباشد. دادههای مورد نیاز با استفاده از سیاهه وارسی که بر مبنای روش ارزیابی کیفی وب کیو.ای.ام. طراحی شده، گردآوری شده است. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار اس. پی. اس. اس. نسخه 10 صورت گرفته است. یافتهها نشان می- 1 در وضعیت / با میانگین 241 » قابلیت استفاده « دهند که این پورتالها از لحاظ معیار اصلی 1 در وضعیت / با میانگین 411 » قابلیت عملکرد « متوسط به بالا و از لحاظ معیار اصلی » کارائی « با میانگین 907 /. و » قابلیت اطمینان « متوسط به پایین قرار دارند و از لحاظ معیار با میانگین 927 /. در وضعیت مطلوب قرار دارند. پورتالهای مورد پژوهش از نظر نسبت به معیارهای دیگر نقاط ضعف » قابلیت عملکرد « و » قابلیت استفاده « معیارهای اصلی بیشتری دارند. طراحان این پورتالها باید تمرکز خود را معطوف به این نقاط ضعف نموده و با توجه به نتایج و پیشنهادهای این بررسی برای برطرف کردن این نقاط ضعف تلاش نمایند.

281111

در این پدیده اشیا به صورت نمادین ظاهر می شود و از این رو برای دریافت مفهوم حقیقی آنها» باید به تعبیر و واکاوی آنها پرداخت. واکاوی و تعبیر نمادهای رویا از دیر باز معمول بوده‌او گرد آوری و تدوین آنها باعث بوجود آمدن خوابنامه‌ها شده است. در خوابنامه‌های فارسی» نمادهای بسیاری به زن و مسائل زنانه گزارده شده اند. بررسی و تحلیل این نمادها می تواند تصویر روشنتر و کاملتری از ید گاه قدما نسبتنه زن ارائه دهد؛ از جمله نمادهایی که به زن تعبیر شده اند» ظروفند. رویکرد قدمادز پاره ای تعابیّز؛ بویژه تعبیر ظروف به زن» با رویکرد فروید در تحلیل روژیاها که اشیا مجوّف را دال بر زن می دانست» شباهت دارد. پاره ای از ریاحین و پرند گان و جانوران نیز در خوابنامه ها مفهوم نمادین زنانه دارند. در بررسی مفاهیم این نمادها دوبن مایه دیده می شود: یکی پیوند و ازدواج و تمتّ جنسی.یا مالی از زنان و دیگری جدایی از آنها به طلاق یا مرگک. پریدن مرغان از دست و خانه» چیدن گل از شاخه و ذسته گل نمادهایی هستند که بر مفهوم جدایی از زنان دلالت دارند؛ اما دیدن گل:بر شاخه و کشتن مرغان» نمادهای تمتّع جنسی از زنانند. * استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ولی عصر رفسنجان 17211.60170ع 0 بر[ 127.16012 2/1011  ۰ ۶ پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوه رگویا)» سال چهارم, شماره اول» پیاپی ۱۳ بهار ۱۳۸۹ نماد» خوابنامه» رویکرد فروید به تحلیل رژیاها ظروف تعبیر شده به زن یکی از پدیده های شگفت و پیچیده ای که آدمی از دیر باز در باب آن اندیشیده خواب است. صوری که آدمی در حالت خواب و ناخودآگاهی می بیند (رویاها) بی مفهوم و معنی نیست؛ امّا معانی آنها همان معانی و مفاهیمی نیست که در حالت بیداری اين صور بر آنها دلالت دارند. به سخنی دیگر زبان رویا زبانی دیگر است و قواعد خاص خود را دارد. تفاوت زبان رویا و ناخود آگاهی با زبان متداول روزمرّه در سمبولیک و نمادین بودن آن «آنچه که ما سمبول می نامیم عبازت است از یک اصطلاح. یکک‌نام یا حتی تصویری که ممکن است نماینده چیز مأنوسی در زندگی روزانه باشد و با این حال علاوه بر معنی آشکار و معمول خود معانی تلویحی بخصوصی نیز داشته باشد. سمبل معرف چیزی مبهم»اناشناخته یا پنهان از ماست... بنابراین یک کلمه یا یک شی وقتی سمبولیک تلقی می شود که به چیزی بیش از معنی آشکار و چند معنایی بودن سمبولها یا نمادهایی که در خواب مشاهده می شوند» مورد اشاره صاحب نظران و خوابگزاران پیشین نیز بوده است. ابن خلدون می نویسد: «خوابگزاران در عین اینکه می گویند دریا بر شاه دلالت می‌کند ممکن است+ در؛جایی دیگر بگویند دریابر خشم دلالت می کند و در جایی دیگر بر اندوه و امر مصیبت بار. همچنان که می‌گویند مار نشانه دشمن است در جایی هم ممکن است» بگویند نشانه زندگانی است و در جایی دیگربگویند پوزشاننده راز است» (ابن خلدون۹۹۲:۱۳۷۵۰). حبیش تفلیسی(م۶۲۹)» صاحب خوابنامه«کامل التعبیر»» نیز پارها در کتاب خود» به اختلاف خوابگزاران در مفهوم و معنی نمادی خاص اشاره کرده که معنی آن این است که خوابدیده ها یا صور دیده شده در خواب» مفهوم واحد مقبول همگان ندارند و به سخنی دیگر نماد یا سمبولند. وی در آغاز تعبیر سیب» به و موزه (کفش)» این عبارت را آورده که: (بدان که استادان این صناعت را در تأویل رویا ها به سبب همین سمبولیک بودنشان» مبهم‌اند و برای درک معانی آنها باید واکاوی و تحلیل و به اصطلاح قدما تعبیر شوند. وظيفه رمز گشایی از رویاها و روشن کردن معانی و آموزه‌های تاریک و پوشیده آنها غالبا بر دوش خوابگزاران بوده است. بعضی از این خوابگزاران تعاییر خود یا تعابیر خوابگزاران پیشین را در مجموعه هایی که بدانها «خوابنامه» اطلاق می شود گرد آورده اند. در این خوابنامه ها که به مرور زمان به صورت فرهنگ معانی نمادین رژیاها در آمده اند» نمادهای بسیاری» به زن و امور زنانه تعبیر شده اند. طبقه بندی این نمادها و تحلیل آنها درک روشتتری از جایگاه و موقعیت زن در منظومه فکری اندیشمندان و به طور کلی در ذهن جامعه ما به دست خواهد داد. هدف جستار حاضر رسیدن به چنین مقصودی است و در راستای چنین هدفی بدین پرسشها پاسخ می‌دهد که در خوابنامه های فارسی» چه نمادهایی» مفهوم و معنی زنانه یافته و کدام مسائل زنانه مطرح چون پاره ای از خوابنامه های معتبر که منابع اصلی این پژوهش‌اند.».تا؛امروز به صورت نسخه خطی باقی مانده‌اند مانند تعبیر سلطانی از قاضی اسماعیل ابرقوهی یا چاپ آنها انتقادی و منقّح نیست مانند کامل التعبیر حبیش تفلیسی, بناچار در نقل مطالب از آنها به نسخ خطی معتبر این آثار که شماره و جایگاه نگاهداری آنها در منابع آمده» ارجاع 3 ۱ ۱ در پیوند با موضوع زن در خوابنامه های فارسی ظاهرا تا امروز بیش از یک مقاله نوشته نشده است. موضوع این مقاله «تأثیر خوابنامه ها.در فرودست سازی زنان» است. نویسنده این مقاله» بنفشه حجازی, با رویکردی فمنیستی و جامعه شناختی و با ارائه آمار و ارقام» به بررسی نقش مخرّب خوابنامه «کامل التعبیر»آدر فرودست سازی زنان پرداخته است. وی در این مقاله اعتراض خود را از انتشار چنین آثاری بیان کرده و معتقد است که «خوابنامه ها به تحکیم فزاینده وابستگی زنان به حوزه خانوادگی يا خصوصی می پردازند و در زمان حاضر نیز موجب کندتر شدن فعالیت آنان در حوزه عمومی سیاست و اقتصاد می شوند» (حجازی۳۳:۱۳۷۹۰). مقاله مزبور صضرفا ار دیدگاه نقش خواپنامه ها در فرودست سازی زنان نوشته شده» بنابراین ماهیعا با جستار حاضر که به بررسی نمادهای تعبیر شده به زن در خواپنامه ها می پردازد» متفاوت است.  ۲ پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوه رگویا)» سال چهارم, شمار اول» پیاپی ۱۳ بهار ۱۳۸۹ خوابنامه های فارسی عموما در دو بخش عمده تدوین و تبویب شده‌اند. بخش نخست حاوی کلیاتی چون آداب تعبیر» وقت تعبیره شرایط معبّر و فضیلت رژیای افرادی بر افراد دیگر و... است و بخش دیگر ویژه رمز شناسی رژیاها به ترتیب حروف الفبا یا بر حسب موضوع است. در کلیات خوابنامه های فارسی» خواب و رویای زنان در سنجش با خواب و رویای مردان» ارزش کمتری دارد. در یواقیت العلوم آمده است که: «خواب زنان دون مردان است»(بواقیت العلوم» پیشینیان در فضل و برتری رویای مردان در قباس با خواب زنان ادلّه متعددی آورده‌اند؛ از جمله آنها حبیش در این مورد می نویسد: «خواب مردان را فضل است از بهر آنک ایزد تع مردان را برگزید و صد و بیست و چهار هزار پیغامبر» علیهم السلام همه مردان بودند و نیز مردان را بر زنان اختیار کرد قوله تع الرجال قوّامون علی السا... و چنان دان که ایزد تع صبر و خردو تمیز و امارت و... و آنچه بدین ماند اندر مردان نهاد و خواب زنا‌نزدیکه بواد بهخواب#بن گان»!(تفلیسیب رگک۸). کمتر شمردن رویای زنان نسبت به خواب مردان در غیر خوابنامه ها نیز آمده است. مولوی بر اساس عقیده رایج در روزگار خود» خواب زنان را کمتر از خواب مردان.می داند و دلیل آن را نقصان عقل و خواب زن کمتر زخواب مرد دان از پی نقصان عقل و ضعف جان به همین سبب در زمینه خوابگزاری و رمز گشایی از نمادهای رویا نیز خوابنامه ها زنان را ناتوان دیده و حق تعبیر را تنها به مردان داده اند. در خوابنامه ها بندرت زنی را می توان دید که رژیایی را گزارده باشد. به زعم خوابگزاران پیشین اصولا رویا را نباید به زنان گفت» چه رسد به اینکه از آنها خبواب با چارکس تباید کی دشمن و کودک و منافق و جفشت در کتاب «خوابگزارینیز تاأکید شده که خواب را به هیچ زن حتی مادر و خواهر نباید گفت برای شناخت کاملتر و همه جانبه موقعیت زن در خوابنامه ها بایسته است که از دو منظر به زن نگریسته شود» نخست اینکه زن در خوابنامه ها نماد چیست و دیگر آنکه چه اشیایی نماد زنانند. زن در خوابنامه ها نماد شادی» مراد و دنیاست. تفلیسی در رمز پردازی زن می نویسد: «ابن سیرین گوید که زن جوان در خواب شادی و مقصود مرد بود و زن پیر دنیا باشد و همّت دراز و شغل این جهانی» (تفلیسی برگث۱۰۳). وی ریت دختر در خواب را نیز همین گونه گزارده است: «دختر: ابن سیرین گوید که دختر در خواب فرّخی و شادی بود» اگر بیند که وی را دختری آمد یا کسی دختری بدو بخشید دلیل کند که بر قدر جمال و خوبی دختر وی را شادی و خیر و فراخی نعمت بود» (تفلیسی کنی زک نیز موافق با این رمز پردازی ها نماد خیر و خرّمی؛است:«ابن سیرین گوید که کني زک در خواب خیر و نیکی بود بر قدر جمالش» (تفلیسی»۱۷۰) و به همین سبب(خریدنش خرّمی و فروختن اندوه و زیان» باشد (شهمردان بن ابی الخیر, ۱۳۶۲: ۴۷۴). ریت حوّا نیز چون دیدن کنی زک به: کامیاپی و بخت» تعبیر رفته است: تفلیسی در رمز شناسی حوا می نویسد:«اگر حو را بیند دلیل کند که اقبال و دولت این جهان بیابد و مال و نعمت و فرزندش زیادت به همین هنجار» تزویج به سلطانی و جمال و رفعت و طلاق به نقصان مال و معزولی تعبیر شده است:( اگر بیند که زن کردست یا زن می خواهد سلطانی یابد(شهمردان بن ابی الخیر» ۱۳۶۲: ۵۰۱). در خوابنامه های فارسی,» نمادهای بسیاری به زن تعبیر رفته اند که فهرست کردن همه آنها در حوصلهه تنگک یک مقاله نمی گنجد. از این رو به یاد کرد پاره ای از مهمترین آنها بسنده می شود. به طور کلّی نمادهای زن را می توان در سه مقوله: اشیا بی جان» گیاهان و جانوران طبقه بندی و بررسی کرد. در خوابنامه های فارسی اشیا زیادی» مفهوم نمادین زنانه یافته اند. یک دسته از این اشیا لوازم و  ۴ پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوه رگویا)؛ سال چهارم؛ شماره اول» پیاپی ۰۱۳ بهار ۱۳۸۹ الف- لوازم و اثاث خانه- تعداد لوازم و ائثانی که دیدن آنها در خواب» به زن تعبیر شده» نسبتا زیاد است. چراغ پایه» چراغآینه» شانه» سفره» ناخن پیرای» بادبیزن»آردبیز» قندیل در زمره این لوازمند. سنایی در خوابنامه منظوم مندرج در حدیقه» آینه را نمادی زنانه دانسته است: دام باشد به خواب بستن کار هه ون سوق انکنسی اش نان ,ذاز ظاهرا وجه تعبیر لوازم و اثاث خانه به زن» بستگی زن به خانه و اداره آن و سروکار داشتن پیوسته ب-ظروف. گروه بزرگک دیگری از اشیا که ریت آنها در خواب به زن تعبیر شده ظروف اند: عود سوز باطیه حقّه» سطل» سفط» سرمه دان» جام» تغاره» تشت» پاتیله» دیگک»خم» زنبیل» محبره» سبوه بلبله» پیاله. سینی» طاس» صندوق»قدح»طبق» شیشه.و... در زمرهاظروفی اند که معنی نمادین زن دارند. اگر فهرست بلند نمادهای بالا را به کسی که با رویکرد فروید به تخلیل و تفسیر رویاها آشنایی دارد» نشان دهند و از وی پپرسند» در کدام رویکردی چنین اشیایی» معنی نمادین زن دارند بی درنگک خواهد گفت که در رویکرد فروید و پیروان ویو اگر بدو گفته شود که اين فهرست از دل خوابنامه‌های فارسی که سده ها پیش تألیف شده‌اند» فراهم آمده است البته که شگفت زده خواهد شد. فروید (۱۹۳۹-۱۸۵۶) روانکاو مشهور اتریشی که رویکرد تازه ای به تفسیر و تحلیل ریا داشت معتقد بود که در رویاها امیال فرو کوفته و واپس رانده جنسی ما به صورتی موهومی ارضا می شوند. وی در کتاب خود» تعبیر خواب و بیماری های روانی» درباره برآورده شدن امیال جنسی در رویا حتی در رویاهایی که ظاهری پاک و عفیف دارند می نویسد: «ما در موارد عدیده نشان داده ایم» رویاهایی که حاوی پاکی و عفاف نمایان و برجسته ای است: شامل امیال شهوی و زننده و خارج از نزاکت است و باز ممکن است با نمونه های متعدد و,تازهای آن؛رّااثبات کرد,و بحتی رژیاهای ظاهرا بی اهمیتی که چیزی برای خرده گیری در آن به دست نتوان آورد پس از تجزیه و تحلیل به نحوی غیر مترقب نشان می دهند که شامل تمایلات و کشش های جنسی چون و چرا ناپذیر بوده اند» (فروید» بی ت۲۷۸۸۷). وی در نهایت قائل بدین ضابطه در تعبیر نمادهای رویا می شود که همه اشیا برجسته کنایه از آلت رجولیت و تمام اشیا مجوّف و ظروف کنایه از زن است: «تمام اشیا دراز و کشیده از قبل چوب دستی و تنه درخت و چتر و تمام سلاحهای دراز و تیز مانند چاقو و دشنه و سرنیزه کنایه از آلت رجولیت و انواع و اقسام جعبه و صندوق و کشو و صندقچه و بخاری کنایه از تن زن است چنانکه غارهای مختلف و کشتی های گوناگون و تمام انواع ظروف و اتاق به هر شکلی که باشد به طور کلی در خوابنامه های فارسی نیز چنین رویکردی را می توان دید. در این خوابنامه ها ریت پاره ای از اشیا برجسته و برآمده چون تیغ و نیزه وکمان در خواب معنی نمادین مرد و رویت بسیاری از اشیا مجوّف و ظروف معنی نمادین زن دارند. ابرقوهی در تعبیر سبو می نویسد«تعبیر سبو به زن امری ظاهر است» (ابرقوهی,ورق۲۲۴). در کتاب خوابگزاری به عنوان ضابطه ای در تعبیر آمده که «سبو و کوزه و آنچه بدین ماند همه زنان و خدمتکاران باشند» (خوابگزاری ۱۳۴۶: ۱۳۵). ابرقوهی نیز تمام اوعیه (انبان» جوال» خیک و.... ) را نمادهایی زنانه دانسته است (ابرقوهی» برگکث۶۷). سبو نه تنها در خوابنامه ها که در گستره فژهنگ‌های/دیگرهظز رمزی زنانه است. در فرهنگ نمادها آمده است که «کوزه نمادی دریایی و بخصوص نمادی زنانه است..در بعضی از نحله های دراویدی خدای بانو به صورت یک کوزه عرضه‌امی شود... در واقع اولین مفهوم نمادین کوزه و ظرفهای سفالی از طریق هم ذات پنداری آن با زهدان و رحم است... به طور کلی کوزه دسته دار به اصل زنانه ارتباط دارد و بر امنیت» پویایی و باروری خانه می افزاید (شوالیه ۱۳۸۵: ۶۳۲/۴). از جمله ظروفی که دیدن آن در خواب, به زن تعبیر شده و مفهوم جنسی آن بروشنی آشکار است» بلبله است. حبیش تفلیسی با نقل حکایتی این مفهوم را مسجّل کرده است: پبلیله -- کرمانی می گوید که بلبله در خواب کنی زک باشد. ابن سیرین می گوید که زن بود. اگر بیند که بلبله بخرید یا کسی بدو داد؛ دلیل کند که کني زک خرد با زن خواهد و اگر بیند که از آن بلبله آب همی خورد»دلیل کند که با آن زن خوفت و خیز کند و اگر بیند که آن بلبله بشکست دلیل کند که آن ژن بمیرد و حکایت کنند از ابوخلده که او گفت که پیش محمد بن سیرین بودم» مردی بیامد و از وی بپرسید که خواب دیدم که از بلبله آب همی خوردم. آن بلبله را دو سر بود از یکی آب خوش همی خوردم و از یکی آب تلخ و شور همی خوردم. ابن سیرین گفت تو زن داری و زنت خواهری دارد تو هر دو رابه کار همی داری. توبه کن و از خدا بترس. مرد گفت که چنین است که تو گفتی» توبه کردم و به خدا با زگشتم (تفلیسی» ورق ۴۷). تعابیر فرویدی و اروتیک قدما از پاره‌ای نماد های رویا هنگامی نمود بیشتری می یابد که آنها به تعبیر اشیا برجسته و مجوّفی که با هم ملازمت دارند و در هم فرو می روند» پرداخته باشند؛ در این  ۶ پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوه رگویا)» سال چهارم, شمار اول» پیاپی ۱۳ بهار ۱۳۸۹ کرمانی گفت سرمه دان زنی بود و میل مردی(خوابگزاری» ۱۳۴۶: ۳۸۰) گفت شمشیر مردی بود و نیام زنی (همان»۳۸۵). و گفته اند که هاون دلالت بر زن کنند و دسته بر مرد (ابرقوهی» برگک ۴۱۵) با وجود این نباید پنداشت که رمز گشایی خواب گزاران اسلامی از ظروف و اشیایی که در هم فرو می روند» هميشه مفهوم جنسی و اروتیک دارد؛ بلکه در خوابنامه ها گاه این گونه اشیا مفاهیم نمادین قدسی نیز می یابند و این یکی از تفاوت های بنیادی خوابگزاری اسلامی با تحلیل رویای فرویدی است. چنانکه در مقدمه گفته شد» صور دیده شده در خواب به حکم نماد بودشان» تعابیر و معانی متعدد و گاه متضاد را بر می تابند. بر این بنیاد» در خوابنامه های فارسی» پاره ای از نمادها که در رویکرد فرویدی» مفهومی جز مفهوم جنسی ندارند- وابه سبب همین ,یگانگی مفهومشان» اطتلاق اصطلاح نماد و سمبول بدانها راستین و دقیق نیست - بر مفاهیم و معانی غیر جنسی نیز دلالت می کند. در زمره این نمادها کلید و قفل و فرو رفتن کلید در قفل اسّت+سنایی قفل را به بستگی کار.و کلید را گشایش آن گزارده است: بسستگی آیسدت ز قفل پدیسد چون گشایش که آیدت ز کلید ابرقوهی در تعبیر سلطانی» قفل را نماد کام و مراد و حجّت مقبول دانسته و گفته است که داخل شدن کلید در قغل مفهوم نمادین استجابت دعا دارد. وی به جز این تعابیر معنوی و غیر جنسی» مطابق با قفل باشد دلیل کسام و مراد کارا ساختن بسه اس تبداد و گفته‌اند اگر دید که قفلی بگشاد کار بسته او گشاده شود....و شاید که حج گزارد و گفته‌اند بیت: گر کلیدی کند به قفل درون به اجابست شود دعا مقرون صالحان را بود به حج تعبیسر فاسقان را شدن به بنشد اسیر «.. و گفته اند قفل به تأویل زن امین باشد يا کنی زک مقعد یا حجّت مقبول... و این حکایت هرچند رکاکتی دارد؛ اما میان معبّران مشهور باشد که شخصی در سفر در خواب دید که قفل شبستان او گم شد به ارطامیدروس گفت و پرسید که بکری در خانه گذاشته ای؟ گفت بلی صبیه ای دارم. گفت عجب گر به حال خود مانده باشد...» ( برگک ۲۹۷). و اگر دید در خواب که کلید در کلیدان کرد و یونگ نیز که رویکردی متفاوت با رویکرد فروید به ریا و تحلیل آن دارد» قائل به تحلیل واحد آن هم تحلیل جنسی برای رژیاها نیست. وی می گوید که مفهوم نمادین وارد کردن کلید در قفل ممکن مردی ممکن است خواب ببیند که کلیدی را وارد قفل کرد عصای سنگینی را در دست گرفته است يا دری را به چماق می شکند. هر یک از اینها را می توان کنایه ای از روابط جنسی دانست؛ اما این نکته نیز که ناخودآگاه برای مقاصد خویش یکی از این صور را- مثلا کلید یا عصا یا چماق را - برگزیده است» حائز اهمیت بسیار است... گاه این کار ممکن است به کشف این نکته بينجامد که آنچه نمایانده شده» اصلا روابط جنسی نیست؛ بلکهانکته رلانی*دیگرعاااست (یونگ» ۳۷:۱۳۵۲). چکيده بحث تا اینجا آن است که:ظروف در خوابنامه های فازشی یا نمادهای زنانه اند که بسامد چنین ظروفی» زیاد است يا نمادهای غیر زنانه» در پیوند با ظروفی که معنی سمبولیک زنانه دارند» دو بن مایه در خوابنامه‌ها به چشم می آیند؛ یکی فراگرفتن يا خریدن ظروف که به مت شهوی وامالی از زنان تعبیر رفته و دیگری شکستن و ضایع شدن ظروف که به نجدانی از زنان به مرگ یا به طلاق تعبیر شده است. «تشت:کرمانی گوید که تشت در خوابآژن خادمه بود. این سیرین گوید که تشت در خواب کنی زکی بود که... و اگر بیند که تشتی فراگرفت يا بخرید... دلیل کند که زن خادمه به خانه آرد یا کنی زکی بخرد و اگر بیند که تشت بشکست يا ضایع شد. دلیل کند که آن زن با کني زک بگریزد يا از خانه رحیل کند... و بدان که صینی[- سینی ] همچون تشت بود» (تفلیسی برگک ۵۹). گروه دیگری از اشیا که در خوابنامه‌های فازسی» معنی نمادین زنانه دارند» گستردنی ها و پوشیدنی‌ها هستند. بستر» گلیم» بوریا حصیر پلاس» لحاف.... در زمره گستردنی هایی هستند که نماد زنانشد. لحاف و بستر از مهمترین نمادهای این گروه‌اند که وجه تعبیر آنها به زن روشن است و به توضیح نیاز ندارد. در بحرالفواید آمده است که «فرّاش زن بود.» (۴۱۹)؛ در کتاب خوابگزاری» هاله‌ای از مفاهیم جنسی و اروتیک تعبیر نماد بستر را فرا گرفته است: «بستر زنی بود که هر کس را اندرو طمع بود و  ۸ / پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوه رگویا)؛ سال چهارم؛ شماره اول» پیاپی ۰۱۳ بهار ۱۳۸۹ قاضی انرقوعی هر تعییر اپسجره موضرع چند همسری را مد نظر داشتهه از این رو در تغییر سر می نویسد: «اگر خویشتن راسه چهار بستر به یک جای فکنده بیند» دلیل کند که بر شمار هر بستری زنی پوشیدنی ها نیز در خوابنامه های فارسی» نماد زنانند. شلوار (ازار)» میزر» جبّه» مطرف» عمامه» کفش (موزه» نعلین) درّاعه» جامه خواب» ردا پیراهن» کژاکند قرطه» پوستین و... از جمله پوشیدنی‌هایی‌اند که در خوابنامه ها به زن تعبیر شده اند؛ در نزهت نامه آمده است که: «شلوار زن پارساست و کنی زکک عجمی »(شهمردان بن ابی الخیر ۱۳۶۲: ۴۹۵)» مولّف ناشناخته «خوابگزاری» در وجه تعبیر این نماد به زن» می نویسد: «ازار زن بود از بهر آنک زن به جای ازار بود» (خوابگزاری» ۱۳۴۶: ۱۳۵). تعبیر شلوار به زن به خوابنامه های معاصر ما نیز کشانده شده است. صابر کرمانی می نویسد: بود شاوار همسر بنشد شلوار بود فامیل همسر ای نکوکار مجرّد گر خرد شاوار نیکوست زنی را عقد بنماید که دلجوست کفش یکی دیگر از پوشیدنی هایی است که در خوابنامه های فارسی» مفهوم نمادین زنانه دارد: «کفش: به تأویل زن بود يا کني زک یا خادم و کفش پاکیزه زن با جمال بود» ( ابرقوهی» برگک ۳۲۵). در رویکردهای روانکاوانه معاصر نیز کفشانمادی است که مفهوم جنسی زنانه دارد. در فرهنگ نمادها در این باره چنین آمده است: به عقیده روانشناسان (فروید و یونگ و دیگران) پا مفهوم جنسی مرفانه و کفش نماد جشی‌وزتانه لس رستیف اقلا بوتن) دید گاهی بت پصشنانه انسبت بد,پا داشت پاره‌ای ازپوششهای حیوانات وسازند گان آنها نیز در خوابنامه آهای فارسی» مفهوم نمادین زنانه دارند. پالان» زین» برگستوان» پالانگر» سرّاج» جولاه» نمونه هایی ازاین پوششها و سازندگان آنهایند؛ ظاهرا وجه تعبیر پاره ای از این نمادها به زن» نگاه تحقیر آمیز پیشینیان به زن بوده است. در کتاب «خوابگزاری» زین به زن خانه نشین تعبیر رفته؟ بدین جهت که «زین کشنده مرد است و از نشستگاههای بزر گوار است» پالان نیز نماد زن است؛ اما نه زن خانه نشین که زن دون همّت و بد حال؛ زیرا پالان در سنجش با زین» بی ارزش تر است از بهر آنکه هم نشستگاه است و هم با رگاه» به طور کلی در پیوند با رویای پوشیدنی ها و گستردنی ها دو بن مایه در خوابنامه ها دیده می‌شود؛ یکی خریدن آنها که تعبیری نیک و خوب دارد و معنی نمادین آن» زن گرفتن است و دیگری سوختن و دریدن آنهاست که تعبیری شر و بد دارد و معنی نمادین آن» جدایی از زن به طلاق يا مرگک است: «اگر بیند کی لحافی بخرید کنی زکی به زن کند و نیکی بیاود و اگر بیند کی سوخته شد يا بدزدیدند یا خواهد که بفروش دآن زن ازوی بستانند یامختلم گردد» (خوابگزاری» ۱۳۴۶: ۳۵۱). در ادب فارسی سنگهای قیمتی در نشان دادن و تصوی رکردن زیبایی های زنانه نقش مهمی ایفا کرده‌اند. لعل و مروارید» بارها در ادب غنایی ما سرخی و سپیدی لب و دندان دلبران را نموده اند. در خوابنامه ها نیز سنگهای قیمتی غالبا بهزن تعبیربارقته‌اند. دن‌بلحر الفواید آمده است که:«یاقوت زن نیکو بود.» (۴۱۹).تفلیسی به عنوان ضابطه‌ای در تعبیر می نویسد که تعبیر گوهر» زن زیبا و ثروتمند است. وجه تعبیر وی ظاهرا زیبایی و گرانبهایی احجار کریمه بوده است. ابرقوهی نیز در مواضعی از تعبیر سلطانی از جمله در تعبیر یشم (-+*برگک ۴۱۸) این ضابطه کلی را به دست داده است. وی به استناد به آیه قرآنی» یاقوت و مرجان را سمبولها و رمزهای زن می داند و این رمزینگی را به سایر سنگهای قیمتی تعمیم می دهد: «یاقوت به تأویل زن گزیده بود يا کنیزکی پاکیزه لقوله تعالی: « کانهن الیاقوت و المرجان او مبنی برین مقدّمه حکم سایر جواهر همین تواند بود» (ابرقوهی» برگک ۴۱۸). در جهان بینی فلسفی قدما:آسمان و ستا رگان هفتگانه اش (آبا علوی) به مرد و زمین و عناصر چهارگانه اش (امّهات اربعه)» به زن تأویل شده اند. در این تأویل» ریزش باران از آسمان و زایندگی و باروری زمین (که حکم رحم را دارد) وجه تأویل بودهاسّت. مولوی می فرماید: آسمان مرد و زمین زنادر خراد هرچه آن انداخت این می پرورد رمز زنانگی زمین به هزاره ها پیش و به دوران اساطیری می رسد. در اساطیر معمولا زمین و زن پیوند های نمادین دارند. میرچا الیاده درباره مادر بودن زمین در باور سرخ پوستان آمریکا می نویسد: «پیامبر سرخ پوست آمریکایی» اسمو هالا از بیل زدن خاک سرپیچی کرد وگفت: زخمی کردن»  ۰ ۶ پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوه رگویا)» سال چهارم, شماره اول» پیاپی ۱۳ بهار ۱۳۸۹ بریدن» پاره کردن وخراش دادن مادر مشترکمان با کار کشاورزی گناه است و افزود: از من می‌خواهید زمین را زیر و رو کنم؟ آیا باید چاقو به دست گیرم و در سینه مادرم فرو برم» الیاده در جایی دیگر از کتابش» راجع به آئین های زمین- مادر ونقش زنان در آنها می نویسد: «می‌دانیم که در آئین های مربوط به 1671212167" (زمین - مادر) وایزد بانوان باروری زمینی... زنان نقش مهمی ایفا می کنند. لازم به تأکید مجدد بر شبیه سازی نمادین زن با زمین و عمل جنسی با کار کشاورزی نیست. این نماد پردازی تا اندازه ای همه جا در فرهنگک های زراعی یافت می شود... قرآن می گوید: زنانتان مزرعه های شما هستند. نویسنده‌ای هندی می نویسد: ازن مزرعه است ومرد افشاننده بذر « به سبب یکی گرفتن را زآلود زن با زمین است که حضور زنان در عملیات کشاورزی چنین مورد در خوابنامه‌های فارسی و عربی نیززمین» نماد زن شناخته شده است.در بحر الفواید آمده که زمین زن باشد يا دنیا(۴۱۸) ونابلسی می گوید: «الارض: ربا دلت علی الزوجه املیله البکر المیله» خانه و متعلقات آن چون در گنبد+ چاه نیز در خوابنامه ها فارسی» هم سو با رویکرد فروید» نماد زن شناخته شده اند. تفلیسی می نویسد:«ابن سیرین گوید که خانه مفرد در خواب زن بود» (تفلیسی» برگک ۷ در «التحبیر» به عنوان یک ضابطه آمده است که::( خانه ها و حجره ها اندر سرای در تأویل زنان باشند» (رازی»۱۳۵۴: ۱۳۰). چاه نیز در نماد شناسی رویاها رمز زن است:«این سیرین گوید که اصل چاه در تأویل زن بود. اگر بیند که چاهی همی کند؛ دلیل کند که زن خواهد بود» (تفلیسی» برگک ۶۳). خوابگزاری قدما بر بنیاد اصول و قواعدی استوار بوده است. به زعم کرمانی» خوابگزار عهد عباسی» در تعبیر خوابدیده ها سه اصل باید مطمح نظر معبّر باشد که عبارتند از: جنس» صفت و طبع. جنس چون درختان و ددگان و مرغان بوداو این همه در تأویل مردان باشد (تفلیسی برگک ۱۱). پس طبق این اصل درختان نماد مردانند. اصل دوم صفت است بدین معنی که «اگر درخت گوز بود به قیاس بداند که مردی عجمی باشد.. و اگر درخت خرما بود مرد عربی باشد... و اگر مرغ طاووس بود مرغ عجمی بود و اگر اشتر مرغ بود مرد عربی. اصل سوم طبع است بدین معنی که معبّر باید بداند که طبیعت شی دیده شده در خواب چیست مثلا «اگر درخت گوز بود مردی توانگر باشد؛ ولکن بخیل... زیرا تا وی را نشکنی مغزش بیرون نسوانی مطابق اصل نخست,» درختان نماد مردانند؛ چنانکه در کتاب خوابگزاری آمده است که ( کرمانی گفت درختان همه مردان باشند» (-*۲۴۳) این اصل در بحرالفواید(-*۴۱۸) و در نزهت نامه(-+ ۴۶۷) امّا ان قاعده شمول ندارد و درختان در خوابنامه ها همگی نماد مردانه نیستند و در تعبیر آنها ضوابط دیگری یز دز میان است که پار‌ای از درختان رای تمادی ژنانه تبدیل کرد است: یکی از این ضوابط» بی بری يا میوه داری درختان است. به زعم بعضی خوابگزاران درختان بی ثمر نماد زنانه اند و ابرقوهی درخت مثمر خرما را به مرد با اصل منعم تعبیر کرده و گفته که «تخصیص به مرد بدان اعتبار است که درخت مثمر به تأویل مرد باشد؛ چنانکه‌ابی ثمره زن بود» (ابرقوهی» ورق ۱۵). ظاهرا طبق همین معیار بوده است که مولّف خوابگزاری» آرخت بید را نمادی زنانه دانسته است: «بید زنی بود این ضابطه نیز شامل همه درختان مثمر نمی‌شود؛ چنانکه؛ابرقوهی که قائل به ضابطه فوق است» درخت مثمر رز را به زن تعبیر کرده و به عدول خود از اين قاعده» اشاره کرده است: درخت رز به خلاف آنکه در نکته قانون التعبیر گفته شد زن بامال و جمال بود. در کامل التعبیر که نماد گزاری و رمزشناسی خوابگزاران پیش از حبیش تفلیسی گرد آمده است» اختلاف خوابگزاران در نماد شناسی درخت بروشنی نمود پیدا کرده است. تفلیسی در جایی از خوابنامه خود از قول دانیال» درخت را مطلقا نماد مرد دانسته و میوه داری و بی بری درخت را در مفهوم نمادین جنسی آن تأثیر نداده؛ بلکه میوه داری و بی بری درخت را به توانگری و درویشی مرد (معنی نمادین درخت ) نسبت داده است:« هر درخت که میوه دار باشد دلیلش مرد توانگر بود و هر درخت که بی بر باشد» دلیلش مرد درویش بود.»(تفلیسی برگک ۲ امّا در جایی دیگر به صورت ضابطه ای در تعبیره درختان باردار را نماد زن دانسته است: «هر درختی که بار دارد دلیل کند که زن بود» (همان»۸۱). به همین سبب درختی واحد در خوابنامه‌ها یا حتی در مواضع مختلف خوابنامه ای» نماد مرد یا زن یا هر دو دانسته شده است: از جمله این درختان» مورد» انجیر» سرو انار و... است: «درخت انار زنی بود خوبروی پاکیزه که شوی بر وی عاشق بود» (خوابگزاری»۱۳۴۶: ۲۱۰).  ۲ / پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوه رگویا)؛ سال چهارم؛ شماره اول» پیاپی ۰۱۳ بهار ۱۳۸۹ درخت انار دلیل کند بر مردی که مال و نعمت بسیار دارد و بعضی گفتند دلیل بر زنی توانگر و... به جز پاره ای از درختان منفرد» باغ بستان و بيشه نیز در خوابنامه ها نماد زنانه اند. در بحرالفواید آمده است که «رز (متن زر) و باغ زن بود.» و « بستان زن بود» (همان, ۴۱۸). این مفهوم نمادین باغ باعث آمده است که آب کردن باغ مفهومی اروتیکک پیدا کند» تفلیسی در تعبیر باغ می نویسد: « دائیال گوید که دیدن باغ در خواب زن بود. اگر بیند که باغ را آب همی داشت دلیل کند که با جفت خویش مجامعت کند» ( برگک ۴۶). در حدیثی آمده که: المره ریحانه و لیست بقهرمانه ای انها طیب نفس للرجل لاقیمه علیها.(دهخدا»۱۳۷۷ ذیل ریحان). اصولا در فرهنگک ما رابطه نزدیکی بین زن وگل دیده می شود؛ چنانکه نام بسیاری از گل ها چون نسترن» نسرین» نیلوفر» یاسمین» لاله سوسن» لادن و... بر دختران حوا نهاده شده است. در ادب دیرینه سال فارسی نیز گلها و ریاحین در بیان استعاری زیبایی ها و طنازی های زنانه» جلوه ویژه ای دارند. برای جلوه گری هر یک از گلها دز ادب فارسی شواهد بسیاری از دفترهای شعر گویندگان فارسی می توان نقل کرد؛ اما کوتاهی سخنزا به بیتی از حافظ شیراز بسنده می شود: هم جان بدان دو نرگس جادو سپرده ایم هم دل بدان دو سنبل گیسو نهاده ایم در خوابنامه های فارسی نیز گلها و ریاحین بسیاری» معنی نمادین زنانه یافته اند. ابرقوهی در حکمی کلّی یکی از معانی نمادین ریحان را زن و کني زک دانسته است:... ۱‏ وگویند ریحان به تأویل زن بود یا بنفشه» ارغوان» گاوچشم» پیل گوش» بستان افروز سوسن و... در زمره ریاحینی هستند که دیدارشان در خواب» مفهوم نمادین زن دارد. ابرقوهی در تعبیر ارغوان می نویسد: «ارغوان به تأویل زنی صاحب جمال بسیار ارجمند پرخویش و پیوند باشد و هر صلاح و فساد که در آن مشاهده کنند» به این جهت عاید شود و درخت آن همین حکم دارد» (ابرقوهی» ۵۷). پاره ای از گلها نیز مانند درختان نماد زن و مرد هردو به شمار آمده اند. نرگس در زمره چنین گلهایی است. صاحب نزهت نامه می نویسد: « نرگس مرد نیکو یا زن پاکیزه صاحب فرزند و..بود» (شهمردان بن ابی الخیر۱۳۶۲۰۴۸۸۰). اما ابرقوهی آن را به زن تعبیر فرموده است: گر ببیشد به خواب نرگس مرد زن کنشد پیش از آنکه ماند فرد ریت گل بر شاخه در وقت خود» نماد منفعت یابی از جانب زنان است که از جمله مژده ها و بشارتهای رویاست چنانکه چیدن گل از شاخسان مفهوم نمادین جدایی دارد که در زمر بیمها و نذارتهای رویا به شمار می آید. در کامل التعبیر» بنفشه چنین رم زگشایی شده است: «بنفشه: ابن سیرین گوید که چون بنفشه بر درخت خویش بیند به وقت وی دلیل کند که از زنی یا کنی ز کی پاکیزگی خیری بدو رسد يا فرزندی حاصل شود... اگر زنی بیند که بنفشه را از درختش بگسست و به شوهر خویش داد» دلیل کند که شوهرش وی را طلاق دهد (تفلیسی» برگک۴۹). دسته گل نیز چون چیدن گل از شاخه» مفهوم نمادین جدایی دارد. وجه این تعبیر ظاهرا ملازمت دسته گل با جدا شدن گلها از شاخه است. ابرقوهی در حکمی کلّی می گوید: «تعبیر دسته ریاحین مفارقت است؛ (ابرقوهی» برگک» ۴۰۳). مصادیق بشیاری برای ان حکم کلّی از خوابنامه ها می توان نقل کرد که محض نمونه به نقل یک نورد اکتفامی شود:«اگر کنیدبند که دسته وسمه به همسر داد دلیل کند که در میانشان گفت و گوی و مفارقت افتد» (تفلیسی» بر ۴۱۴). بعضی میوه ها در خوابنامه های فارسی) نماد زنان و منفعت یافتن از آنان است. امرود» شفتالوه ترنج و انار و... در زمره میوه هایی هستند که به جزاففاهیم دیگر نمادازن هستند. در نزهت نامه» شفتالو» نماد کنی زکک» زن و مال و ترنج نماد کنی زک زیبای پارساست (شهمردان بن ابی الخیر۱۳۶۲: ۴۸۸). در فرهنگگ تمادها آمده است که انار به سبب داشتن دانه های بسیار چون میوه هایی پر دانه ای مانند کدی پرتقال... در میان اقوام وملل مختلف رمز باروری دانسته شده است (ژوالیه»۱۳۸۴: ۲۵۰/۱). در ادب فارسی بسامد میوه اناردر بیان استعاری زیبایی هی زنانه قابل اعساست. درییخوابنامه های فارسی نیز به سبب گردی و پردانگی انار» این میوه مفهوم نمادین زنانه؛دارد. ابرقوهی می گوید: « انار به تأویل زن پارسا بود یا مال به قدر همّت بیننده..اگردید. که دانه انار شیرین.یافت زنی باشد» (برگک ۶۷). به طور کلّی در تعبیر انواع جانوران چون تعبیر گیاهان» قاعده و ضابطه ای فراگیر وجود ندارد پلکه در هر نوعی از جانوران» پاره ای مفهوم سمبولیک زنانه و پاره ای دیگر معنی نمادین مردانه دارند. حضور نمادین پرندگان فر آاستماه آدب غنایی و عرفانی بس دیرینه است. در ادب عرفانی» مرغ  ۴ / پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوه رگویا)؛ سال چهارم؛ شماره اول» پیاپی ۰۱۳ بهار ۱۳۸۹ (پرنده) نماد روح و قفس نماد تن است. مرغان در منظومه عرفانی منطق الطیر نماد رهروان گوناگون طریقتند. در ادب غنایی فارسی» مرغان بیان استعاری دلبرانند. : نظامی در نمودن و تصویر کردن دختران زیبای خوارزم شاه و کسری, آنها را به کبک دری و دخت خوارزم شاه نساز پسری کش خرامی به سان کیک دری دخت کسری ز نسل کیکاووس درستی نام و خوب چون طاووس در باورهای اساطیری و افسانه ای نیز میان زن و پرنده در مسائل مختلف» پیوندهای نمادینی وجود دارد؛ مثلا خلقت پیشین بعضی پرندگان به صورت زن بوده است. «بنا بر یک افسانه ایرانی» هدهد زنی شوهر دار بود. او موهای خود را جلوی آینه شانه می کرد که ناگهان پدر شوهرش بی خبر وارد شد. زن از ترس پرنده ای شد وپرواز کرد و رفت» در حالی که شانه بر سرش جا مانده بود از این رو به فارسی هدهد را شانه به سر می خوانند» (شوالیه»۵۲۷/۱۳۸۷۵). پیک رگردانی بعضی زنان اساطیری نیز در صورت پرنده بوده است؛ مثلا«سه دختر آینوس به صورت کبوتر د رآمدند؛ و به همین جهت. در خوابنامه های فارسی نیز بسیاری از پرندگان» معنی و مفهوم نمادین زنانه دارند. قاعده کلّی در کامل التعبیر چنین است که مرغان چون درختان و ددگان نمادهایی اند با مفاهیم و مدلول های مردانه. امّا این قاعده بسیار کلّی است و بعضی ضوابط مفهوم نمادین مردانه مرغان را تغییر می دهد. یکی از این ضوابط» جنسیت مرغان است. ابرقوهی می نویسد: «ضابط دیگر آن است که هر جنس که نر آن را به مرد نهند ماد آنرا به زن تأویل کنند... بدین تقدیر گویند طاووس مردی باشد با جاه و جمال.. یا زنی بدین صفت یا عقاب نر را به ملک ظالم نهند و عقاب ماده را به خواتون سلیطه (ابرقوهی» ۱۵). ظاهرا این ضابطه بیشتر در تعبیر مرغان قدرتمند کارپراد داشته است. پاره ای از خوابگزاران با نگاه مرد سالارانه خود» بدون قید مادینگی و نرینگی مرغان قوی چنگ, آنها را نماد مردان شمرده‌اند: «چرغ: پادشاه بود. کرمانی گوید که چرغ به خواب درد ی بز رگزار بو کدهیبت و سیاست,واقونت بر عکس مرغان قوی چنگده بیشترینه مرغان کوچک و ظریف» بدون قید مادینگی و نرینگی آنها نماد زنانه اند. در کتاب خوابگزاری آمده است که: ۱ درّاج و گنجشک و بلبل و طوطی همه را تفسیر زن بود؛ اما طوطی بود کی زن بود و بود کی غلام باشد (خوابگزاری» ۱۳۴۶: ۳۲۴). کبوتر» کبکک, ماکیان» فاخته» بط پرستو» ماهی خوار شقراق» کرک و ده‌ها پرنده دیگر در خوابنامه های فارسی به زن تعبیر شده اند. بعضی خوابگزاران در وجه تعبیر این مرغان به زن استدلالات و تمثیلات منطقی دارند؛ مثلا ابرقوهی پرستو رانماد زن می داند؛ زیرا که پرستو چون زنان «بیشتر در پیوند با نماد شناسی مرغان» دو بن مایه در خوابنامه ها دیده می شود؛ پریدن پرنده از خانه پریدن پرنده از خانه یا دست بیننده خواب چون چیده شدن گل از شاخسار» نماد فرقت و جدایی است؛ چنانکه تفلیسی در تأویل پریدن تذرو از خانه و دست بیشده خواب گفته است: اگر بیند که تذروی از خانه او برید دلیل کند که زن را طلاق دهد» (تفلیسی,برگک ۵۸). این معنی در ادب فارسی نیز شواهدی دارد؛ از جمله فرهاد دراخبر مرگک دروغین شیرین غمگنانه پریسده از چمسن کبک بهاری چرا چون ابر نخروشم به زاری کشتن مرغان در خواب» مفهوم نمادین ازالتبکارت دارد. و وجه این تعبیر بر کسی پوشیده نیست. مرغ خانگی به تأویل زنی جمیله... باشد يا کنيزکک خوب... و اگر دید که آن را بکشت. ازالت بکارتی بکند و گویند ظاهرا از آن سرّیت باشد» (برگث۳۷۴۰). پاره‌ای از حیوانات اهلی و نخجیران در خوابنامه های فارسی به زن تعبیر زفته اند. ضابطه کلّی آن است که حیوانات اهلی و نخجیران ماده چون پرند گان ماده به زن و نر آنها به مرد تعبیر شود. در کتاب خوابگزاری آمده است که:( کار یلار مار شاده بود تفسیر آن زنان باشند» اسب در زمر حیوانات اهلی است که مفهوم نمادین زنانه دارد؛ در کتاب خوابگزاری آمده است که: « مادیان زنی بود آزاد شریف از بهر آنکه بهترین خواسته ای اسب ماده است» (همان» ۴۹). سنایی مطلق اسب را نماد زن دانسته و گفته که اسب و زن هر دو در خورد و سزاوار مردند: اسب زن باشد ای یهدانش فرد مرد را اسب و زن بود در خورد  ۶ پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوه رگویا)» سال چهارم, شمار اول» پیاپی ۱۳ بهار ۱۳۸۹ خرگوش در زمره دیگر نخجیرانی است که در خوابنامه ها مفهوم نمادین زنانه دارد: هست دختر به خواب در خرگوش ای پسر تو در این عبارت کوش ظاهرا زیبایی این حیوان چون زیبایی آهو وجه تعبییر آن به زن بوده است و احتمالا زاد و ولد سریع این حیوان در این تعبیر بی نقش نبوده است. در اساطیر آمده که خرگوش زنی بود که غسل حیض و از دیگر نخجیرانی است که در خوابنامه‌های فارسی معنی و مفهوم زنانه دارد»آهوست. که بسمل کردن آن چون کشتن مرغان» نماد ازالت بکارت است. سنایی می گوید: آهو از خانسه زنان تعبیر ببشتر ذآره اق له دانسشن یر به جزخوابنامه های فارسی در خوابنامه های عربی» آهو نمادی زنانه است؛ نابلسی در تعطیر الانام می نویسد: غزال: هو ف النام من النسا.....فان ذیح الغزال افتض جاریه.... (نابلسی۳۵۲:۱۴۲۴۰). این حیوان زیبا در فرهنگک جهانی نیز نماقی زنانه اسنت شوالیه از آهو این گونه رمز گشایی می‌کند: ( آهو اساسا نماد زنانگی است. در ارتباط با کودکان معصوم نقش مادر - تایه را بر عهده دارد. زیبایی او در برق خارق العاده چشمانش نهفته و اغلب نگاه او به نگاه دختران جوان تشبیه می شود در قصه های پریان» گاه شاهدختها به غزاله تبدیل می شوند (شوالیه» ۱۳۸۴: ۳۱۲/۱). در ادب فارسی نیز بسامد آهو و غزال در بیان استعاری زن و معشوق» چشمگیر است؛ از جمله در بیت زی رکه آهوی نالان» استعاره از شیرین و غزالان» استعاره از زیبا رویان شبستان خسرو پرویزند: ترا مسشکوی مسشکین پسر غسزالان مسیفکن سگ برین آهوی نالان در بعضی خوابنامه‌های فارسی پاره ای از حشرات و جانوران موذی نیز مفهوم نمادین زن یافته اند؛ کنه» شپش» قمع کوچک. مار» موش» زنبور و... از این دسته اند.در تعبیر این نمادها به زن ارتزاق زن از قبل مرد» و دشمنی زن مد نظر خوابگزاران بوده است: «مار: گویند دشمنی پنهانی بود و... گویند دلالت بر زن کند یا فرزند به جهت مشارکتی که در عداوت دارند لقوله تعالی: «ان من ازواجکم و اولادکم عدوا لکم» و از این جهت گفته‌اند اگر دید که ماری در بستر خود بکشت زنش بمیرد... (ابرقوهی» ورق ۳۵۷) چنانکه در مقدمه گفته شد نمادها بر مفاهیم متعدد و گاه متضاد دلالت می کنند؛ مثلا مار در خواب به گفته ان خلدون می تواند معانی نمادین دشمن» زندگانی و پوشاننده راز داشته باشد؛ اما نکته جالب توجه این است که پاره ای از معانی نماد ها در حوزه های مختلف فرهنگی مشترکک است؛ مار یکی از آن نماد ها است که به جز خوابنامه های فارسی و عربی در تحلیل بونگک نیز گاه بر زن دلالت می‌کند. ون در تحلیل رویای یکی از مراجعینش که در خواب دیده بود: داشتم در جای رو بازی راه می رفتم که ماری را لگد کردم» پاشنه ام را گزید و احساس کردم که زهر وارد بدنم شد» با وحشت از خواب پریدم..... می نویسد:(گفتم که شاید مار یک استعاره باشد و او گفت:آه منظورتان زن است و به یونگک سپس در نتیجه گیری خود می نویسد:( مار برای مرد هميشه زن است» مار بهشت در تصویرهای قدیمی با سر زن نمایانده می شده» (یونگک» ۱۳۸۲: ۵۱-۵۳). در تحلیل اشتراک نمادها و معانی آنها در خوابگزاری ها و در اساطیر ملل مختلف, میتوان به فرضیه ناخودآگاه جمعی یونگ متوسل شد. کزازی در باره نمادهایی چون جغده پرستو بره و... که در گاه در خوابگزاری های گوناگون با نمادهنایی با پیامها و گزارشهای یکسان باز می خوریم. همانندی دراین نمادها می تواند نشانه دیرینگی و نژادگی این نمادها باشد وگویای آنکه آنها از گونه نمادهایی جهانی‌اند که در ناخود آگاه جمعی با آنها رو به روییم (کزازی, ۱۳۷۲: ۱۳۰). پاره‌ای از اعضای بدن آدمی در خوابنامه های فارسی, نماد زنانند. کتف» گوش, روی سیاه» ناف» پهلی پستان» دست چپ و... در زمره اعضایی اند که معنی نمادین زنانه دارند. سنایی در خدیقه می گوید: دختران دهد سینه با پیسستان چون شکم مال و نعمست پنهان دست باشد برادر و خواهر آن چپ دختر و آن راست پسر معبران درتأویل پاره‌ای از این اعضا به زن» به آیات قرآنی نظرداشته اند؛ مثلا کرمانی در تعبیر سیاه گشتن روی مهدی» خلیفه عباسی» به تولد دختر به آیه: اذا بشر احد هم بالاننی... استناد جسته بوده است (تفلیسی» برگک ۱۳). همچنین خوابگزاری مانند ابرقوهی (ورق» ۱۰۵) و شاعری مشل سنایی که  ۸ / پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوه رگوی)؛ سال چهارم؛ شماره اول» پیاپی ۰۱۳ بهار ۱۳۸۹ مفز مسال نان پهلو زن پوست چون ستر کشیده به تن به آیه « و خلق منها زوجتها» وتفسیر خلفت حوا از پهلوی آدم نظر داشته اند و این برداشت خاص آنهاست چه این تفسیر مقبول همه صاحب نظران نیست. ستاری راجع بدین موضوع درکتاب سیمای زن در فرهنگک ایران (بخش خلقت حوا) به طور مبسوط بحث کرده است وی می نویسد: قرآن می‌گوید خلقت زن و مرد را در گوهر آفرینش یکسان آفریده و طینت آنان را از یک آب و گل یا از خمیره یگانه (نفس واحده) سرشته است: و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم... شایان ذکر است که به زعم بعضی در کتاب آسمانی مسلمین از این اعتقاد بنابه روایت تورات که حوا از اندام چپ آدم آفریده شده) نشانی نیست؛ اما به اعتقاد بعضی دیگر در قرآن نیز بدان اشارت رفته است» (ستاری» ۱۳۷۵: ۳۸). افزون بر این اعضا دندان ها و لب زیرین نیز در خوابنامه ها نمادهایی زنانه به شمار آمده اند: «دندان زبرین مرد باشد و زیرین زن» (شهمردان بن ابی الخیر۱۳۶۲:۴۷۶). «گویند لب بالا دلالت بر پسر کند و از آن زیر بر دختر با خویشان» (ابرقوهی, برگک ۳۵۴) این گونه رمزشناسی ها را می توان با رویکرد فروید به تعبیر رویاها تفسیر کرد. همچنین از دیدگاه مرد سالارانه قدما که مرد را فرادست و زن را فرودست می پنداشتند» چنین تعابیری قابل توضیح و تحلیل است. در خوابنامه های فارسی» نمادهای بسیاری به زن و مسائل مربوط به وی گزارده شده است. بررسی این نمادها نشان می دهد که نماد شناسی قدما گاه با رویکرد فروید و در مواردی با رویکرد بونگک شباهت دارد گرچه مبانی و مبادی آنها در تخلیل وتعبیر نمادهای زویا با هم.کاملا متفاوت است. همچنین می‌توان دریافت که معنی پاره ای از نمادها در خوابنامه‌های فارسی با معنی آنها درفرهنگ جهانی و خوابگزاری های ملل دیگر یکسان است؛ این ؛موضوع زا می توان بر اساس نظریه ناخودآگاه جمعی بونگ توجیه و تحلیل کرد. نتیجه دیگر انکه به طور کلی دو بن مایه در نمادهای گزارده شده به زن» در خوابنامه‌های فارسی به چشم می آید: یکی تمتع جنسی ومالی از زن به صورت ازدواج و ازاله بکارت و... و این هنگامی است که پیام رویا بشارت باشد و دیگری جدایی از زن به مرگ يا به طلاق و این در صورتی است که پیام رویا نیک و خوش نباشد. به جز این دو بن مایه» مسائل انسانی دیگر ۱- کامل التعبیر حبیش تفلیسی تا امروز بارها به چاپ رسیده» اما هیچکدام از چاپهای آن انتقادی نیست و مغلوط اند؛ مثلا در کامل التعبیر به تصحیح و تحشیه محمد حسین رکن زاده آدمیت واژه های «اکج» (ص ۶۳) و « درزهار» (ص۸) دیده می شود که هر دو غلط است و درست آنها چنانکه در دست نویس معتبر و صحیح کتابخانه چلپی عبدالله آمده» «الج» و «درزه های» است. به همین سبب در این نوشتار به جای ارجاع بدین چاپها ۱- ابرقوهی, اسماعیل بن نظام الملک. تعبیر سلطانی, نسخهه خطی شماره۸۳۴ مشکوه, شماره فیلم ۲- ابن خلدون, عبدالرحمن .(۱۳۷۵). مقدمه اپن خلدون., ترجمه محمد پروین گنابادی»تهران: ۳- الیاده» میر چا .(۱۳۷۴). اسطوره. رویا راز, تهران: انتشارات افکر روز. ۴- بحرالفواید .(۱۳۴۵). به کوفنش محمد تقی دانش پژوه) تهرات:.بنگاه ترجمه و نشر کتاب. ۵- تفلیسی, حبیش» کامل التعبیر, نسخه"خطی شماره 226 کتابخانه چلبی عبدال میکروفیلم شماره ۳۴۸ به تفیل و تیه محمد حسین رکن زاده- آدمیت. ۷ حافظ, شمس الدین محمد .(۱۳۷۴). دیوان تصحیح قزوینی, غنی, با مجمو عه تعلیقات و حواشی علامه محمد قزویی» به اهتمام ع.جربزه دارتهران: انتشارات اساطیر: ۸- حجازی, بنفشه .(۱۳۷۹). «تأثیر خوابنامه ها.در فرودست سازی زنان» ماهنامه زنان سال نهم, ۹- خوابگزاری .(۱۳۴۶). با تصحیح و مقدمه ایرج افشار تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. ۰- دهخدا علی‌اکبر. (۱۳۷۷). لغت نامه موسسهه لغت نامه دهخدا. ۱- رازی» فخرالدین محمد ,(۱۳۵۴). التحبیر فی علم التعبیر, به اهتمام ایرج افشار تهران:  ۰ ۶ پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوه رگویا)» سال چهارم, شماره اول» پیاپی ۱۳ بهار ۱۳۸۹ ۲۳- رستگار فسایی, منصور .(۱۳۸۳). پیکر گردانی در اساطیر, تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و ۳- ستاری, جلال .(۱۳۷۵). سیمای زن در فرهنگ ایران, تهران: نشر مرکز. ۴- سنایی» مجدودین آدم .(۱۳۷۴). حديقه القیقه, شريعه الطریقه, تصحیح مدرس رضوی, تهران: ۵- شوالیه ژان و آلن گربران .(۱۳۸۴ و ۱۳۸۷). فرهنگ نمادها ترجمه سودابه فضایی» تهران: ۶- شهمردان بن ابی الخیر .(۱۳۶۲). نزهت نامه علایی» به تصحیح فرهنگ جهان پور تهران: ۷- فروید» زیگموند .(بی تا). تعبیر خوابو بیماری های.روانی» ترجمه ایرج پور باقر» تهران: ۸- کرمانی» صابر .(۱۳۸۰). فرهنگ تعبیر خواب. تهران: نشرشهید سعید محبی. ۹- کزازی, میر جلال الدین :(۱۳۷۳). رویا خماسه. اسطوره» تهران: نشر مرکز. ۰ مولوی, :جلال الدین محخم۱۹۷۸(۴۹ ۸ مننوی, مقدمه تصحیح و تعلیقات از محمد ۱- نابلسی, عبدالغنی .(۱۴۲۴). تعطیر الانام فی تعبیر المنام, تحقیق آأحمد عنایه بیروت. ۳- نظامی» الیاس بن یوسف .(۱۳۸۶). خسرو و شیرین» تصحیح حسن وحید دستگردی به ۳۳ (۱۳۵). هفت پیکره تصحیح حسن وحید دستگردی به کوشش ۴- یواقیت العلوم و دراری النجوم .(۱۳۴۵). به تصحیح محمد تقی دانش پژوه» تهران: انششارات ۵- یونگ,کارل گوستاو .(۱۳۵۲). انسان و سمبولهایش, ترجمه ابوطالب صارمی» تهران: انتشارات و (۱۳۸۲). تحلیل رویا ترجمه رضا رضایی» تهران: نشر افکار.

روایت شناسی( Narratology ) دانشی است که به ارزیابی ویژگی روایت مندی( Narrativity ) و توصیف سازه های روایی می پردازد و از میان انواع روایت، روایت های داستانی دارای توالی زمانی و رخداد را مورد مطالعه قرار می دهد. داستان حسنک وزیر در تاریخ بیهقی گرچه صحت تاریخی دارد؛ اما با توجه به نوع روایت بیهقی از این داستان و ظرایفی که از نظر ساختاری در دل آن نهفته است و نیز این نکته که هر یک از قهرمان های داستان از حوزه کارکردهای شخصیّتی واقعی عبور کرده و گفتارها و رفتارهای آن ها در هر لحظه و در هرجای داستان، تعمّق مخاطب را می طلبد؛ قابلیّت بررسی روایی و ریخت شناسی را داراست. پشتوانه نظری این تحقیق نظریه ریخت شناسی ولادیمیر پراپ روایت شناس روس است که ساختار قصه های پریان روسی را به هفت حوزه عمل و سی و یک نقش ویژه تقلیل داده است. نگارنده می کوشد، به ترتیب ذیل اصول این نظریه را در داستان حسنک مورد بازکاوی قرار دهد: 1- چگونگی آغاز شدن داستان 2- آشنایی با شخصیّت ها و نقش های موجود در داستان 3- بررسی کارکرد و خویشکاری هر یک از اشخاص4- بررسی روابط علّت و معلولی یا کنش ها و واکنش ها 5- تحلیلی بر ترتیب ارائه اطّلاعات یا توجّه به رابطه های زمانی میان حوادث داستان 6- بررسی بحران یا گره تنش زا 7- دریافت های پایانی از خلال روایت بیهقی.

516864

وا ژ گان کلیدی: فلسفه سیاسی حکمرانی توسعه» دولت» سیاست جهانی» ایران. انديشه و فلسفه سیاسی در طول سده‌ها میراثی گرانبها از متون سیاسی بنیادین را برای اجتماعات سیاسی و حکومتها به جای گذاشته است .در این میان پرسش‌ها و دغدغه‌های مهمی در زمینه‌های گوناگون زندگی سیاسی مثل ضرورت و ماهیت دولت» قانون» عدالت و قدورت طرح و بسط یافته است. دو دهه پس از هزاره جدید.» انبوه پژوهش‌ها و نیز کثیر تحولات اجتماعی و سیاسی موید این واقعیت است که مساله دولت و به تعبیر سیاسی» «قضیه بهترین رژیم» هم چنان مهمترین موضوع سیاست‌ورزی و نظریه‌پردازی است. از این قرار همه ما بر سر وجود عنصری به نام دولت و نقش بسیار مهم آن در زندگی اجتماعی اجماع داریم (گل‌محمدی» 9:1392 و دلاکامپانی] 10:1382). اینک در گذار به عصر پساها که بازتاب دگرگونی‌های عمده معرفت‌شناختی و تغییر سیمای ایدئولوژیک جهان است» بحث‌های گسترده و مهمی درباره جایگاه دولت و نقش دولت :در پیوند با جهانی‌شدن» حکمرانی و توسعه در دولت‌ها از اواخر قرن بیستم تاکنون تحولات وافرازوفرودهایمهمی را پشت سر نهاده‌اند» اما آشکار است که امروزه مقوله دولت.و.دوام و پیشرفت آن به میزان فزآینده‌ای در همه سطوح محلی) ملی» و جهانی با مقوله خکمرانی گره خورده است. از این رو حقیقت مهم و البته دشواره بسیاری از دولت‌ها من جمله ایران» چالش‌های ناشی از حکمرانی در سطوح مختلف توسعه است .حکمرانی دولت در توسعه برای کشور ما هم پای دیگر جوامع» در پیوند با شبکه‌ای از تعهدات فروملی و فراملی تعریف می‌شود . ایران کنونی به اعتراف بسیاری از صاحب‌نظران» در مقام یک قدرت مهم منطقه‌ای» وارد سده بیست‌ویکم شده است).. (آبراهامیان» ۰ 337:1396 و 8811012 1۵1661,2008:29-0)و دولتی "در آن شکل گرفته که اقتدار خود را از مرکز به اقصی نقاط جهان گسترش داده است. با این همه چنین دولتی نیز نیازمند آن است در افق پیش رو و با توجه به بحران ها و مشکلاتی که از جهات اجتماعی و اقتصادی با آن دست و پنجه نرم می‌کند به مقوله حکمرانی توجه جدی نماید. از این قرار پژوهش حاضر در پی پاسخ به این پرسش است که الزامات و بایسته‌های حکمرانی دولتها به ویژه دولت ایران در _عصر پساها_ چگونه است؟ از آنجا که پژوهش حاضر از ۴ | فصلنامه دولت پژوهی | سال هشتم | شماره ۰ | تابستان ۱۴۰۱ چارچوب نظری هنجاری - انتقادی بهره خواهد گرفت. به این منظور در بخش نخست وجوهی از رهیافت مذ کور ارائه می‌شود و پس از آن منطق متغیرهایی چون حکمرانی و گذار به دوران پساها ایضاح مفهومی می‌شود. این توضیحات خود دستمایه‌ای برای بخش دوم و پاسخ به سوال طرح شده خواهد بود. نوشتار حاضر با هدف گرامیداشت خاطره استاد فقید احمد گلمحمدی تقریر شده است از این رو تلاش شده تا در مقاله از این واقعیت را نمی‌توان انکار کرد که مطالعه روشمند دولت» به سنت سترگک فلسفه سیاسی تعلق دارد که عمدتا به وجه هنجاری دولت (گل محمدی» 17:1396) و تحولات آن در دوره‌های مختلف متمرکز بوده است .مضاف بر آن از حیث هستی‌شناختی نیز خود فلسفه سیاست مشخصاارویکردی هنجاری دارد» امری که به چیستی سرشت نظم صحیح و نیک و سامان خحوب جمعی می‌پردازد و در یک موقعیت سیاسی مشخص می‌کند که چه چیزی:عملا از حبث اخلاقی ضروری و در عین حال عینا ممکن است. (منوچهری» 1395 جلد دوم 46::). از سوی دیگر از آنجا که فلسفه سیاسی از شاخص‌های هنجاری چون عدالت» آزادی» حق» دوستی و وفاق به شیوه‌ای انتقادی سخن می‌گوید» بخشی از فلسفه اخلاق است. به کلام آیزایا برلین» فلسفه سیاسی هنجاری - انتقادی عبارت است از کشف يا کاربرد اندیشه‌های اخلاقی در عرصه سیاسی 1995: ,6072 120). وجه مشخصه اندیشه‌ورزی هنجاری تفحص در باب اموری است که۱درواضیّایازند گی) نیکه*قرازیدارنگ به ارت دیگر انديشه هنجاری - انتقادی تصویری نمادین از یک کلیت نظم‌یافته از سیاست یا نظم سیاسی را ارائه می‌دهد. گو آنکه دانش سیاسی :در تعبیز کالین.های» سروکار داشتن با دولت و فعالیت حکومت‌ها است (هایی, 119:1385). این تعبیر تا اینجا به روشنی گواهی است بر اینکه چرا در پژوهش حاضر نیازمند بهره گیری از رویکرد هنجاری - انتقادی هستیم. به ابتنای ماهیت هنجاری - انتقادی» نظریه سیاسی در پی طرح این پرسش‌ها بوده است: حکومت چگونه باید عمل کند؟ کدام اصول اخلاقی باید بر شیوه رفتار آن با شهروندانش حکمفرما باشد؟ و اصولا چه نوع نظم سیاسی بهترین است؟ این بایدها تأییدی است بر ماهیت فلسفه اخلاق در نظریه سیاسی که به موجه‌سازی یا مشروعیت چنانکه به اشاره گذشت با وجود آنکه در طول دهه 1950 و 1960 سخن از مرک فلسفه سیاسی به میان آمد. اما از دهه 1970 این حوزه از رویکرد هنجاری - انتقادی مجددا تقویت شده و تاکنون هم به دقت تداوم یافته است ,3/2800 1 3/37067) (2020:27-28. آنچه ماهیت این رهیافت را تشدید کرده تلاش برای پاسخ به این پرسش اساسی است که چگونه قلمرو حیات جمعی یا جهان زندگی آدمیان از امر مطلوب فاصله گرفته و هنجارهای عامی چون عدالت. کارآمدی» گفت‌وگو » وفاق و مشروعیت تا به این میزان تضعیف شده است .امروزه حیات سیاسی ما چه در ساحت دولت و چه جامعه مدنی» با دیگر جوامع گره خورده است .از آن رو نمی‌تواند بدون فهم مناسبی از این وضعیت پیچیده و لغزنده قابل اتکا باشد» چرا که به قول بیرد» بدون آگاهی و پیوند با کار آمدی, تنها به امری تئوریک چونان گذشته فرو کاسته خواهد شد فلسفه سیاسی به واسطه ماهیت هنجاری - انتقادی باید که نسبت به بحران‌ها آگاه شده و پیوسته هشدار دهد؛ به این معنی که به شدت در مورد امکانات بینظیر و بحران‌های عصر و نسبت به منابع شناختی فلسفه سیاسی هشدار دهداو به قول آسولیوان هر چه بیشتر با جهان و مسائل مبتلابه آن درگیر شود (سولیوان»397 :1389). به همین ترتیب نسبت به واقعیت فراگیر سرکوب و بدبختی انسان‌ها آگاه و از بعد اخلاقی و هنجاری متعهد به ترسیم علت‌های آن باشد و در جهت گیری خود به ابتنای شرایط زیست عصر پساها با گذار از «غیریت سازی»» جهان وطنی تر فکر و عمل کنند. یک نظریه پردازه در این رهیافت» دیگر ایدئولوگ نیست او از نظرافکری جدی و از حیث اخلاقی مسئولانه عمل می‌کند. بر اين ااساس"رهیافت هنجاری شانتقادی فلسفه سیاسی در پی تعریف مشخص و روشنی از امکان دستیابی به ترجیحات ارزشی زندگی کنونی مثل آزادی» عدالت و وفاق میان شهروندان و دولت حاکم است. ۶ | فصلنامه دولت پژوهی | سال هشتم | شماره ۰ | تابستان ۱۴۰۱ از دیدگاه راقم این سطور گذار به عصر پساها که بعد زمانی آن تقریبا و تحقیقا دهه پایانی سده بیستم و مصادف با فروپاشی کمونیسم است» مبین روح زمان‌هایی است که دو وجه یا صورت را بازتاب میدهد :اولین آن ناظر بر الگواره یا پارادایم شناختی است که با اند کی تسامح اصطلاح فرااثبات گرایی بهترین کلیدواژه برای آن است .آلن تورن در کتاب پارادایم جدید (2007) با استناد به چرخش فرهنگی ناظر بر گذار زبانی و فلسفی» گذار به دوره جدید را تأید کرده است (تورن» 1396و 7017120,2007 ). در عصر پساها معرفت‌شناسی اثبات گرایی حامی شناخت‌شناسی تبیینی بود و با اتکا بر مشاهده و تحقیق تجربی خود را ادامه نهج علمی قلمداد می‌کرد و بر آن بود در همین مسیر علم الاجتماع اثباتی به استقرار اجامعه‌ای منظم و شفاف منتهی گردد. در سده بیستم این رویکرد نیروی حیاتی" خود را.از دست داده و؛انواع نحله‌های پسااثباتی و انتقادی جای این کلان روایت را گرفتند. ناگزیر بسیاری از مبانی و مولفه‌های نظریه‌پردازی تبیین را به نفع فهم رها کردند. به .این معنا":دوران پسااثبات گرایی/ پسامدرن آوردگاهی شد از شالوده‌شکنی دوالیسم‌های معرفتی و در مقابل استقبال از فضاهای بینابینی/ بیناذهنی که مخالف غیریت‌سازی علم یا فلسفه بودند و حامیان امروزی آن به درستی موافق هم‌روی و بهره گیری از دستاوردهای تمام عرصه‌های علوم با این توضیح عصر پساها.نوید دورانی میدهد. که انواع پساها از جمله پسامدرن» پساحقیقت» پساتاریخ و پسامارکسیسم و ...از جمله آن‌ها به شمار می‌روند. از یک منظر در این موقعیت ناشی از چندگانگی نظری توضیح بی‌طرفانه نظریه‌ها اگر نگوییم ناممکن بالطبع خصلت تفسیری گرفته است. به ویژه این نگرش مبنای ثابت و خدشه‌ناپذیری برای دانش اثباتی قائل نیست (معینی»۱۳۸۵: ۱۳۶). با نقد کلان روايت‌ها و بسط آنچه کالین های تردیدگرایی شناخت‌شناسانهمی‌نامد یافتن یک زبان واحد برای گزارش امور جهان و هستی دسترس‌ناپذیر شده است( های» ۱۳۸۵ :۳۶۷). اما از سوی دیگر این جهان سرشار از سوظن و تردید و مخاطره که در آن مطلقا لعنانیه‌ای گذشته به: هیأت‌های گوناگون واقعی و توالهیاتی و سیاسی درآمده است (بلومتب رگ ۱ ۳۰ این تحولات می‌تواند به انواع مسائل میان فرهنگی میدان دهد و در نتیجه» آن هنجارها و ارزش‌ها و زیست‌جهان‌های انسانی» شرایط نوپدیدی از درک دیگری و تکثیر عرصه عمومی نظریه‌پردازی را رونق بخشد. به زبان فلسفی لیوتار و دریدا بداعت منطق‌شکنانه هرمنوتیک معنا امکان جدیدی از عدالت, علم و دولت را پیش می‌ کشد (ایلزورث» ۱۳۹۴:۳۶). ایضاح صورت دوم عصر پساها این دعوی را آشکارتر میکند. عصر پساها ورود به دورانی از دگرگونی بنیادین ناشی از تغییر سیمای ایدئولوژیک جهان است که با گذار از ایدئولوژی‌زدگی-مثل علم‌زدگی / فلسفه‌زدگی-عرصه را برای رقبای فرهنگی و هویتی باز کرده است(قزلسفلی» ۲۰۰ :۱۳۹۹). ماهیت و سرعت ناشی از ورود به دوران جدید» ناشی از آنچه هلد و مکگرو »محرکک های عمیق دوران پساها عنوان می‌کنند(هلد و مکگرو ۱۳۸۸:۱۷). از جمله زیرساخت‌های در حال دگرگونی ارتباطات جهانی» تقسیم. کار جهانی جدید رشد مهاجرت و جابجایی مردمان و تخریب محیط زیست» در واقع واژه تفاوت را به امر سیاسی معاصر گره زده است. این وضعیت اگرچه زیست متمدنانه در سطح جهانی را ناگزیر از تن دادن به فرمول مذاکره فراگیر می‌کند» درسطح داخلی سیاست. گزاری‌ها و تصمیم گیری‌های دولت ها از جمله دولت در ایران را به این سمت سوق می دهد تا مطابق دستور کار از آنجا که در دوره کنونی» دولت‌ها بیش از پیش تحت تأثیر رویدادهایی قرار می‌گیرند که بیرون از دسترس قلمرو یا حوزه استحفاظی آنان شکل می‌گیرد( گلمحمدی,» ۱۳۸۶:۲۱۸)» ناگزیر مقوله حکمرانی در عرصه‌های مختلف سیاست بیش از پیش به صورت فعالیت فروملی و فراملی درم آید. تأکید می‌کنیم» از دیرباز یکی از مهمترین دغدغه‌های تفکر سیاسی و نظریه سیاسی هموازه توجه به مسأله حکومت و چگونگی اغمال: آن بوفه است,ریه گونه‌اق: که این امر اساسا متفکریق سیاسی را آق آغاز اندیشه سیاسی تا دوران مدرن و حتی پسامدرن بر آن داشته است که توجه به امر حکومت و تعریف دولت و چگونکی اعمال قدرت توسط این نهاد را مرکز ثقل مباحث خود در حوزه انديشه سیاسی قرار دهند. متفکرین دراین حوزه چه از منظر ۸ | فصلنامه دولت پژوهی | سال هشتم | شماره ۳۰ | تابستان ۱۴۰۱ تعریف کلاسیک حکومت و دولت و چه در دوران مدرن اساسا براین امر تأکید ویژه داشته‌اند که ماهیت اختیارات قدرت دولتی و شیوه اعمال آن چگونه باید باشد. از این قرار است که مفهوم حکمرانی خوب با شاخصها و دلالت‌ها و پیامدهای زیاد در دو دهه پایانی قرن بیستم وارد قاموس علوم اجتماعی و با پذیرش گسترده روبه‌رو شد. از مهم‌ترین مباحث مربوط به این دیدگاه» تغییر نقش دولت از نهادی تأمین‌کننده به اند ک تأملی در سابقه سیاست از ارسطو تا ماکس وبر نشان می‌دهد که نقش و ایده بنیادین هماره متعلق به حکومت بوده است. حکومت در گسترده‌ترین معنا فرمانروایی کردن یا کنترل دیگران است و به تعبیر درست اندرو هیوود می‌تواند در برگیرنده هر سازوکاری باشد که از راه آن فرمانروایی منظم حفظ و اجرا می شود (هیوود» :1390 9و 1998:629 مص۵0ععصنل مه 0000))). این تلقی استحکام خود را در طول قرن‌ها حفظ کرده بود. از نیمه قرن 19 و در نتیجه عوامل متعددی چون تعمیق جریان نقش مردم در سیاست» بروز اعتراض‌های گسترده‌تر قشر فرودست جامعه تا تخصصی شدن عرصه سیاست برای تخصیص مناسب ارزش‌ها. شاهد فشارهایی برای تمرکز زدایی از حکومت بوده‌ایم تا مسئولیت‌ها از دولت و نهادهای سنتی آن به یک یا چند سطح اقتصادی و سیاسیانتقال پیدا کند. با این حساب عصر پساها و گذار به موقعیتی که مارتین آلبرو زیستن در عصر جهانی نامیده است (گل محمدی,» ۱۳۸۱:۲۱) همانا لحظه تاریخی است که ما را از مرحله حکومت و ماهیت لویاتانی» و خصلت تک ساحتی آن» به مرحله حکمرانی وارد کرده است( 223-228: 2008 ,010۳۵6) ). با توجه به این شرایط دانسته شل که* ۱ گنوی شچموعه‌ایبز ی گف و میکب از بخش‌های خصوصی و عمومی در قالب عبارت .تازه باب شده حکمرانی خوب باید به کمک دولت بیاید. لذاست که حکمرانی خواب.که اطلاق گسترده‌تر حکومت است. از دهه ۰ میلادی در عرصه علوم اجتماعی و علوم سیاسی مورد توجه و استفاده قرار گرفت. در طول دهه ۸۰ و ۰٩ میلادی نهادهای وابسته به سازمان ملل» بانک جهانی و برخی از نظریه‌پردازان در گسترش این مفهوم نقش اساسی داشته‌اند 20 ۶61۵1م1) این اصطلاح» به شیوه‌های گوناگون برای بهینه‌سازی و هماهنگک‌سازی زندگی اجتماعی اشاره دارد. اگر چنین باشد» پس حکومت خود یکی از نهادهای فراگیر در امر حکومت‌مداری است. .ابزارهای اصلی حکمرانی عبارتند از :بازارها سلسله مراتب‌ها و شبکه‌ها و فضای جریان‌ها (عجم اوغلو .نورث و دیگران.۱۴۰۱:مقدمه). کاربرد اخیرا ملموس این واژه نمایانگر دگرگونی‌هایی مانند ایجاد شکل‌های جدید مدیریت» اهمیت فزاینده شبکه‌های سیاست و تأثیر بیشتر سازمان‌های فراملی و فروملی یعنی حکمرانی چند سطحی است. به نظر برخی از تحلیلگران» حکمرانی خوب جهانی انتقال از سازو کارهای فرماندهی و کنترل به اعتماد و اتکا بر مسئولیت و چانه‌زنی است. ولی از دید عده‌ای دیگر عملی کردن اين ایده همیشگی, به معنای کمتر حکومت کردن است. یکی از آثار مهمی که در اوایل دهه ۹۰ و در توضیح این روند به نگارش درآمدن کتاب تاثیرگذار باز آفرینی حکومت اثر هشترک ازبورن و گابلر است. طبق این پژوهش» حکومت وقتی بهتر کار می‌کند که کارش: سیاست‌سازی و دادن خدمات باشد. ازاین رو اجرای سیاست را باید. به مجموعه‌هایی که کارگزاران دولت و بخش- های فربه شده خصوصی‌اند واگذار کرد (-68 :1992. 60260167 220 0900۳6 2).اندرو هیوود در پژوهش اخیر خود. توضیح می‌دهد که چگونه با جهانی‌شدناز ساختار حکومت وبری در عرصه سیاسی به وضعیتی می‌رسیم که در آن نیاز داریم خود را با بعضی شرایط جدید سازگار کنیم: در رأس این شرایط لزوم تعریف و اصلاح نقش حکومت است. وجوه دیگر عبارتند از» تمایز و تفکیک نقش‌ها مسئولیت میان حکومت و بازارها احیای مناسب حوزه‌های خصوصی و عمومی و سرانجام ضرورت تغییر از ساختار عمودی و سلسه مراتبی غیرمنعطف به حکومّت شبکه‌ای يا شبکه‌ها که سبب تسریع روند مرکزیت‌زدایی میشود (123-125 :2000 ,1161۷/000 ). ازاین رو ملاحظه می‌کنیم که در این تحول واگذار حکمرانی خوب» دوعنصر نقش اساسی دارند. رقابت و مشارکت مردم در شئون مختلف و دیگری پاسخگویی حکومت در نیک دانسته شدن موضوع حسن اداره‌گری (حکمرانی خوب)» در پاسخی به شکست‌های فلسفه توسعه و روش‌های مدرنیزاسیون در آغاز دهه ۱۹۸۰ به ویژه نج | فصلنامه دولت پژوهی | سال هشتم | شماره ۰ | تابستان ۱۴۰۱ تجریبات دشوار و پیشینه‌های رنگارنگی که دولت‌ها را در زمینه ضرورت همراهی یا تغییر سیاست‌های توسعه دوران جدید ناگزیر به بازاندیشی در حکمرانی توسعه کرده است» معنا می‌یابد. در عین حال همانطور که قبلا گفته شده است» این موضوع به معنی اعتراف به شکست اقتصادهای دستوری و پیدایش اتفاق نظر در بانکک جهانی و صندوق بین‌المللی پول پیرامون کارایی نسبی راهبردهای اقتصاد جهانی از نظم سیاسی و پیشرفت است. برآمدن موج جدید جنیش‌های نوین اجتماعی در بخش‌های مختلف جهان به همراه تقاضا برای ارتقای حکمرانی و شکل‌های پاسخگوتر حکومت هم از دلایل دیگر شیوع این روند ناگزیر است (فلین» ۱۳۹۶: ۴۴). نگرش فزاینده‌ای ازاین بابت وجود داشته است که فساد گسترده» منابع داخلی و خارجی دولت‌های در حال توسعه را به باد دهد و رشد چشمگیر جهانی شدن ضرورت ایجاد محیط‌های سالم سیاست گذاری در داخل و مدیریت اجتماعی و اقتضادی را بالا برده است (گریفیتس » ۴۴۴:۱۳۸۸). در اینجا حکمرانی به معنی عمل یا شیوه حکومت کردن و اعمال کنترل یا اقتدار بر اقدامات اتباع از طریق منظومه‌ای از مقررات متناسب با دگرگونی‌های زمانه است. بنابراین گوهر اداره گری را می‌توان چگونگی حکومت. بر مردم و چگونگی اداره و تنظیم امور دولت دانست. تسریع او تأکید بر تعمیق حکمرانی توسعه محور که امروزه از سوی صاحب نظران و دولت‌مردان اینجا و آنجا ابراز می‌شود» نشان روشنی است از اهمیت این موضوع و آسیب‌شناسی«ساختار معیوب نظام‌های سیاسی. برای مثال» محمدباقر قالیباف رئیس مجلس ایران در اشاره به معضلات و مشکلات ساختاری کشور به این مهم توجه نشان داده است که چالش مهم دولت درز ایران امروز همانا شفاف‌سازی» هوشمندسازی و مردمی‌سازی و به طور کلی حکمرانی قوی است برآیند بررسی نظریه‌ها و گفتمان‌های توسعه به همراه تجربه‌هایی که از رژیم گذشته شاهد بوده‌ایم» حاکی از وجود و تداوم مشکلات عدیده توسعه بوده است. از این منظر گرچه رخداد انقلاب اسلامی را می‌توان سپهر نظری و پراتیک نقد نظریه‌های مدرنیزاسیون و ارائه مدل نوپدید با اقتضائات بومی معرفی کرد. اما این بدان معنا نیست که نظم سیاسی جدید در تمام ساحت‌های حکمرانی توفیق داشته است. برای مثال منتقدی می‌پرسد چرا در حالی که کشور ما از عموم نهادهای رشد برخوردار است اما خروجی آن در حکمرانی توسعه» هم‌چنان نحیف است؟(سرزعیم» ۱۳۹۶ در منابع اینترنتی). با آگاهی از این که هنوز بیش از صد کشور توسعه‌نیافته در جهان وجود دارد» اما از این مساله مهم نباید غافل شد که عصر جهانی و به تبع آن تنوع امکانات و نظریه‌ها همچون یک امکان» پیش روی کشور ما و دیگر کشورهاست. راقم این سطور در همراهی با دیدگاه‌های انتقادی مطرح شده در سال‌های اخیر که در حوزه مطالعات پساتوسعه قرار می‌گیرد بر آن است با دستمایه قرار دادن رویکرد هنجاري انتقادی» می‌توان به ارزیابی مجدد جایگاه و ضرورت‌های حکمرانی توسعه پرداخت. در دنیای پساهاپسا کروناما بیش از دهه‌های اخیر نیازمند تأمل درباب ابزارهای توسعه» به تأمل انتقادی و صریح درباب غایات آن نیازمندیم؛ به تعبیر کراکر علاوه بر تأمل انتقادی درباره چگونگی اندیشیدن متأملانه درباب چیستی هم نیازمندیم (کراکر» ۱۳۹۵: ۲۸۸). مهم‌ترین مساله در کنار نقادی ماهیت و روند توسعه کشور ما طرح این پرسش بنیادین است که با توجه به ضرورت تسریع و تداوم حکمرانی در دنیایی که این مهم را ناگزیر ساخته است» چه معیارها و مولفه‌هایی باید در دستور کار قرار بگیرد؟ اصلا توسعه انسانی‌محور و توسعه زیست‌بوم‌محور واجد چه مختصاتی. است؟ از منظر فلسفه حکمرانی باید اعتراف کرد ناکارآمدی ایدئولوژی‌هایناموزون و بی‌تناسب با توسعه پایدار در اغلب کشورهای توسعه‌یافته او در حال توسعه» هزینه‌های هنگفتی که بر زیست‌جهان آدمی و طبیعت وارد کرده است. امزی که سبب شده در دنیای پساها اخلاق توسعه‌ای مورد توجه جدی قرار بگیرد. از این قرار اخلاق توسعه» وجه معناگرایی از تفکر انتقادی - هنجاری »؛استراتژیک است. که در پی مواجهه با بحران‌ها و معضلات سبب‌ساز رنج بشری و در عین حال تشخیص معضل/ بحران است. حال اگر توسعه باید به مثابه یک پروژه هنجاری - انتقادی و مبتنی بر اصول اخلاقی - بومی فهم شود به گونه‌ای که فرایندهای اقتصادی سیاسی,و اجتماعی‌اش دراجهت بهبود ملموس زندگی امروزمان ساماندهی و تعریف شود» می‌باید دارای چه مختصاتی باشد؟ به عبارت دیگر از منظر هنجاری چه چیزهایی باید مورد توجه و عمل نخبگان سیاسی کشورها من‌جمله کشور ما قرار بگیرد؟ اصولا پیش نیازها و شرایط حکمرانی دولت توسعه گرا چیست؟ برای پاسخ به این پرسش‌ها پس از تشریح یک دیدگاه تحلیلی و نظری که در سطور ۱ | فصلنامه دولت پژوهی | سال هشتم | شماره ۰ | تابستان ۱۴۰۱ پیش مطرح شده در ادامه به تبیین رویکرد تجویزی برای تسهیل رفع معضلات حکمرانی * بازاندیشی در میراث گذشته: ما در دهه‌های ماضی, شاهد رهیافت‌های متعددی در زمینه توسعه و توسعه سیاسی بوده‌ايم. می‌توان با اندکی تسامح گفت هر کدام از دولت‌هایی که در این چند دهه بعد انقلاب اسلامی زمام امور را در دست گرفته‌اند از یک ایدئولوژی خاص در اين زمینه به شکل ناقص و ناموزون بهره گرفته‌اند(بشیریه» ۲ با حداقل می‌شود گفت دعوی همراهی و همجواری با این الگوها را مد نظر داشته اند: نظریه نوسازی» نظریه‌های وابستگی» لیبرالیسم نو و پساتوسعه» با توسعه پایدار و رهیافت‌های مردم‌نگر و مشارکتی از جمله این موارد هستند. طبیعی است هر یک از این رهیافت‌ها و گفتمان‌های توسعه متأر از شرایط وضعی - دلالتی عصر خود بوده‌اند. از دیدگاه انتقادی اخیر نظریات کلاسیک توسعه در سطحی انتزاعی صورت‌بندی شده بودند و واسازی این نظریه‌ها در دوران پساتوسعه نشان میداد که عموما تقلیل گر جهان‌شمول محور حقیقت‌مدار و استیلاجوی بوده‌اند (سجادی» ۱۳۹۵: ۹۴). تجربه سده گذشته نشان داد مشکلات,ناشی‌پاز آرقابت دو بلوک‌,دل گوران جنگ سرد و منافع قدرت‌های بزرگک همواره رهبافت‌های توسعه را با اغراض ایدئولوژیک آلوده کرده است.برای مثال با فروکش کردن جنگ جهانی دوم» زمینه؛برای شکل گیری جنبش‌های استقلال‌طلبانه در مناطق در حال توسعهاو پیرامونی مساعد شد. در مقابل خیزش آمریکا در مقام قدرت برتر جهانی و تلاش این کشور در رقابت با کمونیسم و تشکیل بلوک شرق» تداوم جنگ سرد و برخی عوامل دیگر ضرورت تدوین نظریه‌های مدرنیزاسیون و دم و کراسی را تقویت. کرد (قاضی مرادی»۱۳۹۸: ۴۵). ضمن آنکه نظریه‌پردازان هر دوره نیز در دکترین‌های خود برخی مولفه‌های جدی توسعه‌نیافتگی را حال به هر دلیل مورد توجه قرار نداده‌اند. برای مثال» در نظریه‌های نوسازی که به صورت‌های مختلف مدرنیزاسیون» نو کلاسیسم و نولیبرالیسم تجلی یافته است» ما عموما شاهد رویکرد کمّی به توسعه هم‌چون رشد اقتصادی صرف بوده‌ايم که در آن تأکید شده یک هماهنگی رفتاری و بهبود فنی از طریق بازار» برطرف‌کننده معضلات توسعه است. برای مثال, منتقدان به نظریه نوسازی نه تنها با رویکرد تکک‌خطی مندرج در این رویکرد مخالفت کردند بلکه بر فرض ناسازگاری ذاتی میان سنت و تجدد که نوسازی بر اساس آن تعریف می‌شد» نقد وارد کرده و هم‌چنین توجه افراد و کشورها را به این موضوع جلب کردند که روندهایی چون استعمار» سلطه شرکت‌های چندملیتی بر اقتصاد کشورهای در حال توسعه و اهمیت نظام بین‌المللی هر یک نقشی در روند توسعه ناموزون جوامع در حال توسعه داشته است (7-15 ,1997 ,ا138161127). در مجموع مشکل گفتمان يا جریان اصلی توسعه این است که غوامل و فرایندهای کیفی تاریخی و فرهنگی» پیشرفت غیر خطی جامعه و اخلاق توسعه تا دغدغه‌های زیست محیطی را مورد توجه قرار نداده است. در عین حال توسعه از گونه نولیبرالی به طرد اجتماع و نابرابری‌ها در جامعه امروزی دامن زده و از حیث آسیب‌شناختی فرایندهای پرشتاب جهانی‌سازی» به قول اسوالدو ریورو داروینیسم بین‌المللی ایجاد کرده که بهره‌وری آن تنها برای اقلیتی مشهود بوده است (ریوری ۱۳۸۶:۸۴). .همین نقصان و خلا» زمینه ساز نابرابری‌ها و اشکال مختلف شکاف‌های اقتصادی و اجتماعی در کشورهای در حال توسعه بوده است. * توجه به چشم‌اندازهای نو و جایگزین در توسعه :مسائل و مشکلاتی که درخصوص نظریه‌های قدیمی توسعه در نکنه یک موره اشاره.قرار. گرفت» زمینه‌ای شد تا یک تجدید نظر اساسی در معنای"تو شعه,و د.کترین‌ها و,استراتژی‌های,توسعه صورت گیرد . این تجدید نظرها به زمینه‌هایی برای »توسعهه جایگزین) «پیت و هارت ویککث» ۳۸۹ ۲۷۵ (فرصت عمل داده که باید. آن را امکانی از نوعی توسعه گرایی انتقادی - اخلاقی تلقی کرد .در این چارچوب متفکران و صاحب نظران و اهل سیاست ما نیاز دارند ضمن بهره گیری از تجربه‌های موفق پیشین» از رویکردهای متأخر که از سوی نظریه‌پردازان «عصر پساها»» از جمله پساتوسعه گرایان» نهادگرایان جدید و حامیان توسعه اخلاق نگر عرضه میشود. استقبال کنند .حضور این نظریه‌های انتقادی فرصتی فراهم کرده تا این بازسنجی و ساختارشکنی‌های انتقادی زمینهای شوند تا نایزابری‌های مفهومی و سیاسی یا اخلاقی آن برجسته و در نهایت مرتفع شوند .در سال‌های اخیر نظریه‌پردازان مهمی در عرصهه توسعه هم‌چون دنیس گولت. که از او به عنوان «بنیان گذار اخلاق توسعه») منوچهری» ۱۳۹۵ ۳۳۳ (یاد می‌شود به همراه گونار میردال» دیوید آلن کراکر محبوب‌الحق و آمارتیا سن» بر این مهم اتفاق نظر داشته‌اند که حال توسعه باید به مثابه یک پروژه هنجاری مبتنی بر پاره‌ای ترجیحات ارزشی و اصول اخلاقی فهم شود و ۴ | فصلنامه دولت‌پژوهی | سال هشتم | شماره ۳۰ | تابستان ۱۴۰۱ فرآیندهای اقتصادی» سیاسی و اجتماعی آن باید در جهت بهبود زندگی تمام مردم فراموش نکنیم هنوز هم جوهر توسعه» رفاه نوع بشر است .ملاک و معیارهای توسعه دیگر نه رشد یا بهره‌وری اقتصادی صرف بلکه مطابقت آن با نیازهای اساسی و آرمان‌های رو به رشد مردمان یک اجتماع است. به این معنا توسعه را باید از نو تعریف و ابهام‌زدایی کرد و به عرصه بحث امر اخلاقی سوق داد .به قول دنیس گولت, معیار توسعه باید این باشد که مردمی که پیش از اين به مثابه شی شناخته می‌شدند» اکنون بتوانند فعالانه در همه عرصه ها حضور یابند و عمل کنند و سرنوشت اجتماعی خودشان را رقم بزنند» وقتی مردم مشارکت می‌کنند» طبعا نخبگان فکری و کارافرین نیز در این راه فعالانه دانش و عمل می‌آفرینند» و به قول گولت»» شکل‌دهی تاریخ انسانی شایسته هوبت و جامعه خویش را آغاز می‌آکند) یکولت. ۱۹۹۴: ۲۱۴۰-۲۱۷)» به اعبارت دیگرن هدف اصلی و فلسفه پیشرفت» نه ملاحظه رشد صرف اقتصادی» بلکه باید ایجاد فرصت‌هایی برای توانمند کردن توده‌ها از برای زندگی انسانی‌تر باشد. * ارتقای کیفی دولت توسیغه گرانازامنظر معرفتشنام ی بزاشگه‌ونقش و جایگاه دولت و غایت و شکل بازیگری کنشگران مهم.است .در نظریه‌ها و رهیافت‌های گذشته در خصوص بازیگران تفاوت‌های فاحشی وجود داشت؛ اما چنان که اشاره شده از آغاز ده ۰ بسیاری از متفکران صاحب‌نظر "دز زمینه توسعه و پیشرفت بر نقش و جایگاه دولت‌ها توجه ویژه داشته‌اند. .برخی پژوهشگران نشان دادهاند موقعیت برتر کشورهای پیشرفته» به تمامی زیر تأثیر نقش و قدرت دولت «بوده است (بدیع» ۱۳۸۰:۱۲۳) جدای از نظریه‌پردازانی که در ادامه مختصری از دیدگاه آن‌ها دراین زمینه ارائه خواهد شد» سازمان‌های بین‌المللی هم در این اواخر بر نقش مثبت و پویای دولت در عرصه توسعه توجه کرده‌اند .بحران کروناویروس محک و میزان سنجش مفیدی برای اثبات کار آمدی دولت‌های موف و ضعف دولت‌های ناکارآمد بوده است و می‌تواند از این جهت به شیوه و نوع برخورد مناسب با بحران‌های بزرگک کمک کند. از سوی دیگر فراموش نکنیم در رویکردهای جدید به توسعه انسانی» عاملیت با دولت است. توسعه انسانی نقش دولت در توسعه را همانا تلاش جدی در توانمندسازی انسانی می‌داند» (ندروین پیترز» ۱۹۱:۱۳۹۵) چنان که در گزارش سال ۲۰۰ بانک جهانی برای دولت‌ها در هزاره جدید» چند هدف و شاخص تعیین شده است. ۱. پی‌رپزی ساختار قانون ۲. ایجاد فضای سیاست گذاری یا ثبات ۳. سرمایه‌گذاری در خدمات اساسی اجتماعی و زیر ساخت‌ها ۴. پشتیبانی از گروه‌ها و اقشار آسیب‌پذیر ۵. حفاظت جدی از محیط زیست. توماس گلد از جمله نظریه‌پردازان شاخصی است که بر نقش موثر دولت در پیشبرد توسعه کیفی و کمی تأکید دارد. او با اشاره به تجربه تایوان به نقش موّثر دولت توسعه گرا و پیوند با سازمان‌ها و بازارهای جهانی توجه کرده است. او با استفاده از مفهوم «وابستگی پویا» بر آن است که پیوندهای آگاهانه گزینشی و هدایت‌شده‌ای که دولت‌های علاقه مند به توسعه با نیروها و بازارهای جهانی پیشرو در صنعت و تجارت برقرار می‌کنند نه تنها به معنای واگذار کردن یک کشور به دولت‌های خارجی نیست؛ بلکه اینک عامل پویایی و رشد سیاسی و اقتصادی است (44-133 ,1998 ,010)). پیتر ایوانز هم با مثال کشور برزیل و نقش دولت در توسعه صنعتی و اقتصادی از اهمیت این نهاد سخن گفته است.او در کتاباستقلال آریشه‌ذار: توسعه يا چپاول در پی آن است نشان دهد کدام دولت‌ها یا چه ساختاری به تسریع روند جامع توسعه قادر بوده‌اند؟ ایوانز با اشاره به دولت‌های توسعه گرا نشان می‌دهد که چنین دولت‌هایی قادرند چشم‌اندازهای کارآفرینی درازمدت را در میان نخبگان تقویت و در زمینه. آموزش و زیرساخت‌ها اقدام به سرمایه گذاری‌های بنیادین کنند. ایوانز هم‌چنین با اشارهابه نمونه چین و دولت حاکم در این کشور از اوایل دهه ۱۹۹۰ به؛اين سو بهااهمیت دیدگاه دولتمردان در زمینه جذب سرمایه گذاری مستقیم خارجی اشاره می‌کند.تجربه موفق چین نشان می‌دهد که دیگر کشورهای رو به توسعه هم باید با منطق و دوراندیشی و اتکا به منافع ملی دراز مدت راهی برای برون‌رفت از معضل عقب ماندگی پیدا کنند و در رأس آن مشارکت در اقتصاد سیاسی جهانی را به برنامه توسعه خود تبدیل کنند. بین موفقیت‌های داخلی و بستر خارجی پیوندی مستقیم و تنگاتنگکوجود دارد و تقسیم کار بین‌المللی می‌تواند به سرانجام این که پیتر ایوانز میان دولت یغماگر و دولت توسعه گرا تفاوت قائل می‌شود. چراکه دولت یغماگر از جامعه مایه می‌گذارد و اهمیت لازم را به امر توسعه نمی‌دهد. در حالی که دولت‌های توسعه‌گرا نه تنها تحول صنعتی را سرپرستی می‌کنند بلکه به درستی می‌توان گفت که در ایجاد تحول نیز نقش ایفا می‌کنند. دولت‌های توسعه گرا از ۱۶ | فصلنامه دولت پژوهی | سال هشتم | شماره ۰ | تابستان ۱۴۰۱ نظر سازمان درونی مبتنی بر شایسته‌سالاری قومی و پاداش‌های شغلی دراز مدت برای ایجاد مسئولیت و حس همبستگی سازمانی هستند. فقط دولتی را می‌توان توسعه گرا نامید که خودگردانی و اتکا به اجتماع را در کنار هم داشته باشد. سرانجام باید از دیدگاه نظریه‌پردازانی نام برد که نقش و اهمیت دولت در توسعه را با محوریت توسعه انسانی مورد توجه قرار داده‌اند. کیت گریفین» کری مک کنلی» محبوب الحق و آمارتیا سن را می‌توان صاحب‌نظرانی معرفی کرد که در ذیل اخلاق توسعه به توسعه انسانی بها می‌دهند.این دسته نظریه‌پردازان پساتوسعه ضمن نقد کاستی‌های بازار آزاد» از ترتیبات حمایت مبنا پشتیبانی کرده آن را عامل موفقیت در برنامه توسعه کشورها معرفی می کنند (سن, ۱۳۹۲: ۵۰). بر این اساس, برنامه کار دولت‌ها در توسعه باید که بهبود بخشی به کیفیت زندگی مردم باشد.هدف توسعه همانا پرورش قابلیت‌های انسان‌ها و گسترش جمیع امکان‌ها و فرصت‌های دولت و درآمدزایی خوب است؛ اما از آن مهم‌تر یک دولت باید توجه کند. که شهروند برخوردار از زندگی شاد» طولانی و خلاق چه سرمایه عظیمی برای تحولات بنیادین.است. این متفکران که توسعه را در راستای توسعه پایدار تعریف می‌کنند برآنند مردم باید به وجهی,.در روند توسعه تعریف شوند. او از بخت. مساوی برا مارد کون نمعخاش له امروز چه فردا برخوردار باشند.هدف دولت‌ها در توسعه باید توانمندسازی باشد.» به این معنی که توسعه باید توسط مردم صورت گیرد نه برای مردم. همه این اهداف مستلزم نقش موثر یک دولت آمارتیا سن که امروزه متفکری شناخته‌شده در زمینه توسعه به شمار می‌رود» در کتاب توسعه به مثابه آزادی و آثار دیگر خود به حمایت از آن شکل از توسعه انسانی پرداخته که در آن دولت برخلاف آموزه‌های لیبرالیسم نو که خصلتی نحیف و حداقلی دارد» خود را در مقابل پدیده‌هایی چون فقر»؛نابرابری‌ها» قحطی.و سایر اشکال عقب ماندگی مسئول می‌داند. به عقیده او توسعه نوعی فرایند گسترش توانایی‌های مردم است (میردال» فرانک و دیگران» ۱۳۹۴: ۳۳۰). بنابراین با لحاظ قراردادن مقیاس اخلاقی توسعه انسانی آن را می‌باید هم‌چون فرایند گسترش انتخاب‌ها و علائق توسعه‌ای دید که مردم از آن سود می‌جویند. بالطبع می‌توان گفت توسعه در کشور ما آن هنگام محقق می‌شود که عوامل و زمینه‌های مانع نوآوری» مشارکت و کنش خلاقانه تقلیل یافته و از میان برود و نشانه‌های ملموس فقر و بهره‌کشی» فرصت‌های کم اقتصادی» محدودیت نظام‌مند اجتماعی» تصدی گری يا دخالت بیش از حد دولت‌ها در زمینه‌های اجتماعی و اقتصادی * توسعه جامع و ابعاد مغفول‌مانده: در نکته سوم به ابتنا نظریه توسعه انسانی اشاره کردیم که اساسا هر گونه بحث پیرامون توسعه وامدار دو دیدگاه است: یکی آن‌که توسعه را صرفا با مفاهیم و معیارهایی چون رشد تولید ملی» افزایش درآمد» پیشرفت فناوری و جز اینها بیان می‌کند و دیگری که توسعه را به صورت جامع تر در شکل توسعه توانایی‌های انسانی و فرایند گسترش نهادهای مقوم و پشتیبان آزادی‌های اساسی مد نظر قرار می‌دهد. آشکار است با انتخاب دیدگاه اول» اجزای بسیار مهمی از توسعه به فراموشی سپرده می‌شود» اجزایی که از مولفه‌های مهم توسعه هستند(نوری نائینی در سن» 2 (32).در این معنا توسعه ابعاد وسیع‌تر هم یافته است. از جمله در سطح فیزیکی» در حوزه محیط زیست, در روابط متنوع اجتماعی» در رویکردهای عاطفی» در سطوح روانی» در زمینه سیاسی» در بستر و بافت.تاریخی» در حوزه اخلاق و معنا. این که هگل» فیلسوف: آلمانی به مناست گم هایگ توسعه. متمیگ یه شا #مهفته‌ای از شدن: است و ظرفیت یا استعداد نهانی برای تحقق خویشتن» در واقع اشارتی به ذات واقعی توسعه از منظر حکمرانی دولت توسعه "گراست. همان‌طور که به«اشاره گذشت از اواخر دهه 0 عامل فرهنگک در کنار زمینه‌های دیگر به عنوان یکی از موثرترین محرککک‌های رشد و توسعه در همه قلمروها مورد توجه قرار گرفت (پای 1394 208؛ ویلیس» 3 143-150). لازم به ذکر است پونسکو سال‌های 1988 1997 را دهه جهانی توسعه و فرهنگک اعلام کرده بود و تأکید داشت که توسعه پس از این باید به مقوله فرهنگ اهتمام جدی داشته .باشد (ندروین پیترز ۱۳۹۵۲: ۱۴۱). همانطور که احمد گل‌محمدی در پژوهش خود پیرامون جهانی شدن نیز تصریح داشته است» فرهنگ نه تنها در سال‌های پایانی سده بیستم» بلکه در آغاز هزاره جدید نیز اهمیت خود را حفظ کرده است (گل محمدی» ۱۳۸۱: ۲۰۷). واقعیت این است که توسعه هموازه مبتنی بر عیراث فرهنگی» بازسازی خویشتن فرهنگی و در سطح جهانی تبادل بین فرهنگی بوده است. توسعه فرهنگی يا جنبه فرهنگی جوامع دیرتر از دیگر جنبه‌های توسعه تغییر و تحول پیدا می‌کند (نراقی» ۱۳۹۴: ۲۰۱). اما اگر بازسازی خویشتن فرهنگی نهادینه شود» دیگر ۱۸ | فصلنامه دولت پژوهی | سال هشتم | شماره ۰ | تابستان ۱۴۰۱ زمینه‌های رشد و ترقی را تسهیل می‌کند. امروزه متفکران بسیاری مقوله توسعه را به ویژه در جوامع چند فرهنگی با توجه به جایگاه اقوام و حفظ تنوع قومی و میراث معنوی و دینی مطرح کرده‌اند. امروزه توسعه‌یافته‌ترین و باثبات‌ترین کشورها در عین حال حامیان تنوع فرهنگی برای اقوام و گروه‌های زبانی مذهبی در داخل دولت ملی متبوع خود بر این اساس است که مساله دین هم در پیوند با توسعه مورد توجه قرار گرفته است (2017:34-36 ,ط11389۵). این در حالی است که در نظریه‌های گذشته توسعه» مقوله دین همواره به عنوان مانعی برای پیشرفت جامعه تلقی شده است.نظریه‌های متأخر توسعه نباید تجربه موفق جوامعی که هم دین در آن برجسته بوده هم در عین حال در امر مدرنیت گام‌های اساسی برداشته‌اند» فراموش کنند.حضور مثبت تلقی‌ها و ارزش‌های دینی این انگیزه را تقویت کرده که می‌توان از مفاهیم معناگرا در امر توسعه یاری جست.هابرماس متأخر در چارچوب ایدهمنظومه سیاسی و فرهنگی نوین برای دوران پساها به نقش و اهمیت موثر مذهب. در جوامع پساسکولار امروزی پرداخته است (توماسن» ۱۳۹۵: ۲۰۹). به این ترتیب مذاهب به مثابه مفاهیم اخلاقی مربوط به امر نیک می‌توانند در میان سایر مفاهیم جهان سکولار هم عرض دانسته شوند. در همین حال او در کتاب دین و عقلانیت (2002) با اشازه به دیدگاه چازلز: دیویس که گفته: امید سکولاری بدون دین نمی‌تواند با اطمینان تصدیق کند که در آینده خرسندی و موفقیتی وجود خواهد داشت» نتیجه می گیرد در جهان پساها توسعه و رونق زندگی اجتماعی در غیاب دین و اخلاق دینی غیر ممکن است (۲1۵067125,2002:78-79). امروزه پژوهشگران با استناد به تجربه کشورهای مسلمان توضیح می‌دهند که با وجود حضور دین» می‌توان نمونه‌های خوبی از پیشرفت در زمینهاحکمرانی توسعه کرد. یک نتیجه راهبردی اين تحول تجربی آن است که.دولت‌مردان کشور ما می‌توانند با تأمل دقیق و آسیب‌شناسی مشکلات جامعه بومی به الگو برداری موف و بیشتر از کشورهای مسلمان * غایت‌شناسی توسعه با الزامات بومی: نتیجه تمام مطالبی که در بندهای ۱ تا ۴ آمده توجه دادن به این مقوله مهم است که هم نظریه‌ها و هم تجربه‌های توسعه نشان می‌دهند که قرار گرفتن در مسیر حکمرانی دولت توسعه باور» فرایندی است پویا جامع و مبتنی بر ملاحظات اخلاقی که امروزه در عصر شتاب ناشی از فناوری اطلاعات و رقابت گسترده کشورها با یکدیگر برای کسب جایگاه برجسته در سطح منطقه و جهان» فقدان یکی از آن ابعاد و ناکارآمدی‌های دیگر روند توسعه را مشکل و مشکلات عدیده‌ای پی در پی دامن گیر آن کشور خواهد کرد. از این رو مناسب است در این بند از سه مساله اساسی که نقش و جایگاه امروزی آن‌ها در توسعه جامع همه کشورها از جمله» کشور ما چشم مساله اول در چارچوب نظریه‌های اخلاق توسعه» توجه به انسان و نقش آن در امر توسعه است.دید گاهی از توسعه و عدالت که آزادی‌های اساسی را دارای نقشی تعیین کننده می‌داند و بالطبع بر نقش آفرینی» مسئولیت و داوری افراد استوار است. در این دیدگاه انسان فردی است نقش آفرین نه منفعل و نقش‌پذیر. در این نگرش انسان‌ها افرادی‌اند آزاد و مسئول که با مشار کت جمعی خویش و یا حضور فعال در تمامی مراحل فرایند توسعه» سرنوشت خویش را چنانکه می‌خواهند رقم می‌زنند. بدیهی است که توانمندی عملی انسان‌ها را چگونگی ترتیبات اجتماعی و سیاسی حاکم بر هر اجتماع یا جامعه سیاسی شکل می‌دهد.دولت‌ها در.اين زمینه تعهداتی دارند که.پاید به آن عمل کنند. توجه به انسان در اینجا به معنای اعطای .حق آزادی» گسترش دامنه انتخاب و توانمند ساختن افراد و به قول جان راولز» تسهیل گزینش آخیرهایبنیادین است..آمارتیا سن» در این‌جا به درستی از واژه توسعه حت‌بنیاد استفاده امی‌کند که اشاره‌ای است به اهمیت سرمایه انسانی و ارتقای توانمندی انسان‌ها که از جمله حقوق همه آن‌هاست (سن» مساله دوم و محوری» نقش و اهمیت تعیین‌کننده روند صحیح مردم‌سالاری یا به قول لوسین پای (1965)» تعمیق نهادهای دمو کراتیک است,(رضایی» 215:1394).ارسطو در سده چهار قبل میلاد و الکسی دوتوکویل.در دوران جدید» شومپیتر در نیمه قرن گذشته و آلن تورن در آستانه هزاره جدید» هریک با آگاهی از کاستی‌های دموکراسی بر آن بودند این نوع نظام سیاسی در قیاس با دیگر انواع بهتر می‌تواند خیر عمومی را محقق کند (تورن» ۱۴۰۱: مقدمه). بر این اساس طبیعی است فکر کنیم گام نخست و مهم برای اقدام در جهت یکی از مهم‌ترین اهداف بنیادین حکمرانی دولت توسعه گرا در جهت تأمین عدالت اجتماعی و رفاه عمومی و به طور کلی توسعه اقتصادی متوازن و به تعبیر روالزی ۰ | فصلنامه دولت پژوهی | سال هشتم | شماره ۰ | تابستان ۱۴۰۱ کلمه منصفانه» همانا دموکراتیزه کردن ساختار قدرت سیاسی است (بشیریه» ۱۳۸۷: ۶) به ویژه اگر توجه کنیم سیاست توسعه در عصر پساها و در همروی با فشارهای جهانی شدن» نیاز به تغییرات در لایه‌های مختلف سیاست را در کشورهای در حال توسعه اما مساله بسیار مهم سوم و دارای اهمیت در قلمرو حکمرانی توسعه, پدیده جهانی‌شدن و نوع رویارویی کشورها از جمله» کشور ما با آن است(موثقی» ۱۳۹۶: مقدمه). امری که از حیث اهمیت و ناگزیری می‌توان آن را مذهب مختار زمان نامید. این مساله از این جهت واجد توجه است که بسیاری باور دارند عصر جهانی‌شدن‌ها چالشی جدی بر سر 0 199). البته چنان که فرانک کانینگهام در کتاب نظریه‌های دموکراسی تصریح کرده است جهت گیری‌ها در زمینهچهانی‌شدن, و تأثیرهآن بر روند دموکراسی متفاوت است (کانینگهام» 345:1396). برای مثال در حالیکه کسانی چون کلود ایکث» ایان باربر و رابرت کاکس, جهانی‌شدن‌ها را خطری برای دموکراسی‌ها می‌دانند در مقابل امثال اولریش بکت» دیوید هلد و .از آن‌ها مهم‌تر ویل کیملیکا بر امکان ایجاد فرصت‌ها به واسطه پدیده جهانی‌شدن برای دموکراسی‌ها توجه جدی مبذول داشته‌اند. سویه‌ها و فرایندهای گوناگون جهانی‌شدن: گسل‌های جدی در ساختار قدرت و سیاست کشورها ایجاد کرده است. رابطه عموما عمودی نظام سیاسی با جامعه در بسیاری از کشورهای در حال توسعه به سود مطالبات مردم‌سالاری سوق داده شده است. لذا تعجبی نخواهیم کرد که پدیده جهانی‌شدن دز گفتمان توسعه کشور ما هم مورد توجه ویژه است. چراکه امری ناگزیر و واقعی است و بسیّاری از.افراد» سازمان‌ها و دولت‌ها از آن به عنوان فرصتی برای پیش‌برد رشد و؛ کاهش فقر و ارتقای جایگاه خود در نظام بین‌الملل يا هندسه - قدرت می‌نگرند. پدیده جهانی‌شدن» حرکتی در عین حال مقاومت‌ناپذ یر و برگشت‌ناپذیر است. به قول رابرت رایش در کتاب کار ملل» ما تحولی را تجربه می‌کنیم که اقتصاد و سیاست قرن بیست‌ویکم را ساختاری تازه خواهد داد. دیگر نه تکنولوژی ملی وجود خواهد داشت» نه مسسه ملی و نه صنعت ملی. اقتصاد ملی نیز دست کم با برداشتی که ما از این مفهوم داریم» از میان خواهد رفت. آنچه در داخل محدوده مرزهای ملی باقی خواهد ماند» جمعیتی است که در آن زندگی می‌کند.برگ‌های برنده آن» توانایی تولید و روحیه ابداعش خواهد بود (شایگان» پس همان‌طور که اریک بود» در پژوهش خود پیرامون وضعیت کشورهای پدرسالار در عصر جهانی‌شدن نشان می‌دهد جهانی‌شدن الزامات جدی برای تمام دولت‌های امروزی به همراه آورده است (بود» ۱۳۹۸: ۲۰۱).همو در بحثی تفصیلی درباره دمو کراتیک‌سازی در عصر پساها که موید عصر جهانی است» بر چند مزیت این دوران در تسریع روند توسعه دست: گذاشته است که می‌تواند مورد توجه سیاست حکمرانی دولت‌های طالب توسعه و پیشرفت قرار گیرد. نخست» جهانی‌شدن می‌تواند تسهیل کننده ارزش‌های میان فرهنگی باشددوم جهانی‌شدن در عرصه فرهنگی می‌تواند موجد و فرصتی برای بازسازی هویتی و گسترش و توانمند کردن مجاری و آبشخورهای تأمین کننده هویت فربه به ویژه برای کشورهایی چون ایران فرهنگی باشد( گل محمدی» ۱۳۸۱: ۲۵۰)» سوم اینکه پدیده مذ کور با توانمندسازی کشورهای جنوب و در حال توسعه رابطه تاریخی ناموزون و آزار در دو دهه اخیر دو کشور چین و هند نمونه‌های جالپی از بهره‌مندی از بسامدهای جهانی‌شدان در حوزه حکمرانی دولت توسعه گرا هستند. حتی چین از ایالات متحده به عنوان صادر کننده برتر جهان در زمینه امحصولات تکنولوژیک هم پیشی گرفته و در حال نزدیک شدن به ژاپن در زمینه‌هایتحقیق و توسعه است. امری که در چند سال اخیر باب منازعه‌ای تجاری میان این کشور پرجمعیت و آمریکا را گشوده است و در ماه‌های بناپر آنچه آمد حال آنچه در این مسیر فراروی کشور ما و دولت‌مردان ما قرار دارد عبارت است از نقشه راه منطقی در مسیر اقتصاد بی وزن جهانی» نوآوری‌ها و رشد ارتباطات الکترونیکی در ابعاد فراملی و.فروملی.جهانی‌شدن چون موجی است که هیچ جامعه‌ای یارای گریز یا مقاومت در برابر آن را ندارد»چراکه هر چه بیشتر در برابر این موج مقاومت کنیم» بیشتر از مسیر حرکت جهان کنار می‌مانیم؛ هر چه بیشتر خود را از آن کنار کشیم» بیشتر به دام آن گرفتار می‌آییم و ناخواسته قربانی آن می‌شویم آن هم در حالی که خود باید هزینه این قربانی شدن را بپردازیم.آنچه به عنوان معجزه آسیا و دگرگونی خیره‌کننده چین و هند در سال‌های اخیر مشهور شده بیش از پیش حاکی از ۲ | فصلنامه دولت پژوهی | سال هشتم | شماره ۰ | تابستان ۱۴۰۱ نقش موثر حکمرانی دولت‌های توسعه گراست. به قول جان پیترز» موفقیت این مناطق بدون یک دولت توسعه‌ای قابل تحقق نبوده است (ندروین پیترز» ۱۳۹۵: ۳۵۹).دولت توسعه‌ای در عصر جهانی باید متوجه این مهم باشد که هرچقدر توسعه را هوشمندانه اجرا کند. نمی‌تواند بدون توجه به پیوند هوشمندانه در سطح جهانی موفق شود.در واقع» رویکردهای توسعه گوناگون هریک به شکلی با سطح جهانی در تعامل‌اند و ضرورت پیشرفت» این همکاری را ناگزیر کرده است.به نظر می‌رسد قضاوت ما اگر براساس پیامدهای ناگزیر از فلسفه حکمرانی در جهان پساها باشد (قزلسفلی»۱۴۰۰: ۲۱۴)» هر جامعه با هر زیست جهان فرهنگی و نظم سیاسی,» ملزم به ملحوظ داشتن این موارد است‌:اقتصادی که وسایل مادی و خدمات عمومی لازم برای شأن و مقام انسان را فراهم کند؛ احساس مسئولیت برای ایجاد رفاه و شادکامی جامعه خود از طریق ترتیبات و تسهیلات اجتماعی؛ نوعی احترام به گوناگونی فرهنگی و زبانی؛ تعمیق نهادی فرایندهای سیاسی که جامع و مشارکتی باشد و در عمل به گسترش دامنه انتخاب برای تشویق توانمندی‌های مردم؛ پایبندی به از بین.پردن دامنه خشونت و التزام به این که اختلافات را بار دیگر تأکید می‌کنیم مهم‌ترین مشخصه ‏ نظریه‌ها و تجربه‌های توسعه در دهه‌های اخیر تأ کید و توجه بر عوامل و زمینه‌هایاداخلی بو است.یعنی اساسا توسعه و پیشرقت امری درون‌زا و متکی بر نیروها و تحولات داخلی» نقش فعال دولت و همسو با آن تقویت ابعاد فرهنگی و اجتماعی لازم درامسیر تجدد و توسعه است.:به تعبیر درست در همه نظریه‌های به زعم ما توسعه جامع هم‌چون فرایند تجدد نهادینه نمی گردد مگر این که به پشتوانه آگاهی علمی و نظری ببینیم در جوامع توسعه یافته» در طول دهه‌های گذشته چه اتفاقی افتاده است که در کشور ما و دیگر جوامع در حال توسعه به آن صورت امکان وقوع نيافته است؟ واقعیت آن است که اگر تجدد و توسعه دو بعد یا عنصر اصلی داشته باشد که یکی خرد تکنولوژیک. یعنی امکان و اختیار بهره‌بردای از منابع و عنایت به عقل ابزاری است و دوم خرد دموکراتیک که بر ابعاد فرهنگی و سیاسی مقوم توسعه توجه دارد» باید اعتراف کرد عمده جوامع در حال توسعه از جمله ما فاقد مختصات مور خرد دم وکراتیک در زمینه مدیریت توسعه‌اند.خرد مذکور در دو روند مرتبط با هم پیش می‌رود؛ اول سطح حکمرانی رسمی: دولتی می‌تواند وظیفه اسنگین توسعه را بر عهده بگیرد که نماینده مصلحت عمومی و منافع ملی باشد.شواهد» قرائن و نیز تحلیل‌ها نشان می‌دهند که شرط ضروری و بنیادین دست‌یابی به توسعه پایدار برای قسمت‌های اعظم جهان امروز از جمله کشور ما که با بحران‌های سیاسی» اقتصادی» کمبود آب» فقر و شکاف طبقاتی دست و پنجه نرم می‌کنند» تحکیم پایه‌ها و سطوح مختلف حکمرانی است.. این نکته مهمی است که در نظر داشته باشیم» گذار از دولت پیشامدرن غیر دم کراتیکت ی دولت کابلا مروت امری: سرراست و ساده: نبوده است‌ناز دیگر سری» برآیند نظریه‌ها و تجربه‌ها موید این حقیقت است که مدرنیته سیاسی و دولت مدرن نمی‌تواند امری ایستا و مقطعی باشد.این مهم هم متأثر از عوامل دلالتی - وضعیتی گوناگون یک جامعه است و هم باید به گونه‌ای تعریف شود که دولت مدرن خود را به و اما بعد دوم به ضرورت» خود جامعه را مد نظر.دارد.جامعه آگاه با ذهنیت نقادانه و البته خوشبین و امیدوار به آینده که شامل تکک‌تک شهروندان» طبقات» گروه‌ها و ارباب معرفت می‌شود.جامعه آگاه و دارای ذهنیت نقاد می‌تواند در نسبت مسائل و چیزها مثل ماهیت آدمی» چیستی و کاربرد.علوم انسانی و اجتماعی» رابطه علم و تکنولوژی یا تکنولوژی و دین تأمل و واکاوی کند.شوربختانه بسط تاریخی انسداد سیاسی در جوامع توسعه‌نیافته و ناپایداری سیستم‌های سیاسی از ريشه گرفتن جامعه آگاه و ذهنیت نقادانه جلوگیری کرده همسو با آن در سطح جامعه نیز زیست‌بوم عقلانیت و نقادی تنک‌مایه و نزار و نحیف شده است.در دهه‌های گذشته» عمده نظریه‌پرذازان برآن بودند» مهم‌ترین عنصر پیشرفت» منابع طبیعی. است.اکنون نظر اکثریت ‏ آن است که همه کشورها می‌توانند پیشرفت کنند مشروّظ به؛ که نهادهای موثرو فراگیری در این زمینه در عرصه جامعه مدنی شکل بگیرد. این امر ممکن نخواهد شده مگر این که مساله اقدام جمعی در یک اجتماع سیاسی حل شده باشد: یعنی نخبگان سیاسیسطح کارگزارانو فکریسطح اهل نظر و توده مردم سطح عموم بر سر مصالح ملی خود به یک توافق جمعی برسند.به ابتنای آنچه در حکمت سیاسی ایران و اندرزنامه‌ها درباره قانون عقل جهان‌داری و به زبان امروزی اصل حکمرانی آمده است» در نهایت سطح عموم يا افکار جامعه است ۴ | فصلنامه دولت پژوهی | سال هشتم | شماره ۰ | تابستان ۱۴۰۱ که داوری خواهد کرد. تاریخ به قوت نشان داده است مردمانی که نان حکومت را بخورند» از آن روی برنمی گردانند.به قول خواجه نظام‌الملک چون دعای خلق به نیکویی پیوسته گردد» آن ملک پایدار باشد و هر روز زیادت گردد. اگر بخواهیم از چشم انداز دیالکتیک تاریخی بر ماهیت حکمرانی توسعه نظر افکنیم می بینیم ما در یک جهان مرکب به سر می‌بریم و در این وضعیت نمی‌توانیم چشم خود را بر واقعیت زیسته تمدن ایرانی اسلامی ببندیم.در این کشور امر طبیعی آن است که واقعیات زیست ما در متن یک کنش و واکنش دائمی میان جامعه در حال پویایی با میراث تاریخی و تمدنی خود تعریف می‌شود.بر این اساس باید گفت مسیر روشن آینده وامدار ترکیب درست و متوازنی از ابعاد مختلف هویت چند لایه ایرانی» اسلامی و مدرن معاصر خواهد بود.این ترکیب امکان موفقیت در مسیر پر فراز و فرود حکمرانی توسعه را تضمین آبراهامیان» پرواند (۱۳۹۹)» تاریخ ایران مدرن, ترجمه محمدابراهیم فتاحی, تهران: نشر نی. اسولیوان» نوئل(۱۳۸۹)» نظریه سیاسی درگذار ترجمه حسن آب نیکی» تهران: نشرکویر. بلومنبرگ» هانس(۱۶۰۱)» تاخیز بنیادین روشنگری» ترجمه و تدوین زانیار ابراهیمی» تهران: تورن» آلن (۱۶۰۱)» پارادایم جدید ترجمه سلمانآصادقی زاده تهران: علمی و فرهنگی. سرزعیم» اعلی (۱۳۹۳» امروری بر دولت او توسعه اقتصادی» ‏ در سویفت, آدام (۱۳۸۵)» ۱۳۸۵فلسفه سیاسی» ترجمه پوریا موحد تهران: نشر ققنوس. عجماوغلوداروننورث,آلفرد و دیگران (۱۶۰۱)» در تکاپوی حکمرانی خوب» ترجمه مهدی فلن سیمون؛آی(۱۳۹۹)»نظریه های جنبش های اجتماعی» ترجمه سعید خاوری نژاده تهران: فنبنی» جاناتان (۱۳۹۹)؛ آیا چین بر قرن ۲۱ سیطره خواهد یافت؟» ترجمه شهریارخواجیان, قاضی مرادی» حسن (۱۳۹۸)» گذارها به دموکراسی» تهران: نشر اختران. قالیباف. ‏ محملباقر ‏ (۱۶۰۱)» ثبات لازم در قانون ‏ گذار نداریم. کراکرآلن» دیوید و گولت. دنیس و دیگران (۱۳۹۵)» تصور عصر پسا توسعه» ترجمه محمد ۶ | فصلنامه دولت پژوهی | سال هشتم | شماره ۰ | تابستان ۱۴۰۱ گریفین» کیث.» مک کلنی, تری (۱۳۷۵) تحقق استراتژی توسعه انسانی» ترجمه علیرضا گریفین, مارتین (۱۳۸۸)» دانشنامه روابط بین‌الملل» ترجمه علیرضا طیب, تهران: نشرنی. گل‌محمدی, احمد (۱۳۹۹)» چیستی» تحول و چشم انداز دولت. تهران: نشرنی. معینی علمداری» جهانگیر (۱۳۸۵)» روش‌شناسی نظریه‌های جدید در سیاست.» تهران: ندروین پیترز جان (۱۳۹۵)» نظریه توسعه» ترجمه انورمحمدی, تهران: نشرگل آذین. نوری نائینی» محمدسعید (۱۳۹۲)» در باب توسعه؛ مقدمه مترجم» در آمارتها سن» توسعه یعنی آزادی» ترجمه محمد سعید نوری نائینی» تهران: نشر نی. های, کالیق (۱۳۸۵)» درآمدق انتقادی بزتحلیل اسیاشی. ترجمه احمد گل‌محمدی, تهران: نشر هلد دیوید و مکگری آنتون (۱۳۸۸)» نظریه‌های جهانی‌شدن, ترجمه مسعود کرباسیان» تهران: 65 للن3/6 :5۸ معفصص‌ هت ۵۶ حطاممکمانطط عط1 ,(2005) تصش تقهل۳ 5۰ 10۳0210 01 17۵06۳10 :103010 وزاصعن 50۵۳ 5600 ,(1995) ,10.1 60ج ,6 ل[هع0ز201 ۵۶ 1300000 ,(0998) «عاعندا مصصحصعوصنگ موصد اعطامط مصنفو60 ۰ :۷۵۳6٩ 316 ,علع 1/3 130/20 عطا صز عنم فوصه عاهاک ,(1999) کفصمط1 مفام6 :00 مطاناه5 لهطامای عطا هنز 10602۳6 قصه صمنهنامطج ,ر2017) حصتط مصه‌ک1۵ :0 ,قعفاناه8 مصهه وطم‌معمانط2 نعاهاک که عسطج 156 ,(2020) عاجش مصنهد/1 3131 :1.0000 ,هاگ 37005 1 ۳۵۵ 6ط1 ,(2008) نطعنصعا معقصط0 1[ :1.000 ,م1۳88 صز عاناط آمعناناه2 وصه صطلع ,2060 ,(2008) ۳۷۵ ,اععاهط هنزد ۳ 5 2017 :1.000 مصتعنو هد 0۳ ۸ ,(2007) صنقل۸ معصنه 10" استناد به این مقاله: قزلسفلی» محمدتقی. (۱۴۰۱). پیش نیازها و شرایط حکمرانی دولت‌ها در دوران «پسا‌ها با 5 ع6 0۳62 ۵ 0067 1160560 دز وامعاسد0 کعناو 5 عاها5 156 که

این مقاله در پاسخ به این پرسش اصلی به نگارش درآمده است که الزامات و بایسته های حکمرانی دولت ها در«عصر پساها» کدام اند؟ بر کسی پوشیده نیست که امروزه دو تحول عمده یکی در معرفت شناسی و دیگری تغییر بنیادین سیمای ایدئولوژیک جهان، امر سیاسی را دستخوش دگرگونی جدی کرده است. این دو دگرگونی، نهاد دولت و مسئله حکمرانی آن در توسعه را به مهمترین اولویت سیاست ورزی و نظریه پردازی تبدیل کرده است. با این توضیح و در پاسخ به پرسش مطروحه نوشتار در دو بخش تنظیم شده است: در بخش نخست پس از ایضاح منطق گذار به عصر پساها و دلایل اهمیت یافتن مقوله حکمرانی، با بهره گیری از رهیافت هنجاری انتقادی که وظیفه دولت ها را «تمهیدخیرهای بنیادین» میداند، مهمترین الزامات حکمرانی توسعه را با تأکید بر شرایط اخلاقی / بومی ایران به عنوان یکی از کشورهای در مسیر توسعه  مطرح کرده است. برآیند پژوهش نشان میدهد مسائلی چون بازاندیشی در فلسفه توسعه، توجه به ایده توسعه جایگزین، ارتقای کیفی دولت توسعه گرا و غایت شناسی حکمرانی توسعه با الزامات بومی از جمله مهمترین مواردی هستند  که باید به دستور کار دولت های طالب پیشرفت و من جمله دولت در ایران تبدیل شود. مقاله حاضر به دلیل طرح افق پیشِروی حکمرانی دولت ها از چارچوب نظری هنجاری انتقادی استفاده کرده و روش آن توصیفی تحلیلی است.

463198

«کل ما آأوردتموه علینا فی العلم فهو لازم علیکم فی التعلقات» (فخر رازی» ۱۴۰۷ سپس فخر رازی نظر خود را بیان می‌کند و می گوید: «دللنا علی أن هذه التعلقات معلومات زائده علی.الذات و عندنا نها معلله بنفس الذات... آن شینا من هذه الدلائل لا یتوجه علینا البته» (فخر رازی» ۱۴۰۷ ه ق» این صفات و تعلقات زائد بر ذات و معلول خود ذات هستند و هیچ‌ یک از ایرادات در ادامه نگارند گان به تحلیل و نقد توصیف‌های فخر از دلایل فلاسفه و معتزلیان و ۴. ۲. تحلیل و نقد دلایل نفی صفات و پاسخ‌های فخر رازی به نظر نگارندگان تمامی پاسخ‌های فخر رازی با یک بن‌مایه‌ی ثابت است و آن «موجب بودن ذات برای صفات» است؛ بنابراین به نظر فخر رازی خدای متعال دارای صفاتی است که البته باید رابطه این صفات با ذات الهی به گونه‌ای تبیین شود که اشکالاتی مانند تزاحم نقدی که در اینجا به نظر می‌رسد این است که نفی صفات به گونه‌ای مغلطه آمیز توسط فخر مطرح شده است؛ چراکه در بین متفکران مسلمان و حتی غیرمسلمان تا آنجا نقد و بررسی دو نظریه‌ی انکار صفات الهی... /امیرحسین منصوری» مسعود زین العابدین»علی قنواتی» عین اللّه خادمی 1۹ که نگارندگان جستجو کرده‌اند» اندیشمندی نیست که صفات را مطلقا نفی کند (مهدوی نژاده ۱۳۸۸/ حسامی‌فر» سیف» ۱۳۹۵). حتی تصریح دارند که تصور خدای متعال منوط به تصور! صفات او است (صابری ورزنه» ۱۳۹۶) و در بعضی موارد صفات الهی را در حد صفات انسانی فروکاسته‌اند (رحیمیان» ۱۳۹۷)؛ اما هیچ یک به‌طور مطلق صفات را نفی نکرده‌اند؛ بلکه گروهی از متفکران مطلق صفات را از ذات الهی نفی می‌کنند اما صفات را در حبطه ربوبیت اثبات می‌نمایند و چالش اصلی آن‌ها چگونگی نسبت صفات با ذات است و به نظر ایشان عینیت صفات با ذات دچار اشکال توحیدی است. به همین دلیل می‌توان گفت تمامی متفکرانی که عینیت صفات با ذات را دارای اشکال می‌دانند و توجیه دیگری برای رابطه‌ی صفات با ذات مطرح می‌کنند» به گونه‌ای نفی صفات کرده‌اند. منتها این نفی صفات از ذات است نه از حیطه ربوبیت؛ البته خود فخر در مواردی این مطلب را به‌عنوان یک جواب نقض ی را برای نافیان صفات ارائه می‌دهد؛ چنان که پیش‌تر نیز در پاسخ‌های فخر به فلاسفه و معتزلیان بیان شد. برای نمونه فخر می گوید: «دللنا علی ان هذه التعلقات معلومات زائده غلی الذات و عندنا نها معلله بنفس الذات» (فخر رازی» ۱۴۰۷ هد ق» ج۳: ۳۲ درواقع به نظر می‌رسد معنای سخن فخر در اینجا این است که خود او نیز به نفی صفات از ذات معتقد است -و واقعیت این است که فخر بر غیریت ۲ صفات با ذات اصرار دارد --امّا دلایل و توجیه او از این غیریت با دلایل و توجیه فلاسفه و معتزلیان متفاوت است. چنان که در همین جمله به‌صراحت می گوید: «تعلقاتی که توجبه معتزله در غیریت صفات با ذات را سامان می‌دهد.» از منظر ما معلول ذات هستند». فارغ از این که توجیه معتزلیان برای این نسبت چیست و چون موضوع پژوهش حاضر نیست به آن نمی‌پردازيم. این جمله به‌روشنی می‌گوید که اختلاف بر سر توجیه نفی صفات از ذات است نه اصل آن که به نظر می‌رسد در اصل آن فخر با فلاسفه ۱ البته لازم به ذکر است که تصور از خدا به معنای تصویر ذهنی یا صفات خدا در سنت فلسفی اسلامی ناممکن ۲. غیریت صفات با ذات الهی موضوع پژوهش مستقلی است که نگارندگان در دستور کار خود دارند. ‎ ]110/] ۰‏ دوفصلنامه علمی تأملات فلسفی» شماره ۲۶ بهار و تابستان ۱۴۰۰ ‏نکته‌ای که در اینجا شایان توجه است این است که نگارند گان کتاب المطالب العالیه - با توجه به این که به‌احتمال‌زیاد این کتاب آخرین کتاب فخر رازی به‌شمار می‌رود و در مسأله‌ی نفی صفات در این کتاب مواجهه‌ی کامل‌تری داشته است - را مبنای توصیف و تحلیل خود قرار داده‌اند؛ اما به دلیل این که تا حد امکان نکته‌ای در این مسأله مورد غفلت قرار نگیرد» نحوه‌ی مواجهه فخر با مسأله در کتب دیگر نیز به‌طور در این بخش از پژوهش نحوه‌ی مواجهه‌ی فخر با مسأله‌ی نفی صفات با نگاهی جامع تر ‏فخر رازی در برخی از آثار خود این مسأله را در ضمن اثبات علم و قدرت خدای متعال آورده و به‌طور خلاصه همان دلایل پیش گفته را ذ کر کرده است و بحث جدیدی را مطرح نمی کند. البته هر مطلبی که به نظر نگارند گان به‌روشنی مطلب می‌افزوده» در ضمن دلایل فوق آورده شده است (فخر رازی» ۱۴۲۴ هد ق. ج ۱:۱ ‏فخر رازی در تفسیر خود در چند جا به مسأله‌ی نفی صفات اشاره کرده است. در برخی موارد ایشان بحث نفی صفات را ناشی از زیاده‌روی در بحث تنزیه خدای متعال به شمار آورده و این عقیده را همیسنگک اعتقاد به تعطبل»در شناخت حق‌تعالی ذکر کرده است. فخر با خارج دانستن قائلان به این عقیده از صراط مستقیم» درواقع مخالفت خود را با این نظریه اعلام کرده است؛ اما در این بخش فخر رازی توضیح و تحلیلی ارائه ‏فخر در تفسیر کبیر خود در ضمن آیه «خالتق کل شی» (قرآن کریم انعام» ۱۰۲) این بحث را مطرح می‌کند که «کل» شامل صفات خواهد بود بنابراین صفات مخلوق بوده و این محال است. این دلیل به تفصیل پیش تر مورد بررسی قرار گرفته است و در نقد و بررسی دو نظریه‌ی انکار صفات الهی... /امیرحسین منصوری» مسعود زین العابدین»علی قنواتی» عین اللّه خادمی ۳ اینجا تنها در حد اشاره است (فخر رازی» ۱۴۲۰ ه ق» ج ۱۳: ۹۶). در برخی کتب فخر رازی تنها اشاره کرده است که معتزلیان یا فلاسفه چنین عقیده‌ای دارند و اصلا وارد بحث و ارائه‌ی دلیل و بررسی ادله نشده است (فخر رازی» ۳ ص ٩ / فخر رازی و دیگران» ۱۳۸۳: ۱۰۹/ فخر رازی»۰۱۴۱۱ ق» ج ۲: ۴۶۳). نکته‌ی قابل توجه این است که به نظر نگارندگان فخر رازی علی‌رغم توجه و دفاع از غیریت ضفات با ات ذر موآرذی به‌ضراخت يا با اشاره غینیت صفات با ات آلهی را ۴. عینیت صفات با ذات الهی از منظر فخر رازی ابتدا به توصیف عینیت صفات با ذات الهی از منظر فخر اشاره می‌کنیم و سپس به تحلیل پیش‌تر گفته شد که فخر رازی به‌عنوان یک متکلم اشعری تمایل به نظریه غیریت صفات با ذات دارد و از آن البته به طریق خاص خود دفاع می کند؛ اما در برخی مکتوبات او به اشاره یا با تصریح می‌توانیم شواهدی به نفع نظریه عینیت صفات با ذات پیدا کنیم. در الف. فخر رازی با نسبت دادن صفت یا صفاتی به اه تعالی با ادبیاتی که بیان گر عینیت ذات و صفات است.» تحلیل خود را از رابطه‌ی ذات و صفات الهی سامان می‌دهد. «و الکامل فی کونه قائما بذاته» مقوما لغیره هو اللّه القیوم. فواجب‌الوجود فلهذا السر قال فی الکتاب الالهی: ال لا له ال هو لح القوم» (فخر رازی» ۱۴۰۷ ه ق. به نظر می‌رسد با مقایسه دو جمله «الّه القیوم» و «هو القیوم الحق» و استشهاد فخر رازی به آیه می‌توان ادعا کرد که ظاهر کلام فخر صراحت در عینیت دارد؛ خصوصا اگر او در بیان این مطلب به نظر تفسیری خود مبتنی بر اشاره هو به ذات الهی و علّم بودن ال ‎ ]۲13/] ۷۲‏ دوفصلنامه علمی تأملات فلسفی» شماره ۰۲۶ بهار و تابستان ۱۴۰۰ ‏برای ذات الهی پایبند باشد (فخر رازی» ۱۴۲۰ ه ق ج ۱۷: ص ۴۲). البته فخر رازی در مورد صفت وجوب وجود تصریح به عینیت آن با ذات الهی ‏دارد و این ادعا را چنین مدلل می کند که اگر وجوب وجود غیر از ذات باشده به ذات وابسته و نیازمند خواهد بود و نیازمندی با وجوب در تناقض است؛ بنابراین وجوب باید ‏«اعلم آن صفات الکمال محصوره... کیف أهملتم وجوب الوجود؟ قلنا: لک عین ‏الذات لا صفه قائمه بالذات لا الصفه القائمه بالذات مفتقره لی الذات و المفتقر لی ‏الذات مفتقر الی الغیر فیکون ممکنا لذاته واجبا بغیره فیلزم حصول وجوب قبل ‏الوجوب و ذلک محال فثبت آنه عین الذات» (فخر رازی» ۱۴۲۰ ه ق»ج ۱۲:ص ‏ب. هم‌چنین از کلام فخر رازی در موثریت خدای متعال نیز می‌توان برداشت عینیت ‏و الباری تعالی قبل تأثیری‌فا غبرگولس موقوفاطلی تاقط منفصله عن ذاته. لگنه تعالی مبدا لکل ما سواه: خالشکو .ال فتره فیما توا موکهف"علی شی متفصل عنه. فلا جرم کان تأثیره فی غیره» یخص‌اذاته» (فخر رازی» ۱۴۲۴ ه ق. ج ۱: ص ‏به نظر می‌رسد اگر موثریت را صفت الهی به حساب بیاوریم و صفات الهی مانند عالم و قادر را شرط این تأثیر بدانیم» می‌توانیم تصریخ فخر به عدم انفصال میان شرایط و ذات الهی را دلیل بر عینیت ذات و صفات به‌حساب بیاوریم. ‏ج. مورد دیگری که می‌توان از آن عینیت را در انديشه‌ی فخر رازی برداشت کرد» در بیان صفت ازلیت حق‌تعالی است. در اینجا فخر رازی ابتدا ازلیت وجود (صفت ازلیت) را که نظریه فلاسفه برمی‌شمرد» مخدوش و سپس راه‌کاری برای پذیرش آن ارائه ‏قالت الفلاسفه... کان اللّه تعالی موجودا فی الاّزل؛ و هو اکون] (ما آن یکون عین ‏ذات اللّه تعالی أو غیره؛ و الاول محال» لان کونه فی الاّزل غیر حاصل الان و الا لکان ان هو الازل. فکل ما وجد الاآن وجد فی الازل» هذا خلف؛ و ذاته حاصله نقد و بررسی دو نظریه‌ی انکار صفات الهی... /امیرحسین منصوری» مسعود زین العابدین»علی قنواتی» عین اللّه خادمی ۳ الاّن فکونه فی الاّزل مر زائد علی ذاته... فقد صار القدم معقولا من غیر اعتبار الزمان...؛ و ذا عقل الحدوث فی نفس الزمان من غیر اعتبار زمان فلیعقل مثله فی فخر رازی با نسبت دادن نظریه ازلی بودن وجود خدای متعال به فلاسفه» این فراز را آغاز می‌کند و سپس عین ذات بودن وجود را نفی می‌کند. دلیل او برای نفی عینیت وجود با ذات این است که عینیت مستلزم ازلی بودن وجود است و ازلی بودن وجود به نظر فخر مستلزم تعدد قدما خواهد بود و تعدد قدما به نظر اوّلیه فخر محال است. فخر رازی می‌گوید: اگر موجودیت حق‌تعالی قدیم باشد» دیگر تقدم و تأخر زمانی منتفی خواهد شد. در ادامه خود فخر راه‌کاری را برای پذیرش موجودیت ازلی پیشنهاد می‌کند و ظاهر این است که خود» نیز این راه‌کار را می‌پذیرد. او معتقد است اگر حدوث بدون زمان تحلیل شود» قدیم زمانی با حادث غیر زمانی قابل جمع خواهد بود. با این بیان درواقع فخر رازی اعلاممی کند با پذ برش حذف زمان از حدوث می‌توان عینیت پس از توصیف عینیت صفات باذات الهی به تحلیل و نقد این نظریه خواهیم ۴-۲. تحلیل و نقد عینیت ذات و صفات الهی از منظر فخر رازی در این بخش فخر رازی ابتدا با نسبت دادن صفاتی به الّه تعالی آغاز می‌کند. این صفات دست کم در مقام سخن با ادبیات عیئیت بیان شده‌اند و می‌تواند بیان گر عینیت وجود با کمالات حقبقی باشد (جمشیدی مهر» حسینی شاهرودی» ۹). سپس فخر با بیان عدم نیاز به شرایط منفصل برای موثریت خدای متعال بحث خود را پیش برده و با ارائه‌ی راهکار حذف زمان از حدوث به عیئیت بسیار نزدیک می‌شود» بلکه شاید بتوان گفت نقدی که در اینجا ممکن است وارد باشد این است که روشن نیست فخر رازی در مقام یک متکلم به اندیشه‌های تفسیری خود پایبند است يا خیر؟ البته به دلیل عدم ۶ آ]/11] دوفصلنامه علمی تأملات فلسفی» شماره ۰۲۶ بهار و تابستان ۱۴۰۰ تصریح, ما در مقام پژوهش گر او را پایبند به این اندیشه در نظر خواهیم گرفت و تحلیل خود را بر اساس این آموزه پیش خواهیم برد. همان‌طور که در توصیف بیان شد؛ بر فرض پایبندی او به قواعد تفسیری,» انتساب نظریه عینیت ذات و صفات به فخر امری دور نقد دیگری که در اینجا وارد است در مورد صفت وجوب وجود است که فخر «فوجوب وجودها یستحیل آن یکون عین الذات» (فخر رازی» ۱۴۲۰ ه ق, ج ۴: برای رفع این تناقض فخر رازی دست به توجیهی می‌زند که از نظر خود او نیز عجیب است و آن این است که اگر به ذات بدون لحاظ وجوبش نگریسته شود او واجب‌الوجود است و اما اگر با لحاظ وجوب به آن توجه شود» وجوب غیر از ذات «فاذا نظرت الیه من حیث أنه هو مع اترک الالتغات الی ان [واجب] فهناک تتحقق [الوجوب] و ههنا حاله عجيبه فان العقل ما دام یلتفت الی [الوجوب] فهو بعد لم یصل (لی عالم [الوجوب] فذا ترک [الوجوب] فقد وصل الی [الوجوب]» (فخر رازی» فخر رازی در اینجا صفت وحدت را نیز مطرح می‌کند و آن را نیز دقیقا با همین استدلال در حالت تعلیق و وابسته به زاویه دید فاعل شناسا باقی می گذارد (فخر رازی» ۰ مه ق» ج ۴ ص ۱۴۷). به نظر می‌رسد فخر بر اساس تعصبی که نسبت به سنت کلامی اشعری مبنی بر نفی عینیت ذات با صفات دارد به چنین توجیهی متوسل می‌شود؛ اما در جای دیگر او خود را ناچار از اعتراف به عینیت صفات با ذات می‌بیند چنان که در مورد موثریت خدای متعال با شروط غیر منفصل از ذات می‌توان دو احتمال را در نظر گرفت: یکی این که فخر رازی این عدم انفصال را به معنای غیریت در نظر گرفته نقد و بررسی دو نظریه‌ی انکار صفات الهی... /امیرحسین منصوری» مسعود زین العابدین»علی قنواتی» عین اللّه خادمی ۳ است؛ البته با تحلیل خودش که مبتنی غیریت برمبنای قیام صفات بر ذات است و این نحو غیریت را فخر انفصال از ذات به حساب نمی آورد. احتمال دیگر این است که فخر از عدم انفصال اراده‌ی عینیت کرده باشد که تصریح بر عینیت خواهد بود. اما نقدی که در اینجا وارد به نظر می‌رسد این است که مانند قبل عدم تصریح فخر کار پژوهش را با چالش مواجه می‌کند؛ امّا چنانچه فخر از عدم انفصال غیریت را با تعریف خود اراده کرده باشد» نقدی که بر او وارد است این است که عدم عینیت به معنای انفصال است؛ اما این انفصال با توجیهات متفاوت صورت می گیرد از جمله توجیهی که فخر با قیام صسفات به ذات دارد - که البته موضوع پژوهشی مستقل از نگارندگان است اما درنهایت غی ریت به:اتفصال منجر خواهد شد. فخر رازی در دلیل دیگری که بر پایه‌ی ازلیت وجود برای حق‌تعالی بیان می‌ کند» ازلیت برای خدای متعال را نفی می کند؛ امّا به نظرامی‌رسد فخر هرچند برای خدای متعال ماهیت آثبات:می کند: و احتمالا ۵ مان ین اصالت ماهیت بحت می کند» اما متوجه این موضوع هست که ماهیتی که بهره‌ای از وجوه نداشته باشد درواقع یک فرض ذهنی است (سبزواری» ۱۳۷۹ ج ۲: ص ۳٩). دراین صورت او ناچار است راه کاری برای برون‌رفت از این اشکال بیلبد. به همین دلیل در این خصوص به روش فلاسفه در حدوث و قدم مشی کرده و به قابلیت حذف زمان از مسأله حدوث و قدم اشاره می کند و بدون این که از بخث حدوث ذاتی فلستفی نامی ببرد» آن را می‌پذیرد و به‌این ترتیب درواقع به پذیرش عینیت صفت ازلیت و قدیم بودن آن بسیار نزدیک می‌شود. جمله: «نقول: تلککه؛الذات آأن کانت واجبه التحقق أزلا و بدا کان ذلک المحمول [الصفات] کذلک» (فخر رازی» ۰۱۳۷۳ ش. ج ۱: ص ۱۳۰) را نیز می‌توان به‌عنوان مژید این برداشت در نظر گرفت. امّا فخر رازی در جای دیگر با جمله: «وجود باری‌تعالی عین ذات اوست؛ به عینیت وجود با ذات الهی تصریح می‌نماید (فخر رازی» فخر رازی در پایان این فراز با آوردن این جمله: «و |ذا عقل الحدوث فی نفس ]آ/۲1] دوفصلنامه علمی تأملات فلسفی» شماره ۲۶ بهار و تابستان ۱۴۰۰ الزمان من غیر اعتبار زمان فلیعقل مثله فی سائر المواضع» (فخر رازی» ۱۳۷۸: ۰۸ درواقع این قاعده را به سایر صفات نیز تعمیم می‌دهد و به نظر می‌رسد که بتوان این جملات او را بر پذیرش يا دست کم تمایل به پذیرش عینیت صفات با ذات حمل کردد. این جمله: «صفات حق تعالی در نظر متفکرانی که صفات را زائد بر ذات می‌دانند حادث نیست» (طوسی, ۱۴۰۵ ق: ۱۲۳) را نیز می‌توان مژیدی بر این برداشت به حساب نگارند گان بر آین.باور خسن که فخر رازی متکلیی است که تلاشن داره بر سفنت کلامی خود پایبند باشد؛ امّا او هرچند سخت و در مواردی بسیار معدود! اما در جایی که واقعا توجیهی نیاف به سمست غیئیت حر کت کرذه وب این نظریه بسیار مقبایل شاه است. نگارندگان با کندوکاو در نظرات فخر رازی در مورد رابظه صفات الهی با ذات او به این نتیجه رسیده‌اند که به نظر او انکار صفات به‌طور مطلق» امری باطل است و تمامی دلایل منکران را با بن‌مایه‌ی «موجب بودن ذات برای صفات» رد می‌کند؛ بنابراین به نظر فخر رازی خدای متعال دآراق صفانی کیلش اد رابطه این صقات با ذات الهی به گونه‌ای تبیین شود که اشکالاتی مانند تزاحم صفات با بساطت ذات, محدودیت ذات و... پیش نیاید و برای برقراری این نسبت باید چاره‌ای اند یشید. با بررسی مواردی که فخر به عینیت صفات با ذات الهی می‌پردازد» این نتیجه حاصل شد که فخر در مواردی به عینیت ذات و صفات تمایل جدی نشان می‌دهد و برخی از کلمات او را می‌توان تصریح بر عینیت ذات با صفات به شمار آورد و در مواردی نیز عینیت ذات با صفات را علی‌رغم تمایلش به غیریت- به دلیل کامل و منصفانه بودن ادلّه -می‌پذیرد. بایسته است این نکته نیز ذکر شود که فخر به‌عنوان متکلم اشعری بیشترین دفاع را از ۱ نگارندگان تلاش کرده‌اند در این مسأله تمامی آثار فخر را مورد کنکاش قرار دهند و موارد اشاره‌ها و یا تصریح- های او را نسبت به عینیت صفات با ذات الهی» احصا کنند. تقد و بررسی دو نظریه‌ی انکار صغات المی.../امیرحسین منصوری» مسعود زین العابدین»علی قنواتی» عین ال خادمی ۳۷ نظریه‌ی غیریت ذات با صفات دارد و البته توجیه خاصی از این غیریت می‌کند که حامی مالی: این پژوهش هیچ کمک مالی از سازمان های تأمین مالی دریافت نکرده است. تعارض مغافع: طبق اظهار نویسندگان» این مقاله تعارض منافع ندارد. بر گرفته از پایان نامه /رساله: این مقاله برگرفته از پایان نامه/رساله نبوده است. ۸ آ]آ/1110 دوفصلنامه علمی تأملات فلسفی» شماره ۲۶» بهار و تابستان ۱۴۰۰ احمدوند» معروف‌علی» ۱۳۸۹ رابطه ذات و صفات الهی. بوستان کتاب» قم چاپ اعتصامی» عبدالهادی؛ برنجکار» رضا؛ رضایی» محمدجعفر, بهار و تابستان ۰۱۳۸۹ وجود شناختی صفات الهی از منظر متکلمان مدرسه بغداد» شیعه پژوهی» شماره ۱۶ بنی‌هاشمی» سید محمد روشن‌بین» بهار ارسداد ایمان بررسی روایات نفی صفات از ذات الهی و دلالت‌های آن» نقد و نظر سال نوزدهم- ۱۴۷ ۰۱۶۹ حسامی‌فر» عبدالرزاق» سیف» سید مسعود بهار ۹۵» ذات خدا و تمایز صفات او در فلسفه اسپینوزا فلسفه دین» دوره ۱۳ شماره ۰ صص 2 ۵ جمشیدی مهر فردین» حسینی شاهرودی» سید مرتضی, ۰۱۳۹۹ بازخوانی عرفانی نسبت میان وجود و کمالات در مشربفلسشفی صدرایی» پژوهش‌های هستی شناختی» شماره رحیمیان» سعید زمستان ۱۳۹۷ بررسی تطبیقی صفات الهی از منظر توماس آکویناس و خواجه‌نصیرالدین طوسی» فصلنامه انديشه دینی دانشگاه شیراز» دوره ۱۸ شماره ۴» توازیانی» زهره(۱۳۸۸) «رویکرد کلامی - فلسفی به مسأله عینیت صفات و بررسی دید گاه ملاصدرا و ابن سینا در خصوص آن» مجله تأملات فلسفی» دوره اول» شماره شهرستانی» محمد بن عبدالکریم» الملل و النحل» ج ۱ الشریف الرضی» قم» ۱۳۶۴ ش» نقد و بررسی دو نظریه‌ی انکار صفات الهی... /امیرحسین منصوری» مسعود زین العابدین»علی قنواتی» عین اللّه خادمی ۳۹ صابری ورزنه» حسین» پاییز ۱۳۹۶ تعریف» عینیت و تعداد صفات جوهر الهی در اندیشه اسپینوزا فلسفه دین» دوره ۱۴ شماره ۳» صص ۶۶۸-۶۵۱ طباطبایی» محمدحسین» ۱۴۲۸ ق» توحید علمی و عینی» علامه طباطبایی» مشهد چاپ طوسی,» نصیرالدین» ۱۴۰۵ ق» تلخیص المحصل المعروف بنقد المحصل, دارالاضوا» فخر رازی» محمد بن عمر فخر رازی» محمد بن عمر ۱۴۱۳ اعتقادات فرق المسلمین ۴۲۰ ه اقا تفسیرامفاتیح الغیب ج ۱» دار احیا التراث ۱۴۲۰ هداق» تفسیر مفاتیح الغیب ج ۱۳» دار احیا التراث ۳ ه ش» شرح عیون الحکمه, ج ا» موسسه الصادق ۰ آ]/ ]11‏ دوفصلنامه علمی تأملات فلسفی» شماره ۲۶» بهار و تابستان ۱۴۰۰ ۴ م.ش.» شرح الاشارات و التنبیهات» ج ۱ انجمن آثار ۶ هم ق» لوامع البینات شرح أسما ال تعالی و الصفات» ۰ هه ق» تفسیر مفاتیح الغیب» ج ا» دار احیا التراث فخرالدین رازی و دیگران» ۱۳۸۳ چهارده رشاله دانشگاه تهران» چاپ دوم. قاضی عبدالجبار» قوام الدین مانکدیم» ۱۴۲۲ ق» شرح الأصول الخمسه دار احیا مهدوی نژاد» محمدحسین, تابستان ۱۳۸۸» خدا در فلسفه جدید از مفهوم تا وجود» پیام نور در حوزه علوم اسلامی» دوره ۱ شماره *» صص ۰۱۴۸-۱۲۶

پژوهش حاضر به دنبال پاسخ گویی به این پرسش اصلی که: «فخر رازی چه نوع رابطه ای را بین ذات و صفات الهی معرفی می-نماید؟» شکل گرفته است، علت انتخاب فخر رازی نگاه غیر خطی او و پرداختن و احیاناً تمایل او به نظریات رقیب است. یافته های پژوهش عبارتند از این که: فخر رازی با فروکاست اغلب مباحث مربوط به صفات به مباحث لفظی، سعی بر این دارد که نزاع های کلامی را به حداقل برساند، اما او بر این نظریه خود استوار نمانده و مباحث وجودشناسانه رابطه صفات و ذات را مورد بررسی قرار می دهد، بررسی نظرات وجودشناسانه فخر به این نتیجه رسید که او وجود صفات را از رهگذر مخدوش کردن دلایل نفی صفات اثبات می نماید، هرچند که فخر در استناد نفی صفات به گونه ای مغالطه آمیز سخن می گوید و خود نیز به نوعی در جرگه ی منکرین صفات -اما با توجیهی متفاوت –است. در ادامه رابطه صفات و ذات الهی را با اشاره و گاه تصریح به عینیت صفات با ذات پیش می برد، هرچند که نمی توان او را مدافع نظریه ی عینیت دانست اما از جهت تحلیل تغییر مواضع کلامیِ او و انصافِ او در پذیرشِ مواردی که ادله را کافی می داند، قابل تأمل و مفید خواهد بود.

490993

بلکه ضمن ترفیع مقام وی از درجه «رفیق» به «صدیق»» از خداوند می‌خواهد که به او شفا دهد؛ و این یعنی اینکه شاعر در عین فراخوانی شخصیت یهودا به شخصیت حضرت مسیح در متن امتداد بخشی کرده و ویژگی مدارا نمودن وی را حفظ نموده است. به‌هرروی» آنچه در نگاه کلی درباره سروده حاضر می‌توان گفت این است که عنوان سروده با محتوای متن شعری یکدیگر را تقویت می‌کنند و در یک راستا هستند. دیگر اینکه شاعر سعی کرده با صحنه‌سازی متعدد. تعامل منفی ضدقهرمان یهودا را برای مخاطب به تصویر بکشاند تا این حقیقت در ذهن مخاطب شعری جای‌گیر شود که یهودای ۳۹ زبان و ادبیات عربی (فصلنامه علمی) شماره بیست و ششم خیانت پیشه همچنان چهره سنتی خود را حفظ کرده است که البته مسیح معاصر بی‌آنکه لعنت نثارش نماید از کرده وی شوریده‌حال و غمگین است که کاربست سهباره جمله «آلقی علی حذاني نظره وسار»» به‌کارگیری دومرتبه‌ای دایره سیاه» کوتاهی سطرهای شعری و پایان‌دهی آن‌ها با حروف تداعی کننده (آه» همچون «نهار» اشعار قطار سار» فرار» استدار و طار» و «أکلنا بدا راجعا لامعا جائعا صفا وفا و شفا» و... همگی مژید این ادعاست. اگر از زاویه دیگر به متن نگریسته شود شاهد آن هستیم که بی‌آنکه متن شعری دارای فرازوفرود باشد تقریبا دارای سیر یکنواخت است و نوعی «تک‌صدایی» و نه «چندصدایی» در متن حکفرماست. دیگر اینکه با توجه به پیغام متن» این امکان وجود داشت به کاربست علامت پرسشی (؟) و علامت تعجب (!) توجه ویژه شود تا از رهگذر آن, شگفتی مسیح از رفتار یهودا عینی‌تر برای مخاطب شعری ترسیم گردد؛ کما اینکه به‌کارگیری واژگان غریب الاستعمال نیز می‌توانست غرابت رفتاری یهودا را تقویت کند که البته چنین نیست. نکته پایانی اینکه متن, فاقد عادت‌ستیزی و آشنایی‌زدایی در تصویر و ساختار است که اگر چنین بود» خلاف عرف رفتار نمودن یهودا و ناپسند بودن کردار وی عینیت بیشتری از بررسی و تحلیل سروده عصر یهوذای عبدالعزیز مقالح می‌توان به این نتیجه دست‌یافت که شاعر به‌قصد ترسیم ناهمگونی‌ها و ناهمسازی‌های دنیای معاصر و" خیانت‌پیشگی‌ها و ستمکاری‌های حاکمان وقت. از تجربه کهن‌الگوی دینی و ضدقهرمان موردنظر, یهودا بهره برده است و برآن.بوده تاابه مخاطب القاانماید که تاریخ و تجربه‌های تلخ آن. همچنان در حال تکرار شدن است و یهوداصفتان دچار تکثر شده‌اند و دیکتاتورهای مردم‌فریب و شعبده‌باز بر سرنوشتشان چنبره زده‌اند. درواقع او به نیت تجسم اهداف انتقادی خود به فراخوانی و به‌کارگیری یهودا در بستر شعرش نموده است. فراخوانی و دخالت دهی شخصیت منفی یهودا در همان حال که از دانسته‌های دینی - تاریخی شاعر خبر می‌دهد و از روان رنجور وی حکایت می‌کند و از نگاه خاکستری‌اش به جهان معاصر پرده برمی‌دارد. القاگر انفعال و ضعف شاعر نیز دارد؛ چراکه هر شعر وی» گرچه گویای احساس کلافگی و بیزاری اوست. اما حرکت روبه‌جلو ندارد و صرفا به اظهار دردمندق و آبراز نفرات بسنده شده و براع/ برهار دش و ان اناسیامپانی‌های موردنظر برنامه‌ای ارائه نشده است. به دیگر بیان مقالح نتوانسته شاهین ترازوی شعرش را به سمت امیدبخشی و شکست آن ضدقهرمان متمایل سازد. مقالح در بستر این سروده» در مقام مسیحی شوریده‌حال و سرخورده ظاهر گشته است که در مقابل خود یهودا را به چشم می‌بیند؛ یهودای معاصر نیز با حضوری محوری در سرتاسر هر دو متن شعری» همچون پیش, بی‌وفا خائن و آری گوی سلطه حاکم است. تحلیل جغرافیای متن نیز الفاگر این نکته است که خیانت‌پیشگی این ضدقهرمان محدود به یک‌زمان و مکان خاص نمی‌شود و شاید بتوان به این نتیجه رسید که خیانت‌پیشگی او به‌نوعی جهان‌شمول است و عصر ازلحاظ ساختاری نیز باید گفت: گرچه ضمایر گوناگونی همچون (هو ناه نحن و آنتم) با تقابل بین دو جبهه خیر و سال سیزدهم شهرام امیری / بازآفرینی ضدقهرمان یهودا در شعر عبدالعزیز مقالح ۳۷ شر (مسیح/ بهودا) در متن دست‌به‌دست شده‌اند. اما هر دو متن شعری» بر محور تک‌گویی صاحب سخن بناشده و «چند صدایی» در آن دیده نمی‌شود. کمینه تعداد واژگان به کار گرفته در یک سطر شعری, دو و بیشینه تعداد واژگان آن» پنج رازه است؟:آماز یادشاه ما راایه این تقجه می‌رسانت که صانحبمتن, میلی به: بیان مقصضل, ماجرا آنذازد او وان رفجوری از موجب گشته بسیار کوتاه‌سخن بگوید. اين نیز یاد کردنی است که گرچه شاعر در هر دو سروده از یهودا و کردار وی سخن رانده است. اما با بهره‌گیری از فن نقاب و حلول در شخصیت مسیح, خود را مسیح زمانه دانسته و در کنار الجلبوب» طاهر مسعد (۲۰۰۷). بنا القصيده الحديثه فی آعمال عبدالعزیز المقالح. بیروت: المووسه الجامعيه حسینی خاتون‌آبادی» میر محمدباقر بن اسماعیل (۱۳۷۵). ترجمه اناجیل اربعه. به کوشش رسول جعفریان. تهران: نقطه. رواشده» سامح (۱۹۹۵). القناع فی الشعر العربی الحدیث. جامعه موته: مطبعه کنعان. سامیّه |دریس (۲۰۱۶). البطل المضاد فی روايه دميه النار لمفتی بشیر. جامعه عبدالرحمان میره: کليه الاداب و اللغات. شکری, عباس (۲۰۱۲). حقیقت و ادبیات. ده جستار دز شناخت ادبیات. الشيبي» کامل مصطفی (۱۹3۷). الحلاج موضوعا للأداب والفنون العر بيه والشرقيه قدیما و حدیثا. بغداد: المعارف. عشری زاند علی (۲۰۰۹). استدعا الشخصیات الترائيه فی الشعر العر بی المعاصر. القاهره: دار غریب. . القزوینی» الخطیب (۲۰۰۹). الا یضاح ف العلوم البلاغه. بیروت: المکتبه العصريه. . کمبل» جوزف (۱۳۹۶). تو آن هستی: دگردیسی در استعاره های دینی. مرجم مینا غرویان. تهران: نشر دوستان. . مکی ابراهیم (۱۳۷۱). شناخت عوامل نمایش. چاپ دوم. تهران: انتشارت سروش. . ناظر زاده کرمانی» فرهاد (۱۳۸۳). درآمدی بر نمایشنامه‌نویسی. تهران: انتشارات اساطیر. . هلی» هنری (۱۳۷۸). راهنمای کتاب مقدس. ترجمه جسیکا باباخانیان و همکاران.هلند: آرک. ۳۸ زبان و ادبیات عربی (فصلنامه علمی) شماره بیست و ششم ۷ هلال محمد غنیمی (۲۰۰۸). الادب المقارن. الطبعه التاسعه. مصر: نهصضه مصر. ۸ الهواری» احمد ابراهیم (۱۹۷۹). البطل المعاصر فی الروايه المصر يه. بغداد: دار الحريه للطباعه. ۹ حیدریان شهری» احمدرضا (۱۳۹۶). «بازخوانی سفر قهرمان در داستان هفت خوان رستم و معلقه عنتره پن شداد عبسی». مجله زبان و ادبیات عربی. شماره سیزدهم. صص ۰۲۹-۵۷ ۰ خلاف, الیاس (۲۰۱۶). «شخصیتا البطل واللابطل کمفهومین آدبیین». مجله جامعه البعث. المجلد ۳۹. العدد ۲۵. درد نجفي ايوکي. علي (۳۹). «اسطوره های برجسته در شعر عبد الومّاب البیاتی». مجله زبان و ادبیّات عربی. شماره دوم 5 جل ۲3665 0ص کعسونا :عمط تاصه 0۶ ععنددم صل بر999 )منز اج هط 22۰ 70363 010۵ :010۳0 ۳۵۹۰ ح ان ۵۶ دنل #دمگده عط2001(.1) کل ن10ط .23 7 :120 اع2ط دمناه‌ هد صعنام ره عطا صذ نماد رهم مصهعنصی ع6ط1 .(0976) .1 بش۸ ۸1-۲۵۵۳ نله م۸ ۸۳۵۵۱ ۵۶ ۵۶۶ عطا صذ صعمم طخنوقط. عطا ما ههام۸ .(1.)2007 ,۸1-710 0] .150 مصه وصنطعنا2 ,کعنونن5 10۳ ججتعصه‌تحله + مصول سنعط مطعلدوه/1 ۸۳۵0 10] 2-۸0۵ 327 :احسزعظ یام 2063 .(1986) بش۸ بش۸ مطاعلهوه ۸1-۹ 1 :8361۳۲ بع0۳اع ۳ ۶ ععصعنی عطا هنز خصعصحصع ‏ ع نت «ر2009) که نصا ۸1-02 و278 200 61006116 ۳۵ع1ک62 0صه عز اوه 2۵7 خعز ان ه کز زه[[م۸1-3 .(1967) 34 کل مذطبحد‌ ۸1-5 دنه برنه و مصعندم صز کعنننمممجعم تسعنوعجعط که صنعل عط1 .(۸.)2006 م0عچه7 نطاع۸ ۲۵۰ دز م0 ماع عطا ص نامهم عصدی 156 تنواعم عطا کاقط7 .(ر2015) .7 ,[1عطمصعه) [6 0آ] عصنطکز1 20 ۳6۵05 تصق‌حط 1 هه معط 30۵ +10 که 1۳" م۸ +کو 2161610 .له 6۲ صعنصعطله 2 معزکع 7 بر 0ع 1 عص 1۳ +علنع عاطنط .(1999) .1۳ ,زاع۲ .لاس۸ 10] 3/066۰ قارع نام برع صمزعصه ۳0 .(2008) .ی 36 له[ 1 م11 ع۳ برط .دامع ۶۵۳ عطا ۵۶ صمنماعصه1 .(3/.)1996 .34 مف0ه 20ص 1۵ خصنع‌ 110 .۸ 10] .انحقطکتله 1020 نام روط بدع نماد 3۵۵ .(0.ص) .3 مصنطه10۳ سال سیزدهم شهرام امیری / بازآفرینی ضدقهرمان یهودا در شعر عبدالعزیز مقالح ۳۹ جاکا5070 :165۳20 ما00 0د0ع۶ مد عطا که دجملجا عطا خ00ع11 .(0992) ا 2/1 [6 10] بصتطامرط نصه‌سطع1 +عماا 0۶ [عمعمع عطا ۶و صمنهمجعاصاآ «(0933) ۷۷.3۰ جع16ل2/0 مناه‌ک۸ نصح‌حطع1 معصتان رهام ما صمناا منز مش .(2004) ۳۰ منصقصعگ 1132672206 :50061 1061 مطتنلهط کوعمم عنطهنه هز نز600 .(ر0995) یک مطع0اکد ۴۵ 6 عط) 01 لنما عط) ۶و ناهد عطا هنز صمنانودصصی عطا اه فممطععلد؟ 5۶۵ .(2014) 1 منصح5 ].12382865 م۸ کعاعنوناه آن۸ نصمتامنمکع۸ 20 حصحمطحطفط ۸۵۱ *.000ع و۷6 کز ۰[ 0آ] 0متانصعم چجهعانا هل کچد‌ععه 160 ,11626 وصه 7۳5 .(2012) بش۸ ول 5۳ 11 ۶٩ ماد عطا هذ معط عطا ۵۶ وعصسمز عطا عصتفدمط" .(2015) ۸ مسطقطک صعنحعل و۲6 6 ]٩ ]700۳۳۵ .زقه۸00 5۳00206 صنزط ججعاص۸ فعدعم‌عدد عط) هه عمط ۲۵ ع3 ۲ 7۹1205ع۵08 ععله1 عطا فصه ععلد؟ عطا ۶و +عدحعطل 156 .(2014).ط ما1۵ رهظ له طاقططه۷۷-له ۸۸۵ ۵۶ همم عط ص معط همع نس .(0۵ ۸.)20 منفایچ۸ نگه‌زه7<1 [3612 0ا] 230-205۰ و2 00۳۵۰ 7ع10 ۹۵ ع 9 7۵9 عط ۸ ۵۱ 70۳

ضدقهرمان یا «آناتاگونیست» -که در زبان عربی برابرنهاده آن « اللابطل» است- در شمار شخصیت های طردشده تاریخ هست که به علت نوعی رفتار ناهنجار در مقابل قهرمان های اسطوره ای در ضدونقیض های دراماتیکی قرارگرفته است. شاعران معاصر عربی برای بیان تجربه معاصر و القای دغدغه های شخصی و جمعی به مخاطب، در کنار هم ذات پنداری باشخصیت قهرمانان، به فراخوانی ضدقهرمان ها نیز پرداخته اند که القاگر عملی نشدن ایده ها و آرمان های مردمی، احساس نارضایتی و ناامیدی، بی کفایتی حاکمان عرب، خیانت ها و... است. در میان ضدقهرمان ها، شخصیت یهودای اسخریوطی که در تاریخ، سمبل خیانت و دورویی است، کهن الگو و بازتاب دهنده بی ثباتی و بی کفایتی حاکمان عرب در اداره جامعه به شمار می آید. عبدالعزیز مقالح (1937) شاعر معاصر یمن، ازجمله شاعرانی است که در بستر شعر خود برای انتقال تجربه های شخصی و غیرشخصی، از این چهره مطرود دینی بهره برده است و به کمک آن کوشیده ادیبانه مخاطب خود را نسبت به زمانه ناهمساز و ناهمگون آگاه سازد.     ازاین رو پژوهش حاضر تلاش دارد با رویکرد تحلیلی و به شیوه توصیفی تحلیلی به نقد و تحلیل دو سروده «عصر یهوذا» و «یهوذا» شاعر بپردازد و از علل فراخوانی و کاربست آن ضدقهرمان در متن شعری پرده بردارد؛ با این ایده که اگر شعر وی از این زاویه مورد کنکاش قرار نگیرد، چهره حقیقی شعرش در سایه روشن ابهام باقی خواهد ماند. چنین استنباط می شود که شخصیت یهودا، معادلی از دشمن سیاسی است که حکمرانی دنیای معاصر را به دست گرفته و مقالح کوشیده از رهگذر سرایش آن متن، مخاطب خود را متوجه سیطره خیانت و دورویی در دنیای معاصر بنماید.

455439

بعد از دوره صفویه است؛ عنصر مهمی که که علاوه بر کارکرد معروف و مشهور خود به عنوان محلی برای ورزش» مذهبی و ... که در هر برهه از تاریخ ایران برون‌دادهای آنچه از اسم زورخانه بر می‌آید. محل زورآزمایی و غلبه بر مردان در آن ورزش می‌کردند و بیشتر در کوچه پس در طول تاریخ تکوین یافته» محلی که در آن فعالیت بدنی ایمان خود را نیز تقویت می‌کردند. از این‌رو افرادی باایمان, است که با دعا شروع و با دعا ختم می‌شود (عسکری نوری و طاهری خوشنو, ۰۱۳۸۸ ۱۳۷). این امر زورخانه را از دیگر انديشه در کنار هم بوده است. به گونه‌ای که در جامعه سنتی یک قاب منظره از پیش در نظر گرفته شده یا؛تضادفی,.یا واقع منظر را می‌توان گونه‌ای دیگر از مکان دانست که محصول تال اتمان, و سبط در فظاهرسگ د ات که است. جایی که در آق اتفاقی رخ داده و روایتی خاص وجود دارد. منظر یک محیط اجتماعی مکانی و هم یک تصویر تنکرات سای و خبال برذازانه جواسح خلت اند "کرقه او فراتر از یک مکان بوده و ترکیب بی‌نظیری است از آنچه دیده می‌شود و آنچه می‌تواند تفسیر شود. زمانی که یک زئذه و پویا می‌شود که متأثر از نان و ارتباط با چامعه پیرامونی آن انست..مگانی که ضرفا کالبد نبوده و ذاراق ,مها وجود دارد ولی آنچه بیشتر از دلایل پیدایش اهمیت دارد. معنا و هویتی است که این اضر الاو گذر تاریخ پیدا کرده تا بتوان جایگاه و معنای زورخانه را در جامعه ایرانی تعریف متفاوتی که نشان از پیچیده‌بودن عمق این عنصر ساده در فضای شهر ایرانی دارد. در این مقاله با نگاهی منظرین اجتماعی در ایران قدیم چگونگی تبدیل آن به یک منظر برای تبدیل‌شدن یک مکان به منظر باید به رابطه مکان با انسان و جامعه پرداخت تا بتوان ادراک مشخصی از آن به دست آورد. به نظر می‌رسد زورخانه علاوه بر کالبد معماری و شکل ظاهری خود. دارای هویتی خاص بوده که جامعه ارزشمند به دلایل مختلفی شکل گرفته و در عمر طولانی کنند تا:بتوان آن را نه به عنوان یک مکان تاریخی, بلکه به عنوان یک منظر مهم در شهر ایرانی تعبیر کرد که می‌تواند و مقالات معتبر مرتبط با زورخانه صورت پذیرفته است و داده‌های اولیه پس از بررسی و مطالعه, به صورت توصیفی بیان شده است. با بررسی و تحلیل این داده‌ها استنتاج در فرهنگ معین وارد کرده است و سپس ویراستاران و افزودن اطلاعاتی پیرامون زورخانه آن را در ذیل حرف «ز» آورده‌اند. این نام مرکب از حدود عصر صفویه در ادبیات به از «زور» و «خانه» تشکیل شده است. واه «زور» ممکن است به معنی قوت و نیرو باشد یا به معنی آب مقدس «زو» و زورخانه وجود دارد و تأمل در ورزش زورخانه که در آب ۳۳( نساختاو موجود در زورخانه و ابهام در تاریخ و نحوه مختلفی به این عنصر مهم نگریسته و با تطبیق ویژگی‌های در دوران گذشته. ایجاد و دلایل ایجاد را به زمانی در تاریخ زورخانه از آن جهت اهمیت دارد که می‌تواند در تعریف هویت و درک معرفت آن کمک کند. زیرا منظر عنصری عینی است که شکل‌گیری آن در ذهن جامعه مرتبط با آن. در طول تاریخ صورت می‌پذیرد و متأثر از فرهنگ. اعتقادات و سبک زندگی در هر دوره تاریخی است. به طور کلی در مهر است: یکی از روایاتی که در پنجاه سال چاو نی زورخانه را در ایران بیش از سه هزار سال می‌دانند (زارعی موجود در آیین مهر اين گمان وجود دارد که این ورزش در آن دوران شکل گرفته است و به مرور زمان در فرهنگ قدمت و منشا ورزش باستانی ایران» چنانکه از نام آن تأثیرات فراوانی از تفکرات دینی قبل از اسلام (آیین مهری و دین زردشتی) گرفته و بسیاری از باورها و مناسک آن ادیان در این ورزش نمایان شده است (حیدری و دولتشاه, وجود داشته و منشا آن را باید در آیین مهر جستجو کرد ۱ ۱۴۱). این امر با توجه به آن‌که یکی از اهداف ساختمان زورخانه و آداب و رسوم آن به دلایل متعدد شبیه و نزدیک به آداب و رسوم مهری‌ست و اين یعنی آن آداب آیین منهر ذر آیران و روم:بر شمرده است (گودرزی: ۳۸۳ 4۵ او در مقاله دیگری خاستگاه این ورزش را آیین گودبودن و ... را تأثیر آیین مهر در این ورزش می‌داند دیگری را برای تطبیق این مکان با آیین مهر ارائه کرده‌اند. مناسک مهری اغلب در غارها انجام می‌شد. اما در شهرها که غاری وجود نداشت این معابد را در زیرزمین بنا می‌کردند. به عبارتی معابد می‌باید در گودی قرار می‌گرفتند. در این ۰ ویا در بخشی دیگر در زورخانه نیز مانند آیین مهر تنها کسانی که به سن بلوغ رسیده‌اند. حق تشرف دارند و یا در تحقیق‌های کیگرر نیز» برخی نمادهای معماری یا حتی وسایل مورد استفاده در ورزش زورخانه را برگرفته از اهریمنی به این وسیله توصیه شده که ایرانیان روح دانش را پشتیبانی خود کنند و جامه اطمینان را بر تن کنند و سپر راستی را در دنبت گیرند و با گرز شکرگزاری و کمان آمادگی با آنچه از اهریمن است بجنگند (عسکری نوری و ب. منشا زورخانه بعد از دوران اسلام در ایران است: یکی دیگر از زمان‌هایی که پیدایش زورخانه به آن نسبت داده می‌شود. دوران آغاز اسلام و بعد از حمله اعراب به ایرانیان با ایجاد و تعمیم زورخانه در سراسر مملکت. اولین وجود آوردند و با میل که شبیه گرز کباده که مانند کمان و سنگ بود که به جای سپر ساخته شده و درحقیقت خود برای بهتر به کار بردن سلاح‌های اصلی جنگ کردند ار از بعد فرهتگی, اجتمافی به آين ورزش بنگریم رنگ باستانی دارد ولی اگر به عملیات و پیدایش آن توجه کنیم. بی‌شک مربوط به بعد از اسلام است (تهرانچی, ۰۱۳۶۴ ۳۵) و ورزش زورخانه‌ای در احیای نهضت ملی ایران بر ضد شکست و نابودی آن قوم و نیز در رستاخیز زبان و فرهنگ فارسی و آیین فتوت و اخوت نقش مهمی ایفا کرده است ایران پس از حمله اعراب نیز بوده است. ابزراهای زورخانه قصد خروجی بر اعراب را داشته‌اند در اماکن پنهانی و براساس این نظریه در زمان اسلام با گسترش تصوف, خانقاه ۸) و ایجاد زورخانه در آن برهه توسط عیاران رقم خورده است. عیاران گروهی بودند که در اواسط قرن اول هجری پدید آمدند. برخی از مورخین رشته اتصال آنها را دوران ۱ برای این نظریه نیز برخی تطابق‌ها بین آداب زورخانه است» زیرا عیاران هنگام جنگ به نفع هر کس که بود. برای ابراز نهایت از خود گذشتگی باید با بدن عریان به جنگ می‌رفتند و فقط لنگی به کمر خود می‌بستند (باخدا ۲ ۱۸۷). در بخشی دیگر ساختمان زورخانه و در کوتاه آن و بی‌وزنی آن» به خفاگاه شبیه است و گود آن به چالد حوض می‌ماند. و فتیان و عیاران ابتدا صبح‌ها:در حمام و و شاطران (شاخه سیفی فتوت) است که با بدن برهنه به جنگ می‌رفته: و این غمل تیز به باوری. به دلیل علقه شدید آنها به حضرت حمزه سیدالشهدا| بوده که در جنگ‌ها در این نظریه اعتقاد بر این است که اسناد و مدارکی که از رواج کشتی و نام پهلوانان میدان‌های زورآزمایی در آن ج. زورخانه بعد از حمله مغول‌ها به ایران ایجاد شده نظریه بر این باورند که زورخانه به عنوان نهادی مردمی و با خاستگاهی سیاسی و با رویکردی ملی و مذهبی پس از حخمله مغول ظهور نشو و نما می‌کند (گودرزی» ۰۱۳۸۳ ۸) و در واقع پیدایش نام زورخانه عموما از دوران مغول است و در عصر صفویه به اوج خود می‌رسد (همان» ۱۶۴) و قیام سربداران و حتی صفویه تحت تأثیر زورخانه است برآمدند وسیله‌ای برانگیزند که مردم بتوانند از راه تمرين و ورزش» تندرستی و قدرت و توانایی از دست داده را به دست آورند. ایجاد زورخانه نتيجه فکر و انديشه این زمره مردم است. بدین معنی که در نقاط دورافتاده و در زیرزمین‌های کسی که طرح زورخانه به سبکی که هنوز هم باقی است را بنا نهاد» پهلوان «محمود پوریای ولی» است. او در نيمه دوم ایران است» همان گونه که صوفیان در خانقاه و معابد با تزکيه نفس خود را برای مقابله با دشمن بیرونی (نفس) آماده می‌کردند و پهلوانان نیز در زورخانه‌ها با تقویت قوای (حپدری و دولتامم ۱۳۹۱ ٩۵). ورزش قوق قبل از اسلام به صورتی وجود داشته که بعد از اسلام به علت رواج علت وجود سردم در زورخانه به زمان رواج تصوف باز برمی گردد. برخی نیز بر این باورند که مرشد با نشستن در زورخانه را در حق وارد و خارج‌شوندگان ادا کند (عمید. نقطه آن» توجه ورزشکاران از قعر گود به آسمان بی‌پایان و تجسمی از وجود ذات بی‌نهایت باری‌تعالی است که تمام اعمال و حرکات ورزشکاران در داخل گود و زیر سقف این برهه از تاریخ است. در خصوص این نظریه نیز دلایل زیادی وجود دارد. یکی از دلایل مهم آن را عدم اشاره به زورخانه در ادبیات فارسی تا قبل از صفویه می‌دانند. ۱ هنگامی به وجود آمدند که کشتی به یک حرفه آبرومند تبدیل شده بود. اگرچه به نظر می‌آید که تا قبل از پایان قرن ورزشی از قبل در نظام زورخانه وجود داشته باشد ولی ورزش زورخانه به شکلی که امروزه اجرا می‌شود. به دور شیعه در ایران است باعث شده تا این مکان جایگاهی برای امتزاج فرهنگ والای ایرانی با آموزه‌های اسلام و تشیع شود (منتظرالقائم و حقی, ۰۱۳۹۷ ۷۷) و به همین سبب معماری گنبد در معماری اسلامی به یک نشانه خاص برای اماکن یکی دیگر از ارکان و مکان‌های زورخانه سردم است که فهم یک اثر یا محصول وابسته. به فهم جایگاه و ارتباط آن با نهاد جامعه است. در واقع ارتباطی که یک مکان با انسان و جامعه پیدا می‌کند. می‌تواند به آن هویتی منظرین بدهد تا بتوان مکان را تفسیر کرد. زورخانه به عنوان اثر فرهنگی, زمانی به درستی و جامعیت قابل فهم است که علاوه بر آنچه از دیدگاه علم امروز بدان نگریسته می‌شود. فراتر رفته» در ساحت فکری و تمدنی که از آن برآمده است. تحت تأثیر قرار می‌دهد. هریک از نظریات ارائه شده در کارکردهایی علاوه بر ورزش که این مکان را دارای جایگاه الف. ترویج تفکر شیعه: فارغ از آنکه زورخانه در چه تاریخی به وجود آمده است. مهم‌ترین هویتی که در طول تاریخ برای این مکان کسب شده» مکانی مقدس و آیینی بوده‌اند که در ترویج شیعه و تقویت عقاید این مذهب فعال بوده‌اند و در دوران مختلف ضمن حفظ این آموزه‌ها و انتقال آن به نسل‌های بعدی, موفق شدند تا علوی گرایی را در بین ۰ جایگاه مذهب در زورخانه به گونه‌ای است که این مکان را مقدس نشان می‌دهد. تا جایی که زورخانه به عنوان ۴ این ورزش به مرور از چنان پیوستگی با آموزه‌های تشیع برخوردار و با آن ادغام شد که اجرای حرکات ورزشی داشت و حسینیه‌ها و تکایا تحت کنترل و بعضا بسته شده بود در زورخانه‌ها و در هر صبح‌گاه, اذکار شیعی طنین‌انداز توجه به جایگاه مذهب شیعه در بین ایرانیان به خصوص از سردم در زمان صفویه به منبری معتبر برای اشاعه مذهب تشیع در میان مردم به خصوص در ماه رمضان و نیز در ایام همه روایات مربوط به ایجاد زورخانه از آن به عنوان عنصری ملی یاد شده است. از این‌رو عناصر موجود در آن نیز به گونه‌ای طراحی می‌شدند که بتواند این حس را تهییج کند. ملی و مذهبی مردم و انتقال فرهنگ اساطیری و حماسی اعتقاد به ملی‌بودن و احساس تعلق نسبت به زورخانه در میان باستانی کاران بسیار قوی است. آنها زورخانه را همان وطن دانسته و احترام زیادی برای وطن و به تبع آن برای اشعار جماسی و ملی: که از فردوسی خوانده: می‌شود همراه با نوای ادل‌انگیز مرشده تأثیر غمیق بر روخيه ملیگرآیی, در معرفی کند که هویتی ملی و مذهبی دارد. هرچند معماری مختلفی است ولی کمتر عنصر معماری را می‌توان یافت که ین دو معنا را در کنار هم برای جامعه تعریف کند. تقوی و طهارت است که بر مراتب اشخاص حاکم است (کاظمینی الف. ۰۱۳۴۶ ۶۱) و جایگاه افراد تابعی از سنت این امکان را میسر کرده که تعامل متوازنی بین این عنصر و افراد جامعه به وجود آید و زمینه‌ساز درک مشترکی از است که در آق افراد می‌توانند در عین حال که خود را از در این محل با یکدیگر ارتباط برقرار کرده وه توا خود را معرض نمایش بگذارند. این امر به دلیل آن بوده است قابل اعتماد برای قشر ضعیف و مظهر احقاق حق. شجاعت. ایستادگی و مقاومت در برابر ظلم» ستم و ستمگری بوده یکی از دلایل ماندگاری زورخانه در تاریخ همین تعلق آن به رده‌های پایین‌تر اجتماعی بوده است. در واقع در بطن وجوه ذاشتداند: که بسقری, برای ازتباط پین, مردام و آغالی نیاز انسان به برقراری ارتباط در جامعه ایران قدیم کارکردی خاص برای زورخانه تعریف می‌کرده است تا مردم بتوانند از طریق این مکان نیاز خود را برطرف کرده و در فضایی برابر ز. کمک به دبگران: از ادوار گذشته خیرخواهی و کمک به در فرایند تربیت جسم و روح فرد بر اصل انسان‌دوستی و فضای موجود در زورخانه‌ها و رفت و آمد بزرگان و پهلوانان زورخانه به ایجاد یک فضای حمایتی در میان افرادی که اخلاقی و دینی و معرفی الگوهای وارسته آن تبدیل شده و تربیت آداب و رفتار به مخاطبین شامل ورزشکاران و با توجه به تقدس و جایگاه مذهبی زورخانه به خصوص ویژه‌ای برخوردار شد. به گونه‌ای که به مرور زمان» خود خاصی داشته و عمدتا محل تجمع افرادی بوده است که در و اجتماعات: بل دلایل, مختلف» این محل: به مکاتی برای تجمع افراد شرور تبدیل فییاشد 2 است. در برخی موارد از به: ورت: چماقداران, خیابانی استفاده شده است ز یقت ۱ این مکان در عین حال که به عنوان جایگاهی برای می‌شود. اما به عنوان ماوایی برای متمردان از قانون نیز شهره شده است. مردانی که زور بازوی خود را در اختیار فردی قرار می‌دهند که پول بیشتری به آنها بپردازد (روشار استفاده منفی از فضایی است که تقدس آن را از دیگر گذر تاریخ و به شرایط زمانه, در برهه‌هایی خاص» این فضای مقدس در اختیار نااهلانی قرار گرفته که بخشی از جامعه را تشکیل می‌دادند. هرچند این امر نتواسته است بر هویت جوانمردی نه تنها در فعالیت‌های ورزشی و در گود زورخانه. که به خارج از گود زورخانه یعنی به جامعه نیز سرایت کرده و تأثیرات مثبتی بر جای گذاشته است. اشعار مورد مثبتی به زورخانه در بین مردم ایجاد شود که اين امر به محلی که افراد از گروه‌های اجتماعی مختلف دور هم جمع ل. تمرین و آمادگی شغلی: برخی مشاغل نیاز به آمادگی بدنی خاصی داشته و صاحبان این مشاغل به محلی برای کشتی‌گیران و مردانی بود که در آمور روزانه خود جایی بزرگداشت و پاس پهلوان آزموده و قدیمی یا برای کمک به لست. ای کار لاو ی‌تامین نیاز افراد به ایجاد همبستگی پاگشایی یا پا بازکردن بوده است (عسکری نوری و طاهری ن. پرورش روح و روان: در جامعه سنتی ایران» زورخانه آن پرورش روح و روان و نوعی سیر و سلوک عرفانی و ملی و حماسی در این مکان با زبان نمادین بیان می‌شده ۵ و ۸۸). آموزه‌هایی که متضمن روش و منش پسنديده افراد در روابط فردی و اجتماعی آنان بوده است (یاسینی, اگر مقصود از این اعمال چنین بوده نیازی به تمرینات معماری و چه ادبیات) را در رسیدن به هدف نهایی که اساسا تفاوت زورخانه با سایر ورزش‌ها و آن چیزی که می‌تواند به این مکان هویت متفاوت و منحصر به فردی بدهد. توجه به این مضامین است. هیچ ورزشی به اندازه ورزشی که در زورخانه انجام می‌شود به این موضوع توجه نکرده است. جالب توجه آن که اگر همین ورزش در فضای دیگری غیر از زورخانه انجام شود حس زورخانه را تداعی پادشاه و درباریان از تفریحات سلاطین و رسمی کهن در در خصوص زمان ایجاد زورخانه و چرایی ایجاد آن, اختلاف نظری اساسی وجود دارد. گروهی پیدایش آن را مربوط به چند هزار سال پیش و برخاسته از آیین مهر و گروهی آن را مربوط باه پانصه سال آغیر و همزمان با ذوزان ستوید و ترویج مذهب شیعه دانسته‌اند. ولی آنچه در تمامی این کنار تعالی روح و روان است. به بیان دیگر نقطه مشترک ایران است. عملکردی که این مکان را نه فقط به عنوان یک محل ورزش, بلکه به عنوان یک نماد فرهنگی که زورخانه محل ورزشی است که ورزش با روح و روان» تعالی شخصیتی» تعلیم و تربیت و مذهب آمیخته شده و از این حیث متحصر به فرد است. اگر مکان صرفا یک مکان فیزیکی در انظر گرفته تضوته این آبهام در چرایی تشکیل تاریخ است که عنوان زورخانه را به خود گرفته است. در نظر گرفته شود که انسان در طول تاریخ در تعامل و ارتباط با محیط اطراف خود به وجود آورده است. با بررسی کار کردهای مختلفی که از زورخانه بیان شد می‌توان این عنصر معماری خاص ایرانی را به عنوان منظر در نظر هویت منحصر به فرد به آن داده‌اند. رمز ماندگاری زورخانه در طول تاریخ نیز چندبعدی‌بودن آن در اجتماع ایرانی بوده آن باعث استمرارش در گذر زمان شده‌اند. این هویت از این حیث نیز خاص و ویژه است. از طرفی زورخانه در درون جامعه .تعریف شده است. فارغ از آن که کی به وجود آمده آن در بطن جامعه. باعث تعریف معنایی متفاوت برای آن بی‌نظیوی را#ایچاه تمایند که در گذر زمان» بیش از پیش بر آن را از هر یکان دیگر در ایران و خارج از ایران» متمایز ملی مذهبی, ترکیب تعالی جسم و روان» استفاده از آن برای مناسبات مختلف و نقش آن در ایجاد تعامل برابر بین افراد جامعه, ویژگی‌های منحصر به فرد این مکان است که به آن میانی اجتماع بوده و افرادی مربوط به این طبقه در آ3 رفت و آمد داشته‌اند. هرچند این رفت و آمد صرفا محدود به این طبقه نبوده است. از این‌رو کارکردهایی متناسب با کلیت جامعه حول زورخانه شکل گرفته است. علاوه بر این با توجه به فضای خاص آن و قداستی که به مرور زمان در این فضا حاکم شده» از ظرفیت‌های مذهبی در آداب و رسوم خود بهره برده است. و بدین سبب نقشی مور در جامعه و نکته دیگری که می‌توان به آن اشاره کرد تأثیر این مکان فرهنگ بر کالبد تأثیر گذاشته و باعث تغییراتی در شکل و ظاهر بنا می‌شود. ولی در این مصداق» این مکان است که نقشی موثر در ترویج فرهنگی خاص در بین جامعه ایفا در هنگام اجرای ورزش باستانی نسل به نسل منتقل شده و با توجه به مباحث بیان شده» می‌توان زورخانه را به نه در نظر گرفت که علاوه بر بعد مادی و فیزیکی خود. دارای بعدی ذهنی و معنایی است و علی‌رغم ظاهر ساده دارد. مفهومی بسیار پیچیده در خود نهان کرده است و این امکان را برای ببینده مهیا می‌سازد تا بتواند آن را براساس ذهنیت مفاهیم ترکیب‌شده با این مکان» منظری را به وجود: آورده است که از هر حیث منحصر به فرد است. به خصضوص اگر ایران وجود دارند که برخی از آنها در بناهای قدیمی بنیان معماری و آداب و رسوم قدیم را حفظ کرده‌اند. تببین عملکرد‌ها و نگاه منظرین به زورخانه می‌تواند در معرفی این مکان و آداب و رسوم آن به عنوان یک میراث ناملموس :که منحصر به ایران قدیم است و یک مقصد گردشگری منظر * افسریان» سید سبحان. (۱۳۹۵). معماری و موسیقی تعلیمی د ۰ الهی» صدرالدین. (۱۳۷۳). نگاهی دیگر به سنتی کهن: زورخانه. ۰ افشاری» مهران. (۱۳۶۸). جوانمردی و قلندری و فرهنگ عامه ایران. ۰ امینی‌زاده» سینا و باستانی» داریوش. (۱۳۹۳). زورخانه و منابع ۰ انصاف‌پور غلام‌رضا. (۱۳۵۳). تاریخ و فرهنگ زورخانه و گروه‌های * باخدا فرزانه. (۱۳۹۲). آیین جوانمردی به مثابه الگویی اخلاقی ۰ باصولی, مهدی. (۱۳۹۷). نگاه منظرین به حمام عمومی, عناصر و ۰ بلوکباشی» علی. (۱۳۸۳). نقش و کارکرد اجتماعی زورخانه در * بوستانی» داریوش و امینی‌زاده» سینا. (۱۳۹۲). کاوش کیفی ورزش ۰ جعفری, علی‌اکبر و قاسمی» نعیمه. (۱۳۹۲). ورزش باستانی زورخانه و جایگاه آن در ترویج تشیع. فصلنامه علمی پژوهشی شیعه‌شناسی. * حبیبی, امین. (۱۳۸۹). منظر راهی برای شناخت جهان. مجله و اتذهب تشیع ,در ورزش باستانی و زورخانه‌ای ایران. دو فصلنامه ۰ داروغه کاظم. ابوالقاسم. (۱۳۷۸). موسیقی در زورخانه (بخش اول). * داروغه کاظم. ابوالقاسم. (۱۳۷۸). موسیقی در زورخانه (بخش دوم). * زارعی» عظیم و سیاه‌سرایی کجوری. (۱۳۹۷). تجزیه و تحلیل انگیزه‌های مشارکت در بازاریابی خیرخواهانه با تأکید بر فعالان ورزش ۰ صدیق ایمانی» مصطفی. (۱۳۴۳). زورخانه و ورزش باستانی. هنر و * صیرفی» هایده. (۱۳۸۸). مقايسه تطبیقی آیین مهر و آیین * عسکری نوری» دکتر و طاهری خوشنو حشمت‌الله. (۱۳۸۸). بررسی باستانی و موجدین آن پهلوانان و عیاران و شاطران. هنر و مردم» (۵۵)» ۰ کاظمینی, کاظم. (۱۳۴۶ب). زورخانه. هنر و مردم» (۵۶ و ۵۷)» * گودرزی, محمود. (۱۳۸۳). سیر تطور ورزش باستانی و زروخانه در ۰ منتظرالقائم» اصغر و حقی» پروین. (۱۳۹۷). مفاهیم ملی و مذهبی ۰ میرئی» حسن. مره ا۵ 1۳ پهلوان‌نما. تهران: نشر میهن. * نیکوبخت. محمد. (۱۳۸۰). تربیت بدنی در آيينه فرهنگ و ادبیات ۵ 0 کاطاع ۲ مادام از ,ری)مطانه عط زرط #مصنهام» دز علعناسه کنطا 2۵۳ خطاعنومم۲ 0 1۳۳۳۶ 6 6۲و ما طنعنل علعنسه کعععو-صع 00 صه کز کنط ۲ .هس70 جمعق7< ع-طاهد8 عطا باصولی مهدی. (۱۴۰۰). نگاه منظرین به زورخانه, دلایل ایجاد و کار کردهای آن. باغ نظر» ۱۰۰-۹۱:)۹۴(۱۸.

بیان مسئله: زورخانه مکانی برای ورزش و تعالی شخصیت در ایران قدیم بوده است. محلی که در پیدایش و چرایی آن ابهام فراوانی وجود دارد. ولی این ابهام مانع به وجودآمدن اشتراکاتی در نظریات مربوط به زورخانه نشده است. کارکردهای فراورزشی زورخانه در اجتماع ایران قدیم، که در تمامی نظریات به آنها توجه شده، باعث اهمیت مضاعف این عنصر مهم در شهر ایرانی می شده است. هدف پژوهش: در این مقاله با هدف بررسی منظرین زورخانه، به نظریات متفاوت مربوط به پیدایش زورخانه پرداخته شده و کارکردهای زورخانه جهت بررسی آن به عنوان منظر، مورد تحلیل قرار گرفته است.روش پژوهش: روش مورد استفاده در این تحقیق، توصیفی- تحلیلی بوده و مطالعات اسنادی و کتابخانه ای بر مبنای جمع آوری کتب و مقالات معتبر صورت پذیرفته است.نتیجه گیری: نظریات مختلفی زمان تشکیل زورخانه را در گستره تاریخ ایران، از آیین مهر تا دوران صفویه نسبت می دهند و هرکدام دلایل و نمادهایی را برای این استدلال بیان کرده اند. در بررسی منظرین زورخانه، مشخص شده است که زورخانه دارای کارکردهای متفاوتی مانند محلی اجتماعی برای گردهم آمدن، ترویج و تبلیغ مذهب، تعلیم و تربیت، آموزش و فرهنگ سازی، کمک و حمایت مردم و برگزاری آیین ها و مراسم مختلف علاوه بر ورزش بوده است. مرور این کارکردها می تواند زورخانه را نه به عنوان یک مکان تاریخی بلکه به عنوان یک منظر فرهنگی منحصر به فرد مطرح کند.

415188

اگر بر عمق و اجتماعی بودن چنین آدعای تاسیونالیستی چشم بپوشیم» باید اذعان کنیم ظهور دولت‌های ملی با جغرافیای سیاسی جدید در منطقه از دستاوردهای آن بود. یعنی برجسته‌ترین دستاورد ناسیونالیسم را باید مرزبندی‌های سیاسی تحت عنوان کشور دانست. ولی با گذشت زمان.ایدئولوژی ناسیونالیسم رو به ضعف نهاد و با شکست اغراب در مقابل اسرائیل کس 1۷۹8 سل از بین رقت. ملی گرایی نتوانست هویت ملی را برای کشورهای خاورمیانه رقم بزند و فرایند ملت- دولت * دانشجوی دکتری علوم سیاستی.(جامعه‌شناسی ‏ سیاسنی)»,دانشکده حقوّق, لمات و علوم سیاسی» واحد * دانشیار گروه پژوهشی جامعه‌شناسی نظری - فرهنگی» پژوهشکده مطالعات اجتماعی, پژوهشگاه علوم استادیار گروه علوم سیاسی» دانشکده حقوق الهیات و علوم سیاستی, واحد علوم و تحقیقات. دانشگاه استادیار گروه علوم سیاسی» دانشکده حقوق و علوم سیاسی» واحد چالوس» دانشگاه آزاد اسلامی؛ .(5ع5000 لوسصا فوصه کعانصعس۳ 1۵۳ عاصخاعصآ) 1365 ,2010 6 کطع و00 5 60۵۵۷6 عطا ۵۶ کصعا عطا عون #عادطنحعنل علعناد کععمع۸ 0065 صه کز کنط1 از ع۳قطد ۶۵۳۵ کنطغ ۵0م1ص0۳ل مز کمعطاه انعم طلعنطس ,1016200۵2 4.0 صمناض‌طاسع۸  ۶ جستارهای سیاسی معاصر سال دهم شماره دوم تابستان ۱۳۹۸ سازی و یکپارچگی ملی را تداوم بخشد. به همین دلیل برخی ملت‌های عربی از ناسیونالیسم به بتیادگزایی روی اوردند نه برای برساختن ملت - دولت و یا اصلاح ساختارهای سیاسی, بلکه برای کسب هویت جدید و متفاوت از هویت ملی و برای جبران ناکامی‌های به ارت رسیده از گذشته. به عبارت ایگومی توان ادعا کرد در رهیافت جدید خاورمیانه هویت ملی هنوز در ابهام است و حتی مرزهای کشورهای عربی خارومیانه بعد از پایان استعمار به ناسیونالیسم روی آوردند. احساسات ملی‌گرایانه هم در عقب‌نشینی استعمار و هم در پایان عصر قیمومیت موثر بود. کشورهای عربی با توجه به موقعیت به دست آمده و در قالب ناسیونالیسم تلاش کردند هویت جدیدی را برای خود بازسازی کنند که تحت عنوان آن» خود را از دیگری متمایز کنند. هویت جلیبرای آنهاانه تنهتا نوی انتتقلال سیاسی و تشکیل دولت- ملت را داشت. بلکه شناسایی آنها.به عنوان ملت‌هایی بود که برای استقلال تلاش می‌کردند. برخی از وان گ ای که بعضا ممالای پا رنالیستی را سرلوخه برنامه قدرت‌یابی خود قرار داده بودند» از نظامیان و یا گنرّوه‌های نظامی بوده‌اند که تلاش داشتند ملی گرایی را به درون جامعه عربی تسری دهند و مسیر دست یابی به قدرت سیاسی را در بستر جامعه همواز کنند و از این روش طرفدارانی در میان جامعه عربی برای برنامه‌های خود پیدا کنند. ملت‌های عرب نیز تا حدودی با این هویت‌یابی و تمای رگذاری:همراهی کریونم وفشعارهای ملی گرایی, را مرهمی هر خشرایط نامستاقد خبود می‌داشکند. شرابطی کم‌مزاتد؟ گاکای ما ربص راطاری عقمانی و چه دوران استعمار بود. مصر پیشرو برنامه‌های ناسیونالیسم در جهان عرب بود. رئیس جمهور ناصر به عنوان رهبر جنبش ناسیونالیستی نه تنها در مصر بلکه.» داعیه رهبری جهان عرب را داشت. وی تمام تلاش خود را مصروف استفاده از احساسات نیازمنشد التیام اعراب کرد. این ناسیونالیسم در سوریه تحت رهبری حزب بعث و به رهبری حافظ اسد که فردی نظامی بود رخ داد و در عراق نیز تحت رهبری حزب بعث نمود یافت. اما با گذشت زمان ایدئولوژی ناسیونالیسم رو به ضعف نهاد و با شکست اعراب در مقابل اسرائیل در سال ۱۹۹۷ به کلی از بین رفت. مبحثی که در این مقاله درصدد توضیح و تبیین آن هستیم پاسخ به این سئوال اصلی است که آیا ناسیونالیسم و سپس  هویت ملی در ابهام: از ناسیونالیسم تا بنیادگرایی در خاورمیانه ۱۲۷ بنیادگرایی توانست هویت ملی یکپارچه‌ای را برای کشورهای خاورمیانه بویژه عراق رقم بزند؟ فرضیه‌ای که بدین سبب و در پاسخ به سئوال اصلی به آزمون می‌گذاریم این است که در خاورمیانه, نه ناسیونالیسم و نه بنیادگرایی هیچ کدام نتوانستند هویت ملی را برای کشورهای خاورمیانه رقم بزنند و به همین دلیل روند دولت < ملت سازی و یکپارچگی ملی و ثبات در خاورمیانه در ابهام باقی مانده است. ناسیونالیسم به عنوان پدیده‌ای نسبتا جدید که از انقلاب فرانسه و امریکا الهام گرفته شده است» نقشی موثر در انسجام ملی و ملت‌سازی کشورها بازی کرده است. اما واژه ناسیونالیسم را اگر مبتنی بر علاقه به سرزمین و زادگاه و ایجاد یک حس مشترک جمعی در سرزمین مشخص بدانیم» ناسیونالیسم دو جهه دارد؛ یکی ناسیونالیسم قومی و دیگری ناسیونالیسم ملی. بر مبنای وجهه؛اول, یکی«ازاتعاریف ناسیونالیسم این خواهد بود: تمایل دوگانه‌ای مرکب از:احساس یگانگی و احساس:بیگانگی مبتنی بر وحدت یا تنوع زادگاه» زبان, نژاده تاریخ فرهنگ و دین. این ناسیونالیسم یک پدیده مدرن نیست. در این ناسیونالیسم مدار و؛محور اصلی هویت. رقابت و دوستی و دشمنی در میان بسیاری از اقوام است. بنابراین ناسیونالیسم هر اس اه احساسی -عاطفی است. اما ناسیونالیسم ملی؛ عقلی, غایی» اعتباری و حکومتی است: منظور از عقلی بودن ناسیونالیسم در معنای ملت -- دولت این است که گرایش مذکور محصول عوامل و علل طبیعی نبوده است. بلکه تدبیری است که اندیشیده شده است. طراحی یک راه حل است که می‌توانسته است مشکلی را حل کند (مردیها ۰۱۳۸۳ ۱۵۰ -۱۵۱). در هر صورت چه در معنای قومی و نژاذی او چه در معنای:ملی اگرابه ناسیونالیسم به عنوان یک گفتمان نگاه کنیم در می‌یابیم که نخست. نوعی هویت‌یابی و بازشناسایی خود و دیگری است. دوم امری متغییر و غیرثابت است که در طول زمان و تاریخ و بنا به شرایط قابلیت تغییر دارد. سوه ناسیونالیسم امری اجتماعی و جمعی است. چهارم. ناسیونالیسم امری رابطه‌ای و گفتمانی است که سعی دارد با استفاده از دلبستگی‌های مشترک حس همذات پنداری را بین خودی‌های تقویت کند و مرزی بین خودی و غیرخودی ترسیم کند. پنجم» بنا به اتخاذ و انتخاب هر کدام دستاوردهای متفاوتی را برای جامعه رقم خواهد زد که با هم متضاد هستند. در واقع هدف و انتظار از ناسیونالیسم ملی برساختن یک هویت ملی است که حول آن بتوان فرایند ملت سازی را  ۸ جستارهای سیاسی معاصر سال دهم شماره دوم تابستان ۱۳۹۸ به پیش برد. دال مرکزی این ناسیونالیسم بنا به تجربه تاریخی دولت < ملت است که مسئولیت حکومت مداری» توسعه, امنیت و تمامیت ارضی را بر دوش خود داشته نظریه گفتمان با بهره‌گیری از برداشت لاکان از سوژه «نیروی پیش برنده» ای برای سوژه دست و پا می‌کند. به اين ترتیب که سوژه پیوسته تلاش می‌کند تا با توسل به گفتمان‌ها «خود را پیدا کند». از نظر لاکان» هویت برابر با همذات پنداری با چیزی است. و این «چیز» همان موقعیت‌هایی است که گفتمان‌ها در اختیار فرد قرار می‌دهند. لاکان از دال‌های اصلی سخن می‌گوید که بر اساس اصطلاحات نظریه گفتمان لاکلو و موف می‌توان آنها را گرهگاه های هویت (10۵6۶ 1460۷) نامید(یورگنسن و فیلیپس, ۲ ۸۲). دال مرکزی ناسیونالیسم» دولت - ملت است که برساخته هویت ملی است. گفتمان ناسیونالیسم رابطه همزات‌پنذارط زا بین اعضای یک علت ایجاد می‌کند تا بتواند تمام کشش‌های هویتی اعم از نژادی» قومی سرزمینی فرد را ضعیف کند و هویت ملی را به عنوان مبنای هویتطلبی"فره به او بقبولاتند: اما.نقطه مقابل آن بنیادگرایی است که هویت ملی را به سمت خرّدهآهویت‌های دیتی وّ*گروهی تضعیف می‌کند. هویتی می‌گردد که هر گروه برای حفظ هویت خود و.یاهژمونی گفتمان خودی لاجرم به خشونت روی خواهد آورد تقایل .ی.اراده به استفاده ازتخشوّنت بر علیه همه کسانی است که خارج از گفتمان آنهاست. به عبار دیگر بنیادگرایانی مثل داعش خشونت را هم در راستای حفظ و تقویت هویت درون گروهی خود به عنوان یک نیروی قدرتمند و صاحب شوکت. و هم برای تظاهر انزجار و تنفر نسبت به غیرخودی‌ها استفاده می کنند. هویت‌ها امر ثابت و متداومی نیستند و در حال تغییر اهستند و افراد در اجتماع و در ارتباط با دیگران آن را کسب می‌کند. گروه داعش با تکیه گفتمان خود بر خشونت درصدد حفظ و تقویت هویت رادیکالی است که پیروان ویژه‌ای دارد. در هر صورت کنش خشونت آمیز منجر به نقایجی می‌گردد که بصورت عملی دستاوردهایی را به همراه دارد که بر روی ذهن و فکر فرد داعشی به عنوان کنشی موفق و رو به جلو جلوگره می‌شود و منجر به تداوم همکاری و تقویت تمایز و تفاوت با دیگران می گردد. از طرف دیگر به دلیل تاریخ خشونت بار اعراب. افرادی که به این گروه می‌پیوندند با خشونت بیگانه نیستند و اندوخته اجتماعی آنها همواره با خشونت آمیخته بوده است. به همین دلیل به نظر نمی‌رسد که بنیادگرایانی مثل داعش و یا القاعده به زودی دست از  هویت ملی در ابهام: از ناسیونالیسم تا بنیادگرایی در خاورمیانه ۱۳۹ خشونت به عنوان ابزار قدرت ساز خود عقب نشینی کنند. گروه‌های افراطی در خاورمیانه کلیه افراد را به دو گروه مسلمان و غیرمسلمان تقسیم بندی می‌کنند. که به تعبیر سید قطب تحت عنوان جامعه اسلامی و جامعه کفار" شناخته می‌شوند. این تقسیم بندی و دگرسازی هم بر اساس گفتمان و هم موجب تقویت گفتمان خود ساخته‌ی گروه‌های خشونت طلب می‌شود. نضج گرفتن یک گفتمان و یا هویت یافتن گروه پیرامون یک انديشه و یا گفتمان اگرچه بی تاثیر از گفتمان‌های رقیب یا مخالف خود نیست. بلکه بر اساس کنش‌ها و گردهم آمدن‌های درون گفتمانی است که می توان بر طبق تئوری هویت اجتماعی, افراد مشخص می‌کنند که چه کسانی هستند و به کدام گروه اجتماعی تعلق دارند. بر اساس این تشوری,» آنها با درگیر شدن در فرایندهای طبقه‌بندی (2216801122800) (قرار گرفتن» و به حساب آوردن خودشان درون گروه‌ها)» به گروه خود و اهمیت آن) احساسن تعلق,.پیدا می‌کنند: این«اجزا نیازمند فهمی از تعلق است. که با توجه به خصوصیات؛ایده‌ها و دیدگاه‌ها گسترش می‌یابد و هنجارهای فرهنگی و اهداف منتسب به‌اشخصیت را در بر می‌گیرد. با حمتل این موضوعات در مغز, کسانی که احساس می‌کنند دولت.پاستخگوی نیازهایشان. به ویژه امنیت اولیه نیست» حس رهایی از نیاز و.ترتن"برای اخود دازند,,وادژصضدد جماعت جایگزین هستند. به عبارت دیگر زمانیکه افراد دانش» زندگی»محیط. و خودشان را از یک طرف و از طرف دیگر گروه یا جنبشی که آرزوی پیوستن به آن را دارند» ترکیب می‌کنند. آنها ویژگی‌های اجتماعی که به آنها اجازه دهد بطور رسمی به آن گروه بپیوندند را توسعه می‌دهند. بنابراین» گروه‌های اختماعی؛ متکی به سه رکن درهم تنیده اهستند: اول: محیط ناامن» که گروه را قادر می‌سازد ویژگی‌های اجتماعی مخصوص به خود را به نمایش بگذارد که افراد آزرده و ناراضی بتوانند به ان ییوّندند؛:ابزاری برای پیوند دادن مخاطبان هدف با گروه و منافع شخصی. در موضوع محیط. گروه‌های اجتماعی وادار به تاکید بر این حقیقت می‌شوند که دولت نمی‌تواند برای افراد امنیت اولیه و اساسی که آنها می- خواهند و لایق آن هستند را فراهم کند. به علاوه دولت ممکن است حتی نقشی در جهت کاهش امنیت نه تنها با ناکامی در ایجاد آن, بلکه با درگیر شدن در فعالیتی که به همه یا قسمتی از مردم صدمه می‌زند. داشته باشد(234-235 : 2015 ,185).  ۰ جستارهای سیاسی معاصر سال دهم شماره دوم تابستان ۱۳۹۸ دوم: مذهب یک میثاق بسیار موثر است به ویژه در زمان‌هایی که بحران‌های اجتماعی به کرات تکرار می‌شوند زمانیکه ناامنی زیاد شود مروجان مذهب قادر می‌شوند تفسیر رادیکالی که احساس دشمنی را ایجاد کند ارائه دهند. همانطور که ماکس وبر توضیح داد مذهب یک نهاد سیاسی است که نظم نرماتیو را با خود حمل می‌کند. به عبارت دیگر مذهب کمک می‌کند به ایجاد هویت‌های سیمانی بوسیله فراهم کردن زمینه یکنواختی برای پیامی که جهان‌های فیزیکی و معنوی را مورد خطاب قرار می‌دهد. و خواسته‌های بزرگ را ایجاد می‌کند. تهدیدی که این وضع دربر خواهد داشت مهم است زرا قرقه‌ها با تعاریشی که دازتد کمیر انعطاف ,پذیر هسسله ز زهیراتقاقآنه قیها دولت زا رد می‌کنند. بلکه درصدد اضمحلال آن هستند. به علاوه», مذهب, بطور خاص وقتیکه باغت: توسعه یک طرق فکر فرقه‌ای می‌شره توانایی این را ذاره تا اقراه را ویشه کن کند نه به یک دلیل خاص, بلکه مهمتر به خاطر گروه. بر این اساس, افرادی که» تفاسیر رادیکالی و غیرمتعارف از مذهب را ترویج می‌کنند.دز فرایندی درگیر می‌شوند که نه تنها دلایلی برای رنج کشیدن زا:ارائه می‌دهد. بلکه طبقه بندی»و شناسایی ارزشمند از بی‌ارززش را با ذاذن پاداش‌هابی ماو ان ۹۲ نراد آیجاه می‌کننشد. غنصر سوم در اين فرایند منافع گراوژّه خوادی اشت که لازمه تلم عمل»برای جذب حامی است - و تاکیدی بر تمایز گروه از.رقبای واقعی او احتمالی است. در این عنصر این حقیقت وجود دارد که سازمان‌های"ترورایشتی#هم ال دیگزه گژژوه‌ها درصدد بقا هستند و در اين زمینه متمایز نیستند. بنابراین این ذقیقا موّردی نیست که افراطی گرایی مذهبی از مذهب الهام گرفته باشد و برخواسته از جهل باشد. در عوض این یک انتخاب عمیقا عقلانی است» و خشونت نقش کلیدی در ایجاد شرایطی دارد:کنه بالا آمدن گروه اجتماعی را تسهیل کند(235 : 5 ,135 ). تقریبا در تمام گروه‌های بنیادگرایی که در خاورمیانه وجود دارد عنصر خشونت مشترک است. گفتمان بنیادگرایی ضرورتا کنش‌ها و رفتازی را از نخود به نسایت با کزایا لوصا سیاطاطیب خاص نحود را جذب کنند. آنها به دنبال مقبولیت هامگانی دیّدگاه‌ها و اندیشه‌هایشان نیستند بلکه بیشتر به دنبال کسب قدرت و استفاده از نیروی اجبار و زور برای درستی ادعاهایشان هستند به همین منظور است که از ابزار حشونت به بدترین شکل سکن اسققاهه می‌کنند. این موجب ارتقای هویتی است که به وضوح بین خود و دیگری تمایز قائل است و برای خودی‌ها حقانیت استفاده از هر نوع عملی بر علیه غیرخودی‌ها را ایجاد کند.  هویت ملی در ابهام: از ناسیونالیسم تا بنیادگرایی در خاورمیانه ۱۳۱ این خویت‌یابی بنيادگراها قرو عاورمیانه نمی‌تراند نوید دولت. ملسم که اساسا اسرق مدرن است را بدهد. کنش اجتماعی بنیادگراها بر اساس گفتمانی است که پدیده دولت به معنای امروزی نمی‌تواند محصول آن باشد. آنها در عمل وابستگی خود به سرزمین,. حتی نژاد و غیره را رد می‌کنند و تنها مکانیسم همذات‌پنداری را عقیده می‌دانند. همانطور که در ادامه توضیح داده می‌شود رشد تفکرات بنیادگراها را باید در ناکامی ناسیونالیسم در برساختن هویت ملی دانست که رابطه هم هویتی را بین همه افراد یک ملت بگستراند. اگرچه یکی از مهمترین دلایل این ناکامی را باید در تاریخ کوتاه استقلال سیاسی و مرزهای مصنوعی دانست که استعمار و فروپاشی امپراطوری عثمانی برای آنها به ارث گذاشته است. ولی ناتوانی و ضعف دولت و نخبگان در یکپارچه سازی ملی بر اساس گفتمان ناسیونالیسم را نیز باید مزید بر علت دانست. تلاش می- شود توضیح داده شود که اگر ناسیونالیسم به عنوان یک گفتمان هویت ساز نتوانسته فرایند ملت سازی را در خاورمیانه به تکامل برساند»انتظار از گفتمان‌های بنیادگرا برای ایجاد ملت سازی با توجه به المان‌های هویتی امری عبث است: از دید بیلینگ ناسیونالیسم یک ایدئولوژی است که از اهراملتی به صورت یک واحد حفاظت می‌کند و دائما از طریق فعالیت‌های سمبلیک, مثل"احترام گذاشتن به پرچم» باز تولید می‌شود. تمایز بین درون گروه یا.اما" و "انها".به طور پیچیده‌ای با ایده ملت و ناسیونالیسم به عنوان معیاری برای تشخیص اینکه چه کسی خودی و چه کسی غریبه است» همراه است. از نظر پیلینگ ناسیونالیسم نیروی خفته‌ای نیست که خود را تحت شرایط فوق العاده بروز دهد یا نوعی فاجعه طبیعی که به صورت خودجوش و پیش بینی ناپذیر حادث شود؛ ناسیونالیسم گفتمانی است که به صورت مداوم آگاهی ما و شیوه فهممان از را جهان سامان می‌دهد؛ و بازاتولید ما تحت عنوان "ملت" هویت جمعی ما را می‌سازد. ناسیونالیسم شکلی از دیدن و تفسیر کردن است که گفتار و طرز تلقی‌های روزانه ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. (گراسویتز(۲۰۰۷) و اوزکریملی(۱۳۸۳) نقل شده در هاشمیانفر و همکاران» ۰۱۳۹۱ ۱۸۵ -۱۸۹1). بدون شک چنین فرایندی مستلزم مکانیسم‌هایی است که نقش دولت و نخبگان را پررنگ‌تر می‌کند. زیرا ایجاد یک روحیه ملی و عواطف جمعی در سطح یک کشور فرایندی زمان بر و پویا است که نیازمند نیروی محرکه ایست که ملی‌گرایی و میهن‌دوستی را از راه بازتولید علائق  ۲ جستارهای سیاسی معاصر سال دهم شماره دوم تابستان ۱۳۹۸ مشترک و سمبل‌های ملی بازتولید کند. این روند در صورت موفقیت و در صورت اقبال همگانی منجر به هویت ملی و تعریف خود در قامت ملی می‌گردد. که سنگ بنای برساختن ملت - دولت در طول تاریخ بوده است. اما ظهور ناسیونالیسم در خاورمیانه بنا به ضرورت تاریخی در پی ایجاد چنین هویت ملی بوده است. نخبگان خاورمیانه‌ای در تلاش بوده‌اند تا با استفاده از گفتمان ناسیونالیسم هویت‌های تکه تکه و فرقه‌ای» قبیله‌ای و عشیره‌ای و حتی افراد سرخورده را گرد هم آورند و دولت -ملت را بر آن استوار سازند. شاید به زعم نخبگان عرب هیچ ایدئولوژی در آن برهه زمانی که فرایند استقلال طلبی و تفاوت گذاری در جهان عرب نضج گرفته بود به اندازه ناسیونالیسم نمی توانست به عنوان یک گفتمان برتر و هویت ساز توده‌ها را با خود همراه کند و از نظر میشل عفلق» ناسیونالیسم عرب تجلی روح عرب است. زبان» تاریخ و سنت‌ها هرچند اهمیت دارند» تنها پیوندهای ظاهری هستندناشیونالیسم یعنی کوشش در راه هدف ملی و خواستن ترقی که:هرگاه ملت کند شوذ یا شرایط موجود رو به زوال گذارد و ملت عقب‌تر از ترقی جهان گام بردارده مردم را دار کند(خدوری, ۱۳۹۵ : ۰ ۱۹۱). طرح این مباخث از نوی داعیه‌داران اولیته ناسیّونالیسم به هر حال جذابیت‌هایی را در جوامع عربی ایجاد می‌کزد. زیزا به دلیل شرایط فقدان هویتی چاره ساز, ناسیونالیسم از جذابیت و دورنمای خوبی برخوردار بود. به همین خاطر در ابتدا طرفداران ناسیونالیسم با استفاده از احساسات و عواطف و با توجه به حمایت نخبگان عربی توانستند تا حدودی گفتمان ناسیونالیسم را به جایگاه هژمونیک ارتقا دهند. تلاش رهبران ناسیونالیست در مصر ایجاد هویت ملی بر پایه پان عربیسم در جهان عرب به رهبری مصر و جبران همه ناکامی‌ها در جهان عرب بود. درسوریه و عراق نیز گفتمان بعئیسم درصدد برساختن هویت ملی جداگانه‌ای بود که پایه‌های حزب بعث را در قالب تشکیل دولت تقویت می‌کرد. تلاش برای کسب هویت جدید در قالب گفتمان ناسیونالیسم» از شعارهای ملی#گرایی» آسکولاریسم» دولت - ملت سازی و دگرسازی غیرعرب‌ها و در راس آنها تخاصم با اسرائیل بهره مند شد. نخبگان عرب با این شعارها و تلاش‌ها سعی داشتند برای ملت عرب» هویتی مستقل ترسیم کنند تا سرخوردگی‌ها و اگامی‌ها را چبران کنند و اعراپ را به عثزان یک سلت مستقل بهجهانبان معرفی کنند. ارنست گلنر معتقد است که حتی در جاهایی که نشانه‌هایی از وجود ملت نبوده است» ناسیونالیسم با قدرت و با استفاده از برخی نشانگان تمایز بخش, به خلق ملت  هویت ملی در ابهام: از ناسیونالیسم تا بنیادگرایی در خاورمیانه ۱۳۳ می‌پردازد( قوام و زرگس ۱۳۸۹ ۳۱۶). ناسیونالیسم بسته به چگونگی تعریف و چگونگی واکنش افراد یک ملت به آن می‌تواند مکانیسم مثبتی باشد که تعلق به کشور را بالاتر از همه دلبستگی‌های اجتماعی افراد قرار دهد. طوریکه فرد» شناخت خود را در هویت ملی جستجو نماید. ناسیونالیسم به گره زدن این بازنمایی تحت عنوان یک گفتمان تلاش دارد رابطه همذات‌پنداری را درون مرزهای ملی -سیاسی کشور پایه‌ریزی کند. گفتمان ناسیونالیسم این فرایند را با تمسک به نمادهای مشترک» اسطوره‌ها و موفقیت‌های یک ملت بازتولید و تداوم می بخشد. این باعث می‌شود هویت ملی ساخته شود که همه افراد نسبت به آن وفادار باشند حتی اگر سابقه چندان زندگی با هم را نداشته باشند و یا متعلق به نژاد یا مذهب مشترک هم نباشند. بررسی گفتمان ناسیونالیسم در خاورمیانه حاکی از برخی تلاش‌ها در این راستا بوده است. نخبگان عربی به وضعیت آن چیزی که در آن قرار داشتند آگاهی داشتند و هر کدام در تلاش بودند که راه حلی برای آن اران م9 جیگ آن زمان شاهده شاه است بیشتر دنباله روی از ایده‌هایی همچون سکولاریسم» مدرئیسم .و سوسیالیزم بوده است. نخبگان عربی با طرح و بحث این"ایده‌ها تلاش داشتند؛مخاطبان بیشتری را حول ایدئولوژی خود گرد آورند*ذر حقیقت این تلاش‌ها ژااباید نتوعی هویت یابی در فروپاشی ساختارهای حاکمیت استعماری تلقی, کزد. در؛این راستا نه تنها نخبگان بلکه احزاب, دسته جات همه به تکاپ افتادند تا راه چاره‌ای برا آن وضعیت بیابند. میشل عفلق یکی از رهبران انديشه بعث عربی"باور داشست که برای بازگشت به دوره (دوران استقلال و زایش هویت جدید بعد از پایان قیمومیت در جهان عرب) یک انقلاب اجتماعی و سیاسی مسالمت جویانه به تنهایی نمی‌تواند موفقیت آمیز باشد. در آثار و منابع مکتوب وی انچه که بهه اغنوان زاهکاری برای خروج از آن وضعیت و «ولادت جدید روح عروبت» پيشنهاد شده بود. کودتا با لفظ واژه عربی «انقلاب» بود. او کودتا پا همان انقلاب عربی را یک «صحوه):می‌دانست؛ که به معنای بیداری است. عفلق باور عمیق داشت که حاکمیت پیکزی است فاقد روح و برای «اصلاح» یا علاج پیکره بی‌جان ایده دولت» باید روحی را در آن دمید. او از مترادف «انضال» به معنای مبارزه برای گسترش فهم «انقلاب» یا کودتای مورد نظرش بهره جست(موجانی» ۱۳۹۶ : *۹- احزاب سیاسی که در طول اين دوره ظاهر شدند ایده‌های مذهبی یا سکولار را مطرح می‌کردند. اما در واقعیت مردم از این احزاب» تنها به عنوان راهی برای کسب  ۴ «جستارهای سیاسی معاصر سال دهم» شماره دوم تابستان ۱۳۹۸ قدرت پیروی می‌کردند. احزاب ممکن بود با ایده‌های متعالی سوسیالیسم و ملی گرایی عربی ایجاد گردند» اما نهایتا گروه‌های قومی تشنه قدرت در خاورمیانه از این احزاب به عنوان راهی برای کسب قدرت توسط گروه خودشان استفاده می کردند ( , 776 2 ,2007). در هر صورت هر حزبی با توجه به گفتمان خود در تلاش بود تا سیطره گفتمانی خود را بر همه احزاب رقیب و در کل کشور به جایگاه هژمونیک برساند. اگرچه فضای سیاسی آن روز خاورمیانه و خصوصا مصر حاکی از غلبه احزاب متمایل به ایدئولوژی‌های غربی و غیر اسلامی بود. ولی هیچ کدام از این گفتمان‌ها در قالب بازی‌های سیاسی و دموکراتیک نتوانست جایگاه خود را به سطح هژمونیک برساند. در مصر گفتمان ناسیونالیسم در ردای افسران آزاد» در سوریه توسط نظامیان و در عراق توسط کودتای بعثی‌ها بوده است. یعنی در هر سه کشور برتری هژمونیک یک گفتمان, نه در قالب مبارزات گفتمانی و هویت یابی در بستر اجتماع و مقبولیت عامه, بلکه با استفاده از قدرت فیزیکی و توسط ارت رده ]|ستهیعنی ایدئولوژی که مورد استفاده قرار گرفته صرفا به جهت کسب«قدارت و حفظ آن و بیرون.راندن رقیب از صحنه بوده است. این رقابت‌های سیاسی که بعضا قمراه با خشاوّنت"بوده است با هویت‌یابی اجتماعی و تحکیم یک هویت ملی بر اساس ثبات سیستم متفاوت است. مصر در سال ۱۹۵۲ به وسیله انقلاب.افسران آزاد استقلال خود را از استعمار انگلستان بدست آورد. از آن زمان ایدئولوژی ناسیونالیسم عربی خلا وجود ایدئولوژی را پر کرد. ناسیونالیسم عربی در مصر ظاهر شد. زیرا رهبر جنبش, عبدالناصر به ایجاد افسران آزاد کمک کرده بود و انقلات"علیه "دولت بریتانیا زا رهبری.می کرد. از آن زمان او گام- هایی برای رهبری عرب‌ها و مصری‌ها برداشت. چون اولین رهبر عربی بود که برای آزادی کشورهای عربی قدم بر می‌داشت. هر ایدئولوژی که او اظهار می‌کرد فورا توسط همه عرب‌هایی که خواهان آزادی از استعمار بودند دنبال می‌شد. افسران آزاد یک برنامه شش گانه یرای هذایت دولت شکل داده بودند: نابودی استعمار انگلستان و حذف همکاران مصری آنها از بین بردن فئودالیسم» پایان دادن به کنترل سیاسی کشور بوسیله پایتخت‌های خارجی,» ایجاد عدالت اجتماعی, شکل دادن یک ارتش ملی قوی» و ایجاد یک زندگی سالم و دموکراتیک. افسران آزاد هیچ دیدگاه از پیش تعیین شده برای سازمانهای سیاسی با جهت گیری‌های ایدئولوژیک نداشتند. وقتیکه آنها قدرت را بدست گرفتند. شورای فرماندهی انقلاب (۵1 ۲۵ ۲0۳۳۵۵ 6۷۵1۵0۵۵ 1)  هویت ملی در ابهام: از ناسیونالیسم تا بنیادگرایی در خاورمیانه ۱۳۵ (00) را به رهبری ناصر ایجاد کردند. که به عنوان بدنه اجرایی دولت خدمت می کرد, آنها به موقعیت های پیش آمده پاسخ می دادند و در این مسیر به تدریج ایدئولوژی و سازمانهای سیاسی را شکل دادند. شورای فرماندهی انقلاب به طور موثر کنترل بر جامعه و مخالفان سیاسی را با تبعید ملک فاروق, با ممنوعیت دوباره افرادی که اشتعالی بین سالهای,۱۹۵۹ :تا ۱۹۵۲ ذاشته‌اند.با ممترغیت همه احزاب سیاسی ی با ممنوعیت اخوان المسلمین - بعد از تلاش برای ترور ناصر- ایجاد کرد. قانون اساسی سال ۱۹۵۶ تعهدی نسبت به امحا امپریالیسم و فدرالیسم و تاسیس ارتش قوی» عدالت اجتماعی و جامعه دموکرات داشت. به هر حال ناصر دست به یکسری اصلاحات در آموزش زد و در افزایش نقش و حضور زنان در جامعه و تقویت طبقه متوسط قدم برداشت. حتی به موسسات مذهبی برای حفظ استقلال سیاسی نیز اجازه فعالیت می داد. او یک دولت سکولار تاسیس کرده بود. اگرچه تاحدودی اقتدارگرا که اغلب مردم مصر را در بر می‌گرفت اما فرهنگ مضر که در برگیرنده اسلام بود را رها نکرد. ( 7010 35-44 ,2007 م. این فرهنگ اسلام گرای مصرابود؛ که چالش بزرگی برای ناصر و ناسیونالیست‌ها بوجود آورد. نه دولت, سکولارآناصر علی رغم اهداف سوسیالیستی خود توانست اخوان المسلمین را تجمل کندآو فرایند مشارکت آنها؛را در قدرت هموار کند و نه اخوان المسلمین و اسلام گراها بغد؛از شکست ۱۹۹۷ نصر از اسرائیل و تمایل ناصر به توافق با انگلیسی‌ها توانستند ناصر را تخّمل کنند. دز هر صورت این تقابل منجر به بدترین خشونت‌ها علیه اخوان المسلمین گردید. طوریکه منجر به اضمحلال ساختار اولیه اخوان المسلمین و جدایی جوانان اسلام گرایی اخوانی از رهبران کهن سال با زایش ایده تکفیر گردید. این شکاف عمیق هویت ملی مصر را نشانه رفته بود و در سوریه فرایند دولت - ملت سازی توسط حزب بعث شروع شاد. هسته مرکزی حزب بعث نظامیانی بودند که به اقلیت علوی تعلق داشتند. به همین دلیل هژمونیک کردن گفتمان بعشسیم در سوریه به دلیل تنوع جمعیتی بسیار دشوار بود. ایدئولوژی بعئیسم با استفاده از خشونت و زور توانست خاا ناشی از عدم وجود ایدئولوژزی سامان بخش در سطح ملی را پر کند. به هر حال سوری‌ها مانند دیگر کشورهای رها شده از استعمار و عثمانی نیاز به برساختن هویتی داشتند تا تحت لوای آن هم دولت را  ۶ جستارهای سیاسی معاصر سال دهم شماره دوم تابستان ۱۳۹۸ بسازند و هم هویتی را برای مشروعیت ملی ایجاد کنند که نظامیان توانستند با تکیه بر رژیم شکل یافته از اقلیتی علوی, که ۱۰ درصد از جمعیت سوریه را تشکیل میداد اکثریت مسلمان سنی سوریه را می‌رنجاند. علوی‌ها به خاطر حجم زیاد استفاده از شنت بر علیهکسانی که علیه دولنت حرقی, برنشده» ققویق: سای را یراق مسق طولانی حفظ کردند (30 ,2007 , 210116). تقابل و تعارض در سوریه نیز از تنوع قومی, نزاع دائمی برای قدرت و عدم مشروعیت حزب بعث شروع شد. اکثریت جمعیت سوریه خود را عرب می‌دانستند و تاکید بر عروبت شاید می‌توانست تاحدودی این شکاف هویتی را پر کند. «زیرا ساکنین مسیحی, علوی» دروزی و مسلمان عرب که بر اقلیت ترک يا کرد آن سرزمین برتری جمعیتی داشتند و به رغم تفاوت‌های عمیق دینی - مذهبی, خود را «عرب» می‌دانستند بدین ترتیب آنها شکلی تازه از جامعه عرب طرفدار بعث را با شعاع دایره‌ای بلندتر از شعبه اعراقی شکل دادند» (موجانی, ۳۹ ۲ اما این نیز موقتی بود و نتوانست به یکا:هویت ملی قدرتمندی تبدیل گردد. به زودی تقابل میان اسلام گراها و حکومت سکولار بعثی خود را نشان داد. این تعارض که به خشونت تبدیل شد یکی از تهدیدهای جدی برای هویت ملی کشور سوریه بوده است که تاکنون نیز ادامه داشته است؛ بهار عربی در سورله,بیش اهر کشور دیگر با خشونت همراه بود و اتفاقا منجر به:ظهورزادیکال‌ترین اگزوه اسلام گرا شد که به سبب ناکامی و ثاکارآمدی دولت سکللابایی وک ان باگارعلیه این دولت انجام داد. لازم به ذکر است؛ کشتار شهر «حما»:دز سال ۱۹۸۲ طبق براوردها منجر به قربانی شدن بین بیست ال سی هزار نفر از اخوان المسلمین سوریه شد. این کشتار توسط نظام بعثی و سکولار حافظ اسد انجام شد(عطوان, ۱۳۹۵: ۳۰). این نقطه عطفی برای شکست میان اسلام گراها ودولت.حاکم از.یک طرف و از,طرف دیگر میان دولت و ملت بوده است. این موضوع به عنوان زخمی است که هنوز التیام نیافته و خود را در بخشی از مشکل عراق ناشی از این واقعیت است که دولت در بغداد باید در یک واحد ملی که مرزهایش بطور مصنوعی توسط بیگانگان ترسیم شاه و بر ملتی که از گروه‌های کوچک و بزرگی که از نظر عینی و ذهنی خودمختار و گاه رقیب یکدیگرند. بوجود آمده و پیوسته روابطی متشنج با هم داشته‌اند. اعمال کنترل سیاسی کند. حال آنکه به عنوان مثال» رهبری سیاسی در کشورهایی چون ایران و مصر که طی قرن‌ها  هویت ملی در ابهام: از ناسیونالیسم تا بنیادگرایی در خاورمیانه ۱۳۷ دارای یک هویت ملی مشخص و متمایز کننده شده‌اند و جوامع شان از انسجام نسبی برخوردار است. با چنان مشکلاتی مواجه نیست(احمدی,» ۱۳۸۶ : ۱۹-۱۸). ایدئولوژی بعثی به سبب نبود فرایند تاریخی ملت سازی در عراق توانست خود را به عنوان یک ایدئولوژی وارداتی و الصاقی بر جامعه عراق تحمیل نماید. در واقع ملت عراق به دلیل ماهیت تنوع قومی, جوان بودن در فرایند ملت سازی و قیمومیت بعد از استقلال همواره بر سر فرایند دولت سازی با کشمکش‌های جدی مواجه بوده است که معمولا تغییر دولت در تاریخ معاصر این کشور همراه با درگیری و خونریزی بوده است. صدام حسین از آسمان نازل نشده بود بلکه محصول کردارهای خویش(ملت خویش) است. تعصب جنایتکارانه‌ای که وی با آن به سرکوب کردها و شیعیان پرداخت بازتاب عمیق گذشته زندگی عرب بود(عجمی, ۱۳۸۷ : ۲۰۹ - ۲۱۰). با توجه به این فرایندها ملت عراق در معنای ملت بودن دچار نقصان‌های اساسی است. زیرا با توجه به اینکه این کشور بعد از فروپاشی امپراطوری عثمانی به استقلال رسیده نتوانسته است فرایند تاریخی -اجتماعی شکل گیری "یک ملت را داشته باشد. در-واقع آنچه که در عراق بعد از فرایند استقلال طی شده است. نزاع ذائمی بین قومیت‌ها؛برای غلبه بر اقوام دیگر و کشمکش برای کسب قدرتبوده اشت و نه فراینداملت‌شازی. اژ*جمله عوامل مهمی که استحکام ساخت ملت - دولت:را به معاوضه می گیرد.این است که در دولت چند قومیتی معمولا یک قوم» تحت عنوان ناسیونالیسم. در.پی سلطه خود است. ملی گرایی در بسیاری از این کشورها به بیان واینر«و قانتینگتون».به معنی احساسی است که گروه مسلط قومی در خصوص قلمرو ملی ابراز می دارد. واقعیتی که در عراق وجود داشته و هميشه اعراب سنی مذهب خود را به عنوان تنها گروه محق برای تشکیل حکومت می‌دانستند و با عنوان ناسیونالیسم انتظاز تبعیت از ذیگر اقتوام غراقی را داشته‌اند. در واقع در کشورهای چند قومیتی دولت در پی آن است که.پذیرش مرزهای قراردادی را بر قومیت‌های مختلف تحمیل کند. اما.واینر و هانتینگتون معتقدند که این فرایند چندان قرین توفیق نبوده است. دامنهآملت سازی يا ترکیب قوميت‌ها به گونه‌ای که به صورت یک ملت درآیند بسیار محدودتر از آن بوده است که بسیاری از تحلیلگران انتظار ذاشتتد که وج بدهد(مردیها ۱۳۸۲ ۱۵۶- ۱۵۵). تاریخ عراق در کشمکش میان سه ملی گرایی عراقی (الوطنیه)» ملی گرایی عربی (القومیه) و ملی گرایی قومی (کردی» ترکمن) بوده است. زمینه‌های شکل‌گیری و تداوم این سه ملی گرایی را باید در سه خاطره جمعی مردم عراق جستجو کرد: تمدن بین النهرین باستان» میراث اسلامی و عربی و  ۸ جستارهای سیاسی معاصر سال دهم شماره دوم تابستان ۱۳۹۸ امپراطوری عثمانی (غرایاق زندی» ۱۳۸۹ : ۲۳). غالبا وقتی شکاف‌های قومی یا نژادی یا دینی بر شکاف‌های طبقاتی منطبق شود آتش شورش شعله ور می‌شود. رژیم بعث که خود را متعلق به قبایل سنی مذهب عراق می دانست عملا بخش اعظم امکانات و منابع را بین این اقوام توزیع می‌کرد و این خود باعث تعمیق شکاف‌ها و گسترده‌تر شدن مرزهای عداوت و کینه بین اقوام مختلف در عراق شده است. سه کشور مصره سوریه و عراق را می‌توان به عنوان سه کشور پیشرو در آرمان ملی گرایی دانست. اوج شعارهای ملی گرایی که در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم از اروپا به سمت شرق و امپراطوری عثمانی سرازیر شده بود» مرزهای اجتماعی و سیاسی این سه کشور را بیش از همه در نوردید. ناسیونالیسم به شکل شمشیری دو سویه هم فروپاشی عثمانی را با نضج گرفتن ناسیونالیسم عرب هدف قرار داده بود و هم در قالب ترک‌های جوان منجرابه تاسیس دولتی بر پایهاندیشه‌های ملی گرایی در ترکیه شده بود. ملی گرایی در کشوّزهایی عربی به دلیل کاشتی‌های تاریخی و ناتوانی نخبگان و عقب ماندگی ساختارهای اجتماعی و البته ذخالت‌هتای بیگانگان با هر نسیمی به سویی وزیدن می‌گرفته است. به‌اهمیندلیلناشیونالیسم در این کشورها بیشتر متاثر از کنش‌های خارجی بوده است تا تعاملات داخل کشور و بصورت پدیده‌ای درون زا. مهمترین حادثه‌ی خارجی که.ناسیونالیسم عربی از آن تاثیر پذیرفته تاسیس اسرائیل و شکست‌هایی بوده است که کشورهای عربی از اسرائیل متحمل شده‌اند. "در طول فراع عرنی اسرزشلیی ما کزایی رنه ترا یک سلقح ابدفوتوژیک سمل یبرد ناسیونالیسم عربی در منطقه فلسطین هم علیه صهیوئیسم انسرائیلی و امپریالیسم غربی مبارزه می‌کرد و هم قطب روحی قوی برای انسجام و همکاری کشورهای عربی به حساب می‌آمد "(73 ,008 ,لالا). اما هیچ موقع این همکاری در کشورهای عربی به دلیل غلبه احساسات ناسیونالیستی نتوانست دستاورد ملموسی را برای اعراب رقم بزند. درصورتیکه شکست‌هایی که از اسرائیل متحمل شدند تاثیر عمیفی هم بر سرنوشت جنگ ۱۹۹۷م ۰ که به تصرف شهر قنیطره و انضمام جولان به اراضی اشغالی منجر شد. در واقع اقدام اسرائیل برای ورود به قلمرو سوریه بود. یعنی اشغال بخشی از سرزمین غربی تحت حاکمیت بعثی‌هایی که «آزادسازی سرزمین‌های اشغال شده عربی»  هویت ملی در ابهام: از ناسیونالیسم تا بنیادگرایی در خاورمیانه ۱۳۹ را غایت آمال خود می‌دانستند. پيامد این رویارویی» رفتار تحقیرآمیز اسرائیل بود تا قدرت اداری و اجتماعی بعث سوریه را ناتوان و حقیر نشان دهد. از آن سوی اردن نیز در نقش تقابل با سوریه ظاهر شد و مصر نیز همبستگی مورد انتظار را با تاخیر نشان داد. پاسخ بعث سوری هم در آن شرایط دشوار بیش از آن که رو به سوی دشمن صهیونیستی داشته باشد تفکری تحقیر شده در دفاع از آرمان‌های خود بود. بعثی‌ها در نشست چهارم اتحادیه عرب در خارطوم شرکت نکردند و بدین ترتیب خشم خود را از «ناهمراهی » عربی نشان دادند. در آن شرایط اسرائیل از ایجاد فواصل در صفوف ارتش‌های عربی خرسند بود: اسرائیل کوشید شرایط تازه دنیای عرب رابه سوی بحرانی داخلی و متاسفانه پیوسته به زمان ما سوق دهد(موجانی, ۱۳۹۶ : ۸۲-۸۱). شکست ناسیونالیسم عربی و ناصریسم در سرتاسر جهان عرب طنین انداز شد. سياست‌ها (در کشورهای عربی)» تمایل بیشتری به سمت هیجان و احساسات پیدا کرد تا سیاست‌های مشخص و ملموس. سياست‌ها بر بقا اضطراب و بحران‌های ممکن آینده در جهان عرب متمرکنز؛شند. آتغدادی از نخبگان؛عرب به خاطر پیروی از ایدئولوژی کور ناسیونالیسم عربی» شروع به انتقاد از ناصتزو عرب‌ها کردند. جهان عرب همه وزن و توان خودارا پشت ایدئولوژی توخالی ناسیونالیسم انداخته بود که هیچ دستاوردی جز اتلاف منابع در.جنگ با اسرائیل برای کشورهای عربی نداشت.( 0 - 59 , 2007 ,206 ). دولت جمال عبدالناصر به.عنوان یکی از سمبل‌های طرح دولت اقتدارگرای سکولار در جهان اسلام»آشهرتش را از تقابل با استعمار به دست آورد اما این شکست عظمت سکولار - سوسهال ناصر زا از بین برد. این شکست.» ضربه‌ای به جامعه‌ی اسلامی وارد کرد. در واقع زبان گفتمان سکولارها توان توصیف و توجیه این شکست را نداشت و جهان اسلام در بهتی اعمیق فرو رفت. شکست مزبور» باعث گسترش بیش از پیش انتقادات در مورد موقعیت مسالمانان در جهان شد(خانلرخانی» ۱۳۹۳). بعد از این تاریخ شاید اعراب.دریافتند که ساختار دولت‌هایی که بر سریر قدرت در کشورهای عربی تکیه زده‌اند چقدر پوشالی و نالایق برای در دست گرفتن سرنوشت اعراب هستند. هرچه این حس در بین جوامع عربی عمیق‌تر می‌شد و جوامع عربی از عملکرد حکومت‌های خود ناراضی‌تر می‌شدند. دولت‌های حاکم بر تقویت قدرت خود و بسته‌تر کردن فضای سیاسی و اجتماعی داخلی خود می‌افزودند. دولت‌های سکولار که از وعده‌های ناسیونالیستی خود ناتوان شده بودند و از طرف دیگر حس تحقیری را در جوامع عربی دامن زده بودند دریافتند که توان  ۰ جستارهای سیاسی معاصر سال دهم شماره دوم تابستان ۱۳۹۸ ساختن هویتی ملی بر پایه عروبت را ندارند و نمی‌توانند با احساسات جریحه دار عربی سازگار باشند. به همین دلیل در هر سه کشور روی به سوی خشونت و پاره کردن زنجیرهای ضعیف ملی گرایی کردند. در مصر و سوریه دولت‌های سکولار نهایت خشونت را علیه اخوان المسلمین به کار بستند. آنها دریافته بودند که ایدئولوژی رقیب آن‌ها یعنی اسلام گراها به خوبی توانسته‌اند افکار عمومی اعراب را در دست بگیرند و گفتمان جایگزینی مناسبی برای آنها باشند. به همین دلیل حملات خود را نسبت به در روند دولت - ملت سازی, نهادسازی از اولویت اساسی برخوردار است. اساسا این مسیر در گام اول با تاسیس» توسعه و تثبیت نهادهای دولتی آغاز می‌گردد و کل فرایند بر مدار آن به پیش می رود. انبالشست قدرت و ظرفیت سازی سیاسی, اقتصادی و اجتماعی, در وهله اول نیازمند.ظهوار نهّادهای کارآمد سیاسی.و ارتقای قدرت نهادی دولت است. ظهور و رشد دولت‌های ملی در اروپا ابتدا با صورت‌بندی یک دولت متمرکز و توسعه ظرفیت‌های‌انهادی#آن دز ابعاد مختلف"خصوصا‌نهاد نظامی و به قاعده در آوردن خشونت از دریچه نهادهای حقنوقی وبا مکانیشم نیروی نظامی صورت گرفت. بتدریج با پیشرفت دولت"ملی.اروپایی, ظرفیت"نهادی آن از نظر سیاسی و اقتصادی نیز پیشرفت چشمگیری کرد وادر چند سده در چهره نظام دموکراتیک تجلی یاشت: تیاد‌هایی مائنک,قاتوق اساسی»هارتمان» اظراب: دیران قضایی نبروی پلپس و همه موجب حفظ و تداوم نظم و ثبات در دولت‌های اروپایی و سیر روبه پیشرفت و تثبیت شده انباشت قدرت در این کشورها شد (قوام وا سکس ۹ در هیچ یک از سه کشور مذکور این گونه تلاش‌ها صورت نگرفت. بلکه تمام تلاش‌ها برای کسب قدرت و حفظ آن با استفاده از خشن‌ترین روش‌ها بوده است. رژیم‌های اقتدارگرایی که تحت ایدئولوژهای نامتیونالیسم و بعئیسم بر سرکار آمدند در واقع از ایدئولوژی به عنوان تنها ابزار مشروعیت ساز برای خود استفاده می‌کردند و به دیگر جنبه‌های مشروعیت یعنی توزیع برابر مواهب» ایجاد فرصت‌های متوازن برای رشد افراده ایجاد نهادهای ملی و ساختارهای بادوام عمومی و اعتنا به فرایشد توسعه و در نهایت مشارکت ملی اعتنایی نذاشتند. دلیل عمده آن را باید در کسب قدرت توسط گروه‌های اقلیتی دانست که به هر نحوی خواهان غلبه بر دیگر اقوام و گروه‌ها بودند.  هویت ملی در ابهام: از ناسیونالیسم تا بنیادگرایی در خاورمیانه ۱۴۱ بنابراین» نه در مصر و سوریه و نه در عراق هیچ تلاشی مبنی بر توجه به خواسته‌های اجتماعی و تلاش برای القای یک هویت والا با اجرای برنامه‌هایی اعم از آموزشی, فرهنگی و حتی اقتصادی صورت نگرفت. در فاصله سال‌هایی که حکومت‌های ملی و بعثی بر سر کار بودند دامنه اختلافات قومی از یک طرف و فاصله بین دولت و ملت از ایدئولوژی ناسیونالیسم که بر عواطف و احساسات عربی استوار بوده نه تنها نتوانسته فرایند ارتقای یک فرهنگ والای ملی را تقویت کند. بلکه حاشیه‌ها را سترگ‌تر و میل به از هم گسیختگی را تقویت کرده است. بطوریکه حاشیه‌ها از متن بزرگ تر و خطر بی‌ثباتی سیاسی اینده بیشتر شده است. انتونی اسمیت اشاره می‌کند که هرجا شکاف‌های قومی مرزهای طبقاتی را میانبر بزنند» ممکن است آتش درگیری طبقاتی پنهان را کاهش دهند. هنگامی که شکاف‌های قومی و طبقاتی منطبق شونده و گروه‌های قومی بر اساس طبقات اجتماعی سیون هراس کسد سورد تبخیض قرار گرفته‌اند, اختلاف طبقاتی به هسته؛مرکزی بالقوه‌ای رای شورش‌های قومی تبدیل خواهد شد (مردیها ۰۱۳۸۳ ۱۹۳) هم آذز سوریه و هم‌آغراق نه تنها تلاشی برای عدم انطباق شکاف‌های قومی «ودفقافهاظ لبقاتی نشد هه گه‌های قذرت سرکوب دولتی این شکاف‌ها برهم منطبق شدند. به همین دلیل مستعد بی‌ثباتی‌های بسیار زیادی شدند. نیروهای گریز از مرکزی که‌انه تنها دولت. بلکه.سترزمین این دو کشور رابا فروپاشی مواجهه کرده است. بعد از اینکه دولت در اعراق و سوریه با چالش مواجه شد. گروه‌های مختلف تحت عناوین گوناگون تلاش کردند تا هویت جدیدی که متمایز با هویت ملی و حتی مذهبی بود را برای خود تعریف کنند. تلاش آنها این بود که طبقه‌بندی بین خود و دیگری زا بر اساس هویتی تعریف کندکه لزوما بر مرزهای ملی منطبق نباشد. عنصر دین به سبب ماهیت ویژه‌ای که دارد حکم مفصل‌بندی بین افراد گروه و راد تجات از مشکلاش رت ها هریت دال مرکرزی گفتمان آنها زا شکل دهد و آن‌ها را با هویتملی بیگانه کند. زیرا هویت ملی برای آنها امری بیگانه است که کوچکترین ذهنیتی در مورد آن ندارند. به همین دلیل تلاش می‌کنند آنقدر دال‌های دورن گفتمانی خود را تقویت کنند تا دولت مرکزی را به عنوان دگر بزرگ یعنی خصمی که هیچ راه مذاکره‌ای برروی آن باز نیست نگاه کنند. در مصر نیز ناسیونالیسم بر پایه حکومت اقتدارگرایی بنا شده بود که بر اساس کنارگذاری‌های زیادی به قدرت دست يافته بود و به عنوان مثال هرگز نتوانسته بود  ۲ جستارهای سیاسی معاصر سال دهم شماره دوم تابستان ۱۳۹۸ جماعت‌های اسلامی را درون هویت‌سازی ملی مضمحل نماید. عدم مشارکت دادن اسلام گراها در قدرت. استفاده از سرکوب و زور بر علیه منتقدان و مخالفان اسلام‌گرا؛ عدم توسعه متناسب و متوازن جهت کسب مشروعیت ملی و غیره از کاستی‌ها و ضعف دولت سکولار و ملی گرا در تثبیت دولت و تداوم فرایند ملت سازی در مصر بوده است. ناصر همه حیثیت خود را در مبارزه با اسرائیل گذاشته بود. یعنی هویت عربی را در مبارزه و کوتاه کردن دست اسرائیل و امپریالیسم از سرزمین‌های عربی در یک رابطه متقابل استوار ساخته بود. به همین دلیل بعد از شکست. بطور کلی گفتمان آن از هم فروپاشید. اگرچه دولت‌های بعد از ناصر نیز هرگز اسلامی نبوده‌اند. اما مهم این است که دیگر ناسیونالیسم به عنوان عنصر هویت ساز معرفی نشد و تا به امروز اعراب مهمترین کاستی و ضعف ناسیونالیسم و بعئیسم در جهان عرب را باید در ملت‌سازی و یکپارچه کردن دلبستگی‌های هویتی در گستره ملی دانسنت. هویت ملی بر پیش فرض وجود یک ملت و آگاهی"ملی استواز است. هویت مملی ایتک مفهّنوم واقعی است که متفکران رشته‌های گوناگون هر کدام:از.زاویه‌ایآبه بحث و بررسی درخصوص آن می‌پردازند. هویت ملی با حیواعوظرتاسی ۷ بی نا ات دارد, چون بیان این حس نیازمند وجود یک ملت نیست «پیش از ظهوز ناسیونالیسم» برخی گروه‌های قومی و جوامع فرهنگی بدون اشاره به هویت ملی دارای حس بی‌همتایی بودند». «هویت ملی مجموعه‌ای از نگرش‌ها و گرایش‌های مثبت نسبت به عوامل» عناصر و الگوهای هویت بخش و یکپارچه کننده در سطح یک کشور به غنوان یک"واحد سیاسی است» عناصر هویت از پیش موجود هستند. تفاوت در معنا و اهمیت آنها نهفته است که هويت‌ها و شخصیت‌های مستقلی را به لحاظ فرهنگی و ملی؛ایجاد می‌کند. هویت‌های ملی در عصر جدید با ابتنا بر رشد خودآگاهی مردم در قالب فرهنگ‌های ملی و با تکیه و تاکید بر ارزش‌های انسانی شکل گرفته‌اند. حتی با تاکید بر برابری‌های اقتصادی در فرهنگ سوسیالیستی اگرچه سطحی نازل از ارزش‌های انسانی را نشان می‌دهد اما در هر حال خارج از چارچوب نیست. همچنین تاکید بر آزادی‌های سیاسی نیز در چارچوب ارزش‌های انسانی قرار می‌گیرد. این موضوعات رشد و تکامل هویت‌های جمعی در قالب هویت ملی را نشان می‌دهد و این رشد حاصل فرهنگ مردم است.  هویت ملی در ابهام: از ناسیونالیسم تا بنیادگرایی در خاورمیانه ۱۴۳ «معمولا بارزترین و عمیق‌ترین انگاره‌های هویتی یک کشور در فرهنگ آن قوم تجسم می‌یابد. در بررسی نقش فرهنگ و جلوه‌ها و بازنمایه‌های آن در هویت ملی» صرف نظر از ارزش‌های نهفته در خود آن فرهنگه نقش و تاثیر و تاثر آن از نظر اجتماعی و سیاسی و تاریخی نیز بررسی و تجزیه و تحلیل می‌شود)(نجفی و حسینی» ۱۳۹۶ : ۱۶۹-۸). با این پیش فرض می‌توان استدلال نمود که عملکرد دولت در کشورهای عربی مضمحل نمودن ارزش‌های انسانی و بی توجهی به کرامست انسانی بوده است. حفظ ارزش‌های فرهنگی یک کشور و توجه نمودن به خرده فرهنگ‌ها در کنار اهمیت دادن به ارزش‌های ملی می‌تواند زیربنای تقویت هویت ملی برای یک کشور باشد. در ایده ناسیونالیسمی که در کشورهای نامبرده مطرح شد. ایده ناسیونالیسم در صورتی می‌توانست منجر به برساختن هویت ملی گردد که اساس فعالیت خود را به ارزش‌های انسانی همانطور که قبلا ذکر شد ایجاد فرصت‌های برابر برای رشد همگانی و اعتنا به خرده فرهنگ‌ها و مشارکت دادن همگان" برای نهادسازی معطوف می‌ساخت. بدیهی است کارکرد موثر و مثبت ناسیونالیسم در روند دولت:-- ملت سازی نیازمند یک برنامه‌ریزی و مهندسی اجتماعی پیچیده» منظم و دور اندیشانه است و نمی‌توان صرفا در مواقع بحرانی و برواز تهدید به آن رجوع کرد زرا ناسیونالیسم با هویت‌یابی یگ لت در یک گستره زنانی بسن ول با ری است که همواره در زندگی عمومی خود را نمایان می کند(قوام و زرگس,۳۱۸.۶۱۳۸۹). فرایندی که در خاورمیانه در بستر اجتماعی ظهور و بروز نذاشته است. نزاع های اجتماعی موجود در کشورهای عربی در قالب یک هویت کلان ساماندهی نشد. هویت قومی» مذهبی» و حتی سرزمینی در کنار ناکامی‌های گفتمان ناسیونالیسم و بعئیسم و نداشتن تاریخ مشترک طولانی و مداخلات خارجی همگی از جمله عواملی.بود که مانع شکل‌گیری یک هویت ملی کلان در این کشورها شد. در هویت یابی عنصر"دگر" هویت ساز از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. بر اساس ارویکرد.فردریک بارث, گروه‌ها تمایل ندارند که با استفاده از ویژگی‌های خوّدشان, خود را تعریف نمایند. بلکه تمایل بر این دارند که این تعریف از طریق نفی یعنی مقایسه خود با " بیگانگان" انجام پذیرد(قوام و زرگر ۳۸۵۷ : ۸ ترقنای که بد کرات از سرق سکروس‌های سر به کار گرقته شفر حکومت‌های مستقر با برجسته ساختن و یا برساختن خصم و تعریف آن در قالب امری ذاتی و تاریخی همواره بر ذهن و جسم مردم کشور خود مستولی بوده‌اند. در اغلب اوقات دایره وسیع خصم بیرونی را به درون مرزهای ملی می‌کشاندند و بدین سبب  ۴ «جستارهای سیاسی معاصر سال دهم» شماره دوم تابستان ۱۳۹۸ ابزار سرکوب و خشونت را بدست می‌آوردند. این بیگانه ساختن‌ها در سطح ملی و البته در قالب منافع ملی تعریف نمی‌شد. بلکه در قالب ایدئولوژی و عقیده و البته بصورت خشک و غیرمنعطف تعریف می‌شد که امری شالوده گرایانه و عمیق باشد تا بتواند همواره عنصر سرکوب را در درون خود نهفته باشد. زیرا تعریف خصم در سطوح ملی» سیاسی و تحت مرزبندی‌های منافع ملی» مستلزم برجسته کردن هویت ملی است که در قالب آن منافع جمعی و ملی کشور معنا پیدا کند و در نتیجه راه حل آن نیز مرزهای سرزمینی در جهان مهمترین مشخصه تفکیکی هویت‌های ملی است. همانگونه که لوسین دبلیو. پای می‌نویسد: " مقوله هویت ملی در ابتدائی‌ترین شکل خود با نوعی احترام به مرزهای جغرافیایی یک کشور و پذیرش آن توسط تمامی کسانی ارتباط دارد که در درون آن مرزها قرار دارند و همگی در میثاقی مشخص و مشترک در باب جامعه‌ای عالیه سهیم‌انل"(قوام و رگ ۱۳۸۷ : 14). اما در خاورمیانه عربی و به خصوص کشور عراق"و سوریه نمی‌توانیم مرزهای نیاسی را مرزهای هویت ملی بنامیم چه از نظر عینی با وجود قومیت‌های مختلف وانیروی گریز از مرکز آنها که هویت قومی خود را قویترااز هویت ملی دانسته و چه عملکرد چندین ساله احزاب بعث در تضعیف هویت ملی و چه.دخالت‌های خارجی؛همگی به تضعیف شکل یافتن هویت ملی کمک کرده‌اند. برعکنتن باعث تشدید وفادارهای فردی به مولفه هایی غیر از رسمی‌سازی هویت عربی به عنوان تنها هویت در عراق» از طریق پاکسازی قومی شیعیان ز کردها سل تانستوهراقی» اسکان اسراب ستی دوماطق حساس بلس کرکوک» سرکوب حوزه‌های علمیه شیعه بوسیله حزب بعثو با امنیتی کردن جامعه از طریق دستگاه‌های امنیتی و ارتش صورت می‌پذیرفت(یزدانی و شیخ حسینی» ۱۳۹۲ : ۲). کنار گذاشتن گروه‌های قومی و:مذهبی در این کشور و تجمیع قدرت در دست برخی خانواده‌ها و قبیله‌ها چالش بزرگی برای هویت ملی در این کشور است و اجازه نمی دهد که دولت ملی بتواند برایند همه نیروهای ملی باشد. این رویه مشابه باعث شده است که گروه‌های گریز از مرکزی در این کشورها بوجود آید که در سایه تضعیف قدرت ملی خود را نمایان سازند. و اساسا هویت خود را در نبود سایه هویت ملی و نقطه مقابل هویت ملی قلمداد کنند. نمی‌توان انتظار داشست که این گروه‌ها با تمام تلاشی که برای هویت سازی خود و جذب پیروان می کنند در انديشه برساختن هویت  هویت ملی در ابهام: از ناسیونالیسم تا بنیادگرایی در خاورمیانه ‏ ۱۴۵ ملی باشند. هم ایدئولوژی» هم قدرت طلبی و هم خشونت؛ آنها را تبدیل به نیروهایی کرده است که به شدت با برساختن هویت ملی مخالف باشند و منافع گروهی خود را ارجح از منافع جمعی و ملی بدانند. گزاره‌هایی که از درون گفتمان گروه‌های افراطی در عراق و سوریه بیرون می‌آید. بی‌اعتنایی به هویت ملی و منافع ملی است و در تقابل با ایده هویت ملی معنا پیدا می‌کنند. به نظر می‌رسد ناسیونالیسم با تمام ضعف‌هایی که داشت آخرین تلاش‌ها برای برساختن هویت ملی عربی بوده است که برای هميشه از بعد از شکست رهیافت‌های سیوسیالیسم» ناسیونالیسم» کمونیسم و بعئیسم؛ اسلام گرایان و پیشروان انديشه اسلامی نسخه اسلام ناب یا بازگشت به سلف را مطرح کردند. آن‌ها دریافتند که ضعف و سستی"؛که جوامع«مشلمان را در بر گرفته بی اعتنایی به آموزه های اسلامی و در واقع«پشت کردن مسلمانان به اسلام سلف یا همان اسلام ناب است. البته باید این نکته را درنظر داشت که این"خواد:مشمول یک روند تاریخی در خاورمیانه بوده است که درصدد؛آزمون اسلام به اعنوان یک نسخه تمام عیار برای حکمرانی و نظم اجتماعی باشد. خکومت‌های ملیی گرایآناصری در مصر بعشی در عراق و سوریه به بدترین وجه با تفکرات اسلام گرایی مخالفت ورزیدند. بطوریکه در مصر این سیاست های حکومت برد کیگل یرنه اخران المسلمین زا به اندایشه تکفیر تبدیل کرد. یعنی سید قطب به عنوان مهمترین نظریه پرداز انلدیشه تکفیر کتاب المعالم فی الطریق را در زندان های مصر و تحت شدیدترین شکنجه به رشته تحریر در آوره: در واقع نزاع های اسلام" گرایان میانه .رو و رادیکال در.زندان های مصر اتفاق افتاد و راه و مسیر خود را در زندان از گروه میانه رو جدا کردند. بنابراین هرچه حکومت های حاکم تحت هر عنوانی بر اسلام؛ گزایان.فشار وراد ساختند و خواستند آن ها را منزوی نمایند آن ها این اموضوع !را دلیل بر حقانیت خود می پنداشتند و بر اندیشه ها و خواسته های خود تاکید می ورزیدند. اسلام برای اعراب مرهمی بر ناکامی‌ها و شکست‌ها و ایده‌ای توانمند برای توضیح مسائل و گرفتاری هایشان بود. متن اسلام نه تنها با تاریخ آنها درهم تنیده بود بلکه به سبب المان‌های وجودی قابلیت امید و ساختن دوباره‌ای را به آنها می‌داد. علی الخصوص که تاریخ اسلام تحت امپراطوری‌های گذشته دارای مجد و عظمتی تحت عنوان نهاد خلافت اسلامی بوده است.  ۶ جستارهای سیاسی معاصر سال دهم شماره دوم تابستان ۱۳۹۸ در چنین فضایی» نهادهای مذهبی به عنوان تنها پایگاه‌های بیان اعتراض, مطرح شدند. از درون چنین نهادهایی» زبان اعتراضات و مخالفت‌ها به زبانی مذهبی تبدیل گردید. کلماتی مثل, ظالم فاسق» فاسد» طاغوت, جاهلیت ... نتیجه سیاسی شدن زبان مذهبی از طریق مکانیسم فوق بود. اعتراض سیاسی از طریقی زبانی مذهبی صورت گرفت. و همین امر اسلام گرایی را هرچه بیشتر تقویت کرد (خانلرخانی » ۱۳۹۳: ۱۷۱). اسلام گرایی که مطابق با خواست و نفوذ فکری و پیش زمینه‌های تاریخی به عنوان ایده مرکزی به کار گرفته می‌شد. شاید مهمترین عاملی که اسلام به ایده مرکزی تبدیل کرد احساس تحقیری بود که توسط ایدئولوژی‌ها دیگر گریبانگیر جوامع اسلامی شده بود. این حس تحقیر با شکست ۱۹۹۷ از اسرائیل به اوج خود رسید. بعد از شکست ۱۹۹۷ اعراب سه تلاش برای بازیابی زندگی سیاسی شان انجام داده اند. اول» جنبش فلسطینی که فورا بعد از شکست ظاهر شد. جنبش فلسطینی مدعی پاسخ نه تنها به مشکلات خودشان. بلکه:داعیه پاسخابه همه مشکلات دیگر در جهان عرب را داشت. طرفداران این اجنبش معتقد بودند جنگ.هسای چریکی ( 6۹۵112 6 جنگ های آزادی بخشن ملی و يا انقلاب مّلی ی تواند جهان عرب را از همه مشکلات و ضعف‌هایش نجات دهد. دوم زندگی آتتیاسی عرّب‌ها حول مذاکرات کشورهای نفتی در منطقه خلیج فارس می‌چرخید: این کشورها می پنداشتند که عربها مصرف کنندگان سبک زندگی "غزبی‌ها شده‌اند» و به خاطراین ثروت جدید. جهان عرب ضد رادیکالیزم شده و این در نهایت منجر بهاحل مشکل فلسطینی ها می‌شود. ولی کشورهای خلیج فارس به اجبار با واقعیتی روبرو شدند که اگر تلاش ماندگاری برای کمک به آنها انجام ندهند. ثروتشان منجر به حل مشکلات دیگر کشورهای عربی نخواهد بود. و سرانجام ظهوز شیعه گرایی یک نظم+جدیدکلی در جهان عرب ایجاد کرد. انقلاب [امام] خمینی چرخش اتفاقات در جهان عرب. از سکولاریزم و مدرئیزاسیون به مذهب و محافظه کاری را نشان می‌داد. [امام] خمینی بصورت موفقیت آمیزی» حمایت آن گروه‌هایی "که به وشیله سیاست‌های عربی با ادعاهای ناسیونالیسم عربی کنار گذاشته شده بودند. را بدست آورد. شیعه و مذهب و مظلومیت» بطور موفقیت آمیزی بر علیه سکولاریسم و امتیازات تبعیض آمیز طغیان کرد. شیعیان در اغلب کشورهای عربی به وسیله جنبش ناسیونالیسم عربی سنی تحت ظلم بوده‌اند. به ویژه شیعیان در کشورهای عراق و لبنان و دیگر کشورهای عربی خلیج فارس. روحانیون و عامه مردم شیعه» آنچیزی که جامعه ناسیونالیسم عربی از آن اجتناب کرده  هویت ملی در ابهام: از ناسیونالیسم تا بنیادگرایی در خاورمیانه ۱۴۷ بودند را به جامعه ارائه دادند. یعنی «رستگاری و رهایی را».(50 -49 2007 ,76 ). این تحولات در جهان اسلام باعث سیاسی‌تر شدن مذهب هم در بین اهل تسنن و هم در بین اهل تشیع شد. نگاه ایدئولوژیک به اسلام جنبه سیاسی اسلام را تقویت می‌کرد و دستورالعمل اداره جامعه را از دل آن بیرون می‌آورد. اما در دو مذهب تقریبا دو مسیر متفاونت ,را خی کرد با انقلاب اسلومی در آیران: غنیمپان پراق حضوی بیشتر دراقدرنت«و برای احقاق حق خود مبارزه می‌کردند و تلاش داشتند که خود را به عنوان نیروی تاثیر گذار ظاهر سازند و بیشتر در فرایندهای سیاسی حضور یابند. اما در مذهب سنی و در کشورهای عربی این احیاگری به نوعی بنیادگرایی و ذات گرایی تبدیل شد و با سلفی گری و بازگشت به سنت های صدر اسلام توام گشت و تقریبا در مقابل مدرنیسم قرار گرفت. بازگشت به سنت برای آنها اجتناب از همه دستاوردها و تغییراتی بود که توسط غرب در جوامع اسلامی اتفاق افتاده بود. این نوع سلفی‌گری نه تنها دین را به عنوان تنها حلال مشکلات جامعه و تنهسااراه حل جایگزین ضعف‌ها و شکست‌های خود می دانستند»:بلکه از آن.به عنوان انوعیمرزبندی جدید در سپهر سیاسی و دنیای فکری خود. بین مشلمانان با غیر مسلمانان؛ایجاد کردند. آنها با انتخضاب مذهب به عنوان یک ایدئولوژی برای جذب افرادی که به هر عنوان از وضعیت موجود ناراضی بودند بهره می‌بردند. زیرا آن.رابا نوّعی هیجان او.اخساس آمیخته بودند و با آرمانگرایی مبنی بر ساختن جامعه کاملا اسلامی آراسته بودند. در حقیقت اسلام گرایی به عنوان مبنای هویتی جدید ظاهر گشت که مبنای حیات سیاسی - اجتماعی جدیدی برای مسلمانان باشد. مسلمانان دراغلب کشورهای اسلامی با رجوع به سنت اسلامی به دنبال معرفی مجدد خود و بازیابی هویت خود در دنیای بودند که پیش از این با ویلیام مک نیل ۱۹۹۳ درباره علل ظهور بنیادگرایی باور دارد که فرایند مدرنیزاسیون اقتصادی و تغییرات زرف اجتماعی در جهان. مردم را:از هویت‌های دراز مدت بومی جدا ساخته و با بحران هویت؟ روبرو کرده است. به نظر او عوامل یاد شده حتی پدیده قولت ن< مت را که موق برخاسته از شرایظ اقضیر مدرن,یوقتاه برا تطیسعیفا ره و از کارکرد هویت بخشی آنها به شدت کاسته است. برآورد او درباره بیشتر جهان از جمله جهان مسیحیت و اسلام آن است که تنها دین این ظرفیت را دارد که به عنوان مبنای هویتی به میان آید و این خلا را پر کند و بازگشت دین - اگر بخواهد از موانع یاد شده مدرئیته عبور کند- در چارچوب جریان های بنیادگرا خواهد بود (هوشنگی و پاکتچی.  ۸ جستارهای سیاسی معاصر سال دهم شماره دوم تابستان ۱۳۹۸ ۰ : ۵۶). در زمان ناصر, اخوان المسلمین به وسیله سید قطب به منظور جایگزینی برای شکست‌های سکولار و ناسیونالیسم یبال شکل گرفت. اغموان المسلمین سین قطب» یک جنبش قابل اعتماد و بومی برای مصر ارائه داد. در حالیکه ناصر و سادات به مفاهیم و ایدئولوژی غربی اتکا داشتند» قطب از درون جهان عرب سر بر آورده بود. بنابر نظر قطب, مصر متعلق به جهان اسلام بود و هر ایده جایگزینی» منجر به شکست خواهد بود. اخوان پیام ایمان و وحدت را تبلیغ می کرد و ایدئولوژی اسلامی را برای تعداد زیادی از مصریها که با رژیم احساس بیگانگی داشتند ارائه می داد( 2007 ,77100 2). اخوان المسلمین در برابر تمام ضعف‌های حکومت مصر سعی داشست یک جایگزین به مصری‌ها ارائه دهد و در برهه های زیادی با عقب نشینی از میدان سیاست مصری‌ها را دعوت به اسلام و بازگشت به اجرای آموزه‌های اسلامی می‌کرد. بیشترین مخالفت اخوانی‌ها در برایر شکست‌های حکوطت سکولاز عضر در مقابل اسرائیل بود: نماد مبارزه با اسرائیل مثل تمام خاورمیانه در مصرانیز از اهمیت زیادی برخوردار بود. آسرائیل به غنوان نمادی از اجسات روما ریات تج اسانان< لکه تحقیری بر داسن آنها نگریسته می‌شد. به همین سب به غنوان دال مرکزی "گفتمان اسلامی خواهی پیروان یکی از تتفکرانی که دز بیروت نگ سک ند صلاح الدین المنجد ( ۵1 00 ۵1 لمله5 4زژه۸/]۳) بود. وی کتابی راانوشته و ناسیونالیسم "و مارکسیسم را تقبیح کرده و هر دو را برای تنزل عربها مقصر دانسته است..مخصوصا بهاناصر و حزب بعث اشاره کرده است. به: خاطر اینکه برای امید یک ذکترین اشاه ارائه دادند. همچنین منجد مذعی است که صهیونیسم و کمونیسم هر دو راهی برای حل کردن مشکلات یهودی و برای خدمت به منافع یهودی‌هاست:(87 ,2007 20). این ادعا به دلایل تجارب ناموفق اعراب از ایدئولوژی‌های ناسیونالیسم و کمونیسم است که.اسلام گراها به همین دلیل در تلاش هستند المان‌های این گفتمان‌ها را از اجوامعخود پس بزنند. در واقع بخش زیادی از اعراب درصدد جایگزین کرهن ایدئولوژی بوده‌اند که بتواند آن‌ها را از سلسله شکست‌ها و ناکامی‌ها نجات دهد. ناسیونالیسم به دلیل شرایط اجتماعی و سیاسی عربها نتوانسته بود به اهداف خود دست یابد. بدین جهت رادیکالیسم اسلامی بطور جدی در پاسخ به شکست ناسیونالیسم عربی و به منظور حل کردن مشکلات جهان عرب ظهور یافت. اسلام گراها استدلال می‌آورند که ناسیونالیسم است که باعث شکست و تحقیر در برابر اسرائیل شده است و گرایش به غرب است که افکار و عقاید مسلمانان را نشانه  هویت ملی در ابهام: از ناسیونالیسم تا بنیادگرایی در خاورمیانه ۱۴۹ گرفته و باعث نابسامانی شده است. آنها به حاکمان خود که عمدتا روابط حسهه‌ای با در پی تضعیف گفتمان ملی گرایی و احیا گفتمان اسلامی به عنوان نسخه قدرتمند جایگزین» وضعیف جهان اسلام مستعد ظهور جنبش ها و گروه های رادیکالی شد تا این خلا گفتمانی را پر کنند. در بستر بسته و نابرابری که در ساختارهای سیاسی اعراب ایجاد شده بود. رادیکال های اسلامی در تلاش بودند طرفداران و همفکران خود را پیدا کنند و ایدئولوژی آرمانگرا و غیرتجربه شده خودشان را به آنها بقبولانند. این نوع جنبش‌ها خیلی به اعماق دین و مذهب برای توجیه افکار خود وارد نمی‌شدند و تنها درصدد برداشتی سیاسی و معطوف به قدرت از دین بودند. هصدف سیاسی اعلام شده همه جنیش‌های اسلامی بازسازی "جوامع و کشوژهای اسلامی بر اساس بنیان‌های شریعت است. اگرچه شریعت"به«عتو ال آشریعت, تفسیز"ششده.ومفصل بندی شده به وسیله اسلام گراهای مدرن مشابه:آن اسّلام طراحی شده توسط علما در طول قرنهای گذشته نیست. زیرا آبشخور فکری اسلام گراهای رادیکال از"محافل علما سنتی سرچشمه نمی گیرند. آنها خودشان؛راادر گشتره غمومی؛بهجای حلقه محدود محققان ظاهر کرده اند. برای تعداد زینادی از علما زبان و.طرخ افکار این اسلام گراها غیراسلامی به نظر می رسد. آنها پیام‌های قرآن را با مباحث روزمره مخلوط می‌کنند. از نظر آنها تجدید حیات اسلام در برگیرنده یک آگاهی وسیعی از ابعاد سیاسی و اجتماعی ایمان می‌شود. و معتقدان را به مشارکت فعالتر در زندگی عمومی فرا می‌خواند(548 : 2008 ,1.672108). بنیادگراهای اسلامی به؛وسیله روش زندگی غربی احساس تهدید می‌کنند و می‌ترسند که خودشان را از دست بدهند. این است دلیل اینکه چرا آنها بر سنت و خلوص راه نیاکانشان تمرکزآمی کنند..وقتی مردم در یک جامعه بر بازگشت به سنت تاکید کنند#آنها اغلگ آن سنت را نابود می‌کنند و از آن سو استفاده می‌کنند: بازگشت به سئنت, سخت: گیرانه,ذر ایغ منطقه بیشتر آوقات نشانه بایان سنت است. آنها از سنت به عنوان آخرین تصویر منبع موثق» به منظور رهانیدن جامعه شان از ادغام درون اقتصاد جهانی و غرب استفاده می‌کنند( 91 , 2007 ,2(010). همانطور که قبلا اشاره شد» این کنش‌ها را باید نوعی برساختن هویت دانست که در گفتمان اسلام رادیکالی برای حفظ خود به منصه ظهور رسیده است. نگرانی از حذف شدن و نگرانی  ۰ جستارهای سیاسی معاصر سال دهم شماره دوم تابستان ۱۳۹۸ از نداشتن ایده‌ای که بتواند حجم وسیعی از طرفداران را گرد آن جمع کند. رهبران رادیکال را به سمتی گرایش می‌دهد که از میان توده‌های سرگردان زیاد که نسبت به دولت و ساختارهای سیاسی احساس ناامیدی می‌کنند هواداران را جمع کند. با توجه به پتانسیل اسلام که واژه‌های مقاومت. مبارزه با ظالم مبارزه با فاسد و فساد» مبارزه با اجانب را در درون گفتمان خود دارد بهترین گفتمانی است که بتواند هویت جمعی را برای سرخوردگان فراهم نماید. رادیکالیسم نیازی به تعمیق واژه‌ها ندارد بلکه با رویکرد دگرسازی از مسیر خشونت که حقانیت خود را از تفسیر به رای دینی یافته‌اند. درصدد بازتعریف خود و هموار ساختن مسیر کسب قدرت هستند. ساده سازی واژه ها بازتعریف مذهب در قالب هویت و ترسیم مرزهای هویتی خود با هویت ملی, اعتراض به نظم حاکم با ناعادلانه دانستن آن همگی برای اعتبار بخشیدن به گفتمانی اسلامی و رادیکال است که نسخه ای برای کنش و اقدام باشد. گروه‌های رادیکال در این برهه تاریخی و با توجه به شرایط تاریخی معاصر کشورهای عربی فرصت را غنیمت شمرده اند و خواهان اطرح؛گفتمانی از اسلام اهستند: که:آن را می‌فهمند. اسلامی که روی خوشی به میانه روی نشان نمی دهد و قدرت خصم سازی از راه کافر دانستن دشمنان را به خوبی در درون خود دارد. همه این مدعاها؛اکنون به؛دلیل امیخته شدن به حقیقت نهفته در دین و اطلاق آن:به:ادعاهانی رهبزان.رادیکال و موعظه گران آن ها رنگ حقیقتی بر تن گرفته است که هرگونه خشونتی ارامشوع"می سازد و حتی برای رسسلان: به,هلاف آل را لازم و واجب می"داند. این طرح و برنامه اکنون آمادگی دارد که بر سریر قدرت تکیه زند و سیستم های ناعادلانه و بلکه کافر را براندازد. گروه داعش بیش از آنکه به وسیله دولت‌های دیگر وبه خاطر مسائل سیاسی و مسائل منطقه‌ای بوجود آمده باشد و.تقویت شنده باشد, محصول گذشته تاریخی کشورهای عربی بویژه عراق, اسوریه و مصر است. ريشه در ناکامی‌های سیاسی و اجتماعی و تبعیض‌ها و نابرابری‌های اقتصادی دارد که ساختارهای سیاسی- اقتصادی کشورهای عربی آن را به جامعه شان تحمیل کرده است. داعش از اسلام رادیکالی برای گردهم آوردن همفکران خود. کسانی که به هر نحوی در سرتاسر جهان سرخورده شده اند بهره می برد. این گروه اولین گروه افراطی در جهان عرب نیست که بر بنیان‌های فکری و مذهبی دیگر گروه‌های افراطی در منطقه استوار است. این گروه در بی دولتی  هویت ملی در ابهام: از ناسیونالیسم تا بنیادگرایی در خاورمیانه ۱۵۱ و فقدان اقتدار حکومتی در عراق و سوریه ريشه دوانده و ادعای اسلام راستین را در دولت اسلامی (داعش) طالب تصور یوتوپیایی ویژه‌ای از رستاخیز است مسلمان و خلیفه است. دولت - ملت‌های مدرن و دولت‌های ایجاد شده در دوره استعمار را رد می کند و در عوض خواهان بازگشت به خلیفه‌گری و امت اسلامی است. در این زمینه» هزاران مسلمان جهادی از سرتاسر جهان به همدیگر پیوند خورده‌اند برای مشارکت در تاسیس یک "دولت اسلامی" جدید با برنامه سیاسی» سرزمینی و اجتماعی خاص. دولت اسلامی به دوره اولیه خلافت در اسلام» یا همان خلفای راشدین» به عنوان رژیم سیاسی ایده آل که روح حقیقی اسلام را نمایندگی می کرد توجه ویژه دارند( , 202706۳[ 2 : 2014). به نظر می‌رسد داعش برای خود این رهیافت را با انتشار اطلاعیه ۱۹ نکته ای خود ( 20۳۳۵۳1۹۶ 16-0001 وا[) محفوظ داشته. اطلاعیه‌ای که به سرعت بعد از بدست گرفتن موصل منتشر کرد. و اعلام.کرده :"؛مردمی که برای اشکال سکولار دولت تلاش می کنند: مثل جمهوری»بعئیس م "و صفویان ,و :::این«اشکال حکومت. شما را آزار می دهند. اکنون زمان یک دولت انتلامی است" (236: 2015 ,15 ). دولت اسلامی» ملی گرابی-وطقلاه گووان "زارد می کنند ویو ادغلهی‌کند امت اسلامی بر اساس معیارهای مذهبی ویژه‌ای فراگیر است. قاطعانه, ناسیونالیسم عربی را رد می‌کند. که خواهان اتحاد همه ملت های.عربی, اعم از مسنلمانان» مسیحیان, و دیگر افراد؛ با تاریخ, فرهنگ و زبان مشترک هستند. بالاآمدن آناسیونالیسم عربی در اوایل قرن بیستم بازتاب تغییرات همه جانبه ای بود که در جوامع عربی اتفاق افتاده بود. پان عربیسم به جای فرقه گرایی سنتی و وفاداری های قبیله ای» مجموعه متفاوتی از وفادارها را ترویج می داد. اما بر طبق اعلام دولت اسلامی» مقیاس سنجش, ایمان او تقوا است که بر اساس آن اتحاد امت اسلامی فراتر از ملی گرایی و قومیت‌گرایی است و تمایزی بین مردم بر اساس ملیت. قومیت. شرایط اجتماعی و یا موقیت اجتماعی قائل نیست( , 7808766 3 : 2014). به بیان لاکلو و موف فرایند گفتمانی می تواند بر اساس مفاهیم دوگانه «منطق هم ارزی» و «منطق تفاوت» شکل بگیرد (یورگنسن و فیلیپس» ۲ ۸6۵). بر این اساس هر فرد داعشی که بتواند با گفتمان داعش همذات پنداری کند فراتر از مبحث سرزمین و حتی فراتر از قبیله می تواند بر اساس منطق هم ارزی» خودی به حساب آید و زنجیره گفتمانی و هویتی ساخته شده داعش با تمام خصایل و از جمله خشونت که جز ذات آن به شمار می آید شامل حال او می گردد. برعکس همه آن کسانی که در گفتمان داعش نگنجند جدای از اینکه هم مذهب و هم وطن و حتی هم  ۲ جستارهای سیاسی معاصر سال دهم شماره دوم تابستان ۱۳۹۸ خانواده باشد. بر اساس منطق تفاوت نمی تواند خودی به حساب آید و بنابراین دگر است. دگر در چارچوب فکری و گفتمانی داعشی, دارای کوچکترین حق اجتماعی نیست که به عنوان نمونه می توان به برخورد داعش با ایزدی های عراق توجه داشت. به هر حال عملکرد گروه داعش در تقابل با دولت مدرن است. اين نوع کنش که صرفا بر مبنای عقیده است» درصدد کسب قدرت بر مبنای هویت خاصی است که اعلام کرده و توانسته افرادی را در لوای آن گرد آورد. از تاریخ گذشته عراق و عملکرد حزب بعث و ريشه مذهب و همچنین طائفه گری در عراق می توان انتظار چنین حرکت ها و ظهور چنین جنبش هایی را داشت. در حالی که در بقیه کشورها ملت حول یک عاسل وحدت بخش که علائق جمعی تمام افراد جامعه را در بر می گیرد شکل می گیرد. در عراق ریشه‌های مذهبی و طائفه‌ای هنوز مهمترین عامل اجتماعات انسانی است. در واقع این مشکل اساسی عقلانیت عربی است که در عراق نمود یافته است. در واقع برخی از نویسندگان و صاحبنظران ذر کشورهای عربی شکست های اعراب را نه در اصلاح کاستی‌های ناسیونالیسم و يا اصلخ ساختارهای سیاسی, بلکه رجوع به سنت اسلامی جستجو کردند. چون نتوانستند راه"حل مناسبی برای این ناکامی‌ها پیدا کنند. به وضوح پیداست این مسیری که بعد از ناسیونالیسم پایه ریزی شده است هم مذهب و هم دولت - ملت را در معرض نابودی قرار داده است. باید اذعان کرد که ناسیونالیسمی که نتواند غویت ملی یکپارچه امل ولا و ای هو ننگنوگلیاشی باشد. حس علقه جمعی به کشور در برخی از کشورهای خاورمیانه وجود ندارد به همین دلیل ما شاهد خشونت های پایدار و طولانی مدت در.این منطقه هستیم و یا باید به انتظار دولت -- تاریخ ناسیونالیسم نشان می دهد که علاوه بر داشتن ابعاد اجتماعی و سیاسی. پدیده‌ای است که محصول آگاهی جمعی به:منظور بنا نهادن یک ملت در قالب مرزبندی‌های سیاسی به نام کشور است. این احساس تعلق به کشور هویت ملی یکپارچه ای را بوجود آورده که افراد خود را در قالب آن از غیر هم وطن متمایز می‌کنند. این فرایند منتج به ملت سازی و دولت سازی شده است که دولت های ملی را سامان داده است. این فرایند در کشورهای عربی اتفاق نیفتاده است. ناسیونالیسمی که در جهان عرب اتفاق افتاد بیشتر یک ایدئولوژی احساسی برای تهیج احساسات توده‌ها در حمایت از رهبران بوده است. این فرایند که در مصر ناصری به اوج خود رسید و توانسته بود تا حدود زیادی در جهان عرب گسترانیده شود. بعد از شکست سال ۱۹۹۷  هویت ملی در ابهام: از ناسیونالیسم تا بنیادگرایی در خاورمیانه ۱۵۳ در جنگ با اسرائیل به یکباره از هم فروپاشید. این شکست برای اعراب و ناسیونالیسم عربی بسیار تلخ بود. برخی منتقدان در جهان عرب این موضوع را در ساختارهای قبیله‌ای و عدم نظم اجتماعی دانستند. برخی آن را در ناسیونالیسم و پیروی از مکاتب غربی دانستند و راه حل مشکلات جهان عرب را در بازگشت به سنت و مذهب می دانستند. این گفتمان کم کم پیروان خود را در جهان عرب پیدا کرد و چالش بزرگی برای گفتمان ملی گرایی شد. اما مسیری میانه روانه پیدا نکرد و به مدرنیسم روی خوش نشان نداد. این احیاگری اسلامی از رادیکال‌ترین حربه‌ها برای خواسته‌های خود استفاده کرد. رنگ خشونتی که بر این احیاگری پاشیده شده را باید در شرایط اجتماعی و سیاسی جستجو کرد که در خاورمیانه بذر آن پاشیده شده است. این نوع رادیکالیسم از خشن ترین ابزار برای رسیدن به اهداف و گسترش حوزه نفوذ خود استفاده می کند. آنها با تفسیر سطحی از مذهب و رجوع به دین برای جذب توده های سرخورده نهایت بهره را می برند. این گروه‌ها ملیت را مبنای هویت.نمی دانند. بلکه عقیده را دلیل تشابه و عنصری هویت ساز معرفی می:کنند. این فرایند هویت یابی. با توجه به بستر تاریخی و عملکرد احزاب بعثی خشونت را:دال مرکزی گفتمان خود:تلقی کرده است و مرزهای هویتی خود و دگر را شفافتاتعریف* کرده است. که هیچ آگونه انغطافی در آن راه ندارد. گروه داعش به عنوان یکی از این گروه‌های افراطی توانست سرزمین وسیعی را تحت اشغال خود بگیرد. تصرف سرازمتین: باعث آتقویت گفتمان نها شد. آنها توانستند با وعده الهی دانستن این پیروزی بیش از پیش بر طبل حقانیت و نصرت خداوندی برای جذب طرفداران بکوبند. گروه داعش از خشونت نه تنها برای بقا بلکه برای برساختن هویت داعشی استفاده کرده است بو سرخوردگان زیای را از سرتاسر جهان جذب کرده است: اما نکته ای که لازم اسّت بان پرذاخته اشوه؛ این ااست که درکشورهای خاورمیانه عربی نه ناسیونالیسم و نه رادیکالیسم هویت ملی را ایجاد نکرده است. اولی داعیه آن را داشته و دومی با ان به مبارزه پرداخته است. هر دو ایده با توجه به شرایط اجتماعی -- سیاسی این کشورها و البته با توجه به تعریف مضیق از هویت نتوانسته‌اند هویت ملی را برسازند. هویتی که همه گروه ها و قوميت‌ها را بدون در نظر گرفتن مبنای فروملی یا غیرملی در برگیرد. به همین دلیل مبنای هر دو رویکرد استفاده از نهایت خشونت برای ساختن دولت و در دست گرفتن قدرت بوده است» بدون توجه به فرایند تاریخی ملت سازی و بدون اهتمام به ساختن هویتی یکپارچه با تعاریف موسع در گستره ملی.  ۴ «جستارهای سیاسی معاصر سال دهم» شماره دوم تابستان ۱۳۹۸ بنابراین همچنان در فقدان هویت ملی فرایند جستجوی هویت در این کشورها در ابهام احمدی, حمید و فاضلی» حبیب ال (۱۳۸۹)» ناسیونالیسم» مشکله هویت و دولت ملی در تشوری اجتماعی, فصلنامه سیاست. مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دوره ۰۳۷ شماره ۶ ۰ زمستان. احمدی, کورش(۱۳۸۶)» شورای امنیت سازمان ملل و مسئله خلع سلاح عراق, خانلرخانی» محمدحسین(۱۳۹۳)» اسلام کزان در قرن بیستم: تداوم ها و گسست ها فصلنامه مطالعات راهبردی جهانی شدن» سال پنجم» شماره چهاردهم زمستان, شماره پیاپی : ۰۱۷ خدوری,» مجید(۱۳۹۵)» گرایش های سیاسی در جهان عرب» مترجم: عبدالرحمن عالم, انتشارات: اداره سریع القلم» محمود(۱۳۹۰)» عقلانیت و توسعه یافتگی ایران» ناشر : فرزان روز » تهران. عجمی» فواد؛ عراق و آینده اعراب» چاپ شاه در کتاب؛ سلطانی نژاد احمد و حاجی یوسفی. امیرمحمد(۱۳۸۷)؛ چشم اندازهای منطقه ای و بین المللی عراق پس از صدام» انتشارات: مرکز عطوان» عبدالباری(۱۳۹۵) » تولد اهریمن- عوافل پیدایش دولت اسلامی عراق و شام» مترجم : فاروق غرایاق زندی» داود(۱۳۸۹) فرایند ملت - دولت سازی» شکل گیری هویت ملی و بازسازی در عراق: تجارب تاریخی و دورنمای آینده» فصلنامه مطالعات راهبردی» سال سزذهم. شماره اول» شماره قطب» سید(۱۳۷۸) نشانه های راه» مترجم: محمود محمودی» ناشر: نشر احسان, تهران. قوام عبدالعلی و زرگر افشین (۱۳۸۹):؛ دولت: سازی, ملت سازی و نظریه روابط بین الملل چهارچوبی تحلیلی برای فهم و مطالعه جهان دولت - ملت ها ناشر: آثار نفیس, تهران. کاظمی» حجت و نظامی, مریم(۱۳۸۹)» زمینه های تاریخی شکل گیری بحران های قوم گرایی, محلی گرایی و بنیاد گرایی در آسیای مرکزی, فصلنامه مطالعات میان فرهنگی, سال ششم» شماره ۱۶ ۰ مردیها مرتضی (۱۳۸۳) تناقض نمای نظری ناسیونالیسم» مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی شماره  هویت ملی در ابهام: از ناسیونالیسم تا بنیادگرایی در خاورمیانه ۱۵۵ موجانی» سیدعلی(۱۳۹۶)» ريشه های تجدید حیات خلافت اسلامی و تاثیر ژئوپلتیک آن, ناشر: اداره نجفی» موسی و حسینی, سیدرضا(۱۳۹۶)» نقش پیش فرض ها در شکل گیری مبانی نظری هویت ملی. جستارهای سیاسی معاصر, پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی, سال ششم» شماره چهارم. نواختی مقدم» امین.(۱۳۸۹)» زبان و ناسیونالیسم: نقش زبان در جنبش های ناسیونالیستی عربی؛ فصلنامه سیاست.» مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی» دوره ۶4۰ شماره ۶ ,زمستان . هاشمیانفر, سید علی و همکاران؛ واکاوی مفهومی دلبستگی ملی, فصلنامه مطالعات و تحقیقات یزدانی» عنایت اللّه و شیخ حسینی » مختار (۱۳۹۲)؛ بحران هویت در عراق معاصر: واکاوی علل و زمینه ها؛ فصلنامه سیاست. مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی, دروه ۶۳ شماره ۱ بهار تهران. یورگنسن» ماریان و فیلیپس» لوئیز(۱۳۹۲)» نظریه و روش در تحلیل گفتمان. مترجم : هادی جلیلی, ۵ که ۳۵۵2۵60۵5 عنصدادآ عیوع ۷ مکزلهدمناه3. طوح۸ ,(2007) بعلان7 چطام 120 07 :۸0۷180 ,کزوع15 7100065 «منصع5 ماقدج 1000016 عطا حز «م۳۵ وصاوکندتا 6 00 ,۲۵۳۳۳۵0 ,16۵ نعاماگ عنصعاو هصنومعصه عط ,(۷۵۶۹۵۶)2014 مصععه 130 4 6296 156 وسهه5() ۳۳۳۵۵۳ وصه مناوت 11600 نمنفمک .(2015)ع1۵2 مق و1608 عک از 0۵ هنز 68و50 ,(آاگآ) هدما عطا فصد وا هز عاهاگ عنصماد1 6[ عط هنز صطلعآ وصه صعنلمدمنق< دع6عط کصمناهامط عط1 ,(2008)صنصعدمطا7 شا و .370 ,2 ۷7۵1 (هزق۸ صز ) کعنفند5 عنصهاد1 وصه صعاعدج 180016 ۵۲ هس70 ماکه‌ظ 6 0ه که کنلقهاص6 ۳0 عنصماد موسوم ,(2008)دمنتابمآ هنصط 210 ۸۵ ۵۶ 70۵ 0202020 ماکد۳ 3/0016 عطغ وصه هنخ۸ ۵۶ عنانام۳ عطا حز «ما ۳ ۱ 546-559 ,42:2-3 ,قعصنق310 ععلنطه وعل عصصعنفهصی عع8 ها /کعنونن5

یکی از دلایل پایان استعمار در خاورمیانه نضج گرفتن احساسات ملی گرایانه بود. مصر پیشرو برنامه های ناسیونالیسم در جهان عرب بود. ناسیونالیسم در سوریه و عراق در قالب حزب بعث و توسط رهبرانی نظامی ظهور یافت. ناسیونالیسم نتوانست دستاوردهایی که در غرب ایجاد کرد را در خاورمیانه ایجاد کند. اگر بر عمق و اجتماعی بودن چنین ادعای ناسیونالیستی چشم بپوشیم، باید اذعان کنیم ظهور دولت های ملی با جغرافیای سیاسی جدید در منطقه از دستاوردهای آن بود. یعنی برجسته ترین دستاورد ناسیونالیسم را باید مرزبندی های سیاسی تحت عنوان کشور دانست. ولی با گذشت زمان ایدئولوژی ناسیونالیسم رو به ضعف نهاد و با شکست اعراب در مقابل اسرائیل در سال 1967 به کلی از بین رفت. ملی گرایی نتوانست هویت ملی را برای کشورهای خاورمیانه رقم بزند و فرایند ملت- دولت سازی و یکپارچگی ملی را تداوم بخشد. به همین دلیل برخی ملت های عربی از ناسیونالیسم به بنیادگرایی روی آوردند نه برای برساختن ملت - دولت و یا اصلاح ساختارهای سیاسی، بلکه برای کسب هویت جدید و متفاوت از هویت ملی و برای جبران ناکامی های به ارث رسیده از گذشته. به عبارت دیگر می توان ادعا کرد در رهیافت جدید خاورمیانه هویت ملی هنوز در ابهام است و حتی مرزهای سرزمینی نیز با خطر فروپاشی مواجهه هستند.

466800

حتی خود. علمای اصول نتد ینوا 6 باه سولاسیل خی رسالهها ز هنچنین کتب از و عادتا برخی از مولفین در مقدمه‌ی رساله, حاشیه يا کتاب خود بیان می‌کنند که از بیان زوائد پرهیز کردند و یا متعرض بحث‌های طولانی نشده‌اند. و همین‌طور بحث در مورد مسائلی که ثمره علمی نداشته و مولفین در کتب و رسائل خودابه آن اشازه کرده‌اند. اموضوع بحث اين مقاله نیست مانند عبارات «غیر بالغ فی اللاطاله». « غیر متطاول الی |طاله مسائله »» « عن زوائده »» « تطویل بلا طائل » «لا ثمره للبحث » که در اکثر کتب اصول فقه دیده می‌شود به عنوان مثال شیخ طوسی در عده بیان می‌کند : « ...دلیل‌هایی که مربوط بهافروع فقهی است لزومی ندارد ... و مراد این نیست که علم فقه را تکمیل کند زیرا اگر چنین بود باید ار مگاقلی 39 حدوت اجسا»اثبات صانع و علم بهصفات صانع و ضروری بودن عدل صانع و صحت نبوت جز علم اصول فقه می‌بود ... » (طوسی ۰۱۳۷۶ ۷:۱) و نیز محقق حلی در معارج الاأصول می‌فرمایند : «...گروهی از دوستان مکررا کتاب مختصری در اصول فقه که شامل مطالب مهم باشد درخواست نمودند... مختصری که مطالب ضروری در آن بیان شود و بدور از توضیحات طولانی باشد... » (محقق حلی ۰۱۴۰۳ ۷۱)و همچنین میرزای قمی در کتاب قوانین از عبارت «.. و أعرضت عن کثیر عن زوائده » (قمی ۱۰۱۳۷۸ : ۲)و ملا محمد مهدی نراقی در کتاب ۶ / تاثیر مبانی آخوند خراسانی در تورم علم اصول فقه انیس المجتهدین فی علم الاأصول اینگونه بیان می‌کند «... و لا أتعرض لذکر ما هو تطویل بلا طائل کما هو مذکور فی بعض کتب اولی الفضائل... » (نراقی ۱۰۱۳۸۸ : ۲۶) شیخ عبد الکریم حاثری در کتاب درر الفوائد می‌گوید «... مجتنبا عن ذکر ما لا ثمره فیه » (حائری یزدی, ۰۱۳۷۷ ۲:۱) ابوالقاسم خوئی در کتاب دراسات فی علم الاصول می‌فرماید «ثم انه لا" ثمره للبحث عن... »(خویی, ۱۰۱۴۱۹ : ۱۰۷) زیرا معیار صحیحی در تشخیص این نوع زوائد که هر مولفی در کتاب خود از آن پرهیز کرده است وجود ندارد همچنین در مورد مخالفان اصول فقه که از روزگاران قدیم اشتغال به تحصیل اصول فقه را در این بین دانشمندان علم اصول فقه به جای بحث در مورد سبب و علت اصلی تورم علم اصول فقه به مباحثی چون حذف برخی مسائل این علم و یا مختصر کردن برخی توضیحات و همین‌طور تغییر از آنجایی که علم اصول فقه جز معدود علوم بومی مسلمانان است و از طرفی وظیفه‌ی بسیار مهمی نیز در علوم اسلامی برعهده دارد چه اینکه در استنباط احکام انآن باری می‌طلبند و هینطور در دوره‌ی معاصر جایگاه خاصی در بین طالبان دانش و دانشمندان :پیدا کرده است؛ پرداختن به این علم اهمیت بسیاری دارد و نیز بررسی مشکلات و معضلات آن به طریق اولی اهمیت پیدا می‌کند چه اینکه باعث منقح شده مطالب علم تسهیل دسترسی و استفاده از آن می‌شود همین‌طور علم را برای مخاطب از طرفی بیشتر نقدها و انتقادات و همچنین راه‌حل‌هایی که برای رفع معضل تورم علم اصول فقه بیان می‌شود ناظر بر علل اصلی تورم نیست و غمدتا منتقدین خواستار حذف و یا منقح شدن مباحث کتب علم اصول فقه از زوائد و توضیحات اضافی هستند به عبارت دیگر بدون کشف علت به دنبال حل معضل می‌باشند که این روش باعث انحراف و همچنین نرسیدن به نتیجه‌ی مطلوب است. از آنجایی که با کشف علت اصلی یک معضل می‌توان به راحتی به دنبال علاج گشت لذا برای معضل تورم علم اصول فقه باید ابتدا دلیل اصلی را یافت که چرا تورم در این علم رخ داده و مسایل گوناگونی از علوم دوفصلنامه تخصصی مطالعات فقه و اصول- سال چهارم- شماره اول- بهار و تابستان ۲۱۳۱ مختلف وارد این علم می‌شوند و یا روز به روز بر حجم مباحث این علم افزوده می‌شود هر چند برخی مسائل دارای فایده‌ی فقهی و عملی هستند اما عمده‌ی مطالب چنین فوایدی را ندارند. با کشف علت اصلی این معضل می‌شود از رشد آن جلو گیری کرد بلکه می‌توان مسیر جدیدی در پیش رفت علم اصول ایجاد کرد. لذا پرداختن به علت تورم علم اصول بسیار مهم و ضروری است بعنی کاری که تا کنون یا انجام نشده و یا به صورت پراکنده در جلسات درس برخی از عالمان مطرح شده. نظر به اهمیت این موضوع نگارندگان در اين مقاله برآن هستند که علت اصلی تورم علم اصول را کشت کتنن ر. با توجه باه اغمیت ذانشدانی چون سرتضی آنصاری! و آخونن:خراسانی به آین پرسشی پاسخ دهند که آیا آخوند خراسانی با مبنای خود در تعریف موضوع علوم. مسایل علوم, تمایز علوم از یکدیگر», موضوع علم اصول فقه و تعریف علم اصول فقه نقشی در تورم علم اصول فقه دارد و یا خیر؟ و آیا می‌توان گفت برخی از مسائل علم اصول که از علوم دیگری وارد این علم شده‌اند. زائد هستند و جایگاهی در علم اصول ندارند يا خیر؟ و آیا می‌توان برخی از مسائل این علم را نادیده گرفت و یا توضیحات و روش بیان برخی مسائل را حذف کرد یا خیر؟ که به شیوه‌ای منطقی ادله و.شواهد موجود برای پاسخ به اين:دو سوال:مورد بررسی قرار می‌گيرند و در نهایت با توجه به مبانی آخوند خراقانق سای ,کل بیان‌#توشود . اصطلاح تورم و زوائد علم اصول فقه یکسان استعمال نمی‌شوند" و باید توجه داشت. اصطلاح تورم غلم اصول با زوائد علمامول‌#یتفاوت است,تورم از ربشهی الورم بای ورم‌های برآمده و باذ کرده, پوستش متورم شد... و تورم [که مصدر باب سل است"] به معنای ورم است(این منظور ۱۴۱۴ 7۲۳ ۳ ورم نوعی افزایش است؟ و در این بخث به افزایش حجم مطالب در کتب اصول فقه اطلاق ۱ نگارنده در مقاله ی دیگری مفصلا به تاثیر شیخ مرتضی انصاری در تورم علم اصول فقه پرداخته است لایر مان تلا اسرد ساسب بای مرهج ای اتغاد فرتبا کل سیخ ؟. از آنجایی که واژه‌ی «ورم» در اصطلاح طب مطرح شده و معنای آن در علم طب به این صورت است «هو ماده تدخل جرم العضو و یزید حجمه زیاده غیر طبيعيه و آقسامه سته: الاّخلاط الاربعه, و المائیه و الریح. جمعه اورام فارسیّه آماس»(هروی, ۱۳۸۷ ۳۸۰) یعنی ورم به معنای افزایش حجم است که ۸ / تاثیر مبانی آخوند خراسانی در تورم علم اصول فقه میشود اما عالمان و دانشمندان برداشت‌های متفاوتی از مبحث تورم علم اصول فقه دارند که به صورت ۱ میزان بهره‌وری از علم اصول فقه در استنباط احکام(غرض علم اصول) با حجم مطالب اصول فقدتتاسی تذآودزیرووری ننک وجیم پسیار) کذ سور از ججم بسیار: الف) توضیحات و نیز نقل اقوال (غیر مفید!)موجب حجیم شدن علم اصول شده ب) روش شناسی ناصحیح موجب عدم ورود صحیح به بحث و در نتیجه افزایش حجم شده ج) موضوعاتی که جایگاهی در اصول فقه ندارند مطرح شده‌اند لکن با توجه به غرض علم اصول, در این مقاله افزایشی تورم محسوب می‌شود که: ۲ فعل استنباط را بدون دلیل منطقی.برای مستنبط طولانی و دشوار کند در غیر این صور افزایش نوعی توسعه محسوب می‌شود این افزایش می‌تواند در تبیین مطالب رخ دهد و یا ابواب جدید مورد نیازی را در علم اصول فقهوارد کند. اما زوائد در لغت جمع زائده است که لغتی عربی اسّت واضفتی است برای آنچه ضرورت ندارد. افزون و اضافه(عمید. ۰۱۳۸۹ ۹۳٩۵) و در این بحث با توجه به غرض عام اصول منظور از زوائد عبارت است ۳ مباحثی که به علت وزود غلط به مساله و یا پرداختن به اقوال, بیش از نیاز طولانی نسبت این دو مفهوم با یکدیگر باید مورد بررسی قرار گیرد در ابتدا ملاک تعیین, هم در تورم و هم در زوائد. غرض علم است و این ملاک باعث می‌شود مصادیق این دو مفهوم یکسان بباقند نذا شوت . ملاک مفید بودن و غیر مفید بودن مطالب یک علم مرتبط به هدف آن علم است. دوفصلنامه تخصصی مطالعات فقه و اصول- سال چهارم- شماره اول- بهار و تابستان ۲۳۲۹/۱۴۰۰ مفهوم تورم و زوائد علم اصول تساوی است چه اینکه هر دو اصطلاح با ملاک یکسان تعریف مشابه‌ای دارند اما باید توجه داشت کلمه‌ی «زائد» در برگیرنده‌ی معنای منفی ات۱ لذا قائلین به تورم منفی از با توجه به تاریخ فعالیت عالمان پیرو علی بن ابی طالب (ع )» در طول تاریخ علم اصول فقه در دوره‌های مختلف ", بحث تورم و یا زوائد مطرح نشده به عنوان نمونه در دوره‌های ابتدایی " تدوین علم در دوره‌ی بسط و گسترش اصول فقه, امثال جعفر بن سعید هذلی حلی کتاب مستقل در اصول فقه تشد مان ممازج الاستول ی ها خن بق یوس ین مطهر حلی کتاب‌هایی سانتد قایه الوصول: ز ایضاع السبل, التکت البدیعد قی تحریر الذریع. للسیگی المرتضی« منتهی الوصول: آلی غلمی الکلام و الاصول, نهج الوصول الی علم الاصول,» شرح غایه الوصول فی الاصول, نهایه الوصول الی علم الاصول؛ مبادی الوصول الی علم انگ رل نید یگ رون بر هام۱ الاصون؟" (علامه: حلی:: 1۴۱۷ ۱۱۳-۹) همچنین بعدها زینالاین بن"علی آبن مشرف عاملی کتاب مستقل و متفاوت تمهید القواعد را توت و خسن بن زین الدین بجاو هگ ملد المجتهدین را تالیف کرد کد مقدمه‌ی آن در باب اصول فقه است که دراشال ۱۴۳۵ در قم‌آمنتشر شد و نیز محمد بن حسین بن و الزیاده ما فسسل پسی اناد البرک و سیر الستی السفهودن: الزاش بل بد: ان رقید فانده معنوریه او لقظیه :یال انسیا و تغوا(ایی البقام . می‌توان علم اصول فقه را به پنج دورهاتقسیم کرد که عبارتند از: دوره ی تا تدوین کتب اصول فقه. دورهی بسط و گسترش, دوره ی ضعف اصول فقه و گسترش اخباری گری, دوره ی تحول اصول فقه و دوره ی ژرف‌نگری از زمان شیخ مفید آغاز شد چه اینکه ایشان چندین رساله دز موضوعات امخقلف اصول:فقه دارند مانند: رساله فی القیاس, النقیض علی ابن جنید فی الاجتهاد الرای, مساله فی الاجماع و مساله فی القیاس,(نجاشی, ۰۱۴۱۸ ۳۸۵) و همچنین کتاب التذکره باصول الفقه (مفید. ۰۱۴۱۴ ۱۹۴-۱۸۶). در همین دوره, شاگرد شیخ مفید یعنی سید مرتضی نیز رساله‌هایی در مورد موضوعات اصول فقه به رشته ی تحریر درآورده است مانند: المسائل الموصلیات(سید مرتضی, ۰۱۴۰۵ ۱: ۱۹۹)» مساله فی دلیل الخطاب(سید مرتضی, ۰۱۴۰۵ ۲: ۳۸۱)» مسائل منفردات فی اصول الفقه و کتاب الذریعه الی اصول الشیعه که در سال ۱۳۷۶ به دست دکتر ابو القاسم گرجی تصحیح و چاپ شد از شاگردان سید مرتضی نیز رساله‌هایی در زمینه‌ی اصول فقه نوشته‌اند مانند سلار دیلمی, شیخ طوسی و... رسائل و کتبی که سلار دیلمی در اصول فقه نوشته در دسترس نیست اما از رسائل شیخ طوسی در اصول فقه می توان مساله فی العمل بخبر الواحد را نام برد و همین‌طور کتاب العده فی الاصول الفقه. بعدها در همین دوره عالمانی چون سدید الدین حمصی رازی, نیز آثاری در رابطه با اصول ققه: نوشته‌اند بعنوان مثال حمصی کتاب المصادر را به رشته تحریر درآورده که اصل کتاب موجود نیست اما بعضی از دانشمندان, متذکزر این کتاب و آرای حمصی شده ائد(ژرکشی, ۱::۱۴۱۴: ۲۰۳ و ابن ادریس, ۱۴۱۰ ۳: ۲۹۱) ۲ برخی از این کتب هنوز تصحیح و چاپ نشده و به عنوان تسخه‌های خطی در کتایخانه‌ها محافظت و نگهداری می‌شوند. ۰ / تاثیر مبانی آخوند خراسانی در تورم علم اصول فقه عبدالصمد عاملی کتاب زبده الاصول را به رشته‌ی تحریر درآورد. در هیچ یک از کتب اصول فقه این دوره سخنی از زائد بودن بعضی از مباحث علم اصول نشده است. در دوره‌ی ضعف اصول فقه و گسترش اخباری گری کتاب دقیق و قدرتمندی نوشته نشد! اما حواشی و شرح‌های متفاوتی در این زمان نگارش یافت" که در آنها به بحث تورم اشاره نشده در دوره‌ی بعد نگارش کتب مستقل در این علم دوباره آغاز شد". بعد از این دوره با ظهور شیخ مرتضی انصاری, کتاب‌های فراوانی در علم اصول فقه به رشته‌ی تحریر درآورد" ۱. تنها کناب مستقل اصول فقه در این دوره کتاب قیاق عبدانه بل نمحمدا توت که:از لمیت بألبتااژآنحوه ی بیان مباحث, با کتب پیشین متقاوت است و در آن پاسخ برخی شبهات اخباریون را نیز بیان کره است به غیر از اين کتاب, عمدتا محققینّابه نوشتن شرح و یا حاشیه بر کتاب‌های اصول فقه ". به عنوان مثال سید حسن بن میرزا رفیع الدین محمد مزعشی دو حاشیه در اين دوره به رشته ی تحریر درآورده یکی حاشیه بر شرح مختصر الاصول عضدی و دیگری حاشیه بر کتاب معالم الدین و یا حاشیه بر معالم الدین از عبدأله بنّ محمد تونی(خوانساری, ۰۱۳۹۰ ۴: ۲۴۵) که البته این حاشیه در دسترس نیست و حاشیه ی حسام الاین محمد صالخ بن احمد ماوّئقاژاتی بر معالمآلدین و هم شرح انتقادی"تخلیل بن غازی قزوینی بر عده الاصوّل شیخ طوسی و رساله‌ی مقدمه واجب و رساله ی اجماع اثر جمال ادن محمد.خوانساری[خوانساری, ۱۳۷۸ ۷۳ و ۲۸۸). می‌توان از آثار آقا محمد باقر بن محمد اکمل نام برد مانند خاشیه بر معالم الذین(آغا بزرگ تهرانی, ۰۱۳۷۸ ۶: ۲۰۵) حاشیه بر حاشیه ی میرزاجان بر سخصر عشبیانفواشاری: 2۳۰ ۳ 8۷) ساغیه بر حاغیه ی میرزا جان بر مخعسر الاسول حاجیی(وحید بیمانی, 0۳۹۳۹۵ ساهیه یر قوانیی[وسیت بهبهانی, 11۳۳:1۴۹۶ واحمنینی در جگو یی رسانه و موقوعات/اوو لا ناوید بوهازی: ۴۹۶ ۱و سار با هسب و وسائل سید :مد مهدی بحر العلوم. جعفر کاشف الغطا. سید علی؛بن محمد بن علی طباطبایی, میرزا ابولقاسم قمی, میرزا مهدی نراقی, سید:محسن اعرجی کاظمی, سید محمد مجاهد. شریف العلما مازندرانی, محمد تقی بن عبد الرحیم اصفهانی, محمد حسین اصفهانی. سید ابراهیم قزوینی و ... که در هیچ یک از کتب اصول فقه این دوره هم سخنی از تورم علم اصول يا ناکارآمدی مبختی از مسائل مطرح شده ذرکتب"علم اصول وجود ندارد. ۲ مانند فرائد الاصول, الفوائد الاصولیه(آغا بزرگ تهرانی, ۸۱۳۷۸ ۱۶: ۳۲۳). حجیت ظواهر کتاب؛ حجیه المظنه (آغا بزرگ تهرانی, ۱۳۷۸ ۶: ۱۷۹ و ۵ و رسائل بسیاری چون حاشیه بر قوانین الاصول, حاشیه بر استصحاب قوانین, رساله در مشتق, رساله در قاعده ی تسامح در ادله ی سئن, رساله ی تقلید و رساله در قاعده ی نفی ضرر (آغا بزرگ تهرانی, ۰۱۳۷۸ ۴: ۱۷۴) همچنین کتاب بدائع الافکار اثر حبیب ال رشتی که نسخه خطی آن به شماره ۹ در کتابخانه‌ی مجلس شورای اسلامی موجود است و کتاب‌های محمد هادی تهرانی مانند محجه العلما و الاتقان, همین‌طور آثار آخوند خراسانی مثل کفایه الاصول, حاشیه بر رسائل شیخ انصاری و فوائد الاصول که با تحقیق شمس الدین در سال ۱۴۱۰ به چاپ رسید و آثار محمد حسین نایینی مانند رساله‌ای در معانی حروف, رساله در شرط متاخر, رساله در تعبدیه و توصلیه, رساله در تزاحم:و ترتب(آغا بزرگ تهرانی, ۰۱۴۰۴ ۱: ۵۹۶ و ۳۹-۳۷) و همچنین آثار آغا ضیا الدین عراقی مثل مقالات الاصول که در سال ۱۴۱۴ منتشر شد. استصحاب عدم ازلی, تعلیقه بر رسائل مرتضی انصاری, تعلیقه بر فوائد الاصول, روائع اللثالی فی فروع العلم الاجمالی(عراقی, ۰۱۴۱۴ ۱: ۱۶-۱۵) و آثار محمد حسین غروی اصفهانی چون نهایه الدرایه فی شرح الکفایه, دوفصلنامه تخصصی مطالعات فقه و اصول- سال چهارم- شماره اول- بهار و تابستان ۳۳۰ در این دوره دانشمندان مجال آن را یافتند تا به صورت عمیق مباحث اضول فقه را دثبال کنند و در پی آن رفته رفته برخی مبانی قدیم تغییر یافت و به حجم مباحث اصول فقه افزوده شد لذا آنچه محل بحث موضوع این نوشته است در این دوره اتفاق افتاده و به دوره‌ی معاصر و حال حاضر کشیده شده است . در دوره‌ی معاصر دانشمندان بسیاری به بی‌ثمر بودن برخی مباحث اصول فقه آشاره یا تصریح کرده اند مانند عبدالکریم حائری(حاثری, ۰۱۳۷۷ ۱: ۲)» حسین طباطبایی بروجردی(حسینی, علی پور ۰۱۳۸۵ ۱ ۱۸)» روح الّه خمینی(خمینی» ۰۱۳۸۱ ۲: ۹۸)؛ غلامحسین تبریزی(تبریزی» بی تا ۲)» ابوالحسن شیرازی(آینه داران حقیقت, ۰۱۳۸۲ ۱: ۱۶۶) و ... لکن اولین شخصی که از اصطلاح تورم علم اصول فقه استفاده کرد». حسین طباطبایی بروجردی! بود (بدلا. ۰۱۳۷۹ ۱۴۸) و در سال‌های اخیر مقالات وکتب اندکی پیرامون این موضوع نوشته شده مانند نقد تورم اصول و دیدگاه‌های امام خمینی(مبلغی, ۸ ۲۴۶-۲۱۱ تورم علم اصول و بایسته‌های توسعه در آن (همام زاده, ۱۳۸۸ ۶۱-۴۵) ۰ ضرورت پیرایش اصول فقه از مباحث. زائد(برجی, بعقوبعلی؛ بزرگر» مهدی ۱۳۹۴ ۶۰-۳۱) و نیز کتاب زوائد اصول که یکی از تالیفات اکبر نژاد است و در سال ۲۳۹۶ منتشر شده. دو کتاب تاثیر گذار در این دور وتجود,دارد اقرائق:الاصلولی اثر شیخ مرتضی انصاری کفایه الاصول ۲ نقش این دو دانشمند در تورم علم اصول فقه بسیار زیاد است؟ زیرا همانطور که در دوره‌های تاریخی علم اصول فقه بیان شد..بعد از رواج مبانی این دو دانشمند؛ مباحث بسط و گسترش بافت و روز به روز در آثار جدید. مطالب(که یا در طریق استنباط مستنبط را یاری نمی‌کنند و یا فعل استنباط را طولانی و دشوار می‌نمایند) در غلم اصول فقه افزایش یافت: اما آنچه در این مقاله مورد بحث قرار می گیرد تاثیر مبانی محمد کاظم خراسانی بر تورم علم اصول فقه است. ۲. تمام کتب اصول فقه بعد از کفایه الاصول غیر از حلقات, طبق تقسیم بندی این کتاب نوشته شده ۳ نگارندگان در مقاله‌ی دیگری به نقش مرتضی انصاری در تورم علم اصول پرداخته اند ۳ / تاثیر مبانی آخوند خراسانی در تورم علم اصول فقه برای شناسایی تورم در هر علم ابتدا باید اجزا اصلی آن علم شناسایی شود به طور کلی علم به معنای مجموعه مسائل منسجم و مرتبط با هم, دارای سه جز اصلی است که عبارت‌اند از: موضوع, مسائل و مبادی (ارسطو, ۱۳۶۶ ۲۱)؛ خود مبادی نیز به دو قسم تقسیم می‌شود : مقصود از مبادی تصوری اموری است که تصور موضوع علم یا موضوع مسائل, به آن وابسته است؛ مانند: تعریف موضوع علم, تعریف اجزای موضوع و تعریف عوارض و حالات موضوع علم و منظور از مبادی تصدیقی, مسائلی است که تصدیق به مسائل علم متوقف بر آنها است؛ مانند قضایای بدیهی که در اثبات مسائل علم به کار برده می‌شوند. به؛بیان.دیگر, مراد از مبادی تصدیقی, تصدیقات علم اصول فقه نیز از این قاعده مستثنا نیست و دارای موضوع, مسائل و مبادی است و برای بررسی موضوع تورم علم اصول بای به سراغ این سه جز رفت و با دقت برآنها. علت تورم علم اصول فقه را کشف کرد چه اینکه جواز ورود مسائل علوم دیگر.در علم اصول فقه به واسطه‌ی حدود در این سه جز و یا حداقل در یکی از این سه جز است. آخوند خراسانی در ابتدای کتاب کفایه الاصول در مورد اين سّه جز اصلی بحث می‌کند و به دنبال تبیین موضوع علم, مسائل علم, سبب تمایز علم موضوع علم اصول و تعریف علم اصول می‌باشد و در همین بخش کتاب, مبانی خود را که اغلب با مبانی مشهور و سایر دانشمندان علم اصول فقه متمایز در ابتدا به تعریف موضوع علم می‌پردازد و اینگونه تعریف می‌کند: «هو الذی یبحث فیه اعن دوفصلنامه تخصصی مطالعات فقه و اصول- سال چهارم- شماره اول- بهار و تابستان ۳۳ یعنی موضوع هر علم عبارت است از آن چیزی که در آن علم از احوال و عوارض ذاتی (بدون واسطه در عروض) او گفتگو می‌شود و عرض ذاتی را عرضی می‌داند که واسطه در عروض نداشته اما تا قبل از آخوند خراسانی؛ از تاسطابر رش 8ان سلاو برد از عرضی که واسطه تدارد. یا واسطه‌ی مساوی دارد لذا از بین هفت قسم عرض بیان شده فقط موارد زیر عرض ذاتی هستند: 2 عرضی که واسطه دارد اما این واسطه مساوی با موضوع است 3 عرضی که واسطه‌ی خارجیه‌ی مساوی با موضوع دارد(مصباح یزدی, ار ۸۵ اما بر مبنای محمد کاظم خراسانی عرض ذاتی نباید واسطه در عروض داشته باشد که بنابر این مبنا از هفت قسم عرض بیان شده موارد زیر می‌توانند عرض ذاتی باشند: ۱ برخی از دانشمندان در این مورد با محمد کاظم خراسانی هم نظر هستند مانند هادی سیزواری و محمد حسین حائری اضفهانی ۲ از طرفی خود واسطه سه قسم دارد چه اینکه واسطه یا در عروض است يا در ثبوت و یا در اثبات ۴ / تاثیر مبانی آخوند خراسانی در تورم علم اصول فقه 2. عرضی که واسطه دارد اما واسطه در عروض ندارد که شامل هر دو قسم عرضی که واسطه‌ی داخلیه دارد می‌شود و همچنین شامل عرضی می‌شود که واسطه‌ی خارجیه دارد اما این لذا نسبت بین نظر محمد کاظم خراسانی با مشهور عموم و خصوص من وجه است که وجه اشتراک,.غرضی است که:اصلا واسظه:نداره .و یا واسطه‌تی ذاخلی مساوتی ذاره و آخوند خراسانی با قید «بلا واسطه فی العروض» از عرض‌هایی که حقیقتا از آن واسطه بودند و به نوعی مجاز عقلی محسوب می‌شوند اجتناب کرده لذا در نظر وی عرض يا بدون واسطه است و یا اگر واسطه دارد باید واسطه در بر همین مبنا در علوم از مباحثی بحث می‌شود که عرض ذاتی باشند و اگر هم واسطه دارند این واسطه علت می‌شود تا عرض حقیقتا:قائم به اموضوع شود (واسطه.درثبوت) و یا واسطه حد وسط قیاس می‌باشد(واسطه در اثبات). بر همین اساس عوارض ذاتی که در علم از آن بحث می‌شود و موضوع علم تلقی می‌شود بنا بر نظرآخوند خراسانی وسیع‌تر از نظر مشهور است و موارد بیشتری را و آنچه در علم اصول بحث می‌شود عرض ذاتی (بلاواسطه فی العروض) موضوع این علم(الکلی المنطبق علی موضوعات مسائله المتشتته) است(خراسانی, ۰۱۳۸۸ ۱: ۱۶) و با همین تعریف از موضوع علم و موضوع علم اصول فقه است که منطقا مباحثی مانند تعادل و تراجیح, خبر واحد و حجیت یکی از اخبار متعارض و ... از مسائل علم اصول فقه می‌شود اما بنا بر تعریف مشهور از موضوع علم و موضوع علم اصول فقه با اینکه از مباحثی. چون تعادل او تراجیح, خبر واحد و حجیت یکی از اخبار متعارض و ... بحث می‌کنند اما اینگونه مباحث نمی‌تواند جز مسائل علم اصول باشد زیرا این مسائل: ۱ یا از عوارض موضوعی که مشهور برای علم اصول تلقی می‌کنند" نیست ۲ یا واسطه‌ی اخص, اعم و یا مباین با موضوع علم اصول دارد که مشهور بنابر آنچه گفته شد عرضی را قبول داشتند که یا واسطه نداشته باشد و يا واسطه‌ی مساوی داشته باشد دوفصلنامه تخصصی مطالعات فقه و اصول- سال چهارم- شماره اول- بهار و تابستان ۲۳۵/۱۴۰۰ به عنوان مثال بحث می‌شود که ایا خبر واحد حجت است یا خیر؟ حجیت به واسطه‌ی مسد انبوذن باب غلم بر خبر واحد: حمل نمی‌شود که مد نبودن باب علم. مباین با به این صورت بیان می‌شود: «و المسائل عباره عن جمله من قضایا متشتته جمعها اشتراکها فی الدخل فی الغرض الذی لاجله دون هذا العلم» به این معنی است که مسائل علم عبارتند از قضایای پراکنده‌ای که به علت اشتراکشان در غرض آن علم», جمع شده‌اند مانند: بحث از تعادل و تراجیح. حجیت قطع, حجیت علم اجمالی و ...(خراسانی, ۱۳۸۸ ۲: ۴۱۱و ۴۶۴) که وجه اشتراکشان واقع شدن در طریق استنباط است که این وجه اشتراک غرض علم اصول فقه است. مشهور سبب جمع مسائل علم را موضوع علم می‌دانند (ارسطو ۰۱۳۶۶ ۲۱) یعنی مسائل هر علم از عوارض ذاتی موضوع آن علم بحث می‌کند و وجه اشتراک.مسائل علم خود موضوع علم است به عبارت دیگر محمول مسائل علوم از عوّارض ذاتی موضوع علم"اشت. عالمان و دانشمندان بسیاری چون ابوعلی سینا خواجه نصیرالدین طوسی: شهاب‌الدین آسهروردی, میرداماد. ملاصدرا و آمپرا (سیاسی, ۱۳۳۶ ۲۷۵) به شرح و توضیح این موضوع پرداخته‌اند .تا جایی که سعدالدین تفتازانی ادعا می‌کند که متکلمان اتفاق نظر دارند که تمای علوم بحسب ذات به تمایز موضوعات است(نفتازانی, ۱ ع) اما برخی از علوم مثل نحو کلام فقه , اصول فقه و ... در تطابق با این الگوی علم شناسی دچار مشکل شدند که بزرگترین مشکل, یافتن موضوع در اين علوم بود: چرا که همه‌ی مسائل این گونه علوم از عوارض ذاتیه‌ی موضوعشان:خبر نمی‌دهد.. به همین "علت آخوند خراسانی این ملاک را کنار گذاشته و بحث غرض را مطرح کرده می‌گوید مسائل علم به علت اشتراکی که دارند مدون شده‌اند و با این تعریف از مسائل علوم, مبحث تداخل مسائل علوم مختلف در یکدیگر پیش می‌آید چه اینکه محتمل است یک قضیه به واسطه‌ی دو غرض در دو علم متفاوت حضور پیدا کند و به همین دلیل است ۶ / تاثیر مبانی آخوند خراسانی در تورم علم اصول فقه که محمد کاظم خراسانی بلافاصله بعد از تعریف مسائل علم می‌گوید: «فلذا قد یتداخل بعض العلوم فی بعض المسائل»(خراسانی, ۱۰۱۳۸۸۰ : ۱۳) و همین‌طور بحث سبب تمایز علوم را مطرح می‌کند و سبب تمایز علوم را «هو باختلاف الاغراض الداعیه الی التدوین» می‌داند. بر خلاف دانشمندان پیش از خود! برای موضوع علم اصول نام مشخصی را در نظر نمی‌گیرد و موضوع این علم را کلی بی نام و بی نشان که با موضوعات مسائل متحد است؛ می‌داند(خراسانی, ۸ : ۱۴)و نیز در تعریف علم اصول بر خلاف نظر مشهور! چنین بیانی دارد«انه صناعه یعرف بها القواعد التی یمکن ان بقع فی طریق استنباط الاحکام او التی ینتهی الیها فی مقام العمل» واژه «یمکن» در تعریف علم اصول می‌تواند دلالت.بر:امکانعام و يا امکان خاص,داشته باشد که در هر دو صورت نیز باعث وسعت پیدا کردن دایره‌ی علم اصول فقه می‌گردد به عبارت دیگر اگر امکان عام را در نظر گرفت در این صورت به معنای سلب ضرورت از جانب مخالف است( طوسی, ۰۱۳۸۹ ۱۴۱) یعنی عدم وقوع این قواعد در طریق استنباط اضروری نیست و آنچه ضروری است وقوع قواعد در طریق استنباط است و عدم نیاز مجتهد به این قوانین در طریق استنباط احکام شرعی ضروری نیست همچنین اگر امکان خاص را در نظر گرفت در این صورت به معنای سلب ضرورت از جانب موافق و مخالف(هر دو طرف) است به عبارت دیگر وقوع و عدم وقوع قواعد.در طریق استنباط مسائل شرعی ضروری نیست یعنی هر قاعده‌ای که احتمال دارد, مجتهد از آن ار رسیدن به حکم شرعی استفاده کند و یا هر قاعده‌ای که احتمال دارد مورد نیاز مجتهد باشد می‌تواند جز علم اصول فقه باشد و حتی می‌توان این چنین 0 مساله اصولی است»» آ[«2 یاری کننده‌ی استنباط فقهی است» . سید مرتضی(سید مرتضی, ۰۱۴۲۹ ۳۳), شیخ طوسی(شیخ طوسی, ۰۱۳۷۶ ۸)» محقق حلی و ... دوفصلنامه تخصصی مطالعات فقه و اصول- سال چهارم- شماره اول- بهار و تابستان ۳۱۳ استدلال فوق نشان می دهد هر مساله‌ای که در مسیر استتباط فتهی, ,سبشقتبظط ,را بارش اتاهن جزم مسائل اصولی نیست. این استدلال یک استدلال متقن منطقی است و می‌توان از روش عدم اعتبار! چنین اثبات برای اثبات باید حالتی را یافت که در آن نتیجه‌ی استدلال کاذب و مقدمات آن صادق باشد لذا اگر چنین حالتی يیافت نشد. می‌توان با صراحت و یقین استدلال را معتبر دانست» به صورت زیر : لذا علم اصول علمی است که در آن قواعدی شناخته می‌شود که دو خصوصیت دارد: 1 قواعدی که منجر به رسیدن حکم شرعی کلی می‌شود(در ظریق استنباط واقع می‌شوند) 2. قواعدی که منجر به رسیدن حکمت شرعی کلی نمی‌شود اما مجتهد در بعضی مواقع احتیاج با توجه به این تعریف ارائه شده از علم اصول هر قاعده‌ای (از هر علمی) که منجر به دستیابی به حکم شرعی شود می‌تواند یکی از قضایا و قواعد علم اصول فقه باشد و یا حتی قواعدی که منجر به دستیابی حکم شرعی نمی‌شوند ولکن مجتهد در بعضی مواقع به این قواعد نیاز دارد و از آنها کمک می‌گیرد . ۸ / تاثیر مبانی آخوند خراسانی در تورم علم اصول فقه مبانی علم شناسی آخوند خراسانی از سه جنبه موضوع علم. مسائل علم, موضوع علم اصول فقه و تعریف آن بررسی شد و دانسته شد آنچه در علم اصول مطرح می‌شود باید ویژگی‌های زیر را داشته ۱ از عوارض ذاتی موضوع که بدون واسطه در عروض هستند؛ باشد ۳ مستتنبط در طریق استنباط حکم شرعی از آنها استفاده کند یا به آنها نیاز با توجه به ویژگی‌های بیان شده, باید به؛اين پرسش پاسخ:داد که آیا مسائلی که به عنوان تورم در علم اصول فقه مطرح می‌شوند با این؛مبانی سازگار هستند یا خیر؟ مسائل مختلفی از اصول فقه را به عنوان مسائلی که مرتبط با تورم علم اصول هستند شناسایی کرده‌اند اما باید دقیق این مسائل را؛باامبانی"علم شناسی ,آخوند خراشانی بررسی کرد لذا به بررسی برخی از این موارد پرداخته می‌شود تا بتوان ننیجه‌ی منطقی از اين بررسی استخراج کرد نمونه‌ای از این بحث وضع(الخوئی» ۱۳۶۸ ۱: ۲۰ و سبحانی, ۱۴۲۴ ۲: ۴۷۴) که در آن به نحوه‌ی اختصاص لفظ به معنا می‌پردازند اما آیا ویژگی‌های بیان شده را دارد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت بحث وضع جز اعراض می‌باشد اما با واسطه‌ی خازجی اخص! و آخوند خراسانی واسطه‌ی خارجی اخص را"عرض ذاتی نمی‌دانست پس این مساله جز اعراض ذاتی موضوع علم اصول فقه نیست از طرفی غرض علم اصول را تامین نمی‌کند زیرا مستنبط در استخراج احکام کلی از مساله وضع استفادهاتمی‌کند؟ لد میاختی که بریتی از دانشمتدان ۱. این واسطه همان «لفظ» است یعنی بحث وضع به واسطه‌ی الفاظ در اصول فقه عرض تلقی می‌شود ۹ اما چرا آخوند خراسانی خود متذکر این بحث در کتاب کفایه الاصول(خراسانی, ۱: ۲۲) شده است؟ در پاسخ باید گفت آخوند خراسانی این بحث را درمقدمه مطرح کرده و معنای مقدمه عبارت است از آنچه شی بر آن توقف دارد... آنچه درشروع علم یاری کمک می کند... و مقدمه‌ی کتاب مباحثی است دوفصلنامه تخصصی مطالعات فقه و اصول- سال چهارم- شماره اول- بهار و تابستان ۲۱۳۹۰ مر تبط با تورم دانسته‌اند مانند اقسام وضع(اکبر نژاد. ۰۱۳۹۶ ۱۳۹)» معانی حرفیه(طباطبایی حکیم, ۰۱۴۳۴ ۱: ۱۱۱ و مکارم شیرازی» ۰۱۳۷۰ ۱: ۱۴ )» دخول یا عدم دخول اراده در موضوع له(مکارم شیرازی, ۰۱۴۲۸ ۱: ۷۵ و اکبر نژاد. ۰۱۳۹۶ ۱۵۵)» استعمال لفظ در معنای مجازی(زارعی سبزواری, ۱۴۳۰ ۱: ۳۴)» علامات حقیقت(خوئی؛ ۱۴۱۸ ۱: ۷۹ و حائری قمی. ۰۱۳۵۶ ۱: ۷)» استعمال لفظ در اکثر از معنا(اکبرنژاد. ۰۱۳۹۶ ۱۶۱)» مشتق(هاشمی شاهرودی, ۰۱۴۱۹ ۱: ۱۰۷ و ۱۸۷) نیز مانند وضع بر اساس مبنای آخوند خراسانی نه از مسائل علم اصول هستند و نه غرض علم اصول را تامین می‌کنند اوامر این بحث در اصول فقه از اعراض داخلی به واسطه‌ی اعم است! و به نظر آخوند خراسانی این عرض از اعراض ذاتی موضوع علم اصول است لذا به طبع مسئله‌ی اوامر مسائلی چون فور و تراخی, ظهور صیغه در وجوب. مره و تکرار و ... نیز از مسائل اصول فقه تلقی می‌شوند اما برخی از این مسائل تامین کننده‌ی غرض علم اصول نیستند مانند ماده امر(خوئی». ۱۴۲۲ ۱: ۲۵۰ اطلب. و آرادهآ(مومن. قمی, ۰۱۴۱۹ ۱: ۱۱۰ متعلق امر(سبزواری, بی تا۷۱::۱.۰) نسخ وجوب(مظفر, ۱::۱۳۷۵: ۸۲؛و:آملی. ۱۳۹۵ ۱: ۳۷۶) که در این صورت می‌توان گفت آخوند: خراسانی مسائلی که از اعراض ذاتی علم اصول بوده اند هرجند تامین کننده‌ی غرض این غلم نیستند را جز اصول فقه می‌داند زیرا در تعریف علم اصول از واژه‌ی «یمکن» استفاده نموده بوذ؛و از آن جهت که این واژه دلالت بر امکان خاص دارد لذا آخوند خراسانی مباحثی را که از اعراض ذاتی علم اصول فقه می‌باشند و احتمال دارد غرض علم اصول "تام ی گنه رم این علم:می‌داند: علت اصلی تورم علم اصول را می‌توان مبانی آخوند خراسانی,دانست که با رویگردانی از مبنای علم شناسی قدیم هرچند به برخی از پرسش‌ها پاسخ داده است اما موجب وسیع شدن دایره‌ی علم که پیش از مقصود ذکر می‌شود زیرا این مباحت در تحصیل مقصود مفید هستند چه مقصود بر آنها متوقف باشد يا نباشد(التهانوی, ۰۱۹۹۶ ۲: ۱۶۲۹) لذا آنچهآذر مقذنهذکر شده ممکن است از؛مسائلی باشند که جز:مسائن غلم اصول تست وفقط با منقاظب ,در تحصیل مقصوه مقید باقن ۱. این واسطی اعم, «دستور شارع» است به عبارت دیگر از اوامر در اصول فقه بحث می‌شود بخاطر اینکه برخی از دستورات شارع, امر است این بحث را اولین بار خود آخوند خراسانی در کتاب فوائد الاصول در صفحه‌ی ۲۳ مطرح می‌کند و پیش از او این بحث در اصول فقه بیان نشده است و این مسئله مربوط به علم کلام است نه اصول فقه ۰ / تاثیر مبانی آخوند خراسانی در تورم علم اصول فقه اصول فقه گردیده. با توجه به تعریفی که محمد کاظم خراسانی از موضوع علم. مسائل علم و علم اصول بیان نمود و همچنین با توجه به دیدگاه وی در مورد موضوع علم اصول فقه به صورت آشکار بحث تداخل مسائل علوم مختلف در علم اصول پیش می‌آید و خود آخوند خراسانی به این موضوع آگاهی و اشراف داشته است لذا بحث سبب تمایز علوم از یکدیگر را مطرح نموده هرچند ملاک وی در تمایز علوم نیز غرض علم می‌باشد که باعث ورود مسائل زیادی از علوم دیگر در علم اصول فقه می گردد در نهایت با تعریف وسیعی که از علم اصول فقه بیان می‌کند و دید گاه وی نسبت به موضوع علم اصول می‌توان هر قاعده‌ای را که در طریق استنباط احکام مورد استفاده‌ی مجتهد است و یا به طور کلی مجتهد به آن نیاز دارد را جز مسائل علم اصول فقه دانست با این ملاک تورم علم اصول فقه مساله‌ای معلوم و معمول خواهد بود چه اینکه اکثر دانشمندان اصول فقه بعد از آخوند خراسانی پیرو ایشان هستند و از مبانی ایشان دنباله‌روی می‌کنند. و بنابر همین معیار.آخوند خراسانی, قواعدی که از سایر علوم تا بحال وارد علم اصول فقه شده‌اند زائد نیستند بلکه بنابر واژه‌ی «یمکن» در تعریف اصول فقه که اشاره به امکان عام و حتی امکان خاص دارد؛ مفید هم هستند لذا بر اساس مبنای آخوند. قاعده‌ای را نمی‌شود حذف کرد و آن را زائد دانست بلکه باید هر قاعده‌ی دیگری که احتمالا مورد نیاز مستبط می‌باشد نیز به مباحث علم اصول فقه اضافه کرد. برای جلوگیری از ورود برخی مباحث که حقیقتا بر مبنای آخوند خراسانی وارد علم اصول فقه شده‌اند باید واژه‌ی «یمکن» را از تعریف اصول فقه حخذف کرد تا مسائل اصول فقه تنها قواعدی باشند که حقیقتا و ضرورتا در مسیر استنباط احکام شرعی, مستنیط را کمک کرده. همین طور می‌توان از شیوه‌ی اصل موضوعی کمک گرفت و علم؛اصول فقه را بر پایه‌ی چند اصل بنا کرد تا این علم از ویژگی‌های سازگاری, استقلال و تمامیت برخوردار گردد و یا اينکه علم اصول فقه را از جنبه‌های مختلف بررسی کرد و کتاب‌هایی در هر یک از این جنبه‌ها تالیف نمود مانند اصول فقه آموزشی, اصول فقه کاربردی, فلسفه‌ی اصول فقه. اصول فقه فلسفی, اصول فقه کلامی و ... دوفصلنامه تخصصی مطالعات فقه و اصول- سال چهارم- شماره اول- بهار و تابستان ۲۴۱/۱۴۰۰ آملی میرزا هاشم(۱۳۹۵). مجمع الافکار و مطرح الانظار. قم: المطبعه العلميه. ان ادریس, محمد بن احمد(۱۴۱۰). السراثر الحاوی لتحریر الفتاوی. قم: انتشارات اسلامی. ابی البقا. ایوب بن موسی الحسینی الکفوی(۱۴۳۳). کلیات(معجم فی المصطلحات و الفروق). قم: بن شهید ثانی» حسین بن زین الدین(۱۴۳۵). معالم الدین و ملاذ المجنهدین. قم: موسسه النشر بن منظور محمد بن مکرم(۱۴۱۴). لسان العرب. بیروت: دار صادر, چ۳. برجی» یعقوبعلی؛ بزرگر» مهدی(۱۳۹۴). ضرورت پیرایش اصول فقه از مباحث زائد, مطالصات التهانوی, محمد علی(۱۹۹۶). موسوعه کشاف اصطلاحات الفنون و العلوم. لبنان: مکتبه لبنان تهرانی, آغا بزرگ(۱۳۷۸). الذریعه الی تصانیف الشیعه. نجف: مطبعه قضا. تهرانی, آغا بزرگ(۱۴۰۴). طبقات أعلام الشيعه و هو نقبا البشر فی القرن الرابع عشر, تحقیق اثری قمی, محمد علی(۱۳۵۶). المختارات فی الاصول. تهران: انتشارات علمی, تهران. ۲ / تاثیر مبانی آخوند خراسانی در تورم علم اصول فقه حسینی, حمید رضا؛ علی پور مهدی(۱۳۸۵) جایگاه‌شناسی علم اصول گامی به سوی تحول. قم: خراسانی, محمد کاظم(۱۴۱۰). درر الفوائد فی الحاشیه علی الفرائد, تحقیق سید مهدی شمس خراسانی, محمد کاظم(۱۳۸۸). کفایه الاصول, تحقیق مسلم قلی پور قم: مرکز مدیریت حوزه خمینی. روح ال (۱۳۸۱). الرسائل. تهران:"موسسه تنظیم,وانشر آثار امام خمینی. خوانساری, میرزا محمد باقر( ۰۲۳۹۰ ق). روضات الجنات. تهران؟انتشارات حیدریه. خوانساری: آقا حسین: الرسائل ۹ یاراد رضا اسگ ناگی بزرگذاشت آقا حسین خوئی, ابوالقاسم(۱۴۱۹). دراسات فی عم الاصول. قم: موسسه داثرهالمعارف فقه اسلامی,چ ۱. راشتی «احبیب ال بدائع الافکار, نسخ خطی مجلس شورای اسلامی ۵۴۹ کاتب ابو المنصور سبحانی, جعفر(۱۴۲۴). ارشاد العقول الی مباحث الاصول. قم: موسسه امام صادق (ع). سبزواری, سید عبد الاعلی(بی تا). تهذیب الاصول. قم: انتشارات المنار, سید مرتضی, علی بن حسین (۱۴۰۵). رسائل الشریف المرتضی. تصحیح سید احمد حسینی و سید دوفصلنامه تخصصی مطالعات فقه و اصول- سال چهارم- شماره اول- بهار و تابستان ۲۴۳/۱۴۰۰ سید مرتضی, علی بن حسین (۱۳۷۶). الذریعه الی اصول الشریعه. تصحیح دکتر قاسم گرجی, صافی اصفهانی, حسن(۱۴۱۸). الهدايه فی الاصول(تقریر الابحاث ابوالقاسم خوئی). قم: موسسه صحتی سردرودی, محمد(۱۳۷۷). غروی اصفهانی(نابغه نجف). قم: پژوهشکده باقر العلوم. ملوسی :ی جعفر محمذد ین حمن(۱۳۷۶):,الغنه فی سول الققه اتکی محعل رضا اتضاری قسی: طوسی, نصیر الدین(۱۳۸۹). اساس الاقتباس. تهران: انتشارات فردوس, چ ۰۱ طباطبایی حکیم, سید محمد سعید(۱۴۳۴). المحکم فی اصول الفقه. قم: انتشارات دارالهلال, عراقی, آغا ضیاالدین(۱۴۱۴). مقالات الاضول, تحقیق مخنن:اراکی.وسید منذر حکیم» قم: مجمع علامه حلی» حسن بن یوسف بن مطهر(۱۴۱۷). خلاصه الاقوال فی معرفه الرجال. قم: نشر الفقاهه. مبلغی, احمد(۱۳۷۸). نقد تورم اصول و دیدگاه های امام خمینی, مجله فقه اهل بیت. شماره ۱۹ و محقق حلی, جعفر(۱۴۰۳). معارج الاصول. تحقیق محمد حسین رضوی. قم موسسه‌ی آل البیت. مصباح یزدی» محمد تقی(۱۳۹۱). شرح برهان شفا. تحقیق محسن غرویان» قم: موسده آموزشی ز مفید, محمد بن نعمان(۱۴۱۴). مجموعه مصنفات شیخ مفید. بیروت: نشر داراامفید. چ ۲. مکارم شیرازی, ناصر(۱۴۲۸). انوار الاصول. قم: مدرسه الامام علی بن ابی طالب(ع). ۴ / تاثیر مبانی آخوند خراسانی در تورم علم اصول فقه مکارم شیرازی, ناصر(۱۳۷۰). القواعد الفقهيه. قم: مدرسه الامام علی بن ابی طالب(ع). نجاشی, ابوالعباس (۱۴۱۸). رجال نجاشی. قم: انتشارات اسلامی, چ ۱. نراقی» محمد مهدی بن ابی ذر(۱۳۸۸). انیس المجتهدین فی علم الاصول. قم: موسسه بوستان کتاب وحید بهبهانی, محمد باقر(۱۴۱۵). الفوائد الحاثریه. قم: مجمع اافکر الاسلامی. وحید بهبهانی, محمد باقر(۱۴۱۶). الرسائل الاصولیه. قم: موسسه ی علامه وحید بهبهانی. هاشمی شاهرودی, علی(۱۴۱۹). دراسات فی علم الاصول (تقریرات لابحاث ابوالقاسم الخوئی). هروی, محمد بن یوسف(۱۳۷۸). بحر الجواهر (معجم:الطب الطبیعی). قم: جلال الدین. همام زاده, مهدی(۱۳۸۸) تورم علم اصول و بایسته های توسعه فارگلرت, نشریه ی خط. شماره ۱.

در این مقاله به دنبال کشف علت اصلی تورم علم اصول فقه در دوره ی معاصر، رابطه بین مبانی جدیدی که آخوند خراسانی با تورم علم اصول آشکار شده است از آنجایی که تا پیش از شیخ مرتضی انصاری به مباحث علم اصول فقه به نحو عمیق پرداخته نمی شد از دوره های بعد از شیخ مرتضی انصاری مبحث تورم علم اصول فقه مطرح شد که دو شخصیت تاثیر بسیاری بر ای موضوع داشتند یکی شیخ مرتضی انصاری و دیگری آخوند خراسانی که در این مقاله به تاثیر آخوند خراسانی بر تورم علم اصول پرداخته شده به نوعی آخوند خراسانی با نادیده گرفتن الگوی علم شناسی قدیم که بر اساس موضوع علم بوده و با تاسیس الگوی غایت محور در علوم و همچنین با بیان جدید از موضوع علم، موضوع علم اصول و تعریف علم اصول، منجر به وسیع شدن دایره ی علم اصول فقه شده به همین خاطر قواعدی، از سایر علوم به راحتی تحت مبانی مرحوم آخوند وارد علم اصول فقه شده است. این قواعد بنا بر مبنای علمی آخوند خراسانی نتنها زائد نیستند بلکه مفید و کارآمد نیز هستند.

493203

در فلسفه اشراقی رئیس مدینه به دلیل سیر و سلوکش در عالم مثال می‌تواند نمایانگر الهامی باشد که از جانب عالم برتر به وی افاضه شده است و بر این اساس حکومت را بر مبنای فرامین الهی سامان دهد. چنین پیوندی با عوالم برتر از مجرای ارتباط وجودشناختی با عالم مثال يا اقلیم هشتم که متضمن پیوند عالم ماده و عالم مجردات است» صورت می‌پذیرد و همین ارتباط موجب می‌شود حکیم متأله شایسته حکومت بر تمام عالم محسوس باشد (بستانی» ۰۱۳۸۹ ص۱۵). بدین ترتیب نحوه ارتباط حکیم با عالم مثال حایز اهمیت است؛ چراکه سلوک عرفانی و تجرد از عالم ماده تنها به واسشطه غالم مثال میسر است. البته تفاوت سیر سالکان متفاوت است. برخی پیشتاز و شتابان, عالم مثال را طی کرده و به عالم نور و عقل می‌روند و برخی از نیل به آنجا بازمانده و در عالم مثال متوقف می‌مانند؛ از این رو به اعتقاد سهروردی در «رساله هیاکل النور» آگاهی از کاتنات و جزئیات عالم در گذشته یا آینده برجسته‌ترین ویژگی خلیفهالله و موجه جایگاه اوست (سهروردی» ۰۱۳۷۵ ج۳. ص۸۹). از این طریق می‌توان به تسلط بر عالم عنصری و توانایی تأثیر بر ماده اشاره نمود؛ زیر بنا به اعتقاد سهروردی در اللمحات ساحت قدرت او در سایه علم وسیعش می‌تواند از عالم امکان تا عالم ربوبی گسترش یابد. او خلیفه و ویژگی‌های مستخلف‌عنه را داراست و در عالم هستی به اذن و از جانب خدا متصرف *# این‌سینا در قسمتی از اشارات و تنبیهات با ذکر نمونه‌های عینی» چیرگی نفس و اراده بر بدن و طبیعت را خاطر نشان می‌کند و معتقد است فرح و بهجت عارف از آنجا که تنها به خداوند توجه دارد» برتر از انسان‌های دیگر است و بر این اساس توانایی وی بر انجام کارهای غیر عادی افزون می‌شود و از این روست که حضرت علی #: فرمودند: «به بررسی دلالت‌های علم اشتدادی بر وجه سیاسی انسان کامل نزد سهروردی بنا بر مطالب فوق سهروردی ویژگی بارز خلیفهالله را در پیوند با عالم مثال جهت شهود و برتری علم او نسبت به دیگران می‌داند؛ یعنی مطابق طیف اشتدادی علم باید علم او در نهایت اشتداد و برتر و شدیدتر از علم سایر مردم باشد و از این طریق بتواند در عالم ماده تصرف نماید؛ چراکه خلیفهالله باید صلاحیت و توانایی ایجاد ارتباط میان جامعه و نظام هستی را داشته و صاحب کرامت باشد تا بتواند فیض دریافت شده از عالم علوی را به عالم سفلی منتقل می‌کند و بتواند با تأثیر بر عالم ماده» مردم را در فرمان‌برداری از خود سوق دهد. مطابق این تفحص می‌توان با خوانشی بدیع از حکمت اشراق» ظرفیت‌های ارائه علم‌شناسی فلسفی- دینی را مطرح نمود که با قراردادن «شهود» در سیر طولی تجربه و عقل» به ساحت وسیع‌تری از علم و حقیقت راه دارد. تبیین منطقی چنین کشفی در فلسفه سهروردی از طریق عالم مثال امکان‌پذیر است که وانتظه عالم ماذه با غالم عقول می‌باشلا: این عالم گستره وسیع‌تری نسبت به عالم حس دارد و درواقع اصل وجودی عالم محسوسات است. بنا بر نسبت انسان با هستی و حقیقت» به میزان فعلیت توانایی انسان در هماهنگی با نظام کیهانی» دستیابی به صور موجود در عالم مثال میسور و انسان به همان قدر داناتر و حکیم‌تر می‌گردد. بررسی اين نوع علم‌شناسی در مکتب اشراق» ارتباط وثیقی با آموزه انسان کامل دارد؛ بدین طریق که پس از بررسی علم اشتدادی سوالاتی از قبیل چرایی لزوم وجود عالم (علم به معنای علم اشتداذدی)» جایگاه اجتماعی و سیاسی اوو موجه جایگاهش به وجود می‌آید که پاسیخ به آنها از آموزه اسان کامل در حکمت اشراق استنباط می‌گردد. در اندیشه سهروزدی وخود انسان کامل در هر زمان الزامی است و وی با برخورداری از علم اشتدادی که ساحات متعدد علم را در خود جمع کرد عهده‌دار هدایت و تدبیر امور مردم از طریق همین دانایی است. درواقع از آنجا که سهروردی بارزترین ویژگی انسان کامل را در علم او می‌بیند -که با تناظر حداکثری با مراتب هستی و حقیقت به تجربیات شهودی راه یافته- او را شایسته‌ترین فرد برای تدبیر و ریاست مدینه معرفی می‌کند. به نظر می‌رسد این گونه بیانات در خدا سوگند در خیبر را نه با نیروی بدنی بلکه با نیروی ربّانی جابه‌جا کردم» (ابن‌سینا ۱۴۱۳ق» ص۴۴۷). مکتب اشراق با آموزه‌های مکتب تشیع در باب اثبات امامت و ولا یت قرابت زیادی داشته باشد. همچنین توجه به دستاورد این پژوهش و پژوهش‌هایی از این قبیل» جنبه‌های فکر فلسفی -که توسط دین هدایت می‌شود- را در مسائل روز دینی و کلامی آشکار می‌سازد که نمونه‌هایی از آن را می‌توان به طور مستقل در فلسفه مسیحی يا فلسفه اسلامی مورد بررسی و کاوش قرار داد. بررسی دلالت‌های علم اشتدادی بر وجه سیاسی انسان کامل نزد سهروردی ابراهیمی دینانی» غلامحسین؛ شعاع انديشه و شهود در اندیشه سهروردی؛ تهران: حکمت. ابن‌سینا حسین بن عبدالله؛ الاشارات و التنبیهات؛ شرح نصیرالدین طوسی» تحقیق سلیمان ابن‌هروی» محمد شریف نظام‌الدین احمد؛ انوریه: ترجمه و شرح حکمه الاشراق سهروردی؛ امید» مسعود؛ «درآمدی بر هستی‌شناسی شیخ اشراق»» خردنامه صدرا؛ ش ۰۱۰ ۰۱۳۷۶ براتی» فرج‌الله و جمال صالح‌زاده؛ «انسان کامل از دیدگاه صدرا و سهروردی»» تحقیقات جدید بستانی» احمد؛ «حاکم آرمانی و عالم خیال در حکمت سیاسی»» جاویدان خرد؛ ش۰۴ ۰۱۳۸۹ جمالی» عبدالشکور؛ کمال انستان از دیدگاه شیخ اشراق و ابن‌سینا؛ پایان‌نامه کارشناسی حسن‌زاده آملی» حسن؛ انسان کامل از دیدگاه نهج البلاغه؛ چ۰۱ تهران: قیام» ۱۳۷۲. زمانی‌ها حسین و اکبریان» رضا؛ «نقش وجودی انسان در معرفت بشری»» مجله معرفت سهروردی» شهاب‌الدین یحیی؛ «الالواح العمادیه»» مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تهران: (التلویحات اللوحیه و العرشیه»» محموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تهران: مژسسه («اللمحات»» محجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تهران: مژسسه مطالعات و تحقیقات س؛ «المشارع و المطارحات»» مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تهران: مژسسه مطالعات و «المقاومات»» مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تهران: مسسه مطالعات و تحقیقات «الواح عمادی»» محجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تهران: مژسسه مطالعات و تحقیقات ؛ «بستان القلوب»» محموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تهران: مسسه مطالعات و تحقیقات (پرتونامه»» محموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تهران: مژسسه مطالعات و تحقیقات «حکمه الاشراق»» محموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تهران: مژسسه مطالعات و س؛ «رساله فی اعتقاد الحکما»» مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تهران: مسسه مطالعات (فی حاله الطفولیهه)» محموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تهران: مژسسه مطالعات و سس (قصه الغربه الغربیه»» محموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تهران: مژسسه مطالعات و سس («هیاکل النونه مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تهران: مژسسه مطالعات و تحقیقات س؛ «یزدان‌شناخت» مجموعه مصنفات شیخ اشراق؛ تهران: مژسسه مطالعات و تحقیقات شهرزوری» شمس‌الدین محمدبن محمود؛ شرح حکمه‌الاشراق؛ تصحیح و مقدمه ضیایی ضیایی» حسین؛ معرفت و اشراق در اندیشه سهروردی؛ ترجمه سیما نوربخش؛ تهران: فرزان» طباطبایی» سیدجواد؛ درآمد فلسفی بر تاریخ انديشه سیاسی در ایران؛ تهران: انتشارات دفتر بررسی دلالت‌های علم اشتدادی بر وجه سیاسی انسان کامل نزد سهروردی . عین القضات همدانی؛ تمهیدات؟ مقدمه و تصحیح و تحشیه عفیف عسیران؛ تهران: منوچهری» فلاح» زیناسادات و مهین پناهی؛ «انواع مکاشفه, حالات و مصادیق عملی کشف و شهود قطب‌الدین شیرازی؛ شرح حکمه‌الاشراق؛ به اهتمام عبدالله نورانی و مهدی محقق؛ تهران: لطفی» زهرا و عبدالله صلواتی؛ «انسان کامل خسروانی به روایت سهروردی در مقایسه با آرای ی» مرتضی؛ «انسان کامل»» عه آثار؛ ج۲۳» چ۳ تهران: صدرا ۰۱۳۸۵

تحقیق و تفحص در باب معرفت شناسی که از شاخه های اساسی فلسفه دین به شمار می رود، از دیرباز مورد توجه متفکران و پژوهشگران این حوزه بوده است. ارتباط معرفت و علم شناسی دینی با حیطه سیاست دینی، یکی از مهم ترین مسائلی است که ابعاد ظرفیت اندیشه و گزاره های دینی را در اثبات برخی مسائل دینی به نمایش می گذارد. در این باب مطالعه دیدگاه سهروردی حائز اهمیت است؛ چراکه زوایای متعددی از ارتباط علم دینی با وجه سیاسی و حکومت دینی را به اثبات می رساند. بیانات او درباره نسبت انسان با مراتب هستی و حقیقت، نورانیت ادراک و اشتداد آن، زمینه استنتاج علم شناسی دینی- فلسفی را فراهم آورده که اعتبار آن با سایر نظریات حوزه فلسفه علم متفاوت است. در این علم شناسی انسان به میزان تناظر و هماهنگی با هستی، به تدریج از ظواهر محسوسات به بطن آنها رهنمون و از این طریق به حقیقت آنها نایل می گردد و علم او اشتداد می یابد. این گذر در فلسفه اشراق به وسیله عالم مثال به عنوان حلقه پیوند عالم ماده با عالم عقول امکان پذیر است و ارتباط مستقیمی با ارتقای ساحت نورانیت انسان دارد. به نظر می رسد سهروردی آموزه انسان کامل را با اهتمام به حقانیت چنین علمی بنا نموده است. هدف نوشتار حاضر این است که با روش توصیفی- تحلیلی ابعاد علم اشتدادی را بررسی و سپس آموزه انسان کامل و تبیین وجه سیاسی او در مکتب اشراق را به عنوان یکی از لوازم اهم علم اشتدادی واکاوی نماید. لزوم وجود، جنبه سیاسی و حکومتی و سایر ویژگی های انسان کامل از مواردی است که با تفطن به ابعاد علم اشتدادی قابل اثبات می گردد.

468734

هدف پژوهش حاضر تبیین نقش واسطه‌ای اخلاق حرفه‌ای در رابطه کیفیت ارائه خدمات و روش شناسی: پژوهش حاضر از لحاظ هدف) کارپردی و از نظر شیوه جمع آوری داده‌ها» توصیفی و از نوع همبستگی مبتنی بر مدل‌یابی معادلات ساختاری ات جامعه آماژی:پژوهش کار کنان و مراجعان کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان شرقی پپولاند +کپپا استفاده از جدول تمونهگیری#کرچسی-مورگان و روش نمونه گیری تصادفی ساده ۲۰۰ نفر کارمند و ۱۳۰۰ نفر مراجعه کننده (۵ نفر برای هر کارمند) انتخاب و پرسشنامه بین آنها توزیع و جمع آوری شد. در این پژوهش از پرسشنامه‌های محقق‌ساخته اخلاق حرفه‌ای با ۸ گویه» مهارت‌های ارتباطی با ۲۶ گویه و ۵ مولفه و کیفیت خدمات با ۱۰ گویه استفاده شد. این ابزارها مبتنی بر پرسشنامه‌های اخلاق حرفه‌ای کادوزیر (۲۰۰۲)» مهارت ارتباطی کوئین‌دام (۲۰۰۴) و کیفیت خدمات لایب کوال (۲۰۰۳) بودند و ضرایب پایایی آنها به ترتیب ۰/۰۸۲/۷۷۹ و ۰/۸۷ به دست آمدند. داده‌ها نیز با روش آزمون مدل‌یابی مغادلات ساختاری و با کمک نرم‌افزار ایموس تحلیل گردید. یافته‌ها : بر اساس یافته‌ها میانگین نمره مهارت‌های ار تباطی» اخلاق حرفه‌ای و کیفیت ارائه خدمات کار کنان نهاد کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان شرقی به ترتیب ۳/۵۹/ ۳/۲۲و ۳/۵۴ هستند. همچنین بر اساس یافته‌ها رابطه معنی‌داری بین متغیر اخلاق حرفه‌ای و انواع آمهازت‌های «بینش نسبت به فرآیند» ارتباط توا با ۱. استادیار علم اطلاعات و دانش‌شناسی» دانشگاه شهید مدنی آذربایجان» (نویسنده مسئول)» 0210002810211.60:70ور ۲ دانشیار علوم تربیتی» دانشگاه شهید مدنی آذربایجان» 3000.601/( 8029622000 ۳ دانش آموخته کارشناسی ارشد مدیریت اطلاعات, دانشگاه شهید مدنی آذربایجان» 070ع.817۳0۵11 )2720607۵103189 سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان ۱۴۰۰ رابطه مهارت‌های ارتباطی کتابداران و... ۶۷ قاطعیت» توانایی دریافت و ارسال پیام» مهارت گوش دادن مشاهده شد. بین متغیرهای اخلاق حرفه‌ای کتابداران و کیفیت ارائه خدمات آنان نیز ارتباط معنی‌داری به دست نیامد. همچنین» نتایج آزمون مدل‌سازی معادلات ساختاری نیز نشان داد که مدل ارائه شده در خصوص رابطه بین ابعاد مهارت‌های ارتباطی» اخلاق حرفه‌ای و کیفیت ارائه خدمات کارکنان کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان شرقی از نیکویی برازش نتیجه: به‌طور کلی می‌توان گفت مهارت‌های ارتباطی و اخلاق حرفه‌ای به‌عنوان مهارت‌های اساسی کار کنان می‌توانند بر کیفیت ارائه خدمات تأثیرگذار باشند. بر این اساس» در فرایند به کارگیری افراد در پست‌های اداری مختلف» دارا بودن مهارت‌های ارتباطی و اخلاق باید به‌عنوان عوامل اثرگذار بر فرایندهای سازمانی و کلیدواژه‌ها: مدل معادلات ساختاری» کیفیت خدمات, مهارت‌های ار تباطی» اخلاق حرفه‌ای» کتابخانه‌های عمومی انسان به‌عنوان موجودی اجتماعی برای رفع نیازهای فردی و اجتماعی خود» نیازمند برقراری رابطه و تعامل با سایر افراد است (رابینز» ۱۳۷۸). در سازمان‌هایی مثل کتابخانه و مرکز اطلاع‌رسانی فقدان یا ضعف در مهارت‌های ارتباطی می‌تواند افزایش هزینه‌ها و کاهش اثربخشی فعالیت‌ها را به‌دنبال داشته باشد (1991 ,77388676 2 ن5۵1120۵)). در این گونه مزاکز دارا بودن مهارت‌های برقراری ارتباط با دیگران (مراجعان» ناشران» همکاران و مدیران) بسیار ضروری به نظر می‌رسد. کارکنان کتابخانه‌ها با به کارگیری صحیح مهارت‌های ارتباطی (نظیر احترام به مراجعان» توجه و همدلی با آنها پرسیدن سوالات درست» گوش کردن فعال و استفاده از کلمات قابل فهم) می‌توانند.رضایتمندی مراجعان و کیفیت خدمات را افزایش داده و موئر بودن خود را بیش از پیش تقویت نمایند (رهنما فتاحی و دیانی» ۱۳۹۴). علاوه بر داشتن مهارت‌های ارتباط موثر با دیگران» شاغلان حوزه اطلاعات و اطلاع رسانی در تعامل با افراد مختلف باید خوش اخلاق نیز باشند (رضوی, الهام‌پور و برکه باد» ۱۳۹۵؛ حسن‌مرادی» بهاگی و وفایی‌زاده» ۱۳۹۶؛ ناعمی و داورزنی» ۱۳۹۷). به اعتقاد موبرگک و سیبرایت"(۲۰۰۰) هیچ نهاد یا حرفه‌ای قادر نیست فارغ از اخلاق- که مرزهای سلوک و رفتار بهنجار را معین می‌کند» به حیات مشروع خود ادامه دهد. ضعف در نظام اخلاقیات باعث کاهش کیفیت خدمات و افزایش خسارت در سازمان‌ها می گردد. رعایت اخلاق حرفه‌ای نیز بر سازمان‌ها تأیر شگرفی داشته و باعث بهبود ار تباطات» کیفیت ارائه خدمات» بهره‌وری و رضایت مراجعان می گردد (بیک‌زاد و همکاران» ۱۳۹۱؛ رضوی و همکاران» ۱۳۹۵). ۶۸ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان :۱۴۰ میان صاحب‌نظران و مسئولین در ایران این نگرش عمومی مشاهده می‌شود که در جامعه ما اخلاق کاری و فرهنگگ کار پایین‌تر از کشورهای توسعه یافته است (اسدی» راد و علیزاده‌اقدم» ۱۳۸۸؛ کاظم‌پور چوپانی» رنجبر و هاشمی(۱۳۹۷). گریز از محل کار بی‌انگیزگی» اتلاف وقت در محل کار بهره‌وری پایین» پایین بودن ساعات مفید کار و سرگردانی ارباب رجوع در مراجعه به سازمان‌ها و ادارات از علائم ضعف اخلاق کار در جامعه هستند (غلامی» ۱۳۸۸). وقتی فرهنگک کار ضعیف باشد» ظرفیت کار» حس مسئولیت‌پذیری و به‌تبع آن کیفیت نیز افت یا یی کنن (کاظم‌پور و همکاران» ۷)). به همین دلیل لازم است در کنار مهارت‌های ارتباطی» ضعف فرهنگک و اخلاق کار نیز به‌عنوان یک مسئله اجتماعی و اقتصادی تلقی شده و برای شناسایی بهتر وضع موجود از لحاظ اخلاق کار عوامل موثر بر آن و کیفیت خدمات در زمینه مهارت‌های ارتباطی» اخلاق حرفه‌ای و کیفیت ارائه خدمات در داخل و خارج از کشور پژوهش‌های متعددی چه در حوزه علم اطلاعات و کتابخانه‌ها (قطب‌زاده ارد کانی» ۱۳۹۳؛ فتاحی» دیانی و رهنما ۱۳۹۲؛ شاه‌محمدی» ۱۳۸۹؛ زارع و افشار» ۱۳۹۴؛ کلکارنی و دشپانده» ۲۰۱۲) و یا سایر حوزه‌ها (سلاجقه و سیستانی» ۱۳۸۹؛ زلفعلی پورفر و خانبابایی؛ 4۱۳۹۴ فولادی و نیازی» ۱۳۹۵؛ نظری» ۱۳۹۴؛ نظری» قاسمی و سهرابی» ۱۳۹۴؛ زبانی شادباد» حسنی و قاسم‌زاده۱۳۹۶۰؛ کاظم‌پور و همکاران» ۱۳۹۷؛ قاسم‌زاده» مهدیون» هدایتی و کاظم‌زاده» ۱۳۹۷؛ قلاوندی و احمدیان, ۱۳۹۶؛ گودرزی» نظری و احسانی» ۱۳۹۱؛ امینی» نجفی پور ترکان و ابراهیمی‌نژاد» ۱۳۸۹؛ یزدانی و سلیمان پور۱۳۹۶؛ اونیان» آجیا آدسینا و بامیدل!» ۲۰۱۴) انجام شده است. برای مثال» سلاجقه و سیستانی (۱۳۸۹) طی پژوهشی با عنوان بررسی رابطه میان اخلاق کاری و کیفیت خدمات در سازمان‌های دولتی شهر کرمان دریافتند که بین اخلاق حرفه‌ای و کیفیت ارائه خدمات در سازمان‌های دولتی شهر کرمان رابطه معنی‌داری وجود دارد. زلفعلی‌پورفر و خانبابایی (۱۳۹۴) نیز طی پژوهشی دریافتند که بین اخلاق حرفه‌ای و کیفیت ارائه خدمات کارکنان اداره ورزش و جوانان استان مازندران رابطه مثبت و معنی‌داری وجود دارد. همچنین فولادی و نیازی (۱۳۹۵) طی پژوهشی دریافتند که بین رعایت اخلاق حرفه‌ای با کیفیت ارائه خدمات کار کنان به مشتریان در بانک مسکن همدان رابطه قطب‌زاده اردکانی (۱۳۹۳) طی پژوهشی دریافت میانگین مهارت‌های ارتباطی کتابداران کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی از حد متوسط بالاتر است. همچنین بر اساس یافته‌های آنان» بین مهارت‌های سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان ۱۴۰۰ رابطه مهارت‌های ارتباطی کتابداران و... ۶۹ ارتباطی کتابداران بر اساس سن» رشته تحصیلی, مدرک و سابقه خدمت و جنسیت تفاوت معنی‌داری وجود دارد. البته بین مهارت‌های ارتباطی و کیفیت خدمات کار کنان در کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی رابطه معنی‌داری مشاهده نشد. فتاحی و همکاران (۱۳۹۲) نیز طی تحقیقی دریافتند که بین مهارت‌های ارتباطی کار کنان و میزان رضایتمندی دانشجویان از خدمات ارائه شده توسط آنان» رابطه معنی‌داری وجود دارد. همچنین» شاه‌محمدی (۱۳۸۹) طی تحقیقی دریافت که تلاش کتابداران کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر تهران در جهت اجرای اصول اخلاق حرفه کنابداری از حد متوسط بالاتر بوده است. زارع و افشار (۱۳۹۴) طی تحقیقی دریافت که حدود ۷۶ درصد کتابداران کتابخانه‌های عمومی با اصول اخلاقی آشنایی دارند و حدود ۶۰ درصد خود را متعهد به اصول اخلاق حرفه‌ای می‌دانند. قاسم‌زاده و همکاران (۱۳۹۷) نیز طی تحقیقی با عنوان «نقش توسعه حرفه‌ای و اخلاق کار بر تعهد سازمانی و میل به ماندن کار کنان کتابداری شهر تبریز» دریافتند که اخلاق حرفه‌ای نقش میانجی در رابطه ین توسعه حرفه‌ای همچنین کلکارنی و دشپانده! (۲۰۱۲) طی پژوهشی دریافتند که در کتابخانه‌های هند کیفیت خدمات در کلیه ابعاد از حد متوسط بالاتر بوده و مهارت‌شاق ارتباطیّنقّش مهمی در افزایش کیفیت ارائه خدمات دارند. برودی» فلیس و مارشال۲ (۲۰۰۶) نیز بر اساس مطالعات خود دریافتند که شیوه ارتباط و نوع برخورد کتابداران با مراجعان تأثیر مهمی بر کیفیت خدمات دارد. همچنین گرولیموز و کونستا؟ (۲۰۰۸) در تحقیق خود دریافتند که در بیش از ۶۰ درصد از آگهی‌های استخدام» داشتن امهارت دز برقراری ارتباط به‌عنوان عنصری اساسی برای موفقیت در استخدام در عصر حاضر برای کتابداران در نظر گرفته شده است. در پژوهش‌های شانون؟ (۲۰۰۹) و چاونر و اولیور* (۲۰۱۳) نیز دارا بودن مهارت در برقراری ارتباط جزو مهارت‌های ضروری برای موفقیت کتابداران کتابخانه‌ها کیفیت خدمات و رضایتمندی مراجعان بیان شده است. بررسی ادبیات پژوهش نشان می‌دهد که تاکنون نقش واسطه‌ای اخلاق حرفه‌ای در روابط بین کیفیت خدمات و مهارت‌های ارتباطی کار کنان کتابخانه‌های عمومی در قالب مدل معادلات ساختاری مورد بررسی قرار نگرفته است. با عنایت به این مسئله و نیز قابلیت‌های مدل‌یابی معادلات ساختاری در مقایسه با روش‌های سنتی (علوی» ۱۳۹۲)» هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی و تین نقش واسطه‌ای اخلاق حرفه‌ای در رابطه ۷۰ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان :۱۴۰ کیفیت خدمات کتابخانه و ابعاد مهارت‌های ارتباطی است. با توجه به اهمیت هر یک از این متغیرها در بهبود عملکرد نیروی انسانی می‌توان با اندازه‌گیری و بررسی رابطه هر یک از متغیرها با یکدیگر به اتخاذ راهبردهای کارکردی در جهت تقویت پیامدهای توسعه حرفه‌ای اقدام نمود و باعث هر چه بهتر شدن عملکرد کارکنان کتابخانه‌ها شد.در مجموع بر اساس آنچه بیان گردید» مدل مفهومی پژوهش حاضر در شکل ۱. مدل مفهومی روابط بین مهارت‌های ار تباطی, اخلاق حرفه‌ای و کیفیت خدمات (ب رگرفته از قطب‌زاده اردکانی» ۱۳۹۳؛ فولادی و نیازی» ۱۳۹۵؛ رضوی‌الهمکاران» ۱۳۹۵*:ططری» ۱۳۹۶ ناعمی و داورزنی» ۱۳۹۷) مبتنی بر مدل مفهومی پژوهش حاضر (شکل ۱)» سوال اصلی این است که آیا اثر علی ابعاد مهارت‌های ارتباطی بر کیفیت ارائه خدمات از طریق اخلاق حرفه‌ای کارکنان میانجیگری می‌شود؟ بر اين اساس سوّال فرعی و فرضیه‌های زیر در این پژوهش مطرح هستند: ۱. وضعیت مهارت‌های ارتباطی» اخلاق حرفه‌ای» و کیفیت ارائه خدمات کار کنان کتابخانه‌های عمومی ۲ بین انواع (مژلفه‌های) مهارت‌های ارتباطی (بینش نسبت به فرآیند» ارتباط توا با قاطعیت» توانایی دریافت و ارسال پیام» گوش دادن» و کنترل عاطفی) و اخلاق حرفه‌ای کتابداران کارکنان سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان ۱۴۰۰ رابطه مهارت‌های ارتباطی کتابداران و... ۷۱ کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان شرقی رابطه علّی معنی‌داری وجود دارد. ۳ بین اخلاق حرفه‌ای کتابداران و کیفیت ارائه خدمات آنها در کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی از نوع همبستگی و به‌طور مشخص مبتنی بر مدل‌یابی معادلات ساختاری است. در مدل مفهومی پژوهش حاضر انواع (ابعاد) مهارت‌های ارتباطی متغیرهای درون‌زا اخلاق حرفه‌ای متغیر میانجی و کیفیت خدمات متغیر برون‌زا است. جامعه آماری اول این پژوهش کلیه کارکنان کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان شرقی اعم از کتابدار و غیرکتابدار (غیر از نگهبان و خدمات) در سال ۱۳۹۸ (به تعداد ۳۸۷ نفر) بودند. برای گردآوری اطلاعات» پرسشنامه‌ها بین ۲۰۰ کارمند و به‌صورت نمونه‌گیری تصادفی ساده توزیع و عودت داده شدند. کفایت حجم نمونه نیز بر اساس توان آماری بالاتر از ۰/۸ و سطح معنی‌داری نزدیک به صفر در تجزیه و تحلیل فرضیه‌ها مورد تائید قرار گرفت. جامعه آماری دوم پژوهش حاضر نیز مراجعان کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان شرقی بودند..بر این اساس» هر کارمندی که پرسشنامه مربوط به خود را پاسخ می‌داد پرششنامه مربوط به مراجعان نیز» در بین پنج نفر از مراجعه کنندگان همان کارمند پخش می‌شد. با توجه به اینکه ۲۰۰ نفر از کارمندان پرسشنامه‌ها را تکمیل کرده بودند نمونه مراجعان شامل ۱۰۰۰ نفر شد که به‌صورت نمونه در دسترس انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه‌های محقق‌ساخته اخلاق حرفه‌ایی با ۸ گویه» مهارت‌های ارتباطی با ۲۶ گویه و ۵ مولفه (گوش دادن» توانایی دریافت و ارسال پیام» بینش فسبت به فرآیند ارتباط کنترل عاطفی و ارتباط توأّم با قاطعیت) و کیفیت خدمات با ۱۰ گویه استفاده شد. این ابزارها به ترتیب مبتنی بر پرسشنامه‌های کادوزیرا» کوئین‌دام۲ و لایب کوال" با کمی:جرح او تعدیل بودند که روایی و پایایی اين‌ها قبلا در مطالعات مختلفی (جباری‌فر» خلیفه‌سلطانی و حسین‌پور» ۱۳۹۰؛ مهاجران و شهودی (۱۳۹۳)؛ قاسم‌زاده و همکاران» ۱۳۹۷؛ قنبری» اردلان» بهشتی‌راد و سلطانزاده» ۱۳۹۴؛ رضوی و همکاران» ۱۳۹۵؛ دانشور» ۱۳۹۵؛ یزدانی و همکاران؛ ۱۳۹۶؛ حسن‌مرادی و همکاران» ۱۳۹۶؛ شاقوزانی» مرزیه‌آو ناستی‌زایی» ۱۳۹۷) بررسی و تأیید شده بود. ۷۲ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان :۱۴۰ برای بررسی مجدد پایایی ابزارهای گرد آوری اطلاعات از آلفای کرونباخ استفاده شد و به ترتیب مقادیر قابل قبول یعنی ۰/۸۴ ۰/۸۶ و ۰/۸۲ به دست آمدند (جدول ۱). همچنین مقدار ۸/71 (میانگین واریانس استخراجی) تمامی شاخص‌های پژوهش بالاتر از مقدار ۰/۵ بود که روایی قابل قبول همگرایی سوالات جدول ۱. جدول مقادیر آلفای کرونباخ» پایایی تر کیبی و میانگین واریانس استخراجی برای متغیرهای تحقیق گرچه همه گویه‌های پرسشنامه‌ها از ابزارهای استاندارد استخراج شده بودند» لیکن با توجه به این واقعیت که پرسشنامه‌ها متأثر از عوامل فرهنگی» اجتماعی و مکانی هستند» از رواسازی تحلیل عاملی برای بررسی کفایت داده‌ها استفاده شد. این تحلیل به شیوه تحلیل؛اکتشافی به روش مولفه‌های اصلی (با چرخش واریماکس) انجام شد. مقدار ضریب 1210 (ضریب. کفایت نمون هگیری):برابر با ۰۰/۸۵۴ مقدار خی آزمون کرویت بارتلت برابر با ۳۳۵۲۰/۳۶۷ و نتایج معنی‌دار ۰/۰۰۰ به دست آمد که نشانه کفایت نمونه و متغیرهای نمونه برای انجام تحلیل و بررسی مدل بود. در ضمن» در این تحقیق از آمار توصیفی و آمار استنباطی و برای در این پژوهش» جهت بررسی نرمال بودن توزیع داده‌ها از آزمون کلم وگروف اسمیرنوف استفاده شد. سطح معنی داری به دست آمده برای تمامی متغیرها بزرگتر از ۰/۰۵ بود و نرمال بودن آنها را نشان می‌داد. در پاسخ به سوال فرعی پژوهش, یافته‌ها نشانگر آن است که میانگین نمره مهارت‌های ارتباطی» اخلاق حرفه‌ای و کیفیت خدمات کارکنان کتابخانه‌های عمومی ببه ترتیب ۳/۵۹ ۳/۲۲ و ۳/۵۴ بوده و از حد متوسط بالاتر هستند. در ارتباط با سووال اصلی پژوهش نیز مقدار خی‌دو ۰۱۴/۰۱۶ درجه آزادی ۶ و مقدار حاصل تقسیم خی‌دو بر درجه آزادی (3-501۵76/04)) برای مدل مفهومی عدد ۲/۳۳۶ به دست آمد که سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان ۱۴۰۰ رابطه مهارت‌های ارتباطی کتابداران و... ۷۳ مقادیر قابل قبولی به‌شمار می‌روند. همچنین خروجی مدل مقدار شاخص برازند گی ريشه میانگین مجذورات تقریب خطا (168/51۸) برابر با ۰/۰۵۳ بوده که رقم قابل قبولی است (شکل ۲ و جدول ۲). این يافته‌ها نشانگر آن است که داده‌های مشاهده شده تا میزان زیادی منطبق بر مدل مفهومی پژوهش بوده و مدل از نیکویی برازش برخوردار است (01-978 :8 60۳1-0.972). لازم به توضیح است که یکی از شاخص‌های مهم برازندگی مدل‌های معادلات ساختاری» شاخص برازند گی ريشه میانگین مجذورات تقریب خطا (83/5۸) بوده و برای مدل‌های دارای برازندگی خوب باید مقدار آن کمتر از ۰/۰۸ باشد. در ضمن» مدلی را که عدد میانگین خطای مجذورات آن بیشتر از مقدار ۰/۰۸ باشد گفته می‌شود از برازش ضعیفی برخوردار است. شاخص یگنر برازندگی مدل» «حاصل تقسیم مقدار کای دو بر درجه آزادی) است که این مقدار نیز نباید در پاسخ به فرضیه اول پژوهش» مطابق با خروجی‌های معادلات ساختاری (شکل ۲ و جدول ۳» رابطه معنی‌داری بین متغیر اخلاق حرفه‌ای و انواع مهارت «بینش نسبت به ف رآ یند) (1-3/99 ,0-0.22)» ارتباط توأم با قاطعیت (2/238<] ,8<0.13)» توانایی دریافت و ارسال پیام (2/76- ,0<0.15)» مهارت گوش دادن (3/84- ,08-0.21) کار کنان کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان شرقی وجود دارد (شکل ۲ و جدول ۳. البته ما بین متغیر کنترل عاطفی و اخلاق حرفه‌ای (1/83<] ,8<0.11) زابطه معنی‌داری مشاهده نشد. لازم به توضیح است که در تحلیل مدل معادلات ساختاری و رابطه بین متغیرها ارزش ۲ معنی دار بودن اثر متغیرها را بر هم نشان می‌دهد. اگر مقدار ۲ بیشتر از ۱/۹۶ باشد اثر مثبت و معنی‌دار و اگر بین ۱/۹۶+ تا ۱/۹۶- باشد ۷۴ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان :۱۴۰ در پاسخ به فرضیه دوم پژوهش,» یافته‌ها نشانگر ارتباط معنی‌دار بین متغیرهای اخلاق حرفه‌ای کتابداران و کیفیت ارائه خدمات (1-7/42 ,8-0.47) است. به بیان دیگر» تغییر در اخلاق کار کنان کتابخانه‌ها ۸۱-9 ,0.978-[17 ,0۳7-0978 ,[ 2۳7-097 ,071-0972 بیش نسبت به فرآیند ارتباط شکل ۲. ضرایب تخمین استاندارد و آماره معنی‌داری روابط متغیرهای الگوی مفروض جدول ۳ نتایج حاصل از ارزیابی مدل معادلات ساختاری و تأثیر مولفه‌های مهارت‌های ارتباطی بر اخلاق فرضیه از متغیر به متغیر پاسب یر (0) (۷316-) ری ۲ بینشن نسبت به افراید ,ار تباود ۳۲ ۳/۹۹۶ تائید فرضیه ن توانایی دریافت و ارسال پیام ۱ اخلاق حرفه‌ای ۵ ۲۱۳ تائید فرضیه سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان ۱۴۰۰ رابطه مهارت‌های ارتباطی کتابداران و... ۷۵ تحقیق حاضر با هدف تبیین نقش واسطه‌ای اخلاق حرفه‌ای در رابطه مهارت‌های ارتباطی با کیفیت ارائه خدمات در بین کارکنان کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان شرقی انجام گرفت. برخی از محققان به‌طور جداگانه به مطالعه رابطه بین متغیرهای مورد نظر پرداخته بودند» با این حال» این پژوهش اولین تلاشی است که رابطه بین این سه متغیر را با استفاده از روش مدل‌یابی معادلات ساختاری مورد بررسی قرار داده است. یافته‌ها نشان داد که وضعیت مهارت‌های ار تباطی» اخلاق حرفه‌ای و کیفیت ارائه خدمات کارشناسان کتابخانه‌های عمومی استان آذربایجان شرقی بالاتر از حد متوسط است. همسو با این يافته‌ها پژوهش رداد و قطب‌زاده (۱۳۹۶) نشان داد که میانگین مهارت‌های ارتباطی کتابداران کتابخانه مر کزی آستان قدس رضوی از حد متوسط بالاتر است. در کتابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر تهران نیز تلاش کتابداران در جهت اجرای اصول اخلاق حرفه کنابداری از حد متوسط بالاتر بود (شاه‌محمدی» ۱۳۸۹). پژوهش زارع و افشار (۱۳۹۴) نیز نشان داد که آشنایی کتابداران کتابخانه‌های عمومی اصفهان با اصول اخلاقی از حد متوسط بالاتر است. کلکارنی و دشپانده (۲۰۱۲) نیز طی تحقیقی دریافتند که در کتابخانه‌های عمومی هند» کیفیت خدمات کار کنان از حد متوسط بالاتر بوده و مهارت‌های ازتباطی آنها نقش مهمی در افزایش کیفیت خدمات داشته است. نظر به اهمیت مهارت‌های ارتباطی و اخلاق در افزایش رضایت مراجعان و کیفیت خدمات» مدیران کتابخانه‌ها باید در توانمندسازی کار کنان و رسیدن به وضع مطلوب بیش از بیش تلاش نمایند. پافته‌ها همچنین نشان داد که بین متغیرهای مهارت‌های ارتباطی و اخلاق حرفه‌ای ارتباط معنی‌داری وجود دارد. همسو با این یافته» پژوهش ططری (۱۳۹۶) نشان داد که بین مهارت‌های ارتباطی و اخلاق حرفه‌ای کار کنان در آموزش و پرورش رابطه معنی‌داری وجود دارد. در پژوهشی تاحدودی مشابه نیز امینی و همکاران (۱۳۸۹) طی تحقیقی دریافتند که بین مهارت‌های ارتباطی و عملکرد آموزشی اساتید دانشگاه رابطه معنی‌داری وجود دارد. در پژوهش فتاحی و همکاران (۱۳۹۲) نیز بین مهارت‌های ارتباطی کار کنان و میزان رضایتمندی از خدمات ارائه شده» رابطه معنی‌داری مشاهده شده بود. همچنین بر اساس یافته‌ها بین متغیرهای اخلاق حرفه‌ای و کیفیت ارائه خدمات ارتباط معنی‌داری مشاهده شد. به عبارت دیگر با افزایش سطح متغیر اخلاق حرفه‌ای در کتابداران مورد بررسی» سطح کیفیت ارائه خدمات نیز افزایش می‌یافت. این يافته‌ها با نتایج حاصل از پژوهش‌های شاه محمدی (۱۳۸۹)» محمودی (۳۸) سلاجقه و سیستانی (۱۳۸۹)؛ زلفعلی پورفر و خانبابایی (۱۳۹۴)» فولادی و نیازی (۱۳۹۵)» قلاوندی و احمدیان (۱۳۹۶)» قاسم‌زاده و همکاران (۱۳۹۷)» زبانی شادباد و همکاران (۱۳۹۶) همسو است. در این ۷۶ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان :۱۴۰ پژوهش‌ها به نقش اساسی اخلاق حرفه‌ای در کیفیت خدمات و رضایت مراجعان تأکید شده است. البته مغایر با یافته‌های پژوهش حاضر زارع و افشار (۱۳۹۴) دریافتند که بین متغیر اخلاق حرفه‌ای و کیفیت خدمات یافته‌ها نشان داد که مقادیر دو شاخص 13/5۳۸ و «خی دو بر درجه آزادی» و نیز باقی مقادیر شاخص‌های برازندگی تا حدود زیادی منطبق بر مدل مفهومی پژوهش بوده و مدل ارائه شده از نیکویی برازش برخوردار است. به بیان دیگر نقش میانجی اخلاق حرفه‌ای در رابطه مهارت‌های ارتباطی و کیفیت ارائه خدمات تائید شد. تاکنون» پژوهشی که این سه متغیر را با هم بررسی کرده باشد انجام نشده ولی رابطه دو به دو اين‌ها باهم بررسی شده است. برای مثال» در پژوهش ططری (۱۳۹۶) تأثیر مهارت‌های ارتباطی بر اخلاق حرفه‌ای و به‌تبع آن رضایت شغلی مورد تأیید قرار گرفته است. در پژوهش قنبری و همکاران (۱۳۹۴) نیز نتایج الگویابی معادلات ساختاری نشان داد که اخلاق حرفه‌ای بر کیفیت ارائه خدمات اساتید تأثیر مثبت و معنی‌داری دارد. پژوهش نظری (۱۳۹۴) و آزمون مدل‌سازی معادلات ساختاری نشان داد که مدل ارائه شده در خصوص رابطه بین مهارت‌های ارتباطی مدیران با رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان سازمان‌های ورزشی از نیکویی برازش برخوردار الت. بر«اساش پژوهش گودرزی و همکاران (۱۳۹۱) نیز مهارت‌های ارتباطی به میزان (۰/۸۹) بر تقویت مهارت‌های مدیریتی و بهبود امور موثر بودند. در دنیای کنونی اهمیت منابع انسانی در شکل گیری» رشد» توسعه و بقای سازمانی بر کسی پوشیده نیست. نیروهای انسانی شایسته و کا رآمد جزو عوامل اصلی:دستیابی سازمان به اهداف به‌شمار می‌روند. علت چنین نگرشی نیز» وجود مجموعه‌ای از ویژگی‌ها در منابع انسانی است که به‌عنوان ابزار رقابتی برای هر سازمانی عمل می‌کنند (ابراهیمی‌نژاد و تقوی» ۱۳۹۴). برخورداری سازمان‌ها از اخلاق مطلوب باعث توجه به منافع ذینفعان» کاهش هزینه‌های ناشی از کنترل» بهبود روابط ارتقا تفاهم در محیط‌های کاری» کاهش تعارضات و بهبود عملکرد تیمی می‌گردد (کریمی» ۱۳۹۸). اگر شرایطی فراهم آید تا کارکنان مهارت‌های ارتباطی و اخلاق کاری خود را بهبود بخشند کیفیت ارائه خدمات سازمان نیز بهتر خواهد یافت. البته در کنار این عوامل» به نظر می‌رسد احساس عدالت و رضایت نسبت به حقوق و مزایای دریافتی توسط کار کنان نیز در افزایش میل و علاقه به خدمت و تقویت بیش از پیش سازمان موثر هستند. در این پژوهش ضمن تأیید رابطه بین مهارت ارتباطی و اخلاق حرفه‌ای با کیفیت ارائه خدمات» مدل ساختاری روابط بین آنها با توجه به معیارهای برازش مورد تأیید قرار گرفت. به‌طور خلاصه طبق یافته‌های پژوهش حاضر می‌توان ادعا کرد که نقش میانجی اخلاق حرفه‌ای در رابطه مهارت‌های ارتباطی و سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان ۱۴۰۰ رابطه مهارت‌های ارتباطی کتابداران و... ۷۷ کیفیت خدمات تائید می‌شود؛ به بیان دیگر مهارت‌های ارتباطی بر تقویت اخلاق حرفه‌ای اثرگذار بوده و این هم به‌تبع خود بر میل افراد به ارائه خدمات با کیفیت‌تر تأثیرگذار است. به هر حال» اگرچه نتایج حاکی از روابط بین متغیرهای پژوهش بود؛ اما در عین‌حال این پژوهش نیز همانند هر تحقیق دیگری با محدودیت‌هایی مواجه بود که توجه به آنها می‌تواند در نگاه واقع‌بینانه‌تر به نتایج مفید باشند. یکی از محدودیت‌های اصلی پژوهش حاضر کم‌علاقگی و بی‌انگیزگی کارکنان در تکمیل پرسشنامه‌های پژوهش بود. بر اساس پژوهش حاضر و یافته‌های آن به ترتیب پیشنهادهای کاربردی و پژوهشی زیر ارائه می‌گردند: ۱. برای بهبود وضعیت مهارت‌های ارتباطی و اخلاق حرفه‌ای کارکنان کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی برنامه‌رپزی‌های لازم توسط متولیان امر صورت پذیرد. در این راستا برگزاری دوره‌های آموزشی تعامل بین فردی و اخلاق حرفه‌ای و رو زآمد نگه داشتن دانش کتابداران در بهبود وضع موجود موثر ۲. پایش دوره‌ای رفتارهای اخلاقی کارکنان و ارائه تصویری از وضعیت رعایت اصول اخلاقی از ۳ انجام پژوهشی مشابه پژوهش حاضر در سایر کتابخانه‌های عمومی و دانشگاهی کشور و مقایسه آنها تا با توجه به نقش معنادار مهارت‌های ارتباطی و اخلاق حرفه‌ای در کیفیت ارائه خدمات» پيشنهاد می‌شود در پژوهش‌های دیگری به طراخی:الگوی استاندارد مهارت‌های ارتباطی و اخلاق حرفه‌ای ابراهیمی‌نژاد» مهدی؛ تقوی» علی (۱۳۹۴). بررسی و سنجش رابطه اخلاق کسب و کار و رضایت مشتری. پژوهش‌های مدیریت عمومی» ۲۸(۸)» ۸۷-۱۰۵ بازیابی شده در ۸ اسفند ۱۳۹۹ از امیری» علینقی؛ همتی» محمد؛ مبینی» مهدی (۱۳۸۹). اخلاق حرفه‌ای؛ ضرورتی برای سازمان. معرفت اخحلاقی» ۴(۱)» ۱۵۹-۷ بازیابی شده در ۸ تیر ۱۳۹۹ از: 06/35 ۳/00 1.3 1281025۳1172 ( 22102 //:00 امینی» میترا؛ نجفی پور» صدیقه؛ نیلوفر» تر کان؛ ابراهیمی‌نژاد» فاطمه (۱۳۸۹). رابطه مهارت‌های ارتباطی با عملکرد آموزشی اساتید دانشگاه علوم پزشکی. مجله دانشگاه علوم پزشکی بابل» ۱(۱۲)» ۱۰۰-۱۱۲ بازیابی شده در ۲ مرداد ۱۳۹۹ از: 501 ,10-1-3589-13عن ان /0۳8 عصز// :30 ۷۸ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان :۱۴۰ اسدی» حسین؛ راد» فیروز؛ علیزاده‌اقدم» محمدباقر (۱۳۸۸). بررسی اخلاق کار با تأکید بر عوامل سازمانی: مطالعه موردی کار کنان دانشگاه‌های دولتی کلان‌شهر تبریز. مطالعات جامعه‌شناسی, ۵(۲)» ۲۹-۴۴. بازیابی شده در بیک‌زاد» جعفر؛ صادقی» محمد» ابراهیم‌پور» داود (۱۳۹۱). تأثیر عوامل سازمانی بر رشد اخلاق حرفه‌ای کارکنان. اخلاق در علوم و فّاوری» ۷ (۲)» ۵۷-۶۶ بازیابی شده در ۱۳ فروردین ۱۴۰۰ از: جباری‌فر» سیدابراهیم؛ خلیفه سلطانی» فخری‌السادات؛ حسین‌پور» کبری (۱۳۹۰). ارزیابی مهارت‌های ارتباطی و اخلاقی حرفه‌ای دانشجوبان و دستیاران تخصصی دانشکده دندان پزشکی اصفهان. مجله دانشکده دندان پزشکی اصفهان» ۵(۷)» ۷۸۱- ۷۷۰. بازیابی شده در ۱۲ تیر ۱۳۹۹ از: حسن‌مرادی» نرگس؛ بهاگی» حسن؛ وفایی‌زاده» مهدی (۱۳۹۶). بررسی رابطه ابعاد اخلاق حرفه‌ای مدیران با مژلفه‌های تعهد سازمانی کا رکنان. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی» ۳۲ ۵۴- ۳۲. بازیابی شده در ٩ خرداد ۱۴۰۰ از خلفی» منیژه (۱۳۹۷). بررسی مهارت‌های ارتباطی و عوامل مرتیط با آن در بی ن کنابداران کنایخانه‌های عمومی شهر زنجان. دومین کنفرانس ملی دانش و فناوری» روانشناسی و علوم تربیتی و جامعه‌شناسی ایران. بازیابی شده دانشور» محمود (۱۳۹۵). رابطه مهارت‌های ارتباط ی و اخلاق حرفه‌اتی با افرسودگی شغلی کارکنان اداره آموزش وپرورش شهرستان مروست.»:پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد مرودشت, دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی. بازیابی شده در ۸ خرداد ۱۴۰۰ از :16/10973893-94171ع 610613۳/۸ //: 31108 رابینز پی. (۱۳۷۸). رفتار سازمانی مفاهیم» نظریه‌ها کاربردها. ترجمه علی پارسائیان و محمد اعرابی. تهران: دفتر رامین‌مهر» خلیل؛ چارستاد» پروانه (۱۳۹۲). روش تحمی قکمی با کاربرد مدلسازی معادلات ساختاری (نرم‌افزا رلیزرل). رداد» ایرج؛ قطب‌زاده اردکانی» مصطفی (۱۳۹۶). بررسی تأثیر مهارت‌های ازتباطی کتابداران بر کیفیت ارائه خدمات (مطالعه موردی: کتابخانه مر کزی آستان قدس رضوی). مجله مطالعات کنابداری و علم اطلاعات (علوم تربیعی و روانشناسی» ۳(۲۴» ۹۱۱-۱۱۰ بأزایابی شده‌آدرا۶ خرداد ۱۴۰۰ از رضوی» سیدعباس؛ الهام‌پور» حسین؛ برکه باد» احسان (۱۳۹۵). بررسی وضعیت اخلاق حرفه‌ای مدیران گروه‌های آموزشی دانشگاه شهید چمران اهواز. نامه آموزش عالی» ۳۵(۹)» ۵۴- ۲۷. بازیابی شده در ۶ خرداد ۱۴۰۰ از رهنما ساناز؛ فتاحی» رحمت‌اله؛ محمدحسین» دیانی (۱۳۹۴). بررسی میزان و عوامل موئر بر برخورداری کتابداران از سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان ۱۴۰۰ رابطه مهارت‌های ارتباطی کتابداران و... ۷۹ مهارت‌های ارتباطی: مطالعه موردی کتابداران دانشگاه فردوسی مشهد. پژوهشنامه پردازش و مدیریت اطلاعات» ۳(۳۰)» ۸۷۵-۸۹۸ بازیابی شده در ۱۲ تیر ۱۳۹۹ از زارع» ملیحه؛ افشار» ابراهیم (۱۳۹۴). اخلاق حرفه‌ای و رابطه آن با ویژگی‌های جمعیت‌شناختی در کتابداران» احلاق در علوم و اوری» ۴(۱۰)» ۷۵-۸۴ بازیابی شده در ۸ مرداد ۱۳۹۹ از شادباد» محمدعلی؛ حسنی» محمد؛ قاسم‌زاده ابوالفضل (۱۳۹۶). نقش اخلاق حرفه‌ای در پیامدهای فردی و سازمانی. فصلنامه احلای پزشکی, ۴۰(۱۱)» ۶۲- ۵۳. بازیابی شده در ۱۲ آبان ۱۳۹۹ از زلفعلی‌پورفر» فاطمه؛ خانبابایی» شهریار (۱۳۹۴). بررسی رابطه اخلا قکاری ‏ وکیفیت خدمات‌رسانی د رادارات ورزش و جوانان استان مازندران. کنفرانس بین‌المللی دست آوردهای نوین پژوهشی مدیریت حسابداری اقتصاد» ۴ تهران؛ موسسه آموزش عالی نیکان. بازیابی شده در ۷ خرداد ۱۴۰۰ از سلاجقه» سنجر؛ سیستانی» فاطمه (۱۳۸۹). بررسی رابطه میان اخلاق کار و کیفیت خدمات در سازمان‌های دولتی شهر کرمان. همایش ملی چالش‌های مدیریت وارهبری "در شازمان‌های ایران»۲۴ تیر» دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اصفهان. باز یابی شده در ۱۳ مرداد ۱۳۹۹ از: 91386/ع040/ 60 2عنلذ 0 //:1108 8 شاقوزایی» فرزانه» مرزیه» افسانه؛ ناستی‌زایی» ناصر (۱۳۹۷). رابطه فرّهنگک سازمانی و اخلاق حرفه‌ای از دید گاه اعضا هیات علمی رابطه اخلاق حرفه‌ای با کفایت اجتماعی و عملکرد شغلی مطالعه ی کارکنان سازمان فنی و حرفه‌ای شهرستان زاهدان. مجله پژوهش‌های مدیریت عمومی» ۳۹ ۱۳۴- ۱۱۳. بازیابی شده در ۱۱ خرداد شاه‌محمدی» سمیه (۱۳۸۹). بررسی ابعاد اجرای اصول اخلاق خرفه‌ای کنابداری و اطلاع‌رسانی در بین کتابداران کنابخانه‌های دانشگاه‌های دولتی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی» دانشگاه علامه طباطبائی» دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی. بازیابی شده در ۱۲ مرداد ۱۳۹۹ از ططری,» منوچهر (۱۳۹۶). ارتباط بین مهارت‌های ارتباطی و اخلاق کاری مدیران تربیت‌بدنی آموزش و پرورش استان‌های غرب تور با رضایتمندی دییران.فصلنامه علمی-پژوهشی پژوهش‌های کاربردی در مدیریت ورزشی» ۳(۶» ۱۱-۱۹. بازیابی شده دز ۱۳ دی ۱۳۹۹ از 4380.51 _ 1 ع نان از 26 00 ۰ ک هس و ز ,5 33//: 310 علوی» موسی (۱۳۹۲). مدل‌یابی معادلات ساختاری در پژوهش‌های مرتبط با آموزش علوم سلامت: معرفی روش و کاربرد آن. مجله ایران یآموزش در علوم پرشکی» ۱۳(۶)» ۵۱۹-۵۳۰. بازیابی شده در ۱۲ مرداد ۱۳۹۹ از ۸ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان :۱۴۰ غلامی» علیرضا (۱۳۸۸). اخلاق سازمانی: مشکلات. موانع و راه کارها. فصلنامه علمی توسعه سازمانی پلیس» ۲۵(۶)» ۸۵-۵ بازیابی شده در ۱۲ تیر ۱۳۹۹ از: 9410.81 ع1ع نامه /جزععز 1 0 دز 0 00//: 30 فتاحی, رحمت‌اله؛ دیانی» محمدحسین؛ رهنما ساناز (۱۳۹۲). بررسی میزان رضایتمندی کاربران از تمایل با کتابداران و تعیین عوامل موثر بر آن: مطالعه موردی دانشگاه فردوسی مشهد فصنامه کنابداری ‏ واطلاع‌رسانی» ۲(۱۶)» ۶- ۱۹۷. بازیابی شده در ۱۲ آذر ۱۳۹۹ از: لصاط.42633_ 10 ع نامه از لاو ز نود //: 0 فولادی» مهرداد؛ نیازی» ناصر (۱۳۹۵). بررسی رابطه رعایت اخلاق حرفه‌ای با کیفیت ارائه خدمات در بانک مسکن استان همدان. اولین همایش مل یآ ینده‌پژوهی؛ علوم انسانی ‏ وامنیت اجتماعی» لرستان» دفتر تحقیقات کاربردی فرماندهی انتظامی استان لرستان. بازیابی شده در ۸ مرداد ۱۳۹۹ از: قاسم‌زاده» ابوالفضل؛ مهدیون» روحالّه؛ هدایتی» عزیز؛ کاظم‌زاده» مهدی (۱۳۹۷). نقش توسعه حرفه‌ای و اخلاق کار بر تعهد سازمانی و میل به ماندن کارکنان کتابداری شهر تبریز. فصلنامه تحقیقات کنابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاهی» ۳(۵۲)» ۹۸- ۸۱ بازیابی شده در ۴ خرداد ۱۴۰۰ از قطب زاده‌ارد کانی» مصطفی (۱۳۹۳). بررسی رابطه مهارت‌های ا رتباط یکنابدارا نکنابخانه م رکز یآستان قدس رضوی با کیفیت ارائه خدمات آن‌ها. پایان‌نامه کارشناسی ازشد رشته: علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی» دانشگاه بین‌المللی امام رضا علیه‌السلام» دانشکده ادبیات و علوم انسانی. بازیابی شده در ۱۲ مهر ۱۳۹۹ از قلاوندی» حسن؛ احمدیان» زکریا (۱۳۹۶). الگوّیی علّی روابط اخلاق خرفه‌ای» سّلامت سازمانی و کیفیت زندگی کاری در نظام آموزش عالی. فصلنامه.رهبری او آمدیریت آموزشین؛۴(۱۱)» ۱۴۳-۱۵۸. بازیابی شده در ۱۲ مرداد ۱۳۹۹ از: 538422:01 263/270616 827 2 نز که از ۱/0 :۲0ط قنبری» سیروس؛ اردلان» محمدرضا؛ بهشتی‌راد» رقیه؛ سلطانراده, وحید:(۱۳۹۴). اخلاق حرفه‌ای اعضای هیأت‌علمی و رابطه آن با کیفیت آموزش عالی. فصلنامه احلاق در علوم و ناوری» ۲(۱۰)» ۳۹-۵۱ بازیابی شده در ۱۶ خرداد ۱۴۰۰ از: 1 ,12- 10-1-47 ع ناج از ها و زدعنطا0//: 3105 کاظم‌پور» مریم؛ چوپانی» حیدر؛ رنجبر» مجید؛ هاشمی, سمیه (۱۳۹۷). رابطه متغیرهای سازمانی با اخلاق حرفه‌ای: نقش میانجی اعتماد سازمانی. فصلنامه اخلای در علوم و ناوری» ۲(۱۳)» ۱۵۹-۱۶۶. بازیابی شده در ۸ مرداد کلانتری» خلیل (۱۳۸۸). کناب‌های پردازش و تحلیل داده‌ها در تحقات اجتماعی- اقتصادی. تهران: انتشارات گودرزی» محمود؛ نظری» رسول؛ احسانی» محمدی (۱۳۹۱). ارائه مدل معادلات ساختاری اثر مهارت‌های ار تباطی بر مهارت‌های مدیریتی مدیران ورزشی. مجله پژوهش‌ها ی کاربردی در مدیریت ورزشی, ۱ ۱۱-۲۰. بازیابی سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان ۱۴۰۰ رابطه مهارت‌های ارتباطی کتابداران و... ۸۱ شده در ۶ مرداد ۱۳۹۹ از: 227.801 ع1ع ناه / جع 0 0 کل هو ز مکح // +صاخط محمودی» علیرضا (۱۳۸۸). بررسی رضایت شغلی کتابداران کتابخانه‌های عمومی سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران. فصلنامه دانش‌شناسی, ۶ ۶۳-۷۲. بازیابی شده در ۳ مرداد ۱۳۹۹ از مهاجران» بهناز؛ شهودی» مریم (۱۳۹۳). بررسی مدل ارتباط بین اخلاق حرفه‌ای و معنویت در کار با مسولیت اجتماعی در میان پرستاران بیمارستان‌های دولتی شهر کرمانشاه. فصلنامه مدیریت پرستاری» ۲(۳)» ۲۰-۳۴ بازیابی شده در ۱۸ بهمن ۱۳۹۹ از: 01 .16-1-220-12ع 2 /ل از //: 3۳۳0 ناعمی» علی‌محمد؛ داورزنی» مریم (۱۳۹۷). تأثیر آموزش مهارت‌های ارتباطی با رویکرد دینی بر اخلاق حرفه‌ای و اهمال کاری شغلی کار کنان علوم پزشکی سبزوار.مجله علمی پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی سبزوار» ۰)۲(۲۵ ۲۳۹-۱ بازیابی شده در ۱۲ بهمن ۱۳۹۹ از: احساط:1062 6 1عناجه/ یز ع 28.2 عل ع سک ز//:صااط نظری» رسول (۱۳۹۴). بررسی رابطه بین مهارت‌های ارتباطی مدیران با رضایت شغلی و تعهد سازمانی کارکنان سازمان‌های ورزشی و ارائه مدل. مدیریت ارتباطات در رسانه‌های ورزشی, ۲(۳)» ۶۰- ۵۳. بازیابی شده در ۳ بهمن ۱۳۹۹ از: لمطاط.2498_ 6 1عناحه رز 26 جک لهس و ز مهن 5002 //:0ط نظری» رسول؛ حمید» قاسمی؛ سهرابی» زهرا (۱۳۹۴). بررسی رابطه بین مهارت‌های ارتباطی» سبککک‌های رهبری فرهنگک سازمانی و اثربخشی مدیران در سازمان‌های ورزشی: مدل‌سازی معادلات ساختاری. پژوهشنامه مدیریت ورزشی و رفتار حرکتی» ۲۱ ۹۳-۱۰۲. بازیابی شده در ۱۲ شهریور ۱۳۹۹ از هومن» حیدرعلی (۱۳۹۷). مدل‌یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم‌افزار یز رل. تهران: سمت. یزدانی» عفت؛ سلیمان‌پور» محبوبه (۱۳۹۶). رابطه بین آمهارت‌های ار تباطی با کیفیت تدریس اساتید دانشگاه از دیدگاه دانشجویان علوم پزشکی. مجله دانشگاه غلوم پزشکی خراسان شمالی» ٩ (۴)» ۸۹- ۸۲ بازیابی شده در ۵ شهریور ۱۳۹۹ از: 001 .16-1-1317-12ع نا 1/27 ,ع ‏ که اه 0 // :3۳0 6 :ون 161200 0106۳ ج6اعظ عصنلوانط .(2006) .ک للقطکق/3 ۸۶ دز بععذ۳1 ول و/7۳3003ظ .430-5 ,27(6/7) ,1700696160 و10۳0 کات ۵مط فص هام2 ۳۵۳۵۵ دعنونی5 6 ۸۲۵006 صقادع7 210 که رسک ۸ .(2013) بی ,00060 ۸ و.ظ ,60۵56۲ 0 ۸۲0066 ۸۹۳۵/0 .000616065 فصه کلاماک عم وصه امس +عصقاه ۲ ۶ 311000۷656۶5 [72005۵نص2ع0۳ کم دعسعد3/0 (0991) .2 موه ۸ .0 منق 13 1مطا۲ ,126-3 ,(1)2 ,50167166 ]5007 ]0 ,70۵ 600۵00 ماه منصهع 0 امک صقنفهصع) دز ک00 2 ناه وصه ماک عصعاعه‌مطانآ .(2008) 8 هاق100 ,36 کمصنامجعی6 ۸۲ پژوهشنامه کتابداری و اطلاع رسانی» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان :۱۴۰ [6 205 ۲0 وصنطکناطهاکط ,مت ودنآ 8 ۳00 .(2012) 37۰ معوصهمطای16 گ ,36 مخص ان 41 ۲۳۵۳ 1۳06۲5 ۶و کطدمناما ۳06 ناف ععزعک مگ ناه نص ص00 :ده عاطغلند ۸ بقنو10 جز وعضهمطنآ (17ه) عاهناعصا وصنصند1۳ عبناهعنصنصل ۸ 1-6 163۳ 2/203-1001 1/201 اعد م/ع ۳ هاگ // :۳08 [منطا۳ ۶و )0و۸ .(2014) .۸ .1 بعاعلونصط ۶ .0 مقطاف۸06 سا مفهز۸ 6 متق05۵67 [ 70۳۵۱۲ 16560۲6۳ 1/7070 بقلمعز< صز کصعخدطانا و2 عدمصه کعصعص۲00 ۶ .30962001962021 1/006 2014/۸0 /ادعاصی/ 6 /ع و لهس وزحل معا //:؛عصااط 5 آ۳:001ع5 مقسو انا اممطع5 ۶و دنا م2 "فلوم م۳ .(2009) 36 .۵ مصمصصعطا5 طا0ع3) زنط زا اجه ا دوگ 0 101 حملع ناه نی اد عاصی نی سا 5 ک دمص عمط 5 .1۳۵8102000 2021 ۶و 1206۵1006 156 .(2000) .3 مخطاونطدع5 6۶ ,10 ,1/0068 1 56۳0166 مصه الماک جمناهتصتصصم) عصعاسو انآ 066۵۵ منطعدمناج1[مط 156 6 صز 16اه مه اگماد اه دناد صماقخصحصصی فصه کعنطاه آهدوزدکع1 0۳0 :13100000 0۳0169510521 ۵۶ ۲۵16 عصناهنو مد 56 عامعناکه صذ ما دز فد عنط کم ععممم 156 موخاهدو 56۳۷166 200 کدمزودعصنل عاآفای صمنای تصحصصی ما صمناهاع۲ صز کعنطام 8 لوهجم کز حلوع۳۶ کنطا روعل۸ .ع۷فامنفععل فص وعناممه کز تجوند5 عنط] :رومام ما20 کادعنله 0ص اگماد 01 5160 نعصم رود 6 ) ام صوتاقلم0م 136 معصناعل مه موه آده 5۳ 5) عادعنل 1,000 موصه دععرومامصه 200 بععصنصتم صفزندط و۸ اک گم کعزعد‌طنا عناطانی که عاطاها عصنامصسد5 ص2ع3/0۳ عغ عنوزهگ عطا وصنک 5۸1000 ۵۳۵ رومام خعمه 1۵۳ عاصعنل عنطا 10 بعط لا دمص 0عااطاساکنل 6۳6 کمحتمصص ماع معط 1 عصنامصدک صمفصج؟ ع1مصند 0صه ,165 8 از کعنطاه 21طوزووه]و۳م ‏ ۵۶ کموعنفد 0060 206 6 ۳۵۵۳ ,ق1696 0 لام 56۳۷6۵ ۵۶ وناهدو #صه کاصعصمصصیم 5 #صه عصعاز 26 از کلتماک جرمناه‌نصتصحصم ,(2002) کعنطاه لهدمزدوه‌مدم 020076۳5 0۵ 2860 ۷۵۲۵ کلمما 15656 560 ۷۷۵۲۵ 1605 ۳6۶0606 ,0.87 200 0.82 ,0.79 ۷۵۲۵ کاصعن نااعم هناد عمط وصه ,کعنقصصمناععا 6۰ ۸3/05 570 ۶۲ نومه موه تسناد وصنکت 20 اههد معلد ۵۲۵ هاه 1 ۶ واناهدی 2۳00 ععنطاه لمدمزدده‌ام۳م ,کاننفای صمناهخصحصصی گم عجمع5 صقعص 156 ت+کع ۳۵ ,3.54 300 3.22 ,3.59 ۷۷6۲۵ صهزند‌طحد۸ اعد صز کعضسو دنا عنام ۶و ککماد ۵عطا ۵۶ 50۳5 ۶ وعاطاهند۷ عطا 56۳۵۵۵ مصنطافدونهام۲ اصی‌گندوند ج دز م۳عطا رمکن۸ .۳۵۹0600 سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان ۱۴۰۰ رابطه مهارت‌های ارتباطی کتابداران و... ۸۳ ق۲120 ,(3/99ا ,00.22) دفععمعم عطا ماصز اطع زعصز که لاد وصه ععنطاه آهممزدد وم (3/76 ,0۳0.15) کمهدد عم 5600 هه ۳۵۵۵۵ ۵ اناد ,(2/23 ,00۰13) امنعاهه ‏ از «رنطعد۲۵1۵0 اصعکنصوند مد ۳۵۹ معط مصونو0ه صا .(3/84 ,00.2[1) عصنص‌عنا هه 6 36۳ 1٩ ناو 6ط وصه عنطاه آهدوزیکه‌م۳م و هودنا ۵۶4 کعاطاهزسد۷ 6 0666 4 50060 65۲ عهدناع 0و صمناهنوه مناد کم اه ۵ط) ,ملظ .(7/42جا ,0.47ح0) 655 ۶ ۵5 110۳65 عزاطام ۵۶ کم ماه ععزصع5 که نمی فص ععنطاه آهدوزککه 0۳01 5 اه 306 0666۵ منطعصونام۳ عطا عامونکه صز ما اک عمط کز وود اصمعصم 156 تصمفعاص۲ 620 هنک ونکت ناهن ععزصعی وصه کاافاد صمتع‌نصحصحصیم مکعنطاه هنکمم 0 6 2۳6 کعنطاه آهدوزککه‌ممم لوصح عاتفای صمنای‌نصحصصی کقط ند ۵ صف از ,م0۳ .ما00 ,۸60۳8 0۳0060۰ 56۳66 او هو عط) که صف احط) کمعرمامصه !و کاافاد آهتاصمععم وعنطاه 0ص عاآماه صمناحتصحصصیم وصاتهط کصونانعوم مه کنامه۲ ص عصتنط او کععوم 6 صز ۷۷ تناو 56۳66 270 کمععع وم آهدمناهمنصدع۳ه هصنا‌عگکه عماج که 0معفعصی 6 ۳51 6۰ عمط الم مه کصعاسه‌طانا عناطم عاحل ما در م1666 کعنطاه آدوزککم 0۳01 ,56۳۷1665 نآ ۶و وناق0 ,م۸0 (/5۳3) 30061 نافوط لحس 5۳ :۳۵۳۵5رع1

مقدمه: اخلاق حرفه ای و مهارت های ارتباطی کارکنان کتابخانه های عمومی می توانند در کیفیت خدمات مؤثر واقع شوند. هدف پژوهش حاضر تبیین نقش واسطه ای اخلاق حرفه ای در رابطه کیفیت ارائه خدمات و ابعاد مهارت های ارتباطی است. روش شناسی: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر شیوه جمع آوری داده ها، توصیفی و از نوع همبستگی مبتنی بر مدل یابی معادلات ساختاری است. جامعه آماری پژوهش کارکنان و مراجعان کتابخانه های عمومی استان آذربایجان شرقی بودند که با استفاده از جدول نمونه گیری کرجسی-مورگان و روش نمونه گیری تصادفی ساده 200 نفر کارمند و 1000 نفر مراجعه کننده (5 نفر برای هر کارمند) انتخاب و پرسشنامه بین آنها توزیع و جمع آوری شد. در این پژوهش از پرسشنامه های محقق ساخته اخلاق حرفه ای با 8 گویه، مهارت های ارتباطی با 26 گویه و 5 مؤلفه و کیفیت خدمات با 10 گویه استفاده شد. این ابزارها، مبتنی بر پرسشنامه های اخلاق حرفه ای کادوزیر (2002)، مهارت ارتباطی کوئین دام (2004) و کیفیت خدمات لایب کوال (2003) بودند و ضرایب پایایی آنها به ترتیب 79/0،82/0 و 87/0 به دست آمدند. داده ها نیز با روش آزمون مدل یابی معادلات ساختاری و با کمک نرم افزار ایموس تحلیل گردید. یافته ها : بر اساس یافته ها، میانگین نمره مهارت های ارتباطی، اخلاق حرفه ای و کیفیت ارائه خدمات کارکنان نهاد کتابخانه های عمومی استان آذربایجان شرقی به ترتیب 59/3، 22/3 و 54/3 هستند. همچنین بر اساس یافته ها، رابطه معنی داری بین متغیر اخلاق حرفه ای و انواع مهارت های «بینش نسبت به فرآیند»، ارتباط توأم با قاطعیت، توانایی دریافت و ارسال پیام، مهارت گوش دادن مشاهده شد. بین متغیرهای اخلاق حرفه ای کتابداران و کیفیت ارائه خدمات آنان نیز ارتباط معنی داری به دست نیامد. همچنین، نتایج آزمون مدل سازی معادلات ساختاری نیز نشان داد که مدل ارائه شده در خصوص رابطه بین ابعاد مهارت های ارتباطی، اخلاق حرفه ای و کیفیت ارائه خدمات کارکنان کتابخانه های عمومی استان آذربایجان شرقی از نیکویی برازش برخوردار است (RMSEA=0.052، CFI=978، GFI=0.972). نتیجه : به طور کلی می توان گفت مهارت های ارتباطی و اخلاق حرفه ای به عنوان مهارت های اساسی کارکنان می توانند بر کیفیت ارائه خدمات تأثیرگذار باشند. بر این اساس، در فرایند به کارگیری افراد در پست های اداری مختلف، دارا بودن مهارت های ارتباطی و اخلاق باید به عنوان عوامل اثرگذار بر فرایندهای سازمانی و کیفیت خدمات مدنظر متولیان قرار گیرد.

481800

ی آن حدود.یک سئوم متوسط بارندگی جهانی است و از نظر منابع آب به شدت در تنگنا قرار دارد. لذا بهبود کارآیی مصرف آب مبتنی بر تولید بیشتر در بخش" کشاوّرزی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این راستا شبیه‌سازی مراحل رشد گیاه و در نتیجه پیش‌بینی نیاز آبی و عملکرد محصول» منجر به برنامه‌ریزی بهتر و مدیریت کارآتر در روند تولید محصول خواهد شد. امروزه ابزارهای لازم برای کمک به طراحان سیستم‌های آبیاری» مشاوران» کشاورزان و مدیران بخش کشاورزی جهت مدیریت بهینه آب آبیاری در کشاورزی لازم و ضروری است؛ لذا سازمان فائو با توسعه مدل اکوا کراپ این ابزارهای ضروری مدیریتی بخش‌های مختلف کشاورزی را فراهم ساخته است. در این تحقیق» برای برآورد نیاز آبی گیاه زرشک از مدل گیاهی اکوا کراپ در ۱۰ ایستگاه همدید در نقاط مختلف کشور استفاده شد. ورودی‌های مورد نیاز مدل شامل داده‌های هواشناسی» گیاهی» مدیریت آبیاری» مایریت مزرعه» ویژگی‌های خاکک» دوره زمانی شبیه سازی مورد نظر و همچنین شرایط اولیه در مزرعه می باشند. نتایج نشان داد نیاز آبی زرشکک در ایستگاه شیراز بیشترین مقدار و در سبزوار کمترین مقدار است. نتایج همچنین نشان داد شیراز دارای کمترین بهره‌وری آب و تبریز و کرمان دارای بیشترین بهره‌وری آب هستند. عملکرد شبیه‌سازی شده با مدل نیز نشان داد شیراز کمترین عملکرد و بیرجند دارای بیشترین عملکرد در واحد سطح هستند. ٩ فصلنامه علمی - پژوهشی جغرافیا و پرنامه‌رپزی منطقه‌ای, سال پازدهم» شماره سوم تاپستان ۱۴۰۰ زرشک معمولی در بین انواع زرشک از نظر اقتصادی دارای اهمیت بیشتری است و انواع زرشک‌های بی دانه از آن به دست می آید. زرشک معمولی درختچه ای است به ارتفاع ۳ و گاهی تا ٩ متر, شاخه‌ها شکننده و در جوانی به رنگ زرد ارغوانی و یا قرمز مایل به قهوه ای و از یک سال به بالا قهوه ای و به تدریج خاکستری و سپس سیاه و متورق می‌شود. برگ‌های آن چرمی, متناوب, تخم مرغی, پهن و دارای کناره‌هایی صاف يا با دندانه‌های تیز و از نان است. گل آذین مجتمع دارای ۰ تا ۲۵ و گاهی تا ۶۰ گل است. میوه‌ها مجتمع و به صورت خوشه‌های زرشک گیاه بومی ایران است و نوع بی دانه ی آن برای نواحی جنوب خراسان» به خصوص قاین و بیرجند دارای شهرت است. نخستین محل پرورش زرشک بی ذانه» روستای افین در قائن می باشد که دارای قدمتی تاریخی است. یکی دیگر از با سابقه‌ترین مناطق در زمینه‌ی کشت و پرورش زرشک بی دانه» بخش «درمیان» از توابع شهرستان بیرجند است. کشت زرشک بی دانه طبی پنجاه سال گذشته و به ویژه در بیست سال اخیر به بیشتر روستاها و مناطق اطراف, گسترش يافته و در منطقه‌ی جنوآب"خراسان زرشک بی دانه به عنوان یک محصول اصلی, از شهرت و اهمیت اقتصادی خاصی برخوردار گردیده است(فلاح قالهری و رضایی» ۱۳۹۶). همچنین با تخصص بیش از ۷۰ درصد از منابع آب به بخش کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک دنیا کشاورزی فاریاب اصل ترین مصرف کننده اب است( 2007 ,5071270 200 3۳676۲69 ). تاکید بر کشاورزی فاریاب به این علت است که آبیاری نقش بسیار مهمی در افزایثن توّلیّد مواد غذایی دارد»«این آمر بای تامین غذایی جمعیت جهان که به سرعت رو به گسترش است. بسیار حیاتی است. در نواحی نیمه خشک که بارش نامنظم و محدود است. انجام آبیاری برای تولید محصول و دستیابی به بیشترین پتانسیل آن ضروری است (2009 مله 21 0062.]). از راهکارهای موجود که امروزه در دنیا برای کاهش مصرف آب با کیفیت خوب در کشاورزی استفاده می‌شود. کم آبیاری و استفاده از آب شور می‌باشد. در شرایط کمبود آب با کیفیت خوب, بهبود کارایی مصارف آب که مبتنی بر تولید بیشتر به ازای هر واحد آب مصرفی است» بسیار با اهمیت می‌باشد.بزای دشتیابی به این کلذف. آگاهی دقیق از رابطه بین مصرف آب و عملکرد محصول ضروری است. گزینه‌های مدیریتی که به وسیله مطالعات صحرایی بررسی می‌شوند. به دلیل زمان‌بر بودن و نبود منابع مالی و انساانی کافی محدود می‌گردند(2007 ,له 2۲ 8290220896). استفاده از مدل‌های شبیه سازی» محدودیت‌های موجود در تحقیقات صحرایی را تا حد قابل ملاحظه‌ای کاهش داده و آنها را تبدیل به ابزاری توانا در بررسی و تحلیل سناریوهای مختلف و انتخاب مدیریت مناسب آب کرده است(2007 ,له 6۲ ۷720). دقث نتایج حاصل از مدلهای شبیه‌سازی به دقت داده‌های مورد نیاز بستگی داشته و در صورت دسترسی به این داده‌ها و واسنجی صحیح, این مدلها می‌توانند بدون محدودیت‌های مکانی و زمانی موجود در تحقیقات صحرایی و صرف هزینه و زمان کمتر جهت ارزیابی مدیریت‌های مختلف آبیاری و اثرات بلندمدت این مديريت‌ها به کار گرفته شوند (2004 ,80ع510). بنابراین اين مدل‌ها توصیه‌های عملی را برای کشاورزان و افرادی که به صورت گسترده روی برنامه- ریزی کم آبیاری و تحت شرایط مختلف تأمین آب و شرایط مختلف مدیریت محصول کار می کنند» فراهم می نمایند (2004 ,100). هدف از تحقیق حاضر, واسنجی مدل اکوا کراپ برای برآورد نیاز آبی زرشک با استفاده از داده‌های هواشناسی برای ایستگاه‌های منتخب ایران می‌باشد. نتایج این تحقیق می‌تواند در برنامه ریزی کشت زرشک و اتخاذ راهکارهای مدیریتی مناسب برای افزایش عملکرد محصول در ایران مورد استفاده قرار گیرد. ایران کشوری است که متوسط بارندگی آن حدود یک سوم متوسط بارش جهانی است و از نظر منابع آب به شدت در تنگنا می‌باشد. لذا بهبود کارایی مصرف آب مبتنی بر تولید بیشتر در بخش کشاورزی از اهمیت ویژه- ای برخوردار است. در این راستا شبیه‌سازی مراحل رشد گیاه و در نتیجه پیش‌بینی عملکرد محصول» منجر به برنامه‌ریزی بهتر و مدیریت کارآتر در روند تولید محصول خواهد شد(2004 ,آه 61 ۳10086000). لذا آنچه برای ما به عنوان کشوری خشک و نیمه خشک که در منطقه اقلیمی و جغرافیایی خاصی از کره زمین واقع بوده و مسأله آب در رأس مشکلات توسعه قرار دارد, حائز اهمیت می‌باشد. پیامدهای ناشی از گرم شدن هوا و توأم شدن آن با وقورع سیلاب‌ها خشکسالی‌ها و نقش آن بر مصرف آب است" بورشی نقش پارامترهای اقلیمی در چرخه هیدرولوژی و تولید محصولات زراعی به ویژه در تعیین میزان تبخیر - تعرق پتانسیل در کلیه بررسی‌های هیدروکلیماتولوژی» بیلان آب و نیاز آبی گیاهان از اهمیت ویژه‌ای برخوژداراست(شعبانی و همکاران. ۱۳۹۲). کمبود آب یکی از عوامل اصلی تهدید کننده ی:بقا بشراو اکوسیستم‌های طبیعی است. به طوری که امنیت غذایی, بهداشت انسان‌ها و اقتصاد کلان تحت تاثیر کمبوّد.ات به شدت صندمه"مّی بینند (رحیمیان» 1396). همچنین کمبود آب بر امنیت غذایی از طریق تغییر در بازده کشاورزی,» تغییر ترکیب. کالاهای تولید شده و صادر شده و از طریق افزایش قیمت مواد غذایی بر روی بازار و مصرف کنندگان در کشورهای در حال توسعه اثرگذار خواهد بود (قریشی و همکاران» ۱۳۹۹). در همین رابطه تاجری«مقدم و. همکارن(۱۳۹3) بیان می کنند به دلیل کمبود آب بسیاری از مناطق ایران قابلیت کشاورزی خود را از دست داده یا در آینده نزدیک از دست خواهند داد(رحمانی و همکاران؛ ۷ از این رو تعداد فزاینده‌ای از مردم نواحی روستایی منابع درّآمد خود را در حال کاهش يا ناپدید شدن می تولید و سود بخش کشاورزی وابستگی بالایی به الگوهای هوایی و شرایط اقلیمی دارد. در ۵۰ سال اخیر دانشمندان و متخصصان جهان روش‌های کم و بیش تجربی بسیاری برای برآورد تبخیر - تعرق با استفاده از متغیرهای اقلیمی مختلف معرفی کرده‌اند. این روش‌ها اغلب به واسنجی‌های محلی بسیار دقیق نیازمند هستند و در شرایط مختلف اعتبار محدودی دارند. ارزیابی دقت روش‌های تحت شرایط جدید مستلزم صرف وقت و هزینه بسیار است (وزیری و همکاران؛ ۱۳۸۷). گیاهان در طی فرآیند تعرق» آب را مصرف می‌کنند» همچنین مصرف آب به صورت تبخیر از سطح خاک نیز صورت می‌گیرد. ترکیب دو فرآیند مجزا یعنی تبخیر آب از سطح خاک و تعرق از گیاه را تبخیر - تعرق می‌نامند. برای برآورد فرآیند تبخیر عوامل اقلیمی نظیر تابش خورشیدی, دمای هوا (بیشینه و کمینه)» درصد رطوبت ۸ فصلنامه علمی - پژوهشی جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای, سال پازدهم» شماره سوم تاپسعان ۱8۴۰۰ هوا (بیشینه و کمینه» دمای نقطه شبنم و سرعت باد در نظر گرفته می‌شوند. در این فرآیند میزان سایه‌اندازی تلج پوشش گیاهی و مقدار آب موجود در سطح تبخیر از عوامل موثر بر فرآیند تبخیر محسوب می‌شوند ( بله ۵1 ۸1100 48). فرآیند تعرق» مانند تبخیر به طور مستقیم به عواملی مانند ذخیره انرژی» شیب فشار بخار و باد بستگی دارد. در ابتدای رشد گیاه» آب عمدتا از طریق تبخیر از سطح خاک از دست می‌رود. به عبارتی در مرحله اول رویش» تقریبا تبخیر - تعرق به صورت تبخیر صورت می‌گیرد. در مرحله رشد و توسعه گیاه و کامل شدن تاج پوشش گیاهی که گیاه تمامی سطح خاک را می پوشاند. بیش از /۹۰ آن به صورت تعرق می‌باشد (احسانی و همکاران» ۱۳۹۱). بنابراین تبخیر - تعرق یکی از مهم‌ترین پارامترهایی است که دانستن آن جهت برآورد آب مصرفی گیاه و طراحی سیستم‌های آبیاری ضروری است. تعیین دقیق مقدار آبی که برای تبخیر و تعرق مصرف می‌شود. از عوامل اساسی در برنامه‌ریزی برای رسیدن به محصول بیش‌تر است. همچنین در طراحی و تعیین ظرفیت شبکه‌های آبیاری و زه‌کشی. برآورد تبخیر- تعرق نقش مهمی دارد. در اغلب روش‌هایی که برای تعیین میزان تبخیر - تعرق ارائه شده‌اند. ابتدا مقدار تبخیر تخمین زده می‌شود و سپس از روی تبخیر - تعرق گیاه مرجع» تبخیر - تعرق گیاه مورد نظر محاسبه می‌شود (علیزاده و همکاران» ۱۳۸۳). بر اساس استاندارد فائو تبخیر - تعرق گیاه مرجع عبارت است از میزان آبی که یک مزرعه پوشیده از گیاه مرجع (نظیر چمن) در یک دوره زمانی مشخص مصرف می نماید. به طوری که گیاهان این مزرعه در طول دوره رشد با کمبود آب مواجه نشوند (شریفان و همکاران. ۱۳۸۶). روش‌های متعددی برای برآورد تبخیر - تعرق گیاه مرجع وجود دارد که هر کدام با توجه به فرضیات و داده‌های مختلف هواشناسی مورد استفاده در آنها اغلب نتایج متفاوتی به دست می‌دهند. اغلب این روش‌ها تحت.واشنجی‌های محلی به دست آمده‌اند و معلوم شده است که اعتبار جهانی محدود دارند (علیزاده و امکاران,:۱۳۸۳). در دهه‌های اخیر مدل‌های زیادی جهت شبیه سازی رشد محصولات زراعی و مدیریت آب خاک ارائه شده است و محققین در تحقیقات مختلف از اين مدل‌ها استفاده می کنند. چون در کن و ضسمط فا ماما رب رال | رین ده غملکرد, خصوضا در مناطق خشک و نیمه خشک., میزان آب قابل دسترس گیاه است. لذا برای دستیابی به مقادیر غملکرد با دقت مناسب» می‌بایست سذل‌هایی انتغاب: شوند که در اه الط بر اهاط از آب در دسترس گیاه سحاسیه شود. اخیرا در سال 2009 فائو مدل شبیه سازی ۲۲۰۳۱ ۵ را بر اساس معادله دورنباس و کاسام 40 100076005 (1979 ,1)38985) و به همراه تصحیحاتی بر آن ارائه داد که مقیاس محاسبات در آن بر اساس گام روزانه می‌باشد (2009 باه ۵۳ 5160010). کاربرد نرم افزار اکوا کراپ در تحلیل نتایج مزرعه‌ای آزمایش‌های آبیاری» حاکی از قابلیت- های این نرم افزار در برآورد عملکرد. موازنه آب خاک و درصد پوشش گیاهی است(شیر شاهی و همکاران» ۱۳۹۷). در طراحی این مدل جدید سعی شده است که دقت بالا در نتایج» سادگی و نیاز به تعداد کمتر متغیرها در مقایسه با سایر مدل‌های موجود. در کنار هم مورد ملاحظه قرار گیرد(2009 ,له 2۲ ۳66718 ). این مدل می تواند برای حداقل نمودن ریسک‌های کشاورزی بکار رود» زیرا می‌تواند جایگزین‌های لازم برای بهبود عملکرد و نیز بهره چندین تحقیق در مورد کاربرد مدل اکوا کراپ و شبیه سازی تولید محصول در مقابل آب مصرفی برای محصولات مختلف انجام شده است. در پژوهشی در مرکز موراکو به منظور ارزیابی توانایی مدل اکوا کراپ در شبیه سازی تبخیر-تعرق واقعی» رطوبت خاک در آبیاری غرقابی و عملکرد گندم در مناطق نیمه خشک دریافتند عملکرد مدل در مرحله واسنجی برای شبیه‌سازی پوشش گیاهی» تبخیر-تعرق, رطوبت خاک و عملکرد گندم زمستانه در محدوده قابل قبول قرار دارد (2016 ,له 6۲ ف7010). شیر شاهی و همکاران(۱۳۹۷) در پژوهشی به واسنجی و ارزیابی عملکرد مدل اکوا کراپ در مدیریت مقدار و زمان اعمال کم آبیاری در گندم پرداختند. نتایج حاکی از رضایت بخش بودن عملکرد مدل در هر شش مرحله فنولوژی گندم شامل جوانه زنی» پنجه زنی» ساقه دهی. گلدهی, شیری شدن. خمیری شدن و رسیدن است. علیزاده و همکاران (2014) با انجام پژوهشی در استان لرستان میانگین انحراف نرمال شده مقادیر شبیه سازی شده از مقادیر اندازه‌گیری شده برای درصد پوشش گیاهی, مقدار آب خاک و عملکرد دانه را به ترتیب برابر 8/35 10/53و 8/53 درصد به دست آورده‌اند که مطلوب به نظر می رسد. ضریب کارایی مدل در تخمین عملکرد موازنه آب خاک و درصد پوشش, سبز توت 1/35 1/88و 1/39 گزارش شده است. هسیائو و همکاران (2009 ,له 61 18120آ) برای آزمون مدل از گیاه ذرت در مزارع آدیویس ایالت کالیفرنیا استفاده نمودند. بیشترین اختلاف بین مقادیر شبیه سازی شده و.اندازه,گیری؛شده 22.درصد برای توده گیاهی و 24 درصد برای گارسیا ویلا و همکاران (۲۰۰۹) مدل اکوا کراپ راابّرای بهیته کردن مقدار آبیاری در پنبه در جنوب اسپانیا بکار بردن نتایج این تحقیق نشان داد که مدل مذکور عملکرد. توده گیاهی و کارآیی مصرف آب را برای پنبه به خوبی شبیه سازی کرده است(2009 ,له 6۲ 627612). فراهانی و همکاران (۲۰۰۹)» ارزیابی مدل اکوا کراپ را برای پنبه تحت شرایط آبیاری کامل و کم آبیاری در منطقه گرم و خشک سوریه انجام دادند. نتایج به دست آمده تشان داد که مدل مذکور تبخیر-تعرق را با خطای 13 درصد و مقدار محضول در شرایط کم آبیاری 60 و 80 درصد را با خطای32 درصد برآورد کرده است(2009 ,ل۵ ۵۲ 12720201). اندرزیان و همکاران (۲۰۰۹)» مدل اکوا کراپ را برای شبیه‌سازی مراحل رشد و میزان آب مصرفی بر عملکرد گندم تحت سناریوهای مختلف آبیاری در اقلیم گرم و خشک اهواز بکار بردند. نتایج این تحقیق نشان داد که مدل مذکور قادر بوده است به خوبی میزان رطوبت منطقه ريشه» توده گیاهی و عملکرد دانه را شبیه سازی کند(2009 ,له 61 ۸۵42۲21۵ ). علیزاده و همکاران (1389) نیز برای مدیریت کم آبیاری گندم در منطقه کرج از مدل اکوا کراپ استفاده نمودند. نتایج نشان داد که مدل در پیش بینی مقدار عملکرد دانه» تبخیر و تعرق گیاهی و کارایی مصرف آب قابلیت خوبی داشته است(علیزاده و همکاران» ۱۳۸۹). حیدری نیا و همکاران (1391) از این مدل برای برنامه ریزی کم آبیاری پنبه در ایستگاه‌هاشم آباد گرگان استفاده کردند. در تحقیق ایشان» برنامه اکوا کراپ با استفاده از داده‌های زراعی دو ۰ فصلنامه علمی - پژوهشی جغرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای, سال یازدهم: شماره سوم تاپسعان ۱8:۰ سال متناوب واسنجی گردید. ضریب تعیین در شبیه سازی محصول در دو سال» به ترتیب برابر با 0/74 و 6 بدست آمد (حیدری نیا و همکاران» ۱۳۹۱). محمدی و همکاران (۱۳۹۶) در تحقیقی به بررسی نیاز آبی گندم با مدل اکوا کراپ پرداختند. آنالیز حساسیت نشان داد که مدل نسبت به ضریب گیاهی مربوط به تعرق» بهره وری آب نرمال شده, شاخص برداشت» رطوبت در ظرفیت زراعی. رطوبت اشباع و دمای هوا حساستر از سایر پارامترهاست. مدیری و همکاران (۱۳۹۷) به ارزیابی و برآورد میزان تبخیر تعرق گیاه برنج در استان‌های شمالی کشور پرداخته‌اند. نتایج نشان داد میزان تبخیر تعرق از شرق به سمت غرب کاهش و میزان بارش افزایش می‌یابد. همچنین در مرحله میانی رشد برنج» تبخیر- تعرق ۹۵ تا ۷۰ درصد کل تبخیر -تعرق محصول را در بر می‌گیرد. فلاح قالهری و همکاران (۱۳۹۶) نیاز آبی کنجد در اقلیم سبزوار را برآورد کرده‌اند. نتایج نشان داد نیاز آبی کنجد از شمال به جنوب دشت سبزوار افزایش می‌یابد و بیشترین مقدار آن در مرحله میانی رشد گیاه رخ می‌دهد. واضح است که برای کاربرد مدله نیاز به واسنجی و اعتبارسنجی آن برای هر محصول و منطقه مورد نظر می باشد. استدوتو و همکاران (2009)» مدل اکوا کراپ را برای گندم بطور مقدماتی واسنجی کرده‌اند. اما برای واسنجی کامل آن به داده‌های مراحل رشد و شرایط خاک منطقه مورد نظر نیاز است(2009 ,آه 6۳ 5160110 ). یکی از مهمترین توابع عکس العمل بازده به آب در نشریه 33 آبیاری و زهکشی سازمان خوار و بار جهانی (فائو) توسط دورنباس و کاسام (۱۹۹۷).مطرح شد. مدل اکوا کراپ بین.تبخیر از سطح خاک و تعرق گیا» تفاوت قایل شده و برای این جداسازی,» از تئوری ریچی.(1972) استفاده می‌کند. به جای استفاده از شاخص سطح برگه از پوششن کانوپی گیاه.استفاده می‌شود. توده گیاهی! (8) با توجه به تعرق تجمعی گیاه (2[77) و بهره‌وری آب (۷78) طبق معادله ۱ محاسبه می‌شود: عملکرد نهایی محصول(ل) بر اساس معادله۳۰ پسن از ضرب شاخص برداشت (111) در توده گیاهی () تعیین می- تعرق گیاه (17) با توجه به مقدار تبخیر - تعرق مرجع (۳70) نرمال می‌گردد. به طور کلی,» مدل اکوا کراپ. بر اساس معادله ۳ بهره‌وری آب محصول را برآورد می‌کند (انصاری و همکاران» ۱۳۹۳). که در آن ره,78 بهره‌وری آب يا کارایی مصرف آب است (کیلوگرم ماده خشک تولید شده به ازای هر متر مکعب آب. تبخیر-تعرق پافته در طول زمانی که ناده خشک تولید شله است). سایر پارانثرها قبلا تغریف در این تحقیق» برای محاسبه نیاز آبی زرشک از مدل گیاهی اکوا کراپ اسستفاده شد. ورودی‌های مورد نیاز مدل شامل داده‌های هواشناسی,» گیاهی, مدیریت آبیاری» مدیریت مزرعه» ویژگی‌های خاک» دوره زمانی شبیه سازی مورد نظر و همچنین شرایط اولیه در مزرعه می باشند که در ادامه شرح داده شده‌اند. داده‌های هواشناسی: داده‌های هواشناسی مورد نیاز در مدل اکوا کراپ» شامل بارش» کمینه و بیشینه دما تبخیر- تعرق مرجع و غلظت دی اکسید کربن موجود در جو می‌باشد. در این تحقیق از داده‌های بارش و دمای ۱۰ ایستگاه همدید ایران استفاده شد. برای محاسبه تبخیر-تعرق مرجع» از روش پنمن- مانتیث استفاده شد. میزان دی اکسید کربن موجود در جو در مدل به صورت پیش فرض از سال۲ ۱۹۰ تا ۲۰۹۹ موجود است. داده‌های گیاهی: داده‌های گیاهی و ویژگیهای محصول شامل پارامترهای ثابت و داده‌های ویژه کاربر می‌باشند. مقادیر پارامترهای گیاهی ثابت. با گذشت زمان یا موقعیت جغرافیایی تغییر نمی‌کنند و برای گیاهان مهم از جمله زرشک به:غنوان پیش فرض ذر مدل وجوذ دذارند. این پارامترهاتی ثابت» با استفاده از ذاذه‌های رشد گیاه در شرایط مطلوب و بدون محدودیت واسنجی شده و کاربرد آنها در شرایط وجود تنش آبی» از طریق ضریب پاسخ به تنش صورت می‌گیرد. علاوه بر پارامترهای ثابت. بر خی دیگر از اطلاعات مورد نیاز برای اجرای شبیه‌سازی» بستگی به گونه و محصول زراعی دارند و با طبق شرایط مدیریتی و محیطی مختلف, مقادیر متفاوتی را دارا می باشند که پارامترهای مخصوص کاربر نامیده می‌شوند. از جمله این پارامترها می‌توان تاریخ و تراکم کشت. زمان رسیدن مراحل فنولوژیکی گیاه و حداکثر عمق ریشه.را؛نام پرد که برای هر ناحیه و محصول با توجه به شرایط خاص خود متغیر بوده و توسط کاربر تعیین می شود(2012 ,2 6۲ 1۵68). مدیریت آبیاری و مزرعه: بدیهی است که در این تحقیق برای شبیه سازی عملکرد محصول» حالت آبیاری بارانی اعمال گردید. در قسمت مدیریت مزرعه» وضعیت حاصلخیزی خاک و همچنین مالچ روی خاک مشخص می شود. در این تحقیق, میزان رواناب و مالچ سظخ خاک صفر در نظر گرفتهشده است و محدودیتی از لحاظ حاصل- ویژگی‌های خاک: داده‌های مورد نیاز در این بخش شامل بافت و تعداد لایه‌های خاک. هدایت هیدرولیکی اشباع رطوبت حجمی در حد اشباع ظرفیت زراعی و نقطه پژمردگی دائم می‌باشد. مدل, قابلیت تخمین هدایت هیدرولیکی غیراشباع را با استفاده از اطلاعات رطوبت خاک دارا می‌باشد. دوره زمانی شبیه سازی و شرایط اولیه مزرعه: در این تحقیق» طول دوره شبیه سازی معادل با طول دوره رشد گیا یعتی, از نیمه آاسفند: تا تقریبا آوآخر آبان, در نظر گرفته شد: زمان آنتهایی شبیه‌ساوی: بسته به: فرخه-ووز رشد مورد نیاز تا رسیدن و مراحل فنولوژیکی گیاه برای هر سال متفاوت بوده است. واسنجی مدل اکوا کراپ: واسنجی یک مال عبارت است از تغییر دادن برخی ازپارامترهای مدل (مقادیر ثابت) به طوری که با تغییر این پارامترها داده‌های شبیه سازی شده توسط مدل با داده‌های واقعی انطباق قابل قبول بیابند. در این تحقیق مدل اکوا کراپ برای گیاه زرشک در ۶۵ ایستگاه کشور واسنجی شد. در ۲ فصلنامه علمی - پژوهشی جغرافیا و برنامه‌رپزی منطقه‌ای: سال پازدهم: شماره سوم تابستان ۱۴۰۰ ابتدا داده‌های هواشناسی» خاک, مدیریت مزرعه و همچنین پارامترهای گیاهی مدل که اندازه‌گیری یا تخمین زده شده بودند. وارد مدل گردیدند. در مرحله بعدی, سایر پارامترهای مدل به صورت دستی, اطراف مقادیر پیش فرض تغییر داده شد تا بهترین برازش بین مقادیر عملکرد محصول مشاهده شده و شبیه سازی شده بدست یکی از اصلی ترین گام‌ها در واسنجی مدل اکوا کراپ, واسنجی نمودن پوشش کانوپی (00) می باشد. در اين تحقیق از گزینه‌های موجود در مدل برای تخمین پوشش کانوپی اولیه (060۰) استفاده شد. مدل با استفاده از تراکم کشت کیاهیی: وزن هزاردانه و نرخ جوانه زنی» پوشش کانوپی اولیه را تخمین می‌زند. نرخ رشد کانوپی به طور خودکار توسط مدل و پس از وارد کردن تاریخ‌های فنولوژیکی گیاه مانند زمان سبز شدن» زمان رسیدن به بیشینه پوشش کانوپی«6)) » زمان آغاز پیری و نیز بلوغ و رسیدن محصول محاسبه می‌شود. پارامترهای اصلی برای تخمین پوشش کانوپی (00) شامل ضریب رشد کانوپی (060)» ضریب کاهش کانوپی(0۳6) و نمایه‌های تنش آبی می‌باشند, پارامترههای تنش آبی و شکل منحنی‌های تنش به طور دستی اطراف مقادیر پیش فرض تغییر داده شد تا بهترین برازش ین داده‌های اندازه‌گیری شده و شبیه‌سازی شده مشاهده شود. همچنین تاریخ گلدهی, طول دوره گلتاهین و شاخص برداشت مرجع (111۰) و دوره رسیدن به شاخص برداشت نهایی (711) برای محاسبه«غملکرد نهایی دانه آبه ملّل,وارد شد. در این تحقیق, مدل اکوا کراپ با درجه-روز رشد (1710) اجرا شد. برای برآورد.مقادیز.مورد نیساز 310 از داده‌های دما استفاده شد. هرگیاه به تعداد واحد گرمایی معینی جهت جوانه زنی» رشده به ساقه,رفتن بلوغ و رسیدن احتیاج دارد. این تعداد واحد گرمایی را ثابت حرارتی می نامند که از گیاهی به؛گیاه دیگر فرق می‌کند. یکی از مباحث مهم در آب و هواشناسی» بررسی درجه روزها می‌باشد. اکثر تحولات فیزیولوژیکی مانند رشد گیاهان و برخی پدیده‌های هیدرولوژیکی مانند ذوب برف تابع.توان.حرارتی محیط می‌باشند. برای این منظور از نمایه درجه -روز به عنوان شاخص گرما استفاده می شود. هر فرآیند در آستانه دمایی معینی فعال می شود. مثلا آستانه فعالیت برای ذوب برف صفر درجه سانتیگراد می‌باشد. بنابراین برآورد درجه *روز برایی تعیین"دوره‌های مختلف کشت. یکی از کارهای بسیار ضروری است. یک درجه - روز عبارتست از متوسط دمای روزانه بالاتر از دمای پایه (کمالی و بازیگره ۱۳۷۸). فرمول در معادله فوق» 01010 درجه- روز رشد (حرارت تجمعی )» هآ و.نم[ بیشینه و کمینه دمای روزانه (بر حسب درجه سانتی گراد)» «7 دمای مبنا (دراینجا ۱۰ درجه سانتی گراد) 8 و 0 تاریخ شروع و پایان مرحله فنولوژی است (کمالی و بازیگر۱۳۸۷).» مراحل فنولوژی زرشک در مقیاس 36017 شامل جوانه‌زنی» نمو برگ» ظهور گل‌آذین. گل‌دهی و تشکیل میوه تا رسیدن میوه است. تاریخ وقوع مراحل فنولوژی زرشک به صورت میدانی در سال زراعی ۹۹-۷ در ایستگاه قائن محاسبه شد. جدول ۱ تاریخ رخداد مراحل فنولوژی زرشک و میانگین پارامترهای اقلیمی سراسل ره ورگ تاریخ آغاز ‏ تاریخ خاتمه ی اکن سا رورق ها ان دمای کمینه ی دمای پیشینه مرحله ظهور گل آذین 6 97/1/29 ۰ ۱۵ ۱۳۳ ۱ ۳/۰ مرحله تشکیل تا رسیدن میوه 97/2/18 97/7/1 ۱۲۵۳ ۱۳ ۱۳۳ ۳۰ محلوده: موزد امطالعه: این تحقیق؛ کل ایران می‌باشد. ۹ حل و فمل پران‌لخش برزگتزی از فلا ایران: است که از شمال غربی به جلگه ارمنستان و از جنوب شرقی به جلگه سند. از جنوب غربی تا حوزه دجله و فرات و از شمال شرقی تا فرارود امتداد دارد. برای انجام این تحقیق از داده‌های (#ایشتگاه لموآشناسی هملایّد دانقّاط,مختلف ایران در بازه زمانی ۱۹۸۵-۲۰۱۶ استفاده شده: است. شکل ۱ ایستگاه‌های هواشناسیلوری‌گان در کنر نشاامی‌دهد. شکل ۱ ایستگاه‌های هواشناسی مورد استفاده در تحقیق منبع: یافته‌های پژوهش, ۱۳۹۹ برای محاسبه نیاز آبی توسط اين نرم افزار چهار دسته اطلاعات شامل اطلاعات اقلیم» گیا» خاک و آب مورد نیاز است که در این تحقیق این پارامترها برای تمامی ایستگاه‌های مورد استفاده آماده و وارد نرم افزار شد. مدل اکوا کراپ تغییرات رطوبت خاک را نیز در خلال دوره رشد در نظر می‌گیرد. به عنوان مثال» شکل ۲ تخلیه منطقه ريشه ۶ فصلنامه علمی - پژوهشی جغرافیا و پرنامه‌ریزی منطقه‌ای, سال یازدهم: شماره سوم تابستان ۱۴۰۰ (07) در ایستگاه قائن را در سرتاسر چرخه رشد محصول با نمایه آستانه‌های آب خاک که متاثر کننده توسعه تاج- پوشش (1781)» مجبور کردن گیاه به بستن روزنه‌ها (182) و تحریک پیری زودرس تاج پوشش (183) است. نشان می‌دهد. همانطور که مشاهده می‌شود ذخیره رطوبت خاک در ماه‌های ابتدایی وشک گناه اندکی از ظرفیت مزرعه (۳2) مخصوصا در ۵۰ تا ۸۰ روز اوائل فصل رشد کمتر است که می‌تواند توسعه تاج‌پوشش گیاه را تحت تاثیر قرار دهد او از ال بکاهد. همانطور که مشاهده می‌شود. در مرحله گل‌دهی» توسعه تلج پوشش با محدودیت کمی مواجه است. در اواخر فصل رشد.ه رطوبت بالاتر از آستانه بحرانی و نزدیک به ظرفیت زراعی است و گیاه با تنش آبی مواجه نیست. با توجه به شکل, در هیچ دوره‌ای از فصل رشد. مقدار ذخیره رطوبت خاک پایین‌تر از 182 و 183 نیست. بنابراین گیاه با محدودیتی مواجه نبوده است که مجبور شود روزنه‌های خود را ببندد یا تاج‌پوشش با پیری شکل ۲ .تغییرات رطوبت خاک طی دورهازشد در ایستگاه قائن شکل ۳ تغییرات درصد تاج پوشش سبز گیاه را در ایستگاه قائن نشان می‌دهد. با توجه به این شکل, در ماه دوم تا سوم شروع رشد گیاه (مصادف با اردیبهشت ماه) در ایستگاه,قائن, بیشینه رشد تاج پوشش سبز رخ می‌دهد. دلیل این موضوع افزایش نرخ تامین درجه -روز رشد گیاه در این بازه زمانی است (شکل ۶). بنابراین با توجه به افزایش شاخساره سبز گیاهی, تامین آب مورد نیاز برّاتی اجبزان تبخیر-تعرق دز این.بازه زمانی ضروری است. شکل ۵ مقادیر نیاز آبی گیاه زرشک را در خلال دوره رشد در ایستگاه‌های مورد مطالعه نشان می‌دهد. همانطور که در این شکل ملاحظه می‌شود» بیشترین مقدار نیاز آبی در ایستگاه شیراز و کمترین مقدار نیاز آبی در سبزوار رخ می‌دهد. به طور کلی نیاز آبی هر گیاه به عوامل اقلیمی و محلی بستگی دارد. از عوامل اقلیمی می‌توان به تابش خورشید سرعت باد رطوبت نسبی و دما اشاره کرد. از عوامل محلی نیز می‌توان از عرض جغرافیایی و ارتفاع نام برد. تبخیر-تعرق مرجع یک نمایه اقلیمی است. به عبارت دیگر تنها به عوامل اقلیمی بستگی دارد (وزیری و همکاران» ۱۳۸۷). هر چه سرعت باده دما و تابش خورشید بیشتر باشد. مقدار این کمیت افزایش می‌یابد. بر عکس هر چه عرض جغرافیایی و ارتفاع بیشتر باشد به دلیل کاهش دما مقدار این نمایه اقلیمی کاهش می‌یابد. با توجه به شکل ۵» ایستگاه شیراز به دلیل عرض جغرافیایی کمتر تابش بیشتر و دمای بالاتر بیشترین نیاز آبی را به خود اختصاص داده است. شکل ٩ مقادیر بهره‌وری آب (بر حسب کیلوگرم ماده خشک به ازای هر متر مکعب آب تبخیر-تعرق یافته) برای تولید عملکرد در ایستگاه‌های مورد مطالعه را نشان می‌دهد. بر اساس این شکل» ایستگاه شیرار در بین ایستگاه‌های مورد مطالعه, دارای کمترین بهره‌وری آب است و ایستگاه‌های تبریز» کرمان و بیرجند به ترتیب دارای بهره‌وری آب بالاتری هستند. شکل ۷ عملکرد گیاه را بر حسب تن در هکتار نشان می‌دهد. بر اساس این شکل, ایستگاه بیرجند دارای بیشترین عملکرد و ایستگاه شیراز دارای کمترین عملکرد در واحد سطح می‌باشد. شکل ۳ روند تغییرات درصد تاج پوشش سبز گیاه در طول فصل رشد در ایستگاه قائن منبع: یافته‌های پژوهش. ۱۳۹۹ شکل ۶ روند تامین درجه-روز رشد گیاه در طول فصل رشد در ایستگاه قائن منبع: یافته‌های پژوهش, ۱۳۹۹ شکل ۵ برآورد نیاز آبی گیاه زرشک طی دوره رشد در ایستگاه‌های مورد مطالعه منبع: یافته‌های پژوهش, ۱۳۹۹ شکل ٩ مقادیر بهره‌وری آب (بر حسب کیلوگرم ماده خشک تولید شده به ازای هر متر مکعب آب تبخیر-تعرق یافته) برای تولید عملکرد در ایستگاه‌های مورد مطالعه ٩ فصلنامه علمی - پژوهشی جغرافیا و پر نامه‌ریزی منطقه‌ای, سال پازدهم, شماره سوم تابستان ۱۴۰۰ شکل ۷ عملکرد گیاه زرشک در ایستگاه‌های مورد مطالعه منبع: یافته‌های پژوهش» ۱۳۹۹ زرشک دارای بیش از 1۹۰ گونه است که فقط نوع بی‌دانه‌ی آن به عنوان محصول باغی پرورش می‌یابد. زرشک بی‌دانه در هیچ جای جهان کاشت نمی‌شود و مخضوص ایران؛است. این درختچه در جنوب خراسان بیش از دویست سال قدمت دارد (فلاح قالهری و رضایی. ۱۳۹۶) و.یکی از مخضولات عمده کشاورزی منطقه است که درآمد هزاران خانوار به طور مستقیم و غیرمستقیم به:آن وابسته است. در خشکسالی‌های اخیر خراسان این درختچه نشان داد که در برابر کم‌آبی مقاوم و زنده می‌ماند. بنایزاین این محصول از منابع پایدار کشور به حساب می‌آید و توجّه به گسترش و توسعه‌ی کشت آن نوعی اطمینان خاطر *برای کشاورزان و ثبات اقتصادی شاغلین بخش اصطلاح نیاز آبی گیاه به معنی مقدار آب مورد نیاز برای رشد و تولید محصول است که شامل آب مصرفی گیاه و نیازهای آبی ویژه مثل آماده کردن زمیّن».غزقاب کردن مزراعه جهت شستشوی,نمک‌های خاک و غیره می باشد. تأمین آب آبیاری جهت رفع کمبود بارش در یک سال معین باید با برنامه‌ریزی انجام گیرد. از آنجا که بارش سالانه از سالی به سال دیگر تغییر می‌کند. بنابراین برنامه آبیاری نمی‌تواند تنها؛بر اساس اطلاعات یک سال طرح شود. بنابراین برای محاسبه بارش موثر بر اساس احتمال وقوع آبه سوابق بلند مدت بارندگی نیاز است. کشت زرشک به لحاظ آبیاری برای مناطق خشک و نیمه خشک که کشاورزان با کمبود آب مواجه می‌باشند. بسیار مطلوب است. با توجه به اينکه آب نیاز اصلی و ضروری هر محصولی است. بنابراین برآورد نیاز آبی مورد نیاز هر گیاه امری ضروری است. یکی از راه‌های افزایش راندمان مصرف آب و مدیریت آب در تامین نیاز آبی گیاهان زراعی» توجه ویژه به پارامترهای تاثیرگذار بر آن از جمله نیاز آبی و میزان تبخیر - تعرق می‌باشد. در این مورد تبخیر- تعرق در واقع شاخص تعیین کننده‌ای در فرایند رشد گیاه می‌باشد و میزان آن برابر با نیاز آبی گیاه قلمداد می‌شود. بنابراین باید دنبال راه‌کاری بود که با در نظر گرفتن عوامل موثر در مدیریت آب بهترین برآورد را از نیاز آبی گیاه داشت. نتایج این تحقیق نشان داد در بین ایستگاه‌های مورد مطالعه» ایستگاه شیراز به دلیل عرض جغرافیایی پایین» تابش خورشیدی بیشتر و دمای بالاتر با ۸۰۸ میلیمتر بیشترین نیاز آبی را به خود اختصاص می‌دهد. ایستگاه‌های سبزوار و شاهرود هم با ۳۸۶ و ۳۸۸ میلیمتر در بین ایستگاه‌های منتخب دارای کمترین نیاز آبی هستند. از نظر بهره‌وری آب نیز ایستگاه شیراز کمترین و ایستگاه‌های تبریز و کرمان بالاترین بهره‌وری آب را به خود اختصاص می‌دهند. از نظر عملکرد شیراز دارای کمترین عملکرد و بیرجند دارای بیشترین عملکرد در بین ایستگاه‌های مورد مطالعه است. با توجه به نتایج این تحقیق, کشت زرشک در مناطق جنوبی کشور به دلیل نیاز آبی بالا عملکرد و بهره‌وری آب پایین توصیه نمی‌شود و مناطق واقع در نیمه شمالی کشور برای کشت این محصول مناسب‌تر هستند. محدود بودن منابع آب در کشور از یک طرف و نیاز رو به افزایش مصرف آن به دلیل افزایش جمعیت و گرم شدن کره زمین از طرف دیگر ایجاب می کند که این منبع حیاتی در کلیه زمینه‌های مصرف به صورت بهینه انجام گیرد (علایی و همکاران» ۱۳۹۸). در فن آبیاری» برآورد دقیق نیاز آبی گیاهان زراعی و محصولات باغی از پایه‌ای‌ترین رکن طراحی و محاسبات مهندسی به شمار می‌روند. از این رو روش‌های محاسباتی تبخیر-تعرق گیاهان» جز اولویت‌های تحقیقاتی بسیاری از کشورهای جهان است (وزیری و همکاران, ۱۳۸۷). برنامه‌ریزی آبیاری نوعی گزینه مدیریتی آب برای جلوگیری از کاربرد آب اضافی و جلوگیری از کاهش عملکرد به واسطه تامین نشدن آب مورد نیاز گیاه است. در یک برنامه‌ریزی آبیاری» می‌بایست به سه سوال پاسخ داده شود. اولا ایا رطوبت خاک به قدری کاهش یافته است که نیاز به آبیاری داشته باشد؟ برای پاسخ.به این سوال تعیین زمان آبیاری» شناسایی رفتار گیاه و واکنش مراحل رشدی گیاه به آب مورد نیاز:است. سوال دوم آن است که برای کفایت آبیاری به چه مقدار آب نیاز است؟ بنابراین تعیین مقدار آب آبیاری ضروری است. سوال سوم آن است که آب را با کدام روش در اختیار گیاه قرار دهیم؟ برای پاسخ به این سوال می‌بایست نوّع سیستم آبیاری برای منظقه اطراحی و اجرا شود (کیانی» ۳۹۸) در زمینه الگوی کشت برنامه‌ریزی چند هدفی وجه امشترک تمامی تحقیقات انجام شده است. نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که ارائه الگوی کشت بهینه با استفاده از الگوهای مختلف برنامه‌ریزی» افزون بر بهبود شرایط موجود» باعث می‌شود از نهاده‌ها به نحو مطلوب و موثرتری استفاده شود. درابیشتر این" بزرشی‌ها از هدف‌های بازده برنامه‌ای و مصرف آب در کنار محدودیت‌های منطقه مطالعاتی استفاده شده است (رستگاری پور و همکاران» ۱۳۹۶). با توجه به گستردگی کشور و تنوع اقلیمی گوناگون» رسیدن"به الگوتی کشت بهینه که از نهاده‌ها و عموامل تولید مخصوصا آب بتوان حداکثر بهره‌وری را به دست آورد. از اهمین زیادی برخوردار است. طراحی الگوی کشت فرایندی پیچیده و متاثر از عوامل مختلف است که بررسی آن طراح الگوری کشت را ملزم به جمع آوری حجم انبوهی از اطلاعات می‌کند. بنابراین انتخاب روش پردازش» تحلیل و تلفیق اطلاعات گردآوری شده با توجه به معیارهای مورد نیاز مدیران» بسیار مهم و تعیین کننده است (سالیانی» ۱۳۷۵). تخصیص بهینه منابع آب به خصوص در بخش کشاورزی که مصرف‌کننده اصلی آب در کشور است. از اهمیت زیادی برخوردار است» زیرا آبیاری با آب بیش از اندازه گیاه» علاوه بر هدر دادن آب موجب شوری خاک نیز می‌شود و از طرف دیگر آبیاری با آب کمتر از آب مورد نیاز گیاهان باعث افث شدید عملکرد محصولات کشاورزی می‌شود (اسماعیل‌پور اسطرخی و همکاران؛ ۱۳۹۹). دستیایی به توسعه پایدار در بخش کشاورزی, نیازمند برنامه‌ریزی اصولی و کارامد و اجرای دقیق آن برنامه است. این مهم در غرافیا و برنامه‌ریزی منطقه‌ای. سال یازدهم, شماره سوم تابستان ۱۴۰۰ گرو آشنایی کامل با امکانات. فرصت‌ها توان‌ها و محدودیت‌هایی است که در راه رسیدن به وضع مطلوب با آنها مواجهیم. در دهه‌های اخیر روند بهره‌گیری از توان‌ها و پتانسیل‌های محیطی به دلیل الگوی مدیریتی نامناسب به طور صحیح طی نشده است و این مساله تخریب نابع آب و خاک کاهش ظرفیت محیطی و به تبع آن» بحران‌های اقتصادی, اجتماعی و زیست محیطی شدیدی را به دنبال داشته است (نوروزی آورگانی و همکاران ۱۳۸۹ زارع شاه‌آبادی و همکاران» ۱۳۸۹). کمک کشاورزی به توسعه منطقه‌ای و تامین مواد غذایی» همچنین کمک به حفظ سلامت محیط از دیگر وظایف این بخش است. همچنین بر اهمیت بخش کشاورزی به عنوان یکی از بخش‌های مهم در زمینه اشتغال و نیروی کار تاکید شده است (افتخاری و همکاران» ۱۳۸۸). در مجموع برای افزایش عملکرد گیاه زرشک» تعیین مقدار نیاز آبی گیاه در منطقه ضروری است. در این تحقیق نیاز آبی زرشک در طول فصل رشد در ایستگاه‌های منتخب ایران محاسبه شد. کاربرد نتایج این تحقیق می‌تواند مدیران و کشاورزان را در برنامه‌ریزی دقیق در این تحقیق از داده‌های هواشناسی ۱۰ ایستگاه همدید کشوار استفاده شده است که بدینوسیله از مسئولین محترم سازمان هواشناسی کشور برای در اختیار قرار دادن این داده‌ها تشکر و قدردانی می‌گردد. احسانی علی» ارزانی حسین» فرح پور مهدی, احمدی حسن, جعفری محمد.و اکبرزاده مرتضی» (۱۳۹۱). برآورد تبخیر و تعرق با استفاده از اطلاعات آب و هوایی» خصوصیات گیاه (مرتع)؛وخاک به کمک برنامه نرم افزاز ۳۳۵01۷21۳ (مطالعه موردی: منطقه استیپی استان مرکزی ایران, ایستگاه رودشور)» » فصلنامه علمی پژوهشی.تحقیقات مرتع؛و بیابان ایران» ۱(۱۹): ۰۱-۱۹ اسماعیل پور اسطرخی,هادی» کریمی» محمد. علیمحمدی سراب. عباس, داوری» کامران؛ (۱۳۹۹). برنامه‌ریزی کشت محصولات کشاورزی با استفاده از روش‌های بهینه‌سازی مکانی. نشریه مهندسی فناوری اطلاعات مکانی» (۵)۲: ۱۹-۳۳. انصاری» حسین» سالاریان» محمد تکرلی, عاطفه و بایرام منصوره(۱۳۹۳). تعیین اعمق بهینه آبیاری برای محصول گندم و گوجه فرنگی به کمک مدل ۸۹122۳00(مطالعه موردی مشهد)» نشریه آبیاری و زهکشی ایران» ۸۹-۹۵:)۸(۱. تاجری مقدم» مریم» راحلی» حسین, ظریفیان؛ شاپوز. وایزدان"؛پناه» مسعود (۱۳۹۷). کاربرد تئوری فرهنگی در تحلیل رفتار حفاظت آب کشاورزان دشت نیشابور» علوم ترویج و آموزش کشاورزی ایران» ۱۱۳-۱۲۹:)۱(۱۶. حیدری نیا مولود ناصری» عبدعلی و برومندنسب» سعید (1391 ). بررسی امکان کاربرد شبیه 07070 ۸01۵ در برنامه ریزی آبیاری آفتابگردان در اهواز مجله مهندسی منابع آب. 12(5): 39- 49. خرسند. افشین وردی نژاد» وحیدرضا شهیدی» علی (۱۳۹۳). ارزیابی عملکرد مدل 2-۳۵ ۸02 در پیش بینی عملکرد گندم رطوبت و شوری نیمرخ خاک تحت تنش‌های شوری و کم آبی» مدیریت آب و آبیاری» ۶ (۸۹-۱۰۶:)۱ رحیمیان, مهدی(۱۳۹۹). عوامل اثر گذار بر مدیریت پایدار منابع آب در بین گندم کاران آبی شهرستان کوهدشت. علوم ترویج و آموزش رحمانی» صادق» یزدان پناه» مسعود» فروزانی» معصومه و عبدشاهی, عباس (۱۳۹۷). بررسی باورها و راهبردهای سازگاری کشاورزان با شرایط کمبود آب و عوامل موثر بر آنها در شهرستان ممسنی» نشریه پژوهش آب در کشاورزی» ۳۲۲-۳۶۰:)۳(۲۳. رستگاری پور فاطمه» علوی» مریم» کرباسی, علیرضا (۱۳۹۶). کاربردبرنامه‌ریزی چند هدفی در تعیین الگوی بهینه کشت در بخش مرکزی شهرستان تربت حیدریه. فصلنامه راهبردهای توسعه روستایی, (۳) ۲: ۲۵۹-۲۷۹ رکن الدین افتخاری, عبدالرضا پورطاهری» مهدی, فرج زاده» منوچهر و وکیل حیدری, ساربان (۱۳۸۸). نقش توانمندسازی در توسعه کشاورزی مطالعه موردی استان اردبیل, پژوهش‌های جغرافیای انسانی» (14): ۸۷-۱۰۳ زارع شاه آبادی» علیرضا زارع شاه آبادی» اکبر»ه صمیمی» سمانه» خراسانی» محمد امین (۱۳۸۹). برنامه‌ریزی راهبردی توسعه بخش کشاورزی در شهرستان ابرکوه» نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی» (۱۵)۱۸: ۲۹-۶۹ سالیانی ط (۱۳۷۵). طراحی الگوی کشت در طرح‌های توسعه منابع آب. اقتصاد کشاورزی و توسعه. ۱۵: ۹۱-۱۱۲ شیرشاهی» فهیمه, بابازاده» حسین» ابراهیمی پاک نیازعلی و زراعت کیش, یعقوب (۱۳۹۷). واسنجی و ارزیابی عملکرد مدل آکواکراپ در مدیریت مقدار و زمان اعمال کمآبیاری در گندم, علوم و مهندسی آبیاری» ۰۱۱-۶۶:)۱(۶۱ علایی» جواد» کوچک زاده, مهدی, شریفی, فرود. (۱۳۹۸). برآورد نیاز آبی وبرنامه‌ریزی آبیاری درخت سنجد به عنوان فضای سبز شهری. علیزاد» حمزه علی, نظری, بیژن؛ پارسی نژاد» مسعود رمضانی اعتدالی,‌هادی و جانباز حمیدرضا (1389). ارزیابی مدل 700 ۸۹2 در مدیریت کم آبیاری گندم درمنطقه کرج. نشریه آبیاری و زهکشی ایران. 4(2): 283-273. علیزاده» امین» کمالی, غلامعلی, خانجانی» محمد جواد و رهنورد؛ محمد رضا(۱۳۸۳). ارزیابی روشهای برآورد تبخیر - تعرق در مناطق فلاح قالهری» غلامعباس» باعقیده» محمد و رضایی, حسن (۱۳۹۵). برآورد نیاز آبی محصول سیب زمینی در اقلیم تربت حیدریه و تخمین تبخیر و تعرق واقعی بر اساس تبخیر و تعرق مرجع» انسان و محیط زیست. ۶۹4*1۰:)۱۶(۲. فلاح قالهری» غلام عباس» راه‌چمنی» مهدی» بیرانوند, فرشتف (۱۳۹۶). برآورد نیاز آبی کنجد در اقلیم سبزوار مطالعات جغرافیایی مناطق فلاح قالهری» غلام عباس و رضایی» حسن (۱۳۹۶). نقش پارامترهای اقلیمی بر مراحل فنولوژی زرشک در شهرستان گناباد» فصلنامه کیانی» علیرضا (۱۳۹۸). برنامه‌ریزی آبیاری کلزا نشر آموزش کشاورزی. چاپ اول. ۳۹ صص. محمدی, مسعود. قهرمان بیژن داوری» کامران؛ انصاری» حسین و شهیدی, علی(۱۳۹۶). اعتبار سنجی مدل 7070 ۸018 به منظور شبیه سازی عملکرد و کارایی مصرف آب گندم زمستانه تحت شرایط همزمان تنش شوری و خشکی, نشریه آب و خاک (علوم و صنایع مدیری, الهام براری تاری» داوود امیری» ابراهیم؛ نیک نژاده یوسف» فلاح» هرمز خزایی» مهدی» (۱۳۹۷). ارزیابی و برآورد میزان تبخیر و تعرق گیاه برنج در استان‌های شمالی کشور. فصلنامه جغرافیا (رنامه‌ریزی منطقه‌ای)» (۹)۱: ۵1۱-۵۷۲. نوروزی آورگانی» اصغر نوری» سیدهدایت اله وکیانی سلمی» صدیقه (۱۳۸۹). ارزیابی توان‌های محیطی برای توسعه کشاورزی (مطالعه موردی: ناحیه چغاخور شهرستان بروجن). فصلنامه پژوهش‌های روستایی, (۱)۲: ۹۱-۱۱۵. وزیری ژاله, انتصاری» محمد رضا و حیدری, نادر(۱۳۸۷). تبخیر- تعرق گیاهان (دستورالعمل محاسبه آب موردنیاز گیاهان). کمیته ملی 40 «0ا2ونله ۷ .(2011) .۸ مقصقصطقط 6۶ 3.3۳ نادحهط لا ,3/3736 .8 516010 .36 متق۵002ظ مظ متقنت و۸ آدسآنه‌ و۸ .1۳60 حز 2۳0۵00 6۵۲ط ۷ دنس 268604 فصه نل۳ +عوه 30061 مت هصو۸ عطا ۵۶ عصناع 1 ۳ ۵۳۳2۳8 1۵۳ کعصزاعونی حصمناه ص۵00 مرس .1998 .34 مطانصک فصه 3 کعقط وکساآ 26۵ مک ج صعان۸ ۰ :56 ,23067 ععقصند0 وصه دهع ۳۸0 .کاصعص و۳ ۷3167 0 ,10۳060 (لعنط ۷ 0صه مرو طاعفط ۷۷ .(2005) 1.6۰ صعمزقطص30 عخ کش [د0نط0 .۳.۸ جمعاع 1۵1 .7.3 موصعم 3 113-1306 ,73 ط6 3/2038 ۷306۳ اسان و۸ 3۳۵۵ جع ۸7 ۵4 ا 6ص 100 1۵۳ 5006 6 .370 22067 ععمهند10 هه ناهوس ۳۸۵۵ ۷۷۵۵۳۰ ما ععصمم‌ععط ۵1۵ .1979 متب۸ صفکععگ1 هه .7 05 1000 8 7637 1۷۵۲-۷۵ .(2007) .8 ,5060010 ۵ ی ,10:17۳80 .8 ,10۳008678 و0 بطعال۸ ۷۷.0.36 بصع عصفهناعه 8 .111-15 ,(92)3 ط866 3/1302 ۷۷۵16۳ ادسصاه و۸ اه عطا ۵۶ عاماک نعلزمک ۵ عصنوحل وصه مدع از ۶ 70۵1 ۵۵6۰ ۷۵۲۵۳ اعد ۲۵08 1۵۳ عون 0604 ر2007) ب3۸۵ ممصقنمگ 6۶ و ,۳6۳۵۳65 ۳۵11 1۵۳ 3/0061 000 هنو۸ عط ۵۶ ما۳۵ وصه دنه ص3۳ .(2009) 1۰3۰ ,06 6 وت و1229 .13.3 مفط۵ط۳۵۳۵ .469-476 ,101 .7 ۸8۲00 0010۰ 100 2ع ۳ 36601 ومد ۵ 10۳ 1۵0۲ 00۷۵۳۲ ۵۲۵۲ و۸ .(2012) .3 ی منصقصع7 6 .3۳ بفعقطن72 مس بفط۲۵ق1 ,3 ۳0۳۵2۵9 376136۳105 50۳867 .(127155 00۰) چانسهع5 جعاق ۷۷ هه ۳۵۵۵ ۶۵۳ عصنص۳د۳ ۵ 0۳1۵۰ 16 طمهنهاعنه ۶ 000073005 2005ع۳] +1680 .(2009) .2 ,51۵00 ۵۶ .۳ ,0۳832 مسآ ,381605 مس ,3۳6۲6۲65 .3 مقلذ635702-1 ,33320 سظ 71030363 ول مق3/16002 وس 1300303 مش.ل مفناوصقنکت0 مسج 3/1300 ,3 ق8370 .10 ,8365 وگ وقا7ع66 ۵ 36900556 610 وصناد‌لسنک .(2009) 2۰ ,صاناعا5 2 ,۷ ,096۵ و.ظ ,ر68لق۸8/07 ول بفصقصه/31 .0 ,00200۳ ۸ 499-۰ ,101 بدمع۸ .37 ی ۳۸0-۸0۵ ۷/۳5 (۸/۵۰ همصند مدع ا)) همصناچ ۶ جع ۷7 نک حاعا00ط ۳205 ععاصذ نصمی ما عصهمصعع 3۳۵ .(2004) 0 مقصندع/3 + .7 ,لفط ۷۷ ول 110860009 ۳۸0 ع6ط0-1وی ۵و۸ .(2009) ۳۰ ,۳6۲۵۲65 ۶ .0 ,8۵65 و.ظ و273آ8۵[28-1 .8 ,5160810 وکلسآ 11068 ).1 ,118130 -101:448 .7 بطم۲ع۸ سنه/3 1۵۳ وصناع1 وصه دمنادععاعصو و8 173 :م۷۷ ما مکصو0ع ۵10 منک ما [1/006 3/350 0۶ بازدع نس [۳005ع1 ماصخص اکن وززع م1 مصطع 0ص عصف دمم معط .(2002) م۸ مقلوصعلهط8 6 .36 1۵8 5 عم صناعق 1۵۳۵ ۳۵۵1۵۲ عصنعد بط 006۳205 ع۲6 عصنصسد؟ 0 عصانوه۳م .(2008) .ک منوعه8 فصه .0 ,فاص 1[ 0صه ععدع50 آحسآنه‌خهد که موق همع ناعه تصز وصه دمن مطصی عطا ۵4 که ۷516۳۵ 5006 صز .(6 3 10) :113-122 :(15)2 20ع60۲ ۶و وا ز ند دمم هه فص ععصعنی تدسحایه نهد ,مدع ۳80۳ ۳0 06۳60 از کاصعص و۲ +عاو صمناهعنسنز. صمتمصناعط .(2006) .1.3 مطعنطک 6۵ ملظ مطشآ 5.۳ و1680 67 الا دسانه‌نو۸ بصن12 مصصناعن‌معع۸ صمنام‌عخص صعااعنطه جز عصمی تلهم فص فصعام ۶۵۳ عاصعن‌قکعی 8 م0۶ ۶۵ ۷7316۲ .(2009) ۳۰ ,۳۳۵۲65 ۵۶ .8 ,10062-۳0916 ول وقق102-810063 6023 م۸ 31000۳0 م۴ مق76]-10067 96:1305-۰ ,اع 1/0286 م۷ ادساایه و۸ زا0000 ۵6۳ ععنم۳ ۵ 6۵1 ۰ ۷7316۴۳ 006۳۰ 6ا0 مس 1 از مص 0 خ ۵۵ دنه ۷00 0و2 +۵ [3006 .1972 7.1 عنطنط 67 له ف0صها ,3۳۸0 وصمکهنو۸ تقحصقص ععصع م8 (2012) 8 م۲ هه 16 معنعت ,2 ماناعاک ,0 کعق8 0۵ 0۳008 ۶۵۶ اعلمصه جمی ۳۸۵ عط 1و۸ .(2009) ۵ ۳۵۳۵۳۵۵ فص 16 مععت ,2 ما5 ,10 5عق58 -101:438 وه مدمع۸ دمنامنی‌ععل ععد م5 هه عصطانموند صنق/3 .11 :۶۵۲۵۳ ۵ 1۳۶005۶6 40 ع3 زک ما 110061 موی ۳۸۵ عط مین و۸ .(2009) .و3۳۳6 ۵ .10 ,8۵65 و1 0هل118 و8 و0اتا01ع51 1101:4267 .7 بصمعج۸ .200165 عصنوا0000] هه کام‌ع دمک .1 :۳عه ۷ ما عع5000ع3 ص56 ۵ حز 00102-۷۳۵۵1 هصنصنتهاعند 1۵۳ کجعاه مصنلدد ۶و عع عنلی مصه اعععنل هه صماقلهنک .(2004) بج مطاههنگ 153-۰ :66 ,اط866 3/1302 1۸۷۵6۳ و۸ بخنو 1 651سط 50۳ ۵۶ جعحه وه 1 255655761 36۳10۳366 .2016 م۸ وفصناهططع 0 0ص با مصقاحهل یگ 1۳۳۵00 ,یل ۳27808 و5 ,۳۳-۳۵۵ ول 10۱058" ۷۵۵۲ ۵6۳ ۵۶ 0اعزر صندحع فصه خصعاصی ۵۲6۳ آنزمدک مطصنانم‌عص 0۷000 هصنمصنکه +۵ موم ممکهو۸ 3/]328660۰ ۷۷۵۲۵۳ آدسعاه‌فو۸ اصعصععمصص صمناععز ما صمنه‌نام‌ج۸ ن(مع00۳0) همه ن۸ اانعد1 110۷ ۷۵۵۳ وهصناه 00ص ۵4 دعع۵0 ۸0 .(2008) 7.6۰ ,کل به 8.۳۸ ,116006 .0 ,0۳06060۵6 کل 09ق12 ۷۵۳ 7:640-3 ,لقه 70 7006 ۷30056 .5۸7۸20 داز کلزمک 52002160 واط ۷3۵

ایران کشوری است ک ه متوس ط بارن دگی آن ح دود ی ک س وم متوسط بارش جهانی است و از نظر منابع آب به شدت در تنگنا م ی باشد. لذا بهبود کارآیی مصرف آب مبتنی ب ر تولی د بیش تر در بخ ش کشاورزی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در این راستا شبیه سازی مراحل رشد گیاه و در نتیجه پیش بینی نیازآبی، منج ر ب ه برنامه ریزی بهتر و مدیریت کاراتر در روند تولید محصول خواه د ش د. ابزارهای لازم برای کمک به طراحان سیستم های آبیاری جهت مدیریت بهینه آب آبیاری در کشاورزی لازم و ضروری می باشد؛ لذا سازمان فائو با توسعه مدل Aqua cropموجب فراهم شدن این ابزارهای ضروری مدیریتی بخش های مختلف کشاورزی لازم و ضروری می باشد؛ در این تحقیق، برای نیاز آبی کشت زرشک از م دل گی اهیAqua Crop اس تفاده گردی د. ب رای ای ن منظ ور،ورودی های لازم به مدل شامل داده های هواشناسی، گیاهی، مدیریت آبیاری، مدیریت مزرعه، ویژگی های خ اک، دوره زم انی ش بیه س ازی مورد نظر و همچنین شرایط اولیه در مزرعه م ی باش ند. بررسی نقشه پهنه بندی نیاز آبی نشان می دهد که با توجه به شرایط اقلیم ، آب و هوا مناطق شمالی کشور به رغم اینکه برای کشت زرشک توصیه نمی شود نسبت به سایر مناطق کشور کمترین نیاز آبی را دارد. استانهای خراسان رضوی، شمالی و جنوبی که بهترین مکان در حال حاضر برای کشت زرشک هستند و تولید عمده زرشک در این مناطق هست، نسبت به سایر مناطق نیاز آبی بالاتر دارند . مناطق شمال غرب کشور نیز نیاز آبی متوسط دارند

514534

نتایج این پژوهش حاکی از آن است که همراه شدن یادگیری اعداد نمادین با چگونگی به وجود آمدن نمادهای عددی و تشویق کودکان به ایجاد ارتباط پیاپی بین نمادهای عددی و معنای ذهنی و بیان کلامی آن‌ها می‌تواند اسباب لازم برای غنای توانایی‌های فراشناختی مانند تشخیص خطاها را فراهم کند. اما لازم است چالش‌هایی مانند چگونگی آشنایی کودکان با نظریه تکامل با توجه به مسائل فرهنگی» نوع راهبردهای لازم برای بهبود ارتباط درک معنایی و نمادین اعداد در کودکان و سطح تأکید بر فرآیندهای حل مسئله (که نیازمند تحلیل مبتنی بر نمادها هستند) در برنامه‌های آموزش ریاضی به منظور بهبود توانایی‌های تفکر کود کال تزرسی شود. واژه‌های کلیدی: یادگیری تحلیل ریاضیاتی» تحلیل فلسفی» علوم اعصاب شناختی» پردازش نمادین عدد ۱ ب رگرفته از رساله دکتری در دانشگاه خوارزمیبا عنوان «تحلیل مولفه‌های فلسفی یا دگیری تفکر ریاضیاتی بر بنیان عصب-فلسفه» است. ۲ دانشجو اد کتری فلسفه تعلیم و تربیت» داتشگاه خوار زمی»6072. 07143200080211 هام22 ۳ دانشیار فلسفه تعلیم و تربیت» دانشگاه خوارزمی» (نویسنده مسئول)» 17.ع100001610100:.8ق5.207 ۸۸ پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱» شماره ۱» بهار و قابستان ۱۴:۶ آموزش و یادگیری ریاضیات همواره از مسائل مهم در تعلیم و تربیت بوده است. یکی از جنبه‌های مهم یادگیری ریاضیات» پادگیری تفکر ریاضیاتی! است که کمتر مورد توجه قرار گرفته است. همان طور که برخی از پژوهشگران این حوزه اشاره کرده‌اند هر نوع تفکری ازجمله تفکر ریاضیاتی مبتنی بر پنج رویه‌ی فلسفی عمده است. مارتنز معتقد است که تفکر بر مبنای پنج روش بنیادین فلسفی صورت می‌پذیرد (2003 ,8ط1/12۳16). این رویکردها عبارت‌اند از: فلسفه تحلیلی» هرمنوتیکک» دیالکتیک» پدیدارشناسی و فلسفه نظرورزانه ۲ (2018 ,56071۵5 8۶ ,506065 ,ف5ل887216)؛ اما به نظر می‌رسد به پژوهش‌های بیشتری برای آشکارسازی جنبه‌های پنهان تفکر ریاضیاتی نیاز است. از سوی دیگر پژوهش‌های بسیاری از سوی دانشمندان علوم اعصاب شناختی پیرامون یادگیری ریاضیات انجام شده است. یاری گرفتن از یافته‌های این پژوهش‌ها می‌تواند برای فهم بهتر جنبه‌های پنهان تفکر ریاضیاتی» به ویژه یادگیری تحلیل ریاضیاتی که مورد بررسی رویکردها و روش‌های اندیشیدن» در بستر ریاضیات» ا زآن‌رو اهمیت می‌یابد که نتایج آزمون تیمز" نشان داده است که مهارت‌های ریاضیاتی.دانش آموزان ایرانی پایین‌تر از متوسط جهانی است (2020 .اه ۵۳ 32۳0490ع1). دانش آموزان ایرانی در تحلیل» فهم» آشکارسازی خطاها توصیف و نظرورزی در زمینه ریاضیات مشکلات بسیاری دارند و این امر نشان‌دهنده چند چالش اساسی است. نخست چالش در پادگیری ریاضیات مدرسه» کسب نمره.پایین و نتایج روانی آن است که معلمان شاهد آن هستند. این درحالی است که کاهش اعتمادبه‌نفس و برچسب خوردن افرادی: که در درک ریاضیات و حل مسائل آن مشکل دارند از اثرات مخرب آموزش نادرست ریاضیات است (2018 ,1۳۳8691). چالش دوم به ضعیف شدن صنعت کشور که وابسته به ریاضیات است بازمی گردد و چالش سوم با خارج شدن ریاضیات از مبانی فکری کود کان مرتبط است. ریاضیات می‌تواند وسیله‌ای برای غنای تفکر انسانی باشد. به تعبیر دیگر هدف از آموزش ریاضی» آموزش قضاوت اجتماعی است (2018 ,0151610)): ریاضیات می‌بایست بر اساس آموزش استدلال معنادار به اهداف خود برسد و در غیر این صورت تفکری بدون اخلاق در کودکان خلق می‌شود که حتی در صورت ریاضی‌دان شدن افراد» آن‌ها به ابزارهایی برای کسب قدرت تبدیل می‌شوند (2018 ,]۵۶ ۳۳). به نظر می‌رسد یکی از شیوه‌های رویارویی با چنین مشکلاتی» بهره گیری از تأمل فلسفی است؛ زیرا (11355) 500۷ عع0ع50 وصه ناه 2/0 آمد و100 صز 3.1۳605 سال ۱۱» شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ یادگیری تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر... ٩۸ تأمل فلسفی می‌تواند به آشکار شدن زوایای مختلف موضوعات یاری رساند. تبیین ژرف آموزش تفکر ریاضیاتی مبتنی بر همه روش‌شناسی‌های فلسفی پیش گفته در قالب یک مقاله ناممکن است؛ ازاین‌رو در این مقاله یکی از آن رویکردها انتخاب و بررسی شده است. از آنجایی که این پژوهش بیشتر بر سنین آغازین دبستان متم رکز است و در این سنین کار با نمادهای عددی آغاز می‌شود؛ رویکرد تحلیلی مورد توجه قرار گرفته است. تفکر تحلیلی مستلزم تحلیل دقیق و جامع مفاهیم مرتبط با متن و تصویر مسائل ریاضی است. اما آنچه مبهم می‌نماید» فرآیند چنین تفکری است. چگونه می‌توان فرآیند این نوع تفکر را تبیین و سپس تسهیل کرد؟ چگونه می‌توان زمینه یادگیری تفکر تحلیلی را فراهم کرد؟ اینکه تا چه اندازه می‌توان به این پرسش‌ها دی اسمیت و همکاران مغتقدند: که حرکت رفت‌وبرگشت از علوم اعصاب شناختی! به آموزش ریاضی می‌تواند به درک بهتری از چگونگی وقوع یادگیری ریاضیات منجر شود (2010 ,.۵1 50064161 106). علوم اعصاب شناختی به دنبال یافتن پیوندهای ساده و مستقیم بین مغز و رفتار (2010 ..ل2 6۲ 8212202) و آشکارسازی چگونگی توانمند شدن ذهن به‌واسطه مغز (2009 ,02220182) است. انتظار غیرواقعی از نقشآفرینی مستقیم و موئر علوم اعصاب بر تربیت» مشکلات روش‌شناختی» بی‌توجهی به همبسته‌های نورونی ۲ در فرایند پادگیری ( ,0۳3006۲ :۵6 ,510606 06 رنتق‌عص۸ :2011 اوعص5 06 گ مطم0 مض‌عص۸ 20120 بهره‌گیری ناروا از یافته‌های تجربی مرتبط از سوی سیاستگراژان آموزشی (:8 ,۸۶۵7 ,1۳001025 9 ,160:1204)» اختلافات ایدئولوژیکی, نجل تثبیت استانداردهای علم تربیت (2002 ,ط28672-])» چالش‌های اخلاقی مر تبط با ارتباط بین‌رشته‌ای (20120 ,.[۵ 61 [۸15۵7) و نیز بی‌توجهی به پرسش‌های اساسی فلسفی (2011 ,.21 6۲ ,00613 ,۸۶۵) مشکلات بسیاری برای اثربخشی عصب-تربیت" در عمل ایجاد کرده است. کیم و سنکی بر این باورند که به دلیل نقش آفرینی بسیار زیاد یافته‌های علوم اعصاب بر باورهای معلمان و به وجود آمدن افسانه‌های عصبی " در تعلیم و تربیت» ضروری است که پژوهش و کاربرد علوم اعصاب در علوم تربیتی تنها به دانشمندان علوم اعصاب واگذار نشود.و فیلسوفان تربیت به صورت فعال در به تعبیر دیگر تعاملی دوسویه بین عصب شناسان و مربیانضروری است (2005 ,۸۳۶۵7) و این امر آموزش هر دو گروه و اتخاذ نگاهی غیرفر و کاست گرایانه به سطوح مختلف ( 176 :2006 ,0۵6 :8 ۸9251 ۹ پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱» شماره ۱» بهار و قابستان ۱۴:۶ 1 .له ۵1 5۵۵1) و طرح پرسش‌های به حر کت در آورنده از سوی مربیان ( ,بل 2۲ ,060 ,۸۶۵۳ 1 را می‌طلبد. استفاده از یافته‌های علوم اعصاب شناختی می‌تواند معلمان را با تکیه‌بر شکل‌پذیری! مغز کودکان به معماران مغز تبدیل کند به شرطی که از محدودیت‌های استفاده از چنین یافته‌هایی آگاه باشند (2020 ,ط90ف3/12 +5 مفتک۸0 ,صکازها3/۵ ,زوعزه۳ السه۳ظ :2005 ,۳۵8 + 1۵600۳۵ 8). ایجاد این آگاهی در همین راستا اهمیت ریاضیات باعث همکاری و پیوند پژوهشگران علوم تربیتی و علوم اعصاب شناختی در فهم خاستگاه‌های تحول عددی و ریاضیاتی غیرعادی ۲ و حساب نارسایی " شده است ( ۸۶۵71 0 م,فته‌ع۸۲ + 6۳۵00۵۲ :2010 له اه ال0عس5 106 :20126 له 61). سرعت افزایش فهم خاستگاه‌های تکاملی » بنیادهای انتوژنتیک" و رد گیری‌ها و همبسته‌های نورونی پردازش عدد؛ این پیوند را نویدبخش تر کرده است (20120 ,.ل۵ 61 [۸9۵7). از آنجایی که روشن ساختن ماهیت تفکر ریاضیاتی یکی از مسائل مهم میان‌رشته‌ای این حوزه است (2016 ,.21 61 ۸100216) می‌توان از یافته‌های این قبیل پژوهش‌ها برای تبیین بر اساس آنچه تاکنون گفته شد» از یکک‌سو تخلیل ریاضیاتی به عنوان یکی از مولفه‌های فلسفی تفکر ریاضیاتی و از سوی دیگر یافته‌های علوم اعصاب شناختی پیرامون تحلیل؛وازیاضیات نمادین با تمامی اهمیت و نفوذ خود مورد توجه این پژوهش است. به باور نویسند گان این مقاله در کنار همه رویکردهای نظری برای پاسخگویی به پرسش‌های فلسفی تربیت» بهره گیری از یافته‌های تجربی نیز ضرورت دارد. پژوهش‌هایی که شامل هر دو عنصر مذکور باشند از سوی فیلسوفان تربیت قابل‌پیگیری است؛ چراکه چنین پژوهش‌هایی نیازمند تسلط بر رویکردهای فلسفی و مسائل تربیتی است. برای پیگیری چنین روبه‌ای؛ این پژوهش به دنبال بررسی یادگیری تحلیل ریاضیاتی با استفاده از روش اعصب-فلسفه * است. ازاین‌رو می‌توان پرسش‌های موردبررسی در این مقاله را به شرح زیر صورت‌بندی کرد. ۱. تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر شنت تحلیل فلسفی و یافته‌هایاعلوم اعصاب شناختی به چه معناست و ۲. چه چالش‌هایی برای منجر شدن پاد گیری تحلیل ریاضیاتی به تفکر ریاضیاتی سطح بالاتر وجود دارد؟ سال ۱۱» شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ یادگیری تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر... ۱٩ ا زآنجایی که یکی از عوامل ناکامی استفاده از یافته‌های علوم اعصاب شناختی در علوم تربیتی» نبود زبان مشت رک بین طرفین (2015 ,1316۲ 06 :8 ,16۳۵0060025 مصعل0ع/2 067 ۵0 :2014 له اع )و مشکل در برقراری ارتباط کارا بین معلمان و حوزه‌های پژوهشی است (2019 ,720 :8 [۸0)؛ نیازمند ایجاد این زبان مشت رک هستیم. از سوی دیگر بدون انجام پژوهش‌هایی مبتنی بر روشی عصب-فلسفی چنین زبانی حاصل نمی آید. به‌عبارت‌دیگر برای ایجاد زبان مشترکک می‌بایست فیلسوفان تربیت وارد این حوزه شوند تا با انجام سلسله پژوهش‌هایی بتوان این زبان را ایجاد کرد. نبود این زبان مشترکک» مشکلات بسیاری برای انجام این پژوهش ایجاد کرد. ایجاد زبان مشت رک بین حوزه‌های مطالعاتی مطرح‌شده» راه را برای انجام پژوهش‌های قابل کاربست در مسائل و چالش‌های تربیتی می گشاید. به بیانی دیگر انتخاب روش عصب- فلسفه برای پژوهش حاضر به دلیل آن است که با وجود احتمال سودمند بودن یافته‌های تجربی (علوم اعصاب شناختی) در تبیین و حل مسائل تربیتی» نمی‌توان به صورت مستقیم از آن‌ها استفاده کرد. از یک سو در تبیین چالش‌های پادگیری تحلیل ریاضیاتی» به یافته‌های تجربی نیازمندیم چراکه به نظر می‌رسد تلاش‌ها برای بهبود یادگیری ریاضیات بر مبنای.انواع پژوهش‌هایی که تاکنون صورت گرفته نتیجه‌بخش نبوده است. نتایج پژوهش‌های علوم اعصاب شناختی ممکن.است بتواند راه‌های جدیدی برای بهبود یادگیری ریاضیات و به‌ویژه یادگیزی تحلیل ریاضیاتی آرائه آدهد. کلارک! بر این باور است که یادگیری در مرکز مسائل تربیتی قرار؛دارد. بااین‌وجود فیلسوفان.تربیت فهنم کمی از آن دارند و یافته‌های علوم اعصاب شناختی می‌تواند به فهم بیشتر آن کمک کند (2009 ,1716))). اما از سوی دیگر این گونه به نظر می‌رسد که دستیابی به راهکارهای موثر برای بهبود توانایی تحلیلی ریاضیاتی تنها با اتکا بر یافته‌های علوم اعصاب شناختی امکان‌پذیر نباشد و نیاز است تا این يافته‌ها در زمینه‌ای فلسفی قرار گیرند تا امکان و شرایط بهره گیری از آن‌ها در متن تعلیم و تربیت بررسی شود. بر این اساس استفاده از یافته‌های علوم اعصاب شناختی» یکی از ابزارهای علوم تربیتی و به ویژه فلسفه تربیت خواهد بود. بر این اساس برای تلفیق تحلیل فلسفی و یافته‌های علوم اعصاب شناختی به منظور تبیین یادگیری تحلیل ریاضیاتی از روش عصب-فلسفه استفاده می‌شود تا بتوان دو حیطه عصبی و فلسفی را بهاهم پیوند داد. اما این روش با رویکرد فلسفی که توسط پاتریشیا چرچلند (1989) با نگاشتن کتاب عصب-فلسمه» مدون شد تفاوت‌هایی دارد. چرچلند تلاش کرد تا فلسفه را به متخصصان علوم اعصاب و مهم‌تر از آن» علوم اعصاب را به ۹۲ پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱» شماره ۱» بهار و قابستان ۱۴:۶ فیلسوفان معرفی کند و در این مسیر استدلال‌هایی در سه جهت اصلی بیان کند که عبارت‌اند از: ((۱) فرآیندهای ذهنی» فرآیندهای مغزی هستند» (۲) چارچوب نظری حاصل از تکامل هم‌زمان علوم اعصاب و روانشناسی» برتری روانشناسی عامه! را محدود می‌کند و (۳) بعید به نظر می‌رسد که بدون دانستن جزئیات بسیاری از ساختار و سازمان سیستم‌های عصبی بتوانیم نظریه شایسته‌ای از ذهن-مغز اراثه دهیم» (482 .۲ ,1989 ,10۳120۵))). البته از منظری تعدیل‌یافته تر از دید گاه چرچلند «عصب-فلسفه تأثیر یافته- های علوم اعصاب را بر گستره‌ای از پرسش‌های سنتی فلسفی کنکاش می کند.... پرسش‌هایی همچون ماهیت دانش و یادگیری» تصمیم گیری و انتخاب» همچنین خودکنترلی و عادت‌ها به واسطه یافته‌هایی از علوم مرتبط- نه تنها علوم اعصاب و عصب‌شناسی بالینی» بلکه زیست‌شناسی تکاملی ؟» روانشناسی تجربی» اقتصاد بیکل در رویکردی متفاوت بر این باور است که عصب-فلسفه‌ی فروکاست گرایانه چرچلند (فروکاستن ذهن به مغز) با وجود استقبال اولیه» درنهایت حتی با تعدیل‌هایی که در آن صورت گرفت» نتوانست به‌عنوان نگرشی فلسفی در بین بسیاری از فیلسوفان پذیرفته شود و درنهایت به رویکردی روشی در فلسفه‌علم تبدیل شد (2019 ,106ع81). اما نورثف .با نگاه اخوش‌بینانه‌تری به عصب-فلسفه پرداخته و از عصب-فلسفه گسترده" در مقابل نوعامخداود؟ آن دفاع کرده است. مفاهیمهستی شناختی و معرفت‌شناختی بر بستر عصب-فلسفه گسترده با رویکردی غیرفروکاهشی و غیر حذفی تبیین می‌شوند و از دریچه روش- شناختی به ورای مغز نیز توجه می‌شود (2018 ,370710011). در این رویکرد ظرفیت‌های معرفت شناختی مغز را می‌توان به عنوان نقطه آغازین پژوهش‌های معرفت‌شناسانه بعدی دانست (2004 ,]370۳:۵1). مبتنی بر چنین دید گاهی می‌توان عصب-فلسفه را به عنوان روشی برای انجام نوعی از پژوهش‌های فیلسوفان تربیت که درصدد بهره گیری از یافته‌های علوم اعصاب و به ویژه علوم اعصاب شناختی هستند برگزید. بر این اساس در این پژوهش» عصب-فلسفه گسترده به عنوان روشی در فلسفه‌علم (به صورت عام) و فلسفه تربیت (به صورت خاص) مورد توجه قرار گرفته است تا بتوان مبتنی بر این رویکرد به این مهم دست‌یافت. به باور کلارکک فیلسوفان تربیت بر مبنای عصب-فلسفه می‌توانند هنگام شکاف بین دستاوردهای علوم اعصاب و تبیین‌های روانشناسی عامه پیرامون مسائل تربیتی"به تحلیل و بررسی مفروضات فلسفی دو نظریه رقیب بپردازند تا مشخص کنند که کدام‌یک شایستگی و سودمندی بیشتری برای حل مسائل تربیتی سال ۱۱ شماره ۱» بهار و تابستان ۱۴۰۰ یادگیری تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر... ۳٩ دارند (2015 ,01216)). همان‌گونه که در نمودار ۱ نشان داده شده است؛ در روش تحلیل عصب-فلسفی» رفت‌وب رگشت‌هایی بین گزاره‌های نظری و مشاهده‌ای صورت می گیرد تا تبیینی میان‌رشته‌ای حاصل شود. (131) 054+ (194) 054+-4+19 05 (051) 154 + (054) 05+154 +4 و71 نمودار ۱: تعامل بین گزاره‌های نظری (15) و گزاره‌های مشاهده‌ای (05) (101 0۰ ,2004 ,؟370۳1۵) بر اساس این روش برای انجام پژوهش می‌توان از یک سو یافته‌های علوم اعصاب شناختی را در معرض تأملات فلسفی قرار داد و از سوی دیگر نظریه‌پردازی‌ها را به محک یافته‌های تجربی سپرد. با ایجاد گفتمانی بین این دو جریان می‌توان پرسش‌های مطرح‌شده پیرامون یادگیری تحلیل ریاضیاتی را تبیین کرد و تا حد امکان پاسخ گفت. اما مهم‌تر از پاسخ‌های فراهم آمده» پرسش‌های برآمده از این نوع پژوهش‌هاست که می‌تواند هم برای فیلسوفان تربیت و هم.دانشمندان علوم اعصاب شناختی حرکت آفرین باشد. بر این اساس در بخش‌های بعده ابتدا ارتباط عمیق بین تحلیل و ریاضیات نمادین شرح داده می‌ شود تا بنیانی فلسفی برای بهره گیری از یافته‌های علوم اعصاب شناختی پیرامون یادگیری تحلیل ریاضیاتی فراهم آید. سپس بر این مینا تحلیل عصب-فلسفی پیرامون یادگیری تخلیل ریاضیاتی انجام می‌شود. چارچوب روشی برای تحلیل ۱. مشخص کردن دامنه مورد نظر در تحلیل ریاضیاتی؛ در این پژوهش ریاضیات نمادین به ویژه نمادهای ۲. مشخص کردن گزاره‌های مشاهده‌ای؛ در این پژوهش گزاره‌های مشاهدتی با استفاده از بررسی بیش از هفتاد پژوهش تجربی در حوزه علوم اعصاب شناختی پیرامون ریاضیات نمادین به دست آمده‌اند. اغلب این پژوهش‌ها توسط انصاری و همکارانش در آزمایشگاه‌های تصویربرداری مغز انجام شده- اند. درنهایت سه گزاره کلی از گزاره‌های مشاهدتی به دست آمده استنتاج شده است. ۳ استفاده از گزاره‌های مشاهده‌ای به دست آمده برای پاسخگویی به پرسش‌های فلسفی پژوهش: هر ۹۴ پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱» شماره ۱» بهار و قابستان ۱۴:۶ کدام از سه گزاره استنتاج شده به صورت جداگانه برای پاسخگویی به پرسش‌های مطرح‌شده بررسی ۴. مشخص کردن چالش‌های پیش رو برای یادگیری تحلیل ریاضیاتی فیلسوفان بزرگک تحلیلی مانند فرگه و راسل ریاضیدان بوده‌اند. پژوهش این فیلسوف-ریاضیدانان پیرامون بنیادهای ریاضیات از شکل گیری فلسفه تحلیلی و تحلیل فلسفی جدا نبوده است (]6 ۳272۷10101 18 راسل با نظریات و نگارش کتاب خود پیرامون تاریخ فلسفه و رد فلسفه ریاضیات ایدئالیستی» یکی از بانیان فلسفه تحلیلی است (2017 ,۳10189). جریان فکری راسلی در پی بهره گیری از ابزارهای صوری و ریاضیاتی و نزدیکی به علوم تجربی است. راسل تحلیل را به عنوان فرآیندی ترجمه‌ای! يا تفسیری ۲ مورد توجه قرار داد. او معتقد بود فرد در فرآیند تحلیل ابتدا مفهوم را به زبانی صوری تبدیل کرده و سپس مورد بررسی قرار می‌دهد (2017 ,4اصن670عیی 5ع010۷26). نمادها در این نوع تحلیل از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. نمادها در ریاضیات واسطه‌ای هستند.میان ذهن ,و زبان. از سوی دیگر ریاضیات ایدئالیستی بر اساس پژوهش‌های عصب‌شناختی دوهان نیز به چالش ۳ شد. بر این اساس» اشیا ریاضی (مانند اعداد) از پیش موجود نیستند بلکه بر بنیان سیستم‌های زیستی انسان و با تغامل با جهان فیزیکی ساخته می‌شوند استدلال نمادین در عملکرد ریاضیدانان مشهود است (2016 ..1ه ۱ 061ع۸1) و ا زآنجایی که فهم فرآیندهای ذهنی ریاضیدانان می‌تواند چراغ راهی برای آموزش ریاضیات, به ویژه تحلیل ریاضیاتی باشد؛ توجه به استدلال نمادین اهمیت بالایی پیدا می‌کند. روش تحلیلی (فرآیند ترجمه‌ای مبتنی بر نمادها) در فرآیند اثبات مسائل ریاضی جایگاه ویژه‌ای دارد؛ هم به منظور فهم اثبات‌های پیشین و هم برای ارائه اثبات یکی از مهم‌ترین روش‌ها برای فهم اثبات» تحلیل خط به خط آن است. از آنجایی که «اثبات قلب ریاضیات است» (63 .0 ,2014 ,10815 8 ,۸100 ,۳10005)» تحلیل اهمیت ویژه‌ای در تفکر ریاضیاتی دارد. برای اثبات کردن قضیه‌ای در ریاضیات نیازمند نمادها هستیم زیرا مسئله بدون استفاده از نمادها کلیت لازم را به دست نمی آورد. صورت‌مسئله ابتدا فهمیده» سپس تبدیل به نمادها شده و پس از آن دست‌کاری سال ۱۱» شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ یادگیری تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر... ۹۵ و درنهایت به نتیجه رسیده و با واژگان بیان می‌شود. این در حالی است که در سال‌های اخیر چگونگی دست کاری نمادها مورد توجه پژوهش‌های علوم اعصاب شناختی ریاضیاتی قرار گرفته است. دانش عددی نمادین» توانایی‌های ریاضیاتی رسمی و غیررسمی را به یکدیگر پیوند می‌دهد (2016 ,۸۳۲۶۵۲ :8 ۱/16716167). اولین نمادهایی که کودکان در ریاضیات می آموزند نمادهای عددی هستند که مانند هر زیربنای دیگری از اهمیت بسیار برخوردارند. اينکه پیش از یادگیری نمادهای عددی» شرایط ذهنی کود کک چگونه است و چه اثری بر یادگیری بر جای می گذارد و چه مداخلاتی در این دوره و همچنین در زمان پادگیری نمادهای عددی می‌تواند پادگیری را تسهیل کنند مهم هستند. نمادهای عددی شامل واژگان عدد! (مانند سه) و عددنویسی هندو-عربی "۲ (مانند ۳) هستند. چهار نوع سازه» مبنای موفقیت در ریاضیات است که عبارت‌اند از: سازه‌های ویژه-دامنه"» کل- دامنه"» غیرشناختی و محیطی. سازه‌های ویژه-دامنه مانند شمارش و حساب» مختص ریاضی هستند اما به تنهایی کافی نیستند و سازه‌های کل-دامنه مانند حافظه کاری4» کار کردهای اجرایی "» زبان و توانایی فضایی " هم برای یاد گیری ریاضی ضروری هستند. در کنار این دو نوع از سازه‌ها موضوعاتی مانند هیجان» اضطراب» چگونگی محیط خانه و مدرسه نیز قابل توجه است (2017 ,۸۳۶۵ :8 1.6[00۷1610). متأسفانه در آموزش ریاضیات (به ویژه در دوره پیش از دبستان و دبستان که از اهمیت بسیاری برخوردار است) به همه سازه‌ها پرداخته نمی‌شود. در تبیین یادگیری تحلیل ریاضیاتی» مبتنی بر تلفیق رویکرد راسلی تحلیل (که متمرکز بر ریاضیات نمادین است) و یافته‌های علوم اعصاب شناختی» لازم است: که هر چهار سازه مهم در پادگیری ریاضیات نمادین و به ویژه اعداد نمادین مورد توجه قرار گیرد. به منظور تحلیل عصب-فلسفی یادگیری ریاضیات نمادین» نیازمند مشخص کردن گزاره‌های مشاهده‌ای هستیم. سه گزاره از یافته‌های علوم اعصاب شناختیپیرامون یاد گیری نمادین ریاضی استنباط شده است ت توان پاسخگویی هر کدام از آن‌ها در برابر پرسش‌های پژوهش آزموده شود. این گزاره‌ها از نتایج پژوهش‌های انصاری و همکارانش در دو دهه اخیر» استنتاج شده است. ۹۶ پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱» شماره ۱» بهار و قابستان ۱۴:۶ گزاره مشاهده‌ای اول: مغز به دنبال باد گیری نمادین اعداد تغییر می کند یادگیری عدد سنگک بنای یادگیری ریاضیات و سر آغاز تحلیل مبتنی بر نمادهاست. اما نماد عددی چیست و چگونه آق را می آموزیم؟ آیا همه افراد درک واحدی از معنای نمادهای عددی دارند؟ انسان چگونه می‌تواند چنین دانشی را که از ابتدا برایش موجود نبوده فرابگیرد و چرا این چنین در جوامع انسانی فراگیر است؟ دانش ارقام عربی! یکی از سازه‌های لازم برای پردازش عدد است که به نگاشت کلامی- عربی ۲ (یکک-۱) و پردازش مقادیر نمادین و تمیز دادن دو مقدار نمادین بازمی گردد ( ,۸۳۶۵ ,)13271016 4 ,ا3106۲ ۵84 ,1۷7269560). دانش عددی نمادین وابسته به مکانیسم‌های شناسایی ؟ و عدد اصلی * (تعداد آیتم‌های یک مجموعه) و ترتیبی* (زنجیره ارقام مرتبط) است. در این میان پردازش ترتیبی نقش برجسته‌تری در شناخت نمادین عدد دارد (2016 ,۸۳۶۵7۲ ۵0 3/6116 :2016 ,انه‌قص۸ :6 ل۶ه). لیون و انصاری کار آمدی کودکان در ارزیابی ساده‌ترین زنجیره‌های مرتب (مانند ۲۰۳۷۴) را بنیادی برای پردازش نمادین عددی در آن‌ها دانسته‌اند که به پردازش ریاضی پیچیده‌تر کمک می کند (2015 ,۸۶۵7 :8 90085-آ). توانایی پادگیری و نمایش و دست کاری نمادهای عددی و انجام و ابداع ریاضیات انتزاعی؛ تفاوت برجسته انسان از دیگر انواع است (2019 ,5۵6010150 :2020 مفت‌کص۸ 2 713065 :2011 ,عصعقطع10). ارقام هندو-عربی» در اغلب کشورهای:جهان و فان کبازری کر اسباب این پردازش‌ها هستند. پردازش ارقام هندو-عربی» شیار درون آهیانه‌ای "چپ و نشان گذاری چینی؛"شیار درون آهیانه‌ای راست را فعال می کند (2013 ,۸۳۶۵۲ :8 ,70861 ,3۵151۵ ,1101101۷27). وجود نواحی مغزی مختلف برای پردازش این نمادها نشان از اثر عمیق فرهنگ بر نمادسازی و چگونگی پردازش نمادها در مغز دارد. چگونگی اختصاص یافتن اين نواحی مغزی به پردازش نمادین علاه قابل تأمل است؟ پژوهش‌های بسیاری در تلاش هستند تا مشخص کنند که فعال شدن این نواحی و ظهور مکانیسم‌های مغزی برای خواندن و نوشتن و عملیات ریاضی؛ ۱ منظور از دانش ارقام عربی عبارت است از دانش کار با ارقام ۳:۲۰۱..... از آنجایی که نمادهای نشان‌دهنده این ارقام را دانشمندان» به زبان عربی به جهان عرضه کردند؛ در بین ریاضیدانان به ارقام عربی مشهورند. گاهی نیز به عنوان ارقام هندو-عریی مطرح می‌شوند. مغز دارای چهار لوب است که عبارت‌اند از: لوب پیشانی» لوب آهیانه‌ای» لوب گیجگاهی و لوب پس‌سری. شیار درون آهیانه‌ای سال ۱۱» شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ یادگیری تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر... ۷٩ پدیده‌ای فلوژنیک! (حاصل تکامل مغز) است يا انتوژنیک (حاصل تحول"). تکامل جریانی غیرارادی و طبیعی بر بستر تاریخی طولانی است؛ اما تحول جریانی ارادی است که پیوستگی زیادی با فرهنگک دارد. تکامل از چالش‌های نوع انسان برای حل مسائل مرتبط با نیازهای طبیعی پدیدار می‌شود و تحول» پیامد تلاش انسان در طول زندگی‌اش برای حل مسائل وابسته به فرهنگک است. برخی از سیستم‌ها و مکانیسم‌های مغزی پردازش عدد» حاصل تکامل‌اند اما ا زآنجایی که کار کردهایی مانند خواندن و نوشتن و عددنویسی و استفاده از نمادها وابسته به فرهنگک و ابزارهای ذهنی ایجاد شده به واسطه فرهنگگ هستند ( ۷۵0 :2011 ,۸۳۶۵۲ 6 6ع3۳۲ :2016 ,2012 ,2008 بنه‌فم۸ 4 ,۸۳۲۶۵۲ ۵۶ ۸110۷۵1۵۲)» تنها بر مدارهای نورونی ویژه‌ی تکاملی تکیه ندارند ( :8 ۸1۳6۷۵1۵۲ ۷2۵ 4 ,[۸۶۵۲). مطالعات مبنایی در حوزه‌های عصبی پردازش عددی-مقداری "۲ توانسته است گام‌های آغازین را برای آشکارسازی چگونگی تعاملات بین مبانی تکاملی و مبانی تحولی یادگیری و فرهنگک آموزی * بردارد (2012 ,۸۶ :8 260120 :2008 ,۸8۶)؛ ازاین‌رو علوم اعصاب فرهنگی" برای علوم تربیتی اهمیت پیدا می‌کند. این در حالی است که بررسی چگونگی پردازش و تحلیل و یاد گیری نمادها و همچنین انتخاب و تغییر راهبردهای تربیتی از یک فرهنگک وازبان به فرهنگک و زبانی دیگر می‌تواند متفاوت ا زآنجایی که سیستم عددنویسی در کشور ما شباهت زیادی با سیستم عددنویسی کشورهای انگلیسی‌زبان دارد؛ می‌توان بسیاری از نتایج پژوهش‌های آن‌ها را پیرامون پردازش نمادین عدد مورد استفاده قرار داد. بر اساس آنچه بیان شد. نمادهای عددی با وجود این که ساخته منحصربه‌فرد انسان و وابسته به فرهنگک هستند» بی‌بنیاد نیستند. زمینه‌های خلق نمادها در طول تاریخ و مبتنی بر تکامل مغز ایجاد شده‌اند و درنهایت در دوران شکوفایی فرهنگی انسان خردمند و بر اساس آزمون‌وخطا ایجاد شده‌اند. آگاهی کود کان از جریان ساخت نمادهای عددی می‌تواند بینشی به آن‌ها ببخشد که بر اساس آن اعتمادبه‌نفس لازم را برای ارائه ایده‌های خود به دست آورنل؟ چزاکه بز این اساس ریاضیّات ساختنی است. مغز ویژگی شکل‌پذیری جالبی دارد که زمینه‌ساز یادگیری است (2005 ,۳:10 :8 8121660000). یا دگیری نمادهای عددی, بر مبنای ویژگی شکل‌پذیری برخاسته از فرهنگک, باعث تغییر در مغز می‌شود. این ۹۸ پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت» دانشگاه فردوسی مشهد سال ۱۱» شماره ۱» بهار و قابستان ۱۴:۶ تغییر شامل هماهنگ شدن مکانیسم‌های موجود با کار کردهای جدید و ایجاد شبکه‌های مغزی جدید برای پردازش ریاضیات نمادین است (2016 ,2012 ,۸۳۶۲1). کودکان به واسطه یادگیری می آموزند که چه نمادهایی نشان از عدد دارند و این گونه» نمادهای عددی در مغز شبکه‌های ویژه خود را می‌یابند ( ,۷6۵ 0 ,3۳66 :8 ,فطق۸5 ,3/6۲11 ,6ل۳۵112). کود کان از دو واژه «سه» و «سرو»» پیش از یا دگیری نمادها درک کاملا متفاوتی ندارند و هر دو را به عنوان واژه می‌بینند اما پس از یادگیری نمادها نواحی مغزی متفاوتی برای پردازش این دو واژه فعال می‌شود. پادگیری نمادهای عددی به کودکان کمک می‌کند تا پردازش معنایی جدیدی را تجربه کنند. پیش از یادگیری نمادهای عددی نیاز به با زگردانی و ترجمان وجود ندارد اما پس از آن» به صورتی پیاپی» تصاویر و مفاهیم به نمادها و نمادها به تصاویر و مفاهیم تبدیل می‌شوند اما چگونه می‌توان از فهم درست نمادهای عددی در کود کان اطمینان یافت؟ آیا همه کودکان این نمادها را به یک شکل درک می کنند؟ چگونه می‌توان آموزش نمادها را با زمینه تاریخی ساخت عدد همراه کرد؟ با توجه به فرهنگک بومی خود و درحالی که تبیین تکامل مغز برای برخی بزرگ‌سالان نیز دشواری‌هایی دارد؛ چگونه و در چه سطحی می‌توان تاریخ تکامل.مغز را برای کودکان تبیین کرد؟ گزاره مشاهده‌ای دوم: پردازش اعداد نمادین و اعداد غیرنمادین به صورتی ناهمسان است آیا تفکر تحلیلی در ریاضیات با یادگیری نمادهای عدادی وآبدون هیچ پیش‌زمینه‌ای آغاز می‌شود؟ چگونه می‌توان فرآیند تفکر تحلیلی مبتنی ابر انمادها را تسهیل کرد؟نچگونه می‌توان زمینه‌ی پادگیری بهتر آن را فراهم کرد؟ پیش از یادگیری نمادهای عدادی, مفهوم عددابهعنوان کمیتی تقریبی در کودکان وجود دارد که به دست‌کاری این مفاهیم» پردازش غیرنمادین گفته می‌شود؛ این در حالی است که پیرامون چگونگی ارتباطیین بردازش ادن و غیرنمادین " انفاگ نظر وچودنداود. بررسی چگونگی پردازش نمادها ورکمیت‌ها نشأن از آن دارد که با وجود شباهت‌هایی در پردازش نمادین و غیرنمادین» بین این دو نوع پردازش ارتباط مستقیمی وجود ندارد و باهم متفاوت هستند 16) ۰( ,501601056 :2015 مته‌عص۸ 2 ,306۲4 رقطوزبا 2013 ماتعص۸ عم ,6مصلنی ,ق2310 ا0ع 5 ۱ منظور از اعداد غیرنمادین عبارت است از مفهومی از مقدار که در غالب نمادین در نیامده است. مثلا حیوانات و کودکان پیشا کلامی» مفهومی از «سه و پنج چیز» در ذهن دارند که حالت تقریبی دارد و بر این اساس تشخیص می‌دهند که پنج سیب بیشتر از سه سیب است در حالی که نه شمارش می‌دانند و نه می‌توانند این تعداد را در قالب نماد گفتاری «پنج- سه» يا در قالب نماد سال ۱۱» شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ یادگیری تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر... ۹۹ مسئله‌های ریاضی نیازمند به داوری!(2010 ,۸052 :6 ,۳۳16 ,ولزه710110) و مسئله‌های ریاضی مرتبط با چندی‌ها؟ در یخ‌نناین و غیرنمادین (2015 ,؛ل) ۳۵110 :8 ,۸۶۵ ,08.]) متفاوت پردازش می‌شوند. نمادها و کمیت‌ها نواحی مغزی مجزایی در شبکه پیشانی-آهیانه‌ای" را درگیر می‌کنند :2019 ,ل501601015[6) (2017 ,۸۲۶۵۲ :8 ,3/05۵ ,۳1۵5 ,6ه5016010. شیار درون آهیانه‌ای چپ نقش حیاتی در داربست تحولی پردازش نمادین عدد دارد که پیامد فرهنگک آموزی است (2012 ,۸۲۶۵۲ :6 ,3/6162 ,3۳166 ,81806). از نگاه تکاملی و تحولی؛ پردازش غیر نمادین مقدار عددی, با یک سیستم مبنایی از بازنمایی مقدار ارتباط دارد. پردازش نمادین مقدار عددی به زمینه و سواد؟ فرد وابسته است و جنبه‌ای انتوژنیک (تحولی) دارد 7قطع7) (2012 ,۸0۶۵ 8 درواقع خاستگاه پردازش نمادها و کمیت‌ها و سیر تحولی آن‌ها در انسان متفاوت است 651300 ۷۵ ۸۵ م5000 067 ۷۵۵ مسدعص۸ ,3/0160 ,نا0 26000-106۳۷ :2019 مف6اوت10م4ام5) (2017. انسان برای زنده ماندن و برطرف کردن نیازهای ضروری خود به پردازش غیرنمادین مقادیر پرداخته است اما استفاده از نمادها چیزی بیشتر از رفع نیازهای اولیه بوده است. نه‌تنها خاستگاه پردازش نمادین و غیر نمادین بلکه در چگونگی تحول و مدارهای عصبی آن‌ها نیز تفاوت‌های قابل توجهی وجود دارد. باوجود تفاوت‌هایی در پردازش نمادین و غیرنمادین؛ ايندو شیوه پردازش باهم کاملا بی‌ار تباط نیستنده هالوی و همکاران» سیستم بازنمایی غیرنمادین عدد را در کنار پیوستاری تکاملی و بنیادی تحولی, چارچوبی برای بازنمایی نمادین دانسته‌اند (2013 ,وه 6۳ 1101101۷۵(7) اما هاچسن و همکاران» پردازش غیرنمادین را تنها در دامنه سواد بداهه ررض موثر در بازنمایی نمادین ند" ( مفته‌کص۸ ,17۳150 0 ,1085 84 ,کناقه[ 26 ,0608 2). انسان یک. دو و سه نقطه پا شی را بدون نیاز به شمارش می‌فهمد (2014 ,6ع16۳2). بر این اساس پندارهای به دور از نماد کودکان از عدد زمینه‌ساز فهم ساده و غیرارادی از نمادهای عددی است. تحلیل ریاضیاتی (بر بنیان دست کار ی نمادها) نیازمند آگاهی و شناخت است و به چیزی فراتر از پاسخ‌های بداهه محور نیاز دارد. نقش مکانیسم‌های شناختی کل-دامنه مانند کنترل شناختی ۷ و توجهی, در ارتباط بین پردازش نمادین و غیرنمادین اساسی است. کنترل شناختی می‌تواند به کات بین نماد و معنا منجر شود (2016 ,۸۶۵۲1 :6 0لع1۵1800۷1) و ۶ سواد بداهه ریاضی به پردازش و فهم ناآگاهانه اعداد اشاره دارد ۱۰ پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت» دانشگاه فردوسی مشهد سال 4۲۱ شماره 4۱ بهار و تابستان :۱۴:۹ میانجی گری مکانیسم‌های توجه برای پردازش ارقام هندو-عربی در شیار گیجگاهی فوقانی جانبی ! ضروری است (2020 ,له ۵۲ ۷60). از سویی دیگر یادگیری نمادها (واژگان عددی) بر چگونگی مفهوم‌سازی کود کان از کميت‌ها اثر می گذارد (2019 ,5016010۷/91). بر اساس این نتایج می‌توان گفت که ارتباط دوسویه و غیرمستقیم بین پردازش نمادین و غیر نمادین وجود دارد. ارتباط دوسویه از آن‌سوست که هر کدام به دیگری معنا می‌بخشند. هنگامی که کود کان تعدادی از اشیا یا تصاویری از آن‌ها را می‌بینند نماد عددی را تصور می‌کنند. همچنین هنگامی که نمادها را می‌بینند يا می‌شنوند اشیای متناظر با تعداد مرتبط با نماد را تصور می‌کنند. ارتباط غیرمستقیم آن‌ها نیز از آن‌سوست که برای نگاشت مفهومی اعداد نمادین یا غیر نمادین نیازمند توجه و شناخت دیگری هستیم. پردازش‌های شناختی کل -دامنه» واسطه ایجاد این ارتباط غیرمستقیم هستند. در کنار ارتباط دوسویه و غیرمستقیم» بین پردازش نمادین و غیر نمادین» شباهت‌هایی نیز پژوهش‌های عصب- شناختی " پیرامون فهم عدد در نوزادان مشخص کرده است که آن‌ها به واسطه سیستم تفرد موازی؟(در هنگام کار با مجموعه‌های کوچکک) و سیستم تقریبی عدد؟(در هنگام کار با کمیت- های بزرگک) می‌توانند به پردازش اطلاعات کمی بپردازند (2017 ,۸۳۶۵۲ :8 0ع6(00۷1.]). در دامنه بداهه» کود کان بدون شمارش» تعداد را تشخیض "ی دهند اما با یشترشدن تعدادو پیش از یا دگیری نمادهای عددی بر مبنای سیستم تقریبی عدد به حدس زد تقریبی روی می‌آورند. این تقریب زدن تنها به هنگام پردازش غیرنمادین نیست. هالووی بر این باور است که هنگام تقریبی بودن پردازش نمادین نیز سیستم تقریبی مقدار نقش دارد (2013 ,.[2 6۲ /(110110۷:2). هنگامی که کودکان به نمادهای عددی می‌نگرند؛ برای تحلیل آن‌ها علاوه بر پردازش دیداری (غیرمعنایی؛) پردازش معنایی* نیز صورت می‌گیرد. آن‌ها بر اساس پردازش دیداری» نمادها را با هم مقایسه می‌کنند و بر اساس پردازش معنایی می‌توانند آن‌ها را به کمیت‌ها نسبت دهند. لبوویچ و انصاری چگونگی یافتن مصداق معنایی برای نمادهای عددی در زمینه شناخت عددی را «مشکل برخاسته از نماد» نامیده‌اند (2016 ,۸۶۵1 :۵ 1.6[00۷1010). برخی از نظریه‌پردازان بر آن شدند که با قرار دادن بازنمایی‌های نمادین بر بنیاد بازنمایی‌های غیرنمادین این مشکل را حل کنند و برخی دیگر ارتباط سال ۱۱» شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ یادگیری تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر... ۱۰۱ با پذیرفتن ۸378 (سیستم تقریبی غیرنمادین» زیستی» ماحصل تاریخ تکامل و از پیش موجود) به عنوان بنیانی برای درک معنای نمادهای عددی توسط کودکان (:2016 ,۸۶۵۲ :۵ 40ازه2/121 9 ,ل501601056) این مشکل به صورت کامل قابل‌حل نیست ( :2016 ,۸۶۵۲ 6 1.6100۷ 9 ,له5010100)؛ چرا که نشان داده شده است که مهارت‌های پردازش نمادین و غیرنمادین عدد خط سیرهای تحولی مجزا دارند و غیر همپوشان هستند (2016 ,۸۶۵۲ 68۶ 160ز1/1216) و پیوند پردازش نمادین و غیرنمادین حتی پس از آنکه کودکان معنای نمادین عدد را دریافت کردند نیز ادامه دارد ( 61 1701001900 0 ..8). بنابراین نیاز است تا فهم بیشتری از چگونگی نگاشت بازنمایی‌های خارجی به داخلی در پردازش نمادین و غیرنمادین اعداد و مکانیسم‌های متضمن بازنمایی نمادین عدد و تغییرات تحولی کنترل شناختی در سنین رشد کودکان و نوجوانان برای فهم اثر متقابل تربیت و بلوغ مغز ( :8 ,ز/60 51106 ,۷۵86 مطنگ60 9 ,و۸۹۵۲ ۵۶ ق8050 ,3/0760 :2010 ملق 6۲ 13011037 :2020 مفته‌عص۸) و روابط فضایی-عددی! و شرایط خاصی که مکانیسم‌ها کار می‌کنند يا نمی کنند (2020 ,۸9۵1 :8 111765) به دست آید. ارتباط پیچیده‌ی بین نمادهای عددی و معنای تقریبی غیرنمادین آن‌ها توجه به هر دو را برای تسهیل یادگیری تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر نمادها ضروزت.می‌بخشد. با اوجود تمام اختلاف‌نظرها به دلیل اهمیت سیستم‌های زیستی عدد» نیازمند توجه و ابهبود عملکرد کودکان در ریاضیات غیرنمادین هستیم تا بتوان زمینه‌های لازم برای یادگیری تحلیل نمادین را فراهم کنیم. اما چه عوأملی بر برقراری ارتباط بین ریاضیات نمادین و غیرنمادین اثر می گذارند؟ چگونه می‌توانیم راهبردهای موثری جهت زمینه‌سازی برای ایجاد این ارتباط با توجه به فرهنگک و شرایط آموزش پیش از دبستان در کشورمان اجرا کنیم؟ گزاره مشاهده‌ای سوم: دانش نمادین عدد نقش مهمی در پیشرفت‌های آینده کودکان در آیا فهم نمادها در کود کی زمینه‌ساز فهم نمادها در بزرگک‌سالی است؟ کشف» تخمین و دست کاری نمادها از شروع یادگیری آن‌ها در کود کی تا بزرگ‌سالی چه تغییراتی امی‌کند؟ یادگیری تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر نمادها تا چه اندازه می‌تواند به یادگیری تفکر تحلیلی منجر شود؟ با استفاده از بررسی پردازش‌های مبنایی مانند پردازش‌های ارادی و خود کار و تعامل بین:مهارت‌های ویژه-دامنه با مکانیسم‌های کل -دامنه در طول یادگیری و تحول کودکان می‌توان تفاوت‌های فردی آنان را در مهارت‌های ریاضیات بررسی کرد ( 6 88000 :2011 ,8056۲ ۵۶ ,16۲و اکام3 رونصا 15 ,تعص 6۳۵ مضععص۸ :20126 له اع خم‌عص۸ 41 ,ل۸9۵7). مهارت‌های مقایسه‌ی مقدار نمادین می‌تواند ابزار غربالگری برای شناسایی کودکان دارای ۱.۲ پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت» دانشگاه فردوسی مشهد سال 4۲۱ شماره 4۱ بهار و تابستان :۱۴:۹ مشکلات ریاضی و حساب نارسایی باشد ( ,169016۲6 ,لت2عص۸ ماقصاطص۷۵ :2009 م‌عص۸ 2 110110۵7 7 .له اع 00-306۳700نط6 22 :2016 5606 106 8). بر اساس این ویژگی‌ها می‌توان کودکانی را که در ریاضیات مبنایی مشکل‌دارند و یا احتمال دارد در آینده دچار مشکل شوند و حتی نوابغ را شناسایی کرد. در این زمینه سه مسئله باید مورد توجه قرار گیرد: این شناسایی توسط چه کسانی باید انجام شود؟ این شناسایی چه پیامدهایی برای کودکان دارد؟ هدف از این شناسایی و تلاش برای رفع مشکلات دانش آموزان پیرامون فهم نمادهای عددی و ریاضیاتی چیست؟ بررسی پیامدهای این شناسایی برای کودکان و جایگاه دانش نمادین و تحلیل ریاضیاتی در هر جامعه‌ای نیازمند کنکاش است. بررسی سازه‌های ویژه-دامنه» مانند تحلیل نمادهای عددی, در کنار سازه‌های کل-دامنه و غیر شناختی و محیطی نتایج اثربخش‌تری دارد. نقش عصب-روانشناسان در این زمینه اهمیت بالایی دارد؛ اما یکی از بزرگک‌ترین افسانه‌های عصبی این است که علوم اعصاب می‌تواند همه مشکلات یادگیری در کودکان را حل کند. حتی در صورت رخداد انقلابی در یافته‌های تجربی نیز به همکاری سه ضلع والدین-معلمان-روانشناسان حول یادگیری کود کان نیاز داریم. یکی دیگر از افسانه‌های عصبی این است که باید محیطی سرشار از محرککک‌ها برای نوزادان و کودکان فراهم کنیم تا مغز آن‌ها در روند پادگیری فعال‌ترشود. این"فرضیه توسط پژوهش‌هایی رد شده است (2005 ,طا۳ :۸8 8121660۲6) اما اثرات آن هنوز در جوامع باقی ماندهاست. توجه به کودکان و زیر نظر داشتن مداوم آن‌ها پویایی و سرشاری کودکی را از آن‌ها ی دریافت عددی! (د رک شهودی انسان از عدد) شامل دو نوع پردازش ارادی و خودکار مقدار عددی است که می تواند تبیین کننده چگونگی تغییر بازنمایی واپرازش مقدار عددی در جریان تحول باشد. پردازش ارادی» پیش‌بینی کننده عملکرد کودکان در آزمون‌های استاندارد پیشرفت ریاضی است (:8 81846 41 ,ل۸۳۶۵۳). از سوی دیگر پردازش غیرارادی و ساده از نمادها تحت بو پردازش‌های غیرنمادین است؟ اما آنچه در بالا بردن توانایی و تفکر تحلیلی ریاضیاتی اثر دارد پردازش و دست کاری ارادی نمادهاست. یادگیری تحلیل ریاضیاتی» مبتنی برانمادها نیازمند آن است: که ابتدا چگونگی تشخیص و مقایسه و معنای تماذها فراگرفته شوند و سپس از آن‌ها ذر تحلیل مسائل ریاضی استفاده شود. ساختار مغز هر انسان نیز ار چگونگی و سطح بادگیری تحلیل رباغلیاتیآافل داردبوتی) ازسترانایی‌های رباضیاتی با مطالعه ساختار و کار کردهای مغز افراد قابل پیش‌بینیاست. هرچند که اين پیش‌بینی به دلیل وجود سیستم پیچیده‌ای از تعاملات بین سازه‌های ویژه-دامنه» کل-دامنه» هیجانی و محیطی؛ کاملا حالتی احتمالی دارد. سال ۱۱» شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ یادگیری تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر... ۱۰۳ قشر آهیانه‌ای و پیشانی برای پردازش عددی مهم هستند (2017 ,.[2 61 5016010175[6). فعال شدن قشر پیشانی در هنگام عملکرد حساب به مکانیسم‌های کنترل مانند فراشناخت اشاره دارد ( ,۸0۹۵ ,1185 ,1306110/0 0 ,516۵ 176 :8). همچنین بین تغییرات تحولی کنترل شناختی و تغییرات کار کرد قشر پیش پیشانی ! ارتباط وجود دارد (2009 ,.له 21 ۸/]07107). درنتیجه‌ی ارتباط بین قشر پیش پیشانی جانبی ۲ و اجرای کنترل شناختی؛ هشیاری بیشتری نسبت به اشتباهات محاسبه و کنترل بیشتری نسبت به ارتکاب خطاها در افرادی با شایستگی ریاضی نسبتا باللا وجود دارد (2011 ,.له ۵۳ ,0۳8006۲ ,۸82). شبکه پیشانی-آهیانه‌ای در هنگام استفاده از راهبردهای رویه‌ای به صورت گسترده‌ای فعال می‌شود (2009 ,.[۵ 6۳ 0720167)). قشر پیشانی آخرین قسمت مغز است که از تغییر و تحول بازمی‌ایستد. این قشر با آغاز نوجوانی» شروع به شکوفایی می‌کند و بر این اساس به شدت در تحول خود به پادگیری وابسته است (2005 ,]۳۳۳ +۵8 1۵۲۵ع31316) و با پردازش‌های هیجانی و تفکر اجتماعی (2006 ,10289[0) و سطوح بالای کی فراشناخت (2014 ,1611266) در ارتباط است. هدف از تحلیل فلسفی دستیابی به فهم ژرف و از بین بردن زمینه‌های ایجاد ابهام و خطا است (2010 ,توله1 :2013 ,86206). تحلیل نمادها نیز نیازمند آگاهی بر درستی یا خطای فهم و دست کاری آن‌ها است؛ به‌عبارت‌دیگر در تحلیل ریاضیاتی نوعی فراشناخت‌انیاز است که نشان از آگاهی بر رویه‌ها دارد. تحلیل فلسفی و تحلیل ریاضیاتی» چه از نظر مفهومی و چه از نظر کاربردی» بسیار به‌هم‌پیوسته‌اند. در تحلیل فلسفی تلاش بر آشکار ساختن مفاهیم و مضامین اصلی و پنهان و ساده‌سازی عبارات پیچیده با استفاده از ترجمان آن‌ها به زبانی صوری است و در تخلیل مسائل ریاضی نیز مفاهیم به ضورت نمادین بر گردان می‌شوند تا با ساده کردن مسئله» امکان حل آن فراهم شود. به‌عبارت‌دیگر در هر دو تحلیل فلسفی و تحلیل ریاضیاتی تلاش بر پیشگیری از خطاست. از سوی دیگر بین کار آمدی کود کان در پردازش نمادها و پیشرفت ریاضیاتی ارتباط وجود دارد (2013 ,.[2 61 5۳601 16 :2014 ,۸927 ۵۶ ,31016 ,۷36956 ,ا802716[16). مهارت- های نمادین سبب افزایش فعالیت مغز در شیار درون آهیانه‌ای می‌شوند. این شیار نقش مهمی در پردازش‌های ویژه-دامنه مانند دست‌ورزی‌های کم و در توانایی‌های کل -دامنه مانند حافظه کاری دیداری-فضایی دارد (2017 ,ات۸۲۶2 :8 0کازه۸/121). آموزش مهارت‌های نمادین (شناسایی» عدد اصلی» ترتیبی) می تواند بنیادهای ریاضیاتی قوی‌تر برای موفقیت آینده: کودکان در ریاضیات را فراهم کند ( :2016 ,اهوص۸ :8 2/1016 7 ,..له 61 2۳6100-106۲۷0۷). این مهارت‌ها با استفاده از بازی‌های تخته‌ای و کامپیوتری افزایش می‌یابند ۴ پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت» دانشگاه فردوسی مشهد سال 4۲۱ شماره 4۱ بهار و تابستان :۱۴:۹ (2013 ,له 6۲ 56۵1 106). استفاده از راهبردهای رویه‌ای در بازی‌ها می‌تواند به تقویت فهم کودکان از نمادها و بالا رفتن توانایی تحلیل در حل مسائل ریاضی منجر شود. همچنین هنگامی می‌توان از طریق یادگیری تحلیل به یادگیری تفکر ریاضیاتی دست یافت که بتوان ریاضیات رسمی و مدرسه‌ای را به واسطه نمادها به پژوهش‌ها نشان داده‌اند که داشتن شایستگی‌های ریاضیاتی نقش مهمی در موفقیت زندگی روزمره و آکادمیک در جهان امروز دارد ( :2012 ,0۳۵067 :۵ ,50606 06 ,۸527 :2016 له ا6 کلم [۸ 3 ,و۸۲۹۵ 6 ,6ع3/122720 ,2۳66 رازه ا]/0. پادگیری تحلیل ریاضیاتی» به عنوان یکی از جنبه‌های تفکر ریاضیاتی» می‌تواند در بهبود شایستگی‌های ریاضیاتی نقش آفرین باشد. تحلیل» زمانی برای تفکر ریاضیاتی تبدیل به یک رویه می‌شود که بر اثر یادگیری و تمرین به حالنی خود کار برسد. هرچند که تحلیل نمادها و مفاهیم جدید نیازمند تلاشی آگاهانه است؛ اما تفکر تحلیلی هنگامی رویه زندگی می‌شود که خود کار و ناآگاهانه جریان یابد. همان گونه که بیان شد روزمره شدن توانایی تحلیل با کار کرد قشر آهیانه‌ای و پیش پیشانی ارتباط دارد. هر مفهوم نمادین جدید.» ابتدا در ناحیه پیش پیشانی پردازش شده و هنگامی که به عنوان مفهومی ریاضیاتی درک شد به قشرآهیانه‌ای مستمّل»ی شود. از سوی دیگر» پیش پیشانی در فرآیندهای فکری سطح بالا مانند تفکر هیجانی و انتقادی بسیار مهم استو کارکردهای آن باید در جریان ترییت ساخته شوند. روزمره شدن تفکر تحلیلی نیازمند توجه به چگونگی پردازش نمادها و فرآیند تحلیل در کودکان و نوجوانان و کمک به آن‌ها برای رفع,مشکلات یادگیری:ناشی از زمینه‌های عصبی» تحولی» هدف این پژوهش بررسی یادگیری تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر تحلیل فلسفی و یافته‌های علوم اعصاب شناختی است. بدین منظور ابتدا ازتباط تحلیل و ریاضیات نمادین مورد بحث قرار گرفت و سپس با استفاده از روش تحلیل عصب-فلسفی به تبیین یادگیری تحلیل ریاضیاتی پرداخته شد. بر مبنای ارتباط تحلیل و ریاضیات نمادین» از آنجایی که روش تحلیل آن‌چنان که؛مورداستفاده فیلسوف-ریاضیدانان است بر نمادها تکیه دارد؛ فرآیند یادگیری تحلیل ریاضیاتی» بر اساس یادگیری نمادها مورد توجه قرار گرفته است و از آنجایی که نمادهای عددی» اولین نمادهای ریاضیاتی هستند که انسان فرامی گیرد و بنیانی برای یادگیری دیگر نمادها هستند مورد توجه ویژه این پژوهش بوده است. در این پژوهش بر اساس روش تحلیل عصب- فلسفی ابتدا از بررسی چگونگی پادگیری نمادها در کودکان بر مبنای پژوهش‌های علوم اعصاب شناختی, سال ۱۱» شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ یادگیری تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر... ۱۰۵ سه گزاره مشاهده‌ای استنتاج شد. سپس سعی بر این بود تا بر مبنای این سه گزاره مشاهده‌ای به پرسش‌های بر مبنای گزاره مشاهده‌ای اول (یاد گیری نمادین اعداد در کود کان مغز را تغییر می‌دهد) پرسش‌هایی پیرامون چیستی نمادهای عددی و چگونگی درک و یادگیری آن‌ها و اینکه چرا و چگونه چنین دانشی در جوامع انسانی فراگیر شده است مطرح شد. بر این اساس همراه شدن یادگیری اعداد نمادین با آگاهی کودکان از چگونگی ساخت عدد می‌تواند جسارت لازم برای نوآوری‌های عددی و ریاضیاتی را فراهم کند؛ زیرا بر این اساس هم معلمان و هم کودکان می‌پذیرند که توانایی‌های ریاضیاتی مانند خود ریاضیات بر مپنایی گزاره مشاهده‌ای دوم (پردازش اعداد نمادین و اعداد غیرنمادین به صورتی ناهمسان است و ارتباطی مبهم و دوسویه بین آن‌ها وجود دارد) پرسش‌هایی پیرامون چیستی پیش زمینه‌های لازم برای تفکر تحلیلی در ریاضیات به واسطه یادگیری نمادهای عددی و چگونگی تسهیل فرآیند یادگیری تفکر تحلیلی مبتنی بر نمادها مطرح شد. بر این اساس تشویق کودکان به ایجاد ارتباط پیاپی بین نمادهای عددی و معنای ذهنی و بیان کلامی آن‌ها می‌تواند تحلیل عددی مبتنی بر نمادهارا در آن‌ها بهبود بخشیده و زمینه‌ساز مهارت بر مبنای گزاره مشاهده‌ای سوم (ذانش نمادین عدد نقش مهمی در پیشرفت‌های آینده کودکان در ریاضیات سطح بالاتر دارد) پرسش‌هانی پیرامون چگونگی ارتباط فهم؛نمادها در کودکی با فهم نمادها در بزرگگک‌سالی و تحولات توانایی تحلیل نمادین از کود کی تا بززگگ‌سالی و همچنین چگونگی ارتباط توانایی تحلیل ریاضیات نمادین مبنایی با توانایی تفکر تحلیلی بیان شد. بر این اساس ایجاد نوعی جریان یادگیری که مبتنی بر آگاهی از زمینه‌های زیستی و فرهنگی خلق نمادهای عددی باشد می‌تواند مشکلات زمینه‌ای برخاسته از ناتوانی در تحلیل را برطرف کند و نویدبخش موفقیت‌های بعدی باشد. همچنین اسباب لازم برای غنای توانایی‌های فراشناختی مانند تشخیص خطاها ( که به تحول مناسب و شایسته قشر پیش پیشانی وابسته است) را فراهم کند. توانایی تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر نمادهای عددی» یکی از بنیان‌های تحول ریاضیاتی است. پرداختن و توجه به این بنیان‌ها می‌تواند از یک سو راهکارهایی برای بهبود توانایی‌های شناختی و فراشناختی فراهم کند و از سوی دیگر با تمر کز بر سازه‌های هیجانی از پیامدهای منفی آموزش نادرست ریاضیات که اضطراب ریاضیاتی ازجمله آن‌هاست» بکاهد. تا زمانی می‌توان به تحول مناسب توانایی تحلیل ریاضیاتی امید داشت ۶ پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت» دانشگاه فردوسی مشهد سال 4۲۱ شماره 4۱ بهار و تابستان :۱۴:۹ که ریاضیات برای کودکان به نوعی دانش و توانایی دور از دسترس تبدیل نشده باشد و بر این اساس سال‌های هنگامی که توانایی تحلیل نمادین در ریاضیات به واسطه یادگیری» به‌نوعی توانایی خودکار تبدیل شود» می‌تواند زمینه‌های افزایش سطح توانایی تحلیل و تفکر تحلیلی را فراهم کرد؛ به شرطی که هدف از آموزش ریاضیات کمک به بهبود توانایی تفکر استدلالی-هیجانی باشد؛ زیرا انسان به این سبب شروع به درک عدد و ساخت نمادهای عددی و ریاضیاتی کرد که بتواند کنترل بیشتری بر منابع بوم‌شناختی و اجتماعی خود داشته باشد. این هدف هیچ گاه نباید جای خود را به اهداف کوتاه‌مدتی مانند قبولی در امتحانات بدهد. توجه به اهداف آموزش ریاضی که برآمده از ماهیت انسان و نیازهای او باشد» از یک سو به تحول توانایی- های شناختی-هیجانی افراد و از سوی دیگر به پیشرفت صنعتی و اقتصادی منجر می‌شود. در مسیر ایجاد چنین بستری برای یادگیری تحلیل ریاضیاتی» چالش‌هایی وجود دارد که هم توجه فیلسوفان تربیت و هم دانشمندان علوم اعصاب شناختی را می‌طلبد. مهم‌ترین چالش به چگونگی آشنایی معلمان و کودکان با نظریه تکامل بازمی گردد که هم برای معرفی ساخت عدد و هم برای پادگیری آن اهمیت دارد. لازم است تا این چگونگی با توجه به فرهنگ بومیاملل مورد بررسی قرا رگیرد. دومین چالش» نوع راهبردهای لازم برای بهبود ارتباط درک معنایی و نمادین اعداد در کود کان کشورمان است که نیازمند در نهایت نیز می‌توان ادعا کرد به دلیل اهمیت ناحیه پیش‌پیشانی مغز در فرآیندهای شناختی و هیجانی سطح بالا ضروری است که آموزش ریاضیات از نظر سطح تأ کید بر کار کردهای شناختی و فرآیندهای حل مسئله ( که نیازمند تحلیل مبتنی بر نمادها هستند) بررسی شود تا میزان کارایی روش‌های آموزش حل مسئله و همچنین میزان توجه به سازه‌های کل-دامنه» ویژه-دامنه» هیجانی و محیطی تحول ریاضیاتی در آموزش و,کلاق 13 ۰.۰.۰ وس ,036 تن مظ 570606 16 مل-.3 بظ0فکنظ مگ 10610ع31ظ .0 مفتقکص۸ سا ل0ل۸ ب ع 1۵56 60 عل-باع ناد محازم خ۸ نصمخانصوی اهامص ماه ص دعوصعالقطا6 .(ر2016) 0ص عم ۲6۶01۷6 ما حلعقع۶ع۳ 005 ۷6اه هلاه وصنوناآ .(2019) 3/۰ .5 ۰ م10 ۵۶ بل بل باعن 0 6050666 06/660 کد مناد آحعصتصد‌عص ۵۵۳5 چم عطا 28 .(2005) 0 مخعص۸ سال ۱۱» شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ یادگیری تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر... ۱۰۷ عل صز ۳۵0۳۵۶6۵05 6۲اه 00 صمتاحساحصده وصه خصعصم‌10ععل که کا‌هالط .(2008) .0 مخهعص۸ 6 7۳05 0تعقام صنطط صز 2۳۵6۳۹5 اعد تصمتهحاه هه عسعلت .(2012) .0 مخق‌عص۸ 00۰) 09130013 ,0۲7/۵01۵۵۵ 0۷610011۵ 1۵ ت۳۵ 36 صز کاو هرد 306۳ .(2016) .2 مخق‌کص۸ نوی لصه صمتاق۳۵ نعتعاه فعاطنون 067 65ع0ط .(2006) 0 مطص) ۵ .10 مفتقکن۸ :360566 انعم وه دمناق ۳۵ عصناعصدم)6 .(2011) .ظ ماع 5 106 10 م00 .10 مفتقکص۸ 37-۰ ,(43)1 ,ر0ع۳) 00۵ وامرمکواتام 2200۵ کت ععلها موز عط از 1۸۷۵۳۵ 0 .05 56000 م5060 6 ما 1300000 .(201282) .17 بط ,6۳۵006 عگ مظ 50606 06 .10 مفتق‌کص۸ 0۶ ۵۷۲ز0۷۵۳۲ آمعنانن0 حسد 310060۵ .(20120) 17۰ 8 ,6۵006 6 مظ ,5۳606 06 .10 مقکص۸ 13001021 .(2011) ۳۰ ,30066 6۶ وم عمط مک رقن :1۵ 1 8 ,6۳3006۲ و0 مفققط۸ ۸ :6۳۳0۳۹5 66 صطا اه ما 65ک ۳6500 ۳93 هلمح عع دمص هنحص ‌طاهص صز کععص هگنل 21625 01 065 جاطانک عننصع0 .(2014) سا 8106۲ :۵ م۸ ۷365565 .10 مفتققص۸ .10 337616 «(35)3 ,05011065 000100100۵1 3 3660۳63 بصمناف00ه جحهصفخح صز کعنایه‌گنل عصنصد16 8 306۴ عزقم8 ۷۷۵5۵۳ .(2014) .0 مضقعص۸ 2 سا ,ا106۲ظ بش۸ ,۷365960 و10 ,383716166 2 ناه صطاسد 06تعاس صز چنانطاممدی عون فده دعا ق100۳ صز و0 79657 060۳۵ :دادرم کهآ ندام 0۵0 ]۵ و معط ۳۵ ۳۵۵۳۵۵۵۲ 00۳۵ 71۳6 .(2013) 3/۰ معط [ «و۲ماعتط ۵ 8۲ ,۵ از 58۳8۶ بوطامدعمخماعنط عخاواهصه ۵۶ کفصومل 10۵ .(2020) 36۰ ,ص306 6 کلفقط [50۵ 136 .(2020) .8 ,اع 5 06 ۵ .0 ,۸0۹2 ۷۰ ,۳1۵8 و ,361100 ,(16) 41 ,۵۵9 ۳۵۵ط 370۵ ص0۳۵ 0600100138 عط) ز عنامططاضه سل دادم الم فصه مد عطا ۳۳ وطم‌معملنطام لمامعصوصه ۶۵۳ کدمععمع] .(2019) بل بعاعل‌زط 1 :6000 ۵7 ۲۵۹۹05 :2۳۵ و1۵0 71۳۵ .(2005) متا مطاخط 6 ,ملگ ,3131661006 5 2 16306۲5 .(2020) .5 ,1/3850 +۵ .0 مفتقکص۸ م۸ بش۸ رصکازعاق3/1 36 سل وزاکز۳ اله۳ط 40 م3701 ,1700 بلط عطا 0۵ ۳268 عصنط‌جم که که +ون‌تاعهام مهم ۵۶ 6۵16 اه 5 صحسلوانطه صز ممعص اکن مسا توص .(2011) .02 مصم‌عصش۸ عک یک ملظ ,00971101 .لو عصسه عزطادس۸ که ددع ون عناقص باه امد ام مدمتاصعاصز عط ما #عاهاع عتج آهاه ندز 161۲ عطا ۵۶ 6[ 156 .(2012) .2 مخععص۸ 2 م۸ 0 ,3/0760 م۴ + ,8۳66 م5 وط06قاظ ناه ططاسه کصمعغلنط فص وصنععی مم +عطاصسه عناو رک 0666 منطعصو‌نهام عطا ها کنه‌لند ۲ :۵-۳۲۵ 1۳۵ ]٩۰ 5۳0۵۵ 1060 ۵ 70۵۲۵ نامک اناموسع 2 .(1989) .5 .2 موصقلطساع ۱۸ پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت» دانشگاه فردوسی مشهد سال 4۲۱ شماره 4۱ بهار و تابستان :۱۴:۹ 5 و8010 770 ,(.۳۵) نهک با .0 10 .بطم وکمانطام 30 .(2017) یک 2 ,فصقاطسطاع .3695 اجان نت مع 9 طاصه) :72-940 .وم) کز هس20 7م ک0مفوسا۲ ما2 نروامو‌کهانط [ برأامر2(1050 7۳۵ 1۳۸۵۳۲۲۵۰ ۸۵ ۲۲۲۸۵310۲ ,37۳7027711050277 .(2009) .7 لقاع ,1۳360 07۵ امک وان ام 22۵0۵ مصمناق‌حفه فصد ععدعن‌عمسعد وحطاممعملنط2 .(2015) .7 کلنهاع 5۰ 303016 :1۵1005 متا مرمکو انم ۵ 11۳2۲03 ۸ .(2010) ۰ و1 ,]۲۷۵۲۹0121 ۵۶ .3 (06۲نع 5 ,2 ,00369 ک-3 310001 3 بط ,ص۳20 .10 وقکص۸ .ظ ,5606 126 0۰ ۵ ۵ کععلها ۲[ نصمناه له کعناهمع ام کاععص عع ع0 005 عتانصعم) .(2011) سا سا بأعاگ ۹۷۵۳۹ ۵ ,3 ,06106۲ط50 3 .3 ق1300 1 8 ۳۵006۲ 10 متقکع۸ .ظ 5606 126 نا 0-5 0ص عناو هرک 0 110 .(2013) .2 مختق‌عص۸ 2 سس ,6ت0طلنی ,.8-./3 ,ق8310 و.ظ 570606 16 وغانط هرز کمعوم گنل توص ما نماد عللفاه وصزدعع وم علوحغنصعقد 86۵1 1 71۳6۶ .066210۳ 0ص فص 06 ععصعلزه ۵۶ عزم شخ دناد دام عطاه 175۸ 078 :1۳1۵۸۵۲۵۵ ۳۵۵1۵5 ۳۵ ۲36 70۷ :56۳86 ۳,6۲ 7136 .(2011) .5 ,06ع۵6طع10 :5 91ا1۳۵ ۳با0 60065 3۳۵۹۱ ۵ ۳۵۳ 3600019 :۳۵ 6 000 ککع 6001 .(2014) .5 ,06ع۵طع1 3760268 .(2014) . ,316۱ ۵ .10 ,قللن38 وس 81۷/6 بش۸ باققاظ وگ ,11010-۳0۵24 و3۳ ,14 6 و (.۳05) عنصا1 .۸ ۶ معط .ظ لقطل765ق/3 .10 10 1613005۰ ۳ وأموکوانام 7۳6۵ ۳ +لگصصقط کعتاهصعطاهه کز نکنام ماه او ععنطاه 156 .(2018) .8 ,۳۳65 و 6۲اه عناو هرک ۶و بونامصنفه نوت +عفصنصعهه فصمرط .(2016) 0۰ مخعص۸ 6 6 مطگگم6 6665 گنل [هد نو ۵ کماقام رد0600 عوص وصه صمعحصصم عوننصع هد ما وعاقاعص 65 1 ع6لنا رظ 0610۲6 0065 ۸ .(2020) .0 مفتققص۸ 6 .36 رزواصمناک مت یک ماعع۷۵ من مصگقام6 0 65اه ۵3 حز کمتطعصوتهام امصنله ما عخاتعدعی ای آهاعضقوم عط) 15 2 06106 1591-16 ,(6) 41 ,۳۵۵09 ۳۵۵ 7۵ نجفندد صمناهامعلد ۸3 م۸ 101657 6 6 فطع ۵" 0۶۵ دالهلازم آهتاص‌اوم وصه کع ص۳۳ .(2010) .0 مقع‌عص۸ 6 ال بل ,60۵06 0 .(2009) .0 ,31606۲ +۵ .۳ (ت86ط8 وم رع] عمط کل رقنصان هگا .0 مق‌کص۸ ملل بظ ,6۳3026۲ 8 کاعح؟ 0اه طاه ۵1 ۳6۵ 6طا کعاهتوعص کنصرع +ماحاههه ام 7عتهانه‌ای ما 0۳ 1۳0۷6 6 .316۵5 لمعنانی طلعقما ما عصنصهع] نافزعمعه هم عز عآعهساد 156 .(2018) 8 ۰ مطتعاعانی 1و2 6 ۵1 وصه آهناه 50 6/66 دام عطا مصنعاصه ۷۷۵۵۲ .(2020) 0۰ مض‌عص۸ 6 2 ,11365 -1 ,1۳6۷70۷0 چگ 00ع1 با 0110/6 ۳/3 وف هه وصه صنقط ۳۵۵ ععصعو زب که معنومج۸ معااماد ,۸۵1۵ ۳٩۰ راکنا ۳۵ 1 770005 15 مصعفنعماآ ما ۵0مط کنلاه‌ععط .(2017) .7 ,قل116 سال ۱۱» شماره ۱ بهار و تابستان ۱۴۰۰ یادگیری تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر... ۱۰۹ 0 0۳0۷6۶ عصنصنصه صمناه‌صعاومگاه5 .(2014) 36 ,کناید1 ۸۶ سل ۸1004 .3 ,110008 62-10 ,(1) 45 ,0600 1/00۵5 1 6860۳63 ۲ امه سمل دمص عطع رصم 6 :وا رد ماده کعوهنصعقه نمععصسسه هصام‌ 3/2 .(2009) 0 مضه‌عصش۸ 2 .0 .1 ,1101103 5 نطو انطه زا کعمم تنل اهان او فصه مه عمصماعنل ‏ 6۵1 17-۰ ,(103)1 ,رو0 کم فانل [۵اع ۲1ع 0 ۲٩ ام سوق اصعصع عنطج 0670021 0صه عتامقصع5 .(2013) .0 مخععص۸ 6 وس .5 ,لع۷۵86 و مقافنا82 .1 .1 و/ق110110 05اه مود 2/87 عناعنسعصنا-ععمی کج م۳ عع ص006 تعاوطصرد +عطصه که هصنکک 0۳۵ ۳ 0313/25 6۵1 2100ع 560۳6 وه ص60 .(2010) ۰ مخفعص۸ 6 مظ .ی ,366 .10 .1 110110237 ۳/۳۲ ٩۸ +عوهندعهه امعم عناه‌طصهوعصمد هه عنامطصری که عصندعع۳0م 36 ۳120 1306 .(2020) .1.34 ,028 :۵ .5 رفتا9ع7 16 ,5 ,7206808 و10 رفتقکص۸ ون بل 1۳۵6180 آمواع5 جعاهع 00 عطا جعب۵ هنکمم عطاصنه عنامطاهرک صمص وصه عناو‌طصرد عااهمازانه حز کاع‌نا۵ط "دام عمزبصم-مم فص ععصعنعمسعد وزخطاممعمانط2 .(2018) .10 هدک 2 .36 منک -1214 ,(50)13 ,60۲ 0۵ راکو انا 000۵ مصمنات و۳۵ 1۵۳ الم ج نعطا/ر 3000 :06 606۵0۲۱۲ ]٩ وماعتط وطتاضوی 71۳۵ +عع ی 6اه ۸۵ .(2002) ب بط ,138618355 ٩ نانطومه متسه صز حصعاطامتم عصنو امعم اهر 156 .(2016) .0 متععص۸ 2۶ 1 1۵100 671/۵7۵1 ]0 70۳۵۱ 6007100100 مکطمقاکه‌جان وصتوصهاکاناه 200 ,610606 و360 01 1۵1067 سل عمصعوژبه متفه مد ۶و صوتاه‌اجصسه‌م۸ ب(2017) 0 مضععصش عگ 1 مطعز 0 نم ,۳1۵۵01719 0۳۵۲ ۳71۵13 .5۳00 ۸/۳۸۲ م۸ تصنق۳ط 36 ها هصنککع 0۳6 ماه عنام رک 30 6 0۷6۲58 ۳۳۵۳۵۵ نصولنط6) صز عصنععی م2۳ 0۳06۳ م36 .(2015) .0 مضم‌کص۸ 2 36 .1 ,17098 207-221 ,(4) 9 ,۵0107ع30 0۳0 8700 117110 مزاع صططاس۸ هصنا و2۳ ما ام -م از 0 عن01 5 ۵۶ عصنلای اصع گنل وا اهنا .(2015) سا .5 ولمانه3 +2 .0 م۸052 3.۰ .1 و1058 475-88۰ ,(36)2 ,۳۵019 0۳0۹ 1۵3 مصققط هط عط) هز که ناو 305 مناد آهع 6ص ۵ کدونایناصطز عطا عصفماصنطامط «(ر2015) 0 مضقعص۸ ۸ 3-۲ ,30606 .3 .1 و1058 م۵6 0صه عنم آهدوناما ۳0۳۵56 کم اصعصمواع 00 عطا عصناوصعاصوص 1۵۳ کاعه ,(144)5 ,6۳۵۲۵ نرروها مارد 00 عم ۲٩ ۵ بل بکاق ۵۳۳ ککمق هداکک 0۳۵ 5اه ۳۳105031676 +کا 107۲ بسن معط مفسساناط کعل 0وم0ع1 .(2003) .ط مفصعاق/1 موق عزاو اوعد هه عنامطصهری که کعنرم‌هزد1۳ .(2016) 0 مخقعص۸ عم م۸ بش۸ ,صکازعاق/2 3۰ م,(11)3 ,0۳6 2105 .عصنام ما5 تقصسم؟ که ععر اظ عطا عصنعکع 0۳۵ 5060 حنقص0ل کصعسلوانط صز کععوع گنل 012 00 130 .(2017) .2 مهعص۸ گ م۸ .۸ ,صغازعاق]/2 8 عتولبه لهاعسومحاصز عط) صنطاام توانتاه صنق۳ط ما عاماعد کمنتانطاه آدعصعع صتفصمل هه 665 ۳ع۲گن1 130010021 .(2013) .0 ق‌عص۸ 2 3 3/۰ ,3/22706۵ م8 0 ,206 .۸ .۸ ,60ازعاق/2 651 ۸06006 عناعدامطا5 اوح ص0۳6 عمط ۵۵ کمک هه انوم عااهص عانطای آهاعضوم 101۲ ۶ 00۷۵1006۳۲ عط حهز کصای عاوطصری آمعخعصس 656 .(2016) 0 مععص۸ 6 بج ,2/6716 8360۷0۵1 1 007110071 0۳۳۵۲۶ 632010۳۰ وصه صنق۳ط ۳۵۵ ۳۷106066 +عاافای آمناه 0 ۵ ۱۱ پژوهش‌نامه مبانی تعلیم و تربیت» دانشگاه فردوسی مشهد سال 4۲۱ شماره 4۱ بهار و تابستان :۱۴:۹ 0 202005 ص۳۵ صذ کععصعل 0و۸ .(2009) .0 ,فععص۸ 2 مط بق0510ظ «.ظ .3 1/0710 249-6 ,(46)1 ,770۳011096 +5۳0۲ 7 صه نصمناصعااه ام کاگنداد آهدمنعصعصنل از 01 0۳۴ ,۵ 70۳. اامعع3 مزع م01 مطاع ی ۸ + دمم مانطممساعد کز ۷/۳۵ .(2004) .ی ,21004 :۳۳0۳16 ۷۵۲1-3۳۵1 ۱۳۵ ۵ 2/1030 ۱۱۵ ۳۳۵/۱ :30 کباه 50111016 7۳36 .(2018) .6 )310۳0 :ام و5مانطام 0 واهصه ۵۶ عصنهنه اصعدمکعنل 156 .(2017) با ولصنو م6 2 0 .0 ,210۷265 روک انار ۳۲0۵10601٩ و معط 4۵ 13 7710۵05 13 عم ماع آمعنطام‌معمانطام صز ععصعک [262 2/1316 0۶ 5:06 عاطانعز هآ 71200-156 .(2018) .1 منهاحقطا5 6۶ ول 6 عنصط5 ۸۰ فصل10 30373 6 :353-364 00۰) ره۵۵ 00ع 0 0۳۲۳۵۸۵۲۵۵ ودامو‌کمانام 716 15 موصماصنط ۲ 6۷30666 تفتطرع تقاعصه 16۶۲ عط ح مصتعکم موم هرک .(2011) 0۰ مخفعص ۸‏ مظ ی ,866 .(200) کل .8 بلتانگ ۵ .0 ,ات۸53 .10 .1 ,110110037 ,11-3 بقاشآ و.3-.۳ ,1530 و10 8 بق30تنق۳ 13686 ۵۳۵ کم سم نساوف هط ۵ مادم مناد ناه آمرو خآ عوزمحصند۳ط ما۲ 05 .(2020) .7 ,8صن11وی 2 .10 ,6050ل ۷۷/1 وس 5۷767590 وم ر873265ظ و1۰ 153368 و3 م1037015019عن3 ۳ ۲00۳ لقطمنم7< :2019 (113155) روک ععصعنک فصه کعاقص 3/0 نم دوه 13 صز 276۵1 36 ۵1 دوناهصنصح ۳ م۸ 3 کع و نصع2/3 2۳0655 130۵05 1006 170۶ .(2019) 13۰36۰ مناد ما5 بدا وصه کالسا۸ صز ععزک وصه ,کعناتاصها ,کاو‌طاصرک که کوصنصصنم عوهت عتاخصوم0 هه 5 تاکن وصه دمصصم6 .(2017) 0 فص + مش 3/053 ۷۰۰ ,۳185 ,3/6 .17 فد 10مماو5 6۴8 6و رکط00 وصه عناو هرک منک جعام ا۵اصم۳ فص آمامسوم ‏ 0ط صذ 376-4 ,146 ,376۳0171096 ,کل له صد-ه اعد عصنعم مس قدمناوص ۸ +عصفصط صز ۳۵۲۵0۵1 :316 ۳6563۳60 لمتصص۸ .(2019) ۰ ۷۰ ,هام 2 .0 مخقعص۸ ,یگ 36 ,ق1500 ,(60)4 ,10/ع(۳5 0۳۵ بروه اما روط 10 ۲ ,30۳۵ کا 0۳0806 0صه ککع 3۳6 :نع 3000506 ۵ ۳۵۷16۷ ۸ تصمتاعصگ صنط هه کلوطاهری 330 .(2014) .0 مضععص۸ عگ باه ۸6۷6106 ۷۵0 44-4۰ ,(3)2 ,۳0۵10 0۳۵ 77000506166 1 1۳1605 ماعصماظ مغ ۵4 6۵۷۲ 5[ :6050666 لهطدما۳۵۵ .(2015) .0 وتعاوج 06 6 سل 1200600350 مش ,3/1616 06۲ ۷20 .229-23 ,(63)2 ,50165 ,۳000۵ ۱٩ ام سول ۵۳۵53 +حصوناهاعصنه فصد عصنه مصوتاندوم عل اعد آهز مس ناه اه رک .(2016) ۰ظ اعص5 06 2 .8 ,6 تغنناو5ع دی .0 مفتقک۸0 کل ماقطاطاهه۷ ,06 ۳105 ۳630108۰ ۵ دز 20/37606535 مزع و[ مصمحام که عناعصطاضه ما اصقاوصطذ که کز عصزعکع 0۳۵ 0(۰)) .0 ۳۰ ,65000 ۷۵ :6 36 ما00 5 06۲ ۷۵0 .0 مفتقعص۸ .10 301603۵ وق وقا160- ونر ۳۵000۳۲5 آهصنونعد10 که کاافاد صمکخعصصی ع مهم عنامطصریک فصه عناو‌طاص ص310 1-3۰ ,50 ,150607 0710 1607719 6601 عناق ما2 6 ۵1 160۵1 +ممککصا* 15۵ .(2020) 8 .6 ,۳66 ک .0 متتقعصش مطل وال30 من ,6اعه۲۵[1 ول .10 ,60 6 ع تسا دعتمععایه مها معطاه حصص فصن کعاعنمعمتاعنل تممی۸ و2 1 ۲ا عف 01 رک 0۵ 1116۳2165 از وصه ما1 666 0116۳6065 .(2012) .2 مضه‌عص۸ 2 مک متقذطع7 «(19)1 ,6۷16۷ عگ 0ع1ااظ 0110716 روط معصزعکعه منم عل تمه آمعتعصسه عنام رد30

هدف اصلی این پژوهش تبیین یادگیری تحلیل ریاضیاتی مبتنی بر تلفیق تحلیل فلسفی و یافته های علوم اعصاب شناختی است. بدین منظور یادگیری تحلیل ریاضیاتی، به عنوان یکی از جنبه های تفکر ریاضیاتی، مبتنی بر یادگیری نمادهای عددی در کودکان با بهره گیری از روش عصب-فلسفی بررسی شده است. بر این اساس سه گزاره مشاهده ای که نتایج پژوهش های علوم اعصاب شناختی پیرامون ریاضیات نمادین است اخذ شده است. این گزاره ها عبارت اند از: یادگیری نمادین اعداد در کودکان، مغز را تغییر می دهد؛ پردازش اعداد نمادین و اعداد غیرنمادین به صورتی ناهمسان است و ارتباطی مبهم و دوسویه بین آن ها وجود دارد؛ دانش نمادین عدد، نقش مهمی در پیشرفت های آینده کودکان در ریاضیات سطح بالاتر دارد. بر مبنای این سه گزاره تلاش شده است تا پرسش های فلسفی پژوهش و چالش های مرتبط با آن ها بررسی شود. نتایج این پژوهش حاکی از آن است که همراه شدن یادگیری اعداد نمادین با چگونگی به وجود آمدن نمادهای عددی و تشویق کودکان به ایجاد ارتباط پیاپی بین نمادهای عددی و معنای ذهنی و بیان کلامی آن ها می تواند اسباب لازم برای غنای توانایی های فراشناختی مانند تشخیص خطاها را فراهم کند. اما لازم است چالش هایی مانند چگونگی آشنایی کودکان با نظریه تکامل با توجه به مسائل فرهنگی، نوع راهبردهای لازم برای بهبود ارتباط درک معنایی و نمادین اعداد در کودکان و سطح تأکید بر فرآیندهای حل مسئله (که نیازمند تحلیل مبتنی بر نمادها هستند) در برنامه های آموزش ریاضی به منظور بهبود توانایی های تفکر کودکان بررسی شود.

452344

در یک مطالعه مقدماتی از طریق روش دو نیمه کردن ۳۰ عدد پرسشنامه از بین نمونه مد نظر» مطالعه مقدماتی توزیع و پس از جمع آوری» پرسشنامه‌ها از طریق روش آلفای کرونباخ پایایی (۰/۹۳) محاسبه گردید. روش‌های آماری تحلیل عاملی تائیدی مرتبه دوم و فریدمن به عنوان آزمونهای آماری با استفاده از نرم‌افزار یافته‌ها نشان داد که افراد ۲۹ تا ۳۸ سال (۳۷/۳ درصد) بیشترین و همچنین افراد ۸ تا ۱۸ سال با ۴ درصد کمترین نفرات از جامعه آماری پژوهش را تشکیل داده‌اند. افراد دارای مدرک تحصیلی لیسانس با ۵۰/۷ درصد بیشترین» از طرفی افراد دارای مدرک تحصیلی دیپلم و کمتر از دیپلم با ۶/۷ درصد کمترین تعداد از جامعه آماری را تشکیل داده‌اند. بر اساس یافته‌های به دست آمده شواهد فیزیکی با میانگین (۴/۱۶) بیشترین میانگین و پس از آن کیفیت برخورد و ارتباط(۳/۸۶)» آسایش و ۰ للا ارائه مدل راهبرد اقیانوس آبی در باشگاه‌های ورزشی رفاه(۳/۷۶)» خدمات اینترنتی(۳/۶۵)» کیفیت خدمات(۳/۵۹)» برند(۳/۴۴)» قیمت (۳/۱۳) و در نهایت خلاقیت (۲/۷۹) کمترین نمره را داشتند. در ابتدا برای نرمال بودن نمونه از آزمون کلم وگروف_اسمیرنوف و برای همگنی واریانس از آزمون لوین استفاده شد (05۰/۰۵). بر اساس نتایج بدست آمده نمونه آماری تحقیق از توزیع نرمال تبعیت و متغیرهای تحقیق از تجانس واریانس نتایج جدول(۲) رتبه‌بندی مولفه‌ها می‌باشد که شواهد فیزیکی اولویت اول و در اولویت هشتم مولفه ۲ للا ارائه مدل راهبرد اقیانوس آبی در باشگاه‌های ورزشی بر اساس یافته‌های جدول (۳) اکثر شاخص‌های برازش مدل در حد مناسب هستند. بنابراین می‌توان گفت که الگوی تبیین شاخص‌های اقدام در راهبرد اقیانوس آپی در باشگاه‌های ورزشی اصفهان در جدول ۴. نتایج رتبه‌بندی شاخص‌های اقدام در راهبرد اقیانوس آبی باشگاه‌ها فصلنامه علمی پژوهش‌های حامی گری ... دوره اول» شماره اول» بهار ۱۳۹۹ لّلّ ۱۲۳ افزایش امنیت شغلی در کار کنان و امنیت سرمایه گذاری در بین سهامداران ۶۳۸ طبقه‌بندی مشتریان به گروه‌های خاص و ارائه خدمات منحصربه‌فرد به مشتریان ۶/۸ ایجاد خدمات متنوع و چندگانه برای همه طیف‌های جامعه ۶۸۸ جدول ۴ نشان می‌دهد هرچه میانگین به دست آمده بیشتر باشد» آن شاخص از اولویت بیشتری برخوردار است. بر این اساس» طبقه‌بندی مشتریان به گروه‌های خاص و ارائه خدمات منحصربه‌فرد به مشتریان طبقه‌بندی شده با بیشترین میانگین در بالاترین اولویتقرار دارد. بنابراین باشگاه‌ها برای پیشرو بودن در صحنه رقابت باید بر اولویت‌های شاخص اقدام تمرکز کنند. یافته‌های تحقیق نشان داد که بر شواهد فیزیکی دارای رتبه بالاتری (۶/۱) نسبت به سایر مولفه- ها دارد و از اهمیت بیشتری برخوردار است و به همین ترتیب سایر مولفه‌ها در رتبه‌های بعدی قرا رگرفته‌اند و خلاقیت دارای رتبه اپایین‌تری (۲/۷۹) می‌باشد. در شاخص‌های اقدام به حذف» کاهش, افزایش و خلق سطح معناداری به دست آمد. اختلاف میانگین محاسبه‌شده نشان داد میانگین کلیه مولفه‌ها بیشتر از سطح متوسط و خارج از حدود اقدامات حذف, افزایش و خلق می‌باشد. امروزه باشگاه‌های ورزشی هم پایستی برای همین اقدامات کاهشی به‌جای تم رکز بر تجزیه و تحلیل خدمات موجود باید بر تحولات بنیادین و حرکت‌های جهشی تمرکز کنند. برای این کار ابزارها و چارچوب‌های موجود در بازار شناخته‌شده اقیانوس قرمز پاسخگو نمی‌باشند و باشگاه‌ها ۴ للا ارائه مدل راهبرد اقیانوس آبی در باشگاه‌های ورزشی بایستی با ابزارها و چارچوب‌های تأثیرگذارتری به رقابت با ابزارهای موجود بپردازند تا در خلق استراتژی‌های اقیانوس آبی موفق باشند. مدیران باشگاه‌ها و استراتژیست‌هایی که برای خلق اقیانوس‌های آبی تلاش می‌کنند» در پی پاسخ این پرسش هستند که چگونه و با استفاده از چه ابزارهایی می‌توان از فضای رقابتی اقیانوس قرمز خارج شوند و یا در فضای بدون رقابت اقیانوس آبی ایجاد کرد؟ برای پاسخ به این پرسش, باید نقشه وضعیت استراتژی معرفی شود. نقشه وضعیت استراتژی» چارچوب پایه برای خلق اقیانوس‌های آبی و نوآوری در ارزش است. باشگاه‌ها با بهره گیری از افرادی خلاق و پیشرو و با انجام تحلیل‌های خلاقانه از فضای موجود بازار و کلیه اطلاعات کلیدی و کاربردی پیرامون» وضعیت کنونی بازار و عواملی که در شرایط حاضر در بازار موضوع رقابت است را شناسایی نموده و مشتریان موجود بازار را مشخص می‌کند و بر این اساس آنچه همواره برندگان را از بازندگان در خلق اقیانوس. آبی مشخص,می‌سازد» رویکرد آنها به استراتژی است. به نظر می‌رسد باشگاه‌غاع! گرفتاق دار أقانوس#قراظردنباله‌روی رویکردهای متداول هستند. آنها مسابقه می‌دهند تا از رقیب پیشی بگيرند و برای آیّن کار نیازمند ساختن جایگاهی قابل دفاع در نظام موجود صنعت هستند. برای رسیدن به اقیانوس آبی و مزایای آن نیازمند تفکر خلاقانه در مسایل و موضوعات پیرامون صنعت و استفاده از خلاقیت و نوآوری در اجرای افکار نو آورانه در سازمان می‌باشیم. رسیدن به اقیانوس آبی و بازارهای دست نخورده و دور از فکر رقبا نیازمند به خلاقیت و نوآوری است که باید در سازمان‌های به طور جد این مقوله اهتمام ورزید و آن را در دستور کار برای رسیدن به یک مزیّت رقابتی قرار داد. نو آوری در ارزش راه جدیدی برای فکر کردن درباره استراتژی و اجرای آن است؛ که به خلق اقیانوس آبی و گسست از رقابت منجر می‌شود به خصوص اینکه در نوآوری ارزش» یکی از متداول‌ترین اصول پذیرفته و استراتژی مبتنی بر رقابت را نقض می‌کند. اصل جایگزینی ارزش هزینه به طور معمول اعتقاد بر این است که شرکت‌ها يا می‌توانند ارزش بیشتری برای مشتریان خود فصلنامه علمی پژوهش‌های حامی گری ... دوره اول» شماره اول» بهار ۱۳۹۹ لللّ ۱۲۵ با هزینه بیشتر خلق کنند يا با هزینه کمتر ارزش معقول و مناسب‌تری خلق کنند. در اینجا استراتژی به معنی انتخاب بین تمایز با هزینه کمتر است. در مقابل آن‌ها که در فکر خلق اقیانوس آبی هستند» تمایز و هزینه کمتر را به عنوان هدف به صورت هم‌زمان دنبال می‌کنند. در نهایت این خلاقیت و الگوی نهایی به دست آمده را که باشگاه‌های ورزشی برای پیشرو بودن به آن نیاز دارند را می‌توان در قالب شکل (۲) نشان داد. نتایج حاکی از این است که برای پیشرو بودن در صنعت ورزش بخصوص در حوزه باشگاه‌داری» باید راهبرد اقیانوس آبی در چهار اقدام اجرا شود. «افزایش اعتبار مالی پاشگاه ها کار و هزینه های سخت «افزایش منت شغنلی در کارکنان و امشیت در باشگاه ها حلف تخیر در حدمت رسانی به مشتربان ا پرای ضه طیف های جاممه به طور کلی می‌توان اذعان نمود استراتژی‌های افزایش: افزایش اعتبار مالی باشگاه‌ها افزایش سهولت کار در ارائه خدمات به مشتریان» افزایش امنیت شغلی در کارکنان و امنیت سرمایه گذاری در بین سهامداران مدنظر مدیران قرار گیرد. استراتژی‌های کاهش: کاهش هزینه‌های نیروی کار و هزینه‌های سخت‌افزاری وکاهش فعالیت‌های ناکارآمد در باشگاه‌ها بدست آمد. استراتژی‌های ۶ لل ارائه مدل راهبرد اقیانوس آبی در باشگاه‌های ورزشی حذف: حذف بازاریابی پردامنه با رسانه‌های فراگیر و حذف تخیر در خدمت‌رسانی به مشتریان را مدنظر قرار داد. استراتژی‌های خلق: خدمات جدید الکترونیکی به مشتریان» طبقه‌بندی مشتریان به گروه‌های خاص و ارائه خدمات منحصربه‌فرد به مشتریان طبقه‌بندی شده و ایجاد خدمات متنوع و چندگانه برای همه طیف‌های جامعه و به عنوان استراتژی‌های خلق مدنظر مدیران باشگاه‌های روشن است به دلیل تشابه خدمات باشگاه‌های ورزشی در حوزه‌های مختلف» شیوه‌های بازاریابی بسیار مشابهی الگوبرداری شود و این گواهی است بر لزوم ورود به فضاهای جدیدی از بازار که در آن با خلق ارزش‌های جدید و روش‌های جدیدتر بازاریابی» سهم شایان توجهی از بازار حاصل شود. سرعت رشد رقابت با توجه به مخدودیت سرمایه‌ها و مشتریان باشگاه‌های ورزشی» رو به افزایش است» پس با برخورداری از نوعی ساختار سازمانی چابک می‌توان برای تغییر راهبردهای اصلی و بازاریابی پاشگاه با استفاده از استراتژی‌های اقیانوس آبی اقدام کرو 6 0۶ 106761006۲ 156 .(2014) 3/۰ مصق130 فصه .۸ و0لل30 ط مطعفهمنن۸ هو 0۳620 علاط ۸ :و6 ام کنلاههط .(2010) بل بک مقصقاع ٩ 1160 .(2014) ۳۰ مصنص۸ 200 ,36 همق .36 مفتق3137 یک .۸ ص32 ٩ 5عزعع5۳ 5ععصزقاط هم اصعصصعناده عطا عهناهنلد دماج عطا عضوم فصد [مامط عهصنسعدع/2 .(2015) بل ب,اعفک1 0صه بط بل0نگ وگ ,810800۵ ه 0 ل1ق 3۵00۳۵0 ۸ تلجی 50۳ معمصقلهط عطا عطنفت. 06710۵۵66 .(0)) .11 ,1160۳7 0صه ,3 مفنتنج۸ لا مصقنط72م1 مظ .11 منصقادمط حقطمی و 6 صز 33۵28660۲ عزععاد50 عنعطا فص 065 1مطعملهاد ۶و رعماممی 156 فصلنامه علمی پژوهش‌های حامی گری ... دوره اول» شماره اول» بهار ۱۳۹۹ 7 ] .959-971 ,(19) 5 ,50165 71/009601۵۳ منک معا 8 رک کا2و 50 ک رهام ۵ 16۷ نالا عزمعاد50 .(2017) ۷۰ 3/0 0صه مس ق5300 ,3 ماتق2200ع7 4 صذ کعصقنالد عزععاد50 .(2014) کل ,وعطا100 0صه 36 ,بااه0طع1۳ 40 0۳6316 ۱۵ 10 نرععاد50 006۵0 ملظ .(2005) کل رصن 50216 .(2013) .30 ,7۵20000۲ 0صه ,۳ ,267۵0230 .3 مقذ 1/1310 832960 کدمنانامگ5 وهصزم 106610 فصه ۳۵0 حذ کمک عزاط2 ۵۶ برع 82010 [ ۳67۹1۵0 صذ] .221-228 ,(5) 20 ,520165 1100961161 5071 .3/0061 51۷۵1 :6060۳۵605 50071 .(2011) ۷۰ مفونص0 فصه مظ نع تحص 2/0 0 .]32286760 50071 قصه منطکس 60۳60۳606 ما دمص هصنععصه هه 00(۰)) .3 .37 بل ,۳6۲۳۵067 00ه 8 بش۸ ,3107600 سل بل .3 ,1/0065 40 767۹0606۶ ۵۶ 10676100661 .(2013) 1 2073060 0صه مظ ,تق2137 0010 .(2014) .36 مفتقعلهک 0ص ,3 نت11۵ .36 منصه‌عطظ مط ,12782373 40 50076 ۶٩ 01866 آدعصع6 عطا که صمنعنی عزع دهد که صمنالمحصذ مه ۸ للنا ارائه مدل راهبرد اقیانوس آبی در باشگاه‌های ورزشی 5 0۶ کلوولمس۸ .(2017) .7 مصقنصنف1 ۵ص ,3 منه‌طهاه 120 سظ ,ق2137 32960 عع 2۳0۵ ما1 ۶و سع 2۳۵ کادومک عزع دک لمدمن0۵00 1۵ 1 60۲ 100 عزع 50216 .(2016) .7 نامک قصه ولا فعقصططهه مسط ,فق2ه21 5 0۳0۷66۰۰ حقطعاو ۵۶ 007ع5 500۳۲ ۶و 6ص م0010 همان علصنا 156 :جاعن500 هه م5026 .(2006) 8 3 ,1۳2۲ هه ۳۰ .34 ,تعا00۳ زکط۶00ع هام5 ع2 0000۳ فصه ععوعاصد ۸0 ع ناه ص00 06660 (0)) .3۳ ,[2806نل۸ 0صه 3 ما09 و بفنطل170856 .2 بزگطادجتا30 هز للهط1۵0۲ عنعدعآ ت2۳ نص عافد عطا ۶ اصعص مکی ۸ -268 ,(1) 23 ,06,۵۷0 1۵07 01۵ 1۵0961۵7 5۳0075 روشک بصقتقه0 1/32 6 1 55167 ۳۵۲5٩ ۳۵ ۵۲ 1۱۵۵ 5۳۵۵916 ۸ .(2010) .8 .34 بکقطنلمطا0 :16 و۸00 عع00عنا[ع1 ]1 000606 .(2001) ۳۰ متاصهک فصه .10 متام -552 ,(5) 19 ,707710 1009611671 ۳۵6۵/۱ +ععلونان۸ مدع زا11۵1 ۳۵۷۵ (0)) .3 واصط72 31066 200 .36 مصنععک۳۳ صهالنگ ,.38 مخصنلد‌5 8۰ ۹00۳8 ۵۶ ۵۵۷۵1006۲ ۵طا ما کعل‌هااه ۵۶ اصعص ددع۸ ۶و 101687۵05 156 .(2017) .36 بعطع<7 0صه م۸ بعنطاعگ1 و1۳ رقتاطقهط5 50216 1 ۲۵16 156 .(2016) .7 مص104مج فصه م۸ ,0۵10-210۵ و و62تقتاگ [ 7۵۲۳۵۱ ۳۳۵۳6۵ بک ۹816 3۵2866 ععصع امه هرز وصتصصعام 5021 ۵۶ 00ع0 بونا20 .(2014) .2 مناطااتصدع۸ 200 0 ,1۷0۲ 1 ,|2۵ 6۶ ععع1ع5 /۵۲۸۵ ۷۲۳۵/۱ م۸ ازع ککع‌ککه هدع 600 200 و۳۵طن1 .(2012) .5 ,306 0صه مک بلنزه/< مک مقصقا7

روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی، از نظر نتایج کاربردی و از نوع مطالعه موردی بود که به روش پیمایشی انجام گردیده است. جامعه آماری پژوهش شامل مدیران و کارشناسان باشگاه ورزشی اصفهان بودند، به دلیل نامشخص بودن تعداد افراد سقف نمونه آماری معادل 384 نفر در نظر گرفته شد. ابزار اندازه گیری پرسشنامه استراتژی اقیانوس آبی Aghazade (2014) بود. روایی پرسشنامه توسط متخصصین مورد تائید قرار گرفت، از طریق روش آلفای کرونباخ پایایی (93/0) محاسبه گردید. روشهای آماری تحلیل عاملی تائیدی مرتبه دوم و فریدمن به عنوان آزمونهای آماری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 22 و Amos انجام گردید. بر اساس نتایج الگوی تبیین شاخص های اقدام در راهبرد اقیانوس آبی در باشگاه های ورزشی اصفهان در وضعیت مناسب است. نتایج نشان داد که شواهد فیزیکی با میانگین (16/4) بیشترین میانگین و پس از آن کیفیت برخورد و ارتباط(86/3)، آسایش و رفاه (76/3)، خدمات اینترنتی (65/3)، کیفیت خدمات (59/3)، برند (44/3)، قیمت (13/3) و در نهایت خلاقیت (79/2) کمترین نمره را داشتند. به مدیران باشگاههای ورزشی توصیه می شود با بهره گیری نوعی ساختار سازمانی چابک برای تغییر راهبردهای اصلی اقدام به استفاده از استراتژی های چهارگانه اقیانوس آبی شامل استراتژی های افزایش، کاهش، حذف و خلق برای باشگاهها نمایند.

519230

کلید واژه : کلاس چند پایه -مشکلات کلاس.های چند پایه -معلم یار در آموزش و پرورش شرایط متنوعی در حوزه تعلیم و تربیت وجود دارد که متفاوت از یکدیگر بوده و برنامه ریزان بویژه معلمان به مقتضای شرایط می بایست کار یاددهی و یاد گیری را پیش ببرند یکی از این شرایط ویژه وجود مدارس کوچک با کلاس های چند پایه است که یک معلم مجبور است چند پایه را به طور همزمان و در یک کلاس تدریس کند این موقعیتها نسبتا رایج اند و معمولا در مناطق روستایی روی می دهند. با توجه به شرایط کشورمان ایران و نیز وضع موجود اقتصادی حاکم بر مناطق روستایی دور افتاده و تشکیل کلا سهای چند پایه در دوره ابتدایی ودر بعضی مواقع در متوسطه اول هم هست. در تجارب جهانی ویتنام از جمله کشورهایی است که منابع قابل توجهی را صرف گسترش کلاس های چند پایه نموده است و آموزش چند پایه را به عنوان یک روش آموزشی به رسمیت شناخته شده و خواستار ارتقای گسترده آن شده است. در این کشور اختصاص دادن نیروی انسانی کافی به مدارس تک پایه با شرایط دشوار اقلیمی برخی نواحی امکان پذیر نیست و معلمانی که به مناطق خاص اختصاص داده می شوند نسبتا کم است به این دلیل و دلایل اقتصادی و اجتماعی دیگر تعداد مدارس چند پایه در ویتنام افزایش یافته و مورد توجه واقع شده است. در عصری که مسایلی مثل کنترل جمعیت به دلیل انفجار جمعیت ودر نتیجه کاهش زاد و کاهش تعداد دانش آموزان جامعه آموزشهای از راه دور مطرح است ضرورت تشکیل کلاسهای چند پایه در مدارس امری اجتناب ناپذیر به نظر می رسد و این در حالی است که انتظار والدین و جامعه از مدارس برای تربیت و آموزش مناسب فراگیران با توجه به مقتضیات زمان بالا بوده و این مهم را می طلبد که مسعولین مربوطه بررسی را در مورد کلاس های چند پایه نقاط ضعف و قوت آنها -نحوه ی تشکیل کلاس -چینش -داره و مدیزیت و نحوه ی کنترل آنها و راههایی برای تقویت نقاط قوت و افزایش مزأیا و کاهش نقاط ضعف و معایب آن انجام داد وا کاس است علل و دلایل تشکیل این کلا س:ها- چگونگی اداره آنها --تدریس برای پایه های مختلف در یک زنگ -معایب و مخاسن این کلاس ها انجام داده و سپس به بررسی اجمالی کلاس چند پایه متوسطه اول پرداخته و در نهایت به پیشرفت تحصیلی دانش آموزی به نام علی در درس ریاضیات در کلاس دو پایه هفتم و هشتم می پردازيم. نکته برتر در پژوهش حاضر با توجه به مطالعات و تحقیقات انجام شده مربوط به قانون اصلاح آموزش و پرورش در مناطق دور افتاده در ژاپن می شود. ژاپن از جمله کشور هایی است که با تصویب قوانینی از جمله قانون اصلاح آموزش و پرورش در مناطق دور افتاده و گام های اضطراری برای مناطق دارای جمعیت پراکنده تلاش کرده است استاندارد ها را در کلاس چند پایه بالا ببرد. به این منظور مجوزهای خاصی برای افزایش حقوق معلمان این کلاس ها -تامین مسکن آنها و فراهم نمودن وسایل حمل و نقل -امکانات بهداشتی و خدمات پزشکی در مدارس برای دانش آموزان و افزایش سهم خزانه داری ملی برای توسعه ساختمانها و ورزشگاهها و مسکن معلمان در مناطقی که کلاسهای چند پایه دارند آرایه.شنده است:. اما در برغی, ایالت :ها این کاس ها برای متخصصلن آمورشی, یک انتخاببرتر انست: در بسیاری, نارس معلمان پیشنهاد ادغام کلاس ها را آرایه کرده اندو دیوار کلاس ها را برداشته اند زیرا آنها معتقدند جامعه و خانواده چند سنی هستند و آموزش باید نمونه ای از زندگی واقعی دانش آموزان باشند شاگردان با سنین مختلف باید در یک کلاس ادغام شوند. شواهد تجربی نشان می دهد که در ایران آموزش چند پایه چندان مورد توجه مسعولان نیست به نظر می رسد این بی مهری به دلیل احاطه ی الگوی فعلی آموزش است در صورتی که اگر قرار باشد آموزش چند پایه از قید و بند های نظام فعلی آزاد شود و زمام امور را به عنوان یک روش آموزشی معتبر در دست بگیرد نیازمند یک تغییر الگو است الگویی که در مبانی آموزشی فلسفی -اجتماعی و روان شناسی آموزش و پرورش تغییر پایدار ایجاد کند نا هماهنگی مدارس و کلاس ها را به رسمیت بشناسد و به آنها بها دهد به کودک به عنوان یک کل بنگرد و به علایق و سلایق او نیز توجه کند و نقش و جایگاه معلم را از آموزش دهنده به راهنما و تسهیل گر تغییر دهد. دستاورد چنین الگویی می تواند از طریق اصلاح سازمان دهی برنامه درسی -بهبود راهبردهای یاددهی - یادگیری تهیه و تولید مواد آموزشی اصلاح شیوه ی ارزشیابی و تغییر نقش معلم با توجه خاص به تربیت معلم امکان پذیر است بدین ترتیب تدریس چند پایه می تواند به عنوان یک راهکار موثر آموزشی و اقتصادی -آرمان های ملی را در زمینه آموزش و پرورش برای همه بویژه در مناطق محروم و جذب پسران و دختران بازمانده از تحصیل تحقق بخشد. شواهد فراوانی پیرامون تفاوت رفتار دانش آموزان کلاس های چند پایه و تک پایه در حیطه شناختی (پیشرفت درسی) و غیر شناختی (مهارتهای اجتماعی)به چشم می خورد. پژوهش مددی امام زاده (۱۳۸۳)با موضوع بررسی و مقایسه مهارتهای اجتماعی عزت نفس و پیشرفت درسی بین دانش آموزان کلاس های چند پایه و تک پایه از نظر میزان مهارتهای اجتماعی و پیشرفت درسی تفاوت معناداری وجود دارد دانش آموزان کلاس های چند پایه مهارت های اجتماعی و پیشرفت درسی بالاتری را نسبت به دانش آموزان کلاس های تک پایه دارند تفاوت از نظر عزت نفس در خرده آزمون های عزت نفس تحصیلی میانگین نمره های دانش آموزان کلاس های چند پایه نسبت به تک پایه بالاتر بوده است. تاثیرات منفی کلاس های چند پایه را در حیطه شناختی و پیشرفت درسی بررسی کرده اند و اعلام کرده اند که شاید تدریس در این کلاس ها با مشکلاتی مواجه است هرگاه برنامه های کلاس ها از طریق منابع لازم پشتیبانی نشوند و تربیت معلمان به درستی صورت نگیرد پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دچار رکود می شود چون معلمان نیاز به دوره های کار آموزی و کتاب های ویژه دارند تا وظایف خود را انجام دهند از طرفی دانش آموزان ممکن است از توجه انفرادی کمتری برخوردار شده و غالبا کارهای خود را مستقلا انجام دهند. مواد آموزشی-مسایل مالی -ایجاد ساختمان های ویژه برای مدارس کوچک که در هر مکان فقط دو یا چند کلاس درس باشد تا بتوان شیوه های جدید تدریس را در آنها اجرا کرد از جمله مشکلات این کلاس ها می باشد برخی پژوهشگران علل افزایش احتمالی میزان پیشرفت تحصیلی در کلاس های چند پایه را در سه عامل زیر نهفته می داند که بخش جدا نشدنی از هر برنامه آموزش چند در جمع بندی پژوهش مورد نظر نتایج نسبتا متناقضی در خصوص پیشرفت تحصیلی دانش آموزان کلاس های چند پایه وجود دارد و این موضوع همواره یکی از دغدغه های مسعولان آموزش و پرورش اولیا و معلمان بوده و هست .مهارتهای اجتماعی رفتارهای کلامی و غیر کلامی و پاسخ های موثر و مناسب را در بر می گیرند و بیشتر جنبه تعاملی داشته تقویت های اجتماعی را به حداکثر می رساند و براساس ویژگی های فرد و محیطی که فرد در آن واقع شده است توسعه می یابند و از طریق آموزش رشد می کنند آموزش مهارتهای اجتماعی یکی از اهداف اصلی و مهم کلاس های چند پایه بوده و آموزش برخی از آنها به طور مستقیم امکان پذیر است. به هر صورت که به موضوع نگریسته شود کلاس های چند پایه باید در کشور به طور جدی مورد توجه قرار گیرند چرا که اینک نقش بسیار مهمی در آموزش نواحی دور افتاده روستایی و نواحی غیر برخوردار ایفا می کنند در اکثر موارد این کلاس ها در نواحی روستایی متمرکز است و کوشش زیادی باید صرف بهبود تدریس و شرایط یادگیری در این مدارس شود از آن گذشته تدریس در کلاس های چند پایه به عنوان شیوه بسیار تاثیر گذار و تعلیم برای بهبود و یادگیری فردی و مستقل مطرح شده است زمانیکه برنامه تدریس مطابق با نیازهای فردی دانش آموزان باشد این تدریس می تواند شیوه های مفید تدریس و یادگیری را مطرح سازند که کاربرد آن در تمام مدارس و کلاس ها امکان پذیر باشد . در عین حال باید گفت که این نوع مدارس معمولا در نظام های آموزشی کشورها نادیده گرفته می شوند و در بیشتر مواقع فقط به عنوان شیوه اجتناب ناپذیری به منظور رسیدن به هدف (آموزش برای همه) در نظر گرفته می شوند. با توجه به برخی اثرات نامطلوب کلاس های چند پایه بر فرآیند یاددهی و یاد گیری برخی صاحب نظران نظرات چندان مساعدی نسبت به این نوع آموزش ندارند برخی از آنها استفاده از کلاس های چند پایه را در دروس ریاضی و دیگر موضوعات فهمیدنی سودمند نمی دانند . تفکیک دانش آموزان در این کلاس ها دشوار است فشار کار معلم زیاد است و به نیاز های فردی دانش آموزان کمتر توجه می شود فضای فیزیکی برای همه گروههای دانش آموزان وسعت کافی ندارد تا فعالیتهای خود را تحت راهنمایی معلم انجام دهند. با همه مشکلاتی که تدریس در کلاس های چند پایه دارد توجه به شرایط جغرافیایی - اقلیمی و منطقه ای روستایی و محروم ایران به نظر می رسد افزایش کلاس های چند پایه غیر قابل اجتناب است و توجه خاص به بهبود کیفیت آن امری ضروری است گر چه تاکنون به این مهم توجه جدی نشده است اما کنار گذاشتن و بی توجهی به آن خلاف واقعیت موجود را نشان می دهد. پژوهش حاضر برآن است تا به مشکلات کلاس چند پایه متوسطه اول در پایه هفتم و هشتم بپردازد. مدیریت کلاس-پیشرفت تحصیلی در درس ریاضیات -رفتارهای نا هنجار دانش آموزان پسر در کلاس ۱-نیروی انسانی-۲-الگوی آموزشی-۳-آموزش-۴-سازمان دهی و برنامه درسی-موقعیت اقتصادی و فرهنگی -۶- وقت در کلاس چند پایه معلم علاوه بر تدریس محتوای آموزشی مدیریت کلاس -بررسی وظایف همیار معلم -انجام فعالیتها و کاردر کلاس ها -رسیدگی به پوشه کار دانش آموزان را بر عهده دارد بی توجهی به آموزش چند پایه به دلیل احاطه به الگوی آموزش تک پایه برای اینکه آموزش چند پایه از قیدوبندهای نظام فعلی آزاد شود و زمام امور را به عنوان یک روش آموزش معتبر در دست بگیرد نیاز مند تغییر الگو است .الگویی که در مبانی آموزشی - فلسفی - اجتماعی و روان شناسی آموزش و پرورش تغییر پایدار ایجاد کند ناهماهنگی مدارس و کلاس ها را به رسمیت بشناسد و به آن بها دهد نقش و جایگاه معلم را از آموزش دهنده به راهنما و تسهیل گر تغییر دهد دستاورد چنین الگویی می تواند اصلاح سازمان دهی برنامه درسی بهبود راهبرد‌های یاددهی و یادگیری - تهیه و تولید مواد آموزشی اصلاح شیوه های ارزشیابی و تغییر نقش معلم باشد. معلمان فارغ التحصیل مراکز تربیت معلم هم برای تدریس در این کلاس ها آمادگی و اطلاعات و تجربیات مناسب ندارند معلمان برای کلاس های یک پایه آموزش می بینند و در کلاس های چند پایه تدریس می کنند که غیر قابل قبول است و مخصوصا از افراد با تجربه کم یا سرباز معلم برای اداره کلاس ها استفاده می شود برنامه درسی به صورت غیر قابل انعطاف و پایه محور مشکل مهم دیگری است که در آموزش چند پایه وجود دارد آموزش مطالب و مفاهیم یکسان با کلاس های عادی در زمان کم با حجم زیاد و کمبود امکانات برای معلمی که معمولا تجربه زیادی ندارد و آموزش های خاصی در این زمینه ندیده است و به آموزش های ضمن خدمت و مشارکت در جمع معلمان دسترسی ندارد معلم را به سوی آزمایش و خطا سوق می دهد. اکثر کلاس های چند پایه (معمولا ۳۰ درصد) کلاس های روستایی در مناطق محروم روستایی قرار دارد مناطقی با جمعیت کم و کمبود امکانات - مشکلات اقتصادی با تفاوت های زبانی و گویش محلی و نیازمند به حضور کودکان در صحنه کار و کمبود وقت یکی از مشکلات معلمان کلاس های چند پایه است که اظهار می دارند:با کمبود وقت مواجه هستیم آنجه که به عنوان یک مشکل اسا کلاس های جنگ بایدبا/ان روبه رواست این است که واقعا با کمبود وقت چه کند؟ 7 عنوان مین س ای دی ره رو ین 9 وت یعنی بین محتوای ارایه شده و زمانی که در اختیار معلم در کلاس چند پایه هست تناسبی برقرار باشد دانش آموزان در هفته ۴ ساعت در فضای آموزشگاه به سر می برند پس محتوایی که انتخاب می شود باید به گونه ای تنظیم شود که بتوانند معلمین با در نظر گرفتن ساعات آموزشی و بودجه بندی که انجام می دهند آن را به پایان برسانند تا برای امتحانات خرداد دانش آموزان آماده باشند گاها نقدهایی به بعضی محتوای کتاب درسی ریاضی وارد شده که معلمین در زمان مشخص شده نمی توانند محتوای کامل کتاب درسی را پوشش بدهند از این رو مجبورند در بعضی از ساعات دیگر این کار را انجام بدهند این اتفاق معمولا در کلاس های چند پایه می افتد وقتی معلم حجم زیادی از درس روبه رو می شود و تدریس را شروع کرده و نتواند مبحث را به پایان برساند مجبور است ورود داشته باشد به بعضی درس های دیگر. ساعات درس هنر و ورزش دانش آموزان را بگیرد که این خود بزرگترین خطاست برای اینکه بتواند محتوای برنامه درسی را کامل ارایه و پوشش بدهد. اینجانب فاطمه خرمی در سال تحصیلی ۹۶-۹۷ به عنوان دبیر ریاضیات دوره متوسطه اول به روستا واقع در ۴۰ کیلومتری شهرستان میاندوآب رفتم در سال ۹۶-۹۷ از اپیدمی کرونا خبری نبود و کلاس ها به صورت حقیقی فعالیت می کردند در روز اول مدرسه بعد از اینکه بنده به کلاس مراجعه کردم متوجه شدم در این مدرسه کلاسها مختلط با حضور دانش آموزان دختر و پسر و پایه هفتم و هشتم دو پایه می باشد و پایه نهم تک پایه هست . چند پایه بودن هفتم و هشتم به دلیل اقلیت دانش آموزان بود و تعداد پسزان در کلاس ها از تعداددختران بیشتر بود . که هفتم و هشتم هر دو در یک کلاس بودند. مدرسه مالک اشتر که بنده تدریس می کردم شامل ۵ کلاس درس هی شد ۲ تا از این کلاس ها برای پایه های ابتدایی بود و دو کلاس به به متوسطه اول اختصاص داشت که پایه هفتم و هشتم در یک کلاس و پایه نهم در یک کلاس دیگر بود در واقع در این مدرسه متوسطه اول برای ابتدایی ضمیمه شده بود مستقل نبود با توجه به ویژگی ها ومشکلاتی کلاسهای دو پایه گفته شد با همه این مساعل روبه رو شدم مخصوصا مدیریت کلاس با وجود مختلط بودن شرایط را مخصوصا برای تدریس ریاضیات سخت تر کرده بود علاوه بر آن در پایه هفتم با دانش آموزی مواجه شدم که در کلاس ریاضیات رفتارهای خاص و ناهنجاری داشت و باعث اختلال در نظم کلاس و اتلاف وقت میشد. که در بعضی مواقع واقعا از حوصله بنده و دانش آموزان خارج می شد و باعث برخورد زبانی با سایر همکلاسی هایش می شد. بنده بر آن شدم تا با مدیریت مدرسه و سایر همکاران گفتگو کنم تا بتوانیم مشکل دانش آموز مورد نظر را حل کنیم. در جلسه شورای دبیران مدرسه این موضوع مطرح شد بنده در مورد وضعیت انظباط این دانش آموز در مدرسه از مدیر جویا شدم و اینکه آیا این دانش آموز مورد نظر در کلاس سایر همکاران نیز رفتار های ناهنجار دارد ؟ نتیجه ای که از این جلسه و گفتگو با همکاران دریافت کردم اين بود که این دانش آموز در مدرسه ودر کلاس سایر همکاران رفتارهای مثبت دارد و همکاران از رفتار و عملکرد وی راضی هستند. این موضوع بنده را موظف کرد تا در مورد خودم و تدریسم در ریاضیات با علی (دانش آموز مورد نظر)صحبت کنم تا منبع در گفتگویی که با علی در حیاط مدرسه انجام دادم و علت رفتارها و عملکرد های علی را در درس ریاضیات جویا شدم و با توجه به اینکه در سایر کلاس ها و سایر درسها چنین رفتار هایی ندارد و دبیران محترم از علی راضی هستند علی جواب داد:سالهای اول و دوم ابتدایی در روستایشان به دلیل اکثریت دانش آموزان به صورت تک پایه خوانده و علی اوایل در ریاضیات نمرات خوبی داشته است در سالهای بالاتر دو پایه بودن کلاس و کمبود وقت معلم برای رسیدگی به تک تک دانش آموزان علی راروز به روز در ریاضیات ضعیف کرده کرده بود ودر سال پنجم ابتدایی معلم این کلاس به دلیل کهولت سن و سال آخر باز تشستگی اهمیت خاصی به یادگیری دانش]آموتاورانه تالف و تمرین دانش آموزان نداده و علی در این سال و با توجه به اینکه علی در خانواده ای بزرگ شده که پدر سواد سوم راهنمایی:داشته و مادر تا پایان سال پنجم درس خوانده بود و یک خواهر کوچکتر از خود داشته است شغل پدر علی کارگریست و بیشتر در شهر های بزرگ کار میکرده و چندان در خانه حضور نداشته علی راهنما و یاددهنده ای نداشته که به او کمک کند دلیل بی انظباطی و سرکشی علی در کلاس ریاضیات بلد نبودن ریاضی و یادنگرفتن علی به دلیل داشتن پایه ضعیف در این درس و داشتن حس حسادت نسبت به؛دوستان و همکلاسی هایشق که این درس را یاد گرفته و نمرات خوبی می گيرند. مشکل دیگر این دانش آموز رفتار و کردار پدر و مادرش بوده است که به دلیل ضعیف بودن علی در درس برخورد خوبی با علی در خانه نداشتند از جمله سرکوفت زدن که شما هیچ کاره نمیشوید -از همه دانش آموزان عقب هستید-آبروی خانواده را در روستا برده ای -و استفاده از کلماتی همچون( تنبل - بی خیال - بی عقل) بنده با توجه به گفتگویی که با دانش آموز انجام دادم روشهایی را برای پاسخگویی به مشکل این دانش آموز پیدا کردم : اول : باید با مشاور مرکز بهداشت روستا در این مورد صحبت کردم و مشکل رفتار و برخورد خانواده علی را مطرح کردم . دوم:تشکیل جلسه با هماهنگی مدیریت مدرسه و دعوت از خانواده علی و مطرح کردن مشکل فرزندشان سوم: شناسایی توانایی علی در یادگیری درس ریاضیات با استفاده از تستهای انجام گرفته توسط مشاور مصاحبه با مشاور:مشاور اضهار داشت دلایلی که شخص به زخم زبان روی می آورد : چون این اشخاص رفتار های عادتی دارند باید طرز فکر خود را عوض کنند به این افراد باید کمک کرد و آموزش داد که بخشی از رفتارهایشان غلط است و باید آن را اصلاح کند بنابراین فرد باید متقاعد شود در رفتار خود تغییر ایجاد کند . تحقیر نوجوان یکی از رفتار های مخرب است که والدین گاه برای ایجاد انگیزه در مقابل فرزندشان انجام می دهند . مشاور همچنین افزود بسیاری از خانواده ها در جلسات خانواده درمانی از اختلافات زیاد خود با فرزند جوانشان شکایت دارند و همچنین فرزندان آنها نیز از ارتباط خود با والدین ناراضی هستند بسیاری از نوجوانان احساس می کنند خانواده جز سرزنش و تحقیر رفتاری نشان نمی دهند ودر عوض انتظار احترام وجودآدارد.. برخورد های تحقیر آمیز بسیار در عزت نفسو آینده نوجوانان تاثیر می گذارد: از مشاور محترم درخواست کردیم که از پدر وامادر علی دعوت کند و در مورد این طعنه زدن ها و پایین آوردن این عزت نفس علی و ضعیف کردن اعتماد به نفس مشاوره و راهنمایی کند. جلسه ای در سدرسه:پا حور عدیریت پشرم آنگام حادم دب یلته ار بر ول یلسوت کرديم زبعد از عطرج کردن مشکلات و رفتار دانش آموز از این لحظه به بعد سرکوفت زدن و طعنه زدن را کنار می گذارند و به جایش همدل و همکار می حتی در روستا کسانی بودند که آزاین فرصت بدست آمده سوی استفاده کرده و به خود اجازه داده بودند تا به علی توهین بکنند در این مورد نیز به خانواده سفارش شد که جلوی این موضوع گرفته بشه تا بیشتر از این اعتماد به نفس علی پایین نیاید.علت بد بودن و پيامد های رفتارشان را به آنان گوشزد بکنند . اکثر نوجوانان و افراد در این شرایط احساس شرمندگی و تحقیر شدن می کنند این موضوع برای فرد در دوران نوجوانی دو چندان می شود زیرا در دوران نوجوانی افراد به تصویرشان نزد دیگران بسیار اهمیت می دهند .شما با تخریب این تصویر نزد دیگران ناخواسته ضربه مخربی به همه ابعاد شخصیت وی وارد می کنید. مصاحبه با دانش آموز:با گفتگویی که با خود دانش آموز انجام گرفت پیشنهاد شد که می خواهد ریاضیات یاد بگیرد ؟خیلی استقبال کرد و مشتاقانه گفت خانم معلم من کتاب ریاضیات پایه پنجم را نگه داشته ام و از اون فصلی که یاد نگرفتم علامت بنده آموزش ریاضیات پایه پنجم به علی را شروع کردم و با توجه به اینکه در سال ۹۶-۹۷ کلاس من دو پایه بود فرصت کمی برای آموزش علی داشتم این وظیفه مهم بر عهده مدیر محترم مدرسه و هر روز در یک ساعت مشخص به علی تدریس می کرد و در ایام تعطیلات تابستان علی به منزل بنده مراجعه می کرد برای تمرین و تدریس ریاضی 3 الا انیت نوشن جر از حوب رای سای ۳ نطو رکلی چقلر از خودت در ریاضی راضی هستی؟ رد در محاسیات کنبی[ نوشتنی )چقدر از خودلت راضی هستی؟ 12 آاشت ۱ 0 | چعبر لژ تکالیف توشنتی( مشق آخوشت مي آین؟ 3 7 | سق از مجاسبایم کی خوش من آید3 ۰ 5 . چقدر از تلاش برای فهمیدن مطالب ر بای که معلم دریق ,میهد ۹ ۱ 6 اگر در انجام بعضی ار تکالیف مدرسه‌ا«قعیف باشی چقدر تاراحت 7 اگردر بعضی از تکلیفهای توشتنی ضعیف پاشتی,چقدر نازااخت‌امی< 9 13 اثر در بعضی قسمتهای رباضی ضعیف باشی چقدو تاراخت می‌شوی؟ ی 1 8 | آکو یک مجاسبه کمبی را امتباه‌انجام ذهی جقدوتاراحت میشوق ی ۸ 20| اگر در بضي فستتهای ریاضیات آسان فقیف باختی چغبراناراخت ۸ 71 ار در بغضی از قسمنهای روباضانر یخی ضعیف باشنی, جقدز ناراحت. 1 22 " ار در امتعانات رباصی ضعیف عمل کتی چقدر ناراحت می‌شوی؟ »2 3 ] وقتی معلم ویاضی درس مدمه اگر خنوب راو مار ها 4 4 ا اگر نتواني بعضی از تالیش شباروید را الا ی کر راخ مره » اگر نتوائی بعضی از قسمتهای ریاضی را انجام بدهی چقدر نگران می- اگر نتوانی یک محاسبه کتبی را انجام بدهی چقدر تگران می‌شوی؟ اگر نتوانی بعضی قسمتها را در ریاضیات. آسان انجام بدهی چقدر اگر بعضی از قسمتهای ریاضیات سخت را نتوانی انجام دهی چقدر آگر نتوانی یک امتحان ریاضی را به طور کامل انجام دهی چقدر هنگامیکه معلم ریاضی درس میدهد اگر نتوانی آن را بفهمی چقدر همه ما از بدو تولد توانایی ها و استعداد هایی داشتیم که تو ژن های ما وجود داشته و به ما ارث رسیده در کنارش براساس محیط خانوادگی و اجتماعی و همچنین سبک فرزند پروری و روش تربیتی پدر و مادرمون انواع دیگری از مهارتها و استعداد ها در ما شکل گرفته و یا تقویت شده است. اما مشکل بزرگ اینجاست که ما در شناخت استعداد و به کار گرفتنش آنقدر که باید قدرتمند نیستیم دلیل اصلی اش هم اینست که برای این کار آموزش خاصی هم ندیدیم که متوجه اهمیت استعداد پابی و کشف مهرتها بشویم . در واقع اگر انسان را به یک معدن طلا تشبیه کنیم استعداد یابی نقش استخراج طلا از این معدن را ایفا می کند همه ما می دانیم که طلا تا وقتی زیر خاک و در عمق معادن باشه فایده و ارزش خاصی ندارد پس باید با استفاده از بهترین روشهای استعداد یابی روز دنیا به شناخت مهارتهایمان و به کار گیری آنها بپردازيم تا بتوانیم زندگی موثرتری داشته باشیم . یکی از راههای استعداد یابی نوجوانان و کودکان استفاده از تستهای شخصیت شناسی و استعداد سنجی هست. تست |۱181 یک آزمون شخصیت شناسی است که براساس نظریه ی یونگ توسط کاترین بریگز و ایزابل مایرز طراحی شده است. آنچه که در حین تدریس به علی دریافتم خیلی دانش آموز سخت کوش و با اراده و با انگیزه بود از خواندن و یاد گرفتن خسته نمی شد از پیگیر بودن مساعل خسته نمی شد . سل نیم سل شتم سال هفتم سل ٩ فا سل سال سوم" سال دوم سال اول نمودار پیشرفت تحصیلی دانش آموز براساس نمرات درس ریاضیات دانش آموز که بنده با هماهنگی مدیریت محترم مدرسه با مراجعه به مدرسه وبا در اختیار قرار دادن ریز نمرات دانش آموز در پایه های تحصیلی اول ابتدایی تا پایه نهم رسم شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی علل تشکیل کلاس چند پایه و معایب و محاسن تشکیل این کلاس هاتا بتوان شیوه های جدید برخی پژوهش گران علل افزایش احتمالی میزان پیشرفت تحصیلی در کلاس های چند پایه را نهفته می دانند که بحث جدا این که معلم چه شیوه های ارائه ای را برمی گزیند به موضوع درس -شخصیت آموزگار -و دانش آموز بستگی دارد از میان در این روش برای هر پایه درس معینی پیش بینی می شود به طریقی که حداکثر ۳ گروه از دانش آموزان با زمان تعیین شده با معلم کار کنند .برای گروههای دیگر دروسی معین می شود که به تعامل کمتری نیاز دارند . ب)طریقه گروهی:شیوه دیگری که می توان در تدریس کلاس های چند پایه به کار گرفت تدریس درس و موضوع واحد است در یک جلسه درس به کلیه پایه های موجود در یک کلاس درس که به روش گروهی یا یک موضوعی و یا دروس همسان نام گذاری می شود یک موضوع ارائه می شود مثلا در یک جلسه درسی به تمام پایه ها ریاضی ارائه می شود. در دنیای امروز تعلیم و تربیت از دشوارترین و ظریف ترین و پرثمرترین امر انسانی به حساب می آید و کاری است پر ارج وقت گیر که نتایج و ثمره نهایی آن دیر به بار می نشیند عصر کنونی را دوره ای می دانندکه در آن هدف از آموزش و پرورش تنهاانتقال معلومات و تجارب بشری به هر نسل جدید نیست بلکه رسالت آن ایجاد و تثبیت نگرش های مطلوب و شایسته در مخاطبان و درک واقعیت های زندگی آنان و در نهایت رشد و تعالی ابعاد وجودی انسانهاست این عصر را میتوان دوره تحقیقات فن آوری تبادلات انفجار دانش و عصر نام نهاد. زیر بنای هر آموزش را فلسفه های آموزشی تشکیل می دهندتدریس چند پایه ای نیز دارای مبانی فلسفه ای ویژه ای است که از ادبیات آن بوجود آمده است.و به ذلیل پراکندگی قابل توجه عقاید نمی توان دیدگاهها و نظرات را به کشورهای خاصی نسبت داد و با اندکی بررسی متوجه می شویم که فلسفه های آموزشی حاکم بر کلاس های چند پایه بر روی یک طیف قرار دارند که از طریقی با اعتقاد شدید به مراحل رشد و تئوریهای آمادگی جسمی و ذهنی روبه روست.که اجرای صحیح آموزش را محدود به سن و پایه تحصیلی می نماید و از طرف دیگر با دیدگاه نامحدود بودن ظرفیت یادگیری و هر چیزی را به هر کسی می توان یاد داد برخورد می کند ایجاد همسویی و توافق بیق این دو دیدگاه کاملا مغایر که هر کدام در ی گرد | کول حقاسیی فلسقه خاکم بر آداره و تدریس در کلاس های چند پایه ضرورت توجه به وضعیت این کلا سها در ابعاد نیروی انسانی وفضای آموزشی ومزایای تخصصی و امکانات رفاهی و..را صد چندان می کند با توجه به وسعت و گستردگی در مناطق محروم و روستایی افزایش کلاس های چند پایه اجتناب نا پذیر است از طرفی زمان تدریس و حجم کار آموزش بسیار بیشتر از کلاس های تک پایه می باشد. به منظور برقراری عدالت آموزش نیز شایسته است که به تدریس چند پایه ای به عنوان شکل خاصی از آموزش نظر بیفکنیم و روشها و شیوه هایی را که معلمان چند پایه بهتر و مناسب تر می توانند در کلاس درس کار کنند ابلاغ و ارائه دهیم چون هر یک از مسئولان و مدیران در کلاس های درس به خصوص چند پایه ها مسئول هستیم ما نیاز داریم به تولید منابع بیشتر در زمینه تحقیقی تر کردن معلمان چنل پاید: کهما مدیم #ه این قضر کم توجهی هط است. اسید است کذاپوژهش حاضر تواتسته باشد که جوارد مهم وموثری در زمینه آموزش و شیوه های مدیریت و اداره کلاس چند پایه با توجه به مدیریت زمان و بالا بردن سطح علمی معلمان و دانش آموزان مطالبی قابل قبول ارائه کرده باشد. آقازاده و فضلی (۱۳۸۹) کتاب راهنمای آموزش در کلاس های درس چند پایه ۱۶ فروردین آنتشارات آسیزئوبت چاپ هشتم سلیمانی نادر و همکاران (۱۳۸۹)فصل نامه رهبری و مدیریت آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرمسار سال چهارم شماره ۴ زمستان ۱۳۸۹ ص ۱۴۴-۱۲۹ مقاله بررسی و مقایسه پیشرفت تحصیلی و مهارتهای اجتماعی دانش آموزان کلاس های چند مددی امام زاده زهرا (۱۳۸۳) .بررسی و مقایسه مهارتهای اجتماعی و عزت نفس و پیشرفت درسی بین دانش آموزان کلاس های چند پایه .پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم تهران نوروزی داریوش و رضوی سید عباس (۱۳۹۹)کتاب مبانی طراحی آموزشی انتشارات سمت ج) عبارت جبری زیر به ازای چه مقادیری از 2 تعریف نشده است؟ (0)2-۳[:/۹) 02 ۳۳ )(0-۷) ۵) حاصل عبارت زیر را یه ساده ترین صورت بلویسید (38 7 پر 0 اس مس ه) خارج قسمت و باقیمانده تقسیم را یدست آورید. (۱/۳۵) الف) مثلت قائم الزاوید ای به اضلاع قائم ۲ و ۳ سانتی متری را حول لمی که انطاژه آن آن ۳ سانتی متر می باشد دوران داده ایم حجم شکل حاصل را پدست آورید( توشتن قرمول مزا اس (۵/-) 1 لت [ پا فرمول حجم حرم) (۰/۷۵) ت هه ده وا با ما وا ۰ : ) حجم و مساحت کره ای به شعاع ۵ سانتی مت را حساب کتید.( نوّشتن فرمول الزامن استم) (ه/۱) : ۸ - ۴۳۹۳۲۷۵ ۱ ۵ ۳1۴ - ۱۲۵ ات ۵ب ۱۴ رو ۴ 5 بدست آورید گه قاعده ی آج مستطیلی یه ایماد ۶ و ۵ سانتیمت:,واارتفاع آن باشد. پ) خجم هرمی را او ات ( 2 ۳ رح 0 2 ۱ ب) کدام گزیته با جمله ی *ظ۵ متشابه است؟ [۰/۳۵) د) مجموعه جواب *عادله ی زیر را بدست آورده و روی محور اعداد نمایش دهید. (۱/۲۵) الف) 0۲ > از صورت کلی مسادله خط هایی‌لشت که از مبلامخحصات می گنزند:(۲۵/غ):...درست 3] اب) خط ۴ > 7 موازی محور ........... است. [۰]۳8] چ) خا ۲ + 2--- < بل رارسم کرده ویب و عرض لزاعبلا آن زااپدست آورید (۱/۷۵) د) نعادله خطی را پنویسد که پا خط ۲:۱ بزمولزی باشد واز نقطه [ بگنرد (۰/۵) الف) با توجه به نمودار ‏ زیر پر کنام غبارت, درست و و کدام تادرست است؟(۱/۲۵) ج) نو تاس را همزمان پرتاب می کنیم چقدر احتمال دارد مجموع اعداد رو شده برابر ۷ باشد؟(۰/۵) ۹ اع مجموعه ی عددهای گویا و عددهای اصم را مجموعل عدد ور مه ان (ج) ۷۷ سس کی دوع مس قرار دار0(9ين) . مش قریتر ما ریرد الم ۳۷۹۹۱۷۳۳۶ الف) در شکل مقابل 0 مرکز دایره است. 82 و۸0 پردایره وا با هرفوسلون افو ماد حسید ( ۳ ات نادرست :۲3 4 ج) اگر نسبت تشابه:دو لوزی پم باشد. در صورتی که خلع بززک لوق ۵ سانتیمتر باشد. اندازه ضلع لوزی کوچکتر ۴ | الف) حاصل عبارت زیر را با توان مثبت بنویسید, (۰/۵) ب) عدد مقابل را پا نماد علمی بنویسید. (۰/۵) ۵ نیش چ) حاصل عبارت مقابل را بدست آورید (۵/*) ۰ کاس < یگ ۷۱/۹۱۷ گگ

در نظام آموزشی کشور ما وجود کلاس های چند پایه واقعیتی اجتناب نا پذیر است کمبود نیروی انسا نی و فضای آموزشی و مهاجرت طبیعی یا اجباری و وجود مشکلات و مسایل مالی از جمله عواملی هستند که امکان تشکیل واحد آموزشی را با کلاس های تک پایه محدود می سازد. پژوهش های انجام شده در خصوص کلاس های چند پایه اغلب ناظر بر مساعل و تنگناها و چالش هایی است که مسعولان نظام آموزشی کشور در اداره این کلاس ها و تدریس با آن دست به گریبانند و به آثار و مزایای این کلاسهاو نقش و تاثیر آنها در تعامل های کلاسی بین دانش آموزان و تقویت بستر یادگیری آنان چندان توجه نشده است. هدف پژوهش حاضر بررسی مشکلات و روشهای موجود تدریس در کلاس های چند پایه متوسطه اول است و بررسی پیشرفت درس ریاضیات دانش آموزی به نام علی است . . براساس نتایج به دست آمده بهتر است برای مدیریت کلاسهای چند پایه موارد زیر توسط معلم مربوطه اجرا شود: 1-دانش آموزان را با احترام صدا کند 2-نام دانش آموزان را به خاطر بسپارد3-مسعولیتها را واگذار کند 4-در بعضی مواقع معلم نقش منفعل داشته و به دیگران فرصت دهد در کلاس های چند پایه معلم می تواند بخشی از وظایف را به عهده یکی از معلم یاران واگذار کند و پس از انجام مسعولیت واگذار شده نظارت و بررسی کند و معلم یاران را راهنمایی کند.

351277

طالعه‌ی الگوی فضابی شیوع ازدواج در بین زئان زیر ۳۰ سال شهری و زمان وقوع ازدواج تأثیر بلافصل و بدون واسطه‌ای را بر باروری اعمال می‌کند. در چند سال اخیر سن ازدواج زنان بویژه در مناطق شهری کشور افزایش یافته است اما با این حال باز شاهد ازدواج دختران شهری در سنین پایین هستیم: به طوری" که.بر.طبتی آمارهای سرشماری ۰۱۳۸۵ حدود ۶۳۲ هزار نفر از زنان ۱۶۱۹ ساله مناطق شهری حداقل یکباز؛ازدواج کرده‌اند. از آنجا که ازدواج‌های زودرس يا سنین پایین شروع ازدواج» باامیزان باروری ارتباط مستقیم دارد. مقاله‌ی حاضر به مسأله‌ی شیوع ازدواج در بین زنان شهری کمتر از ۲۰ سال و فرزندآوری آنان در سطح شهرستانی از بعد فضایی نظر افکنده است. این مطالعه با استفاده از داده‌های سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۸۵:انجام گرفته است. برای بررسی رابطه‌ی معناداری بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون, تحلیل مسیر و تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده شده است؛ سپس از شاخص خودهمبستگی فضایی (موران).و شناخص.محلی پیوند فضایی (لیسا) برای نشان دادن تغییرات و گرایش و عدم گرایش شهرستان‌ها به تشکیل خوشه‌های هم‌جوار استفاده شده است. نتایج نشان داد که بین درصد شهرنشینی و نرخ ازدواج دختران نوجوان شهری و فرزندآوری آنان رابطه و همبستگی منفی وجود دارد و توزیع فضایی آن‌ها در سطح کشور یک توزیع  تصادفی است. نتایج ضریب همبستگی نشانگر آن است که با افزایش درصد سطح تحصیلات و اشتغال زنان از نرخ ازدواج دختران نوجوان شهری و فرزندآوری آنان کاسته می‌شود. بین نرخ ازدواج دختران نوجوان و میزان فرزندآوری آنان در مناطق شهری رابطه و همبستگی مثبتی وجود دارد و شاهد گرایش شهرستان‌ها به تشکیل خوشه‌های نیمه متمرکز در زمینه‌ی این دو متغیر هستیم. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان می‌دهد که متغیرهای نرخ ازدواج دختران نوجوان شهری» درصد شهرنشینی و درصد زنان بی‌سواد مجموعا 4۳ درصد از تغییرات میزان واژگان کلیدی: ازدواج دختران نوجوان, فرزندآوری» توزیع فضایی» اشتغال زنان» تحصیل. ازدواج مبنای تشکیل خانواده یعنی اولین و مهمترین واحد اجتماعی است. با تشکیل این واحد انجام یکی از وظایف مهم خانواده.یعنی فرزندآویژی آغاز می‌شود؛ بنابراین ارتباط ازدواج و تشکیل خانواده با تجدیّدانشل انسانی (باروری)»بستیار تنگاتننگ است. زمان وقوع ازدواج (سنی که در آن ازدواج اتقافه می‌انتد؟ شا نرامدون واسطه‌ی بسیاری بز باروری دارد. معمولا ازدواج‌های زودرس یا سنین پایین شروع ازدواج, با میزان باروری احمدی (۱۳۸۳) پیرامون ازدواج درا سنین توّشوانی نین نظر داده است: ازدواج در سنین نوجوانی عملی است که,زندگی فرد را به انحا مختلف؛تحت تأثیر قرار می‌دهد. این امر باعث فراهم شدن شرایط بد اقتصادی بزای زنان نوجوان شده و از طریق کاهش تحصیلات باعث پیدایش فقر می‌شود. رانّسون.و بروتاد (۲۰۰۳) معتقدند که ازدواج زودهنگام به زنانه شدن فقر" می‌آنجامد. مشکلات حاملگی و زایمان و نیز مرگ و میر مادران در میان کسانی که زود ازدواج کرده‌اند بیشتر است (هنس ۲۰۰۳ آکپان ۲۰۰۳ میلات ۲۰۰۱). بعلاوه ازدواج زودهنگام باعث افزایش میزان باروری زنان شده (ادیمگو. ۹) و سقط جنین نیز در بین مادران نوجوان بیشتر تجربه می‌شود (۳)]77۳8۸.  مطالعه‌ی الگوی فضایی شیوع ازدواج در بین زنان زیر ۲۰ سال شهری و فرزندآوری آنان /۳ گذسته از آبنها ,تبرت خانرادگی ری جنسی بر قلیه تسبرآت نرجوآن معمول‌تز (قتین » ۳ و احتمال طلاق و جدایی در بین کسانی که زودهنگام ازدواج کرده‌اند بیشتر است بررسی وضعیت وقوع و فراگیری این پدیده در ایران نشان می‌دهد که بر اساس نتایج سرشماری ۱۳۹۰ ۳/۶ درصد يا حدود ۷۶۹ هزار نفر از زنان سنین ۱۰-۱۹ ساله حداقل یکبار ازدواج کرده‌اند» که از این مجموع ۸ مورد (۳/۲ درصد) بر اثر طلاق» همسر خود را از دست داده‌اند. این آمار در مناطق شهری نشان دهنده‌ی آن است که ۱/۹ درصد یا حدود ۶۲۸ هزار نفر از زنان واقع در سنین ۱۰-۱۹ ساله حداقل یکبار ازدواج کرده‌اند که از این مجموع ۹13۳ مورد بر اثر طلاق» همسر خود را از دست داده‌اند (مرکز آمار طی مطالعات انجام گرفته در سالهای اخیر مشخصن:گردیده که حاملگی در سنین نوجوانی یک حاملگی پرخطر است (رضاوند. ۰۰۱۳۸۸ ۱۳۷). سازمان بهداشت جهانی در نشریه‌ای فر سال ۱۹۷۱ سنین ۲۵۴۰ گانگی را سا برای بارذاری و سئین زیر ۰ سالگی و بالای ۳۵ سال را سن"خطر.برای مادژ و.کولدک بیان کرده است (آشفته تهرانی» ۱۳۹۶). بررسی اطلاعات مرکز مار ایوان نشال داده است که میزان مرگ و میر مادران» در مادرانی که در سنین نوجوانی به سر می برند بیشتر از سایر گروه‌ها بوده است و همچنین بین سن مادر و میزان مرگ و میر خنین ازتباط مستقیمی برقرار است (مرکز آمار ایران» ۱۳۷۵). بر اسامن سرشماری ۱۳۸۵ از مجموع ۶۱۵۹۸ فرزند زنده که در ۱۲ ماه گذشته توسط زنان ۹1۰-۱۹ شاله در مناطق شهّری ایران به دنیا آمده» تنها چیزی حدود ۶۰۳۹۰ مورد از این فرزندان در حال حاضر زنده هستند (مرکز آمار ایران؛ اهمیت این موضوع از آنجا مشخص می‌شود که ازدواج‌های زودهنگام صرفا یک معضل فردی و خانوادگی نیست بلکه به دلیل پیامدهای زیانبار اجتماعی آن (طلاق» مرگ و میر  مادران و کودکان)» مسأله‌ای مربوط به کل جامعه تلقی می‌شود. از سوی دیگر دختران زیر ۱۸ سالی که ازدواج می‌کنند مشکلات جسمی و روانی جدی,» زندگی آنان و کودکانشان را تهدید می‌کند. پایین بودن سن ازدواج باعث طولانی شدن دوران زندگی مشترک و سال‌های بارداری می‌شود و در نتیجه به بالا رفتن باروری در کشور منجر می- شود. همچنین ازدواج در دورانی که دختر به سن تشخیص و اختیار نرسیده می‌تواند به ترک تحصیل و افزایش بی‌سوادی منجر شود. که به طور مسلم بر روند تربیت نسل‌های بعدی تأثیر دارد؛ بنابراین با توجه به اینکه ازدواج در سنین نوجوانی برای دختران دارای تبعات منفی زیادی است. هدف مطالعه‌ی حاضر اینست که با استفاده از داده‌های سرشماری ۱۳۸۵ و مبنا قرار دادن مزیت زناشویی زنان پاسخگو در این سرشماری» به تفکیک گروه‌های سنی و وضعیت باروری آنان در طول دوره‌ی زندگی مشترکشان در ۵ روز گذشته. به بررسی میزان ازدواج و فرزندآوری زنان شهری زیر ۲۰ سال در تحقیقات متعدد داخلی و خارجی از زاویه‌های متعددی به بررسی سن ازدواج و باروری پرداخته‌اند؛ به عنوان نمونه, از میان مطالعات داخلی؛ ضرابی و مصطفوی (۱۳۹۰) در پژوهشی با عنوان "بررسی عوامل موثر بر سن ازدواج زنان در ایران؛ یک رویکرد اقتصادی" نشان داد که که سطح تحصیلات بر سن ازدواج زناق‌زقاثیر مثبت داره. همچنئین متغیر شهری بودن در مقایسه با روستایی بودن در مجموع ان منفی را بر سن ازدواج زنان نشان می‌دهد. در میان قومیت‌های مختلف :نیز در سن ازدواج تفاوت دیده می‌شود. همچنین» سن ازدواج در میان خانوارهای طبقات اقتصادی بالاتر پایین‌تر می‌باشد. قاسمی اردهانی (۱۳۸۹) در مقاله‌اش با عنوان "تأثیر محل زندگی (روستا / شهر) بر زمان ازدواج زنان در ایران" نشان داد که محل زندگی زنان سن ازدواج آنها را تست تأئیز قرار نمی‌دهد بلکه متغیرهای دیگر از جمله میزان تحصیلات هستند که از طریق محل زندگی احمدی (۱۳۸۳) مهمترین عامل تأثیرگذار در ترک تحصیل زنان نوجوان را ازدواج  مطالعه‌ی الگوی فضایی شیوع ازدواج در بین زنان زیر ۲۰ سال شهری و فرزندآوری آنان /۵ زودهنگام می‌داند. کاظمی‌پور (۱۳۸۳) در تحقیقی با عنوان "تحول سن ازدواج زنان در ایران و عوامل جمعیتی موثر بر آن" نشان می‌دهد که بین سن ازدواج, سواد» تحصیلات. قومیت, محل سکونت در شهر و روستا و به طور کلی پایگاه اقتصادی و اجتماعی افراد ارتباط وجود دارد و ساختمان سنی جمعیت بر تغییرات سن ازدواج در ایران موثر است. همچنین درجه‌ی توسعه‌یافتگی استان‌های کشور بر تغییرات سن ازدواج زنان موثر است. در تحقیقی با عنوان "بررسی عوامل اجتماعی - اقتصادی موثر بر پدیده‌ی باروری در سنین نوجوانی " نشان داد که باروری در سنین نوجوانی معمولا در خانواده‌هایی که از نقطه نظر اجتماعی اقتصادی در سطوح خوبی قرار ندارند و فقیر هستند» بیشتر است. میزان تحصیلات والدین نیز از دیگر عوامل موثر در بروز باروری در سنین نوجوانی بوده است. سن ازدواج نیز از دیگر عوامل مهم دیگری بوده؛که با باروری در سنین نوجوانی مطالعات خارجی مختلفی نیز به نتایجی درباره‌ی عوامل موثر بر متفاوت بودن سن ازدواج و باروری دست یافته‌اند؛ به عنوان"فنال, دراتخحقیقی در مورد تأثیرتحصیلات و سن ازدواج بر باروری نشان دادند که یک رابطه‌ی منفی بین سن ازدواج و باروری وجود دارد و یک رابطه‌ی معکوس بین سطح تحصیلات و باروری وجود دارد. بودی پراستیا (۲۰۱۰) مطالعه‌ای را در اندونزی با عنوان عوامل موثر بر سن ازدواج و تعداد ایده‌آل کودکان در میان جوانان و نوجوآنان انجام داده است. نتایجآنشان داد که مذهب و تا حدی محل اقامت (شهر/ روستا) بر سن ازدواج و تعداد مطلوب فرزندان اثر می‌گذارد. کرمنهل ۱ (۲۰۱۱) به بررسی "ازدواج واقدرت: سن در اولین ازدواج و فاصله‌ی سنی زوجین در کشورهای کمتر توسعه یافته" می‌پردازد. این مطالعه نشان می‌دهد که تحصیلات در تعیین سنی که زنان ازدواج می‌کنند نکته‌ای کلیدی است و بر سن در اولین ازدواج و شکاف سنی زوجین اثر مثبتی دارد. شهرنشینی با اثر مثبت بر سن و اثر منفی بر فاصله سنی زوجین معنادار است: اگرچه اين تأثیر زیاه نیست. نتغیر درصد سسالمانی:  سن زن در اولین ازدواج را کاهش می‌دهد و فاصله‌ی سنی زوجین را وقتی که کنترل شده نیست» افزایش می‌دهد. بنیر و پارسونز (۱۹۹۹) به بررسی اثراتی که مادر شدن زودرس بر کسب تحصیل پایین‌تر و محرومیت از استخدام می‌گذارد پرداخته است. وی این بحث را به میان می‌آورد که مادرشدن زودرس از طریق اثراتی که بر کسب تحصیل پایین‌تر می‌گذارد باعث زمینه‌ی فقر خانوادگی می‌شود. در مطالعه‌ای که توسط تای تی! و تاتو" (۲۰۱۱) در مورد "پیامدهای پیش از زایمان و زایمان آبستنی‌های نوجوان در تایلند" انجام شده است عنوان می‌شود که بعد از کنترل عوامل مخدوش کننده‌ی شناخته شده» هنوز هم بین نوجوانی با پیامد سو جانبی ارتباط وجود دارد. در این مطالعه تأثیر منفی باروری زودهنگام بر روی سلامت نوزاد و مادر در اتیوپی نشان داده شده است. رابسون و بروتاوند (۲۰۰۳) درباره‌ی مادری زودهنگام و تأثیرات آن بر روی مادران جوان در انگلستان نشان:داد که مادران نوجوان با مسائل و مشکلات احتمال پایین اشتغال و احتمال بالای زنندگی در فقتر روبرو خواهند بود. دروس " و کرودال" (۲۰۰۷) ذر مطالعه‌ای به ای یل روینگارینشگین تولد در صحراق جشوبی آفریقا می‌پردازند. این مطالعه نشان می‌دهد تحصیل خنود زن و سطح تحصیل اجتماع دارای اثرات منفی بر زمان پذیرش وظایف والدینی است اما تحصیل نسبی اجتماع در گذشته این اثر را ندارد. درنتیجه ترک تحصیل‌های صورت گرفته. پذیرش وظایف با توجه به خصلت چند بعدی پدیده‌های اجتماعی و انسانی و تکثیر نظریه‌های متعدد درباره‌ی زوایای گوناگون سن ازدواج دختران و فرزندآوری آنان» سعی بر این است که  مطالعه‌ی الگوی فضایی شیوع ازدواج در بین زنان زیر ۲۰ سال شهری و فرزندآوری آنان /۷ از طریق گزینش تلفیقی بهینه از نظریه‌های مرتبط. به شناخت و تبیین بهتری از دلایل ازدواج دختران نوجوان شهری و فرزندآوری آنان دست یابیم. در این تحقیق نظریه‌های اقتصادی,» اجتماعی و نوسازی با توجه به متغیرهای اصلی آن‌ها برای هدایت نظری تحقیق انتخاب شده و سایر مراحل تحقیق بر اساس این رویکردها پیگیری خواهد شد. برخی مناطق شهری جامعه‌ی ایران هنوز در مراحل اولیه‌ی گذار سنتی به مدرن هستند که این ممکن است باعث تأثیرگذاری بر افزایش نرخ ازدواج دختران نوجوان در این مناطق از کشور گردد. همچنین در غالب نظریه‌های یاد شده تحصیلات زنان نقش اساسی را داشته است و حداقل از این جهت تبیین‌کننده‌ی خوبی برای تغییر سن در اولین ازدواج به شمار می‌روند. تحصیلات متغیری است که در این تحقیقی در پنج سطح بی‌سواده زیردیپلم» دیپلم» عالی و سایر گروه‌های تحصیلی مورد.بررسی قرار گرفت. در این مطالعه به تحلیل ثانوی داده‌های سرشماری عمومی نفوس و مسکن در ایران در سال ۱۳۸۵ پرداخته شده است. اطلاعات لازم دریافت واذر قالب فایل اکسل! برای بررسی و تحلیل آماده شده‌اند. جامعه‌ی:آماری مطالعه کل کشور به تفکیک نقاط شهرستان است. حجم نمونه در این مطالعه کلزنان شهری حداقل یکبار ازدواج کرده‌ی ۱۰-۹ سال بوده است که از نتایج سرشماری ۱۳۸۵ دریافت شده است. واحد تحلیل نیز شهرستان‌های کشور در سرشماری ۱۳۸۵ می‌باشد. بای تیه و اتحلیل داده‌ها در ابتدا با استفاده از نرم افزار 5099 به آزمون ارتباطابین متغیرهای مستقل و وابسته پرداخته شده است؛ سپس برای فرضیه‌هایی که از نظر آماری معنادار بوده است» به بررسی پراکندگی فضایی در محیط سیستم اطلاعات جغرافیایی با استفاده از روش‌های آمار مکانی (شاخص موران» شاخص محلی پیوند فضایی لیسا) پرداخته شده و تحلیل‌ها صورت  - بین سطح اشتغال زنان و میزان ازدواج دختران نوجوان در مناطق شهری رابطه وجود - بین درصد شهرنشینی و میزان ازدواج دختران نوجوان شهری رابطه‌ی معکوسی وجود - بین سطح اشتغال زنان و فرزندآوری زنان نوجوان شهری رابطه وجود دارد. - بین درصد شهرنشینی و فرزندآوری زنان نوجوان شهری رابطه‌ی معکوسی وجود دارد. - بین تحصیلات و میزان ازدواج دختران نوجوان در مناطق شهری رابطه وجود دارد. - بین تحصیلات و فرزندآوری زنان نوجوان در مناطق شهری رابطه وجود دارد. - بین میزان ازدواج دختران نوجوان و میزان فرزندآوری زنان نوجوان در مناطق شهری خودهمبستگی فضایی ابزار ازرشمندی برای مطالعه‌ی چگونگی تغییرات الگوهای فضایی در طول زمان است. نتایج این نوع تحلیل به فهم سرگاز نحوه‌ی تغییز الگوهای فضایی گذشته به حال منجر می گردد؛ بنابراین» نتایج مفیدی را برای فهم عوامل جاری در تغییر الگوها نشان می‌دهد. مظالعهی"همبستگی فظتایی, پیشنهادهای ضمنی مهمی برای کاربرد تکنیک‌های آماری در تحلیل اطلاغات فضایی در بر دارد. برای اندازه‌گیری همبستگی فضایی, آمارهایی وجود دارد که اجازه می‌دهند تحلیل بر اساس عوارض متشکل از نقاط یا سطوح انجامگیرد. این آمارها بزای اندازه‌گیری تعاسل فضایی داده‌های فاصله‌ای / نسبی به کنار شّی‌رواند (فیشر و وانگه ۲۰۱۱ به نقل از بر حسب چگونگی نظم و ترتیب قرارگیری واحدها در سطح جغرافیایی مورد مطالعه آلگری: خرشه‌ای آ» توزیع اتفاقی" یا پراکندگی " واحدها شکل خواهد گرفت. مشآبهت و  مطالعه‌ی الگوی فضایی شیوع ازدواج در بین زنان زیر ۲۰ سال شهری و فرزندآوری آنان /۹٩ نبود مشابهت هر جفت از واحدهای مجاور را می‌توان اندازه گرفت. وقتی این مشابهت و نبود مشابهت‌ها برای الگوهای فضایی تعیین شود. خودهمبستگی فضایی شکل می‌گیرد. مفهوم خودهمبستگی فضایی بدین معناست که ارزش صفت‌های مطالعه شده» خودهمبسته‌اند و همبستگی آنها قابل استناد به نظم جغرافیایی پدیده‌هاست. وجود خودهمبستگی فضایی بین پدیده‌های مورد بررسی» بدین مفهوم است که ارزش صفات پدیده‌های جغرافیایی به طور قوی با یکدیگر رابطه دارند (مثبت یا منفی) و ضریب خودهمبستگی فضایی پدیده‌های جغرافیایی مجاور بر اساس نحوه‌ی ارتباطات و نظم ظاهری مختلف, دارای ارتباط فضایی ضعیف» قوی و يا دارای الگوی تصادفی خواهند این شاخص بیانگر مجاورت پدیده‌هایی باویژگی‌های مشابه به یکدیگر است که با استفاده از اصل دوم قانون اول جغرافیا "هرشی با شی دیگر ارتباط دارد اما اشیا نزدیکتر ارتباط بیشتری نسبت به اشیا دورتر دارند" به محاسبه‌ی این ضریب می‌پردازد (گلی و همکاران: ۱۳۸۶). برای به دست آوردن این ضریب نزدیکی موقعیت‌ها با محاسبه‌ی فاصله بین نقاط تعیین می‌شود. ارزش مثبت بیانگر ویژگی‌ها مشابه و وجود خوشه‌های معنادار» ارزش منفی نشان‌دهنده‌ی ناهمگنی خصوصیات و بالاخره صفر  در شاخص موران, تشابه مقادیر مختصات ززل) با توجه به تفاوت آن با میانگین از رابطه‌ی 0 (-ز2) (- زکا) زز 17 مسلط _ رازگ مه دسلا زز 1 2 8 5 زز 1 5 2 5 شاخص به دست آمده از رابطه‌ی ۱ و ۳ سه الگوی نظم فضایی ممکن را طبتی جدول ۱ نشان خواهد داد (فیفر و همکاران", ۶۲۰۰۷ به نقل از صالحی فر ۱۳۹۱: ۶۷). جدول ۱: سه الگوی نظم فضایی ممکن بر اساس شاخص موران این شاخص برای منطقه‌ی 1 پیوند فضایی بین؛ یک ارزش را در 1 و نزدیک به آن به نتیجه‌ی حاصل از معادله‌ی بالا در قالب زآ مثبت نشان می‌دهد که مناطق با ارزش بالا به وسیله‌ی مناطق با ارزش بالا (بالاا * بالا") و مناطق با ارزش پایین» توسط مناطق مشابه زباییق, " پاییق ) مخضور ده اسست: زا مفی نیز نان دهسی اخاطدی مناطق با آرزش  مطالعه‌ی الگوی فضایی شیوع ازدواج در بین زنان زیر ۲۰ سال شهری و فرزندآوری آنان /۱۱ پایین توسط مناطق با ارزش بالا (پایین * بالا!) و یا مناطق با ارزش بالا به وسیله‌ی مناطق با ارزش پایین (بالاا * پایین") است (فیشر و وانگ» ۲۰۱۱؛ به نقل از صالحی فس متغیرهای مستقل تحصیلات. اشتغال» درصد شهرنشینی مهمترین متغیرهای هستند که ارتباط آن‌ها با متغیر وابسته‌ی میزان ازدواج دختران نوجوان شهری و فرزندآوری آنان از بین کل زنان حداقل یک بار ازدواج کرده در مناطق شهری,» تعدادی در سنین نوجوانی (۱۰-۱۹ سال) ازدواج کرده‌اند. در جدول ۲ با توجه به تعداد زیاد شهرستان‌های کشور میانگین میزان ازدواج دختران نوجوان استان در مناطق.شهری که با گرفتن میانگین نرخ ازدواج دختران نوجوان شهرستان‌های؛استان حاصل شنده؛است ارائه می‌شود. بر اساس جدول شماره‌ی ۱ از بین زنان حداقل یکبار ازدواج کرده در مناطق شهری زنان در استان گیلان (۲/۶ درصد) کمتر از سایرآژنان اسقا‌های,دیگر, کشواز در سنین نوجوانی ازدواج کرده‌اند. در مقابل, زنان زیر ۲۰شالاستان سیان وسبلواهشگمان (۷/۸ درصد) بیشتر از سایر زنان نوجوان استان‌های دیگر کشنور دل‌شنین پیایین ازدواج کرده‌اند. تغییرات شهرستانی میزان ازدواج دختران نوجوان شهری در شکل.۲.نشان داده شده است. شهرستان گیلان‌غرب با ۱/۹ درصد کمترین میزان ازدواج ختران نوجوان و شهرستان خاش با ۹/۸ درصد بیشترین درصد ازدواج دختران نوجوان را از بین کل جمعیت زنان حداقل یکبار ازدواج کرده جمعيیت شهری به خود اختصاص داده‌اند. جدول ۲: درصد ازدواج دختران نوجوان شهری به تفکیک استان بر اساس سرشماری ۱۳۸۵ شکل ۲ توزیع فضایی درصد ازدواج دختران شهری در کشور از جمع زنان ۰ساله و بیشتر در مناطق شهری,» تعدادی در گروه سنی ۱۰-۱۹ ساله در ۵ روز گذشته فرزندانی زنده به دنیا آورده‌اند. در جدول ۳ میزان باروری ویژه‌ی سنی این گروه در مناطق شهری برای تمام شهرستان‌ها محاسبه شده و به دلیل تعداد زیاد  مطالعه‌ی الگوی فضایی شیوع ازدواج در بین زنان زیر ۲۰ سال شهری و فرزندآوری آنان /۱۳ شهرستان‌ها تنها میزان باروری ویژه‌ی سنی گروه ۱۰-۱۹ ساله برای استان‌ها ارائه می- شود. میزان باروری ویژه‌ی سنی گروه ۱۰-۱4ساله مناطق شهری نشان می‌دهد که پایین- ترین میزان به ترتیب متعلق به استان چهارمحال و بختیاری و ایلام است و استان‌های کهکیلویه و بویراحمد و تهران» مازندران» خراسان جنویی و گیلان در رتبه‌ی بعد از آن‌ها قرار دارند. بالاترین این میزان مربوط به استان سیستان و بلوچستان بوده است (جدول ۳. در مقیاس شهرستانی, هیچ یک از زنان نوجوان شهرستان‌های ابوموسی,» شمیرانات و سیاهکل دارای فرزند نبوده‌اند. در مقابل زنان نوجوان شهری شهرستان خاش بالاترین میزان باروری را در این گروه سنی نسبت به سایر شهرستان‌های کشور داشته‌اند (شکل ۳). جدول ۳ میزان باروری ویژه‌ی گروه سنی ۱۰-۱۹ ساله شهری به تفکیک استان براساس سرشماری شکل ۳ توزیع فضایی میزان باروری ویژه‌ی گروه سنی ۱۰-۱۹ ساله در مناطق شهری کشور به منظور بررسی و آزمون فرضیه‌ها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده است. در بررسی رابطه‌ی سطح اشتغال زنان و میزان ازدواج دختران نوجوان در مناطق شهری همانگونه که در جدول ۶ ملاحظه.می گرّدد. درصد اشتغال.زنان نوجوان شهری حدود ۸ همبستگی را با میزان ازدواج دختران نوجموان داشته است. سطح معناداری 518-۰ و ضریب همبستگی 1۳۰/۱۹۸ بیانگر وجود رابطه‌ی مثبت و معنادار بین این دو متغیر است. مقدار ضریب همبستگی پیرسون بینادو متغیر درصد شهرنشینی و میزان ازدواج دختران نوجوان شهری ۰/۳۷۹- و سطحمعناداری آن صفر است. بر این اساس می‌توان گفت که بین اين دو متغیر رابطه وجود دارد و رابطه‌ی آن‌ها معکوس می‌باشد. در مورد رابطه‌ی تحصیلات و میزان ازدواج دختران نوجوان, نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشانگر آن است که تنها بین درصّه زنان,نوجوان دارای تحصیلات عالی و میزان ازدواج دختران نوجوان شهری رابطه‌ی منفی و معناداری وجود دارد. سطح معناداری 518-۷۱ و ضریب همبستگی ۰/۱۸۷--7 نشان‌دهنده‌ی آن است که بین این دو متغیر جدول ۶: ضریب همبستگی پیرسون بین متغیرهای مستقل و میزان ازدواج دختران نوجوان شهری  مطالعه‌ی الگوی فضایی شیوع ازدواج در بین زنان زیر ۲۰ سال شهری و فرزندآوری آنان / ۱۵ جدول ۵: ضریب همبستگی پیرسون بین درصد تحصیلات و نرخ ازدواج دختران نوجوان شهری شاخص خودهمبستگی محلی در شکل (۶) توزیع فضایی میزان ازدواج دختران نوجوان جمعیت شهری و درصد اشتغال زنان نوجوان برابرابا ۰/۰۲ است که توزیع تصادفی را تبیین می‌کند. در شهرستان‌هایی در استان سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی و شهرستان خدابنده واقع در استان*زنجان شاهد ازدواج دختران.در سنین نوجوانی هستیم اگاردن ان مناطق درصد اشتغال زنان "در" این"گروه اسنی ادراسطح پایینی نسبت به سایر شاخص خودهمبستگی محلی در شکل (۵) توزیع فضایی میزان ازدواج دختران نوجوان شهری و درصد شهرنشینی برابر با ۰/۰۸- است که توزیع تصادفی را تبیین می‌کند. در تعداد محدودی از شهرستان‌های قسمت شمال.شرق و شمال غرب کشور و دو شهرستان زاهدان و لارستان شاهد ازدواج دختران نوجوان شهری در سنین نوجوانی هستیم که در شکل ۶ توزیع فضایی میزان ازدواج دختران نوجوان شهری و درصد اشتغال زنان نوجوان شهری شکل ۵: توزیع فضایی میزان ازدواج دختران شهری با درصد شهرنشینی در مورد رابطه درصد اشتغال زنان نوجوان شهری و میزان فرزندآوری زنان نوجوان منقدار ضریب همستگی ۱-7۲ و سطج معنادازی 01 نشانگر عدم وجود رابطه بین این دو متغیر است. مقدار ضریب همبستگی بین درصد شهرنشینی و میزان فرزندآوری زنان نوجوان برابر با ,۰/۱۲۹- و سطح معناداری:۰/۰۱ است که بیانگر آنست که بین اين دو متغیر رابطه وجود دارد و.رابظهه أن‌ها:به صورت معکوس می‌باشد (جدول ٩). در مورد رابطه‌ی تحصیلات و فرزندآوری زنان نوجوان در مناطق شهری همانگونه که در جدول شماره‌ی ۷ ملاحظه می‌شود. تنها بین درصد زنان نوجوان بی‌سواد و فرزندآوری زنان نوجوان شهری رابطه وجود دارد. سطح معناداری ۰/۰۱۲ -وا5 و ضریب همبستگی ۳۰/۱۲۹ نشانگر وجودهزابطه‌ی مثبت«و معنادار بین این دو متغیر است. مقدار ضریب همبستگی بین دو متغیر درصد زنان نوجوان زیر دیپلم و فرزندآوری زنان نوجوان ۰/۱۶ و سطح معناداری ۰/۰۱ است. بر این اساس می‌توان گفت که بین این دو متغیر رابطه وجود دارد و رابطه‌ی آنها به صورت مثبت و مستقیم است. بین درصد زنان نوجوان دارای تحصیلات عالی و میزان فرزندآوری زنان نوجوان رابطه و همبستگی وجود دارد. مقدار ضریب همبستگی بین این دو متغیر ۰/۱۲۵- و سطح معناداری ۰/۰۲۲ نشانگر وجود رابطه‌ی معناداری است و رابطه‌ی آن‌ها به صورت منفی می‌باشد.  مطالعه‌ی الگوی فضایی شیوع ازدواج در بین زنان زیر ۲۰ سال شهری و فرزندآوری آنان /۱۷ جدول ٩: ضریب همبستگی پیرسون بین متغیرهای مستقل و فرزندآوری زنان نوجوان شهری جدول ۷: ضریب همبستگی پیرسون بین درصد تحصیلات و فرزندآوری زنان نوجوان شهری شاخص خودهمبستگی محلی"آذر, شکل (1) توزیع فضایی,میزان آفرزندآوری زنان نوجوان شهری و درصد شهرنشینی برابر با ۰/۰۶- است که توزیع تصادفی را تبیین می‌کند و تنها در چند شهرستان زاهدان, کرمان, بندرلنگه»"فریمان».قزوین» ابهر» زرندیه» نقده و اشنویه شاهد بالا بودن این دو متغیر نسبت به دیگر مناطق کشور هستیم. شکل ٩: توزیع فضایی میزان فرزندآوری زنان نوجوان شهری با درصد شهرنشینی  در بررسی رابطه‌ی میزان ازدواج دختران نوجوان و میزان فرزندآوری زنان نوجوان شهری با توجه به مقدار ضریب همبستگی ۰/۹۳۹ و سطح معناداری ۰/۰۰۰ می‌توان گفت که بین این دو متغیر رابطه وجود دارد و رابطه‌ی آنها به صورت مثبت و مستقیم می‌باشد (جدول۸). جدول ۸: ضریب همبستگی پیرسون بین میزان ازدواج دختران نوجوان و میزان فرزندآوری زنان شاخص خودهمبستگی محلی در شکل (۷) توزیع فضایی درصد ازدواج زنان نوجوان شهری و میزان فرزندآوری زنان نوجوان برابر با ۰/۲۳۳ است که توزیع نیمه متمرکز و خوشه‌ای را تبیین می‌کند. در شهرستان‌هایی در مناطق جنوب شرق کشور شهرستان‌های تایباد و تربت حیدریه در شمال شرق و شهرستان‌های نقده و اشنویه در شمال غرب شاهد زنان شهری هستیم که میزان ازدواج دختزان.نوجوان بالا و میزان فرزندآوری در شکل۷: توزیع فضایی میزان ازدواج دختران شهری و میزان فرزندآوری آنان تحلیل مسیر نوعی تحلیل رگرسیون چندگانه محسوب می‌شود که از طریق آن می‌توان میزان تأثیر مستقیم و غیر مستقیم و تأثیر کل بر متغیر وابسته را مشخص نمود. مدل تحلیل مسیر در این تحقیق با استفاده از رگرسیون چند متغیری به شیوه‌ی گام به گام برای محاسبه‌ی ضرایب مسیر تنظیم گردیده است. جدول (٩) بیانگر متغیرهای مستقل برای پیش‌بینی متغیر میانی میزان ازدواج دختران نوجوان شهری در سطح شهرستان‌های  مطالعه‌ی الگوی فضایی شیوع ازدواج در بین زنان زیر ۲۰ سال شهری و فرزندآوری آنان /۱۹ کشور می‌باشد. همچنان‌که یافته‌های جدول نشان می‌دهد از میان متغیرهایی که وارد معادله‌ی رگرسیون چند متغیره شده‌اند. در آخر سه متغیر که به ترتیب عبارتند از: درصد شهرنشینی» درصد اشتغال زنان نوجوان و درصد تحصیلات عالی زنان نوجوان در معادله باقی ماندند و بقیه از معادله خارج شده‌اند. آزمون ] نشان می‌دهد که ضریب بتا برای این سه متغیر حداقل در سطح ۵ درصد اطمینان از لحاظ آماری معنادار است. این سه متغیر با هم توانسته‌اند ۱۹درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین کنند. جدول 4: عناصر متغیرهای زمینه‌ای درون معادله برای پیش‌بینی متغیر میانی میزان ازدواج دختران برای پیش‌بینی تغییرات متغیر وابسته» همه‌ی متغیرهای مستقل و میانی به صورت یکجا و به شیوه‌ی گام به گام وارد معادله‌ی رگرسیونی شنده.و از بین آنها سه متغیر میزان ازدواج دتفتران نوجوان درصد شهرنشیتی و درصد براسواد در مغادله نهایی باقتی سائقائ و بقیمبی متغیرها از معادله خارج شدند. در مجموع این سه متغیر توانستته‌اند حدود ۶۲ درصد (1۲-۰/۶۳) از تغییرات متغیر وابسته را پیش‌بینی کنند (جدول ۱۰). جدول ۱۰: عناصر متغیرهای مستقل او زمینه‌ای درون معادله برای پیش‌بینی فرزندآوری زنان نوجوان براساس ضرایب بتا میزان تأثیر مستقیم کل متغیرهای مستقل بر متغیر وابسته میزان  فرزندآوری زنان نوجوان برابر با ۰/۳ تأثیر غیر مستقیم برایر با ۰/۹۰۹ و مجموع تأثیرات مستقیم و تأثیر غیر مستقیم برابر با ۰/۳۶۹ می‌باشد (جدول ۱۱). جدول ۱۱: مجموع اثرات مستقیم و غیر مستقیم متغیرهای مستقل بر میزان فرزنداوری زنان نوجوان متغیرهای مستقل اثرات غیر مستقیم | اثرات مستقیم | مجموع اثرات در جامعه‌ی ما عوامل مختلفی بر زمان ازدواج و تشکیل خانواده تأثیر دارند. تفاوت نرخ ازدواج دختران نوجوان در مناطق شهری مختلف کشور را می‌توان با توجه به نظریه‌ی نوسازی» تحولات اقتصادی,» اجتماعی و فرهنگی که در استان‌ها و شهرستان‌های مختلف کشور اتفاق افتاده است» تبیین کرد. یافته‌های این تحقیق نشان داد که در برخی از مناطق  مطالعه‌ی الگوی فضایی شیوع ازدواج در بین زنان زیر ۲۰ سال شهری و فرزندآوری آنان /۲۱ شهری کشور نرخ ازدواج دختران نوجوان بیشتر قابل مشاهده است. بر اساس نظریه‌ی اقتصادی که به نوعی نظریه‌ی هزینه * فایده است. می‌توان یافته‌های این پژوهش رابا توجه به این نظریه این‌گونه تفسیر کرد که در برخی از شهرهای کشور بویژه در مناطقی از قسمت‌های جنوب و شمال شرق کشور و تعداد محدودی از شهرستان‌های شمال غرب کشور که زنان از موقعیت شغلی کمتری برخوردار هستند ترجیح بر آن است که دختران زودتر ازدواج کنند تا از هزینه‌های خانوار نیز کاسته شود. از نظر فرهنگی, در تمام مناطق شهری کشور دختران از استقلال اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی,» آزادی انتخاب و عمل برخوردار نیستند و ازدواج آنان تحت نظارت شدید والدین و اطرافیان است که این امر باعث افزایش ازدواج زودهنگام دختران در سنین نوجوانی و متعاقیا فرزندآوری آنان می‌باشد. از سوی دیگر در برخی از مناطق شهری زنان به ازدواج و فرزندآوری بیشتر به عنوان وسیله‌ای برای به‌آدست»آردن پایگاه اجتماعی و بالا بردن نظریه‌ی نوسازی بر کاهش يا افزایش سن ازدواج با,ذرجات آنوسازی تأکید دارد که در نهایت در سطوح فردی و اجتماعی باتأثیرگذاری بر زمان؛ازدواج خود را نشان می‌دهد. نوسازی فیزیکی محیط و بازسازی اقتضادی» اجتماعی "- فرهنگی در جامعه‌های گوناگون می‌تواند تا اندازه‌ای میزان باروری را تغییر دهلّآدر این تحقیق یافته‌ها نشان داد که با افزایش سطح نوسازی (تحصیلات, اشتغال, شهرنشنی)در مناطق شهری کشور میزان ازدواج دختران نوجوان شهری و فرزندآوری آنان کاهش می‌یابد» این یافته‌ها در راستای نظریه نوسازی می‌باشد. اما درباره‌ی با بالا بودن میزان ازدواج دختران نوجوان شهری در شهرستان های مثل زاهدان, لارستان و چند شهرستان دیگر که دارای درصد بالای شهرنشینی هستند عکس نظریه نوسازی دیده می‌شود زیرا در این مناطق به احتمال بالا می‌توان به هنجارها و ارزش‌های فرهنگی و قومی» اشاره کرد که در ورای نوسازی اقتصادی و اجتماعی اثر خود را اعمال کرده و باعث کاهش سن ازدواج دختران در این مناطق به طور مستقل شده است. ٩۸ درصد از جمعیت زاهدان شهرنشین است اما به دلیل آنکه جمعیت این شهرستان عمدتا بلوچ و سنی مذهب است. در پی زاد و ولد  باتوجه به اهمیت مسأله‌ی ازدواج زودهنگام و تأثیر آن بر مواردی همچون باروری» لزوم کار بیشتر و بهتر در این زمینه آشکار می‌شود. توصیه می‌شود در آینده به موارد زیر در - سنجش ارتباط ازدواج زودهنگام دختران در مناطق شهری و فرزندآوری آنان و - شناسایی علل زمینه‌ای ازدواج زودهنگام دختران درمناطق شهری شهرستان‌های - سنجش ارتباط ازدواج زودهنگام زنان زیر ۲۰ سال در مناطق شهری و فرزندآوری  مطالعه‌ی الگوی فضایی شیوع ازدواج در بین زنان زیر ۲۰ سال شهری و فرزندآوری آنان / ۲۳ احمدی, علی یار. (۱۳۸۳). "پررسی تأثیر ازدواج زودهنگام بر ترک تحصیل زنان نوجوان در ایران با رویکرد چند سطحی", دومین همایش انجمن جمعیت‌شناسی ایران» ادیبی سده» مهدی, اسحق ارجمند سیاهپوش, زهرا درویش زاده. (۱۳۹۰). "بررسی میزان افزایش باروری و عوامل موثر بر آن در میان طایفه کرد ساکن اندیمشک", مجله‌ی مطالعات توسعه‌ی اجتماعی ایران» زمستان ۰۱۳۹۰ سال چهارم, شماره‌ی ۱. آستین افشان, پروانه. (۱۳۸۰). "پررسی روند تحولات سن ازدواج و عوامل اجتماعی - جمعیتی موثر بر آن طی سالهای ۱۳۵۵-۷۵ شیراز: پایان‌نامه‌ی کارشناسی, دانشکده‌ی رضاوند» نگین» مریم زنگنه» شهره ملک آخیشروی و منصور رضایی. (۱۳۸۸). انتایج بارداری در مادران نوجوان و جوان مراجعه کننده به بیمارستان معتضدی کرمانشاه ۳۱۳۸۳-۳۵۶ فصلنامه‌ی"ذنا پایی و زمستان ۱۳۸۷ شماره‌ی ۳ وش صص: ۰۱۱-۱۲ ضرابی» وحید» فرخ مصطفوی.,(۱۳۹۰). "برازشی عوامل موثر بر سن ازدواج زنان در ایران؛ یک رویکرد اقتصادی". فصلنامه‌ی پژوهش‌های اقتصادی» زمستان 4۰ صص: ۹۶- صادقی, رسول, محمد جلال عباسی شوازی. (۱۳۸۶). "قومیست و الگوهای ازدواج در اپران", زنان در توسعه و سیاست. بهار ۱۳۸۶ شماره‌ی ۱ صص ۲۵-۶۸ صالحی فر راضیه. (۱۳۹۱). "بررسی توزیع فضایی تغییرات سن اولین ازدواج در ایران و عوامل موثر بر آن طی سرشماری‌های ۱۳۹۵-۸۵" شیراز: پایان‌نامه‌ی کارشناسی. قاسمی اردهانی, علی. (۱۳۸۹). "تأثیر محل زندگی (شهر / روستا) بر زمان ازدواج زنان در ایران", فصلنامه‌ی روستا و توسعه» تابستان ۰۱۳۸۹ سال ۰۱۰ شماره‌ی ۲» صص: ۸۹- قائمی, علی. ۳۹۲۱ خانواده و مسائل همسران جوان (محموعه‌ی بحث‌های رادیویی)» - کاظمی پور شهلا. (۱۳۸۳). "تحول سن ازدواج زنان در ایران و عوامل جمعیتی موثر بر آن", پژوهش زنان» پاییز ۱۳۸۳ سال دوم شماره‌ی ۳ صص: ۱۰۳-۱۲۶ - گلی, علی, علی عسکری, عبدارضا رکن الدین افتخاری. (۱۳۸۶). تبیین الگوی فضایی روستاهای در حال گذار با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی: منطقه شمال غرب - محمودیان» حسین. (۱۳۸۳). "سن ازدواج در حال افزایش: بررسی عوامل پشتیبان". - مرکز آمار ایران. (۱۳۷۵). سرشماری عمومی نفوس و مسکن. - مرکز آمار ایران. (۱۳۸۵). سرشماری عمومی نفوس و مسکن. - مرکز آمار ایران. (۱۳۹۰). سرشماری عمومی نفوس و مسکن. 1 مطذ 3701 860016 ۹۵۵۵" .(1999) .5 ,887805 0صه 7 ,006۲ظ 1970 عطا ۶و دنعوندص۸ نصوزعتام مر هفوک وصه وصنصن۳ 1 +0 صمناه۳۵ 40 3/2286 اه عه۸ عصفخص‌ اقا کمد ۳۲ .(2010) کلسا معواه‌که2 نل0نظ ۵۶ کاصع‌و۸00[0 فصه ۵۲۳ عطا ودمصه. صعخلنطاع کم معطصه3 106۵1 ع 1 له ۷۵۵۳٩ 1۵006512 ۵۵ 3۳۵ ۳۵6066 نعزکه 1000 31/3۳332865 ۳۳۹۲ که عه۸ :30۵۲ هه ععقهنسه/3* .(2011) یک ماعقط‌نصعع 6 0۳۴ و7750 ,وعتطصم 326610060 جمعععا هز مق6 عهش۸ نت50 ۳۳۹۲۳۳ 0صه [۵۳۶۵ 0 لمص۵ ۳۵ .(2007) ۰ بقل مه ۳ب ,126056 - 210661 عنصر2 ۸ که مق حقطهک نگ زا همن 1 (( :۳01107 ۳۵ 0۳۵ 1107۳1096 .(2003) بطگ معط ع که اعع وی 4 عه۸ 0صه 30۵05 ۵۶ اسآ" .(2013) .2 ب,لقطاوصنک فصه ۸ مهق1< ,2080 مقصقنط و ۵۶ کاصه 2/0 جادع2۳۵0 حقااتآ هدمصه 3۳۵ 0 عهد نس /2 ۷۷۵۳۵۵ 230۳8 ععهقتصه/2 چاه .(1996) بط هس53 00 5 بداههن5 ۰ ۹۷۵ ,۳۵۲۹0660065 و210 با ۳0 ۵ 7۵۲۳۵۵0 ,کسام هصنم0اه 120

زمان وقوع ازدواج تأثیر بلافصل و بدون واسطه ای را بر باروری اعمال می کند. در چند سال اخیر، سن ازدواج زنان بویژه در مناطق شهری کشور افزایش یافته است اما با این حال باز شاهد ازدواج دختران شهری در سنین پایین هستیم. به طوری که بر طبق آمارهای سرشماری 1385، حدود 432 هزار نفر از زنان 19-10 ساله مناطق شهری حداقل یکبار ازدواج کرده اند. از آنجا که ازدواج های زودرس یا سنین پایین شروع ازدواج، با میزان باروری ارتباط مستقیم دارد، مقاله ی حاضر به مسأله ی شیوع ازدواج در بین زنان شهری کمتر از 20 سال و فرزندآوری آنان در سطح شهرستانی از بُعد فضایی نظر افکنده است. این مطالعه با استفاده از داده های سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1385 انجام گرفته است. برای بررسی رابطه ی معناداری بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل مسیر و تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده شده است؛ سپس از شاخص خودهمبستگی فضایی (موران) و شاخص محلی پیوند فضایی (لیسا) برای نشان دادن تغییرات و گرایش و عدم گرایش شهرستان ها به تشکیل خوشه های هم جوار، استفاده شده است. نتایج نشان داد که بین درصد شهرنشینی و نرخ ازدواج دختران نوجوان شهری و فرزندآوری آنان رابطه و همبستگی منفی وجود دارد و توزیع فضایی آن ها در سطح کشور یک توزیع تصادفی است. نتایج ضریب همبستگی نشانگر آن است که با افزایش درصد سطح تحصیلات و اشتغال زنان از نرخ ازدواج دختران نوجوان شهری و فرزندآوری آنان کاسته می شود. بین نرخ ازدواج دختران نوجوان و میزان فرزندآوری آنان در مناطق شهری رابطه و همبستگی مثبتی وجود دارد و شاهد گرایش شهرستان ها به تشکیل خوشه های نیمه متمرکز در زمینه ی این دو متغیر هستیم. نتایج تحلیل رگرسیون چند متغیره نشان می دهد که متغیرهای نرخ ازدواج دختران نوجوان شهری، درصد شهرنشینی و درصد زنان بی سواد مجموعاً 43 درصد از تغییرات میزان فرزندآوری زنان نوجوان شهری را تبیین می کند.

450356

همچنین در سرشماری سال ۱۳۶۵ جمعیت شهر سردرود در طی دهه ۶۵ - ۱۳۵۵ با نرخ رشد ۲/۹۱درصد به ۱۳۹۶۹ نفر رسیده است. میزان نرخ رشد جمعیت درنتیجه‌ی عامل مهاجر فرستی در مقایسه با دهه‌های قبل کاهش داشته است. نرخ رشد جمعیت درطی دهه ۱۳۶۵-۷۵ معادل ۱/۶۹ درصد بوده است. و در آبان ۰۱۳۸۵ جمعیت شهر سردرود ۲۴۵۴۷ نفر اعلام‌شده» این افزایش جمعیت در طی دهه ۱۳۷۵-۸۵ نرخ رشدی معادل ۴/۰۵ درصد را نشان می‌دهد که میزان رشد طبیعی جمعیت ۲/۲۸ درصد و ۱/۷۷ درصد به جهت مهاجرت به این شهر بوده و بیشترین درصد مهاجران از کلانشهر تبریز می‌باشد که حدود ۲۶ درصد از کل مهاجران را شامل می‌شود. (سرشماری عمومی و نفوس مسکن,» سال‌های ۱۳۸۵- درنتیجه افزایش جمعیت و افزایش صنایع در شهر سردرود منجر به ساخت‌وسازهای بدون برنامه و تغییرات زیاد ساختار فضایی- کالبدی شهر از بین رفتن زمین‌های کشاورزی (به‌طوری‌که مساحت اراضی کشاورزی و باغات در سال ۰۱۳۷۸ ۶۲۸۲۱۸۰ مترمربع (۶۵/۲ درصد) بوده» در سال ۱۳۹۰ ۳۲۵۲۶۳۵ (۲۶/۳۵ درصد) و بروز مشکلات متعدد فضایی - کالبدی» زیست‌محیطی, اجتماعی و اقتصادی» ازجمله تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی» آلودگی هوا آب» خاک. تأثیرات منفی بر فضای سبز و غیره در شهر سردرود شده است؛ و این امر از آسایش و رفاه شهروندان و خدمات‌دهی به آن‌ها کاسته است. لذا پژوهش حاضر با شناخت و اندازه‌گیری الگوی رشد کالبدی - فضایی شهر در دو دوره ۱۳۷۸ و ۱۳۹۱ تغییر و تحولات آن در ابعاد زمان و مکان می‌تواند ما را به درک منطقی این عوامل آگاه و به شناخت ریشه‌ای مسائل و مشکلات شهر و مقابله منطقی و صحیح با مشکلات و همچنین طراحی اندیشمندانه و مدبرانه توسعه آنی شهر مطالعات پراکنده‌ای از سوی محققان صورت پذیرفته است که به برخی از آن‌ها آشاره می‌شود: - حبیبی: (۱۳۸۰) با استفاده از 0718 در مقاله‌ی توسعه کالبدی-فضایی شهر سنندج و روند الگوی توسعه شهری آن پرداخته و عوامل طبیعی» مرکزیت سیاسی و طرح‌های توسعه شهری اجراشده را در توسعه فیزیکی شهر سنندج موّئر دانسته و با همپوشانی لایه‌های عوارض طبیعی به مکان‌یابی توسعه آتی شهر سنندج در شمال غربی آن اشاره‌کرده است. - قرخلو و زنگنه شهرکی: (۱۳۸۷) در مقاله‌ی شناخت الگوی رشد کالبدی- فضایی شهر با استفاده از مدل‌های کمی مطالعه موردی: تهران چنین بیان می‌کند که شهر تهران ازنظر رشد و گسترش فضایی درگذشته از رشد آرام و فشردگی نسبی برخوردار بوده است اما با شروع شهرنشینی سریع و مهاجرت‌های بی‌رویه روستا- شهری» رشد مساحت آن بسیار سریع می‌شود» چنانکه می‌توان الگوی رشد پراکنده یا گسترش افقی بی‌رویه را برای این شهر متصور شد. - ابراهیم‌زاده و رفیعی: (۱۳۸۸) در مقاله‌ی الگوی گسترش کالبدی -فضایی شهر مرودشت با استفاده از مدل آنتروپی شانون و هلدرن و ارائه الگوی گسترش مطلوب آتی آن به اين نتیجه زسیده‌اند که الگوی قطاعی- متمرکز به‌عنوان الگوی مطلوب گسترش آتی شهر است که برای تحقق این امر بایستی با تقدم زمانی:و مکانی از الگوی گسترش تمرکز درون بافتی و درعین‌حال الگوی پیوسته قطاعی با توسعه سیستم شبکه ارتباطی متقاطع و مورب بهره گرفت. - شیخی و دیگران: (۱۳۹۱) در مقاله‌ی تحلیل و تعیین فرم کالبدی شهر اصفهان با استفاده از مدل گری و موران به این نتیجه رسیده‌اند که شهر اصفهان دارای الگوی متمرکز است اما الگوت تمرکز آن بهضورت تک‌قطبی کامل نیست و مقداری پراکنش در آن به چشم می‌خورد که عمدتا به‌صورت نواری بوده است و از مرکز شهر به اطراف از مقدار تراکم کاهش می‌یاید. - لطفی و دیگران: (۱۳۹۱) در مقالدی الکو ی ماش ایب فضللا/ شیر مرانفه با استفاده از مدل‌های کمی بط این نتیجد رسیده‌اند که شهر مراغه ازنظر رشد کالبدی-- فضایی درگذشته رشدی ارام و فشرده داشته که با شروع شهرنشینی سریع» رشد شتابان شهری را تجربه کرده است به‌طوری که مساحت شهر در این دوره ۱۶/۵ برابر افزایش‌يافته است که برای تغییر نوع رشد و دستیابی به توسعه پایدار شهری الگوی رشد فشرده به‌عنوان الگوی توسعه آتی پیشنهادشده است: - بررسی الگوی رشد شهر و تأثیر آن در تحولات فرم فضایی- کالبدی شهر سردرود. - ارائه راه‌حل‌های مناسب برای جلوگیری از تخریب باغات و اراضی کشاورزی و بهینه‌سازی فرم فضایی-کالبدی شهر سردرود. در با توجه به مسائل فوق و اهمیت موضوع» پژوهش به این شکل مطرح می‌شود که: - آپا الگوی رشد شهر سردرود از گذشته تاکنون از نوع الگوی گسترش افقی بوده يا نه؟ پررمرر زظاقر ضایر کایت یاقا /سققاته از مها کمین هه ۱۷۸ مجموعه‌های فیزیکی هموزنی است که اساس موجودیت شهری با آن مشخص می‌شود و این عناصر فیزیکی متجانس نسبت به هم دارای رابطه خاص هستند (ویلیام۱۱۵:۱۳۷۵). نحوه‌ی شکل گیری و مکان‌یابی عناصر و استقرار فضایی پدیده‌ها و ارتباط آن‌ها با یکدیگر تحت تأثیر عوامل متعددی مانند عوامل طبیعی» اقتصادی» فرهنگی و خصوصیات و نیازهای فضایی در جهت سهولت حیات شهری می‌باشد. همه شهرهای واقع در ناحیه‌ی جغرافیایی که در میان مناطق روستایی پیرامون» پیوندهای چندجانبه دارند و با مجتمع‌های بیرون فضای شهری چیزی نیست جز فضای زندگی روزمره‌ی شهروندان که هرروز به‌صورت آگاهانه یا ناآگاهانه در طول راه» از منزل تا از نگرش جغرافیای شهری اصطلاح مناسب برای فرآیندی که طی آن‌هم کالبد شهری رشد می‌کند وهم فعالیت‌ها و هم کاربری‌های شهری در این فرآیند دچار تحول می‌شوند ونیز در محیط اطراف تغیراتی"ایجاد می‌کننده ((توسعه کالبدی -- فضایی)) باشد. این اصطلاح هم دربرگیرنده رشد فیزیکی و کالبدی شهر وهم تغییر و رشد کاربری‌ها و تغییرات سرانه‌های شهری ونیز دربرگیرنده مصرف فضای غیرشهری اطراف شهر برای توسعه شهری است (حاتمی نژاد و دیگران۵۷:۱۳۹۱۰). فرم شهر به‌عنوان الگوی توزیع فضایی فعالیت‌های انسان در برهه خاصی از زمان تعریف می‌شود (,۸:۵67۹0 1995:34) شکل يا الگوی رشد شهرها در کشورهای مختلف از تنوع زیادی برخوردار است؛ اما به‌طورکلی رشد شهر به‌صورت یک فرآیند دوگانه گسترش بیرونی و رشد فیزیکی سریع يا رشد درونی و سازماندهی مجدد است .هرکدام از این دو روش کالبد متفاوت و جداگانه‌ای از دیگری ایجاد می‌نمایند. توافق مشترکی در تأثیر گسترش پراکنده چشم‌انداز شهری در کشورهای غربی وجود دارد. بااین‌حال در مورد تعریف و اندازه دقیق آن توافقی وجود ندارد. (۸/۵106221,1999:26) و بسیاری از محققان به نبود یک تعریف مشخص, دقیق کامل و کمی پراکندگی شهری به‌عنوان یک مشکل اساسی مربوط به این موضوع اشاره می‌کنند ( .21 21 18 :1998 .[2 61 300611 :1999 ز2یما2/2 0 و112۵ :2001 .له اه +ماعها0 :2001 «معصط0. :2002). و حتی در ماهیت اثرات آن که آیا برای جامعه مثبت یا منفی است توافقی وجود ندارد ((1998 .۵1 61 3۳0۵11 :1997 ۵1 ۵1 00100 :1997 8ط۳۳1. به نظر می‌رسد که از دلایل عدم درک پیچیدگی. استفاده از چند شاخص برای اندازه‌گیری آن» عمدتا تراکم؛ شیب تراکم و شاخص نرخ رشد می‌باشد. با اشاره به ابعاد پراکندگی و پیشنهاد چند شاخص برای اندازه‌گیری آن‌ که جنبه‌های مختلفی ازجمله تراکم» پراکندگی» تکه‌تکه شدن» دسترسی و زیباشناسی را در برداشته باشد می‌توان استفاده کرد. (2002 .[۵ ۵1 ۳۷:18 :2001 .له ۵1 0128167)) اینکه چه گزینه‌هایی در ارتباط با شکل شهر وجود دارد نظرات مختلفی ارائه‌شده است. از میان صاحب‌نظران ((پرسمن)) در سال ۱۹۸۵ و ((مینری)) در سال ۱۹۹۳ چندین اشکال هندسی اصلی شهری به‌عنوان نمونه مشخص نموده‌اند: شهر پراکنده» شهر فشرده» شهر حاشیه‌ای» شهرکریدوری (کاتی و برتون»۷۹:۱۳۸۳). عده‌ای نیز - متراکم کردن و فشرده‌سازی (نظریه توسعه فرم شهری فشرده) - پراکنش و گستردگی شهری (نظریه توسعه گسترده و فرم شهری که به توسعه کم تراکم منجر می‌شود)(مثنوی»۳۱:۱۳۸۱) گسترش بیرونی به شکل افزایش محدوده شهر یا به‌اصطلاح گسترش افقی ظاهر می‌گردد و رشد درونی به ریه صورت درون‌ریزی جمعیت و الگوی رشد فشرده نمایان می‌شود. بنابراین» دو نوع الگوی رشد اصلی شهر به‌صورت مفصل‌تر تشریح می‌گردد: این شکل شهری در نیم‌قرن اخیر در قالب اصلاح " اسپرال "در ادبیات پژوهش‌های شهری واردشده و به معنای مصرف بی‌رویه از زمین» توسعه‌ی یکنواخت و بی‌وقفه» توسعه‌ی غیرمتداول جهشی و استفاده‌ی ناکارامد از زمین است. این الگو که در چند دهه اخیر ابتدا در کشورهای توسعه‌یافته به علت استفاده زیاد از اتومبیل شخصی و حومه‌نشینی» به‌ویژه در کشورهای استرالیا امریکا و کانادا به وجود آمده هم‌اکنون در بسیاری از هسته‌های شهری کشورهای درحال‌توسعه دیده می‌شود. با به وجود آمدن این پدیده در مناطق مختلف جهان تعاریف مختلفی از این پدیده بیان‌شده است که همه آن‌ها دارای وجه اشتراک هستند. توسعه بدون برنامه‌ریزی» بدون کنترل» ناهماهنگ و تک کاربری» که یک نقش ترکیبی از کاربری فراهم نمی‌کند و ازنظر عملکردی هیچ رابطه‌ای با کاربری‌های اطراف شهر ندارد و به‌عنوان یک توسعه کم تراکم» خطی يا نواری» متفرق, جسته‌وگریخته و توسعه جدا افتاده به نظر می‌رسد. پراکنش شهری بدون توسته شهری امکان‌پذیر است اما تصور توسعه شهری بدون پراکنش مشکل می‌باشد. امروزه با فراگیر شدن گسترش شهرها مفهوم اسپرال در اکثر کشورهای جهان با ماهیت شاخص‌ها و نتایج مختلفی به‌کاربرده می‌شود. در این کشورها رشد جمعیت تنها عامل افزایش مقدار کاربری زمین نبوده است. بلکه شتاب در مصرف زمین با افزایش محدوده شهرها بیش از رشد جمعیت شهری موّئر بوده است ( ,ل(11841 3 برای پراکنش افقی می‌توان ابعاد مختلفی را در نظر گرقت" درواقع پراکنش افقی الگویی از کاربری زمین است که سطح پایینی از هشت بعد مختلف را نشان می‌دهد که این ابعاد عبارتند از: تراکم» پیوستگی,» تمرکز» خوشه‌بندی» مرکزیت» هسته‌ای بودن, - تراکم: این پارامتر می‌تواند به‌وسیله اندازه‌گیری سرانه مصرف زمین الگوی پراکنش را مشخص سازد. (1997:92 بل 61 00۵۵) - تمرکز: تمرکز درجه‌ای است که توسعه بهجای اینگاردول ناد با کسی ال داشته. باشد به‌طور تأمناسب تنها ذر فضاهای محدودی از کل ناحیه شهری واقع‌شده است. یک ناحیه شهری ممکن است به‌طور پیوسته توسعه یابد اما هیچ ناحیه شهری به‌طور عادلانه - پیوستگی: توسعه‌های ناپیوسته را مشخص می‌سازد و در صورت نیاز قادر است که هم‌اندازه‌های توسعه ناپیوسته وهم فاصله آن‌ها را از قسمت توسعه‌يافته اصلی ناحیه متروپل اندازه‌گیری کند. توسعه پیوسته در هر سطحی از تراکم ممکن است اتفاق بیافتد گرچه خروجی‌های مداوم از توسعه کم تراکم در حلقه‌های متحدالمرکز از مرکز شهری پیش می‌رود يا هسته عموما به‌عنوان پراکنش افقی شناخته می‌شود (1965:9 بله ۵۳ ۲12۳۷6). بنابراین ناپیوستگی توسعه نواری کم تراکم در طول شاهراه‌های مهم حومه شهر است. تعدادی از مفسران ناپیوستگی را به‌عنوان یک ویژگی مهم پراکنش افقی تعیین می‌کنند و آن را به‌صورت توسعه جسته‌وگریخته که بررسی رشد فرم فضایی - کالیدی شهر با استفاده از مدلها ی کمی وا لها ۱۸۱۷ زمین‌های توسعه‌نيافته را پشت سر می‌گذارد و ترکیبی از قطعات توسعه‌یافته و توسعه‌نيافته را پشت سر می‌گذارد نیز تعریف کرده‌اند. - خوشه‌بندی: در جه ای است که توسعه به‌طور فشرده طبقه‌بندی‌شده تا مقدار زمین در هر مایل مربع از سرزمین‌های قابل توسعه که به‌وسیله کاربری‌های مسکونی يا غیرمسکونی اشغال می‌شود. به حداقل برسد. (همان:۶۹۱). پراکندگی عمدتا به‌عنوان متضادی برای توسعه انباشته یا مجموعه بندی شده به کار می‌رود بنابراین اثرات آن فقط بخش کوچکی از زمین ناحیه‌ای را با آن در ارتباط است دربرمی گیرد (1997:89 ,2 21 0007001)). تصویر شماره:۳ مجموعه بندی را با یک مقدار توسعه در دو روش متفاوت نشان می‌دهد ۸ از - مرکزیت: بعد مرکزیت درجه فشردگی و عدم فشردگی را به‌صورت کلی و به‌طور خاص اشکال تک‌هسته‌ای و چندهسته‌ای و - هسته‌ای یا قطبی بودن: حدی است که یک ناحیه شهری توسط الگوی یک هسته‌ای در مقابل الگوی چندهسته‌ای مشخص می‌شود. قطبی بودن و تمرکز لزوما به هم مرتبط نیستند. یک ناحیه شهری ممکن است یک یا چند مرکز داشته باشد اما اگر میانگین آن‌ها به‌طور معناداری بزرگ‌تر از میانگین تراکم بقیه نواحی شهری نباشد. تمرکز پایین خواهد بود. (رهنما و دیگران,۱۰۷:۱۳۸۶) - کاربری ترکیبی: درجه‌ای که کاربری‌های مختلف شهری درون یک ناحیه کوچک باشند و این مسئله در سراسر ناحیه شهری عمومیت می‌یابد. الگوهای منحصربه‌فرد زمین شامل تفکیک منازل محل‌های کار و تسهیلات و همچنین تبعیض درآمدی در بین جوامع - مجاورت: درجه‌ای است که کاربری‌های مختلف در یک ناحیه شهری به یکدیگر نزدیک‌اند و تنها حدی را که قسمت‌های کوچکی از ناحیه شهری به‌طور نمونه به یک کاربری اختصاص داده‌شده‌اند را به دست می‌دهد. (همان:۱۰۷). برای تعریف دقیق از شهر فشرده تلاش‌های زیادی صورت گرفته است .برتون آن را شهری تعریف کرده که تراکم آن بالا و کاربری‌ها ترکیبی است و سیستم حمل‌ونقل عمومی خوبی دارد و پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری را تشویق می‌کند (1311010,2000:197). شهر فشرده طبق تعریف الکین باید فرم و مقیاسی داشته باشد که برای پیاده‌روی» دوچرخه‌سواری و حمل‌ونقل عمومی همراه با تراکمی که باعث تضویق تغاملات اجتماعی می‌شود: مناسب باشد. این الگوی توسعه شهری سظح مناسبی از فعالیت‌های اقتسادی و اجتماعی را ذر اظراق مراکز شهری محلی نگه می‌دارد و این اطمینان را به وجود می‌آورد که تمام بخش‌های شهر حتی بخش‌های دورافتاده و محله‌های ساکت‌تر در فاصله مناسبی از تسهیلات اصلی حمل‌ونقل و خدمات شهری قرار دارند. دقیقا چنین سطحی از توسعه هماهنگ است که اکثر نواحی شهری تکه‌تکه و پراکنده امروز» کمبود آن احساس می‌شود (108678,1999:54). شهرهای فشرده از طریق متراکم کردن شهرهای موجود و تشویق مردم برای زندگی در شهرها و ساختمان‌های فشرده‌تر قابل‌دستیابی است(۸[,1996:83 .61 ۱۷/:111۵8). ۱ قابلیت دسترسی باه تخدمات بیدا هه بیمارستان‌ها در متطقه ساختشته قابلیت دسترسی به تسهیلات آموزشی تراکم مدارس ابتدایی در منطقه ساخته‌شده یات قابلیت دسترسی به خدمات تجاری تراکم رستوران‌ها و فروشگاه‌ها در منطقه ساخته‌شده کارایی زیرساخت‌ها کارایی کاربری تسهیلات مورداستفاده سرانه طول خط لوله‌های زهکشی قابلت دسترسی به حمل‌ونقل عمومی تعداد مسافرانی که توسط هر اتوبوس سرویس‌دهی ۹ ۹ آلودگی صدا سروصدا نسبت به منطقه ساخته‌شده شهر فاکتورهای زیست‌محیطی خارجی مد » بر وان هو و مه 0 کاهش فضای سبز درصد منطقه فضای قهوه‌ای با منطقه ساخته‌شده شهر ایمنی عمومی وقوع آتش‌سوزی‌ها در هر هکتار از منطقه ساخته‌شده بر اساس دیدگاه فضایی -- کالبدی در جستجوی ماهیت فضا در ارتباط با شهر دو دیدگاه ذهنی و عینی و یا کمی و کیفی مطرح است. دیدگاه اول که نگرش کیفی و ذهنی دارد» جنبه‌های زیباشناختی یا روان‌شناختی» مفاهیم اعتقادی و یا متافیزیکی را موردتوجه پررمرر زظاقر ضایر کایت یاقا /سققاته از مها کمین ی هه ۱۷۵ خاص قرار می‌دهد. دیدگاه دوم» نگرش کمی واعینی است و بیشتر به جنبه‌های ملموس و کاربری فضا می‌پردازد. (شیخ شهر پدیده‌ای است مکانی - فضایی که در نقطه‌ای خاص ایجادشده» در زمان تکامل‌یافته و رشد می‌یابد و در هر مقطعی از تاریخ» دگرگونی‌های کمی خوذ را به تغییرات کیفی موردنیاز عصر خویش تبدیل می‌کند پس برخورد با مسئله شهر فضای شهری و کالید آن برای جوابگویی به نیازهای آنی و آتی ساکنان» فرآیندی را می‌طلبد که از فلسفه شهر شروع‌شده در مکان - زمان رشد و گسترش یابد و با جست‌وجوی علمی - عملی به فضا ختم گردد. این پایان» خود آغاز پویشی دوباره است. (حبیبی» ۱۶۶:۱۳۷۶) روش تحقیق مبتنی بر ماهیت» موضوع و اهداف هر تحقیق تنظیم می‌شود که در پژوهش حاضر روش تحقیق تحلیلی- تطبیقی و نوع تحقیق کاربردی-- توسعه‌ای هست. اطلاعات مربوط به مساحت و... از مطالعات طرح جامع (تهیه‌شده به‌وسیله مهندسین مشاور راژان آب زاگرس) بو سار منالع مربوطه: اد و سناسب با تبازهای تسقیق ظقسشی‌شده‌ند.. سین اقاقس‌های, آماری,موردتظر تحقیق بر اساس روابط آماری از داده‌های مذکور استخراج گردیده است. جهت تجزیه‌وتحلیل اطلاعات از مدل‌های کمی آنتروپی نسبی» ضریب جینی. موران» گری و گری تعدیلی به‌کاررفته است: برای سهولت ودقت انجام تحلیل‌های کمی از نرم‌افزار آماری ۵1 استفاده‌شده انتروپی نسبی برای اندازه‌گیری نابرابری توزیع جمعیت يا اشتغال در واحدهای فضایی درون یک متروپل به کارمی رود» که به‌صورت در این رابطه ‏ ,5227577 / ,22777 ب7جردرظ پا قرط تررک تایه 373 تعذاد تواسق متخلست ضریب آنتروپی دامنه‌ای بین ۰ و ۱ دارد و هر چه مقدار آن به ۱ نزدیک باشد؛ بیانگر توزیع عادلانه‌تر و هرچه به ۰ نزدیک‌تر باشد ۹ ضريب های جینی بالاتر نزدیک به ۱ به این معنی است که تراکم جمعیت و اشتغال تا حد زیادی در نواحی کمتری بالاست توزیع نامتعادل و ضریب جینی نزدیک به ۰ به این معنی است که جمعیت يا اشتغال به‌صورت عادلانه‌ای توزیع‌شده است. ضریب جینی به‌صورت به طور کلی, برای اندازه‌گیری مقدار تجمع از دو ضریب موران و گری استفاده می‌شود که با اندازه‌گیری خودهمبستگی فضایی می‌توانند سطح تجمع را تخمین بزنند. ضریب موران به‌صورت زیر تعریف می‌شود: ضریب موران بین مقادیر ۱- و ۱+ محاسبه می‌شود. مقادیر ۱+ نشان‌دهنده الگوی کاملا تک‌قطبی و مقدار ۰ نشان‌دهنده الگوی تجمع تصادفی يا چندقطبی و مقدار ۱- نشان‌دهنده الگوی شطرنجی توسعه است و هر چه قدر این ضریب بالاتر می‌رود نشان‌دهنده تجمع زیاد و هر چه قدر پایین‌تر رود نشان‌دهنده پراکنش است. (رهنما وعباسزاده» ۱۳۲:۱۳۸۵) این ضریب نیز مشابه ضریب است اما به‌جای تأکید به انحراف از میانگین» اختلاف هر ناحیه را نسبت به دیگری برآورد می‌کند و ضریب گری بین ۰ تا ۲ تنظیم می‌شود که به‌منظور داشتن مقیاسی شبیه به ضریب موران می‌تواند اين‌طور تغییر شکل بدهد. (رهنما سردرود در موقعیت جغرافیایی ۴۶ درجه و ۸ دقیقه طول شرقی و ۳۸ درجه.و ۳ دقیقه عرض شمالی از نصف‌النهار گرینویج واقع‌شده است ارتفاع آن از سطح دریا حدود ۱۳۷۶ متر با آب هوای کوهستانی هست و اختلاف بلندترین و پست‌ترین نقطه آن ۷۰ متر است. این شهر در دره‌ای شبیه جلگه آبرفتی قرارگرفته و رود زینجناب از قسمت‌های شرقی کوه سلطان سرچشمه گرفته و بعد از عبور از روستاهای زینجناب» هزه‌بوران» اسینجان, انرجان» ورنق و خلجان در شهر سردرود به رودخانه سرده ری تبدیل و در مواقع سیلابی به آجی چای این شهر از طریق دو جاده ارتباطی به جاده و اتوبان اصلی تبریز- مراغه متصل می‌شود فاصله آن از آذرشهر در حدود ۴۰ کیلومتر و از شهر مراغه در حدود ۱۱۵ کیلومتر است. همچنین جاده ریلی تبریز - مراغه از قسمت شمال و غربی شهر سردرود عبور می‌کند (راژان آب بررسی رشد فرم فضایی - کالیدی شهر با استفاده از مدلها ی کمی وا ی لا ۱۹۱ متغیرهای بیان‌شده در مدل‌ها جمعیت» مساحت و تراکم محلات هستند که در جدول زیر آمده است. جدول شماره (۳): محاسبه ارزش آنتروپی نسبی محلات شهر سردرود در سال ۱۳۷۸ و ۱۳۹۰ جمعیت جمعیت ‏ مساحت , مساحت | تراکم سال | تراکم سال سال ۱۳۷۸ | سال ۱۳۹۰ سال ۱۳۷۸ سال ۱۱۳۹۰ ۱۳۷۸ ۱۳۹۰ مأخذ: طرح هادی سال ۰۱۳۷۸ سرشماری ۱۳۹۰۰ و محاسیات نگارنده بعد از گذاشتن متغیرهای موردنیاز در هریک از مدل‌های چهارگانه و محاسبه آن‌ها در شهر سردرود اعداد به‌دست‌آمده در جدول ذیل جدول (2): ضرایب محاسبه‌شده برای شهر سردرود در سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۹۰ جدول فوق نشان می‌دهد که با توجه به ضریب آنتروپی که ارزش مقداری بین صفرتا یک است و با توجه به بررسی نسبت تراکم محلات شهر سرد رود در سال ۱۳۹۰ مقدار آنتروپی شهر سردرود در سال ۱۳۹۰ برابر با ۰,۹۱ بوده است. نزدیک بودن مقدار آنتروپی به مقدار حداکثر یعنی ۱ نشانگر الگوی پراکندگی شهر در این دهه بوده است. مقدار آنتروپی در سال ۱۳۷۸ برای محلات شهر سردرود ۰,۸۵ بوده است» هرچند نسبت به سال ۱۳۹۰ تمرکز بیشتری داشته است و مقدار آنتروپی به سمت صفر حرکت کرده است ولی مقدار آن زیاد است و نشانگر پراکندگی در سطح محلات شهر سردرود می‌باشد. ۲ ضریب جینی به‌دست‌آمده برای سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۹۰ به ترتیب برابر ۰,۳۵ و ۰,۳۶ می‌باشد که نشان از نابرابری در توزیع در هر دو دهه وجود دارد. ولی مقدار ضریب جینی برای سال ۱۳۹۰ نسبت به سال ۱۳۷۸ نشانگر حرکت جمعیت به‌سوی پخش ناعادلانه‌تر می‌باشد. ضریب موران در دوره سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۹۰ محاسبه‌شده است که عدد به‌دست‌آمده برای این ضریب در سال ۱۳۷۸ ۰,۰۳ می‌باشد که نشان می‌دهد الگوی شهر سردرود مانند بیشتر شهرهای ایران الگوی تجمع تصادفی تک‌قطبی می‌باشد؛ و همچنین عدد به‌دست‌آمده برای سال ۱۳۹۰ ۰,۰۱ بوده است که بیانگر حرکت شهر سردرود به‌سوی چندقطبی شدن در آینده‌ی دور است و ازجمله دلایل اصلی آن مهاجرت از شهر تبریز و صنعت شهر سردرود است. همچنین ضریب گری برای سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۹۰ محاسبه‌شده است. اعداد به‌دست‌آمده برای سال‌های ۱۳۷۸ و ۱۳۹۰ به ترتیب ۰,۰۵ و ۱,۹۹ می‌باشد که سال ۱۳۹۰ به الگوی پراکنش افقی نزدیک‌تر است و نشان می‌دهد که تجمع و تراکم در شهر سردرود در سال ۱۳۷۸ نسبت به ۱۳۹۰ بیشتر بوده و در سال ۱۳۹۰ پراکندگی شهری ضریب گری تعدیلی محاسبه‌شده برای سال ۱۳۷۸ و ۱۳۹۰ در شهر سردرود به ترتیب ۰,۹۵ و ۰,۹۹ است. محاسبات نشان می‌دهد که شهر سردرود به سمت پراکندگی پیش رفته و می‌رود و این پراکندگی منجر به از بین رفتن زمین‌های کشاورزی و باغات شده است. به‌طوری که در سال ۱۳۷۸ مساحت باغات و اراضی کشاورزی ۶۳۸۲۱۸۰ مترمربع بوده و در سال ۱۳۹۰ از میزان آن کاسته شده و به ۳۲۵۲۶۳۵ مترمربع رسیده به‌عبارتی‌دیگر در سال ۱۳۷۸ سهم باغات و اراضی کشاورزی ۶۵/۲ درصد از کل کاربری‌ها بوده درحالی که در سال ۱۳۹۰ به ۲۶/۳۵ درصد رسیده است. از مجموع روش‌های استفاده‌شده می‌توان نتیجه گرفت که ساختار فضایی - کالبدی شهرسردرود. از نوع الگوی پراکندگی شهری است. با توجه به اینکه یافته‌های محققان در مورد این نوع ساختار شهری,» پیامدهای منفی زیادی در بخش‌های مختلف اقتصادی, اجتماعی و زیست‌محیطی؛ ازجمله از بین رفتن زمین‌های کشاورزی پیرامون شهر و غیره را به بار آورده است و با توجه به لزوم هدایت توسعه شهر به سمت پایداری بیشتر لزوم تغییر آن و استفاده از راهکارهایی جهت فشردگی بیشتر شهر احساس می‌گردد. - با توجه به اینکه شهر سردرود بیشترین تأثیرات را از کلانشهر تبریز ازلحاظ جمعیتی و اقتصادی می‌پذیرد پیشنهاد می‌گردد که به توسعه‌ی زیرساخت‌های شهری شهر سردرود همسو با کلانشهر تبریز نگریسته شود تا کمبود زیرساخت‌ها منجر به رشد حاشیه‌نشینی و تغییرات فضایی -- کالبدی نامناسب منجر نگردد؛ و در مناطقی که حاشیه‌نشینی رخ‌داده» اقدامات نوسازی و احیای شهری و توانمندسازی اتخاذ گردد و از ساخت‌وسازهای غیراستاندارد جلوگیری به عمل آید تا شهر از درون توسعه یابد و به رشد هوشمند شهری روی بیاورد. - استفاده از سیاست‌های انبوه سای و بلندمرتبه‌سازی: یکی از بهترین روش‌های کنترل گسترش افقی شهر» توسعه عمودی می‌باشد. البته این سیاست با توجه به عوامل اجتماعی» اقتصادی» محیطی و فرهنگی هر منطقه از شهر صورت می‌گیرد. - توزیع متناسب و متعادل جمعیت و تراکم: مسئله‌ای که در هدایت و برنامه‌ریزی توسعه شهر سرد رود در نظر گرفته نشده است» چگونگی توزیع جمعیت و تراکم در سطح شهر هست که اختلاف بین نواحی نشانگر عدم توزیع مناسب جمعیت در شهر سردرود هست. - کاهش اندازه قطعات تفکیکی: این سیاست یکی از سیاست‌های مطلوب برای جلوگیری از پراکنش افقی بی‌رویه یک شهر می‌باشد. - برای جلوگیری از توسعه فضایی- کالبدی نامناسب شهری به سمت پهنه‌های آسیب‌پذیر و اکولوژیک ذکر پیشنهادهایی جهت بهبود توسعه شهری لازم می‌نماید. با توجه به رشد بی‌رویه شهر و ساخت‌وسازهای آن لازم است تا نظارت دقیقی از سوی شهرداری با توجه به قوانین و مقرراتی که موجود است» اعمال شود يا سازمان يا واحدی خاص زیر نظر استانداری‌ها یا شهرداری‌ها این کار را انجام دهد. - اتخاذ سیاست‌های کارآمد مدیریت شهری به‌منظور در نظر گرفتن سه موضوع تراکم» حمل‌ونقل عمومی و کاربری اراضی که بر - انتقال اراضی با کاربری‌های ناکارآمد شهری به خارج از شهر و اختصاص آن‌ها به کاربری‌های محرک بافت قدیمی - ازآنجاکه شهر ناگزیر از رشد و گسترش است و افزایش جمعیت همواره در شهرها وجود دارد؛ بایستی با بهره‌گیری از راهکارها و ابزارهایی مشخص به مدیریت رشد شهرها پرداخت و با کنترل موّثر گسترش افقی شهرها از وارد آمدن ضایعات بیشتر و نابود شدن بررسی رشد فرم فضایی - کالیدی شهر با استفاده از مدلها ی کمی وا ی لا ۱۹۳ زمین‌های مناسب کشاورزی حومه‌ی شهرها جلوگیری کرد و پیامدهای منفی این نوع توسعه شهری را کاهش داد لذا الگوی توسعه پیشنهادی برای شهر سردرود الگوی توسعه‌ی پیوسته و درونی مفید واقع خواهد شد. تا از تمام توان‌ها و ظرفیت‌های بالقوه و بالفعل موجود در سطح شهر برای رسیدن به شهری پایدار استفاده شود. - استفاده بیشتر از پتانسیل‌های موجود ازجمله ایجاد مراکز استراتژیک در جوار کاربری‌های فضای باز و سبز و برای حفظ باغات و اراضی کشاورزی راهکارهای زیر پیشنهاد می‌گردد: - منافع اکولوژیکی و حمایت‌های مالیاتی . - برقراری تشویق‌های گوناگون غیر کالبدی به‌نحوی که از نوع ساخت‌وساز اضافه - اطهاری» کمال (۱۳۷۹) به‌سوی کارآمدی دخالت دولت در بازار زمین شهری, فصلنامه اقتصاد مسکن» شماره ۱۸ سازمان ملی زمین و - پاکزاده جهانشاه (۱۳۸۵) میانی نظری و فرآیند طراحی سهری» انتشارات وزارت مسکن و شهرسازی» تهران. - پورمحمدی محمدرضا؛ علی کسری (۱۳۹۰) گسترش فضایی-کالبدی شهر زنجان با تأکید بر تغییر کاربری زمین طی دوره ۱۳۵۵-۱۳۸۴ - حاتمی نژاد و دیگران (۱۳۹۱) تحلیل عملکرد فضایی شهر میانی مرند در سطح شهرستان مرنده پژوهش‌های جغرافیای انسانی» سال - حبیبی» سید محسن (۱۳۷۵) از شار تا شهر انتشارات دانشگاه تهران» تهران - حسینیون» سولماز (۱۳۸۵) شهر فشرده: شهر فردا مجله شهرداری‌ها ماهنامه پژوهشی, آموزشی و اطلاع‌رسانی» برنامه‌ریزی و مدیریت - زنگنه شهرکی» سعید (۱۳۸۶) بررسی پدیده پراکنش افقی شهر تهران و تأثیر زمین‌های کشاورزی پیرامون» کارشناسی /رشد» دانشگاه - رهنما محمدرحیم؛ غلامرضا عباس زاده (۱۳۸۷)/صول؛ مبانی و مدل‌های سنجشس فرم کالبدی شسهر انتشارات جهاد دانشگاهی - کاتی» ویلیامز برتون» الیزابت و جنکر مایک (۱۳۸۳) دستیابی به شکل پایدار شهری» ترجمه واراز مرادی مسیحی, شرکت پردازش وبرنامه - سیف‌الدین» فرانک (۱۳۷۸) فرهنگ واژگان برنامه‌ریزی شسهری و منطفه‌ایی - انتشارات دانشگاه شیراز شیراز - شکویی» حسین (۱۳۸۴) دیدگاه‌های نو در جغرافیای شسهری, جلد اول» انتشارات سمت» تهران. - شیخ زین‌الاین» حسین (۱۳۷۸) فرم در معماری» فصلنامه معماری و فرهنگ» سال چهارم؛ شماره ۱ ‎ -‏ مهدی زاده» جواد (۱۳۸۲) برنامه‌ریزی راهبردی توسعه شهری» مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران. ‏- مهندسان مشاور روژان آب زاگرس (۱۳۹۰) مطالعات طرح جامع - تفضیلی ثسهر سردرود. تبریز ‏- مرکز آمار ایران (۱۳۸۶) نتایج سرسماری عمومی و نفوس و مسکن ۰۱۳۸۵ انتشارات مرکز آمار» تهران ‏- مثنوی محمدرضا (۱۳۸۱) توسعه پایدار و پارادایم‌های جدید توسعه شهری: شهر فشرده و شهر گسترده» مجله محیط‌شناسی,» شماره ۳۱ ‏- ویلیام» جورج (۱۳۷۵) نسهرسازی در عقب‌ماندگی, ترجمه مهدی کاظمی بید هندی» انتشارات دانشگاه ملی ایران» تهران ‏,(1996) .۳.7 ,3/116 وه ۳.5 بناماعمتعممکل :۷۷.8۳ بطم 6و۸ - ‏500165۰ و120 اوناه8 موه ۳1۵606 معط ۸ معط م صع عطا فصه ووعصط مص هت" - ‏بش 10:8 ,17 دمرزاانط2 ,1 صفاهاعنا بخاذ وهط5 ,۷ج المطظ ‏ - ۵ ,(1998) 3 6211 ,0 116110 +[ 310076 ,ل 2808 ,5 طقفهک - پررمرر زظاقر ضایر کایت یاقا /سققاته از مها کمین ی هی ,8302 16۹6260 1۳۵2۹0021200 ,39 600۳۲ ,(۳ 6014 1) حصعع ۳۳۵ ,500165 نآ هه ما2 ۸ مه م۲ اعد 0 کل نجاته اعهمصم0) عط7 (2000) ۵ مصواساظ [ 1 ]50۳۵۷ 16-50/16ععم۸ دم[ دا" ,(1997) ۴ ق ۳۵ 0 50۳۵/1 عمسعه۹/۵" ,(2002) 10 صعط0 مغ ۳۵۵۵11 مج ۳۳۵۵ 1 ما ۸00۳0۵ 310۷ ندصا 8صا6060 م۳۲ عطنعممد/< (1993) 6 بنفمعامط فصه .٩ بفه/100 6 معل۵۶ ۷ 3100 ,۷/۵۳10 عم 106۵10 عطا ها اصعصصه‌عهصم/3 وصه عصتصصه۳1 ۳ ۳۵0106 0651 عاهطعل طا00ع احقسد عط1 (2002) 306 بش اما ,و6لانم2 مطه‌قط0طل[ 6 5016066 عم تصصفام عنصمصمع6 -زعو5 معقتصصهام نا ماگمه اه طانی 6-016۵ ,بقل حنهصا ۷۷ .34 عمط مج جمعصق 11 0 خعاعلده :000 عمط ما امرگ عصناا ۰۷/۳ ,«ر2001) 7۰ مععقط۳۳۵۵ ,5 95-6۰ :(1 )63 عموعش۸ صصوا2 حص۸ [ 600217۳ عمتصصمعا2 1216 ۰ ۷۷۷۷۷۷۰ بتطمتاجاه5 هه دهع ,منوا اد قطن (0)2000 6 مولو۸ ۰ هه‌ ای هه 10/20 ,10۳66 عاقما وت (1999) م1 موعومظ 65و50 173020 ,21 رگ کا 6۳ ک دمص تصطط صعطاس عصنگ نام (2005) زا-۲ منه٩ 1 اع 10 وان امو مس عطا هناش (0996) 3۲ بعلصل 0ص بل مطصاحباظ کل ,۷۷/1111۵508 ۵ (.208) یک بفصقتاز/۷ فصه بل ,۸/80 ککلهه7 هنز ماه عا ماع حه : 0200 1گ 1316 00 5000۰ ۳۸ 62 ۳ سک صه‌ یاهاعد 2 نوات اعومصم0

رشد شهری در نفس خود خصلتی سرکش دارد. لذا نیازمند مهار و هدایت است سیاست گذاری رشد شهری مسئولیتی خطیر است؛ زیرا ازیک طرف باید به زدودن نابسامانی های بپردازد و از طرف دیگر با هدایت عقلایی ساخت وسازها از بروز و پیدایش ناهنجاری ها به ویژه از ابعاد کالبدی آن جلوگیری نماید. محدوده مورد مطالعه در این تحقیق شهر سردرود و روش تحقیق تحلیلی – تطبیقی است که داده ها و اطلاعات موردنیاز به صورت اسنادی و میدانی تهیه گردیده است. در روش تحلیل داده ها از مدل های کمی آنتروپی نسبی،ضریب گری، موران وضریب جینی استفاده شده نتایج به دست آمده از اندازه گیری مدل های فضایی – کالبدی نشان دهنده این است که فرم شهر الگوی تجمع تصادفی تک قطبی بوده که به سمت پراکنش شهری پیش رفته و می رود و مقادیر شاخص ها در سال 1378 و 1390 به ترتیب بدین صورت است: (آنتروپی نسبی =85/0، جینی= 35/0، موران =03/0، گری =05/0) و (آنتروپی نسبی= 91/0، جینی= 36/0، موران =01/0، گری =99/1). در کل، این مقادیر نشان می دهد که شهر به سمت الگوی پراکندگی پیش رفته است و موجب از بین رفتن زمین های کشاورزی و باغات شده است، به طوری که در شهر سردرود در سال 1378 سهم باغات و اراضی کشاورزی 2/65 درصد از کاربری ها بوده درحالی که در سال 1390 به 35/26 درصد رسیده است و به تبع آن ساختار فضایی و کالبدی شهر در طول زمان تغییریافته است.

440447

کلمات کلیدی: ابعاد هویت فردی, نگرش نسبت به ازدواج, مولفه‌های افق ازدواج. ۱ دانشجوی ذکتری» گروه مشاوره, واحد اهواز دانشگاه آزاد اسلامی, اخواز ایران استادیاره گروه مشاوره واحد: اهواز: دانشگاه آزاد اسلامی» اهواز ایران مدرس مدعو: گروه مشناوره: واحد اهواز دانشگاه آزاد اسلامی, اهواز: ایزان/ استادیار گروه مشاوره دانشگاه شهید چمران آهوازه ۴ استادیاره گروه مشاوره: واخد سنجدسلیمان: دانشگاه آزاد اسلانی» شنجد‌سلیمان؛ ایران  بررسی تأثیر ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مولفه‌های افق ازدواج در ... آهنویی 0صه اصقا دمص اعمص عطا گم عده کز عععنسد/3 :130000 06518 ۲۵ ۳۵۶ و5 عنطا ۵1 ععمم‌سام 156 موز تچصه 1۵۳ کععزمای اناد106 021 نز ۵۶ مه عطا ۶و اعلمه ه غاد هلاه مه ۶و 200 نع عطا حاوناوتطا ععمسفص ۵۳۵۳۵ کعوهنااه ۵5 کدمزعصعصتل عاهمنزه اه دز حلتوعم۲ عنطا هز صمتاقاجام0م لهعناعتهاد 156 :1101500 0 502060 طاوباه تا 0ع5100 ک۳۵ کاصعلی 300 که عامصدد 6 م.(کلولمصه طلاهم) ناهد مخعاعصی جوم هه ععصعند 0 8 کز 806 ۵۵۲ علهن۸ عط) ۵۳۵ «مناعلام عاعل 1۵۳ 0ععتد کلمما ,(1995 ,86۲ص زکنه6 +6 [6ع2 ددم احطل قاط منتعتاکننهه) عسندصدمنادعا0 30 0۳۳9621 ص106 106 عطا اهطا 0عتو ماد کالنوع 156 +کالیوم 1 مادص عطا ۶و کاصعصممصی عععطا عطا حاودوطا ول توص هه چلعستل داوا0تطا روز وصه ولاععنل طامط بتصعز 0۳4 1و اد یی 65اه ۵ ۵1۵100 دز معط مضه عطا ۶و کاصعصوصصی ععحطا عطا ۵ 0ع1هاع7 معله ععه کاصع مهم کممممط لعخه/3 تصمزفا ۲ [ 200 کععصان 000ع عقط عم لدسکانساد عطا اقطا ۲۵۷2160 5 7 ۵1 اممشنموند عحه آمومص عطا صز کصنطکص ناهام ده سای ,22 ذل۸ وازانهنصت] امعم عنصماکا مطعصصظ معط معصناه‌کصم) کو ا 3626 ماصعو 5 25010 1۰ ما۸ ورزاژگه ندتآ وهیش نها حرط مدطه معصناعصا) و اصعص 1360 مزمککع 2۳0 اصهاکنگ۸ 2۰ م۸2 ,زونه ندت] وهع۸ نماد مطصظ مداخ رعصناعصص) که ادعص 1360 عطقع 13100 3 ,25/0108 وصه امصمنام ۳۵ او موعلام) ,ناکم که ادع 3602 برمکقع ]2۳ اصهاکزوک۸ / 1۲۵ ۸0 نماد مطصوظ صمصرهامکلهزعد/3 معصناکصم که م36 مکع ]3۳ اصفاکندعخ۸ .4  پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی» شماره سی و نهم» پاییز ۱۳۹۹ ازدواج ارتباطی است که دارای ویژگی‌های بی‌نظیر و گسترده‌ای می‌باشد. ارتباطی که دارای ابعاد زیستی» عاطفی» روانی» اقتصادی و اجتماعی است. به عبارت دیگر هم‌زیستی زن و شوهر در درون واحد خانواده موجب ارتباط عمیق و همه جانبه‌ای می‌شود که بی‌هیچ شک و شبه‌ای قابل مقایسه با دیگر ارتباطات انسانی نمی‌باشد» به نحوی که قرار داد ناشی از آن دارای نوعی تقدس شده است (براون, سانچز نوک و رایت ۲۰۰۶ ازدواج یکی از انتخاب‌های مهم و سرنوشت‌ساز هر فرد است. این انتخاب یکی از مراحل و فرآیندهای رشد محسوب می‌شود که در تکامل ابعاد دروئی و فخصیتی انسان مهم است (آدامسریک ‏ ۲۰۱۷).کا رکردهای ازدواج شامل مقوله‌های جسمانی» روانشناختی, اجتماعی, اقتصادی» مذهبی و معنوی می‌باشد (گلستانی‌بخت» ۱۳۹۵ مسیر رسیدن به بزرگسالی سخت و پرپیچ و خم است. برای بخش عمده‌ای از نوبزرگسالان, ازدواج بخش مهمی از آن سفر است و تصمیم به ازدواج می‌تواند تأثیر عمیقی بر رفتار فرد بگذارد (جانسون", ۳۰۰۹). با توجه به اینکه روند تشکیل خانواده در حال تغییر است پژوهش در مورد نگرش جوانان به ازدواج به یکی از زمینه‌های مهم پژوهش و دانش خانواده تبدیل شده است. امروزه» معمولا ازدواج تا اواخر دهه دوم زندگی.یا اوایل.دهه سوم به تخیر می‌افتد (کریدرآ, ۲۰۰۵٩ به نقل از برایان» ویلوغبی» کارول» جنیفز" ۲۰۱۲). نهاد ازدواج اطی چند دهه گذشته شاهد تغییرات بسیاری بوده است. این تغییرات شامل افزایش سن ازدواج اول, افزایش ازدواج‌های غیررسمی و طلاق و تحولات تکنولوژیکی (به عنوان مثال؛ لقاح آزمایشگاهی» قرص های ضد بارداری) است که به افراد امکان می‌دهد کنترل بیشتری نسبت به فرزندآوری داشته باشند (چرلین * ۲۰۰۵). اکثر افراد آرزو دارند روزی ازدواج کنند اگرچه انتظارات واقعی.از ازدواج» به ویژه مواردی که فرد تمایل به ازدواج دارده ممکن است با گذشت زمان تغییر کند (آروکو و کمپ‌داش "» ۲۰۱۸). ازدواج همچنان به عنوان یک عامل اجتماعی قدرتمند که می‌تواند مانعی برای نوبزرگسالان در انجام رفتارهای منفی از جمله سومصرف الکل (لئونارد و مودار/ ۲۰۰۳) وامواد مخدر غیرقانونی (هومیش؛ لئوتارد و کرنلیوس ۸*۸۰ باق اه فلت مر نایم الست.. زندگی مشترک بدون ازدواج» انتظارات فرد از ازدواج را تحت تأثیر قرار می‌دهد. مشخص شده است که اين نوع روابط با انتظارات برای ازدواج رابطه مثبت دارد (گازو"" ۲۰۰۹). اغلب افراد  بررسی تأثیر ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مولفه‌های افق ازدواج در ... معتقدند که این روابط بخشی از مسیر طبیعی زندگی است اما آن را جایگزین ازدواج نمی‌دانند. این افراد انتظار دارند که با شریک خود ازدواج کنند و نسبت به ازدواج‌های رسمی, بسیار نگران ثبات رابطه‌ی خود هستند (مانینگ» لانگ مور و جوردانوا ۲۰۰۷). چنین روابطی به عنوان یک شیوه زندگی غیرمسئولانه قلمداد می‌شود و اغلب افراد مستعد به داشتن روابط طولانی مدت ناپایدار را به خود جلب می‌کند. اگر درست است که ازدواج‌های غیررسمی, افرادی را که مستعد به داشتن روابط ناپایدار هستند, جذب می‌کند می‌توان گفت این افراد میل به ازدواج کمتر و نگرش منفی به ازدواج داشته باشند (بامپاس» سوویت و چرلین" ۱۹۹۱). به دلیل پیچیدگی‌های روابط پیش از ازدواج, اهداف, شرایط و انگیزه‌های طرفین» نوع شخصیت و جنسیت افراده نتایج و نیازهای متفاوتی را ایجاب می‌کند. با توجه به تغییرات اجتماعی که در روابط پیش از ازدواج پدید آمده است به نظر می‌رسد پیدایش و رواج این روابط تأثیرات ساختاری بر بسیاری از نهادهای اجتماعی داشته و می‌تواند به مرور نهاد خانواده و ازدواج را با چالش‌هایی عمیق و ریشه‌ای مواجه کند (کانگر و کرافورد؟, ۲۰۰۴) که از آن جمله می‌توان به بالا رفتن سن ازدواج و بی میلی به ازدواج (چو و شین؟, ۱۹۹۶ کاهش نرخ ازدواج (آماتو ۲۰۰۴) تغییر نقش زنان در روابط بین دو جنس (گوتیرز-دومنیک " ۲۰۰۸) و روابط چنسی پیش از ازدواج (شاکلا و کوپادیا"» ۲۰۰۷) اشاره نمود. آروکو و کمپ‌داش ( ۲۰۲۰) نشان دادن که سطح تخصیلات و نگرش مذهبی افراد با تأخیر ارتباط بین نگرش به ازدواج با رفتار و شناخت فرد در طول نوجوانی و جوانی طی چندین تحقیق بررسی شده است (ویلوغبی» یورگاسون» جیمز و کرامرهولمز ۲۰۲۰). رفتار و تحولات زندگی زناشویی آینده به وسیله نگرش فعلی فنرد به ازدواج قابل پیش‌بینی است (برایان و همکاران» ۲۰۱۲). احساسات و نگرش‌ها در مورد ازدواج متغیر کلیدی در تصمیم برای ازدواج و پیش‌بینی معنادار رضایت زناشویی نهایی است (اسچرام» مارشال, هارلز و لی ۲۰۱۲). نگرش به ازدواج "" عبارت است از عقیده ذهنی و باورهای فرد درمورد ازدواج (براتن و روزن! ۱۹۹۸ به نقل از ویلوغبی» هال و لوژاک" ۲۰۱۵) که در" مراحل اولیه زندگی شکل گرفته و شامل سازه‌های نسبتا ثابت است. افراد دارای نگرش مثبت نسبت به ازدواج» ازدواج فعلی یا آینده خود را شاد و  پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی» شماره سی و نهم» پاییز ۱۳۹۹ موفق می دانند» اما افرادی که دارای نگرش منفی هستند در این مورد انتظارات مثبت کمتری از ازدواج خود دارند. نگرش منفی نسبت به ازدواج با نگرش منفی به صمیمیت» رابطه جنسی» تعهد و میل به حفظ رابطه و تعارض بیشتر رابطه دارد (ریگیو و ویزرا ۲۰۰۸). کارول, ویلوغبی» بادگر» نلسون» بری و مادسن" (۲۰۰۹) با استفاده از چشم انداز چرخه عمر خانواده» نظریه افق ازدواج ۳ را در زمینه آمادگی برای ازدواج فراهم کردند. مفهوم افق ازدواج اشاره به چشم انداز یک شخص و یا رویکرد وی به ازدواج در رابطه با وضعیت فعلی اش دارد. کارول و همکاران (۲۰۰۹) پیشنهاد کردند که حداقل سه بخش مرتبط و در عین حال مجزا وجود دارد که تعریف یک فرد بزرگسال از افق تاهل را تشکیل می دهد. اول» اهمیت ازدواج در برنامه فعلی زندگی فرد» دوم زمان مورد نظر فرد برای ازدواج در این دوره و سوم معیارهای آمادگی فرد برای ازدواج یا اعتقادات فرد در این زمینه. مفاهیم موجود در ورای افق‌های ازدواج بر "پیش بینی" و "برنامه ریزی" برای ازدواج تمرکز دارد (کارول» ویلوغبی» بادگر» نلسون» بری و مادسن» ۲۰۰۷)» و نقش مورد انتظار نوبزرگسالان از ازدواج در زندگی را برجسته می کند. تئوری افق ازدواج» اساس مطالعات بسیاری در سال های اخیر شده است که این موضوع نشان دهنده اهمیت عقاید مربوط به ازدواج بر رشد و توسعه افراد بالغ می باشد. به عنوان مثال, طبق نظریه افق ازدواج بالغین با تمایزیافتگی بیشتر و یا افرادی که اهمیت کمی به ازدواج می دهند و اولویت های زمانی دیگری دارند» مشارکت در رفتارهای ریسک پذیرتر (کارول و همکاران» ۷) و فعالیت جنسی بیشتری از خود نشان می دهند (ویلوغبی و کارول» ۲۰۱۰). اعتقادات زناشویی نیز به طور مستقیم بر توسعه روابط میان بالغین اثر می گذارد. یک مطالعه نشان داده است که نگرش مثبت نسبت به ازدواج بیشتر با افزایش تعهد در روابط عاشقانه همراه است (ویلوغبی, ۲۰۱۴)» در حالی که مطالعه دیگری دریافته است که سن مطلوب ازدواج به سلامت روان و چگونگی ارتباط سن واقعی ازدواج نوبزرگسالان و همسان سازی تمایلات در آنها بستگی دارد (کارلسون؟ ۲۰۱۲). زمان بندی ازدواج و اهمیت آن با مصرف مواد و هرج و مرج جنسی آن دسته از افرادی که زمان ازدواج را به تاخیر می؛اندازند و به ازدواج کمتر اهمیت می دهند و پیشتر درگیر این رفتارها هستند مرتبط می‌باشد (کارول و همکاران» ۲۰۰۷). به نظر می‌رسد در نوبزرگسالان هرچه افق ازدواج کوتاه‌تر درک شود فرد کمتر درگیر رفتارهای ناسالم فردی و رابطه‌ای شوند و دوره تجرد آنها در بزرگسالی کوتاه‌تر باشد. به عنوان مثال,» در تحقیقات اخیر افرادی که افق زناشویی کوتاه‌تری داشتند احتمال کمتری دارد الکل و مواد مخدر غیرقانونی مصرف کنند (ویلوغبی و دروکین" ۲۰۰۹ کمتر به تماشای فیلم‌های پورن  بررسی تأثیر ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مولفه‌های افق ازدواج در ... می‌پردازند (کارول و همکاران» ۲۰۰۸) و کمتر درگیر روابط جنسی غیرمتعارف می‌شوند (کارول و همکاران» ۲۰۰۷). همچنین» افق‌های زناشویی کوتاه‌تر رابطه مثبتی با با فرزندمحور بودن ازدواج و رابطه منفی با تمایل به داشتن فرزند خارج از زناشویی» استقلال همسر و زندگی مشترک قبل از پژوهش‌های قبلی به بررسی برخی از مسائل در توسعه هویت و اعتقادات و شکل‌گیری روابط صمیمانه پرداخته‌اند» اما مطالعات اندکی تا به امروز رابطه‌ی این دو را با هم بررسی کرده‌اند و بسیاری از این مطالعات تنها اعتقادات کوتاه‌مدت و رفتارهای همزمان را مورد بررسی قرار داده‌اند (بری!» مادسن» نلسون» کارول و بادگر» ۶۲۰۰۹ زیمر-گمبک» هاقس» کلی و کانلی"» ۲۰۱۲). شکل‌گیری هویت شامل ایجاد انتخاب و تعهد به نقش‌ها است (مولیس» مولیس» اسکوارتز پیتز و شرینرآ ۲۰۰۷). پژوهش‌های قبلی نشان می‌دهند که موفقیت در هویت عشقی با دیدگاه مرکزی در مورد ازدواج که در زمان بندی قبل از ازدواج دیده می شود سازگار است و اهمیت بیشتر آزدواج در مقایسه با همسالانی, که کمتر اخمیت.می دخننمشنهوه می‌باشد (بایرژ و سیفگه-کرنکه؟/ ۰ با این حال» پیشرفت در هویت کار احتمالا با ازدواج در حال رقابت می‌باشد و به عنوان یک نقش اصلی در نظر گرفته می‌شود و در زمان‌هایی از اهمیت ازدواج می‌کاهد (ویلوغبی» هال و گاف", ۲۰۱۵). به طور مشابه کسب/پیشتزف ت در توسعی جهان‌بیی ,نیز احتمالا در مرحله بعدی با زمان‌بندی مربوط به ازدواج مرتبط می‌شود و اهمیت کمتر آن از ازدواج ممکن است با تصمیم- گیری های مستقل و باورهای شخصیفرد در.ارتباط باشد (آرنت»آراموس و جنسن" ۲۰۰۱). برای درک چگونگی اتصال افق ازدواج و هویت» تعریف هویت بسیار مهم است. اگر چه تعریف دقیق هویت در تحقیقات متفاوت است اما به طور کلی مجموعه ای از باورها و ادراکات فردی در مورد چگونگی ورود به دنیای اجتماعی می باشد (اریکسون» ۱۹۵۰ به نقل از زیمرمن, مانتزورانیس و بیرمن"» ۲۰۱۰). چنین اعتقادی از طریق فرایند کاوش و جمع آوری امکاناتی که پس از تصمیم‌گیری در مورد اینکه چه امکاناتی را برای متعهد کردن به زندگی خود اختصاص دهیم حاصل می‌شود و در افراد بالغ کسب هوینت نامیده می‌شود (مارسیا» ۱۹۶۶ به نقل از زیمرمن و همکاران» ۲۰۱۰). به طور خاص» اکتشاف امکانات ذر سه حوزه هویت به عنوان کلیدی برای نوبزرگسالان برجسته شده و هموار کننده جاده رو به نوبزرگسالی در کنار عشق (روابط  پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی» شماره سی و نهم» پاییز ۱۳۹۹ علیرغم کمبود پژوهش‌ها در این زمینه, چند مطالعه به آن اشاره کرده‌اند و ارتباط احتمالی بین باورهای زناشویی و توسعه هویت را در نظر گرفته‌اند. مثلا در یک مطالعه نوبزرگسالانی که شکل‌گیری هویت خود را برتر می‌دانستند به احتمال بیشتری دلیل آن را وجود روابط عاشقانه می- دانستند (بری و همکاران» ۲۰۰۹ این مطلب نشان می‌دهد که تشکیل هویت موفق به عنوان نشانگری برای تغییر در تمرکز در تشکیل تمایلات می‌باشد. مطالعات دیگر نشان داده‌اند که افراد دارای هویت خانواده گرا احتمالا بیشتر آماده انتقال خانواده, از جمله ازدواج» در اوایل زندگی هستند. سالملا-آرو آنولا و نورمی! (۲۰۰۷)» نشان می دهند که آنچه که منجر به هویت می‌شود با شکل‌گیری تمایلات ارتباط دارد. با کنار هم قرار دادن همه موارد این مطالعات نشان می‌دهند که ارتباطی بین هویت و تمایلات رفتاری وجود دارد اما یک تصویر واضح از چگونگی شکل‌گیری هویت در نوبزرگسالان و اتصال آن به باورهای تمایلی به دست نمی‌دهند. همان‌طور که نوبزرگسال اول کشف می‌کند و سپس متعهد به انواع امکانات در هر دامنه هویتی می‌شود» نه تنها درک می‌کنند که چه کسی هستند بلکه شروع به تمرکز بر آینده خود در نقش‌های نوبزرگسالی می‌کنند (کراستی» اسکرینارو. سیکا و مارجین"» ۲۰۱۲). به عبارت دیگر انتقال به نوبزرگسالی, بستگی به قرار دادن نقش‌های جدید در هویت فرد بالغ دارد. هویت عشق (روابط احساسی). همان‌طور که نوبزرگستالان دستاوردهایی در هویت عاشقانه خود پیدا می‌کنند» شروع به ایجاد روابط بیشتر به طور جدی‌تر می‌کنند این موضوع هم در روابط رفتار آنها و هم در نتایج ارتباطات آنها مشاهده می‌شود. پژوهش در مورد وضعیت هویت و رفتارهای دوستیابی نشان می‌دهد که نوبزرگسالان بر دوست‌یابی های خود در درجه اول به منظور شناخت خودشان و ترجیحات و گزینه ها تمرکز امی کنند (زیمر-گمبک و همکاران» ۲۰۱۲)؛ در حالی که کسانی که یک وضعیت هویتی به دست آمده دارند به دنبال تعهد و روابط بلنامدت می‌باشند (مونتگومری؟, ۲۰۰۵). علاوه بر این تعهدی روشن به هویت عشقی خود پیدا می کنند که با درک بیشتر و مثبت از روابط فعلی و سرمایه‌گذاری‌های ارتباطی همراه می‌باشد (آسیتلی, راجرز» و نی؟ ۱۹۹۹) و رفتارهای مثبت و روابظ مثبت و اعتماد بیشتر کسب می کنند (بری و همکاران» ۲۰۰۹). چنین تحقیقی بهاوضوح نشان می دهد که دستاورد هویت فردی در عشق با شکل گیری روابط صمیمانه قوی ارتباط دارد (بایرز و سیفگه-کرنک» 4۲۰۱۰ که نشان دهنده افزایش اهمیت روابط بلند مدت می‌باشد. پس از آن انتظار می‌رود که با احساس خودیابی نوبزرگسالان از نظر عشقی بیشتر متعهد به ایده ازدواج شوند و اهمیت بیشتری به ازدواج دهند و  بررسی تأثیر ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مولفه‌های افق ازدواج در ... هویت کار (حرفه‌ای). زمانی که نوبزرگسالان در برنامه‌های زندگی آینده خود قرار دارند ازدواج جایگاه دوم را می‌گیرد (ویلوغبی و کارول» ۲۰۱۵). تحقیقات نشان می دهند که بسیاری از نوبزرگسالان بر این باورند که پیشرفت تحصیلی و ایجاد شغل, بر ازدواج مقدم هستند (کارول و همکاران» ۲۰۰۹)» که نشان دهنده وجود یک حس قوی در میان نوبزرگسالان در مورد نیاز به یک حرفه پایدار قبل از ازدواج می باشد. علاوه بر اين» مطالعه دیگری نشان داد که نوبزرگسالان احساس می کردند که حرفه آینده آنها نقش بیشتری نسبت به نقش همسرشان در زندگی اینده بازی خواهد کرد (ویلوغبی» هال, و گاف» ۲۰۱۵ با این حال» دیگر نوبزرگسالانی که نقش اصلی خود را نقش همسری می دانند و آن را مهمتر از حیطه شغلی می دانند زودتر از دوستان و خسالای ذیگر خوذ آزفرایمی کت زویلوشبی: قال و نوراک ۳۱۵ این پافق‌ها شاقن ی دهند که» بر خلاف هویت عشق و ازدواج» هویت کار و افق های ازدواج؛ به جای در کنار هم بودن» از یکدیگر جدا می شوند. پس اهمیت ازدواج به احتمال زیاد پایین تر می باشد و زمان بندی آن در جایگاه دوم پس از کار قرار می گیرد» پیشنهاد کننده جدایی هویت کار از تشکیل تمایل هویت جهان‌بینی (ارزش‌ها). نوبزرگسالان به طور مداوم اشاره می‌کنند که "تصمیم- گیری در مورد اعتقادات / ارزش‌های شخص به طور مستقل از والاین یا سایر تأثیرات" می‌باشد. و یکی از معیارهای برتر بزرگسالی می‌باشد (آرنت» 4۱۹۹۸ که توسعه هویت جهانی را به عنوان یکی از بالاترین ترجیحات نوبزرگسالان قرار می‌دهد. با این حال» درک این پیگیری در ارتباط با توسعه تمایلات ناقص می‌باشد. تحقیقات پیشین افق‌های ازدواج نشان می‌دهند که نوبزرگسالان توسعه هویت جهان گرا را برای ازدواج ضروری می‌دانند (کارول و همکاران» ۲۰۰۹ اما هیچ مطلبی به طور خاص تلاشی برای اتصال هویت جهانی با تشکیل تمایل انجام نداده است. توسعه هویت جهانی در میان نوبزرگسالان با پیگیری استقلال از دیگران و تکانه‌های فردی مشخص می‌شود (آرنت» راموس و جنسن» ۲۰۰۱)» که با یک روند دارای تعهد کمتر به روابط و تاخیر در تشکیل رابطه جدی مشخص می شود (دیون وآدیون" ۱۹۹۱). در واقع یک بیان بسیار "مستقل از تأثیرات دیگر" نشان دهنده جدایی توسعه جهان‌بینی از زمینه روابط می‌باشد. اگر چنین است» پس شکل‌گیری توسعه جهان‌بینی با یک تمرکز بر استقلال به احتمال زیاد منجر به روند رو به عقب تعیین رابطه بین هویت و صمیمیت می تواند برای درک صمیمیت در نوبزرگسالان ضروری باشد. افزایش سن در ازدواج اول (۲۹ سال برای مردان و ۲۷ سال برای زنان؛ دفتر سرشماری ایالات مشخنه: ۲۱۴ تخیر در نیاز به صمیمیت را نشان می‌دهد که به معنای بالا رفتن سن  پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی» شماره سی و نهم» پاییز ۱۳۹۹ بزرگسالی و در نتیجه ادامه روند تشکیل هویت است. گرچه عوامل شکل دهنده هویت در میان بالفین به خوبی موردمطالعه قرار گرفته است» پژوهشگران هنوز در مورد چگونگی شکل‌گیری هویت در نوبزرگسالان نظر واحدی دارند. یک کلید برای فهمیدن ارتباط فعلی بین شکل‌گیری هویت و شکل‌گیری تمایلات در میان نوبزرگسالان در پژوهشی نهفته است که نشان می‌دهد که می‌توان به سادگی ازدواج را به تعویق انداخت به معنایی دیگر هدف ازدواج در حال تغییر است و دیگر به عنوان یک وظیفه اصلی برای تبدیل شدن به یک نوبزرگسال به حساب نمی‌آید (وبلوغبی» هال و لوژاک» ۲۰۱۵ اگر چنین باشد پس ارتباط بین هویت و تمایل نیز ممکن است تغییر کند. در حالی که برخی تحقیقات نشان می‌دهند که شکل‌گیری هویت و روابط نزدیک بین نوبزرگسالان هنوز هم مرتبط می‌باشد (پیتمن» کرپلمن» سوتو و آدلر-بیدر ۶۳۰۱۲۰۱ زیمر-گمیک و همکاران» 4۲۰۱۲ هنوز مشخص نیست که آیا تمایلات درازمدت در ازدواج با تشکیل هویت در میان نوبزرگسالان مرتبط است یا خیر؟ برخی پژوهشگران معتقدند که چون ازدواج دیگر هنجاری از دوره نوبزرگسالی محسوب نمی‌شود. نیاز به تمرکز بر باورها و نگرش به روابط بلندامدت است (ویلوغبی» هال و لوژاک» ۲۰۱۵). با این حال» تا به امروز پژوهش‌های اندکی ارتباط بین شکل- گیری هویت و باورهای روابط آینده مانند ازدواج را بررسی؛کرده‌اند (به عنوان مثال بلت؟, ۲۰۱۶). مطالعات قبلی نشان می‌دهد کهاسن و بلوغ جسمی و جنسی(کیان و پرستونآ ۱۹۹۳) محل زندگی افراد (شوبل» جانسون و جانسون", ۲۰۱۲)» تأثیرات خانواده (لارسون» بنسون» ویلسون و مدورا ۱۹۹۸ وضعیت اجتماعی و مسئولیت‌پذیری (لاکسلی ‏ ۱۹۸۲)» تأثیرات والدین (کرپلمن و شوان ولت"» ۱۹۹۹)» فرهنگ و تواناییلا درک تفاوت‌ها (انذرسین ۰۸ ۱۹۹)» در دسترس بودن همسر (لیچر اندرسون و های وارد" ۱۹۹۵) و ترجیحات فردی (مک لاناهان و کاسپر"" ۱۹۹۵ اتوق و استرن!", ۱۹۸۴) رغبت به ازدواج را تحت تأثیر قرار می‌دهند (به نقل از بلت, ۲۰۱۶). افراد در طول زندگی خود به طور مداوم در حال انتخاب هستند و در هر انتخاب ملاک هایی را مبنا قرار می‌دهد. در مورد ازدواج برخی ازاین ملاک‌ها خاص و برخی نیز تقریبا بین همه اعضای یک گروه از نظر جنس يا نوع مشترک می باشند (کلاکستون,» اورارک» اسمیت و دلانگیس"» ۳ جامعه‌ی رشدیافته در گرو خانواده‌های منسجم و موفق می‌باشد. این هدف زمانی تحقق  بررسی تأثیر ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مولفه‌های افق ازدواج در ... می‌یابد که انتخاب همسر از روی آگاهی و با توجه به معیارهای صحیح صورت گیرد (بویسی» وود دیلانی و فرگوسن» ۲۰۱۷). بنابراین هدف از این مطالعه پر کردن شکاف در تحقیقات موجود و رسیدن به این درک است که چگونه نوبزرگسالان هویت خود را با تمایلات آینده خود ارتباط می- دهند. به طور خاص» شکل‌گیری هویت در حوزه‌های عشق, کار و جهان‌بینی مربوط به چگونگی زمان‌بندی نوبزرگسالان و اهمیت ازدواج را مورد مشاهده قرار می‌دهد. لذا با توجه به شکاف موجود و نتایج پژوهش‌های ذکر شده (به‌ویژه پژوهش بلت» ۲۰۱۶)» مدل زیر پیشنهاد می‌شود. شکل ۱. مدل پیشنهادی اثرات مستقیم و غیرمستقیم ابعاد هویت بر نگرش نسبت به ازدواج با نقش میانجی موّلفه‌های دیدگاه افق ازدواج در دانشجویان پسر مجرد مسئله اصلی در این پژوهش این است که آیا مدل پیشنهادی مربوط به اثرات مستقیم و غیرمستقیم ابعاد هویت بر نگرش نسبت به ازدواج با نقش میانجی موّلفه‌های دیدگاه افق ازدواج در دانشجویان پسر مجرد برازنده‌ی داده‌ها می‌باشد؟ بر اساس مدل فرض‌شده ابعاد هویت به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق موّلفه‌های دیدگاه افق ازدواج بر نگرش به ازدواج بای دارق همچنین موّلفه‌های دیدگاه افق ازدواج به‌صورت مستقیم بزانگرش به ازدواج تأثیر دارد. طرح پژوهش حاضر یک طرح همبستگی از نوع تحلیل ماتریس کواریانس یا همبستگی است. جامعه آماری شامل دانشتخویان پسر مخنرد شاغل به:تخصیل در مقاطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌های استان آذربایجان شرقی در سال تحصیلی ۱۳۹۷-۹۸ می‌باشد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی ساده از بین دانشجویان مجرد این دانشگاه‌ها ۳۰۰ نفر دانشجوی پسر انتخاب شده و پرسشنامه‌های پژوهش در اختیار آن‌ها قرار گرفت. به منظور انتخاب نمونه» پس از طی روند اداری لازم و اخذ مجوزهای مربوطه به دانشگاه های استان آذربایجان شرقی (شامل  پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی» شماره سی و نهم» پاییز ۱۳۹۹ دانشگاه‌های تبریز» علوم پزشکی تبریز دانشگاه صنعتی سهند واحدهای دانشگاه پیام نور و واحدهای دانشگاه آزاد استان) مراجعه شد. سپس با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای نمونه‌ی لازم از میان دانشجویان هر دانشگاه به طور مجزا انتخاب و پرسشنامه های پژوهش در اختیار آنها قرار می گرفت.لازم به ذکر است که هر کدام از افرادی که واجد شرایط شرکت در پژوهش بودند (مجرد بودن» دانشجوی تحصیلات تکمیلی بودن» نداشتن سابقه ازدواج قبلی) انتخاب می شدند. بر این اساس تعداد ۳۰۰ دانشجوی پسر از دانشگاه‌های مذکور به پرسشنامه‌های پژوهش پاسخ دادند که در نهایت اطلاعات به دست امده از این افراد توسط پژوهشگر مورد تجزیه الف) مقیاس نگرش و انتظارات از ازدواج: مقیاس نگرش و انتظارات از ازدواج "۲ (پارک و روزن" ۲۰۱۲ یک مقیاس ۳۶ سوّالی است که برای اندازه گیری سه مژّلفه‌ی قصد ازدواج (۳ ماده)» نگرش نسبت به ازدواج (۱۰ ماده) و انتظارات از ازدواج (۲۳ ماده) ساخته شده است و برای نخستین بار در این پژوهش ترجمه و مورد استفاده قرار گرفت. در پژوهش حاضر فقط از ۱۰ سوال مربوط به خرده‌مقیاس نگرش نسبت به ازدواج استفاده شده است: نمره‌گذاری این مقیاس در یک طیف لیکرت ۷ درجه ای از ۱ (کاملا مخالفم) تا ۷ (کاملا موافقم) صورت می‌گیرد. دامنه نمرات از ۰ تا ۷۰ می‌باشد و نمرات بالاتره نشان‌دهنده نگرش مئثبت‌تر نسبت به ازدواج می‌باشد. پارک و روزن (۲۰۱۲) پایایی خرده‌مقیاس نگرش را با روش آلفای کرونباخ برابر ۰/۸۱ و روایی سازه این مقیاس را با استفاده از تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی مورد تأیید قرار دادند. پایایی این مقیاس در پژوهش حاضر با روش آلفای کرونباخ برابر ۰/۷۷ به دست آمد. ب) پرسشنامه فرایند هویت فردی: مولفه‌های هویت؛ با استفاده از پرسشنامه ۳۲ سوالی فرایند هویت فردی (بالیستری, باس-روزناگل و گیزینگر؟, ۱۹۹۵) اندازه‌گیری شد. این پرسشنامه وضعیت هویت را براساس مدل مارشسیا (۱۹۶۶) از طریق دو حوزه اکتشاف و تهد بررسی می کند. سطح اکتشاف چهاز بعد ایدئولوژیک شامل کار» مذهب» سیاست و ارزش‌ها و سطح تعهد نیز چهار بعد بین فردی شامل خانواده» دوستی» نقش جنسیتی و عشق را مورد اندازه- گیری قرار می‌دهد. در پژوهش حاضر ۱۳ ماده‌ی مربوط به سه بعد هویت شامل عشق (روابط احساسی)» کار (حرفه) و جهان بینی (ارزش ها) مورد استفاده قرار گرفت که نظر افراد را در یک طیف لیکرت ۶ درجه ای از کاملا مخالفم (۱) تا کاملا موافقم (۶) مورد سنجش قرار می‌دهد. نمره بالا در هر خرده‌مقیاس نشان دهنده هویت کسب شده‌ی بیشتر است. بلت (۲۰۱۶) در پژوهش  بررسی تأثیر ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مولفه‌های افق ازدواج در ... خود ضریب پایایی این پرسشنامه را با روش آلفای کرونباغ برای سه مولفه عشق (روابط احساسی)» کار و جهان بینی (ارزش ها) به ترتیب برابر ۵(۱/»» ۰/۵۵ و ۰/۶۰ به دست آوردند. پیس و زاپولا! (۲۰۰۹) در پژوهش خود ضریب پایایی ابعاد این پرسشنامه را با روش آلشای کرونباخ در دامنه‌ای بین ۰/۸۰ تا ۰/۸۶ محاسبه کردند. همچنین» پلرون» راماسی» گرانا و کراپارو" (۲۰۱۷) در پژوهش خود ضریب پایایی ابعاد این پرسشنامه را با روش آلفای کرونباخ مطلوب ارزیابی کردند. مورسونیول و تاک" (۲۰۱۳) ضریب پایایی ابعاد این پرسشنامه را با روش آلفای کرونباخ در دامنه- ای بین ۰/۶۲ تا ۰/۷۳ و روایی همزمان ابعاد آن را در دامنه‌ای بین ۰/۸۴ تا ۰/۸۷ به دست آوردند. مینی (۱۳۹۱) در پژوهش خود ضریب پایایی این پرسشنامه را با روش آلفای کروتباخ مطلوب رزیابی کرد. در پژوهش حاضر ضریب آلفای کرونباخ برای سه خرده مقیاس پرسشنامه به ترتیب پ) مقیاس اهمیت ازدواج: این مقیاس توسط بلت (۲۰۱۶) ساخته شد که شامل ۴ سوّال ست و برای اندازه‌گیری اهمیت ازدواج از موّلفه‌های دیدگاه افق ازدواج به کار می‌رود. این مقیاس» اهمیت ازدواج را از نظر آزمودنی در یک طیف لیکرت شش درجه‌ای از کاملا مخالفم (۱) تا کاملا موافقم (ع) اندازه‌گیری می‌کند. نمره‌ی بالاتر در این مقیاس نشان دهنده بیشتر بودن اهمیت زدواج در نظر آزمودنی است. بلت (۲*۱۶) پایایی این مقیاس زا:با استفاده از روش آلفای کرونباخ براپر ۰/۷۰ محاسبه نمود. این مقیاس.برای اولین بار در ایران ترجمه و در این پژوهش مورد ستفاده قرار گرفت که ضریب پایایی این مقیاس نیز با استفاده از روش آلفای کرونباخ برابر ۰/۸۴ ت) مقیاس سن مورد انتظار ازدواج: مقیاس سن مورد انتظار ازدواج توسط ویلوغبی ۴ ساخته شده و شامل دو سوال است که نظر افراد در مورد اینکه زمان یا سن موردنظرشان برای ازدواج چند سال است را می‌سنجد. این مقیاس از فرد سوال می‌پرسد که حداقل و حداکثر سن موردانتظار برای ازدواج خود را بنویسید. سپس میانگین سن حداقل و حداکثر ذکر شده توسط زمودنی به عنوان سن موردانتظار ازدواج در نظر گرفته خواهد شد. ث) مقیاس آمادگی ازدواج: مقیاس آمادگی ازدواج نیز توسط جانسون» اندرسون و استیث" (۲۰۱۱) ساخته شده و شامل یک ماده است که نظر افراد در مورد اینکه آیا در شرایط فعلی خود را برای ازدواج آماده می بینند» را می سنجد. این مقیاس از فرد سوال می پرسد که آیا در حال حاضر آمادگی ازدواج دارید؟ سپس پاسخ فرد در دامنه ای بین ۱ (اصلا آماده نیستم) تا  پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی» شماره سی و نهم» پاییز ۱۳۹۹ در این پژوهش ابتدا روش‌های آمار توصیفی مانند میانگین» انحراف معیار و همبستگی های پیرسون با استفاده از نرم‌افزار 5۳55 ویرایش ۲۴ انجام شد. پس از آن تحلیل های پیچیده تر از طریق "تحلیل مسیر (۳۸) برای ارزیابی مدل فرضی با استفاده از نرم افزار ۸/105 ویرایش جدول ۱ میانگین و انحراف استاندارد آزمودنی‌ها در متغیرهای پژوهش را نشان می‌دهد. جدول ۱. میانگین و انحراف استاندارد آزمودنی‌ها درمتغیرهای مورد مطالعه همان‌طور که در جدول ۱ مشاهده می‌شود میانگین و انحراف استاندارد نمره‌های آزمودنی‌ها در نگرش به ازدواج به ترتیب ۴۶/۸ و ۱/۸۸ می‌باشد. همچنین میانگین و انحراف استاندارد نمره‌های آزمودنی‌ها در سایر متغیرها نیز مشاهده می‌شود. دول ۲ ضرایب همبستگی بین جدول ۲. ضرایب همبستگی بین متغیرهای پژوهش در کل آزمودنی‌ها ۳ موّلفه‌ی جهان‌بینی نس سا ۹ رت 3/۳۳۳ ۱ ۴۶ ۵ موّلفه‌ی اهمیت ازدواج نس یت یا ی ۱ ۵۹۳ ۵۸۳ ۰ موّلفه‌ی آمادگی ازدواج یس سا ت سس ۱ ۵۸ ۷۲ نگرش به ازدواج ۳ > 7 7 ان ۹ لارمبه ذکر است که بهمه‌ی اخترایپ همیستگن ذکر شده پین سفیرها در الم ۳۰/۰۵ مساحر من باقع همان‌طور که در ابتدا ذکر شد در پژوهش حاضر با توجه به مطالعات گذشته» برای بررسی اثرات مستقیم و غیرمستقیم ابعاد هویت بر نگرش نسبت به ازدواج با نقش میانجی موّلفه های دیدگاه افق ازدواج در دانشجویان پسر مجرد یک مدل مفهومی پیشنهاد شد. به منظور ارزیابی  بررسی تأثیر ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مولفه‌های افق ازدواج در ... الگوی پیشنهادی, بخش ساختاری الگو با استفاده از الگویابی معادلات ساختاری ۱ (/5۴7۸) با برآورد حداکثر درست‌نمایی (۸/11) برآورد گردید. تمامی تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای 5۳55 ویرایش ۲۴ و ۸۱۸05 ویرایش ۱۶ انجام گرفت. پیش از بررسی ضرایب ساختاری» برازندگی الگوی اصلی مورد بررسی قرار گرفت. برای تعیین کفایت برازندگی الگوی پیشنهادی با داده‌ها ترکیبی از شاخص‌های برازندگی مورد استفاده قرار گرفت. با وجود این که مقادیر برخی شاخص‌های برازندگی حاکی از برازش نسبتا خوب الگوی اولیه با داده‌ها بودند ولی نتایج نشان می‌دادند که الگوی اصلی نیاز به بهبود دارد. در گام» بعد ارتقای برازندگی الگوی اصلی از طریق حذف یک مسیر (الگوی نهایی) انجام گرفت. با حذف این مسیرها تناسب مدل به صورت جدول ۳. برازش الگوهای پیشنهادی و نهایی با داده‌ها بر اساس شاخص‌های برازندگی 3873158۳۸ 2۳] 60۳] 1 1۳] ۸6۳] 1 2 0 1 ۶ ۲۵۹ ۳ ۲۴۸۹ ۹ 1۲۴ ۸۸ ۰/۶۶ ۰/۸۳۳ ۳۳/۸۳۴ تا ۹ ۲۵۸ ۲۷ ۱۹ ۹۷-۹ ۰/۹۹۹ ۹۵۹۳ ۹۹۹ ۰/۹۹۱ ۰/۵۷ همان‌گونه که در جدول ۳ آمده است با توّجه به شاخص‌های برازندگی به ویژه نسبت مجذور کای به درجه‌ی آزادی برابر ۰۱/۰۹ شاخص نیکویی برازش" برابر ۰/۹۹۸ شاخص نیکویی برازش تعدیل یافته " برابر ۰/۹۷۱» شاخص برازندگی ققایسّه‌ای" برابر ۹۹۹/*» ریشه خطای تقریب میانگین مجذورات* برابر ۰/۰۱۷ شاخص برازندگی افزایشی " برابر ۰/۹۹۹ و شاخص برازش هنجار شده" برایر ۰/۹۹۱ مدل ساختاری از برازندگی خوبی برخوردار است و همه‌ی روابط ساختاری موجود در مدل نهایی در سطح ۰/۰۵> ۳ معنادار می‌باشد. ضرایب مسیر در مدل پیشنهادی و  پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی» شماره سی و نهم» پاییز ۱۳۹۹ جدول ۴. الگوی ساختاری: مسیرها و ضرایب استاندارد مربوط به اثرات مستقیم بین متغیرهای براساس نتایج نشان داده شده در جدول ۴ همه‌ی ضرایب مسیر مربوط به مدل نهایی معنی‌دار هستند. هم‌چنین همان‌طور که گفته شد مسیر غیز معنی‌دار از مدل نهایی حذف گردید. شکل ۲. الگوی نهایی اثرات مستقیم و غیرمستقیم ابعاد هویت بر نگرش نسبت به ازدواج با نقش میانجی موّلفه‌های دیدگاه افق ازدواج در دانشجویان پسر مجرد  بررسی تأثیر ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مولفه‌های افق ازدواج در ... همان‌گونه که در مدل نهایی مشاهده می‌شود موّلفه‌ی عشق هم به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم از طریق سه مولفه‌ی افق ازدواج با نگرش نسبت به ازدواج رابطه دارد. موّلفه‌ی کار نیز هم به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم از طریق سه موّلفه‌ی افق ازدواج با نگرش نسبت به ازدواج رابطه دارد. از سوی دیگر؛ موّلفه‌ی جهان‌بینی هم به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق موّلفه اهمیت ازدواج و موّلفه آمادگی ازدواج موجب بهبود نگرش نسبت به ازدواج می‌شود. مولفه های دیدگاه افق ازدواج نیز با به صورت مستقیم با نگرش نسبت به ازدواج ارتباط دارند. جهت بررسی روابط واسطه‌ای بین متغیرهای پژوهش از روش بوت استراپ! استفاده شد. این روش یکی ازروش‌های نمونه‌گیری مکرر بوده و شامل ترسیم تعداد زیادی نمونه با جایگشت از نمونه اصلی است. با توجه به شکل ۲ و با استناد به ضرایب استاندارد کر شده مسیرها نتایج آزمون برای مسیرهای غیرمستقیم پژوهش» در جدول زیر آمده است. جدول ۵. نتایج بوت استراپ و معنی داری مسیرهای غیرمستقیم مولفه عشق به زمان‌بندی ازدواج به نگرش به ازدواج ۸ 1۶۶ ۷ مولفه کار به زمان‌بندی ازدواج به نگرش به ازدواج ۴ ۱۳۸۹ ۳۱ موّلفه جهان‌بینی به زمان‌بندی ازدواج به نگرش به,ازدواج ۶ ۶ 10۳ ۴ مولفه عشق به اهمیت ازدواج به نگرش بهازدواج او ۰/۴۴۴۹ ۷ مولفه کار به اهمیت ازدواج به نگرش به اواج ۸۲ ۰1۳۷ ۴ مولفه جهان‌بینی به:اخمیت ازذواج به نگرش بهااردرا 7۵ ۲ م1۳۶۳ ۴ موّلفه عشق به آمادگی ازذواج به نگرش آزدواج ۴ ۳۸ ۳۴ ۷ موّلفه کار به آمادگی ازدواج به نگرش,به ازخواج یود ۳۴۴۴۴۲ ۴ مولفه جهان‌بینی به آمادگی ازدواج به اتگرش به ازدواج ۸۷ ۰/۳۵ ۴ نتایج مندرج درجدول ۵ نشان می‌دهد که نتیجه بوت استراپ برای همه‌ی مسیرهای غیرمستقیم (به جز یک مسیر که با رنگ قرمز مشخص شده)؛در دامنه بین حد پایین و بالای فاصله اطمینان قرار گرفت. سطح معنی‌داری به.دست آمده (0>۰/۰۵» حاکی از معنی‌دار بودن مسیرهای غیرمستقیم در مدل نهایی می‌باشد. لازم به ذکر است مسیر غیرمستقیم موّلفه جهان- بینی به زمان‌بندی ازدواج به نگرش به ازدواج غیرمعنی‌دار بود که در مدل نهایی پژوهش حذف  پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی» شماره سی و نهم» پاییز ۱۳۹۹ هدف پژوهش حاضر بررسی یک مدل مفهومی در مورد اثرات مستقیم و غیرمستقیم ابعاد هویت بر نگرش نسبت به ازدواج با نقش میانجی موّلفه‌های دیدگاه افق ازدواج در دانشجویان پسر مجرد تحصیلات تکمیلی بود. بر اساس مدل فرض‌شده ابعاد هویت به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق مولفه‌های دیدگاه افق ازدواج بر نگرش به ازدواج تأتیر دارد. همچنین موّلفه‌های دیدگاه افق ازدواج به‌صورت مستقیم بر نگرش به ازدواج تأثیر دارد. فرض اصلی نظریه افق ازدواج این است که ادراک از اهمیت زمان و آمادگی ازدواج» عوامل مرکزی در تعیین رفتارها و تفاوت‌های افراد در پژوهش‌های زیادی در حوزه خانواده و ازدواج» نقش جنسیت» سن» تجربه طلاق يا ازدواج (و روابط) قبلی و هویت را در نگرش و انتظارات فرد نسبت به ازدواج مورد بررسی قرار داده‌اند. کافمن (۲۰۶۵) نشان داد زنانی که دارای نگرش‌های مساوات‌آمیزتر و یا لیبرال‌تری هستند نسبت به زنانی که دارای نگرش سنتی‌تر هستند انتظار ازدواج پایین‌تر و سن موردانتظار ازدواج بالاتری دارند. همچنین» زنان با نگرش برابرنگر» انتظار فرزندآوری کمتر دارند. مردان با نگرش برابر و سنتی» در مورد انتظار از ازدواج و تمایل به فززندآوری اختلافی نسبت به یکدیگر نشان ندادند. سولسارز! (۲۰۰۲) نشان داد که انتظازات جنسی زنان با مواردیمانند "تولد و رشد فرزند" و "خوشبختی فرزند" و در مردان با "ایده‌ی عشق متقابل" همراه است. سن نیز عامل مهم موّثر بر نگرش به ازدواج است. رایت» سیمونز و کمپبل" (۲۰۰۷):نشان ذادند که نوبزرگسالان (میانگین ۲۰ سال انتظارات ایده‌آل تری از ازدواج نسبت به بزرگسالان با میانگین سنی ۳۲ سال دارند. بلت (۲۰۱۶) در پژوهش خود نشان داد» هویت عشق کسب شده با نگرش به ازدواج رابطه مثبت دارد. اما هویت کار کسب شده ارتباط معنی داری با نگرش به ازدواج ندارد. از سوی دیگر هویت جهان بینی کسب شد با نگرش به ازدواج رابطه منفی دارد. در پژوهش حاضر نتایج ارزیابی مدل تحلیل مسیر حاکی از تأیید اثر مستقیم و غیرمستقیم موّلفه عشق از طریق سه موّلفه‌ی افق ازدواج (زمان‌بندی ازدواج؛ اهمیت ازدواج و آمادگی ازدواج) با تگزش نسبت به: ازدواج بود. ای یافش هماهنگ با یافش‌های بری واهمگاران (۲۰:۹): مرنتگومری (۳۰۰۵) زیم گمیکت و همکارای [۲ ۰ وبلت (۰۶ می‌باف تماق تجقف نت انجام شده هویت بحران‌زده و سردرگم کمترین میزان سازگاری را در انواع منزلت‌های هویتی نشان می‌دهد (فوجاکف آ, ۲۰۰۷). بایرز و سیفگه-کرنکه (۲۰۱۰) نشان دادنده موفقیت در هویت عشقی با دیدگاه مرکزی در مورد ازدواج که در زمان‌بندی قبل از ازدواج دیده می‌شود سازگار است و اهمیت بیشتر ازدواج در مقایسه با همسالانی که کمتر اهمیت می‌دهند؛ مشهود می‌باشد. کارول  بررسی تأثیر ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مولفه‌های افق ازدواج در ... و همکاران (۲۰۰۷) ادعا می کنند که آشکار است که دیدگاه های جوانان نسبت به ازدواج می تواند با طیف گسترده ای از ارزش ها و رفتارهای نوبزرگسالی مرتبط باشد. در تبیین یافته‌ی پژوهش حاضر می‌توان گفت» شکل‌گیری هویت و نقش برقراری روابط صمیمی آن در ازدواج» اهمیت ویژه‌ای دارد. همچنان که نوبزرگسالان در جستجوی تکامل هویت عشق و روابط صمیمانه خود هستند و شروع به ایجاد روابط جدی‌تر با جنس مقابل می‌کنند. نگرش آنان نسبت به ازدواج نیز در حال شکل‌گیری است. نگرش نسبت به ازدواج نشان دهنده احساسات و تمایلات افراده پیش‌داوری‌ها پا سوگیری‌ها تصورات از پیش فرض شده» ترس‌ها و عقاید راسخ آن‌ها در مورد ازدواج است. بنابراین نگرش یک فرد در مورد ازدواج آن چیزی است که او در مورد ازدواج فکر و احساس می‌کند. حال» اگر هویت عشق در افراد تکامل یافته‌تر باشد و فرد در مورد اینکه چه نوع رابطه‌ی دوستی برای وی مناسب است» بررسی‌های لازم نسبت به ایجاد رابطه را انجام دهد و به اطمینان برسد؛ يا در واقع نسبت به شناخت روابط صمیمانه و ازدواج» خود را متعهد و درگیر کند و ازدواج را یک رابطه‌ی محکم و پایدار بدانده نگرش مثبت‌تری نسبت به ازدواج خواهد داشت. از سوی دیگر هویت عشق شکل‌یافته می‌تواند بر افق ازدواج فرد اثر گذاشته و آن را واضح‌تر, نزدیک‌تر و بااهمیت‌تر نمایان کند. در واقع چنین پسرانی».زمان بندی مناسبی را برای ازدواج خود را در نظر گرفته, ازدواج را بااهمیت‌ترامی‌شمرند. و احتمالا خود؛را:بترای ازدواج و تشکیل خانواده نتایج ارزیابی مدل تحلیل مسیر حاکی از تأیید اثر غیرمستقیمموّلفه کار از طریق سه موّلفه‌ی افق ازدواج (زمان‌بندی ازدواج» اهمیت ازدواج و آمادگی.ازدواج) با نگرش نسبت به ازدواج بود. این یافته هماهنگ با یافته‌ی بلت (۲۰۱۶) می‌باشد: احساس هویت به فرآیندی که در آن افراد هویت خویش را پایه‌ریزی می‌کنند و یا احساسی از خود به دست می‌آورند» اشاره دارد (اریکسون» ۱۹۵۰؛ به نقل از زیمرمن و همکاران» ۲۰۱۰). امروزه هویت شغلی در جوامع پیشرفته بسیار مورد توجه قرار گرفته است و به نظر می‌رسد ایجاد هویتی قوی» خودخواسته مثبت و منعطف می‌تواند به موفقیت شغلی» سازگاری اجتماعی و سلامت روانی منجر شود (شوارتزا ۷۱ هویت شغلی افراد در واقع به مفهومی که افراد جامعه از خود دارند بر مبنای شغل آنها اشاره دارد و ترکیبی از هویت‌های سازمانی و حرفه‌ای و دیگر وجوهی از یک شغل است که بخش قابل توجهی از نقشی را که یک فرد در اجتماع دارد تعیین می‌کند (شاوردی و حیدری, ۵). شغل یکی از مهم‌ترین و تاثیرگذارترین وجوه زندگی افراد است که می‌تواند نقش تعیین کننده‌ای بر رفتارها و اخلاق افراد جامعه داشته باشد. گروه‌های شغلی و اخلاق حرفه‌ای حاکم بر هر گروه» میزان پررنگی و يا کم‌رنگی مرزهای میان هر گروه شغلی با دیگر گروه‌ها  پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی» شماره سی و نهم» پاییز ۱۳۹۹ کیفیت‌های لازم برای کسب آن شغل و ... همه عواملی هستند که می‌توانند بر شدت تاثیرگذاری شغل بر هویت افراد و تعریفی که از خود بر مبنای شغل‌شان دارند تأثیر داشته باشد. موفقیت در کسب هویت شغلی» نشان دهنده‌ی این است که فرد در پی یافتن شغل مناسب خود است» علایق شغلی و حرفه‌ای خود را می‌شناسد و حاضر است برای یافتن شغل مناسب خود آموزش‌ها و تخصص‌های لازم را فرا گیرد. بنابراین» چنین افرادی که از نظر هویت شغلی و حرفه- ای در سطح مطلوب‌تری هستند -با توجه به جنبه اقتصادی و مالی ازدواج- زمان‌بندی مناسب برای ازدواج خود را بر اساس وضعیت شغلی خود تنظیم کرده و امادگی لازم برای ازدواج را در خود نتایج ارزیابی مدل تحلیل مسیر حاکی از تأیید اثر مستقیم و غیرمستقیم موّلفه جهان‌بینی از طریق دو موّلفه‌ی افق ازدواج (اهمیت ازدواج و آمادگی ازدواج) با نگرش نسبت به ازدواج بود. این یافته هماهنگ با یافته‌های بری و همکاران (۲۰۰۹) مونتگومری (۲۰۰۵)» زیمر-گمیک و همکاران (۲۰۱۲) و بلت (۲۰۱۶) می‌باشد. ورود به بزرگسالی با شکل‌گیری جهان‌بینی و مشخص شدن ارزش‌های فردی و گروهی همراه است. شکل‌گیری و گسترش جهان‌بینی نوبزرگسالان با پیگیری استقلال از دیگران و تکانه های فردی مسخص می شود (آرنت و همکاران» ۲۰۰۱). شکل گیری هویت و دست یابی به تعریفی منسجم از خود» مهم ترین جنبه‌ی رشد روانی و اجتماعی انسان است. انتخاب ارزش‌ها باورها و اهداف زندگی» مهم ترین مشخصه‌های اصلی هویت را در دوراهی نوجوانی و جوانی شکل می‌دهند: در مطالعه‌ی شخصیت انسان» هویت جنبه‌ی اساسی و درونی است که به کمک آن, فرد با گذشته‌ی خود ارتباط يافته و در زندگی احساس تداوم و یکپارچگی می‌کند. شکل‌گیری هویت همچنین ترکیبی از مهارت‌ها چهان‌بینی و همانندسازی‌های دوران کودکی است که به صورت یک کل کم و بیش منسجم» پیوسته و منحصر به فرد در می‌آید و برای فرده حس تداوم گذشته و جهت‌گیری به سوی آینده را فراهم می‌سازد. هر چه فرد» نسبت به ارزش‌هایی که از تولد تا بزرگسالی کسب کرده, آگاهی داشته باشد و آنها را مناسب خود ببیند؛ یا در واقع جهان‌بینی پایدارتر و متناسب با ارزش‌های خود داشته باشد. نسب به ایجاد رابطه و تشکیل خانواده يا ازدواج» نگرش مثبت‌تری خواهد داشت. از سوی دیگر, اهمیت ازدواج را بیشتر ادراک کرده و خود را برای ازدواج آماده می‌داند. به طور کلی» یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد که شکل‌گیری هویت با نقشی که بسیاری از نوبزرگسالان از ازدواج انتظار دارنده هماهنگ است. مهم‌ترین محدودیت پژوهش حاضر این است که از روابط به دست آمده بین متغیرها نمی‌توان برای استنباط روابط علّی استفاده کرد. محدودیت دیگر این پژوهش این است که همه‌ی ابعاد هویت در این پژوهش مورد مطالعه قرار نگرفت. همچنین تعمیم نتایج به گروه‌های سنی دیگر (زیر ۲۰ سال و بالای ۳۵ سال) يا افراد غیردانشجو  بررسی تأثیر ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مولفه‌های افق ازدواج در ... باید با احتیاط صورت گیرد. یکی دیگر از محدودیت‌های مهم این مطالعه» ماهیت مقطصی مدل ازدواج و وضعیت‌های هویتی ایستا نیستند (ویلوغبی» ۲۰۱۰). بنابراین برای ارزیابی کامل این روابط در نوبزرگسالان» لازم است در پژوهش‌های آتی» به صورت طولی تغییرات در افق ازدواج با تغییر در وضعیت شکل‌گیری هویت مورد بررسی قرار گیرد. همچنین» پیشنهاد می‌شود نمونه‌های امینی» مرضیه (۱۳۹۱). رابطه سبک‌های دلبستگی و انسجام خانواده با هویت در دانش آموزان دبیرستانی شهرستان گچساران. پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی دانشگاه آزاد اسلامی آزاد فلاح» پرویز؛ پورمحمدرضای تجریشی» معصومه؛ بیگدلی» ایمان اله و مدرسی» حسن. (۱۳۸۷). راهکارهای علمی و اجرایی برای حل فاصله بین بلوغ و ازدواج: شناسایی موانع ازدواج و راهکارهای تسهیل آن. نخستین جشنواره ملی خانواده‌پژوهی» دانشگاه شهید پهشتی فاوردی» نهمینه و حیدری: ی (۵ ۵ تحلیل نی مهو شغلی باتاکید پر شنانسایی ابعاد و مولفه‌های آن. فصلنامه مشاوره شغلی و سازمانی, ۸ (۴)» ۰۱۴۱-۱۱۴ گلستانی بخت, طاهره. (۱۳۹۵). کار کرد ازدواج: یک پژوهش کیفی .پژوهش های روانشناسی ممبینی» جعفر (۱۳۹۱). مقایسه نگرش به ازدواج و طلاق و دلبستگی به همسالان پسران ذییرشتانی خانواده‌های عای و طلاق فثهر آواز در سال تحصطلی ۹۰-۹۱ پایان نامه 6 طز 106۳7 01 ۲16 ۵ط1 .(1999) 8 .0 ,1066 :8 5 ,308675 کل سا ,رفن۸0 - 5 طنطاعط۲۵100 که عا‌عاگه مممنلصز فص 300 .(2017) کل لوصح ۸ - علعصند 5۵۳۵ که +26۵ وصه کنهاه منطعدونهام+ انم صمنا‌هگعناهی داو۳0ط] 17665۰ 7101001 0۵ ونام ۲۳۹0۳ بهصاه -۵11 اعاااه هدر طاکنا0۵ 0۳۳0۲۵۲۷ 156 +عصمله وصهاد ما عصنصدع] .(1998) .[ .7 مااع ۸0 -  پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی» شماره سی و نهم» پاییز ۱۳۹۹ 00۵1006۲ ۵۶ معط ۸ توممطاا اد وصنع ۳0 (2000) بل بل مااعو۸ ۰ - -469 ,(5) 55 ماکاو۵/0/عر25 ۸۳۵۲۵۲ 60065 عطا عمط عصعع) عاها ۵ط ۷16۷5 [هعزع106010 .(2001) .۸ با ,760960 ۵ .10 کل ,837008 ول بل ما۸6 - هاسج/2 :قط۳20مط اصقاعنا .(2018) 36 بل مطفتا10 0سف1 ۸۶ بط ,۸00 - 1-1 و(1) 7 ,8۳066 0110 6860760 رومام روط رانه ۳۲ ۵ 82۳6۳8 :فصقا2 فنمآ-ای ۵ .(2020) 36۰ بل مطفطا0 فک عگ با بمطو ۸‏ - ۳۵۲۳۵ بگ 1707۳:0696 .ععسام0) عکنا معط 0۵۳ کمعزی6 1 وصنصنا ما3 2/0 .(1995) .۳ بل ,66181086۲ ۵ بش۸ با ,ل[0550386ا-حافناظ وس بولت6تافنله8 ۰ - 5 710600۷ مهط عطا که صمناعلننه ,صمصنصناعمم فص خصعصم 126۸10 ,880867 ۵ ریگ بل ,037701 ول سا ,3161908 و10 .5 ,3/3096 و3 مس و8875 - -209 ,(4) 16 ,6۷۵1006 ۸۵2/۲ 70۳۵/۲ مقنعای فممطآاد عم عنطج 7 0۳66606 1060007 1065 .(2010) .1 ,لامعا -معاننه5 ۵ .۷۷ ,867675 - ۶ کالساه عصزع‌عصه ها امعم واه 00 عنا ق0۵۳۵ معط کمصمقلط ما1 387-5 ,(3) 25 ,[ع07ع63 1 0۸00163600 ۵ 70۳ دع6 اک21 ۳۵ 0 110۷ .(2017) .۳ ,۳6۲880 ۵۶ بسا ق1061 ,3 بش۸ ,۷۷۵۵۵ ول سس ,8016 - 1 ۵ 0156۴ لوط از 1216۳26۲ کعستنساک آهنم5 اصه و20۳ آانلم 36۳۹0 ۶۵۳ هام۸ ۵۶ ۲۳00۳۵۵6 ۵ط ۲ +ععص0 00 عکن ص0۳۵ ]1 6 ۶ صمناقلنلد۷ مصه 12061006 .(1998) بش با ,8۵56 ۵ ون و73]661ظ 3‏ - 83-۰ ,(3) 29 ,0۱۵۲۲1096 0۳۵ ۳۲00۲6٩ امد سمل +عافک علنصن۸ لعاض/2 ععاصنآ .(2006) .0 .7 ,۷۷۳6 ۵۶ سل .5 ,3104 بش سل ,53870062 وس 5 ,38708 ۰ - 50001 ,۳۵۳12865 ها ۷6۳5 امعم ۶ صمعخقصصی ۸ نع 00۳ هه [هاز ۳2 0 6۳۷1۳06۳۲ ولنصد؟ #ممطفلنط که عاعات .(2005) 36 کل وق - 3/60۵1 موق فص اه عهد ول م۳ کدمناهز3260 .(2012) بت .0 مطمکعاحق) . - ,۳۵:۳ ۵۳۵ ۲1/07۳096٩ ,70۳۵ بکنهاد هام ککمسق کععصع گنل طلالده3 2 .3 ۰ ول(ط0قظ ول سا ,3161808 و5 وت6ق20ظ8 ومظ ورططع ۷۷10 یک بل رل[ ۳ق) ‏ - 8 گ0 13020 156 :3۵7 1۵۳ 5۵ 76 ,عقمول 50 .(2007) .0 .5 ,1/3096  بررسی تأثیر ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مولفه‌های افق ازدواج در ... 2 وس و8875 ول سا 316180 وگ رت6ق20ظ و.ظ ولزطا ق۷۷10 یگ بل بل[۵ ۲ 68 ۳63013695 ۳۵۳۳۵86 1۵۳ هکس جامد ۵۶ رهم۴8 .(2009) یک مص1/3056 .(2013) بش۸ ,قلقط70ع106 ۵ ,7.۸.7 بطانطن5 .7 ,0۳۵66 بش م08احقا0ح ۸ + منطکط ۳۵100 سوه حنطانی صمنا‌عنادد تماضهص وصه اند بواناهم۹0 36۳ ,۰6۲۹۵۵ ۵۳۵ 50001 ]۹ ]70۳۵ ق2000 همع تنل عامام- از 00۳۵|۵9 .(2012) .30 مطعق/2 ۸۵ سا مقعل5 .3 ,5080200 وت مفع00 01 عدزع 000۳ هه ادعوعامله انم دعنلوندد عمط عغ عصمناد‌سعگکصی وناز وه نانز لمعزعمامطرو2 .(1991) عل کل ,009 ۵ کل کل ,1105 .17-33 ,(1) 6 36۲507۵00 ۵۵ 860107 آه م5 ۲٩ ۵ 70 106۰ ۲۳۵۳۵۵6 ۰ ۷۷۰ :37۷ ,۷۵۳۸ 216۷ جاعنهد مصده #ممطغلنط) .(01950) 11 .ظ ,۳6505 40 0276015 ۵ ادعص مان ه29 (ر2001) بط .ظ ,ص870 6 یلا ۳۳6613 0 ,70۳۵ .5016 316361 بزط کععوع گنل مدع 16م0ه عصنسل عم آهانم/2 1 ماع نامم۸ ص۸ .(2011) بطاناک ۸ :7 ۸0609 .0 3/۰ مط80ص705 ,161 560167166 بران۳۵ ناه عم ۳ ۷010866 0500 ما وو۵ط 1 ۲3۳۵۶۵۵ .(000) .7 .5 ,6۳61378508 +۵ ی ,01310101۲ وتا 212۳04 ول 3۰ ,70850 40 عطدمناها۲۵ وانصد؟ مطاادعط آهادعص ۵5 کاععااه حصعا-ع م1 نع ول آهاصهجه 2 عطا صز 05طع فصه صمناقانطقطم) ,(2011). سا ووقهمصه0طظ ۸ یگ ,1۳65۵600 6 اه 0۳۵۹۵۵1۵۵ ۳۵06۴ 165 بانط دمصححغانطه که اناد فصه شعاد ,810ص خاک ۲۷۷ ,ق۸6۲6 ۶و صمناغنمدک۸ صمنقام20 عط) که عص0عع3 تمعصص۸ 0460065 100 .(2014) کل کل ,8۵06 ۵۲ سا 5 ,8۳0۹8 .0 ۷۷۰ ,1/300108 06 ]۹ ,70۳۳۵ ۵۳۳۵۵0۵۰ صمنص ۳۹۲ ۳ عهه دز ععصقط لصه ونناهاد 5۰ مجانادعون-موه که صمنهفنلد فص اصعصم10ع 106 ‎ )1966(.‏ بل وقنتق1/1 551-58۰ ,(5) 3 ونروها روط نوک 000 وناه ۳۲200٩ م7 :۸0011000 صز خصعصط‌ه۸ .(2007) 8 .8 ,تعش2طک5 ۵ و3 ,606 110ن1/00 5۰ 0۳ نی 156 :۵۳ 370 بععوصقطا۲ وصه مکنصقصر30 معشه ناگ رده ۳۳۵۳ :1086000 وصه فاص من معمطل و2 .(2005) 7۰ 3 ووصعصمعد1/0 0 ۶أع560۲ع ۸۵016۹00 ]٩ 70۵ .وممطاااد وصنوعصه ما ععدع 2001 6 ۶ه ,و5 ونانطه‌نامج فوصد ند ۷ .(2013) 17 ما۸ عم متا ,1/0۳۹۵  پژوهش‌های روان‌شناسی اجتماعی» شماره سی و نهم» پاییز ۱۳۹۹ ۰ ,5۳106۲ 6۶ سا .ل ,۳6886 و بل .5 5010۷/872 و سل 8 رقزا[2/0 کل .۸ ,قفل[[2/0 ۰ - [ 7۵۲۳۵۲ ,71306۲۳۵۵۵۳۵ ۸ :10600 ۷70۵۵۵۰ عه۸ موعلام) که دهزععادن5 10010۵۷ ۵۶1۵ 0۳ دمماقطا ۷۷ .(0988) 6 .0 واناهه‌ 0 ۶ .۷ ,310016106 ۰ - 3۳0۵1 ۶٩ بوناما0 0صه کمو و3۳۵ /00 116 .(2009) 6 هام7 بت 2806 - 11600 .(2017) .6 ,030300 ۵ مسظ ,0۳38۵ ول ,3۵7036 و3 ,861167006 - ۸ 1۵۵۵ ۵۷۵۲۵ 51 اععنل 200 ,ککعصزک62 0 00۲ ,کعاواد وصناصتقم ماصعصم 00610 0(۰) 3۳۰3/۰ ,۸۵10۳-33606 2 و.ظ .ل و5010 وس بل ,16670615037 و۳ بل 8111030 - 1 ۵۶۶ م6[م7 1856 نصنقفصمل وصنحل عطا هنز صمنادماصجه و1100 -1485 ,(35)6 ,۸001686666 01 [۵ 70 بکع 0۳ هداد هم فصه کدمنعصعصنل 6 .00169 23028 060۳653105 هه امعصاعزله لعاضم/3 .(2017) ما .5 رمقظ ۰ - -6۳ 1313 56 ۵1 عام8 .(2004) .5 .7 ,68اع3 8 ,3 کل ,700 و ب5 رفن8 ۰ - 46-8 :(1) 66 .وان۳۵ قصه عع 3/002 01 لمد 70 8 علهوع [26۳900۵ .(2007) 7-۳۰ ما3 ۵۶ کل ,هام۸ کل و۸00 -3اعصلهگ ۰ - +(0) .8 .1 ,6عآ ۵ .۷۷ .۷ ر1137719 و8 بل بالق1/12750 6 0 رتصقحطا 5‏ - ۶و دج0نامصنصهجه جش ناصعصاعنزاه لماضهصه فص مومع 1۲1۵۳۵ مووانکه‌نوناه 1 3 ,اکآ ۳0۳۵ ۲٩/0۵ بکععه م۳۹ وصه کمعمن فص اک هز 01605 3760-360 هه صقنده‌ععلنط که ۳۷۵۵0۵ 156 .(2011) دز یک وقاحه 50 ۰ - ,1316۳۵100 20 و 10166۳200 200 60 ۸ نطجدمیم۲ مهد معط ص106 06-6 که ک ص600 ] 31/1 عطا صز 1۳۵05 آمعخماعن3 .(2014) .[ مق0‌۵ع ۹ - 6۰ 20055 065عزد0 علنمناه لعاض/3 .(2010) .ظ ,وططع ۰۹10 - 1305-7۰ ,(11) 39 ,۸001686666 0۳۵ س 7 ۳۲٩ ۵ 7۳ ۰ 2005 1۳20065 ۸006 3/00۵ .(2010) .7 .ظ و ططع ۰10 - ۵ 001696666 عاها دز کعلنهنانه لهاضفه هصنعتآ .(2014) .7 .ظ ,ووططی ۰/10 - -425 ,46 ,۸0016866166 0۵ 70۸ ]٩ 70۵1 کدمناتعصده نصا 1316۳ 0۳۵0066 ,08 1/2286 :ن0م۳2مط ۵ 05 .(2015) .5 .7 ,0۵030 62 و3 .ظ وبططی ۷/10 ۰ - 6 .(.۳۵) ۸۳۵ .7 بل 15 +000 20011 عصنوعصه صز کععصعنوععصم 0صه رکگه‌ناه0  بررسی تأثیر ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مولفه‌های افق ازدواج در ... ,۷۵۳6 310۷ .(280-295 .00) 0116000 وصنوعصه که م0 عمط فده 6 00ه ,5 تعرق1عل0 ,کافقز۳۲۳۹ .(2015) بک ب5 بللق11 ۵4 ول .ظ ,بطق ۷۵110 ۳۵16۲۹ 286 2/10 .(20150) .5 م6 ۵ یک ب5 بللق11 ول .ظ5 ولططاق 1۸/110 ,256/10109 ]۵ ,70۳۵ .کال200 ۵۵8 20058 تدای ما3 طع هه 50۳ :0۳20185 3/20۵1 .(2015) .2 .17 ,م1 6۶ ویک .5 ,للق11 ول .ظ وزط ۷/1100 70۵1 .ناه 200 ,کعناه۷ ,ناه لعاسفص ۶0۳ ۳0004 آفدم‌عصی ۸ .(2020) 8۰ ,110165 16۳۵6۲ ۵۶ ریگ ,782365 ول ۷۵۳83309۶ ول .ظ ولطاطق ۸۷۵110 0 2۳0۳8 وال00 لما0ه/3 +وتا ما 3/600 عع 3/0 1065 1۷۵۵۲ .(0)) .7 ,م0020 6 .36 وولاع1 ول رقعطق110 ول 3 ,کل عط ی ص27 6 عاها هز کلفمع عصتاعل عصنسعده/1 تعنصهاد قصه نامز وی‌مصناها

ازدواج یکی از انتخاب های مهم و سرنوشت ساز هر فرد است. هدف پژوهش، طراحی و تدوین مدل تأثیر ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مؤلفه های افق ازدواج بود. روش: جامعه آماری این پژوهش کلیه ی دانشجویان پسر مجرد مقاطع تحصیلات تکمیلی دانشگاه های استان آذربایجان شرقی می باشد که نمونه ای به حجم 300 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شد. طرح پژوهش، از نوع تحلیل مسیر است که به بررسی اثرات مستقیم و غیرمستقیم ابعاد هویت فردی بر نگرش به ازدواج با میانجی گری مؤلفه های افق ازدواج می پردازد. ابزارهای مورد استفاده شامل مقیاس نگرش به ازدواج براتن و روزن، پرسشنامه فرایند هویت فردی بالیستری و همکاران، مقیاس اهمیت ازدواج بلت، مقیاس سن مورد انتظار ازدواج ویلوغبی و مقیاس آمادگی ازدواج جانسونو همکاران می باشند. یافته ها: نتایج تحلیل مسیر نشان داد، مؤلفه عشق هم به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم از طریق سه مؤلفه افق ازدواج با نگرش نسبت به ازدواج رابطه دارد. اما مؤلفه ی کار فقط به صورت غیرمستقیم و از طریق مؤلفه زمان بندی ازدواج و مؤلفه آمادگی ازدواج با نگرش نسبت به ازدواج رابطه معناداری دارد. از سوی دیگر؛ مؤلفه جهانبینی هم به صورت مستقیم و غیرمستقیم از طریق مؤلفه اهمیت ازدواج و مؤلفه آمادگی ازدواج موجب بهبود نگرش نسبت به ازدواج می شود. مؤلفه های دیدگاه افق ازدواج نیز با به صورت مستقیم با نگرش نسبت به ازدواج ارتباط دارند. نتیجه گیری: یافته های به دست آمده از تحلیل مسیر نشان داد مدل ساختاری از برازندگی خوبی برخوردار است و همه ی روابط ساختاری مدل نهایی در سطح 05/0>P معنادار می باشد.

450854

استفاده از شاخص‌های خدمات شهری» اجتماعی و کالبدی می‌تواند معیار مناسبی برای تعیین جایگاه شهرهای جدید و هم عاملی در جهت رفع مشکلات برای رسیدن به توسعه پایدار شهری باشد. نظر به اینکه شهر تهران از نظر مساحت و جمعیت اولین شهر کشور است و مهمترین کانون جذب جمعیت در ایران است» لذا محدودیت‌هایی از نظر امکانات» گسترش شهر و همچنین عدم توان جذب جمعیت بیشتر را پیش رو دارد. هدف پژوهش: تحلیلی راهبردی از وضعیت توسعه پایدار شهر جدید پرند می باشد. روش: پژوهش حاضراز لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی است و با اتکا بر یافته‌های اسنادی و میدانی» به بررسی موضوع پرداخته شده است. ابزارجمع آوری داده ها پرسشنامه و مصاحبه است.سپس با استفاده از روشهای تحلیل کمی نظیر و ۸77۳ و 51۷7017 مورد ارزیابی قرار گرفت. نتیجه گیری: یافته‌ها نشان داد شهر جدید پرند در ایفای نقش خود که همانا جمعیت پذیری بخشی از مازاد جمعیت و تمرکززدایی از مادر شهر تهران بوده چندان موفق نبوده است. بخش زیادی از اين عدم توفیق ناشی از عدم احداث متناسب زیرساختها و نبود زمینه‌های اشتغال و فعالیت در این شهر بوده که آن هم متأثر از ناکا رآمدی مدیریت و برنامه‌زیزی متناسب با نیازهای توسعه شهری بوده است. همچنین نتایج تحقیق نشان داد که الگوی بهینه جهت نیل به توسعه پایدار در شهر جددی پرند الگوی شهر هوشمند می‌باشد که در صورت تحقق می‌تواند موجب واژگان کلیدی: شهر جدید. برنامه ریزی شهرهای جدید. توسعه پایدار» پرند» اس دبلیو او تی. ۶ فصلنامه علمی - پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی - سال سپزدهم, شماره دوم بهار 1۴۰۰ در آغاز قرن بیست و یکم» جمعیت شهری دنیا به مرز ۵۰ درصد کل جمعیت جهان رسیده است و پیش بینی میشود تا سال ۲۰۲۵ میلادی از مرز ۱٩ درصد تجاوز نماید. نزدیک به ۱۲درصد این جمعیت در شهرهای بالای ۰امیلیون نفر ساکن خواهد بود (2008 ,ا022) احداث می‌شود. آغاز احداث در اینگونه شهرها به بعد از پایان جنگ جهانی دوم مربوط می‌شود (2008 ,810۷/6۲9). این پدیده از کشور انگلستان آغاز شده و به تدریج به سایر کشورهای جهان راه یافته است (2008 ,۸۳۳۲ نطاه[52) درکشورهای درحال توسعه از جمله ایران» رشد بی رویه کلانشهرها و اختصاص دادن تمامی امکانات منطقه به این نقاط توزیع نامتوازن و نامتعادل جمعیت را به دنبال داشته است؛ که اين مسئله خود منشا بسیاری از مشکلات بوده و ناهماهنگی‌های بسیاری را به وجود آورده (2008 ,861224127) احداث شهرهای جدید در ایران نیز بعد از انقلاب اسلامی مورد توجه مسئولان امر قرار گرفته و در تاریخ ۰ مطالعه و برنامه ریزی آن آغاز شده است (2008 ,ات۸۳ نطعل52). شهرهای جدید به عنوان یک تجربه در نظام شهرنشینی ایران مطرح هستند. شهرهایی که در ابتدا با هدف حل مسائل و مشکلات شهری ایران مطرح شدند ولی با گذشت زمان اغلب آنها دچار شکست شدند. با توجه به اینکه شهرهای جدیده فرصت و زمینه"های جدیدی برای اشتغال» سرمایه" گذاری, تجهیز خدمات و امکانات رفاهی و اجتماعی به وجود می‌آورند و این عمل فرآیند توسعه را از کلان شهرها به سمت شهرهای جدید مبی‌کشاند و به واسطه تعاملات و جریان متقابل در استمرار و پایداری شهرهای جدید موثر واقع می‌شوند. به طورکلی.انگیزه‌ی ایجاد شهرهای جدید بیشتر به منظور کاهش تراکم جمعیت در نواحی شهری بزرگ بوده است. (2001 ,8۳017512[660266). مباحث توسعه پایدارشهری از موضوعات نو و جدید برنامه ریزی شهری است که سعی.دارد به پایداری در شهرها دست یابد و چارچوب جدیدی را برای توسعه فرصتهای اقتصادی, بازسازی آجوامع» توسعه و تولید فناوری های بالادست محیطی جدید پیوند کارآفرینی با نظارت محیطی و تعادل بیشتر روش زندگی با طبیعت زا در کنار هم پدید آورد ( نمودار۱) و به حفظ منابع کمیاب اعم از طبیعی یا انسانی» رشد کمی و کیفی تولیدات اعم از صنفی» کشاورزی, خدماتی, بهبود شرایط فرهنگی, اجتماعی و مدیریت صحیح منابع با تأمین رشد فزاینده و پایداز تولیدات بپردازد (2008 ,اط(ط18]). برای برآورده شدن اهداف فوق» شهرهای جدیدی در ناحیه شهری تهران مکانیابی شده اند. »#شرکت عمران شهرهای جدید» زیر نظر وزارت مسکن و شهرسازی شروع به فعالیت کرده و احداث ۱۷شهر جدید را برای اسکان سرریز جمعیتی ۱۲شهر در برنامه کاری خود قرار داده است. در همین زمینه. شهر جدید پرند از جمله شهرهای پنجگانه‌ای است که برای اسکان بخشی از سرریز جمعیت شهر تهران در نظر گرفته شده است. مطالعات اولیه این طرح را ابتدا مهندسین مشاور آتک به عهده گرفته بود که در سال ۱۳۷۰در گزارش «مطالعات محدوده راهبردی» ارائه شد و جمع بندی آن در سال ۱۳۷۱ صورت پذیرفت. از آغاز سال ۱۳۸۱ با فعالیت"هایی که در زمینه معرفی بیشتر شهر پرند و تأمین برخی از خدمات انجام شد. به تلاشهایی در زمینه توسعه شهر پرند با واگذاری اجرای پرند۲ به تعاونی مسکن جعفریه. اقدام گردید. این تجربه به مراجعه زیاد متقاضیان خرید زمین و مسکن در پرند و رونق بازار مسکن و تأمین اعتبار لازم برای به اجرادرآوردن طرحهای توسعه خدمات پرند منتهی گردید (2013 ,1/0260 ). با توجه به مسائلی که مطرح شد سوال اصلی پژوهش اینگونه مطرح می‌شود: در ساختار وضع موجود با رویکرد برنامه ریزی توسعه پایدار دارای کدام چالش‌ها می باشد و راهبرد بهینه بر وضعیت توسعه پایدار شهر پرند چیست؟ با توجه به چالشهای موجود در ساختار وضع موجود. به منظور رفع این موضوع این چالشها رسی ساختار وضع موجود. نشان میدهد علی رغم موفقیتهای نسبی در بعضی از برنامه های توسعه شهری دارای خلاها و نارسائیهای زیادی در برخی از محورهای برنامه ریزی توسعه و همچنین اهداف پیش بينی شده میباشیم. براین اساس ضرورت دارد این تحقیق انجام گیرد. با توجه به رویکرد برنامه ریزی توسعه پایدار و با عنایت به اینکه الگوی بهینه و راهبردهای توسعه پایدار در برنامه ریزیهای توسعه ناحیه مورد مطالعه مورد توجه قرار میگیرد ضرورت دارد این تحقیق انجام گرفته و بر اساس آن الگوی بهینه و راهبردهای آتی ارائه گردد. نمودار ۱: چارچوب طرح ریزی بیان مسئله در ارتباط با پژوهش حاضر از آنجایی که شهرهای جدید به عنوان وزنه‌های اصلی سرریز جمعیت محسوب شده و نقش چشمگیری دارد (2013 ,عنل[ذ۷ ) لذا تقویت شهرهای جدید می‌تواند نتایج بسیار مفیدی در توسعه متعادل منطقه ای داشته باشد. طبق تجربیاتی که کشورهای مختلف در این زمینه داشته است با توسعه شهرهای جدید می توان از مهاجرت های بی رویه به سمت کلان شهرها و تمرکز بی رویه:در کلان شهر جلوگیری نمود:(2005 ,11021810) و تا حدود زیادی از مشکلات گوناگون اینگونه مادر شهرها مرتفع ساخت (2009 ,ل[21-1/2001 ۸/051011) یک نظریه در ایجاد شهرهای جدید ایجاد توأمان محله ای کار و زندگی آدرایک ناحیه و احداث مراکز شکونتگاهی فعال است. در واقع رسالت شهرهای جدید. توسعه اقتصادی و اجتماعی نواحی, خدمات رسانی به مناطق نفوذ شهرها و روستاهای اطراف است که بدین ترتیب با احداث این شهرها از ایجاد.شهرک‌های.بی روح خوابگاهی جلوگیری به عمل می آید(2001 ,00179021660266). با بررسی و شناخت این قابلیت‌ها می‌توان نقاط قوت را تقویت کرده و به ارائه این تحقیق براساس هدف, کاربردی و براساس ماهیت و روش توصیفی- تحلیلی و از نورع مطالعه موردی است. اطلاعات و داده‌های مورد نیاز از روش کتابخانه‌ای و با مراجعه به سازمان‌ها و گزارش‌ها و منابع موجود به دست آمده و ازروش میدانی (پرسشنامه) نیز استفاده شده است. جامعه آماری در این پژوهش» جمعیت ساکن در شهر جدید پرند است که تعداد ۹۰ نفر با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله‌ای انتخاب شدند. پرسشنامه‌ها به وروت سحقق ساقه تیه شد. پرسگنامه ارل: پرسگننامه اغالی ساکی در شهر چذدید پرند است که قاسل ۲۲ سوال است. سوالها به طورکلی در دو قسمت شامل ۱) سوال های مربوط به مشخصات پاسخ دهندگان ساکن در شهر دید پرند. ۲) سوال‌های مربوط به ارزیابی شهر چذید پرنذ از دیذگاهساکتان هر استد سزال‌های پرسقنامه اول به صورت بسته تهیه شد. قسمت اول پرسشنامه مربوط به اطلاعات شخصی مسئولین و مدیران شهری و شهرداری شهر جدید مانند نام محل تولد جنس, سن» میزان تحصیلات و محل سکونت بود. مابقی سوالات به صورت باز مطرح گردید. دستیابی به نقاط قوت و ضعف شهر جدید پرند با شناخت شهر جدید و جمع بندی مطالعات در منطقه و فضاهای عمومی حاصل شد. تهدیدها و فرصتها را نیز با شناخت محیط پیرامونی شهر جدید پرند و برنامه‌ها و طرح ۹ فصلنامه علمی - پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی - سال سپزدهم, شماره دوم بهار 1۴۰۰ ها که مصوب شده استخراج گردید. مرحله‌ی اول از طریق پرسشنامه و مصاحبه» نقاط قوت و ضعف» فرصتها و تهدیدها شناسایی و تین شد. روایی ی پایایی پرسشنامه ها توسط تعدادی از میحققان: جغرافیا ی شهرسازی سورد قاتید قرار گرفت. برای سنجش قابلیت اعتماد و پایایی ابزار تحقیق از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که مقدار آن برای هر کدام از بخشهای پرسشنامه در جدول ۱ ذکر شده است. در مرحله‌ی دوم بر اساس اطلاعات جمع آوری شده» پرسشنامه ای به منظور تعیین ضرایب اهمیت و رتبه عوامل داخلی و خارجی تنظیم و در معرض سنجش نمونه ی آماری قرار گرفت. در پایان برای تجزیه و تحلیل اطلاعات و ارائه راهبردهای برنامه ریزی توسعه پایدار شهر پرند» با توجه به کیفی بودن بخشی از اطلاعات با بهره‌گیری از تلفیق مدل ۸77۳-57017 پس از تجزیه و تحلیل‌های تکمیلی, راهبردهای برتر برای برنامه‌ریزی توسعه پایدار شهر پرند با توجه به اولویت وزنی تعیین شدند. به منظور تلفیق مدل ۸77۳-51707 و برای ساختن ماتریس از عوامل درونی قوتها ضعفها و از عوامل خارجی فرصتها تهدیدها »:ارزش گذاری و تحلیل آنها در پنج مرحله به شرح زیر انجام ۱) فهرستی از نقاط قوت» ضعف. فرصت و تهدید در محدوده مطالعاتی.به عنوان معیارهای مورد سنجش تهیه و تکمیل می‌شود ۲) سپس با تلفیق ۸11۳ و 5۷7017 به تحلیل و مقایسه زوجی, هریک از عوامل قوت. ضعف. فرصت و تهدیدهای موجود پرداخته می‌شود ۳) ماتریس نهایی اولویت""های بین عوامل بیان شده به کمک وزن دهی به روش ۸1۳ تعیین و استخراج می‌گردد ۶) پس از آن با توجه به اهمیت یافته‌ها و در نظر گرفتن محدودیتهای اجرایی» اولویتهای برتر تعیین و درجه بندی خواهد شد ۵) در نهایت نقاط قوت و ضعف و فرصتها و تهدیدها در چهار حالت کلی 50 , ۷70 , 57 ,۷۷1پیوند داده می‌شود و گزینه‌های راهبردی خلق و انتخاب می‌گردد ۲ ذطلم5) مفهوم پایداری در عصر حاضر آنچنان اهمیتی پیدا کرده است که هر بحث معاصری درباره محیط زیست و توسعه بدون توجه به این مفهوم بحثی ناتمام تلقی می گردد با وجود آن نبایستی چنان توجه کرد که هميشه اين واژه بخشی از امکانات روزمره‌ی ما را در بر می‌گیرد. در فرهنگ آکسفورد فعل پایداری به این صورت تعریف شده است. توانایی» دوام یا حفظ انجام کاری به طور دائم. در فرهنگ دهخدا فعل پایداری به معنای بادوام ماندنی آورده شده است. معنای کنونی واژه پایداری که در این بحث مد نظر می باشد عبارتست از «آنچه که می‌تواند در آینده تداوم یابد»(2003 ,50116 ). توسعه پایدار به تعبیری یک مفهوم اخلاقی است و به تعبیر دیگر یک مفهوم علمی اگر چه کاملا با علوم طبیعی و اقتصاد در آمیخته است اما شاید بیشتر برآمده از فرهنگ و ارزش‌های انسانی باشد و در پاسخ به یک نیاز حیاتی در واقع می‌تواند بنای بنیانی جدید برای روابط انسانی و تداوم حیات بشری تصور شود با این وصف در تعریف توسعه پایدار نمی‌توان وجهی را به زیان وجه دیگر انتخاب کرد. به بیان دیگر اگرچه توجه به مفهوم محیط زیست در این مناظره نقشی محوری دارد اما نباید و نمی تواند صرفا در جهارچوب حفاظت از محیط زیست خلاصه شود مفهوم جدید توسعه پایدار کلی نگر است و همه ابعاد اجتماعی- اقتصادی- فرهنگی و دیگر نیازهای بشری را در بر می‌گیرد (2006 ,7272021001). به اعتباری مهمترین جاذبه در توسعه پایدار در جامع نکررق آن است. به این دلیل معمای توسعه پایدار نمی‌تواند از طریق تمرکز بر اجزا حل شود اين مفهوم باید به صورت یکپارچه و در هر دو بعد علمی و اجتماعی مورد بررسی قرار گیرد و نه بعنوان سلسله‌ای از موضوعات و مسائل جداگانه. توسعه پایدار توسعه‌ای است که نیازهای حال انسان را با توجه:به آتوانایی نسل آینده در دریافت نیازهایش مد نظر دارد. برآورده ساختن نیازها و خواسته.های انسانی هدف عمده توسعه است (71871,2015). اما در حال حاضر نیازهای ضروری شمار بسیار زیادی از مردم.کشورهای در.حال توسعه برای غذا پوشاک. سرپناه و شغل تامین نمی‌شود و فراتر از آن این مردمان خواستار بهبود کیفیت شرایط زیست خود هستند که در آن فقر و بی‌عدالتی مختص نقاط خاصی است که همواره مستعد بحران‌های زیست محیطی و ساير بلایا خواهد بود. توسعه پایدار نیازمند تامین نیازها ی اولیه همگان و آیجاد.فرصت برای آنها جهت برآورده سازی خواسته‌هایشان برای زندگی بهتر است (2009, 1 7) .توسعه پایدار در سه حیطه دارا ی مضامین عمیقی است: پایداری محیطی- پایداری اجتماعی- در راستای تحقق اهداف توسعه پایدار -پایداری محیطی در ارتباط با معماری اهمیت زیادی دارد و مسائل زیست محیطی که آینده بشر را به خطر انداخته است معماران را به چاره اندیشی واداشته است و پایداری محیطی عبارتست از باقی گذاردن زمین به بهترین شکل برای نسل آینده با این تعریف که فعالیت انسان‌ها تنها زمانی از نظر محیطی پایداراست که بتواند بدون تقلیل منابع طبیعی و یا تنزل محیط طبیعی اجرا شود. پس توسعه پایدار زمانی, ذاتا فرآیندی مبتی بر تغییرات است که در آن استفاده از منابع» جهت سرمایه گذاری‌ها سمت و سوی توسعه, فناوری و تغییرات نهادی همه با یکدیگر هماهنگ بوده و قابلیت نسل‌های حاضر و آینده را برای برآورده ساختن نیازهای انسانی شان ارتقا می بخشد. «کمیسیون جهانی محیط زیست» .توسعه پایدار را اینگونه تعریف می‌کند. توسعه پایدار فرایندی تغییری است که در استفاده از منابع» هدایت سرمایه گذاری‌ها. سمت‌گیری توسعه تکنولوژی و تغییری نهادی است که پا نبازهای حال او آبنده سازگاز می‌باشند. از نظر کمیسپون جهانی سحیظ و توسعه: توسعه پایذاز 5۸ علمی - پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی - سال سیزدهم, شماره دوم بهار 1۴۰۰ عبارتست از توسعه‌ای که نیازهای کنونی را بدون کاستن از توان نسل‌های آینده در تامین احتیاجاتشان برآورده سازد (1998,له ۵۲ ۷۵71070). توسعه پایدار توسعه ای است که پاسخگوی نیازهای فعلی باشد بذون انکه توان نسل‌های آینده در تامین نیازهای خود را تحت تاثیر قرار دهد. از طرفی بانک جهانی از تعریف سازمان ملل نیز کلی تر و ابهام برانگیز تر است بانک جهانی توسعه پایدار را توسعه ای که دوام یابد نامید. از نظر بانک جهانی با وجود فقر نمی- توان محیط طبیعی سالم و پایداری داشت. نبودن عدالت اجتماعی تداوم توسعه را دچار مشکل می‌-نماید. در اجلاس ریو راهنماها و توصیه‌ها در چهار فصل تنظیم گردید که رشد اقتصادی و توسعه اجتماعی به گونه‌ای صورت پذیرد که سرمایه‌های زیست محیطی و نیازهای توسعه را برای نسل‌های بعد دچار نقصان و اختلال نسازد (21.,2008 6۲ 7هکهز005). و در اواخر دهه مشخص شد که برای شناسایی بهتر توسعه پایدار لازم است مباحث اقتصادی- اجتماعی - سیاسی و زیست محیطی به طور همزمان مورد توجه قرار گیرد عنصر مهم کلیدی در توسعه پایدار تاکید بر حفظ و رفاه نسل‌ها (حال و آینده) در طول زمان می‌باشد (2016 ,13018۵۵4001). در توسعه پایدار سعی می‌شود که مقدار و کیفیت ثروت میراث نسل آینده را حداقل برابر نسل حاضر در نظر گیرد و بالاخره توسعه پایدار توسعه‌ای است که نیازهای نسل حاضر را برآورده می‌سازد بدون اینکه توانایی نسل‌های آینده در رفع نیازهایشان مورد مخاطره قرار دهد. هدف‌هایی که در مفهوم توسعه پایدار وجود دارد بسیار گسترده و قابل تامل شهر جدید پرند در افق چشم‌انداز طرح راهبردی, کلاتشهری فعال با غلبه بخش خدمات پیشرفته و صنایع با فناوری نوین است که در تعامل مستقیم با شهر فرودگاهی امام. خمینی.(ره) به.مثابه شهر لبه‌ای خارجی, در شهر - منطقه موقمیت شهرستان هر استان اس مه ۳۳| موقعیت استان در ققبیمات کشور نقشه ۱: موقعیت شهر پرند در تقسیمات سیاسی 2020 ,۳10۵1085 1368627610 :500766 استقرار شهر جدید پرند در مجاورت مهمترین گلوگاه‌های ارتباط با فضای بین‌المللی و در تقاطع مهمترین مسیرهای ارتباطی ریلی و بزرگراه‌های کشور و همچنین موقعیت آن نقشه ۱ و۲ در رابطه با تهران و حوزه شهری کرج و شهرهای جنوب غرب تهران با جمعیتی بالغ بر چهار میلیون نفر و سایر عناصر عمده بخش جنوبی مجموعه شهری تهران همچون شهر آفتاب و کمربندی شوم تهران شهر پرند را مهیای ایفای چنین نقشی می‌سازد ,60۵2266) . (2011که با توجه به استقرار آن در بیرون از کمربند زیست محیطی تهران» توسعه شهر جدید پرند نه تنها یک امر ممکن بلکه به الزامی اجتناب پذیر تبدیل می‌گردد (2006 ,906۵). نقشه۲: کلانشهر تهران و موقعیت شهر جدید پرند در جنوب غربی استان جدول ۲: شاخص‌های منتخب جهت سنجش و ارزیابی سطوح پایداری شاخص اجتماعی تعداد شاغلین, تعداد بیکاران تعداد محصلین, بعد خانوار تعداد خانوار درصد باسوادان. درصد بیسوادان تعداد کتابخانه و سالن های مطالعه» تعداد مراکز ورزشی» تعداد پارکها تعداد خودروهای آتشنشانی» تعداد شیرهای تعداد پروانه های ساختمانی صادرشده برای کاربریها درصد مساحت پروانه ساختمانی صادرشده تعداد پروژه های عمرانی انجامشده, طول معابر (کیلومتر) مساحت معابر( هزار مترمربع) تعداد پهنه های بافت فرسوده - پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی - سال سپزدهم شماره دوم بهار 1۴۰۰ جدول ۳ : تحلیل و ارزیابی شهر جدید پرند بر پایه مدل (51۷7017) 0- پذیرش بخشی از سرریز جمعیتی مجموعه شهری (به ویژه اسلامشهر-رباط کریم ) مجموعه تفریحی گردشگری زرندیه ؛ مراکز خدماتی تجاری مقرر شده در بخش شرقی شهر ویژه اقتصادی پیام و فرودگاه امام . مجموعه اداری و انبارهای گمرک تهران و ...) 40- یت در زمینه مسکن مهر و وجود تقاضای موثر متقاضیان در برنامه انتقال و تمرکز کل تأسیسات و ادارات گمرک تهران به ارضی هم جواری با رودخانه شور و امکان بهره مندی از آب ذخیره شده در پشت سدهای خاکی و کوچک ۷0- واقع شدن در بیرون از اراضی ذخایر زیست محیطی کلانشهر و واقع شدن در حاشیه کمربندی زیست محیطی ۸0- امکان تام متایم ابع آبی ناشی از پساب های تهران ۹0- وجود میراث فرهنگی کاروانسرای سنگی ازدوره سلجوقیان در جنوب شهر ۱۰0- استقرار در مجاورت کمربندی سوم شهر تهران و آزادراه تهران -ساوه و عبور مسیر راه آهن تهران -جنوب ۱۱0- وجود طرح توسعه متروی تهران تا فرودگاه بین المللی امام خمینی ۱۳0- قرارگیری پرند در حدفاصل سه مرکز ملی تبادل کالا و مسافر کشور در فراسوی کمربند دوم تهران ۱۳0 - عبور مسیر راه آهن تهران - تم نطازت پر ۱7 گبترش تخافیه تطلیتی اق زاغ منچی کز فکلاود اجره شرع ۳ ۳- عدم توجه طرح [آساخت وسازهای حاشیه شهرهای واقع در مجموعه شهری تهران مجموعه شهری به شهر جدید پرند به عنوان نقطه اتصال دو حوزه شهری اسلامشهر -رباط ۵- عدم 4- گرایش به جذب جمعیت در کمربند سبز تهران ‏ آکریم او کرج خشهریار - غلبه فعالیت حمل ونقل و ]تحقق برنامه و طرح های اقتصادی ۷ عدم توجه به نقش ویژه پرند به عنوان کلانشهر سوم مجموعه آانبارداری در شهر ۸- دوگانگی مدیریت شهری و آشهری تهران و عدم انطباق ساختار مدیریتشهری آن 4 تمایل شرکت عمران به مصرف و استهلاگ ظرفیت: های :پیش از واگ ی مهاب عدم هماهنگی توسعه در فراسوی کمربندی خصوصا در فرودگاه امام و شهرک صنعتی حسن آباد و در نتیجه احتمال آلودگی کمربند سبز زیست محیطی به واسطه گرایش به ۰- عدم آسکونت و فعالیت های مربوط به صنایع مزاحم و توسعه های برنامه ریزی‌انظه تهیه طرح جامع حریم کلانشهر تهران و عدم هماهنگی در تهیه طرح حوزه های شهری واقع ۱- قرارگیری بخشی از زمین های تحت تملک پرند در محدوده حوزه شهری آدر آن ۲۳- خوابگاهی شدن شهر به آکرج - شهریار و مشکلات ناشی از تقسیمات کشوری واسطه واگذاری به مسکن مهر و سیاست های بخش مسکن ارزان قیمت 5 -سهم بالای نیروی جوان با سطح تحصیلات بالا5گ ۲ -شکل گیری و روند تکامل برخی مراکز اشتغال و فعالیت در داخل شهر (دانشگاه آزاد و پیام نور» شهرک صنعتی» مراکز خدماتی و5 (... ۳ رخ بیکاری صفر زنان در سطح شهر5 ۶ -برخورداری مدیریت شهر از منابع مناسب حاصل از فروش و واگذاری زمین به سازندگان انبوه و تعاونی های مسکن 5 -وجود زمینه حمایت های مناسب قانونی از مدیریت شهر در چارچوب قانون ایجاد شهرهای جدید5 ٩ حوقعیت نسبتا مناسب استفرار پرند از نظر توپوگرافی» شیب (کمتر از ۵ درصد) و زمین شناسی 5 ۷ فقدان اجازه به کار فعالیت های صنعتی و کارگاهی در داخل و درنتیجه دور بودن از آلودگی های زیست محیطی 5 ۸ -وجود فضای کافی جهت توسعه آتی شهر5 ۹۰ -وجود رود دره های ملایم در راستای شمالی -جنوبی در قسمت هایی از شهر 115 -وجود دو طرح جامع ( و ۱۳۸۶) برای شهر5 ۱۱ -وجود معابر و زیرساخت » برق و گاز تلفن » ایترنت ) برای شهر5 ۱۲ -وجود شبکه ارتباطی غلبه -۷۷۲ غدم شکل گیری کامل ترکیب سنی و جنسی گروه های جمعیتی -7۱ عدم ارتباط و تغامل -7۳ خوابگاهی شهر بر نقش خدماتی- صنعتی آن در حال حاضر مثبت شهر و ضعف پیوند متقابل عملکردی بین مراکز کار و فعالیت و سکونت در فراسوی واگذاریانی آزویه,زمین,».بلاون ایجاد زمینه درآمد -7۶ کمربندی سوم کلانشهر تهران (بهره برداری نامناسب از منابع و ثروت های موجود شهر (اراضی در اختیار -۷۷۵ پایدار نامناسب/بودن" -1۸7۷ کیفیّت نامناسب و کمبود منابع آبی جهت جمعیت ۷۰۰ هزار نفر -۷۷۹ فقدان طرح در ۷۷۸۳ کیفیت خاک و اقلیم نسبتا خشک و پوشش گیاهی فقیر منطقه خحصوص عناصر و تجهیزات شبکه حمل ونقل از قبیل پایانه های مسافربری» پل های ۷۷۱۰۳ مراکز کار و فعالیت از جمله محور خدماتی اصلی شهر در طرح های آماده سازی بارگذاری تراکمی بسیار بیشتر از طرح -7۱۱ عدم یکپارچگی کلی فضاهای توسعه در شهر -7۱۵ وجود ساخت وسازهای پراکنده -۸۶ ۷۷7۱ ناچیز بودن و کمبود جمعیت شهر -7۱۳ فقدان,توجه جدی به سازمان فضایی کلان شهر خصوصا محورها و -۷۷۹ های مصوب و طرح های اجرای وضع موجود -۱۷۱۲ مصوب عدم وجود سیستم کمپوشت جهت رسیدگی به وضعیت زباله های شهر اولین قدم برای حرکت به سوی توسعه پایدارشهری» تعیین شاخصهای موردنیاز می باشد. براین ن شاخصهاکه جدول ۲ آمده است مورد استفاده قرار گرفتند. تجزیه وتحلیل 517017 یک ابزار بسیار مناسب است که کلیه‌ی عوامل را در موقعیتهای مختلف به منظور تدوین و ارائه استراتژیهای قابل قبول در سطح منطقه, مورد بررسی و تجزیه وتحلیل قرار می‌دهد. واژه‌ی 517017 مخفف چهار واژه‌ی قوتها ضعفها (عوامل داخلی منطقه)» فرصتها و تهدیدها (عوامل محیط خارجی) است. اين ماتریس یکی از ابزارهای مهمی است که مدیران از طریق آن می‌توانند اطلاعات را مقایسه کنند و چهار نوع استراتژزی تدافعی, محافظه کارانه» تنوع و توسعه‌ای ارائه نمایند(2011 ,له 6۲ 8/1092). جدول ۳ ماتریس 51707 شهر جدید تحلیل یافته های حاصل ازروش 5707 درف رآ یند ۸777 مدل ۸770 یکی از فرآیندهای تحلیل سلسله مراتبی است که سنجش و میزان اثرگذاری عوامل و گزینه های مختلف در آن با استفاده از تشکیل نمودار سلسله مراتب وانجام مقایسات زوجی صورت می‌گیرد. به منظور ارزش‌گذاری عوامل طبقه بندی شده در مدل 51707 پرسشنامه‌ای بر مبنای مقایسه زوجی بر پایه مدل تحلیل سلسله مراتبی 78 تهیه و نسبت به وزن دهی و اولویت بندی عوامل توسط کارشناسان اقدام شد. دراین بخش باتوجه به نتایج حاصل از تجزیه وتحلیل مطالعات وضع موجود درقالب جدول ۲ مهمترین عوامل درونی محدوده مطالعاتی وهمچنین مهمترین عوامل بیرونی موئردرساختاربافت درقالب فرصتها وتهدیدها درحوزه شاخصهای موردنظرشناسایی شده وبر اساس فرآیند ۸778 ارزشگذاری شده است. جدول ۶ و شکل ۲ مقایسه های زوجی عوامل درگروه نقاط قوت و وزن نهایی هر یک از نقاط قوت را نشان میدهد. جدول ۶: مقایسه های زوجی عوامل در گروه نقاط قوت ردیف. ‏ نقاط قوت 51 2و 83 84 5و 86 87 58 و8 810 811 512 وزنها 51 سهم بالای نیروی جوان ۱ ۹ ۲ ۸ ۳ ۷ ۸ ۰ 3 ۹ ۹ ۳4 52 شکل گیری و روند تکامل برخی مراکز اشتغال ۳۳ ۱ ۲ ۳ ۹ 3 ۰ ۰ ۲ ۳ ۷ ۷ ۰.۳۷۲ 23 نرخ بیکاری صفر زنان / ۵ ۱ ۳ 2 ۰ ۰ ۹ ی ۸ ۸ ۹ 54 برخورداری مدیریت شهر از منابع مناسب 1۵ ۱ ۰ ۴ ۰ ۲ ۳ ۹ ۷ ۹ 55 سس ی مه 8 ۵ ۰۹/۱۱ ۹/۱۶ ۳ ۱ ۳ ۲ ۰ ۲ ۲ ۰ ۰ پا فاد ود 4 و ار ۹۷ ان ۹۳۳۳ ۱۵ ۲ ۳ ۳ 3 ۰ ۸ 57 فقدان اجازه بکارفعالیتهای صنعتی وکارگاهی ۸ ۳ ۳ کف ی ان ۱ ۲ 3 ۳ ‌ ۰ ۳۷ 58 وجود فضای کافی جهت توسعه آتی شهر عم ۹ ۲ ۵ ۳۳ ۰/۵ ۱ ۰ 2 ۳ 3 ۳۷ و5 وه درو هی سم هر رسای هی رد مد جمیکگ کن اما برد ۱ ۲ ۰ ۰ ۸۷ 0 وجود دو طرح جامع ۱۳۷۷ و ۱۳۸۶ برای شهر ۹ ۳۲۲ و جر مور هرد اج ما هد ۱ ق 3 ۹ 1 وجود معابز و زیر ساخت های مناسب. 0 و ۱۲۵ ۵ ملد ۵ ۵۲۳۳۵ ۱ ۲ ۹ ۹512 وجود شبکه ارتباطی مناسب. ۱ ۱۶ ۳۵ ۱۶ ۵ ۵ ۲ ۳۵ ۲ ۳۵ ۵ ۱ 4 1۲ علمی - پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی - سال سیزدهم, شماره دوم بهار 1۴۰۰ ردیف نقاط ضعف ۷۹1 ۷۸/2 3 ۷۷4 ۷۷5 ۷۷6 ۷۷7 ۷۷8 ۷۷9 ۷۷10 ۷۷11 ۷۷12 ۷13 ۷۷14 ۷35 ی ۷۹1 ۴ شکل گیر ۱ ۲ 2 ۹ ۳ : ۹ ۷ ۹ ۸ ۷ ۰ ۰ ۸ ۹ ۳۹ ۷/2 ۵ ۱ ۳ ۳ 3 : ه ۹ ۰ ۷ ۹ ن 3 ۷ ۸ ۹ ۷3 ۳ ۱ ۲ ۳ ۲ ۳ 3 3 ۰ 3 ۳ ۳ ۰ ۰ کیت ۷۹4 ۳۳ ۳۳ ۰ ۱ ۲ ۳ 3 ۰ ۰ ۹ ۰ 3 0 » هد ۷5 و ۱ ۲ ۰ ۹ ۹ ۷ ۹ 3 ۷ ۷ ۳۰ ۷۹6 ۹ ۳۴۳۹۳۳۵/۲۵ ۱ ۳ ‌ ۳ 3 3 ۲ ۲ 3 ۰ ۹ 7 کیفیت خاک و ۰/۱۹ یش ۲۲/٩ ۱۳ ۳ ۲ 3 ۳ ۳ ۲ ۰ ۰ ۳۸ ۷۹8 تجهیزات ‏ شبکه ۰/۱۹ ۹ رد ۹ ۰/۳۳۳۳ ۰۳۳ ۲۱۲۳ ۲ ۲ ۲ 3 ۳ ۲ ۲ ۳۲ ۵9 سازمان ‏ فضایی ‏ ۹/۱۹ ۰/۲ ۵ ۲ ۰۳۴۹۹۹۹۷" مره وی ۱ ای ۲ ۲ ۳ ۳ ۳ ۳۷ 0 کلی فضاهای ۰ ۰/۱۲۵ ۱۶/* ۳ ۹ و بط م۲ ۲۵ هل روت ور ۲ 1 ۲ ۷ ۵ 1 بسیار بیشتر از ۹/۱۸ ۹/۹ ۹/۲۵ ۲ ۹ 7۵ ۳ ور و مه هه ۱ 3 ۲ ۲ ۷ ۳۰ ۷12 ید ۵ ۲۳۲ مه مار هد هرد اج اج ۱۳۳۵ ۲ ۰ ۰ ۵ 3 کمبوذ جمعیت ۰ ۲/* ۵ ۳۳ر۴۰ قو۲رکصصور و مورب مکی عم کج هل ۱ 4 ۱۷14 6۵ ۵ ۲ ۸۹ ۱۹۵ مره ریا وا ازج هر روز ۱۱ ۲ ۳ ۷15 ۳ 0 ما۱۲ بر چه و چگ جر جرا جر هر و نزن عععع 1 ۱ ۲ ذر بررسی نقاط قوت مژلفه هاتی شکل گیرق و روند تکامل برخی مراکز اشتغال و فعالیت ذر داخل شهر (دانشگاه آزاد و پیام نور» شهرک صنعتی,مراکزخدماتی و ...) با وزن ۲۷۲/ در رتبه اول ووجود معابر و زیرساختهای مناسب (آب» برق و گاز تلفن, اینترنت) برای شهر با وزن ۱۷۹/ در رتبه دوم و سهم بالای نیروی جوان با سطح تحصیلات بالا با وزن ۱۳۶/ در رتبه سوم است نتایج نشان می‌دهد که شهر جدید پرند نقاط قوت مناسبی برای توسعه پایدار در کنار قطب جمعیتی کشور کلان در بررسی نقاط ضعف گویه عدم شکل گیری کامل ترکیب سنی و جنسی گروه"های جمعیتی با وزن ۲۰۹/,در رتبه اول و گویه غلبه خوابگاهی شهر بر نقش خدماتی- صنعتی آن در حال حاضر باوزن ۱۹۱/ در رتبه دوم و گویه پایین بودن سطح مشارکت اجتماعی در شهر با وزن ۱۳۵/ در رتبه سوم است. نتایج نشان می‌دهدکه شهر جدید پرند نقاط ضعف و مشکلاتی دارد که مدیریت شهری و شهروندان باید با همکاری به کاهش تأثیراین عوامل» مانع برای توسعه پایدار شهر جدید پرند بپردازند. جدول ۵ و شکل ۳ مقایسه های زوجی عوامل درگروه نقاط ضعف و وزن نهایی را ارائه می‌دهد شکل ۳ وضع نهایی هر یک از نقاط ضعف 2020 ,81041085 (136560/61 :5000600 پذیرش بخشی از سرریز جمعیتی مجموعه شهری(به ویژه اسلامشهر-رباط کریم) با وزن ۲۳۹/. در رتبه اول و واقع شدن در بیرون از اراضی ذخایر زیست محیطی کلان شهر و واقع شدن در حاشیه کمربندی زیست محیطی با وزن ۱۳۹/ رتبه دوم و سیاست مصوب دولت و حمایت در زمینه مسکن مهر و وجود تقاضای موثر متقاضیان مسکن در پرند با وزن ۱۰۱/ رتبه سوم بهترین پتانسیل‌ها و فرصت‌ها برای توسعه پایداز اشهر جدید.پرند است که بایدابه بهترین شکل از آن استفاده بهینه نمود. جدول ٩ وشکل 1 مقایسه‌های زوجی خوامل درک‌یله نتلطگوصت و بایوها ها نشان می دهد: اودیف: فرصت 01 02 03 04 05 06 07 08 و09 010 011 012 013 وزن ها 01 پذیرش بخشی از ۱ ۲ ۰ 9 ۷ ۷ ۳ : ۸ ۰ 1 ۸ ۹ ۳۹ 02 شکل گیری و ۰/۵ ۱ 3 ۹ ۹ ی ۲ ۳ ۷ : ۰ ۸ 3 ۷ 03 زمینه های سرمایه ۰/۲ ند ۱ ۱ ۳ ۳ ۳ ان : ۹ 5 : ۹ 04 نیاست. امضوی ۰ :۳۳+ ۳۳ ۱ ۱ ۰ : ۲ ۲ ۰ ۳ : ۹ ۹ ۱ 05 وجود برنامه انتقال ‏ ۰/۱۶ ۹ ۳ ۲ ۱ ۱ ۱ ۳ ۲ ۱ ۳ ۸ 06 همنخوارق با ۰/۱۶ ۹ ۳ ۳ ۱ ۱ : ی ۹ ۲ 5 یس ۳ ۲ 07 واقع شدن در بیرون ۰ ۰/۳۳ ۵ ۳ / ۳ نید ۱ ۳ ۹ : ۰ ۷ ۷ ۳۹ 08 امکان تامین آب از ۰/۲۵ ۳۳ ۵ ۵ ۵ ۳۵ نیو ۱ ۲ ۳ ۳ 5 3 ۹ 09 وجود میراث ۰ ۰/۱۲۵ تلف ۳ ۳ ۱ ۳۳ ۹ ۳۳ ۱ ای ۲ ۲ ۲ ۳ 010 استقرار در مجاورت ۲ ۳۵ /. ۳۵ / / ۲ ۳۳ 0 ۱ ۲ ۳ ۳+ ۹ 011 وجود طرح توسعه ۰/۱3 ۲ ۰ ۳ ۵ ۵ ایو ۳۳ ۵ ۵ ۱ ۳ ۳ ۸۳ 012 قرار گیری پرند در ۰/۱۲ ید ۳ ۹ ۳ ۳۳ 4 ۳ ۵ ۳۳ ۳۳ ۱ ۱ ۹ 013 غبور مسیر راه اهن ‏ ۰/۱۱ ۳ ۳ ۹ ۳ ۳۳ ۸ ۵ ۰ ۳۳ ۳۳ ۱ ۱ ۹ 1۷ علمی - پژوهشی نگرش‌های و در جغرافیای انسانی - سال سیز دهم. شماره دوم بهار ۱۴۰۰ شکل ۶- وزن نهایی هر یک از فرصتها 2020 ,1100185 116862760 :500066 در بررسی تهدیدات گویه های گسترش حاشیه نشینی و زاغه نشینی در محدوده مجموعه شهری تهران با وزن ۹ رتبه اول و عدم نظارت بر ساخت وسازهای حاشیه شهرهای واقع در مجموعه شهری تهران با وزن ۱۹۶/. رتبه دوم و خوابگاهی شدن شهر به واسطه واگذاری به مسکن مهر و سیاستهای بخش مسکن ارزان قیمت با وزن ۳ در رتبه سوم قرار دارند نتایج نشان می‌دهد مهمترین تهدیدات برای توسعه پایدار شهر جدید پرند در ارتباط با مادر شهر تهران گسترش حاشیه نشینی شهر و ساخت و سازهای حاشیه ای تهران و خوابگاهی شدن شهر پرند است. جدول۷ و شکل ۵ مقایسه‌های زوجی عوامل درگروه نقاط تهدید و وزن نهایی هر یک از نقاط تهدید را نشان ۳7 تهدیدها 7 71 73 74 75 76 77 78 79 710 711 717 وزنها 711 گسترش ‏ حاشیه ۱ ۲ ۳ ان ۹ ۷ ۷ ۹ ۰ 1 ۸ ۹ ۹ 712 عدم نظارت بر ۰/۵ ۱ ۲ ۳ ۰ ۹ ۹ ۷ 3 ۳ ۷ ۸ ۹4 73 خوابگاهی ‏ شدن ۰۳۳ ۸ ۱ ۲ : ۰ 3 ۷ ۳ ۳ ۹ ۷ ۳ 714 گرایش به جذب ‏ ۰۳۳ ود 0 ۹ #۳ 4 ۳ ۰ ۲ 5 3 ۰ ۹ 715 عدم تحقق برنامه ۹ ۲ رید ۳۳ ۱ ۲ ۲ ۳ ۲ ۱ ۳ 1 1۹ 716 غلبه فعالیت حمل ‏ ۰/۱۶ ۹ ود ۳ ۳۳ ۱ ۱ ۳ ۳ ۲ ۲ ۳ ۳۲ 7 عدم توجه به نقش ‏ ۰/۱۶ ۹ ۳۵ ۳۳ ۰ ۱ ۱ ۳ ۳ ۲ ۲ ۳ ۳۵ 718 دوگانگی مدیریت ‏ ۰/۱۱ 4 4 ید ۳۳ ۵ ۳۳ ۱ 3 ۳ ۱ ۲ ۰ 19 عدم هماهنگی ۰/۲ نید ۳۳ ۵ ۵ ۳۳ ۳۳ ۳۵ : ۲ ۲ 4 ۳ 710 عدم. تهیه اطرح ۰/۱۹ ۳۳ ۳۳ ۵ ۱ ۰ ۰ ۳۳ ۵ ۱ ۳ ۳ 7 711 قزال, کیری بش ۹/۱۳ 4 ۲ ند ۳۳ ۵ 0 ۱ ۳ ۳۳ ۱ ۷ ۲ 7112 عدم توجه طرح ۰/۱۱ ۲ 4 ۲ ۳ ۳۳ ۳۳ ۵ ۳۵ ۳۳ ۵ ۱ ۹ بنابراین نتایج حاصل ازتلفیق عوامل 51/07-۸710نشان می‌دهدکه به طورکلی دربین ۵۳ اولویت 517017 » اولویت- هایی که بیشترین تأثیرگذاری رادارند» ۲۲ اولویت برتر نقاط قوت» نقاط ضعف, فرصتها و تهدیدها برای مداخله درتوسعه پایدار شهر جدید پرند در ارتباط با مادر شهر تهران به شمار می‌روند که به شرح جدول ۸ از نظراجرایی جدول۸ : ماتریس اولویت نهایی بین گروهی عوامل 810707 درراستای برنامه ریزی توسعه پایدار منطقه مورد مطالعه عوامل بین گروهی اولویت نهایی ‏ ترتیب اولویت ‏ اولویت تجمعی 51 سهم بالای نیروی جوان با سطخ تحصیلات بالا ۲ ۱ ۱ 53 شکل گیری و روند تکامل برخی مراکز اشتغال و فعالیت در داخل,شهر ۰ ۰/۱۷۹ ۲ ۲ 54 برخورداری مدیریت شهر از منابع مناسب 4 3 3 59 وجود رود دره های ملایم در راستای شمالی - چنویی ۸۷ ۰ ۰ 0 وجود دو طرح جامع ۱۳۷۷ و ۱۳۸۶ برای شهر ۹ ۹ ۹ 13 عدم ارتباط و تعامل مثبت شهر ۸ ۰ ۱ 2 وجود مغایرت بین طرح های مصوب و طرحهای اجرایی 5 1۳ 08 امکان تامین آب از منابع ابی ۹ ۰ ۱۸ 1 گستزش آخاشیه: نشینی و زاغه نشیتی ۹ ۱ ۱۹۹ 712 عدم نظارت بر ساخت و ساز ها ۹4 ۲ ۳۰ فرایند برنامه ریزی توسعه پایدار شهر جدید پرند شامل چهارمرحله جمع آوری اطلاعات, تحقیق و بررسی آنها برنامه ریزی واجرای برنامه است .جهت بررسی مسئله تحقیق مطابق تعریف عملیاتی و روش‌های بیان شده» به ۹ فصلنامه علمی - پژوهشی نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی - سال سپزدهم. شماره دوم بهار 1۴۰۰ تجزیه وتحلیل داده‌های گردآوری شده پرداخته شد. البته در راستای ارزیابی دقیق‌تر و تخصصی‌تر از مدل تلفیقی - ۸1۳-7 نیز بهره گرفته شده است. یافته‌های مطالعه نشان داد نیمی از خانوارهای ساکن در شهرهای جدید پرند سرریز جمعیت تهران بوده است. از جمله دلایل مهم مهاجرت خانوارهای ساکن به شهر جدید پرند ارزان بودن مسکن در این شهر جدید است. میزان رضایت خانوارهای ساکن شهر جدید پرند از آمدن به شهر در حد متوسطی قرار دارد. در مجموع می‌توان گفت که هر چند که شهر جدید پرند از نظر تحقق جمعیت پذیری عقب‌تر از برنامه مصوب خود بوده؛ اما بر اساس یافته‌های مطالعه روند پیش بینی شده جذب سرریز جمعیت کلان‌شهر تهران و تأمین مسکن, هر چند با روندی کند. اما در حال تحقق است. عملا در این میان یک سیکل معیوب دیده می‌شود که به تشدید مشکلات شهرهای جدید از جمله شهر جدید پرند دامن میزند. به این معنی که برای ایجاد یک شهر جدید تیاز به آییجاد: اشتغال و شکل گیرق خدمات است اما اگر افتغال کافی آیجاد نگردی مسلما جیعیت به آندازه موره نظر جذب شهر جدید نشده و آستانه های جمعیتی لازم برای شکل گیری خدمات ایجاد نخواهد شد. این امر سبب عقب ماندن این شهر جدید از جدول زمانبندی خود خواهد شد. با توجه به پژوهشهای انجام شده توسط محققان دیگر اين پژوهش با داشتن تفاوت از لحاظ به کار بردن مدل تلفیقی 81/07- ۸730 توانسته است استراتژی و راهبردهای تدافعی» رقابتی» تنوع و محافظه کارانه در توسعه پایدار شهر جدید پرند ارائه دهد. اهمیت توجه به مکانیابی توسعه شهرهای جدید لزوم توجه به بهره‌گیری بهینه از پتانسیل ها و توان‌های محیطی در ساخت چشم اندازها و مناظرآزیبا و فضای سبز به منظور آسایش ساکنین شهر بایستی مورد توجه قرارگیرد (2014 .۷811220610). لذا درجهت بهره گیری از استعدادهای بالقوه محیط جهت ایجاد چشم اندازها و مناظر طبیعی جهت استفاده ساکنین و جلوگیری: از صرفه هزینه‌های زیاد جهت این امر» ضروری است به این مهم اهتمام جدی مبذول گردد. درمکان‌یانی" شهرهای جدید نذیشه وغشتگرد تا حدودی این فاکتور رعایت شده است. اما در شهر پرند به این بخش هیچگونه توجهی نشده است: پيشنهاد این پژوهش برای محققین آتی توجه بیشتر به تمام ابعاد و مسائل در برنامه های شهری و منطقه ای است که البته باید از برنامه ریزان به سطوح مدیریتی انتقال یابد. بعلاوه موفقیت شهرهای جدید بستگی به گزینش صحیح منطقه‌ای دارد (2013 ,11020). به گونه ای که از نظرموقعیت جغرافیایی و نیز آستعدادهای رشد و توسعه در وضعیتی باشند که: بتزانند نقش‌های مربوط به فرآیند برنامه ریزی توسعه پایدار شهرهای جدید و تأثیرآن بر شهر مادر ابعاد مختلفی دارد نخستین گام در اقدام مورد نظر» شناخت مشکلات محدوده مطالعه درحوزه شاخص‌های مختلف است که پس از تحقق آن بر اساس مشاهدات میدانی و شناخت عمده ترین مشکلات محدوده موردنظرکه بر اساس اثبات فرضیات به طورعمده مطرح می‌شود.» می‌توان به منظوررفع آنها برپایه اهداف یادشده ودر قالب راهبردها و سیاستهای اجرایی با بهره گیری ازمدل توسعه پایدار شهر جدید پرند و تأثیرآن بر شهر تهران مطرح می‌شود (2015 ,۳31۳2266 31808۷200). دراین راهبردها که بر نقاط قوت درونی و فرصتهای بیرونی استوار است. مواردزیرپیشنهاد می" شود: -تحقق ایجاد حدود ۲۲۸۰۰۰ واحد مسکونی در افق راهبردی طرح (۱۶۱۵) ستأمین سرانه فضای سبز محله ای-ناحیه ای معادل 2/۵ مترمربع - تکمیل دو خروجی به اتوبان ساوه و سه خروجی به کمربندی سوم تهران این راهبردها بر نقاط قوت درونی و تهدیدهای بیرونی متمرکز است بنابراین موارد زیر را می‌توان پیشنهاد کرد: -اسکان ۵۰/ از صاحبان مشاغل و متخصصین شاغل در پرند فرودگاه بین المللی امام و شهرک‌های صنعتی حاشیه شهر در قالب مسکن انفرادی و یا مشاع بزرگتر از حد متوسط - شکل‌گیری حداقل یک شهرک صنعتی در بخش های جنوبی (جنوب محدوده شهر) به منظور جلوگیری از شکل در راهبردهای بازنگری ضمن اینکه برنقاط ضعفت درونی تأکید می‌شود»"تلعی"بر بهره گیری از فرصت‌های بیرونی به منظوررفع نقاط ضعف میباشد؛باتوجه به این مطالب میتوان مواردزیررا پيشنهاد کرد: -استقرار حداقل ۲۰درصد از مراکز و دفاتر خدماتی و پشتیبان فعالیت‌های فراشهری بخش حمل ونقل تهران در -احداث هفت ایستگاه مترو پرند به تهران پایان برنامه پنج ساله -<شکل گیری حداقل ۵۰ درصد از مجموعه های مسکونی به ضورت مجتمع‌های نامحصور و عجین شده با محیط -استقرار حداقل ۱۰ درصد از هر یک از گروه های تراکمی (کم تا بسیار زیاد) در هر ناحیه از شهر - ایجاد مراکز منطقه ای مدیریت بحران و تأسیسات حفاظتی و انتظامی در هر یک از مناطق شهر - ساماندهی حداقل ۸۰ درصد از کناره ساحلی رودخانه شور (ساحل شمالی) این راهبردها به تأکید بر رسیدگی به نقاط ضعف درونی برای کاهش آسیب پذیری در برابر تهدیدها می‌پردازد - احداث حداقل دو پارکینگ طبقاتی عمومی با مقیاس منطقه ای در هر یک از مناطق تا افق راهبردی طرح. -شکل گیری حداقل دو مرکز منطقه ای -شهری در ورودی شهر و در فاز توسعه. ۸ فصلنامه علمی - پژوهشی هشی نگر ش‌های نو در جغرافیای انسانی - سال سیز دهم شماره دوم بهار ۱۳۴۰۰ - حفظ و ذخیره حداقل ۲۰درصد از اراضی مسکونی هر فاز به منظور توسعه آتی و مبتنی بر شرایط توسعه یافتگی - پیش‌بینی حفظ ذخایر خدماتی در حد ۲۰درصد بیش از نیاز جمعیت محاسبه شده جهت پاسخگویی به تغییرات -کاهش سفر با وسیله نقلیه شخصی به کمتر از ۲۵درصد از کل سفرهای درون شهری. -اختلاط کاربری حداقل ۸۰ درصد از کاربری اراضی مجاور اندامهای اصلی سازمان فضایی. به منظور بهبود عملکرد شهرهای جدید احداث شده در کشور راهبردهای زیر پيشنهاد می‌گردند: ۱- انتقال برخی از صنایع قابل جا به جایی به شهر جدید پرند با توجه به اصل سازگاری میان صنایع و اثرات هر یک از آنها بر محیط طبیعی و زندگی ساکنان شهرهای جدید. به منظور جلوگیری از خوابگاهی باقی ماندن شهرهای ۲- بهبود سیستم حمل و نقل عمومی میان شهر جدید پرند با کلان‌شهر و مادر شهر تهران (احداث خطوط مترو میان شهر جدید پرند با شهر تهران» البته پس از انجام مطالعات هزینه- منفعت پيشنهاد می‌شود)؛ ۳- تکمیل خدمات شهری مورد نیاز و مرحله بندی برنامّه ساختا سایر قسمت های شهر جدید پرند؛ ۶- ایجاد برخی فضاهای تفریحی و خدماتی متناسب با گروه های سنی میان سال و کهن‌سال (لازم به ذکر است با توجه به افزایش عمر شهر جدید پرند براي,شاکنان,موجود در شهراجدید که,پرخی به دوران میان سالی و کهن‌سالی ۵- بالا بردن سرعت ساخت شهر جدید پرند دز کوتاه مدت به منظور افژّایش تمایل به سکونت در شهرهای جدید (افزایش تقاضا)» که خود باعث سرعت بخشیدن به راوّند افزایشی قیمت اراضی در شهرهای جدید می‌شود. - عوامل زیر ساختی نظیر شبکه راههای ارتباطی» دسترسی به خحطوط انتقال گاز آب» برق و امکانات دفع پساب و پسماندها با حداقل آسیب رسانی به محیط زیست و با صرف هزینه های کم؛ در اولویت مکانیابی ساخت و ساز با توجه به مطالعات وضع موجود و همچنین تحلیل راهبردهای دستیابی به توسعه پایدار در شهر جدید پرند. الگوی بهینه توسعه پایدار در شهر چدید پرند اگوی هر سوقلدلا می‌باشد. به منظور بررسی این مسئله و پاسخ به این سوال که الگوی شهر هوشمند در صورت تحقق شاخص‌های آن, چه اثراتی بر توسعه پایدار شهری دارد؟ شاخص‌ها و زیرشاخص‌های شهر هوشمند استخراج و به صورت گویه‌هایی در اختیار خبرگان قرار گرفته است که در این بخش نتایج آن با استفاده از آزمون تی تک متغیره در محیط نرم‌افزار 5255 مورد تحلیل قرار خواهد گرفت. از نظر اثرات شهر هوشمند از دیدگاه خبرگان» شاخص‌های موثر در شهر هوشمند به صورت پرسشنامه با احتساب دامنه طیفی بین ۱ تا ۵ و بر اساس طیف لیکریت بین حدود ۳۳ کارشناس حوزه شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری توزیع و مورد پرسشگری قرار گرفته است. با توجه به جدول زیر و نتایج حاصل از پرسشنامه تحقیق, می‌توان گفت که از دیدگاه خبرگان به‌کارگیری شاخص‌های شهر هوشمند در اداره و توسعه هر چه بهتر و به طول کلی در توسعه جدول 4: اثرات به کارگیری شاخص‌های شهر هوشمند در توسعه پایدار شهر پرند ایجاد اشتغال جدید. متنوع و ارزان نسبت به سایر بخشها افزایش افضاهای سبز و ورزشی وفگمعی با حذف کارری زائد سرزندگی با بالا رفتن نظم شهری و رضایت از دریافت خدمات برای بررسی سنجش اثرات به کارگیری شهر‌هوشتند,دز صورت تحقق"آن بره‌ابکاد توسعه پایدار شهری از آزمون تی تک نمونه‌ای استفاده شده است. با توجه به طیف در نظر گرفته اشده در پاسخها مقدار آزمون برابر ۳ در نظرگرفته شده است. براین اساس, چنانچه میانگین پاسخها برای هریک از ابعاد بیشتر از عدد ۳ باشد بدین معنی است که از نظر جامعه مورد آزمون» نظر شهروندان بر این است که اثرگذاری شاخص‌های شهر هوشمند در صورت تحقق آن بر توسعه پایدار شهری بالاست. در غیر, این صورت اثرگذاری ضعیفی دارد. همانگونه که در جدول شماره ۱۰ مشاهده می‌شود. سطح معنا داری آماره ۲ برای تمامی ابعاد و همچنین توسعه پایدار شهر پرند کمتر از ۰/۰۵ و فاصله اطمینان منفی بدست آمد؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که میزان شاخص‌های شهر هوشمند در بعد اقتصادی در سطح قابل قبول و رو به افزایش و ابعاد اجتماعی, زیست محیطی, کالبدی و همچنین توسعه پایدار شهر پرند در سطح ضعیفی می‌باشد که نیازمند ارائه راهکارهایی برای افزایش این ابعاد می باشد. جدول ۱۰: سنجش اثرات به کارگیری شاخص‌های شهر هوشمند در صورت تحقق ان بر ابعاد توسعه پایدار شهری در شهر پرند ۰ 68و5۳ لدسعلت صق0طع 1 .رطع ۶ تصعلز عطا اه م10 ه) از چن .(2008) 36۰ محعکو ما38 [ماراهم۸ .(2008) بصقحطهط ,روهظ مصه نل۸ منطتقطاس20 بعحطه7 ,6۵0 عمط ص30 ,حعگه‌ 20 066106 هقاس 16 اهسنه‌اکنک ۵ کتعنسه0 فصه کماه توص مکاصعصممصصی عط عصنمنصعم۳ ما 20002 7 ,10۷ 276۷ 530۳۵ ۵۶ توونس5 ععق0 ۸ م۳۵۵۰ هذ ۵۵۹ 367 که صمناهدا 3۵ .(2001) 2۰ ,نعه هط 800 3] 10 165020 بط صق0طع1 لمحصع6 ونعنصتآ فدمم۸ عنصماع موصتصصطلا2 صهطارتآ صز دزوعط1 6 م2000 6ص مسق صز کعنان 0 ۵۶ رعمامطادم عطا ما 130000 .(2005) .1 ,تطع/3 نامعله 13" .[36۳۹1۵ 10] +کط ناه ت20 اوصهم ص00 100610061 کعنان) 310 مصقط1 ۳۵0 1و کعتان) 307 0۶ 7 مه 00067666 له 1016۳2 +کعنان ۲عط صز کععهی صهطای ۶و جمزککته105 2006(.۰) حنصه اطلد ص122 0 156 06۵10060۰ 16 طمسنتفاعند 1۵۳ پچ عط عم عصتصصعام آعدمنوه وصه ص۳۳۵ت] .(2013) 3/۰ منون1۲1 1۵005 ۵ ۲3 1367610066۲ عاطامستفاهنگ مصه عصنصصع21 صعطمتآ معساعنط ۸ ۵۵ ععصع ص۲0 .[36۳518 10] .ومططاعم/2 ۶ ان عاطفصنداعنه عطا ۵ عسهعانطحه 1006005 ۵ ۶ 5ع م2۳۵۵ بصمزعع۳ ص0طع 1 صذ ۵۳۵۹۵ بع2 ص ماع مصصمج 1۵۳ عاصی‌نام‌م۸ .(2005) .۸ قاط 0007 13067610060۲ کعنان) 310 بصقحطع1 مص00ن۵ط اعزم مععنان 2107 جه ععص دم مدمه 13 ما 2660700۳8 ۵۷۷۵ 6۷ ۳۵عع اد اعق77 هم صمناهنن خصعسه عطا که دمناع ده وصه ننک .(2011) .7 منعه۵2ط1 ۰ 06۳00 طاطاهنه 156 بوصقا عطا ۶و رهام لمعنطص یومع بصمناقل 000 کاز صذ حماج؟ ناه ۵ ,700۷6751 خاطوع 86 فنطقطاک عصنمعق/3 طاعگعک اصعصم10ع 00 صعطای عاطمهنهاکگ .(2001) .36 منرزی۸ 10 منطونطاعق7 حفلعه7 مماهاعص 1 باصعصممل1عتعل معا عاطامهنهاهنگ .(2005) ۷۷ 0 ,11066 1 ۷ااعنص/2 عط) ۵1 +عاصع0 حلمع5ع هصه برویدک عسه انا ۸ وصه عصتصص21 صعطمتاآ عطا که عدمنع 001 8 صطز هعاضی هعموص خصقاوصطز اعمه 156 .(2016) اج مففمصطه ۷ م و۸078 و3 وکتا0 160 6 ,(1۵۲۵ 1 ۵۶ وی ععقع) 200۳0 اصعصم 0 بعل عاطامسنفاعند عطا ما وصنو مد ۵۵۹ ع32 .[36۳51۵ 10] 3661006۰ صع ارت وصه کعمصعنک طلاسد۳ و ککع ید00 نهد اهدص ددع5 معط ۶ بووب5 قوصه ۵۳۳۵۹۵ صنقه ۵طا ما ما۲ صذ ص۳۵ جز دعنن تمعد ۶و دمناف1.0 .(2006) .لنقفصعا معاننطاگ ,33286760 ,660207 موکصقام خصعصم 610 عل0 معا ۵ کعلعناعه که جمناع11م) مکعجععز بنلاط هنکن 7 0۵ 006۳۲6 [هدم0ه 106 عطا که دعو و۳۵ ۵۶۵۵۰ معط که ده هه دمناما مک 06۷61006۲ صقطاس عاطاههنهاعتی و دماج عطا عصنم‌ع 135 .(2014) 34 مفحطعصقطک یک ,۷3112206 6 طاهسنهاهنگ 0ص 60۲ 2/2026 صقظ۳ت۲ معصنصصقاه حعطتا ۳و ععصعصم) لمدمنا< ۵۵۹۰ 326۷ ۳00۵۶ قصه هنهک ,ونگنادعن5 ومطنل خمعصم‌ماع۷عل علطمصنهاعک انم خهنلنسد۳ .ر0995). ۸ مخصعفصطهط 40 عط1 بان عطا ۵۶ اصعصم10ععل عاطمصنقاهه فصه کعنن 310 .(2016) 36 ,هصق 1/0 08 عط۳) ۵۳ ص210 قاتا مه عصععصنومت نز مس عانطا ۸ 0۳ ععصععگد0 مدمه 13 6 ۶٩ 5ع و3۳۵ عسه ناه 6[ طمصنهاهنک صز کاصعصعاه عنامصنل که بونانطمسنتهاهک .(2003) 3۰ منععائو5 [36713 10] 1۰ ۷۵۱6 کوصتوانسط ص نایعدم [۳۵ ههام0 0۳ ععصع ص۲0 6۳۵۹6۵۶ 10056206 صعطای ۵۶ ۲۵16 عطا عصناد‌عناکه 17 .(2013) 13۰ مفه31۵ ,3 ,31630 نل۸ .36 2/0360 0 36 تون عامصه‌ک کعه ری عنام صقطای هز هه که ععدع که [ع 0[ عطا عمط صذ .6 جت] .159-191 ,35 370۰ وبباتعاتهتا0 کعنوند5 اسهع5 لهنممک +صه‌حطع 1 ۶و <3آ] 16۳۳۵۳۰ .رامع معع ۳۵5 ۵1 دی عطا هنز دمتمقنصه‌ ای هه جان .(2009) بج مفانتفسه/۸1-1 2/050 .[ 1۳0] 1600 کته ناط2 علوزک .ک۵۵ هط مستصصع21 .(2015) .کل مضهذ2 ۶ 1700675 .35 .30 بعاس۸ عصز۳ ۶و هس70 معهام ۶و امععصی لاصه عوقصن 30۵ .(2008) 8 ,زطازط11۵ عطاهدنهاکنگ 0ص 3۳۵۳۵۳۵۲ ,3۳020۷ :۷۷۵۳۵ عانصکصت .(3998) ۷۷۰ 3 ,8676 ول ۷۷۵71030 051 :۳0112005 بش حطه[م1 منحط۸ مگ وتقنصقطیطع10 م۸ مفاقطا‌نامگ مها عهه 1 باصعص م10 106 ,05 2167 هل ناماما عم 136610 عا ناهیک ۶و ما۳۵ .(2015) 34۰ مفع۵ 3/02 113027200 8 0 بانط ۸ 3/60 ۵۵ ععدعگ 0 نمدمناهصه اه م0۳۷۵ م2 310 نونک ععف عطا 0۶ 0۳0661 آهادع نیمز وط2 .(2014) بش۸ مصخنصنطهط ,13 منطانعطاک .7 منطعلدک 2/050 [1۳] .50007 ععق) 06۷610061 قاس ۶و 200۳0۵ عطا ۵۲ ۵۳۵ عطا ام عنطاد؟ تعصصی وزکق امه طلازم [ع0مص چام عمعع نم صمنای‌نام‌م۸ .(2011) بصه‌عع۵ق۲ مقنصاقهص0اع77 وصه کدزم1< 38 ,زتهک2/0 .36721 10] ب20ه ٩ بصمناه وصمع5 حصمناهناط۳ ععمصعن5 3107 موستصصعام آهدمنهع فصه صع ات 0۵۵ 8 ۲۵۵۳۲۷۲ 0صه ۵۳۵ عط ومع ۸ با ۳۵۵06 علطههنه‌اهند 2۵۳ عصتصص21 .(2008) بش۸ ,38106۲5 83 527.010 هط که که 0ص 206 سف 156 ,1.0009 ناهن مکک۸ زاطام ,اطع 06۳ع م10 1۵۳ جصتععصم ج #وص۸ معه۸ اه ۵۶ ععکآ عطا ونان مصنهاکند ,2013 ,اعقطل 1/0 ,نت۷11 2 0 .13 ۷۵1۰ ,2021 (50۳08) چطا دوع 3۳9۵0 دز کعو ۸0 36۶ اه وااسم0 ,3۳۵6 16۳۵ 370۳۲۵ رعصتصصع21 مامتا 6 مدع مع6 ۶و 360 ماصعلنی .80.10 ,3۳3063 165۳۵ 310713 ,عصتصص21 صع نآ ۶ چطا مدع م6 اه م26 م2۳ عاهنموع۸ 16378 و7جاژ 70۷6۳ 0ه۸2 عنصعاکا هط صقط 16 310۳5 مغ عانط ۸ ۵۶ 2606 ,3۳0۶ اصعاکنزدک۸ معط هه کقعنه اس ۵۶ جمناه‌نند عطا عسنمنصع ۳۵ وصه عصاو نک :2۳۵160 غه خصعصعها5 65 ع 1 ۵۶ ع00 کز 00۷6100601 6 طامصنهاعد وصه بواتلزطهستهاعند که کی صذ رصاعم 5۵۵۵۹1 مصه‌طانت ۵۶ ععتد عط1 +عستصصهام کاس ۶و عسعانه عطا هنز 0ععنه3 0665 برا2ع کقط هط و دمنازدوم عطا عسنصنصصعاعل 2۵۳ صمنتعانن 00مع و 0۶ یف کماه نز ععزصع5 هدام هه 106 صق ای 6[ هسنتماکناک ععنطه ما عصعاطامم عصنجامک صز «ماعج؟ ج فصه کعنان 26۷ 40 2762 ۵۴ ۳۳۳۶ 0 توطاصای عط صز رن اک عطا کز صقط 1 ۵۶ هن عط خعطا عصعلونعدم 6 506 م1۳3۵ صذ ماه صمتاقاناموم ۵۴ جعصی اضعا دمص اکمص عطا عز فصه هام00 ۵ اانازطاهمز عطا معله هه ان عط) هم صمنعصه‌صه عطا ,دعنانلنم؟ که عصمع) صز عصمنهانصنا عجه عن 551 عطا ۵۶ کلزوولهعمه عزعع 502 ه کز عنط1 :ع600زط0 مدمتاقاام0م عمط کعقااه 0 ار کلز و5۳09 0۳6501 156 :3/000 +فصد‌نه8 ۵۶ چکن تععد عطا که هدند خصعص م0010 0 0006۵۳۷ 0۵ 02960 فص عخقد صز معا ام صه-ع 0 مسععل وصه عکممم ۵۶ عصع مز ۵ ۷۵۶ 1001 ط00عع[11[م همقل 156 نی ععط کقط معزطاناد عطا ,ق1۳00 11610 کولله7ه 00201۵06 هطزکت 0۷۵12160 6 ۵5 1۲ 16۰عاصز هه فصه عحتفصدمناععو نان 6۷ عطا خقطا ۵۵تمطاک کسوس عمط ندمزعتاعصم6 ۹۸0۵۰ فصه ۸۳0 که اناد 161005 0001 هط عز (عطظ۷ ,ع[م کاز هصتوهام ح یشعاد و6 0665 201 کقط 2۳200 0۴ ان +عطامصد عطا ۳0۳۵ همناه‌منلدصعع0 فصه عجامسک صمتمانموم عطا ۵۴ هم کذ تتعصعل0 ۶ ۵۳۶۳0۵ 2060216 0۶ مها عطا ما عل که عسلند؟ عنطا ۵۶ جوم ععجو[ ۸ 16۵0 م0 ۷/۵۶ حلعفط۷ روخن عطا صز کعنانجناه هه خصعصومامسه ۵۶ مها مصه عسه دز 005ع ۲56 از ععص0۳2ععه صز عصتصصعام فص خصعصعمصعص ۵۴ ی‌معنقتعصز بوذ معنعنلد 7 عمط لمصنامه عطا خقطا 5۳0۵۵ انیم حلجوعوع۲ عطا ,وکلنش۸ ماصعصم10ع۷عل0 قطان ,۵06 بان احقصرد عطا عز ۵صع0ع2 و کن معط عطا صز خصعص م0010 عاطمصنه‌اکاه هس عنطجه عنطا ۵۳ 00۷0100601 6 طامسنتماکنک مت ۵0ع1 ی 0ع تلهم گذ حلنط ۸ ۰ و۳17 ,06۷6100172670 2016 صنماکنا5 روصتصصهام کعنان 310 وان 316 :۳۵۳۵۹رع 1 0ع.23000 02۳011 8 5 نله فص ۳6۵2 (تمطادی وصنوص میم 0) *

بررسی و شناخت وضعیت مناطق شهری و احداث آنها به لحاظ پایداری و توسعه پایدار، از مسائلی است که اخیرا در فرهنگ برنامه ریزی شهری مطرح شده است. استفاده از شاخص های خدمات شهری، اجتماعی و کالبدی می تواند معیار مناسبی برای تعیین جایگاه شهرهای جدید و هم عاملی در جهت رفع مشکلات برای رسیدن به توسعه پایدار شهری باشد. نظر به اینکه شهر تهران از نظر مساحت و جمعیت اولین شهر کشور است و مهمترین کانون جذب جمعیت در ایران است، لذا محدودیت هایی از نظر امکانات، گسترش شهر و همچنین عدم توان جذب جمعیت بیشتر را پیش رو دارد. هدف پژوهش: تحلیلی راهبردی از وضعیت توسعه پایدار شهر جدید پرند می باشد. پژوهش حاضراز لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت توصیفی-تحلیلی است و با اتکا بر یافته های اسنادی و میدانی، به بررسی موضوع پرداخته شده است. ابزارجمع آوری داده ها پرسشنامه و مصاحبه است.سپس با استفاده از روشهای تحلیل کمی نظیر و AHP و SWOT مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته ها نشان داد شهر جدید پرند در ایفای نقش خود که همانا جمعیت پذیری بخشی از مازاد جمعیت و تمرکززدایی از مادر شهر تهران بوده چندان موفق نبوده است. بخش زیادی از این عدم توفیق ناشی از عدم احداث متناسب زیرساختها و نبود زمینه های اشتغال و فعالیت در این شهر بوده که آن هم متأثر از ناکارآمدی مدیریت و برنامه ریزی متناسب با نیازهای توسعه شهری بوده است. نتیجه تحقیق حاضراستخراج22راهبرد توسعه ای ((SO، محافظه کارانه (ST)، تنوع ( (WOو تدافعی (WT) از طریق تحلیل ( (SWOTاست.

337621

با توجه به فراهم‌بودن زمینه انگیزشی و نگرشی مناسب در بستر دانشجویی و آمادگی بالای پذیرش بالایی برخوردار بوده و اثربخشی و پیامدهای مثبت آن و تشکر و قدردانی: محقق بر خود لازم می‌داند که از مدیریت 6 .5 100۷۵8 بآ [00۵مگ۴ ,3 کاعنس11 0 ۳۳۵۵۳۵ ب11 832۳ -1 6۰ 3600۲ 7 بعنقه هنود فصه طالقعط از جصناه اه ۰ وعاطاهانس) ,/3 الط 8 +7066 +1 1801600 34 صال۸ -2 60002105 اوتق دنام نود ما3 3210 36 06 881000 -3 [ ,56006 200 هس16 ۵۶ موم ۸ نعصنصند حصع) اما 200 ۵ لانطط ۵ "انامه ۵0۳ کز اعهاهمه" تعهعع) آمدمزد5 1160101 جش نعادعطاوم و1 امقاده) معط بع م0000 بگ 16۵0 -5 10620 بل ۷۵۵۵2۵ بح فصطتا بظ 600000 بل م5 -6 ۲0۵ آ بصوناه اه همکد ام ماه کم جوناهاصص مها بش۸ ا 002 ما36 ص801 خاک کصفا 11۵ 36 1100۵۵6 -9 عمنهصدمناد0 0 ۵ ۲و اما عل 16 .7 طعناظ ب0 آآمویع۶ -10 5 ل اصاآ عص16550 عصنعههه امه کات عطا هز کاصعدم واه 00 آمادگی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم سلامت برای آموزش بین‌حرفه‌ای ۳۰۷ ۵ .5 1065 بآ ۵00۵ ,3 علعنسصق11 0 ۳۳۵۵ ب17 ع83 -13 3/00۳6 ,0 3/1267 بآ ال17۵ ب734 (ع08 ب71 +عصزهاعسه 3 -14 عنعصقط) بک نطلاه5 ب17 ۸۵۵0 بل[ ه8 بش 00زه1 -15 عنصسه‌ادآ عطا جز صمناهعساه عمصعنمی آمعنو مه هز عمنصسما ماگ 6۰ 131000۲ 7 بص0 1۷83 نش تصقا ۵۲ عزاطانام 11 4 اهعنلع ۲ کاصاوم ۷:۵ .8 تفه یگ 028 -16 ار دز زنل از که وانانطنعدوم او اصعمکد دهد هرز مراد ا۳5 ۵ط 1 ۳ ۵۵0 عط1 36 خعد‌طلن۸ ,7 31000 ب36 ماعزوهه۸ -17 بش 5۵02800 ,3 ممطاگهاه 1100 یگ حصقطاه پگ ماصه‌ام -19 سا کمنطات [ .(1617) کنطتا ععع) ما فاص ها کمن مطط عمنطاه 0صه 65سلم ۷ تطعوممرصه #عخه دص هرز صمناهدله کعنطاه 0 [ ۳۵۵ دمنا ود لام آمدوزد دعوم اه ها امعم ماع عل ۸ 11 82۳ یگ 13۵068 با آ006۵م ,0 ۳۳۵۵۵ ,34 علعنس11 -22 ,5 110۸1118060 ,5 12۵ بآ 2 #6جشا ما 0 ,0 ااعصصظ -23 [ه 100۳0105510 ۶و کصمنام عم و۳ بل اه بل کلقطان۸ :مولانبط حصوعا عط 1 ۷۷17 عمط ,8 3۵ بح طاه‌ط‌دناط -24 61 000 عکس 3 .و۵۶ عصنتصنهه آهمنصناه حاعن5۵ 2 2۳ عصعع) 8 100011 ب6۸ [۵ع] ,11۳ ۷۷۵۵۲ م34 ۳۵۵۵6 ,2 11۵0001 -25 بگا 120860 ۰ 3/1۳06 ,۸ علصزط ,8 ج 5 7300 -26 حاقنصه2 8 ها 0۳060 مقر معط هم 0۵ کاانهه ۳۸ :12/06 ما جمناع از هش یله ا6 ,36 ۳0۳۵۵ یگ +عصعد 1 .[ 1عقال۸ با طافاه/۷ بش 8طط110 بل و80 بش وعاامه|ا8 -28 نداد 156 :معط عصناه‌ همه جز عامصناه کل 1220 130۳098 ۵ برع دز فا هدند ام ماه یک ماگ 290 81۵۳۲ ۴06 51۳3168 ۱۸۵۵ ۱ ۱۷۵۱۰ 7, ۱95. 5, 4 ۵ 13010۳5 برع بآ ق0002 بل معصلام6 یک معط -30 [ 1۳۵۵ .05ع 6 1لقطاه مصعادری معط ۵ عکصوم ق دننامه 120 بح 6ممصناظ بل 0604 ,۶ کاطامطا ,116 ۳6۶1 -32 8۰ کسآ٩ [ معط عم 0 معط او اوعد جز نطااههط آهادص 126 3/100 .38 مد علس ۸0/۲ تحص هدنک 01 0 6551021 1 معا عصامصتاصهمه ۲ 00 حصش یگ 3۵068 340 دمرنطاعدمنام ام ,م10 .2۸ 028۹20 با ۷۵۵۷۵۲ ,8 ]11۵1 -37 بآ ناو بکا هعلصدما ,۲ نطعص000ط50 یگ 30026۶ ,36 ککها] -38 طالههط 1و کعلو ما۸ .7 ما۳ ,0 عم ماگ ۷۰ مقس -39 1 و1021 ۸ ما80 یگ مصواگ ب0 ماگ ۷۰ مقس -40 6۰ 1000۲ 7 متام نله هه عا نحص آهدونک 01 1۵6 دوماهنامه راهبردهای آموزش در علوم پزشکی دوره ۷. شماره ۰۵ ۱۳۹۳ 5065 00512۳200216 0۲ د5ع 3200 3/۰ نماخ مخ ماو زد -42 عدناملوناه ٩ .0 3/010 بکا کلدادان۸ 0 ععسظ با هط -43 #مقاهتآ ,لگ عصمجا ,ال فادماه۷ بگا طخ5 بخ31 دم -44 ,3/000۵ 0۶ کع 00اه 15۵ .2 لا ۵۵ معا 106 ,7 م۸ -45 تا «منصعد عمش بکلظ اناعطگا-ل۸ ,ت05 من ,36 ۳1-76۳ -46 ۸6 .17 ماگ۸ نصعط0 بگا (00ا۳0 عزعه ٩ ,3 حاعمعنن۸ -47 ۲۵1 ماوع اد کامومان۸ 7۰ علهنمعلهه 1 ب08 5ععل0 -48 دعل اد اصعلماد عصناعدمصز 1۶ معط آمعنامعطا ۵ که معط 1 ب[هع 11‏ #عزان ۸‏ لآ دننامه اهدمنکک ام ماه ها 0عا2/0 ما 113000۵10 ,2 ۷۷/۵۵۳ ۷/۰ 50 بش ما۸ -49 6۵1130012100 ۵ عمط 2 که ههام واگ بله اه ,8 1285 دسا دنل ج معلقحه صمناع ماه آهدوزکک وم اد 1065

اهداف: آموزش بین حرفه ای، رویکردی نوین برای توانمندساختن فراگیران علوم سلامت در جهت ارایه مراقبت تیمی، همکارانه و جامع به منظور ارتقای پیامدهای سلامت مددجویان است. این مطالعه با هدف بررسی آمادگی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم سلامت برای آموزش و یادگیری بین حرفه ای انجام شد. روش ها: این مطالعه مقطعی- توصیفی در سال 92-1391 روی 500 نفر از دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی در رشته های مختلف علوم سلامت با نمونه گیری آسان و دردسترس انجام شد. ابزار پژوهش، پرسش نامه سنجش آمادگی برای آموزش بین حرفه ای بود که پایایی آن 83/0 به دست آمد. داده ها با نرم افزار SPSS 18 و آزمون های آماری توصیفی (میانگین و درصد) و آزمون آنالیز واریانس یک طرفه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: میانگین کلی آمادگی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم سلامت برای آموزش بین حرفه ای بالاتر از حد متوسط بود. بین گروه های حرفه ای از نظر میزان آمادگی برای آموزش بین حرفه ای، تفاوت آماری معنی داری وجود نداشت (0/05). ولی با این وجود در گروه پرستاری، میانگین نمرات در کل مقیاس و در تمام زیرمقیاس ها از گروه های دیگر بیشتر بود. نتیجه گیری: آمادگی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم سلامت برای آموزش بین حرفه ای بالاتر از حد متوسط است.

479798

610۳5 ۳200660096 0صه مد ناه منصمع م-حاصز او که عطا معاهع نایه ۷ص اوون5 کنط 1 0۶ صمتذانهوای +عاکه ,عوومسام کنطا ۳۵۴ ماههط صقنص ۳ #ع‌مامی صز عهد م10 مصماصط () ۸00۳0۵6 کاصعن 1 6- م۴ عصنعه روط ماصقط مه 1۵۶ 10۳۵6 عصماصدط ۵۶ 1999-2016 ۵۶4 06000 036 عطاسل ععاطقتو۷ ماه گم محمصن عطا ,(اع00 32960 قعاصقط عم فصهه عفاطنم صقنص۳ #وعهماعی 10 روط واعاصهمعی فمصنصعه -52021-۷۵ 00ه اکعحاونط عطا هط هط خدنوزه7 فص مطعاعط مالک منلاع/3 مکصطوتقاحو‌لی 6۰ و صفاصهط ۵۶ 10۷61 165 عط فقط طاهمع5 فص مصزتواه-و عاطاوظ ,1/302 - ۹۵1" 0ص "له د0نه 2 نص2ع۳" اقطا ممطای عصوتمصناکه که الوم عط :۳۵۳۲۵۳0۳6۵ ,۵26 ۳0۳ 10۵۳۵86 مصفلصهط «نعطی ده کا‌عائه گنل عمط ملصقط مه ۵1 "ععاطاهج 631 دز 10۵86 ملصقط ۳و لاه خصف‌نندهند اوصه عخنعمم وه فقط "ماعز نمی" ما دز "ماع نون" ۶و معاکه 1۳6 اصوط ۹/300 ساههد5" وصد "0 معط" ,۹00" 0 210۳21 2نص2ع۵۳ ,کع ناک وانصتکعتل "عاصوط ما عنل ,اتدمع 15 ۰ ماع خنوعی" که عصدد 86۰ هط حزعط 0۳ عمط هه ج ولمط کعاطاهسدی 5002 ۶ 17۳0 :3/2606 وصه کعنص0ص۳0 که اله۳ مدنگ ص30 که اصعصا م16 ۶ 1700 بادع0ع 3/202 فص کعن9مط50 کم والس1 بععصمعنک عنصمطص0 که ادعصادمع ۳+ (مط ان 08 006۶00) حصم اتف ع ه ۸ تصضصعا و حطه2 بص۳اآ بعهططه1 بعقط 1 بوازد ص۲7 0اص6 3/2266 0ص کعنصمد50 که ید۲ منک عنصمد0 که اصعصاهم6 130 بوازد نآ باصعصععمصق/2 وصد کعنصمدم5 غو لس بدممصهنک عنصمص0 که خصعص 0٩ 0۶ ازع فصن صز ص0ناهامععنل نممامل ج ۳۵۳۵۵ صععاهی عز عآعناسه کنط71- 41 ۷۷۵۲۱۵۳ م1 310۰ ,16 ۷۵1۰٩ ,360004 200 1/0۵6۲ 22 514 عطا طلازم ودملند مصعادنرد عصخلصدط عطا مصععل عسمه 6 عنصهمصمعه 1۵66 56۳۷۳8 ,کاعا هس لممصحصت عطا عصتصصنم‌عوه 1۵0ع ج مععصق‌سعصذ هصه 1۵۵۲ 60 136 ۲۵ ۶05 "دمانوومعل عهصناهع نهد صه عصناه‌اه هنز عم اصقا دمص 8 6۳00 ۳6 ۵1 10۶ آمعنلی عط که ۳۵1۱ که رکع 56۳ 0صه 0005 0۲ عطا ععتاه6 تمصع صقنصد۳ت عطا حذ اصقا دمص عمص هط ما فععتد امع کقط رده 56 که علصهط 122065 ,ععنامق۳م صز باه نمازمی 06610060 ج ۶و ععدع ده اعطع0۵02ک0) وصاصقصط مصعا-ع 10 1۵۶ ونانطنعصو0 ۲۶ فامط ما صمتاص 0 86 وصفاصد ,که‌عدع1 نع سکره عصماصدط عطا عصمص۸ .(2012 نفد 11005 ۵ ۳۲۵۲۶ حاعنط ۷ ماع خصعصععمصفص عصماصط عط صز «ماع توص اصقاوصطط صه کز 8 .899618 13066 ما اععطد ععصقلقط عطا لعف عجه 3۹065 1307 کاع9عه وصه ۳۵۶۵۳۲۵۶ 0666 صنطکصمناهام۲ ند انم عطا 11606 مهد م10 0 200۳00۳3216 270 مصمنای‌ناممه ۳0067 کاذ طکز قصه ,کاععطاد ععصقله0 له وصنتلهع0 جز مصعاطامتم هط ۶و تجصقص اصه معصنعع 56 صی انلزطهاتاوم ۶۲و 40 ا۵5) 28600 مها مغتتتاعتای لهامی که معط خام-علهه عطا ما ههام۸ لمصهنامه "عصست ععمعاگصن خقطا ماگ «مزقه عمط عطا عحه کوعاعنل ص11۳ 21زا منعطا صز اطاعل ۶و تصعتو 12۳86 ۵ عکت کعنصهمصم) عع 10۳ آهص 11 «زعط کعاهمناعصه فصه 0اعنطد ها چ صعطا ععهستط اطاعل ععتهع0 بعهد 106 کز عساتاساه لقازمی ۶و معط ائم-عفده 156 .(2019 له ۲ طقطک) نز0۳۵ 7 0096 ,کانع6ط 0صه کاعمی ملق روط رکصسا هط هعلوز عطا ۵۳۵ 0عع5 0 8 0۶ ع0ت مهم عطا ,ماصقط صز عزعنه عطا ۶و ععتی عطا عمنصع۳0 16۵ 0 ع06ن160 .تعنص عصماصهط عصنهزعوه اعحتا عطا که 0ع1 موم دز مهد م10 0 607۵0۲مطز 05۲ عطا ۶و ۵06 کز معاجمنه کز مود 10 مصفملصط خصعاه اقط ۵ 0۳لا تاکز منمصعصت ۵ کعاطاهده عهد م10 156 بععع؟ علصقط کعنگز وصزعصعللنهی 1۳۵۳ صمناژعوم هنمصعصنگ عنکن0ع 50 ج ۵5 فعوعم1 وصه کاخقومم نحتاصعامم عکه دز از 109965 وصه انوم 0ع 06-600 2 عطا معکسی 0۶ یمک ا 0 ع تاکز ق۲۳۳۵ بچااعسنل عاازدعوم عز قطانم صقطی 0ععنلدع۲ عمص اجه 06 هی خقطا عمط ,ع0هعنله ۷ م6 6۵ هد اک) کعسام‌کمم لقمصفست کصمناتعصز عطا صز 10۷5008 [۵ع ۷۵۲1۵۶ عطا ,2009 فصه 2008 صذ عزفی لعمصعصتا عطا 3110۳8 .ر2018 85 ۵۲ ۵۶ ۳65ع5 8 0۵ 0عع هه م13 +منصعی هه 0ص مع هط و ع0۳ ,عنعنی لغنعصقصتا لدطاماع خصعم۲ عطا که ععصع ۳ 2 0۳66۵1 ۵ کدمناهناع ۲2 65۰ ۵ ۲۵1۵076 آهازمی 0۶ [ع16 10 "فاص ۲56 ۵5 طلعنط ۷ ۵۶ کععته «مزقصه ۳۵ و «منادعااد عط ما عصهی کقط نامه آهانمی عطا او اصعصم‌ ماع 00 عطا ,5006 وززقاصع م۲۸ ۱ 23 8ص م3 هصناعاگ۸ دما۳ اه 200ع ۳50 / .له اه حدانو ۸۵ 0 لقن عصحصم 1۵۳ کصماتوصی عا ماه ۵3 مت عم ع3۵ ۳۵۳۵ ,ک 51002 6 1۳۵۳۵ 0۳۵ ما لصوم 1۵۳۲۴ توالف‌نا ددم طعنط ی قاط عصا 6 0۳00۳۵6 ازع 1۵۳ ۳6۶0۳۲۵۶ ,[11 [82296 صز وونل عصملده دک .کاصعصاکع ۷ص ۵۶ ۷065 کعلمه عط 0۶ معنام‌صد ۵۵ ۵ عتبهط کعتصقعصصی لقتحعصصهی صز کاصعصاکع 0۷ ۵ 0عع5 عط) عصنوامصنط ,حلس۶ "ددع0 عطا امد ,کع1ععصعط 0106۳5 تقد 16۷6۳۵86 وله هصنا‌عنلد ماج عطا نمزم سنا عطا ۳ عصنوام۳8 5۰ له 0اه منهه‌ع ۲ م-د اجه هه هدنام منصهع ماه من ماصز فعلنه 06 ,کن005ع0 108-16۳ وصه عمط ۵ خصمصه عطا ,اند نونسسونا ۵ص کنوعی ۷265 واتقسخم اکمط عطا دمص عجه ععند کعلهه0 عطا فصه ,کاععکه ,قاعی 5 دق 0ص 06710۳۵۲6 وصه کصمتتوصم کعلصدط عط۲ ما وصنو مت 16260 1 10۷61 ع۳) ا۵طا ماع مه 06 صف 71۲ بصمنطعم؟ هساو ج صز عع2 100 عصاصدط ع15 کز علصهط ۵ ع۲ع۷۳ 0اهتژ5 چ هز عمط هه 566 رفص 10286 مهد اعصناکد ام بکادم کاز وصنومعکه علنطام اکن نون ۵ص خنفعی عصتصوکصی نون و11 وصه کخنوعی هه مععمعحصز کاعععه کعلصهط عطا معط عصنلعل ما کمعممه از دز مکعلعی 1۳306 .(2015 ,مصنوهله2 ی ۸10 8) م0علامطصی ۵11 عجه کماعز لسن عط] 6طم0ج3ه معله عنا. عاد7 ععممشانه. 0هه ,غاد 216651 ,6اق1 8 0۵۶ [ع10۷ کصعاعری وصملصط. 6 امعنله اقطا صمماعد؟ رونصمصمعمصهصه) 1700 عط) ,گنت ۵ عصنلجم۸ .(2002 متفصسمله تنطاک جع هن0مط)) عهد م10 65 513002706 ۳60۶26 ره طانم میم خصعسه امد کعمل تمصع 0 تصله کقط حاعنطم ید106۳ وصفلصدط "هط ک هی عطا عصنع ۳۵۵ 1۵۳ .0 6 کعاصهط ک روصم عط ۶و ونان همم عطا وصفلاهم ۶02060۵1 صز صعفره عصماصقط ک صایی عطا کعاعصعاهه نمی کنط1 عط) سل خقطا عاعص تم عصناعل مه فص عصنو ص10 مومع کنط 10 «کععصعانهی -من[وم علاط ماه «م1 صمتقنوصی 0ع0ععد ه عصنقصت عهد 10 مصفملصدط 6 ,4602065 ۳6۵0۲ 10 دصکی فاصم وصه لعمصهصنگ وصحمصصقط فصه وصفاه 7 آگآه 0051005 36 که حلعباه کعناککز 13660 کقط کرد عصماههط ک هی 0 عط 200 ماع عمط امعص همع مکعامد خصعصص 6 مع فصه کعلناوم عفعلصه0 صقنص1۳2 ,وصقط +عطاه عطا 0۵ مامت کم عاصز ملصقط ۵۶ تامهم 0 ۶0۳ جنعطا ماه مصمنعکنص وصه کعناعنع و قطل حزعط ۵ عصل بواصع گنه 40 ل2ط0اهعنصدع 0۳ اقطا موجه 06 صف از الناد۳ ه ک۸ ۷۵۰ 0067205 ۵۶ ۷۷۵37 امعلاه عطا کعامعهناده ۷ص ولد کنطا ,کاصعصعاهاد 0عدمنامعص 30 عطا عطا ۵۵ 130۳5 (0نصمط0ع۳ه) لذسط‌نساد فوصت وله ) تمدمناهمنصدع 0۳ خه5 عصنعت ,1999-2016 1۵۳ علصهط صقنص۳ت 5610060 واعاد‌دمعد ۶و عهد 10 ما دز ۵۳ط۳ (1 نعصمنادعی اصقا و صصز ۷۵ عص 1۵110 عط ما 0صممی ۵ فععنصعع 0۳ عطا هصناعگکد دعلطاهنه۷ لدسص‌نساد مصه هدنام منصهع0۳ ۵۲ فاص هه 06 40 ع6 ۳ م۸ (2 +وطصام عطا صز هط 0عع1هد ۶ عه2 10 وصفملصدط 41 ۷۷۵۲۱۵۳ م1 310۰ ,16 ۷۵1۰٩ ,360004 200 1/0۵6۲ 24 ۳0061 ات5 مکصمناععجن معط تعمعصه 1۵ 2 وهی عط) ۵۶ له ) ماع 0 دنا عز امعننائهم مادم ه حلعنط ۷ صز ماعکد ۷۵۹ قاعل لعصدم و جعاصی عطا 40 کل 7اازه 3616۳0۵865 مدع رکنط اهاط هه ,اعهقم 2 صز 560 له 1۵۳ مان ۶ صز 0015 اعص کز دنا ‌طنحصی کط‌سوععع۳ کنط) ,150۳610۳6 .1061 اعصقم 136 2۳ 3 کلع0 56000 56000 6طا :1۵1105 که 0ععصعسه کز و5 کنطا ۵۶ ۲۵۲ 156" 61 ۳۶6270 ۲۵ کعکن سم صمناع5 احنطی عطا ومد مهن حلجدععع عطا وله 0ص ع16طهه۷ عع 106۳2 وصملصهط عط) اعحزگ حعنط ۶ صذ ممطاعص کنوندصه عاحل مه 0 ملع للم ع0ه برونجد +عوهی 165 هه مناد منصدع ۳ محهحاصز ۵1 ماع نو عطا 85 نو ۳6۶62۳ ماقم 1۵۲ عطا صا بو عصنهامده کز (عومص عفعصمصمع عطا صعطا ۳ 0ص بناهم فصه کدمزعتاعدم ,600 عطا که فصه ,0۳686260 عجه 0 ۳۵0021 6۷۵۵ صمناهنمدکه عاهسم ی 0 بعسا 106 عنصمصمعه عطا دا ۶ 1300۳ 98ن21ع1 اعمص عطا مد که هام چصه صز کیک 0۳۵۵00 ۲۵۳۹۲ 0ص عاطهاناوم ه ماجمع۳ عنطا صا اصعصم ملع تغل فص لمع عنصمصمع 2 ععنازطه51 موصه کعلمطاد اععاحهس عناهععد مصقاعطان یف عل ماع هه 4 210۵00 50760 موصد 2008 ,له اع ماع وکد مد اکه) 0۳4عز مصعصن کوصمصمع 5۵۷6 علصهط ,وعنازنعه معط ۵۶ عطقم عط ما 098 ب(2012 له 7 ۶ عصلوی هه عصنصصنع6 و76 عطا ععصزد کعاعن ام فص آنه ع همم 7 00056 کعلهه ,06ص عطاس ۳ .رام امن خزعطاله مکعاعند عکعطا ععقصقس 0هه 8 0۳006۲ ۵۶ اوه عطا 1۵۶ کعزعوعاهد فصه کلمطاعص صقن +2 م۸801 ع10) ع05 11۵0 )عمط ۵ط دز عهد 10 وصفلصوط طعنطم ۵۶ موصعنناتم آهازمق 0۶ 360۳ 200-011 ۵ ۵ و۸0۳ .(2015 له ۲ ومسلند8 :2015 متلن5۳ صنق۳ عع۲ط) ۲۳۵ 1۵۳ خصمععه ککعاعنل لملمصقهص 200 مایم برع 2ع86ه مها ,36ت0 51۳ 86 هه ع۶ کعنص02 00 بعهد 106 لممصفصتا تمصنامه عصصنا هصهنع‌گکد ماد ۵7 ۵ 6۳ عاصدع اطاعل عکتهع0 بعهه 100۳ تمصع حنعط هز 0۲ع0 که 00۳05 1 60۳۵۲۹۵۵۴ 186 .(2019 له 6۲ طقطک) ونلزطهااممم حنعطی 65ص وصه 10عنطد 7 عو00حل عصحنا اقطا کحعلنعصی عسضاسی آعازمی ۵۶ معط سضطنلندوه عطا ۳306-01 ۵ ۳۵۲۵ موه فوصه اطاعل که عماجم عصتصحصت حزعط ۵۶ (ع1۳ 8 نگ ۵۶۲ ۵ط1 ,و0۲ع13 0۳06۲ ملعم ما ههام۸ +کاعصط فصه کاعی 66 1۳۵۳ اقطا ۵۶ ه حز ۵۳۵ 1۲ مد مناهصو‌کصن عنحعصصرکه حلخزی کعکع دز 6۳۵65 ,(765ق0 5 0 200 ماطاعل رکعسامی عناکع00) هصمصقصت کم کعجاود ,68 عناک6 00۳ عونمم والمتقتصذ بط عصمصعصتا که کعساو5 حنعطا 0۳026 5نط 13۶1۳۶0۳۰۰" 56 که کعحق داد ۵۶ عع هنز عطا امس هصه ,رعهد 0۳لا عل صعطا گذ ,220 50۳665 1020008 ۶٩ چط‌جه‌عنط ۵ 10110۳ فص خقط فوامط معط دز 0ع0 ,566060 کز وصاممقصت امه گز فصه معصمصقص عناععصمل 0۳6۶67 25 8ص م3 هصناعاگ۸ دما۳ اه 200ع ۳50 / .له اه حدانو ۸۵ 2 ۳۳۵0 :2008 مصعنصمطاهد80 ۶ 000هطع0/< خطوعلمط) شوه ۵ 0۳61۵۵ ۵05 200۳00۳۵۲6 عحنا و۳6 کعاتلطاهز1 وصه هاعععه وصنافصقط مشک .(ر2003 ملد‌بومی 65ن1زط 112 وصه کاعدعج ۶و مناوگا وم عط) ‏ از مهن مدع کاعی عط) +عطانه عم که 1۵ ( ,530105 م کعنوه/0) کعننلزطاهنا ۵ص کاعععه عصنعقصقص ۵۶ عم عطا ۵۳ 7 کل 6عبساو لهازمی 1۵۳ معا ج که 106۳86 عصملصهط هن عط عصنعو‌مط 3072312865 ع۷تتاعصصم عطا عمط جلاصی‌گندهند صف از ععه6 0 اصقا منز ۵ ۵ 21۳605 همهم کوععد کدمزعنعل لعنمصعصت عنععادجاد وصفلهه ,11606 که باه ,5عزع 50216 ع۷ انعم که عجلند؟ وصه کعععبه عطا هصهاعککد دماج ۶ #عمونلد عستفص: عهد۳ 10 عصملصه‌ط ع15 کععصقطل مصه عسک‌نساد عهد 10 ع 6‏ ۲"ععلاصهط ۶ اصنعم۲۳ فصه «مزعصصه که 0عع50 عطا که معلی کدعصزعتاط 106 6 نع -علن انلعی عطا دعاد نع هه ,۳۵۷۳5۵ صز وصناه عازمععل وکاععطاد معط امعلام مصه هه علصهط معلعی کععصتعتاط عطا 067 ,عکتقع0 3200605 1۳ ات062 ۷7۵۵ .000۵8 0ع مناد لام طلهامط کاععطای ععصعله 0 6 ععلصه ,کعا هه عنصمدم 206 ۶عل ما عجنهاه مدمتعصه‌صحه کز یناوم 130 265عمصز حستط صز لفط وکاعع ای ععصه021 عنعطی مدمه وتاصفاعصی علصتحطاک کعلصهط ووتقدمنا ددم هه خطاهن قمع نوم تسعاعصمص ۵۵ وکام 1۵ رصن 10 وام‌صد کنونوزا هام مامح ما عصنوعل ,کاععداد ععصعلهط جنعط 8 ,30086 کذ مدع عط معط وا امن عم که ماه کعلی دوعصزعتاط 136 1 2 5۵۲۲8 بط مناد عهد 106 عطا که عصندع اههد عطا انصنا صف 5 باقع ما۲۵ 10۷6۲۵86 ۳۵] روکل۸ +عصنانی اع۹عه صه عصنطعناطاهاکه برد مهد 106 عطا وصه 1100۳ ,۸1107۵076 .16۷61 108-16۳0 2 اه عصناعونها روط ۵224 ه که فعصاعل ۵ صی انصنا مناه< 10۷6۳۵86 عط) حز عصنلعل محعطکه ص0۳6 ما وعطاعناطهاکه 06 صف صکنصعاع ۵ مناد 10۷۵۳۵86 ۵ط) 1۵۳ اصعاعصم اصعصعص عم عصنصتصصعاعل که مصمنعکعع۳ ه هل عطا ۵1 کاعدمصز عط ی 0عع50 فلدی از 1۵۳ 1100۳ 0عتا رام عصفصحعم ه هصناه5 +م) 5اععاه ععصعله0 جنعطا عهه0 00-10 ما علصقط عسعد‌سامهه بط علی کععصنعتاط .2015 ,۳۵120000 +6 ۵10200 ظ) ۷65۵ ععز فص کدمزعکع ۳ وصنسل 8 وصناعاکد دماج عطا ووعزم عس نز حلجم‌عیع عطا ۵۳۵ 808860 .20۵ منص2ع ماه هه لمدمناهمنصه‌ع مه حاصذ ماصذ معلن له عط هی عهد 10 40 ,255615 ,کادم ,کازده0عل 0ط۳ع]-ع 105 صه صسعاسامداد مکعلکند بوانونونا وصه خنوعی عطا 1۵ 8صن0۳عع2 0ع سکع کعا هس اصیگنصوند اعمص عط عدمصه عجه ععز علصد 0 86 مصفلصدط امعاکد صف هه ععصعصوماعم فصه عصمقنغوصی عنانهمعاصد 0 6 7۵6 عع ماه 0ص ,عا۲۵ 651 ماه ما۲۵ صمناهاکصذ مکعلی دوعصنعاظ .و ااصععنل0 8 0۶۴ 1061 عطا مدع اکصذ خقطا عماج ونصمدمعممهص) آعسها 5۳ 13607621 .(2002 ,فتاه نک ع هنو۳مطع) صعاکرک هط عطا حز عهد 10 کنو ع 200600 06665 منطاعصه‌نهاه عطا کعمو0ه اقط کدمنا2 1000 7 ده ععلعی کععصزعط که عم عاخدم عطا ما عمط جعکعد عهد 10 مصفملصقط 0هه (0- 336۳0 ک وهای عطا ۶[ .(2016 منف‌هناهد2 عم مللد7ه)) عدمتاهته11 (۳30 10۷۵۳۵86 67 اعنط) 06۳01 +عطاونط ماس صع0۶ ۵1۵ کعلصهط ,دنا ایا 1360 41 ۷۷۵۲۱۵۳ م1 310۰ ,16 ۷۵1۰٩ ,360004 200 1/0۵6۲ 26 نا 3/1306 بعاعععه او 100م تمه گم عحقطی عطا صتقاصنقم ما ,50له آنق6 000۳5 609 ۵۳ صمزکوع۳ چ ما عتل هه اقلا 1۳30510۳۵0005 عا ,و۵۳۹ مقصه کدمنعنفمعل عصمصقصنا علصدط اععاکه مکعاجت اک عاصز اهاط ,13686 [2ع0ع0۳عط] عطا ما هام۸ بعهد 10 عصملههط که عع 0610۹۵0 ,ععق عنطا 10 +ععهام کععلها ددع۳ عط ۲ کز ۵0ععد 10 رامع 0ج 06 آلزس علصقط ۵ نام س۵اع ۳0 بصع مهدجه هه عتکسام ۵ 0عمنتصععصز کز خمعصصمع ۵ 1620۶ ینام عنطا ۶و دمص ۵ط1 بصمناهنی عنصمصمه عطا منز 0۳0۳۳0۲۶5 سس صز حعنطم ,عاکزد خنوعی ما علهدط کععمصجه 0هه کعاج۳ 10۳651 10۷67 ۰ ,ق11۳0 + 167م0) ععد 10۳ وصغلهد صز عع2ع نز 040 صهز عناوم ,کععخم عمنازطهاد وصه صمنهاکصذ اه ۵ ی‌ناوم 10۳۵۲۲ ۶ از ععلصدط 1۵۳ 300۹8 01 اعم عط مکع ها عون طلعباه 13 ۳۵165۰ 1016۳651 ,6 للزم ۲ ۳0عل کعلصدط عط) عکقعصز ۵ عبت تاصععصز عطا و2۳6 که مقصه ۲0ع 6 ۸ .(2016 مقتاسهط8 6۶ بط 020 0ر۳00) عه 1002 مهد عط انس مک هه له امعنله ولتت 5عا هه عنصمصمع مه اقطا اکعههنی کعنونی ۶و ۳ 60۲ 10ص عص ۵ص صمناقاگصذ عصنکن اقطا هت ه طعبک هرز کعا مهم ص11 85 6ع296عصز قصه علصهط هنز عنعنه ج کاععع حلا نع ص00 71060 عطا صز 0عطاوناطاونط مومع کعاصنوم عطا عدمصسم۸ .(2000 موتعطاهد6) عهد 10 0 کععصقل 0عع0 ود ندمنملصنز. عجه کمعمصفص. لقتمصعص مه کدمنعن0عل0 1 رداص جز معط هصق هت 1058 عطا صز اقط 0صع60 بکطمتاهته 11 اک 0۷6۳160 ,۷۵۳۵5 تعطاه هز ۵۶ ووانوناون1 هذ ععمعحصذ هه همه ع و لاس کانگو رم 0عاطانعتوص وصه کعصزدی هط عطا هط عطا ۲۵ 5ت از 8 876 کاناوم 2160 تسه کعلهوط عطا ععصنک .(2007 یله اع فعله5) [۵1 که 5 ۶1 کاتممم 0ع هه حاهتوتطا 1008 کعسمک عصصعصتعلصه عطا 16 161۳قق عفتق866 نمی ۶و تقو فصه عصهتام۷ عطا که عنط1 ,عاصع‌نامصه علعزسطاونط فصه فعخقتاعسزه ۵ عماجم عط نی 1۳۵665 7 له 200 000565 0-007 ۶0۵۳ فصع یک ما کصق10 عوهص کقط ععقاصد 0530 ۵ عاطاعل 06۳6 معاهازمنعمم رواعامستلد کعقط حاعنطنم ,عصنامنعنوصز آهصه 11 6 ۳265 6 ] کز 08و10 ,عمط 05۲ص ۳۵۶ .(2011 مناقطع5 چگ 2ج طع/1) علصه0 ,ماه 01 00065 عطا ص عاعن نوعی ۶و کعساو5 حعطاه معکتبام 01 عاعز خنوعی 0۶ 0۳ ط ام مت ۲0۵۵ عط صف ,کدمنادجع0ه لقتعصصی جم عصخلصهط عصنلو نامز 41 ع۳6] ۵۶ 006 کز عاعن نع معصعاز اععطد ععصقلد‌ط-ائه فص اععطد ععصقلدط له ۲56 ععتاقعز عع 106۳ مصفملصدط هناد ععاطاهد علصه‌ دص اصقا دمص 85 کاز 06256 ۵ م00 کز عاعند خنلعی جعامعجع طلکزم 0ععاصا م60 4 1055 16 اعصندهد ملصدط عطا ما علمطع-تاصه که 0معغزعصم کز لقازه) عهد 10 ۵ بانلزطاه کعلصط عطا جعاهعتع عط) مفقط علصدط عطا آعانصی عمط عطا ,116066 باعل 0 ۲ام لحم ۵۶ دوم عطا وواصعدوععصی فص کاانهگعل طانم آ۵ع0 27 8ص م3 هصناعاگ۸ دما۳ اه 200ع ۳50 / .له اه حدانو ۸۵ لماکت کعلصه0 ع2۳8] .(2004 بلاط عم [ععلزظ) کعکععیعل عهد 10 مهد ۵ م۵۵ انز هه تنل فصه ملعانصی ,علافاد ورانلنطاه 066 0059655 علصهط ع9عطا اکن ومملصهط ۵۶ اعد ج ۵۵ 00۵100966 هه حل :1 40 عصنعت 0صه کععه هل +عصماعته امععطامی عولط بط ,ولخمعوععدی 4 تلو کنلعی عطا وصنددع‌ععه حز 05 - ما +عطونط صنقاصنق۳ ,133۵200/6۲ ع) +عطاونط عط ,۷0۳5 +عطاه 10 بعع 1062 عصملصه۱ کععل بواعامسنانی مصه ک+عصهماعته 0۳0655 16008 عطا هه کلحعلوصهاد وصنفوصع1 کعلصط عطا عمص عطا ,عمزد علهه0 8 عطا ۳۵008 رای نومه ,امه فص بواعادسصعد ع دمص 0عامع 6 منز 7 ۳۵۲ 0611065 65و۳0 که ماع 0د0عع5 6ط مفصقط حعطاه عطا 0 ععهد 106 لاه منعطا ۲۵ عبل کتعصهماعته جنعط وصنتلام‌صصی حز معاهنهمی عم ععه هد 86 ع6 200 (مجصیم 066۲ مصه علفی افص چ ۵۳۵ کعصماعه بکنص۵ز ۲۵ 3200600 هه عهد 106 ملاس 0666۵ منطعصو‌تهام۲ عطا وصتصنصه ۳ 40 ,205 اگصذ مخصعص وم امصعص مطامتع عنصمصمه روط فعاصع ۳ 0) کعاطاهاند ۷ +2 8610۵ ,2005-2011 ۵67 علصهط اععنقصی ۳۳0۵060 هز (عنه3 ععمقط مه 40 2000 اگصز هط فعولصی فصه ومطاعص 62/2 عطا فعام‌مفه (2015) مصنوهلد0 40 601076۲ 61 وواع اوعد عهد 10 عصفلصدد همع عنصمصمع +2 12781-512 ,6100 5آ۳3۸/0 عطا عصلعتا .انعم از مل ععادد ععمعط مه عا 0۳ 165 دهع ۵0-7 ۵۶ عاعائه عط 0ع21ع که ۷ص جنک ه صذ ,(2015) 12767 2000-03 0معم 6طا عمنسل علصقط صعنقفصقطی او صمنامصحعصی هه 165065 1 2700 ۳۳۵ 10۳86 عطا دز 0۲5ص ,عاو دنه اکدز عطا اقطا ۵0عممطک کتمطانه 156 ما زکازدهمع0 علصدط ۵۶ ۷۵۵ عط۲ ما لصف گنه زد وصه و[206عع ۲۵1۵165 مصمعا 4 ندنک وصه 068206 ه کقط ۳03ع ماد بوعصمص اقط فعلنع هت معله کاآنادع۲ 6 200 ۳۳ 0۳۲ اک عطا صز کازوم‌معل ملصقط ۶و عصساو عطا حزس منطعص0 ۳۵10 لد اهط ۵ع م5 جمتاهله 6۷ کنط1 بط 1058 عطا صز منطعص‌نهاه اصی‌گنصهند 0هه 6600 ۳6 و0 596۰ 10۵10۶ ععصع نکنصهند عطا اه اصیکنمصوند ۵۳۵ 16اه ۷ علا 0 01۲661 اصق نگ نصهزد ج 0هط 1096 که [غ10 ععصی نونک عط اج عا هدع عا 0عننصفده (2016) نعناهه2 ع مدمه رود +عطامصه صل بعل هس 60061 0ع0 8 لصه بانازطها5 اممصحصزگ عصماصهط ده کعلمطاک عنص م0060 که دمص 7 13010۳ ۵ ۶۵۵ (۵ط1 .2013 عصنفمه مغر 24 عطا 067 ۷72613 هز کع0۳م از هاعصز وصلصهط ۵ کل مطاک- مه که دمص عط معط ما اعومص صمناعصی ما کعاباطانصم 07 عصملصهط ۶ ۲3متع عطا هط ۵هم؟ وصه عععخم عمط 200 لهامصقصت؟ وصماصعط 0۳ اعدمصن اممحنل ج عمط معله ععاج: ععمعطاه هه کعلن‌نا00 اعد ۵۳۵۲) اکن عناقصاکرد که عا‌عناه عطا اه وصفلعط) ونازط اعد 7 م۶٩ قاقل 000160 طانم #مطاعص لعصعم عاهل وصنعت عع2 106۳ ومد 6 2 070۳1060 (2018) .له ۵ 261620 ,2016 ما 2006 ۳۵ علصدط 333006۲00 و کنطهاد عطا کعلو از طعنطس اکن عنامصعادرد 1۵۳ «ماق ندز عطا :ص660 فص ماهس عطا ۵۶ عاهاد تدسط‌تساک وهی لمع 0ص 165 اند 41 ۷۷۵۲۱۵۳ م1 310۰ ,16 ۷۵1۰٩ ,360004 200 1/0۵6۲ 28 40 68216 ۵ هط (بونازطهاعصن اععاحعص) عاعنی ناقص کرد خهط فمعفحلعصی کحمطاننه لصه کدمناهوسام؟ [م0 ۵0۳ عطا ۵۳ هصنای عاصقط کنمنوعجم عطا 13 0061 660066 16 ما1 غود 10 عصفملصدط عط 0ع ص106 ۳۵ مع 116 ,(2016) نععهن[ع:2 م2 مللدسع) ۶و دعنونده عطا ۳۵۵ ۵۵ع0 مط‌جع8ع۳ عطا 1و 20 نم عاز مصه (2015) مصنلوهله2 جع ص۵۰1 فصه (2018) .له اه صع10عط لمعناعناهاه عهصناعنجه 0صه جصمصمع معنصق۳ عطا که جعاصی عطا ما هناد رالل و8 + بلط رظ + بشهاکوظ + بنانترظ + بر + و8 ک و اطلط (1) زگ ۳ برگل م8 + ,8 + م8 + وز حلعنطتم ,امعم ۳ عمط ح علصهط ج گم عهه 100 مسلط کز «و۶ کوصهاد 81.۳۷ 40 2015 ,مصنلوهلد2 مغ ند 1ع80) ما۲۵ وصنمملزم؟ عط ۵۳ 0ععط ف#عاقلو‌لی 0 ۴ ۳۵ ز علصهط *ز عطا اه کمننازطهن1 (ها10 > 10۶ 0 ۶ ع۳) حل عمط از عطا او عاعوعه ما1 > 1۸ 0 ۳ ۲۵ص علصهط *ز عط۲ ۶ شوه 0۶ ا5م0 1 8 عع1۳06 .06۲00 ۶ ۵طا من علصقط گز عطا ۶ه عاعز خنوعی عط کاصع ۳0۳6 (0 :(2015 نناک 6 2 هاد 60 ۷) عاعزد خنوعی عقعلحو‌لی ما ۵0ععد کز 10۵01۵ 6 ,اع 0و حلعومیم عطز صز وعصوخاصعص کعاطهسد اصعلوصعم‌علصز عط ما دنله حن اقطا صعنی ۱ ۵ کازد0مع0 ۲-16۲۳مح اه گم منا: عطا که طعنک (عنص م2060 فص آمدمناهمنصهع مد حصن) کعاطاهج۷ 0 معله بوانونونا مه کعجما ,کاعععه ۵۵ ۲۵۳۵ ۵۴ ۳۵۲۵ مکصنعوقص خاو۳م مکاندومع0 6 ۳عا-ع 105 0 ده اصععاقنل انم کمعماد خصعواگنل صز 0عامصناکه کوم اعومص عطا عع2 10 وصفاصدط ۲۹15 «وناهصناعه عط] ,وعاطاهسدی عوممبنل از موم عط وصمصنکه مگ رام وصه مکعاطاهج۷ 6 2۵160 051 6ط که 0 علنعدم ععه اعومص امعم عط 0۵4 29 8ص م3 هصناعاگ۸ دما۳ اه 200ع ۳50 / .له اه حدانو ۸۵ 4 ۳2۷ کتامتق 0۳6 200 اکقم ,کص10 نها مدز آهاما دز 31۳1 ,۷۷6۲6 0 ۳ ۵طا صز ملصط ز عط ۵1 کامعععه [ها10 :(3۸) که 0ع21 تلم عز لفط ,امعم ۶ عط حز ملصوط کز عطا ۶و ماعن نون :106 0 000 ۳0 01 ادا ۳ 6 1707 5 1 040 ۶ ۳۵ حز علصهط گز عط ۵1 حاعف نرطعق)) #ز عطا ۶و ۹و۵ عومجم هه کاصعصاع ۷ص سای نرعلهک 1۵۳ کعناسهع5) 0 ۶ عطا ح علصهط اک عط که کاژوه‌معل وصفصعل نونمم ۵صفصع0) عطا هنز علصهط کز عطا صز کلع ان تفص که عازعه‌معل صعاسا مداد نوانعممع3 مامح اک) 0 ۴ ۳۵ ح علصهط *غز عمط ۵۶ عضو معا مطاک هام ترصهم ص0۳ دک) 0 ۴ ۲6 حل هط *ز عط) ۵۶ عاعععه ماما :(7۸) و سطاندع 10 نهد 156 .ومع معط هنز ماصدط گز عمط او ععزد عطا کعامصعل 517۳ 40 عز 06۳00 ۳۵ ۵۶ وه عط) اه #منعم ۵ عط) صز علصقط گز عمط ۵۶ کاعععه ماما 106 عطا ۶٩ مناج ۲۵ 1۳۵۳۵ #عصنقاداه دز عاطهاسه کنطا :(2/6) جحعفصا اصعصعع 3/0 اعم۲0 هط "گز عطا ۶و عصمعصن اها۵ عطا ۵ کعحصع مه (عصصمععم فص ع ناه اعتصتصفه کعلصد 0 0 * ۳۵ص ۲۵6 عع ماه اععا هه ۳۵۵ ۲۵ 1۳5۵ ۳2۲ 6 200 عنام 5610060 ۵۶ وعاعنعصی صمناقلم0م آهعناعنهاد ک وود کنط1 ,6 0ص واع130 ماهع520 مطهمع5 ماع ,1۳3۸۸ لصدط هه علصدط 0۵ 1999-2016 عم عطا 067 رناله/3 فصه ,3/011 مصفاعه/31 ,عسصلنه نع ۸ 6 66ص 0ع نع عط بچلده ,1999 ح خقطا #عامد 06 مد 1۲ +عنعهط تقتاصصه وز کعلصهط 13696 وصزدومطل 1۵۳ ۳230 156 کرک عصتلصهط صعنصص۳ا عمط رز عکتد صز 7اه معط ۶م عصعا صز صمناقصحوگصز وصه ععناعناهاد عاعاصهی فامط وعطا ا۵ط1 85 1۵۳ 610001087 136 ,3631065 ۳۵0/۰ ۲علوصی امعم عطا 7ع 0 دمناد 00۳ ,۷/6516 806 [065۵) سنا مکاصعص من وعجعبم دمناقصحمکصز وصه کناعتاهاد 41 ۷۷۵۲۱۵۳ م1 310۰ ,16 ۷۵1۰٩ ,360004 200 1/0۵6۲ 30 (066۲ کعناعناها5 وصه علصعط [0۵صع0 عط) و عع0۶ صمناعصصه‌کصا هصه ععناعتها5 ۰ 0۴ عنا نامع عنصح 11 عطا 0۶ عمط لعصصع0 عطا که عصتانعنی دمک عم ص هه 8 0۶ ۶00۷۷ ج صز علصقط 10 کعوصاعصز عاصصد5 نمعنعناهاد ک وی عطا ععتهع380 و «مناهنامصه 156 مقاحهل اعصوم که #عغزدعدل دز عاعل رفن5 خصعسه ۵ کتهع1 0 ل0000۵ع9-5 عم وولد‌حاصم بکعناععا معط کصمناع5 هه عصعفزعصی هه 5 )هل آعصه2 .وانعجهع معط عنطا «عفزعصی امد مل کعنلنمی کعزعو-عصنا 2050167 صز 106003016 بجانعده امد عحه اقطا ماعکئه عسعدعص هه عاهناصع گنل 7 06275 قاقل لعصهم بللهع07 بکعنعی عصا فصه عاعل لقدمنام-ععمی 61 136 .(2005 منعهالد8) قاعل کعنم-عست <ه لعدمنا ع5-کعوی 0۷67 کععقاصه 30 1 دنه ,وا لقم0 2000 مود خصعسه عطا ام احعم کنامز 0۳0 ع6ط۲ ۵ 0۳696160 < 6۵6 1۵ 8 ن070عع2 7اسه۷ 165 ۵2 0060600601 عط ما وصنصنعاعم عاصعننائعی عطا 1 عط )۲ 1٩ طاعقه ۶ امصعنفناعی عطا ,۵۳۵۵ +عطاه ها حمنتقطعط کعلههط 6 .0061 ۳6 ۵۶ عامصناکه عاهسهعه هه عمجم ما علطاهه #مطاعص صمنامصناعم 3200-0061605 عطا فعام‌ملفه وی عنطا ص۷۶ معصهد ک عمط عطا ۵ا عطا عافسناعه فصه قهاعل عطا عمحلقهه ۵ عحونصطع هدک هه خلعدم م۸ 00۳ 0لناط کلع0مط آعصدم قاعل عامصند خقطا عز صمتمصعامه 0ع0ععم ۸ 6 صق 560005 ۵۲و عسققد عطا هل بصع معط عطا طعنطی حز ص0۳ 008-60021 7۲320000 ۵۳ معا عخقنمری کم ص ۳ عطا ماصز 0عا 0 مدز وعنفبه نادمه اعمص داوم ۸ باعومص عطا انعم صز کا‌عگله رلحوصصعی ,16026 ک م5060 بانمدعع معط عصصهد که عمی عنطا ۵عصستصی ع۵۷ط ع 1۵۳ ادعن نگ عصط کصنعص اصعص‌هاد ج طاعبک حعنط تا صز کعکی وصقص عجه 6۳۵ط 0۳ 660 عقن0ع0د ما موه ها ملعومه عطا هنز ومع معط 132 عطا ک0ععد لعومص عطا مام‌ع اهر عه کا‌عگاه (لمتمصصع)) لقدمنا‌ععععمی 7) 6۲ 2201 ۲۵ 50005 0۵۵ 1۳۵۵ ۲ ۵ کعاطاهن و مامصدامه که عاصعنقاعی 60 (1970) ص5۳۳ رطع اکتا ۶۲۵۹ فومطاعص عنط 1 .وعطامصه ۵ امعم عد0 کقط 56006 ع1مصسد5 عط اه رعسطهه) ومع معط عطا علطم ص مقاقل آعصد0م -۳۵2000 136 .165 هه 0216 ۳0۳653100 ۵1 کاصعن‌ناعی ۵۲ اع5 دج ما ۵0عذاعصد 0 ع6 ۵0 از ,1۳۹ ۶01105۰ که 0ع1دععع۳م لاه مصعع کز هو مه کاصعنگتعی -۵[1٩ از 0061 مزع ۳ع م۳ عاهزسه ال ۵ ماعحا صز رکذ آعومص خصح5۳ عطا اقطا 6 عاقصنایه 10 بکعصقنند۷ ۵۶ اتدمع معط هه کامصعصوصصجی فمعتقعاعصی ماگ1 2 00رهم ) 60 کز «مامصناعه کل۳6 هه ,اعومص ه طعب ۶و عاصعنخاعی 31 8ص م3 هصناعاگ۸ دما۳ اه 200ع ۳50 / .له اه حدانو ۸۵ 3 بر + و کسورع (8) ی + ,2+ مورک ۳ (7) 5 ۳ ۵ + مرک 2 و یر خیرات ولا ۳ 136 کل ,ره قصه کاعگگه آمدمناع-ععوی ملعم عطا کعامصعل برع ,۷/6۲6 عط هستهلحسنی 2۵۶ لحم 156 11۰[ع0 مه کاصع نز که م-ص و صد عط 4و امصعصوصصی که عط لالز (تمتاقصضنای3۳ چص5۳) «مامصناعه کآ۲6 عطا ۵۵ فعع۵ط کاصعنشاعی 5 6۳۵۳۴ ۶و اه ععصعنسو تم عطا کاصعکع ۳0۳ مهم نموه 2006 ۲۳۵ 10 8اه ۵۶ م0۳۲0 ۵ط) صن هط عصعلزعص۲0) جنهص عنازدو ممانصنگعل ج عز 0هه 06101 6۲۵ 6 عطا 20 60 ناک ع ‏ کته 0 هه عطا کاصعننگاعی ۲۳۵ ۳-0 ۵ که 1۵ ۲۵۶۵۳۳۵۵ دز 61300 ص5۳ ۳6 ,130۳10۳6 بوعاعزم تم 6 1۳۹۲ عاهسناده ما 00ط۲ع۳ کعهنو5 1651 بسمصنا ۳ عطا کمک ۳06۳ عط اقطا تمافصنعم (9) ولا و 2 ۳+ 6 ۳ 0 ۴ 31 ع ,0عا5 0ط00ع5 عطا هز قصه مشاه معلهمند اعع کاصعصعله مب جساهص ع5ط1 ولا ات ( 8 2 ۳ ,9 7۳ 0 1 ۲6۵6۲5 0ص کصمناع5 لد کع‌دعهصصمعصه صمنامصتاعه عطا ,(9) ص3۵0 13 62 06۲ 56000۳5 له وصه هام00 آهعناعنهاد ع1مطام عطا ۵۳ اصعننائهی للد 0۷۵۳ 86 ع 3 ۳۵۲ با ۷۵ کاصعنناگعم دمنامصناکه عط ,(10) هو صن اطعا هه 6 ۶ [عومص 1100016 ۵ کعنام‌مه حلجع‌ع۳9 عنطا ,156۳610۳۵ ما56 طععع ۶و ,50 08 ن0ل 2 .لح ) دمناع5 دوه ۶۵۶ خصعن ام عادند م56 ه صنقاداه ۵ عاحل عطا .263-228 .00 ,2013 نامک ع سامم‌زصم) ۵ جعا۵: ورووند معطای ۲0۶ ۱ ما 0۳01۵60 6 صق کاناط‌انان 501/2۳6 هه هام0 14 هاماه کز توونی کنط هز مق 06و50 1۵۵ 2 41 ۷۷۵1۵۳ م1 .310 ,16 ۷۵1۰ )60093 هصه 1/06۶ 32 7 ۵۳۵16 0460600601 عطا ۵۳ صصناعک گنر5 حععه صز عاعگئه کعاط م۲ حلوم 8اه( کسصتعاصی وود خصعععمم عط صز عاطاهاسدی خصعفصعمعل عطا ,فعصمتاصعص ک۸ 65 (1) ۳6اع ۳ .(2) ۳۵۵05 ما نومه فعاعاو‌لی کز ا۵ط) عهد 106 ,ف[3/61 حلعنط ۶ 0 0ععط بعع6۳2 10۷ وصملصمط ۶م فص صز علصقط هم عصفمامد عطا 86 ع6 200 370286 اکعطاونط عطا وهط هط خدجدز1 وصه مطقاعط ماد 5306 ,3/106 200 رد100 ۵۶ 13056 ماقق 6۵0۳ صز وصه ,1999-2016 م#مخعم عطا ول 0 53۳36 136 اه 10۵۳286 علاط که [ع10 10651 عطا هک طهمع5 فص عمط ۳ ۷۵۵616 10۵۳86 فاص 6عد 20 56 که عصصع صز علصقط روک عصفماصه 1۰ عبواط ۵ ,0عا5 از عطا صز م5 ,(علصه) کدمناعی جعطصنهانه #عنوی مغر عطا م۸ 65 (1) 12016 بایعا وقدمنهاد عطا ما مععزاند 06 ما عمط کعا هه (صنط22-5 0-6527 آ) 105 وصه رحشکصناصوعل) عا زرط کعل هنم ۵۶ هناد 33 8ص م3 هصناعاگ۸ دما۳ اه 200ع ۳50 / .له اه حدانو ۸۵ بوازانطا دوم ۵۶ 10061 عطا عامناوصز کمععطاص هم هز کمطاصه عط1 بکعو 8و۳ معط نیوک ۳96271 له اقطا 50۳ کالنادع 65۲ ق5005 ,(ل) علطه] ما وصنلاجمی۸ بانانطاه 0۳0۳ ۶و 1061 عطا ععنی 36 .10761 عطا اه ونهای) فدمنهاد عحه کعا ماه عطا ۳۵۷۵665 کاععا 1۳05 مه عا]آ عطا صز دعاطهنه حل‌جوع۳ ند ما عصنو همم عم 1 0675120008 تبقاع نو مه 06زمح صف کاصعن‌گاعی صمناه عم ععزمصند 8 6 505 (2) 138016 .کعا هو 666۵ کاکنده منطعص هام۳ حععصنا ج +عطاع 73 ۳ ۸۶ .۷2120165 061 مص عط) 1و عاصعن‌نائعی صمناداعصی ععزمسندم عطا که لادم باقن انوعی مصه عود۳ 10 مصفلصط 0666 عاصعنگعی صمناقاع 0۳ ص566 06 عصنا صز عجه وصه اصی‌نگنموند فص عتازعوم عجه ععزد علصهط وصه اند تشون 8 06۷۵6۵ اصعننائعی صمناعلعجصی عط ,کل +کصمناعا مه [م 13600 6۵ اطع تندعند هه عنهوعد دز +علصز امعصععمصفص نکم هه عهد 10 4 وعا هه ۷-و هط هه عهد 10 عصملصط 066 کاصعنفنائعی صمناقعاعصی 4 876 ۲316 ععصق اه ۲۵۵ وصه ,غاد اکععاصز ۲۵۸ مطاممنع عنصمصم6 ,نامز عنصناصم کادعنمناعم مصناه عم اقطا عصنامط 0۳۲۳ ک 16 اصعگنصهند چالی ناماد ۶2 کاعااه عطا عصناعومص رامعم اند صعط اصعناتعصز ۵ ما کعلنطا 200695 ۵ مک 06 مدای کومطاعص عخعص مدمه فص ,کعا اه اند ‌ 0.056 0.065 0.0003 سس 00۳۴ 0۳۳ 025۳ 0.093 11 01 136 21 عع 30 ندوزد ** ,1096 و [۵ 10۷ عمط اج ععصی گنصوند * نعاماز بعو و۳ دوعوم نعسوک 6۰ 0۶ 10۷۵1 106 اه عع 0 نموزد *** م59 ۶و 41 ۷۷۵۲۱۵۳ م1 310۰ ,16 ۷۵1۰٩ ,360004 200 1/0۵6۲ 34 4 ب۷۷رط عع8د 10 وصفملصعط عطا ۵۳ ععلئه کعاطاهنندی طعقعه هصنوکن 50 ۳۵۳ 200۳086 ( ۳ ک) کاصعن نام - ۳3000 ج 5 0ممصناکه عز امومص عط ,هط 0 ناه 06[1مص حلجعع9ع۳ عطا ژه عالییم۲ عط۲ کاصع5ع0۳ (3) 13016 ۵۲۵ 260611007۳ - [00۲۵ ۵۳۱۳۳۵ 16 0۲ 63۵۵۲۱ [۵۵۵ 5۳۵۲۳۶ ]۳٩ کاآااکه 7 0000 371 601 6 10 600111610015 01 1091 ((8006(1 1101010 1[ ع لا 31 عع 20 نماد ** ,1096 01 (10۷۵ ۵ ۵4 ععصی کنصونک * نعاماز +کع و۳ حل م6 نع بوک 6۰ 02 10۷۵1 ۵ط) 31 عع 30 ]نو زد *** م59 که ۷۵6 عنم نون ۵ط ,ر3) علطج 7 دز 0عامممم نایم عطا ما عصناجمی ۸ انصت-006 ه اقطا 5۵ مورولاصی‌نگنصوزد فصه بواعجنانده‌م عع 1062 عصملههط عاععاکه 6 ,فانصا 0.84 بط ع۳28 10 عمفلصهط عطا ععو عمط انز عاکن ونوندونا هز ععهع دز کنطا :ق1062 عصماصدط عطا 0۳ 26۲ص 66206 وصه اصعنصهند ۵ عقط عرزد هط 296ص هه طعنط صز ,عنص م6602 مغ خصنعلهی ۳ ولععنها کصعاو 0 کعانازط 1ص 0و۳ ه کعحطا وصه کعس نومه ۳۵۵6۵0 ما 16005 06 نطع 13 1 گنمع زد 2 ۷7ص 201 کعمل وعلوصز اصعصععمصمص اکی 156 بعود 10 هط 0675061 وصه ع 20 عتصنصله اقط) وندد 06 صه از وصه ,106۳6 عصمله 05 عنم عل علاط ۵۶ ما۳ ۵۳ عکمعمصز هه ملد جلامی‌گندوند امد م0 قاعمی 1 )نع ز5 هه ع0ان وم ه کقط نا اکصن معس 106 عخصمصمع عطا انم اصعاعنعص0 جنقاصن۳2 ۵ بو علصط مصمناهاکصز عصنکه عمط از هه معع 106۳ عصملحدط 05 عنم ۳:00 .10۷6۳۵86 عطتعدصذ بوط نانطهاگمتم که ۳۵۱1 که عحله۷ بنونونا حنعطا 6 200 ۵82076 اصی‌گندهند ۵ عبط معله کعاج ا5ع+ماصز ۲۵۸ 0ص 8۲0۲۲3 4 006۶ 0عله ۲۵16 ععصق اه ۲۵۵ 156 .و۵000 مععق 10۵۳2 له 00 عنم عطا 1۵ 006 06 0لبام اب۳9 کنط 1 عع2 106۳ وصفملصدط ۵ او صطط اصعنگنصوزد ۵ ع133 6 ع0ط ۶ رکصمتاصده وصملصهط وصه عاعصمص فص جصمصمعع ک ۳0 کم عتتوعمل 3۵16۳۵867 اصعنمناعیم عطا ۶و اآدیم۲ عطا وصعففعصی مفصقط عطاه عط 0۳ ,۳606 دز آعصدم عط صز جانعصععمصمط خصعنگلعی که دزععطاوموط الم عطا مادعا 0 کگز وازعدع 3۵1۳۵ اصعنخکعی وصناد ای صمنامهععد ۵طا اعرز هه +5 0 560227 کاصعننئعی عطا عافصناعه ما دععععط کز از ,16۳610۳6" 35 8ص م3 هصناعاگ۸ دما۳ اه 200ع ۳50 / .له اه حدانو ۸۵ 7 0061 حل ق۳۵56 00066 عطا که کالم صمتامصناعه عطا ماد (4) 12016" ۵ - ۳۵715 بط 1۵1۵۵ بر 5۳۳ و اک [۵ ۳۵۵ ,۲6۹۵۵۲۶ 1۳3۵ ]۵ کآ ما۲ ۳51111۵0۲۱ 100 04 ۰ 0.17۳۹۹ ۴ 0.16۹۶ یت 3 057 107 2/0 شن ها و مرو 002 00 169 و300 10.300 دا 099 001 005 00 005 1139 001 10 093 3ات و 10۷۵1 ۵ 2۳ 06 ندوزد ** ,1096 و [۵ 10۷ عطا اه ععصیگنصونک * +کع لوط حل‌جوعوع 3 نعوسوک عادازوط۳۵۶00 36 1۳0۵ 0۳01000 6 صف کاساا0 501336 196 4و [۵ 0[ عطا اج ععصی گنصوزد ۳*۶ ,م59 ,1613 530673 ,16[378 دز 4اکن انوعی ,(4) ع1ط 1 2ه لیم عطا ۵ ههام۸ 8 0۵۳ 211 اصفی‌نانموند هه عتزدوم ه عقط علصقط 6هصتص3 وصه ,و13۵ 6 .صتا 73305 166۳۵86 عصلسد ۱ حنعطا عاعز نوی عصنکد هط از مصه معهد 10 6 صز 0۳۳۵۳۵۳۵۲۵۵ کز وصه عاعز انوعی که عصد5 عط۲ 0۳۵ عاعن نون ۶ ماه ملصه8 .8۸776 ۳3۲ قصه روصتصن31 ۵صه 13 مام 506 ماقجدزه1 که علصهط 10۳ 40 686206 ۵ عقط ک5۸01 اجط هه مصصاعه/1 ,3/611 امعععده کعلصهط له رز ع2زد -ع6 50۵1 01 3007200 36 1 ماه نود وصه عع 10۳ وصفلصط عطا ۵ اعگگه اصی‌ نماد 6 ۵28661 )کم ۶و عاطعسه۷ عط1 هط عفعطا صز کعنصمصه 0عع0مز هط ۲۵ حز اچلده عع 166۳2 عصفلصهط 0۵ 2ص اصفنگنصوزد وصه 262206 ه ققط 236 ۵136۳ 0۵ اصع نگ نصعاکصز کوهاد وصه حاعاعط وصه 500۵1 1و 8 0ع0عله بولاصه‌نقندوند. 0صه ۰ ولعتندوم کقط غاد صمنماگصذز عط1 مدا( 0ع 25ص وصه حاعط 0صه مصعگاعه/3 مخج1[ع/2 1 ععده علصهط اند دز عهد 10 ,66 م60 عطا روط عصنلنطه ماه معاصزوم م۸ بععند عهد 10 مهد 200 ,10۷6۲۵86 وصفملصدط ۵۵ معا اصی‌گنموند هه عخاندوم ه عقط دهاز معله 0صه کاعععه حزعطی ۵۶ عصله۷ عطا صتقاعنه ۵ عاعع5 کملصقط مصصناحاگصز ودزکدم دز ,3/611 صذ ۳0۷۲ع عنصمصمع ۵۴ عاخ 15۵ بععه 10 عصاحدعصصذ روط ونانطاها 0۳2 6 و ۵0[ کقط علصهط خدتعلهک فصه مصعکاعه/3 معسحانه‌نرع۸ ماج(16 ,1/611۵ 40 005106 ۷۵8 اع2مطط عنطا واع ٩ 10۷۵۳86۰ وصفملصط 0۳ ناه اصی‌شندهند 0هه را ناندوزد وصه اراع دوم عقط ۵6 دمص [۳۵۵ 156 ملصهط ححاعط ص اصعنگنصوزد ,560 ,عتتطآنن‌نو۸ باش2زع1 بنا[ع/2 ۵۶ عهد 10 عصماهدط عطا 0عع نامز 41 ۷۷۵۲۱۵۳ م1 310۰ ,16 ۷۵1۰٩ ,360004 200 1/0۵6۲ 36 ,36 ,)2/6113 01 اقط) اعدمطذ ولاصینصهند امد دعمل از فصقط حعطاه عط 0۳ ع۶ل[1مط 200 امعائه 70ع7-)-معمل فص ع[نوناوهد خ عقط (دکعصع ختعصصم ۵ 1 امعننانعی عط 1 ۵۶0/۰ +عوهی علصقط عطا 0۵ کاعاکه عناعصص رکه 00ه 8لصد کوطاصای عط ما #عاطاننه 06 هی عاج ععمفاعه لجم۲ عطا ۵1۲ م20 4 6106066 01 101 ۸ +کدمتاصد5 وقاعصمص فص عصملصط ما عل عسعمل کصعاع ری 0۳62072000۵1 از 0صه ملصقط ۵۶ عم عطا ما عنام فعصم0م 6 57ع ی علصهط خاعقه ۶و عود 10 عطا ,009660 ۷۵85 از م۸ ادها 5 لصه 165 طاهزنه۷ هد مناد متصدع 0۳ #وصه هناد ۲و عمط عصا ۷ عنم 6 له ,کلحغلمصهاد فصه ععلاند کععانحصم0 لمعوط عطا ما وصناجمی۸ 1 ع136 ۵1 06 10۳ 2660 کعاصط ۵1 عهد 10 6ط۲ وص مت نصمص وصه اصع 13326 0 لغنصه تا 13۵۳۳ 1۵ کل قصی‌نامم وصه که در معط ترسهاع 00 100۳۵01 0۳6202200021 مصه (رمعهص) وهای کا۷۵0 لجع کنطا 0 بکععی هصملهدط 40 ,106001۵00 عطا معهد 10۷6 وصفملصعط عطا وع‌نند ۵۵۳ص عمط دماج - 00110 وصفملصهط 211۵0076 1۵۳ 00و۲۵ دیمع ج 606 حعنط تم که عصناع 0۵0 و5000 0۳6561 ۵ 10 بکعکنی عصماصهط وصه اممصحصتا و صمناصع عم فص 8ص0له ۳ 4 نز عطا 0ع2ع50 1 ۷۵ م00۳0 کاصعناعم-ص م3۳00 ۵ عصاکا افلصهط صقنصه۳ 0ع1[00ع5 عطا که طاعقع ۵5 واگ لعسص‌نساد وصه ندنام متصدع 0۳ 4 1ع00 حلتع۶ع7 عط1 .1999-2016 ف#منعم عطا عصنست عهد 10 هه بعص02 د 62 عصنادع 528۳6 برط مهد اند تمصع عونصطع) رد5 عطی عصنکد 0عامصناعم مه زگنموزد ۵۲۵ ۵51 نع معط خصعنخاعم عط ۳ فعصنعاداه له 1656 5 مه کعناععا 2 تقطل عطا +عفزعصی ۵ ومع 0 کز از وصه مخصصناع5 آعصوم صذ 265 506 3۵۲ 0ع6۳ ۲ معص کالیوم۲ 156 بکاصعنخاعی عصنامصناکه صز رصلصعط ع۳عط) 30٩ ع۷هط کعطاه فصه ,تعطاه طعقه ما واسعلنصند ۵۵۵0طع0 5۵6 ۵ 13660۳5۰ ما2 منصهع۳م-واصذ مصه عنصمصم مه کم ععجا عطا صز «من معط علصهط "ص20 هه وع 1" فصه معط ,ق5306 ماقجهز1 صز اعد نع - لصه ,عع10۷۵۳۵ وصملصهط ۵۳ ععلله خصی‌نندهند فصه عم ۵ کقط عاعن بوانونسونا ۵۶ اعوصطط 15۵ بکه‌عنزد معله عود 106 وصملصهط راز وصزکد 1۳ ,16[78 0۶ له 1۵۳ عط هنز ۷08660 کد موصه عاعن کنوعی که اقطا 0عر۵ 0 ,1۳6۳610۳6 قاط 8۸06 83۲ هه "ریت20 فصه واع 1" ما ع1وه5 باق بونونونا وصه ماع انفعی وصتلامصصی ۶۵۳ صعتصعط عص ج کوعع عهد 06۳[ 0 ۲رندعقل 0صه ک+عصماعته عنعطا عاهساه 0 ما کعاصهط 1۵۳ سعکع 6 معله ک 1۳ 37 8ص م3 هصناعاگ۸ دما۳ اه 200ع ۳50 / .له اه حدانو ۸۵ ٩ داعبا صذ جمفاتعند وه 0اه ۳ص وصه لماع کم عصعا صذ صعطا ۲۵24 ال ماد عصغملها ما ۵عاانصصی 06 عمط عطا وصه ,۳060 کاعع ,کاط 513166 عطا 0۳6۷6۳۲ قصه طالدعط هط صنه‌اصتقص ۲۵ فصعط +عطاه عط 0۳ صمناه عنط) 6 راکناد ۲۵ وم لماک کععمصقص 6ص رکنکنی هط عطا او ععصعسی0 65 ]۲۵ما ۵ کاعوعه حافف ۵۴ مناج عطا صز ۲3م۲ع عناوم ۵۶ ۳6 ع) کاعله 5۸714 ۳2۲ قصه مصصلعه/3 ,2/11 1مععنه علصهط له هنز زد علصهظ له 206 ۲۳۵ وصناه توص مولاصی نگنصوند وصه اع هو 6 عو2 10۳ مصملصد ۱ 1 ۶۴ عافد عط1 هط عععطا یز کعنصمصمه صعضل هی ۶و 68 0۵ 1166 اصی‌گندهند مه ع0هععط ۵ کقط حلص 133۵86 84 0۲ 5ع0ل هه طعلعط هه 52002۲ ۶و هط ۵ جز ولده عهد 10 0 عطا اقطا 0عاهاد 06 صف از ,156۳۵10۳۵ هط +عطاه ۵۵ لصف کنصهند هط 1۳6 0۶ ع2ز5 ۵ط۲ ۵ صمناصعااه آهنمع50 چذم صف اون اصع عم عط) صز صلصه0 6 عع6لها وصه دعنازانطاهنا وصه کاعععه معط 01 60۲ 6 ع هصق 3۵ ۳0۵ص 1۵ ۲۶1۳ کنط 1 .6[ه5 0۶ 6602065 برمزده قصه کاعععه حنعطی عکهعصز ۲۵ کع که 136 ,6306 10۳) 26زد که عصع صز صعلصقط امس ۶و «موجعص عطا کعنگناعز معله 40 ولصهظ طله‌مع5 یز کصماتمتاعصا مهس وصه علصهط هنن هصنع ۳ ٩ کقط ( 8۵۲۵ 0صه مصفعاعق/3 ,3/0112 امه علصقط لاله یز ۳۵۲6 دمنهاکصز 16۵ ۵ ۲۵ 10۳62965 200 10۷۵۳۵86 عصملهط 0۳ اععلکه اصی‌ناندوند هه 00906 3 1صعاعزکطم کز ونوا عنطا ماعدمتصعص کش بعاج عع 10۳ ها 130۵ تم اصنق۳ ۲۵ وم عاصهط مصمتحاکصذ عصنکه‌عسصذ طکزس فوصه معسطه نا عنصمصمع .106۳۵86 هطزعهعطز روط زا0۳2۵ فص کاعععه معط ۶و عحله۷ ۲۳۵ 6 060016 ,660۳0 کاصنام عطا صز عصنصاعط 0 کعصمع 0 نامز داعنط ,165 خصعحسه معط 00 ناه اگصز 1و عا‌عائه عطا اععائه ما کعصنجدد سنعط] علصهط عط هز 0صه ۳۵16 ۵ که مدع عطا هن خمعصکع یز 1۵65 5271385 ۳زع6ط] 01۳27 از للز علم عم اقطا ۵عاممصحه کز از مک حقله02۳0 ۵ 006۴ 136 ۳۵۵66 1[ 11 .عستوصع 5 +عصتعصی هه صعطغ مصعمی وصه هه عطا اعع ۳0 ۵ 16 طهدو‌ک۳ کصهععک از #صه مکاعععه مصه کاطاعل کعلصهط عطا ع28 12 مه کعغلهصی‌ناهم عنصمص0ع وآوصنا م۸ معععصز ۵ عه2 10 اههد [۵۵ ۵ 5عساکه 6 مناج 0۳ ععلها ما 0ععز 0ج عجه کلمنفوشگاه 13006050 افملصهط عع 62ص هه وصملصمط عطا صز تناها صنماع ما ماه اگصز ۳۵66 هه ,2/86 ,ساب ۸ مادته[16 ماد 3/1 ,نلاه/3 صز عا۲۵ دامع عنصمصمع 156 28 05 اععگئه خصی‌گنصوند وصه ع20عع2 ج فقط عقط علصهط کم عوه5 فصه 40 ۷اع090م 0ععع از کو هط ملصقط طلواعط ععلنلهند. بعهه 106۳ 28 ۲۳۵ 0 اععا۶ه اصفنگندوند وصه عتازومم ج عقط ۳۵۲6 اکععاصز [۸م۲ 156 40 و130 م5602 ,5206۳۵6 معتتطانه‌نهش۸ م1622 بنلاع/2 6 ۵1 عهد 10 41 ۷۷۵۲۱۵۳ م1 310۰ ,16 ۷۵1۰٩ ,360004 200 1/0۵6۲ 38 ,2/6118 4 ۶ هط ملد لصف گنود امد کعمل از ماکق0صم 0 +کعلصهط 1/8 -عوول قصه [لقص5 ه #0هط رعععصع ناعصصیم ۲و عع۲ععل) عا: ععمعامنه [۳۵ 6 1 - 6 لصهه ادمتعکنل ۵۵ط فصه عهد 10 وصفملصعط ۵۳ ماه معا 6 ۶٩ 76۲۵ ۱۵ ععمل امعنناعی 156 منزیم +علص علصقط عطا ۵۵ کاعومصز 5 6 که عصتعمل عط ۳۵۵۵ کالبو عطا 5۵ هی ۲۵۲6 مشاه [۳6۵ 0 ,6اه 1016۳65۲ علصهط مطان جع عنصمد0ع تممط ۵۳ کالنایم حلجعو1 عط 1 - 50077 067 فعلصهط ۲6 ۵۴ له صز عع2 10۳ عصفماهه‌ط عطا امعاکد ۲۵۱۵ ععمعطا مه ما ع08ن070عع اقطا 5عععصهص لصوم ما 060 ص۳0 کز از مک مخصعتعاگنه عجد 40 ۳۵16 1۳6۳6۶۲ 226 مطانمصتع عنصمصم همه ماصز ععلها ,کعصنوهز ع5ع3] 6 136۷7 ,۷۲۵۳5 036۳ 10 ماع صعع همه نداهن ۵ص اععکه 1۵۳ عا۵: ععمعطا مه ۵ 270ع۲ ام کصمناه فص کعنانجناعد عصملصهط حنعطا که هصنوسی 0۳۲۲ 0 عاعوعهه معط عوقصقصم ما علطم ۵۵ ۵ ۵۳067 صز میگ ع 1300600 0617 0 ک5ونع0عل ی‌ناوم ۵طا ۵ امن 0د و عجرم کاانکه۲ ک رون کنط 1۲" 6 ۲۳۵۲ 0۳000560 کل از ,۳6820 عنطصا +تصام عطي صز کل هسری‌زامم وصفماصط 00 ۵ 046051055 پرناه‌م از صز ار اکیا0 ۵16066 اعه «ماه نمی هط هه 106۵ 500 عطا «علنعصی فصه ععد 10 عصاصقط عطا. +مخصمص فص لمجاهی 5۳۵11 ۶ ۵۳۵۵۲ 136 2۳610۳26 ۵ا آهک 66 کنعز ومکل۸ +علصمط ۵۶ کعناعنعا ده ۰ مه 60۳0065 عطا که عععاصد 307 ععلها ما هط ۸ :6۳0۲ 00 0۳005005 +15۳ .(2012) .7 ۵۵۶٩ ۵۶ ویک مقل50 وگ ب61063 ۸0513-072 ۷اط 86320107 16۵08 ۶و هناف‌ناهی) .(2015) بش۸ ۲ ص۳00 ه م۸ .0 منصه‌لن-۸1 ,7711071۵10۵ .70۳0127 1۳۵۳ ۳۷106066 :(2000-2013) 276000 عطا 1۵۶ «ماعک وصفماصد‌ط ککی صز علصهط عنصداد] ۵۶ عاعزد )و00 .(2013) 1 .3 ,وقصط۸ ه م۸ .77 مفط53ع۸1-۷۷ -130050 ,52016-50606 .(2008) .0 3/۰ ,کناع16 +۵ .٩ .5 وقنطزیوظ ,2 .80 ,قا0[ق ۸۲۵0250 [ 70۲۳۵۲ ۳۳8۵1۰ ملصقطظ ۶و کاص 13066 عنصم 300060 فص عکنم ده و 1۳0361 ۵ 8د 5۳0 .(2015) 34 مطعلمتعطو۸ 6 ی مطع20تقطاع۸ ول ب0شتغاندظ 0601 مه 2۳002۵05 هه ماعنط 0600 0۳۵ وصنصعناگد م۲ عنام (أ0۵۲۱۵۲) ]7۵۳۳۵ 0۵۲۸۵۲۶ 0۵۵ معاصعنلع ومصماصهطظ ۶ همع دنله ۷ 1[ عزاطلامع 3 1510016 ۳۵ ]۹ 306 ,00۳۵ ۹۲ ,۵ 3 مانمگ ۵ هنک 5۰ عم ۷16 ص70 بقاه1 206 ۵1 عنعواعسش۸ ۳00۵۶ .(2008) 8۰ منوهاادط 39 8ص م3 هصناعاگ۸ دما۳ اه 200ع ۳50 / .له اه حدانو ۸۵ ساسا آهازمه) وصنصنص 166 ک م۳ .(2016) 36 .31 مقتسقط 2 مش رنه اط0 هط 6 .311008 علع 0 کععطتعاظ عطغ وصاوونن5 تعنوصت هنز مق 36۳0۳ 00۳00۵6 0هه :6 ععاصهظ 00 6اعنط نامع کرک .(2018) .۸ وصن5 6 .10 مفلقاز8۳۵۷ و۳۰ ,10306عظ 113-7 ,27 .16116۲5 6560761 ۳106۵ انها0 م۸ ۶و عمط ۵ط1 ۳106066 :زا2۳2۵ 0ص ععد 10۳0 ملصهظ .(2015) .6 «0صن0ه1د2 2 م۸ 3610۵6 46-7 ,(27)1 ,60710765 0۲۳1۵10001 60۶ مفعاصه8 [2 13162005 ۵1 عامسد5 ۵ 55 از هام02 قصه عاعنط 6۵۵۵ منطعدمناد1م۳ 156 .(2004) .7 ملظ سظ ,اع‌کطل‌نظ -591 ,(14)8 ,ک ۳60101 ]۳1۵00 0عآمرح۸ و5 امصع2 ۸ +علصدط هن عصحصمع) 0۶۶ 350۳۵000 .(2007) ۷۷۰ 3 ص۳۳ ۵ ۳ 8 ,11 عصسطغلداظ 6 قصه بازازطهاک علصهطظ ,کل ماک 31/13006050 .(2016) ۰ مفهناهد2 ۶ .0 وصلله اجه -16 0صه ,علر0 دوعصنعاظ ,3062 .(2002) بسا ,تقصعله ناک 6 .1 مقنل۲مط0 985-۰ ,(57)2 ,۳1101166 ]0 70۳۵1 7۳6 .65 ۳00000 8هصا ۷۳ [هازم2) مصمناماگص] وونلوندونا ۶و الط عط1 (2011) 3.۸۰ ما20 ۸۵ مس مفط۳2ق1 ,۳1۵0۵ ۲٩ ,70۳۵ 3/۸1 86 ۵1 ونانطق 2۳ عطا ۵۳ 0۳ ,80۳۵۶6۳۷۵00 0 ۳51666 کاز 05 :۳۳۵۵6 جز عع 10۷6 مصملصمط لعنل 2۳0-0 .(2015) .ی ,مصز۸ 120 ۰ ,(5)5 80110119 0۳0 ۳10۶۶ 0عناط ص۲۸٩ امد سمل ماصعصعععصد/1 ,330386760 کلفنط ,8۳۵۵09 ند نون «(2015) 3/۰ 8 وقلنه5 6 ,13 ,0[عع 126۸ 70۵1 8697 1۵۳ 0009۵1 کز 10۵286 حاو3 چط 7 تعسط ناک آهازصه6 ملصه8 200 0106۳7 .(2016) .5 رطغانق 5 2 3 موصناع5 مک بل م7060 و10 بلق نلهط10 «(1) 61 ,۳6071017265 ۵۵ و۲۸۲0 ,70۳۵ همه وانسوط کم عم عط) وصه عفن 38 666 عطا هز کعقهمآ وصنص 31000 .(2010) بش۸ ,2۳830 ه م۸ 8 ۳501002 3/062۷ 13۳0۳20۳۵1 .(10-224 .0۲0 کالما 3/3060 مط 1 هه صعادیک لصه دمناناع 002 3/2661 ۰8۵۵0 معسه شاک لعانمه) .(2013) .5 متاد۳0 [هازم2) ۵۶ و1560 +0۳06 مدا عمط ههناع1 .(2003) ۰ ۷۰ ملقر0۵ ۵ 2 .36 ۳۳6 علر0 5و‌صزق8 عطا هز بوتافا هم 85204 ۵۶ کاعق ۳۵۳۵ عامسنک .(2000) 36۰ مقتعطصفع6 ۵ نوک وصغملعم2 ۵۶ کامومط عط1 .(0996) ب8ظ ,ططق711۵050۵ 6 .2 مطل68 .242-256 ,40 ۳10166 6۶ و3000 ]٩ 70۳۵1 معاصهه8 دز عاعنظ 0۳0۳ 41 ۷۷۵۲۱۵۳ م1 310۰ ,16 ۷۵1۰٩ ,360004 200 1/0۵6۲ 410 165ط ۳2ج 7 0906 3/3060 01 معط ۵ط1 .(2017) ۳۰ مطحطکا۵0ط۸ ۸ وست ,۵۳0عصقطه7 ) .205-229 :(18) 9 ون‌زاه2 006ع ۳٩ 70۳۵1 مانانطاهاگ طخ1 عصفماصد‌ط 4 1۳0۵66 156 .(2016) .7 مطاعاقهزم1۳ ۵۶ ماگ ,رصقنطقط۸ بش۸ منصصغاطایع/2 تامصصه7 [ 700۳۳۵۲ بانط مصه وناناهاک مصماصدط ۵۳ کاصقصنص 366 3/3006 ,60 0۵1ع 3/1202 نصطزط ۵ط) ۶ وومط7 «ر3976) ۷۷۰3۰ معصنال3/6 2 مس .36 76886۰ ,(3)4 ,6۲۵110165 ]0۵۳0۵ ]٩ ]۵ 30 هگ منط 0 فصه عاعم) ي‌دمع۸ 3866 لمانطه) 108-16۳ 1۳۵۳۵ ک 165500 0606ع 3/102 ماعنط .(2000) 8۰ ,ص700 165 ط ها ۹7 ع 3/3006 1 علاط ۵ط1 .(2017) 34 مفصقعطمط ۶ .5.3.۸ مزع13ع1 5 ,20165 ۵۳۵ 36۶0۲ 300/6 ۲٩ 70۳۵1 م۳۵۵۰ صز مافنط نون صاص‌طظ 6 لقازم) ۵۶ 3000 ۸ .(2008) 8 مصقنصنود5 ۶ بق مصقلهطاع3/0 نطع6لمط 1 66 9 31160 156 ,(2015) .34 مصقنط807۷۵ ۸6 ,36 م30ز06ن0ن00 36 ماقصناطد0ط 1 4 ۳31۵۲۶ 75106 ]۹ ,70۳۳۵ 00۳۵۲ کافنط دیع علصه8ظ 6۵۵ 56 6 0۵ 5۳06 صنطی 0۳ اه معط 156 .(2012) سا منودطهداد3100 .3 ,100036 6 ,70۳۵ 130۰ عصغفاصدظ صقنص ۳ دز علصهظ ۶و «وزحط86 [2 0۳0000 ۸ تقصقطی صز کاژوومع1 علصوظ ۵1۶ کاص 130616 .(2015) م۸ 2۰ ,1266 ۸ .0 ,1۵31-512 ۰ ]۳۵۳16۵1 ۵۳۵ 3۳00165 ۵ ۵1 70 منع۸ مهو م۸ ماع عاصنم) -6 320 0ص 31/13006006 .(2012) سا ۷۰ مکقجاع/3 :۸ ,1 .۸ ,فن۷۵10 .8۳ .0 10128 7 0۳۳0۵۳۵6 ۸ :6۳6666 کصهمآ وصنص ص310 که کاصقصنص 16 نهد 2۶ و300 ]٩ ,70۳۵ .دوزا20۳ هم +عصحکط0) وصه ککعصنعاظ بعه 2/0 0۶ 51 200 عز201 ع هتساک آهازمم0 .(2004) .7 36 مکماصه5 6۶ .0 .3/1 ,1/3706 3:00 ۵۶ 160376 ,2006 و۷۷0۳ م۳۵66 امنمعمصد/3 مصه ووعط 1 صز 17360۳۵00۷ ۶و ما21 عطا وصنامهناده 13 .(2011) .طظ مناهطع5 ۵ .3 ,1/6۵۵ ,(1۳3 :50007 86ق)) فعاهه8 ۵۶ ع ق3610 0و6 ده کماق 1300 ع 009 2/3006 .(3612 1۳) .1-21 :(43)11 ملع 6۹0 006 ۵۲ ۵ 3 1۵۵ نق1د1 .(2015) .۸ .17 .37 و20صطه8 2 ,مگ ,53050010 ۷۷۰۰ وقا0.آ وب و21 اظ و.8 ۳۰ ,1/502 75-4 +31 ,۳111066 030 ۳60110165 ۳۳0۲۵۵0 و5 امصو2 ۸ عاعنط نع علصه‌طظ 2001105 132265 دل2ع316 مصقتطع 1 ,کعن000 3/2006 ,(2010) 34۰ مفتق2ه21 6 36۳10۳۳۵6۰ 00۳007۵16 هه ک65 0 لممصه ۳ .(3994) .5 مصقصان7 گ سس 1۰ ,۳عام0 3۳00۶ او ع6ع36 عصنعتاآ .(2010) .7 منصاه‌ععم3 جنص۸ 6 و۳ مفاطاقهم30 تمفصمصطاه۲ 5 ۵٩ ۷02016 عن0د30 م1 کم مان عطا عم نامع ناد 0 16 هم ما 41 8ص م3 هصناعاگ۸ دما۳ اه 200ع ۳50 / .له اه حدانو ۸۵ -123 :(3)7 ,(00165ا5 ,۵۳۵۵ ۳۹) کندراه ۸ 56165 ۲٩ ۵1۵96 ۳۵۳۵۱ معلدک 04 ,163۳80" ,300668 هاه2 [ع0ه2 .(2013) .2 نتفگ ۵۶ بط وتا00زه۳۵ 1/0160 ۵۶ و7 ,100صفله1 نتفگ 38.8 کلقطعنط تصمصلهک بط رسامم‌زهمط 1730120 ۵۸۵ عمط عمط عمط او کا‌ماط 15۵ .(2018) 37۰ ,ناهد 1 6 ,83۳0۷۲6 صوزند م۸2 اکقظ حز اداناک ۵۶ 3۷6-۸0000 عط 0۳ :(25)15 و (14ع 6۷۵10011 0۳۵ ۵1۵096 6 1001ع0 ۵,1 10وع3 04ه 3ع0۳عع3 0 ۵2516 ۵ علشع 000۳5 6 #تقلصهاد 156 .(2004) .۸ رد5 26 2 .0 ماانا۵ 60 3866 00۷6۳۵۵۲ ۵4 2 مسآ 15۵ ,(2015) .5 مسامماناه[ ۸ کل .5 منطعوع0د5 ,(عصه3 10018600601 ۶و دزد 001 3ت) ۳۵۵ صز وصن ص۳۵ ادص اک 13 560 ع6اه 2 0 :(10)20 ,(5عع1611ع5 3601101165 ]۵ ,۵ 70۳) ۲7000600065٩ ۵۱ سم[ وا م0 ما8 1۳026 000605 2065 110 .(2007) .بش۸ بل 10062 ۵۶ ی 1567262[ ول وققلد5 60 5۵ 0 6اصه8 696۳۲۵ [۳۵00۵ ,56۳65 ۵06۲ و۷۵۳۵ +وصفماد1 ماعنط 4 1۳0۵61 156 ,(2011) .17 بنطعنطعم13 اعصح دق ۵ مط منصقطداعط نلقله1 ,36 مفاعصد5 طز 863۵107 ندمآ «معک عصفلصدط عطا ۵ و نلنطهاعصا عنصمد0 1/3006 ) .5-28 :(20)60 ,و(1۳00 ]۵ عزاطساع 3 15106 ۵ ۹۲ 5006 ,00۳۵ ۹۲ ۵ 7۳ ما۵ و۸06 لمانمه0) ۵۶ ۳05 130616۳03301 .(2013) 1۰ منصزع۸ 2 .17 ماکنا000طع0ع5 :(5)4 6۹60۲6۰ و۸۲0۸ ,۳۲20۵٩ مه سمل ,(2006-2010) ص۳۵ کم عاصدطظ صز 3۵12005 لمعنه0 عط1 .(2012) بش۸ مصنومهحصقط3/0 مق مضنصم۸ مک مفتق31007 0عرع5 360۵/6 ]٩ ,70۳۵ 007۵۲ ونانط 2۳6 هه آمازصه) 6لصدظ 061665 ۳۵021 ۵۶ کاصقصنص 1366 .(2019) 36۰ ,1۳۳۵166022 بخ م۸ مفنطافقط م8 .36 ما5۵ 40 830-5۳۵۲9 ,۳11۵066 7810016 10 هط عنصقلعا هز عهه 16۷6۳ بل مصقاانسج/3 376 ع 221 .(121-149 .مم) و نانطهاک ع 0 7100060 ۸1 8 ۳3010۲5 136 ۳۵۳/8 ,(2016) ۳۰ منطاد[۵ط۸ 2 .36 بقع اه 5 1 ۳6001716 ]٩ ]70۵ ,2760۶6 ممفلصدط مقنصه۳ا عطا صز هتفه0 :0 0۵ 10۷۵۳۵86 کلصه8 0۶ ۳10 15۵ .(2018) 34۰ مطعوهقنله۷ .36 مق+عحطاع 5۵ 6 فلصدظ صقنص۳ عطا حجز صعاکرک ان0ع عطا وصندعطاع 5۳ ۵۵ ۳۵0۲۵ ۳) .105-125 ,(4)8 ,کعن0ناگ5 ووما0هظ 0۵ ۲۵۶۵ عنصهاع ۱٩ اموسوت جع سم 0061 ۳655100عع۳ ادعنناگهم صملصج ج صز عع دمص منت .(0970) .۸ .3 ,ص5۳ 2661 عهصزع 600۳ صه صذ کدمتعنعل اصعصاع ۷ص وصه ععد 10 نم .(2010) 34۰ ماهتا 41 ۷۷۵۲۱۵۳ م1 310۰ ,16 ۷۵1۰٩ ,360004 200 1/0۵6۲ 42 ,۵ ۳۵۵۳۵۳۵۹۰ آهازمی معط 01 نکم ۵1۲2۳6 156 .(2008) .7 .5 17606 06۳ ۷۵۳ 0۳2 کعنص و۵060 هه نع ملصدط .(2015) .5 ملگ 6۶ و۷۷ مقگق1 1۸۷۵65 ,730۳۳۵0۵ .کعاصهز آمدمناصعصم وصه کعلصهط عنصهاکآ هن عاعن انوعی که کاصمصنصعع0 ب6 55 8ص0اصه8 1۳۵۵5 صز بونانطهاگ که کاصعصنص 1066۳ صنق/3 .(2014) 3۰ مخصهاکع و نع 71 .3612 10) .307-327 ,(7)20 ۰ 0ع8ع ومملهطظ 0۵ وم ۳۲1٩ م3

This study investigates the effect of intra-organizational and macroeconomic factors on banking leverage in selected Iranian banks. For this purpose, after calculation of the Banking Leverage for each bank, by using Random-Coefficients Approach (Swamy model), the impact of explanatory variables during the period of 1999-2016 was examined separately by 10 selected Iranian public and private banks. Based on calculations, Melli, Saderat, Refah, and Tejarat Bank had the highest and Sanat-va-Madan, Eghtesad-Novin, and Sepah had the lowest level of banking leverage. Furthermore; the results of estimations show that "organizational" and "structural-variables" of each bank have different effects on their banking leverage. For example, "credit risk" has a positive and significant effect on bank leverage in "Tejarat", "Saderat", "Refah" and "Sanat-va-Madan" banks. The effect of "liquidity risk" is the same as "credit risk". In general, due to banks' dissimilar structures, organizational and structural variables hold a varying impact on their banking leverage.

386235

۳۹۵ 0۳۵ ۷(و۹9۹ ۳۹۹ عو و۱۵۵ طاعژاو۲۳ ۶٩ موز 1۳۵ 5 001000 دز 65 71/13-ع 530 اه 50۶ ۳0۵۶0۵ ۸ 41 700۳12 ,لو[5 1770067۲ ۸200 ع151071 د 3۳06 106۳12 1۵9096۰ (علاو ۳ ۹۲ 3600۵ .1 ,۲3306750 ۸200 1510716 ,8706 10۳096 09و1۵ عناوم ۵۲ 2600 .2 ۳1 200 حاعناعم۳ ع2تلهمه بجع تاکد‌اصم ۵ ۵عا هم ۳۵5 پچوند عتاکه‌خاهم کلط 1 6 مه کع 0 اصم ماگنه که رد۳ عطا کم عصع ص فعصصتای صمنصنصه 167۹02067 ۳۳۹۲6 30 وصه دادناوط ج ص۲6 30) کصصسای صونصنص0 ۵/506۳ 60. 12166۳۹ ۳ 200 5عاها5 #عاندتآ عطا صز عنام 6502065 50۳620 06 10 م۳ رنته ۳ ,005165 ,1060865) 266۳5 512006 0۶ اعلمص (2005) 5 فصعاو ب0ع2واهمه ۳۵۳۵ 2015 6 ۵۶ 1۳36۵۲ ۵طظا که عفد ۵۹ (صمتصعصگلمک وصه ,تاحفص علنطنااه 6 کاعنصصسام حاعناع۳ بط #عکتد کصماصعصگاعی وصه کعولعط اقطا ۳۵۷۵۵160 دع 0 ۵ ,کاعنصصتام زکجح۳ عط بط رومام ععمط صقطا و۳ عم واط‌عفنعصی 5 عل تاه 0صه 0005۳5 ۵۶ +عط تن عوتها #عکت کاکتصصای ات۳۵ ماکقاص0م 6 مه مق عاق- اناد ۵ مدوم اعها عطا صز 6۳6 معا هه عکناه مطاهما0 ۸1 مه کعتاسه‌انسزد عطا خقطی معوحاعصم 06 لحم از اند عصع دومحم 5 0 هل 12066 نوناق1۳ مصه لدسعانه ع۵ط ۵ #عاهام۳ ۵ص ی کاعنصسای عدمصه کعصع گنل 1۵۳ ق0600 6 فلس وی عنط 1 بکععهع 1 صز کع عط ۶و کع۵ 0۳۲۳ هذ عضاوم عتاعنتعصنا لدسحلنه‌ مدز مصتلوصهامفسهد هز کعطدع فصه کاصع0ند ۷۳۵8 فصه نله عتتهعی ما مها ما ۵#ععتد 06 فلی فصه ,عکت ععههتاهمه1 ,3665 512066 ,1056هام هد متا 62ص کسام 161301 :5 16(0۳  8 51/6۲ 8۸ 50719 ۸۵.22 ,11 ۷۵۱۰ ۳۲۵۳۵۵ 0۵ برووو ۲۵ عومسودما «عناوم۶ 07 اممسوز 71۳۵ 24 تا 5صفقصسط خسعلومص خژ هتوعمد که ععصی تمه ۲و عمص‌دصم عطا عازمی 1 ۵07 0۳ص 0ص2 ۷5عز که ععسام5 [۸۵ 00 2 که صنقصع۳ للناد 1650265 6 وله ۳ رکعناعن و5 006ص اه ز ع05م تام 206 مگ هه 56/6 له 30۳ ,5 0۴ کنکولهصه طلام‌عل-صز عطا صز اج صنقص 60۵۵ عصنمع بط ک06 «زعط اه گنموزد ۵ کعصسکع۳م عکسامعنله صمنصنصه (2000) ومع ما عصناجم۸ 0008 0۲ ۵16 ٩ توعد عطا ما اس مدمه حاع معط ماع عتام تصتحصصم ع6 یل حمتصام 0 ۶۲و ماع 156 ۲۵1۵۰ عطا اوق کصمنصنمه "سکم مصنعاحیه ۵ ۵۷/۹۳۵20675 07006 1۵ دز ع8 0۷۵۳۵ 0۷502067 که اعادیم +موتها عطا صنطازم کا6۷۵ کباه‌ اه ولامععنل حصعطا ۵ علمعمد ال خعطا ممزم۹ عاطهناهی فص آهنمعمد 656 2 قح صنقص و کز صمزکق26۳9 .(0.221 م1991 و6 ۳10) ععصها دومن عنام 5عا هه 2060216 05۲ عط) ۵۶ عصم5" عم عصصتسلی عععطا فصه عصصتایی صمتصام 0 6۹ ۳۳۲۵ 10۳ کلحقوصهاک 5006 مکعتطاصای للم صز 85ص ع1ک2ا 00 0۶ مه طنقاطاه ۵ فصعا عصصنامی صمنصنصه. ,۳۳6۳0۳6 .رفغ1.م ,1996 ,05۵۵۲)) 6 .(1988 ,6از0 ۵۵ ) ککعتا۹ وه عع 100 محطل عم عطا که مه صعطاع 506 ق0270 ۵۶ ۵ ما ۵۵۵0۵۵0 ** عنه خقطا دعنصم مدمه بکله‌تمانله ععلنا مقاعدعا .688 ,2004 بهل) نطمتاهه‌تاطابی که عست عطا کم ع هام آهاعز00د 0 علنعولهصه عکسامعنه خصعسه حذ حطع #عکن او ج کز عکسام 2/0 6 ع16 ۵ ۲۵۲۵۲ ۵ ۶60 کنه/ل2 ام نز خبط ,کع5 200 عنصع مه ۸ 1۵۳ طاعناق۳۳ اع‌کاز اما عطا ما معله لفط کاصعصعله ما ۵عنصنا موز هه کز خز رعصمو5 3۳۵۳ .وصنط که 6۳:۲ ع ۳ ععمدسه ماعط لفط ععسمعنل ج و کاعمعد 056 ما عوزعصز هس10 کلوولمصه عکسامععنل حذ هععه تفص چ کز ععسام نع هام00 .(ر2010 مفصقاستم ۵ 0628 ۷ ماه ععددکعص نمدمتاصعاصذ معط ضیف ما کعانی عماعط علطم 85 م1369 7۳۵06۳ عطا از صمناهعاصن عم تصحصحصمی کصه هنود ۵0۳60۲ ه عصنادعی ۶و عاطدمی 06 لام کتع ,تاحفص عک 161060 6 01666 2/006 ها عطا که وصعنغنه عطا عصنکند عواععطا فصه ۵ ۶۷۲۵۳۲ 6 همه باه که وصه 300-6001 اجع ج عملمص ادا کامم م1۳60 عا عطا 13۵1 ما5 کقط 5ع0206ع0 ۵ )عم عط 067 یومع بععصعنونه عط) ‏ 12 امه ۵ عسعلنه 0ص ععقاع 139 ۵۵6 ۳6۵ ۵97 احق۹ ۹8 صز عکسام کنو هام 01 زنل یز خصعاگنه 6 فقس عفن کاز جز 10110۵۵ کصمتاصع۷صم عطا خقطا فصه 1993 ,516116096 +6 م6 2/3343 ,06کس :2003 ,طع20 ۵011252 ۵) دععسطلنه ک۷۳۵ 56۵۲ مضه ععشتعصها ۶ عنسی ععه ناه لت .(1993 مصعص 2/۵ ,1628 ,1326286 مط0تامع06۳ ملد صف وعط1 وصت۷ جز ععطاه عصنهدعده .(005 م1200 و03) عکسام کنو ماع ۵۶ ععی عمط بواحقلنه‌تا وم وصه ماه نصتحصم هط ۵۳ 2 ۳٩ 1265 عنم کاصعصعاه "عناعهاصا * کصمز عم مصنل هقعاص" هه [مط از" 1۵ 206 معط /عنط اوق کعاععی ۳6۴ ه کزدعطاممرحط عطا 1010266 وصعاوتا که مضه ,دعمصماد فصه صمناندمم ۳05 عطا ۶و کدمند مه 1605 ات600 ۵۳ ۷۵166 5 ۳16۳ عط ۲و صمز عرص هه کز از ۷۵۵160 (49 .0 مق2005) 5 6 6کتصق کعس 12 ۲26ص عطا مطمتانصتا6ل بوظ جتلمممصوم 0ععد0 ۵ بازهاه نز کعطهع1 اهاز عطا علنطم مجم معط جز 06۳10۳۵۵6 ,۰1365 1۵6 ,134675 کصمنا هد کعل با صزه‌ک 1613050 11۵۳۵006 65 116700002 ع1/عمان[ مکعوعمای عم فصه آمتصعونه ,رک تع اه 0۳ م6000 عناکناع 1 ۲۵ ۶و عده کز عکسام‌کنوهاع نهدمکم ۹ص «(20052 ماصقاوت0) اه عنطا ۵۶ ع6625ع3 باجعا صز ععدعنو ناه حاکن منطعصو‌نه اه 0ممع ه هس06 1۵۳ کعج م1 و10۵6[ 0ص کنطا ۵ کعاعلع 6صت عاعها 00 ,71206 0صه عنم ,167 06۳5291176 صز 200 ما ععه 06 للزس اعد عکتنام هام هدوز ۳ "عع تسد ۳۵۳۵6۵۲۵۵ معط ما لد عمصعاگ عماعاسد صمتصنصه والهنمهریه مق ه که تمه عط 0۳0 اصعحصامی ۳065 کم عطا کصععصی هه دز 5 6 ۷۷۵۵۲ ۲(ع6 3 6و ناه عطا ۵7 وا ما ادعصاخصصصم نع محاک وعطا خصعانه عطا (20050) 40و13 بعصهاد روط .(20052 ,فصعات0) معلفمعد عطا +۵ صمن6م070 ۵ 1۵ 6 له م0650 ۵۳ ععزم۷ معط عم سعممصعل کع ومع هط دعام نز عطا 0۳ 06005ع0 ععصهاد 6عسصع5ع2۳ .کاصعصتخصحصی غصه کدمنصنصه مکاصعصعلاز حنعطا -۵[۲٩ 0صه ماهس علنصناه ,و0۵0 ,کعع0ع3 +کاصعصعله سم ۵۶ خصعصماصصه 26501 #عنمناگ کدمناهع 0 65 اع 0 ۹ ۶اع 5‏ ۸1046 55 712085  8 51/6۲ 8۸ 50719 ,۸۵.22 ,11 ۷۵۱۰ ۳۲۵۳۵۵ 0۵ برووو ۲۵ عومسودما «عناوم۶ 07 اممسوز 7۳۵ 26 46600 ۶ 16۴ ۵طا عاو نو خهطا کممنعل عم دععلمط دعصقعل (د2005) وصعا 6 ۵ 3۶0۵0 هصنموملند مصصننوم0۳0 ۵ ۵ منت نو0ع0 عاعاصصی 6ج معععا 1۵ 1[ بکع‌اهاه عط5 ,قعلعنانه حلتقع:ع۳ 5 اه که ۵0 معط صمنصنمه صه که 0۳6۶61۵0 5 ,1106761076 زکط 00 صصککه د و130 60۳160 هه فعاهداده عنم کاوع ها و عع۳وعل معط ما عسامممصن مطصنقل ج عنع ما و۷۵ ۵۲ط عاهلم0۵ 5۵۷6 85 ۵0660 ۲۵۵۷6 1۵ از ص۷۵ وعطا اقطا بوناناهناه3 ۵7 دنه 7۳ 1 .(1998 ,0صقلوتت) اصعصعدام‌عنلن همع کاز ۶و اصع۷ه عطا صز 0۳0۲00 20 0گصذ وصزتملله بط صمنصامه صه ۶ آازتاعزطانه عطا اطاعناطونط 5عع0عط ,۷۸۵۳۵۹ ۵4 ووع ره النادع۳ ۵ که 0صه اعد خ صقطا +«عطاه صمنصنصه صه که 0۳6۶6۵1۵0 06 1۵ کز 3008108 ۳۵۲ 0ع۷عن1ع0 ر2001) [ع دک .(رق2005 مفصعاوت0 صمنهنامععد ما صمنصام 0 ع6طتاا2 5 ممطابه عطا خم‌ص۳م ۵ کز 85051 ۵ط1 بکصم‌ک162 تقد ۲۵ 10۳ ما10 تاه 5 +مطانه عطا مه ۵ کز 1280 م5066 عطا فصد صمنامهامعل عنط 1۵۳/۵۳۵ 6 ۵ 046012۳200۳ عنط 505 «مطانه عط) امهطا چد5 ۵ دز خقطا ,کعلد ۲56 10۵۳۵ 5۰ ع6 ۲ 20۵ کط ماما مه عنط 0۵ 0606060 7 7620675 06۳5206 1۵ 6 360865 ,(م2005) فصعاوتل ما وصنو مه مص00000ه 13 طنقل ۵ 8ص0لق/2 .0ع دنکن 06 صق کصمناها م از ام ععومد ععنگگنه ج عصنصع00 5 ۰۴ ۷6۹5 6 «متاوعحان جم ع6س انا هستاعته صعل هی از ععتهع واعند کز 6 لل۳ وعطا خقطا کدمتامام مه .موه عاها ند ععلوآبامحاد کاصعمسوح۸ .1620605 26660160 06 11 165 0 عنعط هط وصه عنع مهن ج صز عاومنتاخدم ۵ عم ملله ۵ ۲5ع املله طلعنط ۷۵۳۵۹۶ ع2۳ 0005165 ,(2005۵) فصعلوت حز ۵عاهاوعج عطا 3 01660۳ اصزوم ۵ هه تقد روعطا معط صز صماخصیم عنعطا دکعرصجه ۵۲۵۹۶ ع27 0005165 ,۷۵۲۵5 ۲عطاه 0 بک ۵06 منعطا ‏ ۳۵6 کنص قصه عزم10 6 ۷ع ۳ هط عتقلععل فصه 305 عصنک 000 0۳660۲ ,50001665 ۵ 65 ت#ملله 6 ۵ کز ۶00 معط .(2005۵ م0صعات) دهد وعطا قاس حز عنصقعل ) ۳۵0675 13 کصع مهد 0صه ,صنطاکع طاعصت نامع مصمتاعهصهصمگصز ۵عحه اد بااصنها۳ع 1 ۵۳۵ معط امعم ما عان ماعط صی 300565 مات .(1999 اه ۳6 وصاعد ,2060 0صه ۳۵۲۹ ۵۵۵ انامه هصا‌عکنه علطم .(20050 ,0۲/1200 1صع 16ص وصه تنعل اعصندهد کععلعط بر فعاعععوند ,66 286676 ,6ک 5 8صارع 00۷ مکصمناندوم0م ما علنکناد ماگنه 6 16 7 ۲۳۲ ۵ معا 660 مره دز عومهن۸ محعطاه انم عصمله مصصناهی۳ 5 200 ,300605 56016066 ,ق۷670 علنصنااد بط امه فصه مصمتاق10 0 م0۶ م5 ه [7۵۷۵۵ ۵ ۳6۹5 1۵۶ ععصقدن ج علنومم افص علون۸ 0أعط 06065 ع9عطا وزج عنطا ح بلهخعاهم ما کصمناه فصه کعحله ,کعفنطتااه معط هسنو ما06 ۵۳ کع 3 عتعفنا 00 یز کلمع نع معط حلع2ع1 ما کعا نم 1 ۷[عع 1 عجه کعصتصد‌عص لهدمناهماصذ ,رق2005) فصعاعل بط فعهاد که عا عهصنممحاد ,کصمتاهمتهلام0م صز اههد خمعصععدههه فصه علهناد حاع ۳0 40 مباص2ا0محطز کز خعطن هنماد بلهتاهد ۵ کصه‌ناعع عبتاگگککد 65 (لع ۳۳962 جرز کع[م عزعطا عملنلمتآ بعزم‌م عطا انم عهدهده ۵ معلم وصاهد 00 +عطاه ۳6 #عمعطد کعجله مه دعوبطتااه 5 ۳6 عطا عنم نو جعطا ۵۳۵ط۳ ,مهم ۳0اعط کدمتاه لصوم صز کعما فص عننااه مکتصتصحصی صهصنامنعنهه ج اه 6۹5 16 .[216۵ 136 ۵۶ بوناندزدعم مه عطا عمزعقفاصسه مه ععزم۷ لمصصوکصذ صه ۵۵۷۵۶۲ ۵ ا اون ۳2067 عنام وه 0ع1ک6عصز عط عنطم ععمطا ععج 0معکع مه مناد 1۳۵ 6 20 0۳0۳0۵۹ 0650 ۳5۲ ۵۶ عت عطا ما علعی جمتاصعصااه5 نم دز ۳6۲۵۳6۵۲۵ «مطانه ناه او ععدععطاه ۵۶ عع عم 6ط1 و2001 مفصعاعتت [۵ 1060۰ مضه ععصهادک مقلبه 02۳ ۵ 60۳۵66 1۵ ۳65 زرط عمش کنامنعص0 ۵ ۶و 0۵۷۵00 عط1 ,066 ۷6:3 عطا ختاوطق صمتامصح توص کوعتصمی 8ص لهتاهاکصز عم عطا ع رقص کز کصتام0 تم 0605 اک حاعبا 3 جمنا‌عزو۳م 06500۵1 ۳62 0 .(1998 معنصه1) اضمطاحه هه جتصعلز عمج ما معاهاه اعمصله 2 حلعبای تنعل ما ۳5ع 0 کعا مدع نامع اعد او عک عزععاد 5 عطا هه 0 ,610 عطا ما صمنااطخطصی نعطا وصنمعقطاصصه ,کصمنا فاصم معط هدع مه 07 01 هه هام صق 156۲ .(1999 ,منکل) ۵۳۶ معط 10۵۳ تمصع ۳۳۲0 00۳۹8 6 سعنعطا وصه ۵067 عطا انم دنه[ "ععن عطا مداد جز 1۵16 06750۵1 ۹۴ ۲۵ 50 8 م0 اقط) عصمتاصعص مکله میک .(1999 ,فنتگل) کتصتصصمی ۵ ۷اتس 00۳00۳ 136 عطا عصتنع که ععصق مزاع و کقط بواعت وم 0۲00۵5 61 معط م00 ا۳۵ مه 610 معط ما کاس خی 0۲۵ معط ععزعقطاصصه معط داکناعصتاکنه ما 65 عطا صلعط ماد صز مکصمناصعملع5 .موم نعطا طازم ۳زع لا ۵۲ کوعصعونص عطا عاهعتصتصصی هه کبعز که خصنمم عطاه عطا ۳۵۳۵ ععز۷ ۲۵۳۴۵ 100ع۷عل0 فصه کععصنطا نصا وصه خصعصکتنصحصیم عندعی ما دما طخطصمی 60 36۷/۹0206۲ هنز ع۹ ماع ام عک عطا 0۵ عسه نا عطا هعمج 0۳5 عط یز 06 نع ۵۲ علمت عطا 0عامعندع تحص (2008) عصلن2-وکد 1  8 51۱/6۲ 8۸ 50719 ,۸۵.22 ,11 ۷۵۱۰ ۳۲۵۳۵۵ 0۵ برووو ۲۵ عومسو دما «عناوم۶ 07 اممسوز 71۳۵ 28 6 805 عط۳] ۵هه 208 2 طاعنصهم5 156 :کع2د ۵۷50 عنله مب که عصطصتلی 6 زا ع نکم #عناممه کعانس حاعنصه‌مک عطا معط 0علع۳۵۷ کالنکم 156 .71765 و8 عطا ات00 عطا ۵۵ :6۳5 عناوم عطا حهطا عکسم هام آهتسجم 5اه جمنصنمه جز عکسام کنو هام همم از ۶و غامد عطا #عمصنتصعه (2010) عا ز 6۷/۹۳0206۳5 عاتاه ۷۵ صز کاعتلمصسامز ۳۳۲۰ صهنصه۳ا وصه م۸ 07 ۷۲6۵ 085 156 71۵۹۰ 76۳۵۲ 0ص 71765 70۳ 20 7۳6 مطق7آ 0صه کعاهاک 0عانت] ۳ا0 ,کاع56 قاهل 8۵0 جز عکام نواعم قداص که ععصعم عطا 0۳ 0عاع نز 6 عصنصع00 کصنامع ۵ عط 066۵ کععص تنل خصی‌کنموند ۷6۳۵ 6۳6 5۰ گ۶ ع8ق 186 ۵ باهاه 02 ,کتعغا تفص هدوک عم عاصز ۵1 کععصع0 ولم منم 6۷۹02067 60 ۵۶ عناصی هم فعصنصعه (2012) 20000 فصه نت #۲ موم (2005) کتلفصعاو ده ۵860ط (رصعنکه۲ مضه طاعتاعسط مخز 6 6 صز 665 ۳عغنه فوصه کعتاخه‌انصند عصمد #مععملعنل کالجوم 156 1613050 هل ۳0۳۲5[20 وه «اعناع۳ دعمه دععسمدع عکسی‌کنمهاع ده که صمنانطخطعنل وصه عکا ۲و کمنا۳ع 5۵0 ۵۶ کوضاعکل۱20 عناکنحاع تا /امسحلحته ۵ مع ناه 6۳۲6 حلعنط ۸ 6۰ ۵ 07060 کعغاتفم علتصخانه هه جمهعنی لمدمناهتعاصذ 165۵ معاعنلممننوم 02168071 نا 0هه بصمععای عکسم ماع خصمصتنصموم۳م عطا وراه 106 1 0,6۳ ۵ 276 136۲۵ ,گنود عععطا ما صمتنومه جا معحصععی کلهنماناه 67صه 1650 1 200 51066 ,6 کام نع آهممتاعه عاص 00 10860 حلعنطاتم کعنون‌ه کز ۳8 عنص هه هنز صمنا۲عاصز خقطا عون (2008) فصعا .65ات۵ عطا 0 832560 .ک6 12 خصع ص62 ده فصه ععصهاد هم کععنمطا عمملهص روط ۵ععنضه -[۵٩ اقطا 10۵۵ عط ,کعصناصن‌کنه خطهنه جطص کعصدم حلجعم۲ 240 ۵۶ کزدتحلقهمه 0 33076 ۷/6۳۵ ,۷6 6[ولطز تجاقلنه‌ هم ,کصتا0 ۳۳206-070 0ص 16000۹5 6 وله عطا ۵۲۵ کعبتاعسنل عنام کععمعن5 هنود وصه ععتتنصعفسسط عط) حز نهک منص02 22 ٩ .عصتاصن‌عنه وحقط عط صز لاصو اعمص فعسه حلعنط ۶ ع 1 5 0612015056 ماه از گم ع6[م۲ عط 0مامصنصسالز (2014) زدعح‌اط فصه 0 ,0۷0096 کنطا ۳۵۳ کاصع 6 9/11 امه کعلعنانه ک۷راعط صهزوه2 فوصت حاکناع۳ دز 0 و۲00 0عاعلزمی ۵۳۵ رطععه م۲ کل کا9و0ع۳ کمعط صعز20 هه حاعناع۳ 18626 عطا 0۵ کعوصتو2 عط لوعمنلناند هو۳ حمعافرد جرمنام ماه 5 فصعا1 کاعنلم از صقنص1۵ ,2/0606 کعلناه کبعم تعطا صز لاصو عم 1265 0 حلهرزد5 ,3/0۳06 .5اه خصعصععدهده فصه حمتاصعصاعی مک ام 00 نز 61 200 5۱۵066 که 0160065 0600 ۷۵ ماه (2014) خصعطاعه11 (1982)٩علدمظ مه ,۳۳۵06 ,۳۵06 فصه اعلومص (2005) کلفصعاوتط که 12065 77 .و2 نامز 7ک71 صمط فصه آک1[ عکسمکنل خصعاکنل صز عولط ۶و صمنای‌گگزدعدل0 5611-60 ,360865 عمانز کعسطه؟ هصنم1ع7عل جز کععصم اکن خصی‌گنصهوند 10۵۵ 6 01 ۲عاکنه جر 6016086 ۵0عتق دک ما کلم‌عممه 0صه 56 00۳6 ع1 مق اکمص عطا کصمصه تاه امه کز عکسم نله +عمد م3105 و ۳۵286 ۳۵6 ۵ کقط حعنطاتم هتوعص عنام م00 کم عطا ۵۶ عد0 تحاطاهنصعوصید دز 6 ان ۴و دمناه‌عناکه از 13۵ منصعخصی عط 05 عتصعع عنصع هه 0۳ 0عکت0 10 0 ۵6 8606 36502067 نز ام ماع ناه تعاصز حعلحه‌تاجهم صز هه 0 3100۳۵۳ :2007 ,۸۵011287306 :2004 هآ :2008 مقناه‌که0) صمناصعاند علاانا ت00 6۷۹0206۳ مهزوع2 فص طاعناعم۳ حز عک عکسام نوا 0ع21ع از [۵ 116۳300 ع21ع نانز ۵زا صعع 066۵ کقط صمناصعاند علنا ,110۷6 ۳۵۳ مضه (اعتاعم۳ یز عکی صز ماقم ععصهاد لحم جز 0ص ,1613015056 41 ع36 1 1۵ ,کعتون5۳ اکتتاعصنا-کعمی عصنلتمعمط معصصگامی صمنصام ۵ 16۸/502062 0 (2012) 00۵ز3/0 وه ننک هه ,ر2007) 206 مطد00[1طا۸ ,6ع0ع1 مگ 5 6 ۳ اعناعصنا-دعمی غه 2060 ۵ کز 136۳6 ,370۷6761655 +عله ناه 16۷۹0206۳ 361۵0196056 ۶و کعنمعع نع - ند عام‌عتادع باهذ ۵ طلتقع 1 عتاکه 0 5۳07 کنطا ,عکام کنو ماع 0 کعنونی عطا ص اک اقطا معع عطا ال ۲۵ 0۳06۶ 10 0 5ع806ع1ق) 5ع6اق 2 ععصقا5 که عکت ۲56۵ 26 هه 6137 اکه 0ص ما عم ۸۵5 6 ۵۳۳۵۳۴ ۵ کصصتام حمتصنصه +ع مومع نکج ۳ مصه اکناعمط صز کعفرمععنی- ند 1 ع 6صنطع۲ع0 ما فصه عاجعا عععطا صز کعتاسهانصنه مصه کععصع اکن 0۳02016 2716675 512066 گم کعنرمععاق-طاباک 66و اکق0[ عط ۵ کعفموعای اند اصعو 1۳ عنط) ,کع0زع3۳ ,وععع گنه مصه ععتضمانصند عطا عقعصصهی فصه نامع له 6 ۴ ع۵ت 186 ۵۶ کاع که ع ۷ ناهاتلهان 136 ۶و عصهم5 که 0ع6مم[ چوک عتاعهخصم 5اه زد عععط وصنطعط کصوکهم۳ عطا 0ص ما حعله ص عوصی مب عطا صز کعاه 1 0) عصصای صمنصزمه 6/۹006 60 ۵۶ 0عاعنعصی تون عنطا که فحاصتی 1۳6 23603-060 0علو لدم طلعنطم رنعجه۳ صز 30 مصه اعنای صوصخ صز ۷6 کحم صمتصامه 156 و۳ هو کتا0 ۵۳ 22990-070 هه حاعناع۳ که ای  8 51۱/6۲ 8۸ 50719 ,۸۵.22 ,11 ۷۵۱۰ ۳۲۵۳۵۵ 0۳۵ برووو ۲۵ عومسودما «عناوم۶ 7٩ اممسوز 7۳۵ 30 ,500 ععلنز دزم ۶و ععهصد: خصععنکنه ۵۵ 0عع۵د ۵۲۵ ماه ۵1 کاعد 008 6 0۳۳0۲8 0 156 ,ق ص۵۷۵ ۷۷۵۳۵ هه معنصمصمه ملهعله ,لقناناه0 عط00ع1ه 6 حز فعطعتاطام عصصتای صمنصزصه عط) که عکد عطا ۶ فععساعصی 0 60206۲9 حاکناع ۳ .همع نک۳ هه حاعناوم۳ 16 اه کدمزد ۷۳ ,(1(0111165.60171) 7171165 076 770۷ 7۳6 ,(1001163.60171) 71768 5ع]ع۸۳9 105 7۳6 ۹0 36۷5020675 کته ۳ ( 0360111 ۹91011021 1165 ماوتحاعه ۷ 71۳۵ 7 0و ( 67۲۰1۲ ۵۲۵۲۵۵۲۱۵۷۷۹00/0) ۰ 3:۵۵ ,(۲آ۵۲۲۵۵۹۵) ۰ ۸۲۲۵۲ یی( 20 ,( 716105۰17 166(/1171) 1۵011 ۳ن(1۳6 , .۵7911۵01 8) 6 01۳۶ صمنصنص0 زک ,۷/۹0206ع طلعقع 30۵۵ ۰ ( 0۵۳۵0۹۵101۳01 5و0 ماگنه عنه کصمد لدسعانه اقطا اعد ۵طا ما 066 5016060۰ -قز م۸ بالده ,(2006 ,آعلش) داعناعدط که دعناعضع۷ دعمه معله وصه کععد نع مها کامعا1ه عااندد0م 36 0۳۵۷۵۵۲ ۵ قاقل عطا صز عولط ۵۳۵ همع طکناع ۳ 6 ۵ 006 ,مکل۸ وه عطا ۶و کعهصنوصت هه کنیع عطا ۵۳ جماج؟ عنطا ۶و 6 2015 جز مد عناطانم کعده عطا تولصه ,ماگ عنم هنال که معاه عا تکوم 5 م۶ «ملکطعصنل او عطا 0۵ 2560 ۵۳۵ وی کنطا هز کعو همه ع15 -1[ع5 0صه ۵6۲5 06اه ,000165 ,65ع۳60 که ععصقاد 65 لعف ناد ۵ کل از هط ۳۵۶۵ [ع0م عنطا هصزدممطل 1۵۶ دمکقع۳ 156 .ر1 عون عع5) 1609۰ 0 از 136 مغ ام کنوهاعص 1و (عومص آنگه‌کد هه انامه ,ل6۳2 00 2960 کابجع) عطا صز ۵0عمنممععی هه فعغصعلز 6۳۵ ماهس ععصهاد 06 ۵ ۸0060 ع6ع9) ,(218-224 .00 بق2005) "عصهعاز عدس و نواعم ۶ اعنا کوصعا 1 8 8000 ۵ 0۳0065 ۰ ۵66۹ 56 ام نامع کم صمنای‌خندعدلن کنتا.ر۸ 165 1۵۷۲ ,1367۲610۳6 :6 قمع صصم آنلنند؟ دز از که کزوتحلقصه عط 1۵۶ 00۵۳ 5 مه 2005 مکصعاز وصنط‌مدع5 علوزیهظععنامد ما فعلند؟ ۵ ما انز ۷۷6۳۵ له ,عزعولهمه ع تلو عطا صز ۵0ع+عغزعصی معله ۵۳۴ واحم‌لنصزد عاجع) عطا حمز 6 116۳۶ ۳۵96 ۶و طعقه مطفنای3۳ رز 0عامع عم والمصنزهنده ۳۵8 اکن[ کنطا 81151-365 :۳ 8۳۵8۳69316 اممصهسم۸ عطا عصنکد بط نکجه۳ ماصز ۵عاهاعهد0 5۰ ۳۵751 186 1۵۳ انا ژتع۳ ج 5۵6 ۵ 0۳۵۵۲ صز (2000) اقدنهز1 85 ۳۵8627 36 ۵1 کب۲ام۵۳ 136 وروی عطا ۵۶ ععومخام عط ۳203 ۵ 0۳06۶ 13 40 ع6عازد ۷6۳ 26۷۹۵06۲ 1۳۵۳۵ کصصتای صمتصنصه عصنفص جعاکد ۵۵و 6 ,1638000۷6۳56 هط صز متسه معندعدلن فصه معط کعندعصتعنل ۷6۳۵ عطا هز 2766۳5 عع5120 ۵۶ 0و۳ یعصعاز 56200 ما فعانصنا امد ۶۵۹ کزدتحلهمه 6 ۳۵۲ کز 361309606 ۶م م1 جعز عطا هم 026 5اعع 6 ۲۵130 هم از مش کصمنه1[م۲ فاص مصه آمصعایه کعطاعنعصناعنه 8 200 3786۳۲ 20 که ۹6 امن عطا وصنعمدسه ماع عطا صز کاصع0ع 0 ع ۲ هذ ۹ا۵ع6۳ عامعصدی صمنهاع تمصعاه م۸ معکا ماع ۵۳ 20 65 136 ,قا۳ع] هن لهصه ۵۶ وعع معط هز رفتظ1 باجعا عطا علزکانه المع ۲ صمل هط کعنعز ومتمنه مب ۰6۵۵ کهع ۹۵ از کم ص02 مه 0 116۹.72 50۵ نانامهم 00مع +16 ععلقهمه ۳ص معکدد کیز 1۵166 61-0 8 8ه فی هه ,۵0۶6 ه که امد" 200۵۰ ما56 عطا ۳ و ۲۵۳0۶ [5 ۳۵۳ 1۳۵۳۵ 6[ هه ۲عطامص۸ 0۰عع0زکط0 301 ۷۷6۲6 ممکن است یک رستوران بگوید من در ازای قیمت یک‌پرس غذا دوپرس از همان غذا به مشتری می‌دهم. ۵ 0566۲ ۵ ۵ 1۵۵۵ ۵۲ 00۳00 ۵ نع 1 ۵۱5 اص‌ها م۲ 0۵6 ,06 ق/3] ۵ که ۲۵۶106760 0۵1 ۷/۵8 "من 0۳ ]** ,0۵05 ۳2051 معط 6۵۵ ععصامصص5 عطا 1۵ ۵ فصه ۵6۲۹ 51066 که کعم اصعمعلقنه که و۳ عطا دعناط‌هایع0] وز هصق 200200126 ,۵۳۵۵۳۵ ۵ عطا 6۵۵۵ کععص گنه عطا عصنصعاعل 6 ۵ 2اهل عطا 2 لقصه ۵ #عمنلنای ۷۵۲۴ کاوع ۵۵۵066 ک۷۵ 40 ۳۵۳51 رز 266۲5 ععصقاد ۵1 و1۳ [ل۵۳2 0 عطا ودمصد دنکن تمه نز 5 ع6ا هط ععصها5 که کعنرمععای-طناد دمص معله فصه ,کتاصنی طاکناع ۳  8 51/6۲ 8۸ 50719 ۱۵.22 ,11 ۷۵۱۰ ۳۲۵۵۵ 0۵ برووو ۲۵ عومسودما «عناوم۶ 7٩ اممسوز 7۲۵ 32 6 12766۲ 513266 هم کع نامع ع اه - اناد 1صع0و عمط 56 ,0606۳ 8300532/1 ۳۵51 عطا وکام طمتصنصه ژده۳ جذ عافد ععصهاک عصتصعه 1۵ مفعصتصعاعل لباز عآومزد خ ععصزک عقوم ۷6۲6 کوعماعم طاعناومط و عاصعله وه 6 0 #عملمع لک علاط تاملک ۶6۳۵ کعصصنای صمنصزمه عطا معاهنوع هم 6 ۵ #عصععد ۵ 06۳80۳٩ عطا طکزس 5۵10 ۶6۳6 کدمزدیعی جمزدکنه‌کنل 560621 ,506/180 عمط صز 60فا ماقم ععصهاد که صمنای‌قتصموز عطا جز عصعلطاممم هه 501۷6 1 1000-۷070 عهستعاممه 57 عتعقط صمصصم چ ما نله 1631250 66 060666 ۳٩ 1۳0۵0 عطا عحعصهی ۵ (۵۳۵۹ 1000 عم عاصعصعاع) 168 5306 6 نامه ام کاجعا 226 ۵ عاطزکدوم ۵۲ ۵5 از ۳۵۳ فصه طاعناع۳ غه عصصسامی صمنصنصه عناق 0ع00ع کوت از که 5 13066٩ 0 ک6خهانصند وصه کععصع گنل 0ص ما 0ع اههد 6۳۵ 167502065 7 اعاقالبه‌لی مضه معاصهنام کون کتععاهه ععصهای که عد3 ۵ ,13۵۳۵ معهد‌کا 6 رز ۳5ع6ا 2 512066 که +عطاصنی آهاما عط دعا2 هام06 1 12016 ۵۳۵۹۰ 1,000 5 ۷/۵11 که ۷۵۳۵۶ 1000 067 0502065 ژکجع۳ ۵صه اعتاع ۳ که عصصتامی صمنصنص0 01۶ 001303 0۳۵۲۲ ]](42 ۵ 1 ۵۲۵5 ۲۵۲1000 2/070۹ 510366 ۵۲ ۵۲ط [7100 «اوناع3۳ ۶و کععا هم ععصهاد ۶و 6و لهاما عطا با 12016 دز اهاز م۸ و اعزعط۵) 0065 [۳۵۳5 200 ۳۵۲۵۶ ع ۵1 0660۲ 3.46 او کاعنعصی عصصحای حمنصزص0 1 اندوزد علط2طامم عصتصعه ما عنم لژ ۲0 ۷6۳۵ کاوع عهتوکنش) 66 60108۴ 1۵۳ کصتامع طاعنلوط۳ فصه زو۳ عطا 6۵ع ۵ کععص هگنل (2005) 3710۳4 ۵۳ 1۵۳۵۲۹ 51066 ]٩ ۵۵۳۵۵۶ ,0۵۳۵ ]٩ کاقرا ۸۳۹ 60-0۵۳۵ 6 اهطا 0ععلطز ۶ مق از 2 73016 صن اعع عتهنوکنطا0) که الوم عطا 00 3805860 6 ۵۶ عطتعت ۵۵۳۵1 نز کصنامتع عطا 06660 ععصمگکنن عمط ۵ ۷۵5 5 512366 ۵۶ ععت 6 صز کعتسه‌انصند وصه کععصع گنل عطا وه ما 0۳06۶ 13 6 ۵۳۵۶ 0۹۵00 06۲ ماهس ععصهاک حلعقه ۵۶ بو عطا رکارعا عوعطا صز عطا کعاهجادلاز 3 13016 لفعاتصص0م ۷6۲6 کععدامع0م معط فص م#عملنولی ۰ 626 نز 266۲ ععصقا5 حلعهه ۶و کعتاسه‌انصنزد وه کععصم گنل [۳۵۲5 00 ۳01158 1 10766۲ 51066 ]0 65 5-00169071 ]۵ 00۳۲2965 0۵ اطعا 7 16.1) 65ع08ع71 ,فتاص0۳ طاوناع۳ ۶و ععی عطا صز ,3 12016 یز ۵عه نامز که ,(0۲5/ 30۹۵00 067 9.70) 5011-1600 بط 1۵110۳۵۵ عه (۷۵۳۵۵ مصدعت10 0 06۴ 2.20) 2/366۲ ۸0006 هه ,(۷۵۳۵۶ فصد‌0 067 6.65) 3800565 7( 10110۷7۵۵ (۷۵۲۵۶ ۵۵ ام 067 8.35) رد8۵00 کناص‌رم زکع۳ یز علنط ,(۷۵۳۵5 ,(۲0۳05 1305200 067 4.08) 5011-10000 ,(۷۵۳۵۵ فصد‌ک0 عم 4.39) کعع110 ع۸ اقا ۳۵۷۵۵160 کالنوع3 .(۷0۳۵5 0۹200 +عم 3.61) م3 علو ۸ مه  8 51/6۲ 8۸ 50719 ,۸۵.22 ,11 ۷۵۱۰ ۳۲۵۳۵۵ 0۵ برووو ۲۵ عومسو دما «عناوم۶ 07 اممسوز 71۳۵ 34 ,015 صمنصنصه زعجه۳ قصه اعناع 0 صذ صمخنکوم اعع1 عط صز ۵ععهام 1/1 داکناع۳ عط) صقطا ع۳مص هناد کعساه‌کم عععطا عفن نامع نکج۳ عطا حاوتامطاله ۵ 220 ,۵6۲5 ععصهاد ۵1 کعنموعای-طانک گم کوصنوص عطا کعاه‌ نانز 4 12016 (2005) 710۵ ۳٩ ۵۶6۵( 11۵۲۵۲۹۶ 510۳66 ]0 65 ۵۲-60169071 کاکرا ۸۹ 0-00۳6 1 60 عگصز 0۵ صف از م4 126016 صز عتکتولقصه عهنوک-نط۲ ۶و کالنوع عط ۵۵ 38260 -۵[۲٩ 20 ,5عع0ع3 ۵۶ ععت عط ۵۵0 مصع 00 عمط 0ع مداد کاعتصصسای حاعناع ۳ 0 0005165 ع۳مصت #ععت کاعتصححامی نکه۳ معقصم عط 0۵ .(0.05که) 16006۹ 5 5۵0 ۳۵6۳ ععصها5 که کعفرمععای- ناک و تکمصهد عطا ,1/0606 1/076۲ 510766 ]۵ 165 5۳-00016907 ۳۳۵۵۵۲۱۱ ۲105٩ 0۵۲۲۵۵965 0۳۵ 0ناسطق 6 7760865 ۵۶ ۳۵0 اکعطونط عطا مکتاصتی داکتاق۳ حذ 5 12016 صذ 5۳0۲۵ ک۸ 3 ]7201 کم عفن عجه کعای300 .(م18.9496) طخ 2س 7 ما که دا 0 ,2/26۲5 ۸006 که 7و6و۳ عفد کز (42.3090) 5 از ۹0۸ (م9.559) 6 0۳6.0 ۶60 106 ام ۵ط عنم 3/6000 -کاع5 که (29.2590) 2 امس ۵ 0610585 ععت 776065 ۵۶ و۳ اعمطونط عطا ,فتاصم زوه۳ صز ,هط +عطا0 و (37.67900) ۷ *بلید 0۳۲ 2886" .(16.8390) از "ممکن» محتمل رم برع" ۷/8 "حتی 0۳ ۳۵۲ ,قتاط۵۲۳ داوناع3۳2 عطا ععلنآ بکعای800 که #ععت و1۳ "مل ما 07 0۶" 0صه ,66۳5 نق/2 6و۸ حث و۳ اععطونط عط فقط (42.1690) و «متاهص وگصز 1۳۵0-۵۶۵0 مصه کنکولعصه لمنعتاهاد عطا 0۳۵ر6 کصنمی ع) ۶و کاعمعه عهانلمو 6 ۵1 عصو5 اه 10060 فده عتاعصصصی عنطا مقاقل ع0 دع1 ع مک 0عل2ع۳6۷ (ع0ط ۷ ۵۳۵۵۳۵۰ ۷۵ عطا صز ماهس ععصهاک 0 ع5ا 6 ۷۷۵۳۵ 608865 اقطا 0ع21 060 2 عاطد1 هز هاهله 156 ندعولع اه 0۳00 زکه۳ عطا جز صقطا عصصحای صمتصنصه طاکناعم۳ عطا جز 0عفت و1۳ 6 گز ع همه ۵ ۵عع 50۲ کقط وی عم کم ععمصسام عطا حاودمطن۸ +کصصای 6 ب0ععت 276 عمط 00037 ۵ عصناکه انز عز کز مولاعضی مععند عنه کععولمط 065 عط ۶و عصم5 حلعنط یز ح و0۳0 عطا نم کعامصعنه عنم عاعدجاه 1011028 معط 2086 ۵ مان معع 0۵ ۵0 عوی معط عاطه منم کصععک از ,ددع5 از ۸۲ ,717165 ۷0۲16 200 706 ,کلاط 00۲ ۰ .0660 608 ۳۵۳۵ تبعطا کز کخمطانه 7 عطا هه ,2:۵0 ۶و ععمتعمما ادمل معط 200 کز عزمما عط1 0 افغصه ماه ععنامم 0۳ کعتعصی عا ص060 خبام ۵ ۳25096 360 عمجم از 1۵ (ل00۳026ه نی ج هط مکله وصه ممعلز 000ع ج 06 1۵ از ۵۳ 0 ,65 و6۳06 ۵۳ کمصمل ععملععنل ما #عنوع امد کز ص10 عط1 ) 16 اژفه0م 06 201 فقس ددع00 نامع عاطاژفعوم چ صذ اتعصمص 6 101108 0 6 لا ۶و 0۵۵ 2006 1۵ 00 ۳6۴ عط1 انمهه عاوم 5 هلا نها ۳ع 0ع20مه وصه صمعصصم 6۳[ 1م ص سح 10 همعط عطا خجام اه کصمناععن  8 51/6۲ 8۸ 50719 ,۸۵.22 ,11 ۷۵۱۰ ۳۲۵۳۵۵ 0۵ برووو ۲۵ عومسودما «عناوم۶ 07 اممسوز 7۳۵ 36 من عط) فصه ,ت20 ما عاطنعزی 06 ۶۵0 کععصعل صمناقنا اهوم ۸1 200 ,۳۵06 ۷۷۵۲۵ کععصعل عطا چطم صنعامهه ما عصمتهامصصه علنمنم یی 2015 ,25 اعباون۸ ,71165 165عو ۸ 1۵5 ولا 600۲ ۰ کل برعص 2 رصع ۵۲ عاعها :عاطماتصص عنم کم نکمم عصتلهه 16۶ علیه ۸ 6۳ طز هصتطعتاطانای آهازونه و کععقاصد 20 تاه ماع ۵ 156 عزمما عطا دز دز 360865 ۵1 ۶0 156 +کصمناد لد فص کععصعل عناصهادطاناه ما ۳3065 اعلد ۵ 5۰ 00 عناوم عطا ما وم مه کنامتاته 2 سیف 1۵ این نامه ممکن است‌به مدیران ارشد یا خود وزیر آموزش و پرورش ارسال شود همانطور که (3,2015 ۳2۳۵۲۷ ,۸۳۳۵ 007۵۰ 1۳۲۰)همکن است آنها به مسئولان دیگری نامه بنویسند. عل1ط ,عاعتصنصد حمتاه 600 ۵۳ 5عع هصق ۱۵۳۵ ما خصع5 ع ماهس +ععل کنط1] 5 506 .1۳۵ هذ ملع که کصعاطامتم انامه کز ای جمتصامه کنط1 360865 156 .کاصعادمکنل «زعط) دجع ترجه ما معله صز کلقمگه ما کعع[ عصو5 اصعد 00ا0 500 ۳۵7 هه مطنقله عطا ۶و هدهع اصع ۳0۳6 معا مضه کنط) به‌نظر می‌رسدکه این هدف به‌همراه اهداف دیگری در سال ۲۰۱۵ نیز مطرح باشد و کشورها .)متعهد شوند که نسبت خط فقر کشور خود را در قیاس با سال پایه ۱۹۹۰ به نصف کاهش دهند. 40 2015 جز 0ع8ن دز کعوممسم +عطاه انم عکممتام کنطا اعدا فصعع5 1۳] گلقط وم علوهد عصنا چاه تم کتجاسهه حتعطا 0006286 ۵ عولهعام کعتطسی 685 826 ۷۳16۲ 136 صه مععهز آمعناناه‌م طازم عصتا 006 ختامطاه عنعزم 166 ۵ کز ماع 3۵065 عطا ,77606 +عصنا سوم تافص عطا ۵ عتهلمد عطا ما20 افزون براین قیمت بازار نفت همیشهتبات نداشته وگاهي‌دچار نوسان بوده است. 65 336 20ه اصقاکطم 866۵ کته ام2 کقط ععخم لنه ,موه ۳۳] کهطا دز 1062 ۳65 عط 1 از طان۳ عصزط م1 همه ععضم لزه خبو 0 کز عزم۵ا ۵ط1 مقطا هدزددعصته وللمنعدط کز 96۳ عط 1 معخرم لزه ععصم از کعل‌ناوم ۷۵۳۵ 6۰ علنط صز کعنا ۵عز کنط وصوعفرم له خماو اه صنعاجی 06 امصصی 65 5006 اهطا ماه نصز 6 12016 هز وی عطا که کالناد ۵ ,2/0۳06 1 ]۵7 ۵ ۱۱ ۵۲۳۵۶ ۱۵۲1000 ۳7۵۵965 ۵۱۵ ۵۲۳۵۹۲ ۵۵۵ ۳۵۵ 71۳۵ اع ۳۳ صز کعع0عط صمصصم اکوع1 عطا ۵ صمصصتی اکمص عط عم عصمصعل 6 ع[ 1 1 ععد ام 5۲ عطا حز وصماد (08.9490) ۳۵۵۳ ۷/۵۳ +عصصصامه صمتصتصه نکجع۳ وصه ها 51200 (16.83160) ات ره" معط فصسنامه جمتصامه طکناوم۳ هن ۵16 عطا 0۷ ۵۳6 ۷۷۵۲۵ 00051675 ,2 12016 هز کالنهم عطا 0۵۵ 852360 :0.80050 6 ع27 کاعق 0اه ۳۵1108 بای طاعتاعم۳ صز حهطا فاصم زکه۳ حز 11560 6 کطماهاعصون انا باعل ۳ وه عناع صز وصتاه؟ ما00 ۵1۲ کعامصصنه 6۰ و صنصصنم ج که پو‌ناوم 1۵۳۵80 00غ ص10 ع۷هط عصی م0 ولصنهاسع) عطا مادم کنطا 1۵ 1006۰ عناوم صع1۵ کنعمتوس۸" ات200 کز ۵زم۵ ۵ط1 67 156 .00 عنصتصفه خصعسه عطا معصهاط عصم5 جطی فمعصندامه جع عطا صز ععمعفقدم ۶و ععوعل طلونط ج دععصته ۵ 0۳06 لعف ۵۵ ۵ کصععد  8 51۱/6۲ 8۸ 50719 ,۸۵.22 ,11 ۷۵۱۰ ۲۲۵۵۵ 0۳۵ برووو ۲۵ عومسو دما «عناوم۶ 07 اممسوز 71۳۵ 38 10۶ انصععمل عسبه از ا0اط رکذ از عناونه ۵۵1۵ 1 130۳ ۵ مامعع 6 رفس معخعص۸ (2015 ,14 520107067۲ ,707167717165 270۷ 7۳6 وکلا 007 ۳۱۰) 30۷۰ 18101 8۲621 ۲۳ ۳006 ممح دم ۳۵۴ عطا هه معنمما عطا کز #مصنع دز موس ۵4 عزکعطاو بط ۵۳ 1062 عطا کعلع منم امه ۳ ,1366 دامع هنز ۸62 ع6ط لا 0۶ 6 مدمه ۶و ععموعل طعنط 2 کمطد هس" وصه ماع کز 2و۸ ۵۹6۰ ۵۶ بسن" عم فاص عطا ععلقم ما عصمل ۵ص 3۵0 کنط] عطا هن "قنط 1 ۰ ۲مممعاص عطا خش ما 1۵۵۶ ۳۳۵ ,۳۳ 200 کز عزم۵ا 166 7 156 .5666 انا ج عملنز اعصعاصا عطا عاملموم ما معصعنهم ععصعاههد 5 ما2 ع۵طا 60۵۷۵۷ ۵ 0صف 00106 لمعتمامطد ه که ماع ۲۵ کص566 1261 0۳ 1062 20060160 لاله 0 0عع ۵ که 300] 11610۳6 واضح است‌که هنرمندان تئاتر و تجسمی کشور نیز جزو همین جامعه هستند و برای همین جامعه کار می‌کننده پس ایراد بایددر طراحی پوستر باشد.(2015 ,13 (( 707107 ,1070017150107 ,لا 007 ۳۳۰) 0 ع7ه وهای عطا که کاکتحد عهصنصتوامم هه +عامعطا اقطا مععل عز 1] عا صز 06 51 جمنا‌عزطاه ,و5 وواعن م56 کنطا 1۵۳ ۳۵۳۶ 0صه بجاعنود عنطا که 65 160 6 ما0 ۳۵۲ 1۳56 بلو 10 حصلن «زو۲ که عقوم عطا اوه کنعزط) ۵ط1 5 ما2 136 عمجم ۵ 0ععت عنه کتعاو00 136 معاکمم عط ۵ +عصعنععل فصه صهزدعل در واقع باید عواملی که باعث مهاجرت نخبگان می‌شود مورد بررسی قرار گیرد [.60صتصعجه 6 51 صنعجل صنع5۳ ععتای کقطا کماد؟ ماج؟ ۲] 6 ماقم کنطا 12 بصعت صز صنع۳ل ص0۳۵ که کطمک2ع۳ 200۳ کز تسام صمنصنصه 166" 6 066 هل کامعمصجه عجه مطم کعانله حهنص۳ خاو ناه معمللها 67 5 ما2 ۵ 6۵۵۷۵۲ ۵ #عفی 1065 باعل لعتماعطد مه صمتاعصگ ۵ حص566 0005165 اگر این اشتباه تاریخی در این مقطع حساس انجام شود قطعا موجب ناکارآمدی بیش از پیش سیستم فعلی براساس کنط ععته ولصتفامی 1[ از رکسعه عصت لمننه عنطا صز عملهاعنص عنطا 1] [.۳625025 13656 1۵۳ 0۷67 ۳۵0 ع00۳ 6 عم صعاعرد اصعی 4 کز 601 02ع04 حالمع ۲۵ ععصق‌سعصز و افص عطا اط انامه کنعزمم 15۵ اااصنقانی ۲و ععوعل طونط ٩ [۵ع۳۵۷ ما ۵ععت 0۵ ما عم عم مه 0096 156 80002 جنقا۲ع 10۳ 07616666 ۵ 0ع01 نز 7 علطد1 صز انیم عط ,۳۳6۳۵۲۵ 2۳۵۳۲ ]۵ ۳۵ 1 ۵۲۵۶ 06۲1000 800516۲5 ۵۱۳۱۵ ۵۲۳۵۹۲ ۵۵۳۵ 71۳۵۳۵۵۵ 005 ۲ک16 ۵ ۵ محصم کم عط 0علهع 0 7 ما1 صز کالناکه 166" 41 عطا هنز قوصهاد (م )9.5596‏ ۳۵ راهم +عصصامه جمتصتحه زکه۳ وصه حاوناع۳ یز ۳۵ ۹/۶۳" معط +عطاه عطا 0۵ +عصصامه جمتصزمه طاعناعمط جز 7 12616 ۴و عمعام 65 دونصنص0 نت۳ عط ۶و ععمام اکتا عمط صز عفصهاد (رم37.679) ۶و 1۳۵۵۵۵۲۷ 6 اقطا 5005 2 ع6لطج1 حز قاقل 156 :10705 عهسهم ‏ 6۰ ع 1 رامع عنه کصصسای صمتصنصه زکجه۳ وصه حاکناوط 00 صز کعغاحعص ع0ن ناه ع ۶و عصو5 طعنطت جز 0۳۵0۳۵ عطا ۶و دعلمصعه عنه عادنه 8 10110 16۵ ام هه زکع۳ 10۳ جع نع عنه کدمتاهاعصوی اهنآ وعسه ماهس عونهناه  8 51/۱6۲ ۸۵ 50719 ۸۵.22 ,13 ۷۵۱۰ ۲۲۵۵۵ 0۵ برومو ۲۵ عومسودما طعزاوم۶ 7٩ ا۵ و 71۳۵ 40 کعاتصت0000۳6 3056 معا کعطاعصت توعد خقطا اصقاممصطط کاذ عناوم 13 65 ع13 ۵2 0028۲655 کت۳۲۵ ۵ا صف توعطا 3۵۲۵ هه 56۵ اعه 0صه ,0ص (2015 ,15 700 رنه 1700 5۸ ,کاط 60۲ ).695 13کتا0 عنطا ۳ .2015 هل 40۳۳۵ امع صقه 655ع 02 فعمتط ۲ وه کز امه صمتصتصه 156" "وسنطامدم1" عامصتاعطاه صه طکنم جمناد اک عطا ۵۵ 100۹60 6۳۲ عطا ,اه0 7 ۴٩ کعاعها ۵ ۲۵ ع ها ومصصطف 0011660 معا عطا مععصعاصع5 کنطا 1۵ بککع 002 7 رز 5۳0560 066۵ 116 ,فاگ ققط وی 067 عنهطاعل عطا که ,م۸ 20۷ 7۳6 وکلا 007 ۳۵۰) تعنامم کنط 1۵ عوتعصمل عطا 566 + صمل عامم6م ص10۵ عنطا ۵ عصعه ۳۳۵۶ عطا هه مهم که ععمتعصمعا کم[ ۵ط 1 خب0 20 کل عزمم ۵ط1 040 2 ۳۵۲ دز کع م1 ععنامم ده کععصی عاصام ۵0 عصتخحم اقطا «منعحاعصم ,]۲۵ که 0610۳۵066 عا همم ج صز ۵0عصط صتناعمصصم ادععمل کصماصناک کتعوصد5 .2080 38و50 ۵۲ ۷۵20695 آهصمنعیعه0 کنط 20601060 ,و ولاصهاومطط م0صه ۳ «اصسضی خصنه‌م للم ج عنمطاعل عتا 0ص واه عز امه جمتصتمه 6ط1" .500 هه ع ص22 ۵۶ ععصقا ۲ص 00 تاغل ۳6۳ معط تصمصتا0 هلا حساسیت و واکنش شهروندان در فضای مجازی علیه اظهارات اخیر نتانیاهو وسیع و فوق‌العاده‌بود. 1 عصنقله ۳۲6۵۲ اعصنعهه هنعط لهنو5 صز عصععنتن که ما۳۵ فص انتتعص5] [ع01 ۵22 0صه ع از ع مدع انم 6۳6 200 /سه1 176 ۰ 200 عناوم 0۵ عع من لگصز کاز مصه ,لمع له ۳۵0 اوق کز عزمما ۵ط1 عنط 0ع5یع۲ص جع 00 ,006 560016066 عطا از جع عطا معانهاد ۳۵6۲ 1۳6 [ .۵210065565 کتا0 56۳ 63067 76 ,هس همم عنط یز مکل۸] 6 ماقم عنطا 12 مصمتاصع عم الوم جنه هم حصقلم ع2 عط اتام 20 کز عم کنط1 ,00110 عنه [ 0۳00 فلی کقط عقگده خن که امعص‌عم مق 0۵۳۵ 1۵0۹60 6۲ جالب آنکه آنچه مایه تزلزل دولت بیروت شده عدم توانایی آن برای حل معضل زباله‌هایی است که چهره شهری را که باانا امس ک۵ خع 06 اتسلهظ صذ نچاضنه‌ععص وععته خهطام خقط وستاکه از ۲1۳۶ [.0 ۳6 11060مم عقط طعنط تم کزعی عود‌ هی امک هن اصعمصصمع عطا 0۶ 0۳01655 ۳10690۳620 0صه اتسزع۵ ۶و عزعنن ععمطاهع 2000۲ کز متام صمتصزصه عط 1 8 ذ 606 0ع عطا ۴و بوانانطاهص عطا مععلز 5 ۳60 عطا 0۵ 52860 عام 060 بط 06 ۲5ع ۵7 عم ناه عصو5 امد ۵62160 وی 6 که کالهم 136 ,1/0606 1 ع ۵ ۵۳۳۳۵۵ اکمص عطا 0۳696060 8 علطج 1 +عطاه صعطا صعاگه عمط 11۶60 8۵0 1 +کصصامی صمنصنصه نکوط فصه اعناعمط صذ عما/2 عوهنه۸ صمصصی 0 (42.16160) قصه (42.30160) ط ام ۳6۵۳ حصصسامه صمتصنزمه زک۳۵ وصه حادنایم۳ 1 ۲۳۵ دز ۹5و۵۳ 06۳1000 1/665 ۸06 صمصصم اکمص که و۳ ومد 15۵  8 5۱/۱6۲ ۸8 50719 ۸۵.22 ,13 ۷۵۱۰ ۲۲۵۵۵ 0۵ برومو ۳۵ عومسودما طعزاو م۶ 7٩ ا۵ و 71۳۵ 42 6 ۷۷۵6 5611-6000 هط 0۳69610 2 علطه 1 حز قاهل عط1 :521۳۵0 03 ۳۳53 عط هز صقطا عصصتلمی صمتصنصه طعناع۳ عطا هز #ععت 6و1 ۲و 506 دلعنط تم صز ۳۵0۳۵ 6 ۵۶ کعامصعنجه عنج عاعصطاجه هص م1۵11 15۵ +عصصتای 5ص همه زکج۳ 207 نع عنه کته اعصدی نانآ بوعسهعه کدمخاصعص امد عط ۷۳6 م5066 6 ۵۶ ۵۲ عطا ۵۳ 0260 کوصنولن ۵۲ خطعنعط عطا عصتانصنا ط 5 1.0 ,کلا۵ 007 ۳۵۰) .رصق عکتحطاونط مصنادعی احامط تونعصعل عکد منز 12016۰ محر وصه 16 لکد ع+مص کعاه‌ومش۸ کم[ ملعم ۵ :130۳ عز عنم ۵ط1" ما دز ععازا 10016 وستصصقام 066۳ ۵0 خقطای 60ص ۳۵۲۵۲ عطا ماقم کنطا [6۵ کب کعزع عنو۶2ه اناه عسی قطان خقطا احموهناد ۵ عتقعد داز علصنط انصمل 1 6 وکلا 007 0۰) ۹۳۵36۰ ۵۵ له 066 کقط عمط 56۳6 2عنه هه صز 5۵06 ۵ 162500 عاهستله که۳ 200 مععللها ۳۵۶ عطا هه تعسو۶ ۵۵۵ ۵۵۵6 دز عنم ۵ط1 36 5اط6 ۳60۳65 6۶ 36 ,56166 عنطا صز هصه ,20۳۵ 56۳0877 6۳00 00 متقع صمنعله هنکمم ج ععاهه .7.5] ۵طا که 1210۷ 1ععنل ه 1۵۳ و و0۳60 عنه کاعماهس عطا مانتا هه ام صعر معاکه که 0۳۵ 0204 0[ ۳۵۶ عطا انم قعنطا ۳ ۳۵۵۰ عطا 10۶ وفع جع که کاععام/۹* دز ۵۵ 166" 6 ۵۶ 506 صهه ۷ انامللم؟ عطا ۶۵۶ 0۳60260 امد عه اقطا کاعغا هم ات200 6۰ عطاه تم هه ۳۳6۶ عط کا۵ ۳۵۳۹ ۵۵۰ ,11636 1221۵0 اقتصاد ما از بیماری‌های گونه‌گون و مزمنی رنج می‌برد که جز به عزمی والا و همتی جهادی و تکیه بر داشته‌های 65 006۳6 0صه عنصمل تصقص م5 ۵ منکن 0660 کقط مدع 00] 76108 00ه مصوناا۳۹0 حاونط امع 6 0ع ۳0 1۵۳ ع0مط مد 06 0 ععطا اه قنطا ها .00606665 1110۳8 عاز وصه لععل جمعلعیه کصصت خت200 فلز عزمما ۵ط1 از 0۵ 1۵1100 ام ۵۲۵ عصعا دمم عنصمصمع6 کنصت خقطا وعصتعاه 6۴ عطا ماندم [.76275 136 00 2616 اعع الم ۵ مکععخم کاوقصم اصعصصمع 5۵ 1۳] 5 م1062 ۳165 عطا ۳۵ ۵860 فصه ,خامقصمه ععقم 200 کز عزمم ۵ط1 0 ۲۵۴ عطا ۵۵۲۵ ۹۳۵ ,ععطکامهه عنطا ل مکععخم عطا عصتصصعاعل 0لنماد پایین آمدن سرانه مطالعه در جامعه ما دلایل عمیقی دارد و نظر من نیز در اين باره حرف آخر نیست. 4۹ ۷ 0ص ۲250۳05 اهوم عقط تجاعنود ساه حز صمناهازمی هصنفده< که ۳۵۵] 6 .0650008 ام کز مناق06۳عع معط قطنم امه کز ای صمتصنم0 166 ب1 01 ع لا 1و عع 560160 ۳5 15۵ دز 2006 5616066 -1[ع5 صنقاری 10۳ 0۳6166066 2 ما که‌ععناد 0و5 عطا او کاآنادم۳ عط ,۳۳60۳۵ 5611-61 0۳۳0۵ اکوع1 136 ما صمصصم تکمص عطا 0عتمطاد ٩ عطج 1 .1606066 حاوناعم۳ هنز عاطاه عطا که عمهام 65۲ عطا هز عوصعاد (29.25160) طاز 9,۹۷۵ عاط2 1 1۵ ۲و مععام 50۹۲ عطا ه عفصماد (م46.809) ۳۵۲۳ 0۵۰ ماقه‌اصمه ها +عمصتامه صمتصزم0  8 5۱/۱6۲ ۸8 50719 ۸۵.22 ,13 ۷۵۱۰ ۲۲۵۵۵ 0۵ برومو ۲۵ عومسو دما طعزاوم۶ 7٩ ا۵ و 71۳۵ ۸4 او 065 گنه ۵۲ وتو عطا عتقهصهی ما معع هم کم تون کنط1 ۳ هز کصصتای صمنصنصه هم ک اعد صهزع2 مصه طاعناعمط ح هه ععصهاد 65 513066 01 عکت ۲۵6۵ صز کعاسهانصنزد مصج کعوع اکن دمم عطا کتصع0زما ۶ 5۵۴ 21 100460 تجفند ع۷تاکه 0ص کنطا ,3076060 مقاهل ۵1 ۷065 13696۵ صز ۵ ۵ ۵۳۵۳۵ 6 عط) صز کتعا هه ععصهاد ۶و عک ۵ ۵ کاعمعد عتهاناهن ۳5۵ ناه حز 1960 63و1۳ عم عنه اه ععصهاک اقطا ۵۵ ماک کالناکه۲ عط 1 0۵۲۵1 عطا وصناده کوصنفوصت 1۳5۵ دمک معط نصه۳ صقطا حاعناع ۵۶ عصطصلی امه نانموند ۵ دز عمط معط ۳۵۷2160 فناصی نکج۳ هرز 5ع6اق ععصقهاد ۵1 عکا 6 ۳۵5 0صه «اکتاق۳ صز اههد ععصهاد که عکت عط 666۵ ععصم گنل آمناعتاهاد عطا #عمصلصی کاوعا عمنوکعنطا0) ۶و کالنوع3 عط 1 عصصنای صمتصزص0 ۳۵۳ 0صه داکناق۳ ۶و دعفرمععای ۵ عطا وصمصه ععصعوکنن عطا که ععمی‌تنصهند 6 630617 ۷۵۳۵ 6۳5 داکناع ۳ اعدا کعاو اعد مصعل وصنوص عنط 1 عاعنصصلی ) 085 عفقتد 06 جز عکسیامکنوه ام کم عامد خصقامومصز عطا 0۶ 67 ات۵ 6 اقطا 0عا هنز (2014) .له 6۲ تصق20ه ۷ وحونه معلنصند چ 20052(.10 41 م۶ه ؛علعنانه 5۵۷5 خنا0ط2 کاکتلفهناوز صقنص2 0 صمعسعصصم یز معطونط 67 ]0۷۵۲۵ ۵۲طا 1۵۵ (2012) 000ز3/0 0صه نگ وهای عط 05 +کاصع 0۷ ۳6۲۹۵ مضه جاعناوم۳ -علممتنوه ۶و کوتامع ۳۳۳۵ حز کععسو۹ ۲ عکسام هام 01 ع6ا 1 0عکت کصنام‌تع ‏ ا۵ که عفادم عط فصه علنصنک کوم -علمخمتنوم ۰ لا 06۳206 وصه کاصعاصم کاز ککععکه مطمناه تمصع 0۳ اعجع) آهدهزد تجاندعل ۵ 8۳05 خلا0ط یز اه ععصهاد خلعوه ۵۶ عفن عطا عصنلدیه کعوصنوص 15۵ کی جمتصزصه حاعناود عطا صذ ومع باخصعوع کم 606 مولع معط 0علد 1۵6 عطا حهز 0عک 7و1 0۲ ۷۵۲۵ کعولعط خعطا معلد ۲۵۷ کالنوم عطا ,110۷۷6۳ کاعنصسام حاعناع۳ هط وعفواعمصم عط صف 1۲ کصصتامی صمتصنصه ۳ 0عع اعد 6 عل27 ۵۲ اقطا مضه ,عتاعملقنل صع۳0ه فصه خصعص تنصصیی عطا عنع ما ۲۳۵6 7 ۳۵06۲ ۲زعطا 200۳655 ما 0ص مه عصنعله جزعطا وصنا که صز عازصع5 ۵ ۵۵۷۵۵8 ۵۶ 605 که 0 5عع5۵0 2014156 مصعسططه کنصه وه 6) 7 ج 06 کطاونص حعنط۶ بعوهط هنعط کاصععنهاد عطا ما حاعدمحصصه کنامناتی (179 .م ,2000 ب0صقاو03) 3۵۵۶ عزقطا 1۵۶ ععصمام0عه صندع* ۲۵ ۳65 بط 3۵۵0 1و وناز زد ۳۶00 عصملها ۵۵۵ نس 0000۳ عطا تمطاحه عطا عونمم کعع0مط ععصنزد 7 0060 دز +مطانه ۳6 اقطا کادعوهناد از رفن۸ عصن معاهل ج که خصعص‌اهاد 6 ۵ آ حتقاع ۵۵ 36 ما تما .۵ 0۳06۵ 6۳8 ما ۵06۹ 6۷6۵ ۵۶ صمتککنه‌عنل 136 00160021 ج اناه‌ اه کناموزم‌کناه 6606 ما 62067 و ععنی له خمعصع‌اهاد 85 عطزک ,6۵060 (1988) لماکوسه که اصعصعاهاد عطا فصنطعط جنکتهعزاه 0 116 عم ۶ علمها 5 ممطابنه عطا ۶و ع28 کچد 2 ام کته ۵۳۵۹ 4 م0ل هداز 06016 ماک :۵۳۵۹ وصزع۵4 عصنکتد 1۵۳ کدم‌کدم۳ +عطاه ۳۳66 کلوصها 00 ۳۲۵۳ عطا ,کعتاع 50 ,560000 عصن عط) آله عانصعل ۵ ما عمانا بانط م۸ .5ع ۳ دنک ص جللف‌شقنعمد الط تحلده کمععم ععصعنفونه 6 کنط1 .عصمتاوعنن +عطاس۶ هصنط هه ملاتهناع عکه5 که اعه صف ۷۵۳۵۶ ۵086 ونکت (2012) 3/0[000 قصه ننک بط باه معنسی وی عطا یز 0ع2ع00ه ۵۹5 ا[نا5ع1 5 ,1360865 0۷6۳۹۴ کاکناهمماناه صقخعص۸ عطا اقطا فعلحاعصمی بوعطا لفط ۷۳۲ کعلنانه 25 عطا هز ب۵مصحعطاس ۳ کاعتلهمتناه صعنصه۳ ما فعحقعصصیم اکتصصحام جاکناع۳ صقط کعای300 عمط ومع اعتصصنام نکع۳ ماک0062 1 لباک .1062 81620 2 2000۲ جتقامع 2۳6 167 مک ما کصصای صمنصزصه 501660 عطا 4 2 لصندامی عنه دععصع هگنل لمسعانه اقطا هصتاصع65 ۳0۳ سدع کز ععصمنل ۵ 000 [۳۵۳5 جز 30051675 ۲و عکتع 0 6ط وصه کعع0عز او لو[ عط1 +صمناحعی اما صز ننص0 جاعناعط۳ عطا ما قدصم هز تاصنتقای گم عصناعم؟ کعلنتمم عصصسای 5 20 عاعصز صه ع امعم دوع 0۵ ۵ تمعممه کاعتصصای زکه۳ +کصصحای 6 ۵[ ۲۵۲ ۲۳6 1۳۵۳ دز 005675 سکع0۷ 0۶ عاعند عط1 ولا سل عمجم نعطا 13۵ 07 300516۲5 نت076 .۳06 عطا زرط 0ممفنانه هط که دعوم صز 16۷ هط کالنوع عنعطا خمام اه صنعاجع 5۵ 236 بوعط خقطا عاواعدمصعل خطاونس کتعانم نط1 .16۳0۳1۵005 لنعطا انامه امن عنز عصز 1 ,کدمزکوعصده [بظه 00 1۶6 عا 10 .65ع0ع0 دبای ۵1 عع160م 0 ۶و هل 65 صقنص۳ت تحامطن تون عنععز کاآبا5ع۲ 13696 ,(2012) 2/0[000 قصه نطح16 مه (2010) مسنط هه 3100۵۳ بط کعنونی 0۲6 ۷۷۵۳۵ تام صمتصنمصه تهج جز هه عوحطتاد که روصم 1۳۵ 7016 ه 60هام کتععاتهسد عععط خقطا کعنمنوصذ قنط] معصصای صمنصنزصه حادناع ۳ 5۵ جز 5عا م2 ععصقاد که کعنمععای -طانای ۶و صمنازووم اعه1 عمط جز ۷۷۵۲۵ 126615 6 کعاعنصصنامی نعج۳ فص حاعناع۳ ۵0 خقطا ۵عمطک کالبادع۲ 15696 0۳00۵ 6005 06 فلام هط ۲2300 156 .تنل کعمنصناه معط م50 ما اضعا 1۵1 6 0۶ 206 هس 36 اطاعنص کصصحام جمتصنصه ۲و عحصعع عطا صذ 65 ۵1 56۲ 30۲5 ۵۳ سزعطا وصنطاعنا مه صز ۳65 صاعط حلعنطنم کععنوعل عکسام نو هامص 696 01 006 کز ۲[جا5ع7 کنط 1 .۳206۳5 منعطا هصنفهتعوهم حز هصه 86ص ع م06 صز کلمع 1۵ 040[ 00 نگل بط فعا هی وی عط که اآجاکمد عطا از اصعاعنعممعصز عشو 6 مقاقل ۵1 کاع5 00 صز ماهس علصتاه اه ععت تعلنصزد عطا عوزع8 .(2012) ۵70200 ۵1 37و۳0 عط صز ,0606 3/1 .36۳120۳05 هه عناوم ام صز ملع ع) هط ماه معط که عمتوعل +عطونط ج ع1متصز علعنانه کتعد فلز له ام 06 136۴۳ 50 ۵ فصعا کاعنلفمسوز صعنصع۳ا کهطا عمط وعط1 کصفخعص۸ عط رط 5۵1۶-1000 عمصد کصتروماصسط کاعتصصتامی ژو۳ صقطا 0۳6 1605  8 51/۱6۲ ۸8 50719 ۸۵.22 ,13 ۷۵۱۰ ۲۲۵۵۵ 0۵ برومو ۲۵ عومسودما طعزاوم۶ 7٩ ا۵ و 71۳۵ ۵۸6 6 ع6 ۲ 1۵ 1366165 حلعهااه ما ععلن وعطا خقط اکععهند کاعتنصصسای حاعزاع ۳ (0 ,1300 /۲) خمعصونه عطا صز 0ع ابص اعع ما صعط کصاعط طعنطا ونخصصحصمی عز عصصستامی طمتصنصه زدع۳ یز خصعو ام20 کز ماع طم جمکقع۲ 1۳۵۵ ۵ ۸۲08 .کاتعاصم لقصه؟ صذ کعابواد 8ص خصعواگنه 06 طونم ۳۵عط) ععنهع0 20 0۳۵۳۵۵ 06۳505 فحنط) ۵ ععت 1۵ 0عاتساعصذ ع۷هط 65 صهنص2 1۳ .له 6۲ نصع0 2ج 5 ,6 ۵۳8.1367610۲ نعطا زا عصندمتاصعصاه5 خصعع۳م ما عسطانهای 02596 0 ,06001653 ۵۳ط ها کمن ص اصماوصطز کز عسحلنه مکعترونه (2000) کامصط/۷ 61 اک02[ ع۵طا ۵ کعنمععای-طاناک او اکمص عطا 0عل2ع۳۷ نی 1۳۵ 065 لقاع ,۸00206 ماع هه صز ماه ععصهاد که کعفرمععای- ند 40 ,۵0 ,۷/۵ ۷۵۲65 موم عط1 ععطاه حهطا مععت بوتصمصصم ۵۳۲۴ ۷6۳۵ ۶ا0 8۲05.3۳ 50 1۵۳ 65ع360 0عک 637و اکمص عطا ۵ ما ۵عتعع مهد ۳۵۵ که اصصه +عاونط ۵ عع12م ۵ 56600 کعام0 ع) با۳۹5 اقطا 0ع دا عممصعل عقط ددع1 6 ۵ اصنقاجی 0۳ اطنامل هسنککه‌ مه ۵1 ۷۵5 که ۷۵۲6۶5 تقلامص وصنطد) 0۵ 4 06 6 تعنص ۳۲۳0۵065 ۳۹ صذ 200 کنطا کصقط20 .(1988 ,کع ص031 ددع1 ۳ ۳6۲ 13۳866 ۵ #عصتقاصی بفن5 عنط حط کاجع ع3 دی کصم‌کهع۳ هصنواعله ۳۵ 4 0ع51ع8عا5 کاآناوع۲ 3656 3/0۳06 .65ع0 که وهصندمناص2 5 ۷6 1۵0۵1 6 33 هل 1۶۲ 0صهه ,ص۲۳ حاکناق 3۳ صذ رالهم۲ که طلعبادک 000516۲5 کاکنصساام عط] هط دعنی توص عنطا کصقط۳,کاعنصصای عصمصه معکد و1۳ ۵ ۶۴ ۵ 0۳616۲ 200 ,6ع۳عع4ل صنقاجع ۵۰۵ کاصعصعاهاد نع 00051 ما عصنالزی 6۳6 عل رکعغا تقد علنطنانه هصاومامسته 1۵۳ ۸ ۳۶۶ که 500۳6 که +ععاتقص ععمعفکصی ب 0 000٩ 56 ۵۶ 803 0 عفن 63و1۳ که 067 اقطا ۵عل ۲۷ کعصنوص 7 0 و0۲ ,۷۷6 که حلعباک مکی بلط مصحصمی 6۳6 کصما غامد عص مک ,۳۳60۳۵ ۷ اانازداژعط۲۵۶00 50۳۵20 ۵ ۵۵۳ کمطانه اقطا اک ععههناد اه هه ۶۵ ۵۲ عکت 1۳۵ 0 ماع ع) ۵۶ بونانطاهناه ما آمعناخه عز 7 نع هط ۵#عصمتصعصد (3998) عنصه1۳ دتطاع م۳۵12 ج عاهعی فص 0۳۵5 جنعط ۵ 065 0۲ اصعصحتصصم عطا ۵۳۵ ما کماعط -50 ۵۶ 6(۲ 1۳0 عطا عهمهم ما که 56۲ وی خصعع۳م عط معلوحاعصمی 1۵ 1 عصصتام صمتصنصه صهز5 ۳۵۳ مصه حاکناع۳2 یز ماقم ععصهاد که کعنمععای 85 و06 مانصند هه دنل علاطدطامم عطا ما 065د 16۷۹0 کم ام صمتصزمه که کاع5 5۵ جز کرعما هس مناد که و۳ عطا ,کعتاهانصزد ۳۵۳66۲5 512066 ۵۲ دع رمع ع اه اناد ص۳6 کوعل معله 0هه ,عصد5 عطا پراحدع ۷6۳۵ 1 ع6) اه۵ط) صز وصناکعماصز معله ۶6۳۵ کعصنوصتا 156 وصنط اه ۵۳۵ کصامع 005 6000216 ۳۵۲۵ هاهل ۶و کاع5 ۵03 یز کعغاقص علوحطنااد او دعفرمععای- ناک صمصصم 6 ,۷۳۵۳۵5 0136۲ 13 کطمتاصع تم عخعصمع ما #عشسطاضاد 06 ی کعتاضه‌انصزد 15696" 6 ع وطزعت مناد ۵0۳ ۵۵ عتصعع عصد5 عطا حنطانم وصناد ۲ اازددع16 کماه‌انصند ۲۵ :عمط وتحلل‌سعلنه-کعمی عکسم ماع که عمج فصه خصمصه 5 8666 اقلا 060۶۵60 قاقل ۶و کصتاع ۲۷۵ ۵۷6۵۵ 10۵۵ ۳ طلع3ع ۵ ععمل ععتضقوخم عصم5 عبط 6۳5 اکتلمنه0ی عطا مصعحصعل عناکناع 1 عطا جز کععوع ماگنه لدسحانهعاصز خصی‌گنصوند عصم5 کصصتامی حمتصزص0 عا 0۳ ۳۵۶60 10۵۵۰ ۷6۲۴ کاعتصصامی صقنصه فصه صععخعصسم۸ ۵۲ 0۳۵1۵۳065 -۹۵[۲ ,26۲5 200006 ,عاد00ز ,65ع۵0 که ععت عمط اقطا ماد 06 لام از ,کالنادع7 40 66اه ععصفاد که دعنمععای- اناد صمصصی اکمص عطا فص ,1600 6۰ الدسحله ه عمملهه باعل 6۳6 طعنطتم کععهتع 12 6 ککمه راب6 066 کقط کصعازه‌کسم کنوهاعص که عع عط ,رط3998) فصعاوت ما هام۸ 6 200 062عع جز کعسقانه گم کصحمط فصه کمصوتنوهیم عطا ۵ 16130 ۵۳6 ه که طاکناع۳۳ که عصنطج عطا ماصز کاطعتعصذ عنع ۷۵ تفه کنط1 56 م,تقانه هم صز طکناومط صز ۳08 که عصنطه) عطا ۵صه لمعصعع صز ععقع 13 [ه یط آنه از عمط وصنو هعموص صز کاصعموندی ۳۳۲۰ 1۵۳ لماع 06 منم ون 0 ععا۶ه عمط 000066 ۵ هماع بعکتد ع28ع 13 یز کصعاطامم عناعنع هن 1680 1۵ 920 06 لام ود عط) که کعصنوس عطا ,3/0606 +کاع 0عک 1306-02 ,و1135" .۵۱565 3۳58 قصه کعععقل مصکنلمماوز هط 6ص فصه هصناه عتجنادعی برالوه7 دز خقطا همست که فص ج ععخمنم ما عنلفصسوز که کاصعفندی هستم‌اعط عا ۲ کصعاعزعطی معله 0صه کعفوم گم فعرره عطا هز عفهن 06 وه ع هرمز 5065 حعتلممامز صنق ما 0۳200۵1 06 ۵۵ 1۳ جعاصی ماه وال02 6 206۷6 ۵ 6۲و۵۳ حط 200۳00۵61 کععاحق. عک ام نع کعصنکت. 200۳ 0 ۳۵06۲۶ 8۲7 1 16100-560۹6 ,7110۲0050۵ .(2003) بت م2206 ۵011۵ ۸ ع اه 0۳6۹6160 32067 ۲۵5۰ 006116 ع۸ 0۳160 10و۸۵ ۵۵ 1۳06 1 اه ۳۳۵066 آباط صز نله ساب 11 <۵ ععصع م0 آهدمناه 136 نونک دمص 3400 عطا خه امعم +عصو2 علهز 0010 همه 0 :۵نطم1ع130ن8۳ واعناووط 1۵ 00 11 1 ع م1100 .(2006) .۸ ,اعل۸ «اوناع۳ مه کزوتلقهصه لدسطلنه-وعوی ۸ .(2009) ۳۰ مفننقطد۳ .17 ولاتد‌کم۸ 6 ۵۳ ۵۳۲۲ ۵۶ ۷0 له انا نادند ه +علقفمتنوه 16۷/502267 61 ازکد8 :040۳0 ۳۵۵0۰ 11۵۶ ]٩ 10۳9096 706 .(3991) .۸ ,ا[عظ  8 51/۱6۲ ۸ 50719 ۸۵.22 ,13 ۷۵۱۰ ۲۲۵۵۵ 0۵ برومو ۲۵ عومسودما طعزاوم۶ 7٩ ا۵ و 71۳۵ ۸8 ]2531001 ]37۵ 11 56 ع9۹9 :۸۳۵۹1990 .(3993) ۰ ۷۰ م۵۵ ظ -5600(10 ]٩۵ 1ع0506 آ4آن ۲۳۵۹۹ :۲۵۵۲6 00۳۹۵ .(1996) تا ,005۵۵05 56 1201960ع/2 .(0993) 36 مطعقصعاتعاکه مظ مطع 2/3060 م۸ ,06کس «انصص۳ فصه معععص۸ روط 6۵ عاجما مه ولد ه 1و8 عزکه 00 ,(4)3 ,7000 تاو ۳6۶ صز دععلعط دنعده نما 0۳ .(3988) .0 ملقاکوته [2 60650 00ه ۳۵۵ ۵۶ ما3 عنامصعدم 156 .(2008) 8۳۰ وقناه‌که1 :0675200 ۴و امعصصنهااه فصه صمتحصعصیمی عطا صز اههد عکم 1610 ,3۳۵910165 ]٩ ,70۳۳۵ 056۰ 9ن1 60067 ۵۳ وی عناعناعصنا-ععمی ۸ 85 167081 ۶و ععت افاصعلوی 31۸ حاعا 1 هصنمولقم۸ .(2011) .۸ یمام و3 و1 8و لاف )تنعل هماع ۸ و77 ده دعععطی صز کعزععاد 5 6 1 (رو010ع12 0۳۵ 71960۹ :۵۹ 16 109096 .(991ل0) بط ,38016۲ 60:1 داکناع ۳ صذ کرععا تمس آمدمنا 62ص .(2014) 36۰ مصعضنحطه ,۳۰ مفصع‌فهطای 6 م۸ :205 6اه هه صعنصعتا وط جع کعلعناحه حل23 1656 ع) 136 :6۹02065 0202016 وصه عکسمععنل صمنصنم0 2000(.۰) .7 ,یتمعن 5 ,00777711601101 ]٩ ,70۵ 00۵010 امعم 50۵۳ مععصنط عطا ۶و 66 37 ,3/20 70۰ 10۰ ععه 2 4 مععک .(2002) ۰ ,آعغله 1 404 .16100065 باکظ هز نامع مصه 710۲ ب(3988) بل ,110165 2306 ۶و عنامصعدم عط1 عاصی هه صمزعفن 26 .(1998) کل ,11۵00 696 یز ععصهاک ۸۷۵۵۳ :کع‌کسم 1 وفسنامن‌عن10 .(0999) کل ,131۵۵0 0 ۳۳۵۲۵۶۶۵۶ :70005 :و۷۲1۳ (08ع) فصعاولا .کل کستلاصه) .6 صلععلعنس۸ 685 :انا زطزعابص آهعنجها فصه کععاعم0ط ,کع‌ع0ع17 .(2000) کل ,111۵00 179-7 ,(9)4 ,۸۷۵۲۵۲1655 1.09096 مکاه 1 عنصعلی ۸ صز 2/0065 هز 5611-605 +عصناصن‌عنه عطا که کاصه5۵۳۷ ۲۳16 .(2001) کل ,1۶100 ۸ :۳8 عنصع0هه نز عکسام 3/01 .(2004) .8 ,عقلگ کل ,111806 ۰ 1 116۲۵60 وا ماد نع 00250ع71 ره2005) کل ,11۵00 13۳6۳۵00 ۶و عمط ج اصعصع‌هدهده فصه ععصفاک .(20050) کل ,11۵00 :086 01 متاعحساعصم عطا وصه صمناه 6 اصز مصمنکق5 36۳ .(2008) 1۴۰ ,1171200 [ ]7۵۲۳۵ ,7۳۵۲۳۱۵۵۲۵ ۳۵8۰ ۳:20 صز تعطاه فصه 5۵1۶ 160۳65608 8۰ عف 2206 صذ کدمناعاصذ عصزم 3/22 +عکسامکن0 303 .(2010) کل ,11۵00 ۵ 1۳۵۳۵ 5ع 0ص لمتنصذز عصمک توصنفده عنصعفهه کهصنط12 .(ر2001) 3/۰ ,اع 1:20 - 2001 ]۵۲۱ 205197060016 136 ]٩ 2۳۵۲۵۵95 .8 عمط ۵۳ «منزدوعد [ و[۹ 173۵۲ 1۳6 ,یس۲۳9 #ع1امرچ۸ ۵۹۳۵ 1۵۵۳۵۶۵۲ ۹۲ 1260007۵۳ 65۰ ۳5 تصهل 66 ۸ ۷۳1۵9۰ ۸۲006116 1 0 ع12 [ ۲۵۲۹۲۷۲۵۲۲ [0۹۵ع05 136 :100۳0 ۵۳۵ ۷۷۳۵۳۳ .(0998) .8 معنص2ه1۷ 6-0 یز کص هم عمط لت .(0966) .ط بط مصقا مه وعلنانه ۲۳۶620 عسنعع نود هز کعزععند‌جاد همعط .(ر2006) .0 مخصصاصه‌کانمگ1 ۰ 0۶ ۲۵1۵0005 وصه مهن هه مهد ۸0 +ععععطا حلجه‌ع۳8 ۵صه 19-6۰ ,(1) 5 ,0365 ۸۲00071 ۵0۲ 113۳و ۹۲ ۵۱ 7 ع9605ن100ع/3 ۲ پروندگ عناکه 60050 ۸ .(2012) .36 لزوگ .10 مفطناک1 ,(5)1 ,51165/ا17۳9 #ع1آمجم۸ ]٩ ۵1 70۳ 7۳6 .کل۳۵۲0۵ معزع۳ مه نیم۳۳ کمنطاعطمتاج1م۲ ع[مط تعصتامص20م م2 0م ۵۶ عکت 166 ب(01999) ب13 ب ,130 ۰ 121 ,(18)2 ,۳۲00565 ع مرک ۵۳ انوس +ععلعناسه آمصسامز تمعن ,364 ,0۳۵91۵65 ]٩ ]۵ سل واتمطانه ‏ فاعناهممنفه وصه عدسام 2/0 3 انگغلج ۳۳ ۳۳۵0۳6۰ 06000116 1 676665 ]27 آمسعاست .(1993) بش۸ مط22۵6 1/12۵ 61316۲ 0252 :5عع ای 120 فکمه کاصنه‌اعمم 60۳6 .(1997) بآ بش۸ ,1/0600 161-۰ ,(3) 16 ,[ ۳5۳70۳۳۵ .کعلنانه حلمجع۳۶ دعناع 2 قصه حاعنصه‌د5 6 نم 610115۲056 آهد0 136005 .(2010) بط رقنحنطه .3 ,17007133 کاکنص ص۵10 ۳۳ صقنصه۳ هه صعععص۸ بط عاعا ۵1 وی ۸ تصکنلمصمز 40 قلطم یز وصنع۲۵ 0۵ .(0982) 6 م,ملاقو‌طک,.7 ,3۳۳3060 و ,80۳06 6 ۵2 5065ساو71 ,(.8۳0) م0عه10 بل بط 10 بعکسامعنله صععزدحطم  8 5۱/۱6۲ ۸ 50719 ۸۵.22 ,13 ۷۵۱۰ ۲۲۵۵۵ 0۵ برومو ۲۵ عومسو دما طعزاوم۶ 7٩ ا۵ و 7۳۵ 50 7 0057711 5((171 ۵1۵۵۲۵ ,۵۳۳۵ 5۵۵۱۵ 136 ]٩ ۳۳۵۲۵۵۵95 :53105ع]۲۵ظ 06 ۳۳۵۲166 0۵ (0ع7۳3 .5ع0ه27 کزدافس۸ ع 1150۹ حز ۳20065 3۵ تصقطع 1 .1۵۹90675 3 ک1 1و و م۸ .(2005) 8 36۰ هدک ۶0055 عکسام 2/01 .(2009) بش۸ منطه‌زعاوه‌ط اهلد نگ .17 منطنام6ا ما5 06۰ ۲0۵۳۵۹6 صز وی ۸ +ععلناند #عمامنفود جهزدع2 موصه داکناع ۳ 535-54 ,(45)4 جعا ف تا ۲۱0 1۵ کع 1 که ۳02 606 :76796 316۷ ,علهلکللن1 .ع5 7560 که 05ع2 .(1988) .1 ,کازنن1 ۷۵ 40 3306۴ .کله اوه دز کعزعم1[معل0ز وصه عصمنصنم0 .(0996) .۸ 1۰ از 7۵ 5۰ ,1995 ,1066606۲ هدام هن فص عکنآ آمن0م5 ,عع2ع 12۳ [ ۵۲۹1۵۲ 1207۵۲۹۲ 12 بکاعط 0 7760919 .(2000) بش با مامصط ۷/5 ۹6ا0 3/6101 ما12 .(2014) .36 مندکه‌ اه مک مگنتهط5 وگ مفصق0 ۷327 1 ۳۳۵۲166 0۵ (07ع7۳3 9/11 2۳0۲ کعل‌ناس۸ 2105 مصعزوم2 وصه دکناع ۳  8 51۱/6۲ 8۸ 50719 ۸۵.22 ,11 ۷۵۱۰ ۲۲۵۳۵۵ 0۵ برووو ۲۵ عومسودما «عناوم۶ 07 اممسوز 7۲۵ 52 عنصهادآ ۵۳ 0۳169907 اصماعندکه صق کز رکعناکتعوصنا ۵0عزامص۸ صز ط۳ ,خطگ00 03 6 200 ۳58۳ وصنط‌ج) 0660 عقط 176 هط حاعاهد 3/2 ونکه نت مدمه 6 200 عکسامکنل عنصعلهه عوامصنز ماع عاصز حلجوعک 6 تصصد کنط وصه ,عزدولد‌ص۸ نداد 20۵ 0ع۳2021ع معصنط3 16 ععتعمصما (اکناع۳2 جز 31۸ ساوصه‌طد8 39۵ زو همه عکسامعکنل کعبم حله‌ع 368 خصعسه 116۳ م0۳۵0 مج 1 اهنت م۸

This contrastive study was conducted to contrastively analyze English and Farsi newspaper opinion columns in terms of the frequency of different types of stance markers.60 newspaper opinion columns (30 written in English and 30 written in Farsi) from 10 wide spread newspapers published in the United States and Iran in 2015 were analyzed. Hyland’s (2005) model of stance markers (hedges, boosters, attitude markers, and self-mention) was used as the framework of analysis.The findings revealed that hedges and self-mentions used by English columnists were considerably more frequent than those employed by the Farsi columnists. In contrast, Farsi columnists used large number of boosters and attitude markers. Although, attitude markers were in the last position of sub-categories of stance markers in both corpora.Generally, it could be concluded that the similarities and differences among columnists could be related to the cultural and linguistic preferences of the writers in languages. This study could be beneficial for EFL students and teachers in understanding intercultural linguistic problems in language use, and could be used to lead to creative reading and writing in journalism and ESP courses.

378613

صدور این مجوزها یک قدرت عمومی (۳076۲ ع1ط8۵) در اختیار کارکنان دولت قرار می‌دهد که"می‌تواند به‌طور نادرست مورد بهره‌برداری قرار گیرد. همچنین سایر تصمیمات تبعیّض‌آمیز در خوزه‌های:مختلف مانند تجارت خارجی و خصوصی سازی می‌تواند فساد را گسترش دهد. وجود منابع طبیعی سرشار می‌تواند عاملی دیگریق در ایجاد فساد نیز باشد (دلمونته و پاپاگنی, ۷ ۳۷۹-۳۹۶ - مالیات‌ها: عدم وجود شفافیت در قوانین و مقرارت مالیاتی و پیچیدگی آنها عاملی است که مستقیما سطح فساد را تحت تأثیر قرار می‌دهد. همچنین, طولانی شدن فرآیند تعیین بدهی مالیاتی» مراجعه مستقیم مژدی به مأمورین مالیاتی جهت تشخیص و تعیین میزان بدهی«مالیاتی» پایین بودن سطح دستمزدها در اداره مالیات و عدم برخورد جدی با مأمورین متخلف مالیاتی به فساد دامن می‌زند (تانزی و - تصمیم گیری پیرامون مخارج دولتی: هرگاه انتخاب پروژه‌های عمرانی بر اساس منافع حزبی و یا گروهی باشد و معیارهای اقتصادی مورد توجه قرار نگیرد. کارایی - عرضه کالاها و خدمات عمومی زیر قیمت بازار: در بسیاری از کشورها دولت‌ها به دلایل مختلف به عرضه کالاها و خدمات زیر قیمت تعادلی مبادرت می‌کنند که این موجب تقاضای اضافی می‌گردد. وجود تقاضای اضافی می‌تواند زمینه مساعدی برای دریافت رشوه توسط عرضه کنندگان این گروه از کالاها و خدمات را فراهم سازد. عواملی که به طور غیر مستقیم فساد مالی را تحت تأثیر قرار می‌دهند شامل: کیفیت بروکراسی» برخورد نظام حقوقی با مرتکبین فساد نظارت‌های نهادی, شفافیت و سطح وسعت و گستردگی آثار مخرب فساد مالی به درجه و سطح توسعه‌یافتگی اقتصاد ملی بستگی دارد. فساد مالی در ابتدا با کاهش انگیزه انجام سرمایه‌گذاری» مانع رشد اقتصادی می‌شود و آن را کاهش می‌دهد (اورنسل, ۲۰۰۹). سپس با ایجاد تغییر ساختار مخارج دولت از افزایش رشد جلوگیری می‌کند. درواقع فساد مالی از مسیرهای مختلف رشد اقتصادی را تضعیف می‌کند. این معضل اجتماعی با.ایجاد انحراف در تخصیص منابع و انگیزه‌ها از گسترش مکانیزم بازار جلوگیری می‌کند. همچنین تضعیف حقوق مالکیت و عدم تضمین منافع ناشی از مفاد قراردادها راابه همراه دارد و به ضرر بنگاه‌های.کوچک عمل می‌کند. با توجه به نقش تعیین کننده بنگاه‌های کوچک در رشد اقتصادی این پدیده نامطلوب به فرآیند رشد لطمه وارد می‌سازد. گسترش فقز از طریق وسعت:ینافتن فساد مانع دیگری است که در مقابل رشد اقتصادی قرار می‌گیرد: ضمنا فساد مالی کارایی زیرساخت‌ها و مخارج دولتی را کم می‌کند و از سطح مخارج دولتی در حوزه‌های آموزشی و بهداشتی می‌کاهد. این موضوع لطمه مهمی بر رشد اقتصادی وارد می‌کند (تانزی» ۱۹۹۸)» ( مااورو فساد مالی کاهش درآمدهای مالیاتی دولت را در پی دارد و با انتقال فعالیت‌ها به اقتصاد زیرزمینی موجب فرار مالیاتی و افزایش هزینه جمع‌آوری مالیات‌ها می‌شود. بنابراین می‌تواند به کسری‌های بیشتر در بودجه دولت به‌انجامد و پیامدهای تورمی ناشی از کسری فساد مالی به کاهش پس‌اندازهای ملی می‌انجامد( سوالهین, ۲۰۰۸: ۱۳۸۵-۱۳۰۱). از طرف دیگر فساد مالی اثر منفی بر توزیع درآمد دارد و تأثیر آن به درجه توسعه‌یافتگی یکی از مشکلات در زمینه مطالعه فساد مسأله سنجش و اندازه‌گیری آن می‌باشد و در بسیاری از موارد ماهیت پنهانی فساد موجب می‌شود تا این پدیده از دید دولت مخفی بماند. در واقع عدم وجود معیارها و شاخص‌های علمی و ماهیت پنهان فساد از موانع اصلی برای توسعه ادبیات علمی و کاربردی در این زمینه می‌باشد. علی‌رغم مشکلات مربوط به اندازه‌گیری فساد مالی در ادامه به تلاش‌های به عمل آمده در خصوص اندازه‌گیری فساد پیمایش بارومتر جهانی فساد به سفارش موسسه بین‌المللی شفافیت و توسط موسسه گالوپ انجام می‌شود. به طور کلی می‌توان اشاره داشت که بارومتر جهانی فساد تنها نظرسنجی افکار عمومی در زمینه درک فساد و تجربه آن می‌باشد و نتایج حاصل از این شاخص, معیاری برای سنجش موفقیت تلاش‌های ضد فساد دوّلت‌ها در سراسر جهان به این شاخص ابزار جدیدی است که بر اساس,آن می‌توان پیش‌بینی‌هایی در مورد وضعیت آینده رشوه بدست آورد. حداکثر امتیاز عددی شاخص ده و حداقل امتیاز آن صفر می‌باشد که به ترتیب نشانگر حداقل و حداکثر وضعیت از لحاظ پرداخت رشوه در یک کشور می‌باشد. شاخص رشو؛‌دهندگان برخلاف شاخصن اذراک فساد طرف تقاضای فساد را این شاخص از سال ۱۹۸۰ منتشر می‌شود و مجموعه‌ای از سه زیر شاخص ریسک سیاسی, ریسک اقتصادی و ریسک مالی می‌باشد. دامنه این شاخص بین صفر تا شش است که مقدار صفر نشان دهنده سطح فساد بیشتر و مقدار شش دلالت بر سطح فساد کمتر دارد (کو معروف‌ترین و کاربردی‌ترین شاخص در زمینه اندازه‌گیری فساد می‌باشد که از سال ۱۹۹۵ توسط سازمان بین‌المللی شفافیت (1016۲۵00۳۵1:171 (ر 1730902760 ) تهیه می‌شود. این شامی ال ظوستی فار,سانش‌های قرناگرن است.ذابقه آين تقاص بن مسفررد ده می‌باشد و با کاهش مقدار شاخص, فساد افزایش می‌یابد (سازمان شفافیت جهانی). شاخص کنترل فساد به عنوان یکی از شش مولفه حکمرانی خوب مطرح می‌باشد. دامنه این شاخص از۲.۵- تا ۳.۵+ است که اعداد بیشتر نمایانگر فساد کمتر و اعداد کمتر بیانگر فساد ۲ شاخص گزارش رقابت پذیری جهانی ( 0۳۵۵0۳ 0۶ 006۵1 مبنا در این شاخص, مقادیر به دست آمده از.پاسخ‌های مدیران بنگاه‌های اقتصادی است. این شاخص میزان پرداخت‌های‌اضاطل لگ ی رای نیو ز صادرات و واردات: تشخیص و تعیین مالیات و دریافت وام را مشخص می‌کند. مقدار این شاخص بین یک و هفت می‌باشد. هرگاه این شاخص به سمت یک میل پیدا کند بدین مفهوم است که با توجه به پیامدهای مخربی که فساد مالی بر جامعه وازدامی کند. شناسایی و به کارگیری ابزارها و عوامل کنترل و مقابله با آن یکی از ضروریات محسوب می شود. در اين راستا در پژوهش حاضر با استفاده از ذأده‌های آماری ۴۵؛کشور طی دوره زمانی ۲۰۱۳- ۲ به روش داده‌های تابلوی تأثیر تفکیک جنسیتی اشتغال در بخش غعمومی بر فساد مالی مورد توجه می باشد و فرضیه تحقیق به صورت " با افزایش سهم نسبی اشتغال زنان در بخش عمومی فساد مالی کاهش می‌یابد" معرفی می‌شود. در صورتیکه تأیید شود نوع جنسیت اشتغال در بخش عمومی در کنترل فساد موثر می‌باشد این مهم می تواند جهت مقابله با فساد مالی در سیاست گذاری‌های بخش عمومی مورد توجه واقع شود. دلایلی وجود دارد که نشان می‌دهد افزایش سهم نسبی اشتغال زنان در کل اشتغال بخش با توجه به اینکه فساد مالی یک پدیده مخاطره‌آمیز می‌باشد و انجام آن نیازمند پذیرش ریسک است. لذا در اين حوزه افرادی ورود پیدا می‌کنند که از ویژگی ریسک‌پذیری بالا برخوردار باشند. طبق نتایج به‌دست آمده از مطالعات تجربی گروه زنان نسبت به مردان از توان ریسک‌پذیری کمتری برخوردارند (دلار و همکاران؛ ۲۰۰۱) از آنجا که فعالیت‌های فاسد و نادرست همواره با خطر برملا شدن و مجازات روبرو است. زنان » کمتر به انجام بر اساس نتایج تحقیقات انجام شده, زنان به نقش اجتماعی خود اهمیت بیشتری قائل هستند و ترس آنان برای از دست دادن این جایگاه بیش؛از مردان می‌باشد. با توجه به نظریه نقش اجتماعی (/:7۳60 010 800121) رفتار افراد متأثر از ۳ عامل است. الف) تعریف فرد از رفتار» منانب با جایگاه اجتماعی که در آن قرار گرفته است. ب) تصور فرد از انتظارات دیگران از او و جایگاه اجتماعی‌اشن. ج) احساس فرد نسبت به فشاری که نقش اجتماعی به او وارد می‌کند و ترس از اینکه به همین دلیل زنان» کمتر مرتکب فساد می‌شوند. تا احتمال خدشه‌دار شدن نقشش دلیل دیگری که عنوان می.شود. این است که زنان نسبت به مرذان دیرتر وارد بازار کار و سیاست شده اند . به دلیل این حضور با تأخیر است که آنان هنوز با شبکه‌های فساد و نحوه ی انجام آن آشنایی کامل ندارند.در نتیجه کمتر وارد گروه‌ها و شبکه‌های فساد مالی و طبق نظریه "ارتباط گوناگون و فرصت‌ها" ( 0:805ن000076 20۵ ۸500200 1107001 0) حضور بیشتر مردان در جامعه و بازار کار علت بروز و انجام فساد بیشتر در بین مردان در مقایسه با زنان است. این نظریه بیان می کند افرادی که با فرصت های انجام فساد بیشتری مواجه هستند: بیش از افرادق که کم در معرض فرضست و پيشننهاد فساه قنرار دارند» بیشتر مرتکب فساد می شوند. در نتیجه. مردان بیشتر با فرصت های انجام فساد رو به رو هستند (جعفری صمیمی و حسینمردی» ۱۳۹۰). همچنین زنان بیشتر در عرصه‌هایی فعالیت می‌کنند که نوع بازار فرصت‌های مناسبی برای انجام فساد فراهم نمی‌کند. به عنوان مثال در فعالیت های دفتری و خدماتی مانند معلمی, بیشتر از نیروی کار زن استفاده می‌شود (شربتیان؛ ۱۳۸۷: ۸۵-۹۵). در نتیجه زنان با توجه به مشاغلی که در آن فعالیت می کشد. کم بودن فرصت‌های شغلی زنان از دیگر دلایلی است که منجر به شرکت کمتر زنان در فعالیت‌های رانت جویانه می شود. در واقع موانع گوناگونی در سر راه اشتغال زنان در عرصه‌های مختلف اقتصادی وجود دارد که هر کدام بنا به دلایلی فرصت‌های شغلی آنان را با توجه به ریسک پذیری کمتر اهمیت قائل شدن به نقش اجتماعی, فرصت‌های شغلی کمتر ورود با تخیر به بازار کار و نوعبازاری که ازنان در آن شاغل هستند می‌توان عنوان نمود که مشارکت بیشتر زنان در کل اشتغال بخش عمومی به عنوان یک ابزار در کنترل در این بخش از مقاله مرور مختصر مطالعات تجربی ارائه.می‌شود: دلار و همکاران (۲۰۰۱)» در مقاله ای با غنوان " آیاازنان واقعا جنس منصفی هستند ؟ فساد و زنان در دولت " تأثیر مشارکت زنان در آمجلس قانون گذاری را بر فساد مالی مورد بررسی قرار داده اند. نتایج خاصل از استفاده از ذاده‌های آماری سال‌های ۱۹۸۵-۱۹۹۵ برای یک نمونه شامل ۱:۶ کشور حکایت از آن دارهکه با افزایش نسبا زنان در مجلس قانونگذاری فساد مالی کاهش می‌یابد. همچنین افزایش مشارکت زنان باعث افزایش سطح سوامی و همکاران (۲۰۰۱)» در پژوهشی تحت عنوان "جنسیت و فساد" از داده‌های ۳٩ کشور برای سال‌های ۱۹۸۲-۱۹۹۷ استفاده نموده اند. نتایج برآورد روش داده‌های تابلویی بیانگر رابطه منفی بین درصد مشارکت زنان و سطح فساد می باشد. ریواس (۲۰۱۳) در پژوهشی میدانی در دانشگاه آتونومای بارسلون تلاش کرده است تا با قرار دادن زنان و مردان در شرایط مشابه و ثابت نگه داشتن سایر شرایط اين فرضیه که « زنان در موقعیت و سطح برابر با مردان کمتر مرتکب فساد می شوند»» را مورد بررسی قرار دهد. نتایج به دست آمده از روش تئوری بازی‌ها نشان می‌دهد که ۶۵/ زنان پیشنهاد رشوه به کارکنان ادارات می‌دهند. در حالی‌که اين نسبت در مردان 7۸۰ است همچنین زنان به طور میانگین از عدد ۱۰ تنها ۲.۶۰ را به پرداخت رشوه اختصاص می‌دهند ولی مردان ۴.۷۲ را به طور متوسط برای پرداخت رشوه در نظر می‌گیرند. در نهایت ریواس تأکید می‌کند که زنان در یک رابطه خطی, کمتر از مردان مرتکب فساد می‌شوند و افزایش مشارکت زنان در فعالیت‌های گوناگون می‌تواند به صورت یک سیاست ضد فساد عمل کند. میشالووا و ملنیکوشکا (۲۰۰۹)» در مطالعه‌ای به تأثیر افزایش مشارکت زنان در عرصه‌های سیاسی,اقتصادی و اجتماعی در راه مبارزه با فساد پرداختند. نتایج مطالعه مربوط به نمونه ۲۸ کشور برای سال ۲۰۰۸ حکایت از آن دارد که با افزایش سهم حضور زنان در مجلس قانون گذاری و بازار کار فساد:مالی کاهش می‌یابد: همچنین بین شاخص قدرت اختیار و فساد رابطه منفی وجود دارد که بدین معناست هر چه شرایط سیاسی» اجتماعی و جعفری صمیمی و حسینمردی:(۳۰۱۱) در مطالعه‌ای با عنوان " تأثیر جنسیت بر فساد مالی " رابطه بین مشارکت زنان در مجلش#ق بازار کارا بر فنثل مالی در یک نمونه شامل ۵ کشور منتخب توسعه يافته طی سال‌های.۲۰۰۰ تا ۲۰۰۸ مورد بررسی قرار می دهند. نتایج حاصل از روش داده‌های تابلویی وجود رابطه منفی بین اشکال مختلف مشارکت زنان برین و همکاران (۲۰۱۵) در مطالعه‌ای با عنوان " زنان و فساد در بازار کار " به دنبال یافتن پاسخ به این سوال هستند" که :ایا زنان در بازار کار کمتر.مرتکب به فساد می‌شوند. آنها به منظور یافتن پاسخ به این سوال از داده‌های آماری ۱۰۵ کشور استفاده نمودند. نتایج حاصل از روش داده‌های تابلویی پحکایت ار ا‌وذارد کزان در بازار کار رشوه کمتری پرداخت می‌کنند و رابطه منفی بین مشارکت زنان در بازار کار و فساد وجود دارد. همچنین زنان هنگامی که در سطوح بالای مدیریتی حضور دارند کمتر در معرض انجام فساد در مطالعه حاضر فساد مالی تابعی از سهم نسبی اشتغال زنان در کل اشتغال بخش عمومی و بردار 71 که متغیرهای کنترلی را شامل می‌شود در نظر گرفته شده است: جهت بررسی تأثیر اشتغال زنان در بخش عمومی بر فساد مالی الگوی پژوهش به (۲-۵) پرناع 80 + 0و8 + راسا یم + پر / 8 + ر8 کبباد6 أط متغیر وابسته شاخص درک فساد کشور, در سال ج است که داده‌های مربوط به آن از پایگاه اطلاعاتی سازمان شفافیت جهانی؛استخراج:شده است. همانطوریکه قبلا اشاره شد دامنه این شاخص بین ۰و ۱۰ می‌باشند وبا کاهش مقداز شاخص: فساد افزایش می‌یابد. معرف سهم اشتغال زنان در بخش عمومی در کشوّر در سال ) است که به صورت نسبت اشتغال زنانآذر بخش عمومی به کل اشتغال در این آبخش اندازه گیری می‌شود. داده‌های مربوط به اين متغیر از پایگاه اطلاغاتی سازمان بین المللی نیروی کار تولید ناخالص داخلی سرانه کشور در زمان ۲ می باشد که به عنوان شاخص توسعه در نظر گرفته شده است وانتظار می‌رود تاثیر منفی بر فساد داشته باشد. به‌عبارتی با افزایش درجه توسعه‌یافتگی فساد کاهش می‌پابد. داده‌های مورد نیاز از پایگاه اطلاعاتی [» حاکمیت قانون در کشور ز برایسال ‏ می باشد که یکی از شش شاخص حکمرانی خوب را تشکیل می‌دهد. داده‌های این متغیر در پایگاه اطلاعاتی بانک جهانی ارائه شده است. نتایج حاصل از مطالعات مختلف نشان می‌دهد که میان حاکمیت قانون و سطح ,:6» درجه باز بودن اقتصاد کشور 1 در زمان 1 است که به صورت سهم نسبی مجموع واردات و صادرات به تولید ناخالص داخلی است. بالا بودن این سهم منعکس می‌کند که موانع کمتری در خصوص تجارت خارجی وجود دارد. داده‌های مورد نیاز از به منظور جلوگیری از بروز رگرسیون کاذب ابتدا پایایی متغیرها مورد آزمون قرار می- گیرد. در این خصوص آزمون لوین لین چو مورد توجه می‌باشد که نتایج در جدول (۱-۵) نام متغیر مقدار آماره لوین لین چو | احتمال نتیجه شاخص درک فساد(,ام)) ۸۲ ۰ | ناپایایی در سطح ۱رد می‌شود سهم نسبی اشتغال زنان :8/080 ۸۶۱ ۰ ]| ناپایایی در سطح ۱رد می‌شود باز بودن اقتصاد «ر0هم0) ۶۸ ۰ | ناپایایی در سطح ۱رد می‌شود تولید ناخالص داخلی سرانه«:00) افیت ۱۰ ناپایایی در سطح ۸۱رد می‌شود با توجه به مقایسه مقادیر محاسبه شده با مقداربحرانی جدول مشاهده می‌شود که تمام در روش داده‌های تابلویی لازم است که در ابتداهمگن يا ناهمگن بودن مقاطع (واحدها) مورد آزمون قرار گیرد. در صورتی که مقاطع همگن باشند می‌توان از روش حداقل مربعات تلفیقی (5002769:815 1.6281 800160) استفاده کرد. در غیر این صورت استفاده از روش اثرات ثابت (0ع1۶10 ۳16۵) ضرورت: دارد. برای آزموّن چاو » ابتدا الگو اثرات ثابت زمانی» تخمین زده شده است. پس از برآورد الگو با اثرات ثابت می‌بایست آماره ۲ لیمر محاسبه شود تا بتوان میان روش اثرات ثابت و خداقل ممربعات تلفیقی قضاوت کرد. نتیجه محاسبات اين آزمون در جدول شماره (۲-۵) آورده شده است که آزموق الیو ۳۳ ی تأیید روش داده‌های تابلویی در برابر داده‌های تلفیقی نشان‌دهنده‌ی تأیید اثرات ثابت در برابر روش حداقل مربعات تلفیقی می‌باشد. به بیان ساده‌تر منعکس کننده تأیید داده‌های تابلویی (3810 [۳2۳) با اثرات ثابت در برابر داده‌های تلفیقی می‌باشد همچنین برای تصمیم‌گیری در مورد به کار بردن روش اثرات ثابت یا اثرات تصادفی آزمون هاسمن (1691" 11282) مورد توجه می‌باشد که در جدول شماره آزمون هاسمن ۳۵۲ ی تأیید الگو اثرات ثابت در برابر اثرات تصادفی به طوری که مشاهده می‌شود حاصل ازیو هاهمرهنآیید اثرات ثابت در برابر اثشرات تصادفی است. بنابراین الگو می‌بایسنت به آزوش اثرات ثابت تخمین زده شود که نتایج حاصل از برآورد الگو در جدول شمّاره (۴-۵) منظور شده اسنت. آماره 7 منظور در جدول شماره( ۴-۵ ) بیانگر معنی داری رگرسیون می‌باشد و ضریب متغیر اشتغال زنان در سطح ۰ درصد معنی‌دار است. تفسیر ضرائب به شرح زیر است: علامت ضریب متغیر سهم نسبی اشتغال زنان (,5/010) در کل اشتغال بخش عمومی مثبت و معنی دار است .به طوری‌که یک درصد افزایش در سهم نسبی اشتغال زنان در بخش عمومی موجب ۰.۶۱ واحد افزایش در شاخص درک فساد می‌شود که علامت ضریب متغیر درجه باز بودن اقتصاد (,:0060) منفی و معنی‌دار است. در واقع به ازای افزایش یک درصدی متغیر درجه باز بودن اقتصاد شاخص درک فساد به اندازه ۰.۰۰۴ واحد کاهش می‌یابد که بیانگر افزایش فساد است. علامت ضریب متغیر تولید ناخالص داخلی سرانه (,06۷) مثبت و معنادار است که نشان می‌دهد به ازای یک میلیون دلار تغییر در.متغیر تولید ناخالص داخلی سرانه ۰ شاخص درک فساد به میزان :۰.۰۰۰۰۲ واحد در"همان جهت تغییر می‌کند. در واقع با افزایش, تولید ناخالص یاضعا مک نمی باند. این نتیجه با مبانی نظری در نهایت غلامت ضریب گرا وخ نا )نیت و معناذار است. به طوری‌که با افزایش یک"ژاندی,این مغر شاخص زژگفساد به میزان ۰.۰۶۹ واحد افزایش می‌یابد که بیانگر کاهش فساد مال ی است. با توجه به آخرین داده‌های منتشر شده توسط پایگاه‌های اطلاعاتی می‌توان دوره زمانی مطالعه را تا سال ۲۰۱۴ گسترش داد لذا در جدول شماره (۵-۵) نتایج حاصل از تخمین الگو برای دوره ۲۰۰۲-۲۰۱۴ منعکس شده است: به طوریکه نتایج نشنان می‌دهد کلیه متغیرهای توضیحی الگو معناداراو دارای علامت مشابهالگوی جدول (۴-۵) می‌باشد. به عبارت دیگر با افزایش سهم نسبی؛اشتغال زنان در کل اشتغال بخش عمومی فساد ل (توضیحی مقدار ضرایب ‏ | انحراف معیار آماره 1 احتمال در پژوهش حاضر با استفاده از داده‌های آماری ۴۵ کشور منتخضب طی دو مقطع زمانی ۲۰۰۲-۴۳ و۲۰۰۲-۲۰۱۴ تأثیر سهم نسپی اشتغال زنان در کل اشتغال بخش عمومی بر فساد مالی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از برآورد الگوهای تحقیق به روش اثرات ثابت حکایت از آن دارد که با افزایش سهم نسبی اشتغال زنان دزکل اشتغال بخش عمومی فساد مالی کاهش می‌یابد. این نتیجه به مفهوّم تأیید فرضیه پژوهش می‌باشد. بنابراین می‌توان اذعان داشت که ایجاد فرصت‌های شغلی بیشتر برای زنان در بخش عمومی برای مقابله با فساد می‌تواند راهکار مناسبی به شمار آید. همچنین نتایج پژوهش حکایت از آن دارد که با افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه و حاکمیت قانون فساد مالی در کشورهای منتضب کاهش می‌یابد و رابطه بین درجه باز بودن اقتصاد و فساد مالی مستقیم می‌باشد. این نتایج اسامی کشورهای منتخب به ترتیب حروف الفبا: آذربایجان, آلبانی» آلمان اسپانیا استونی» اسلوواکی» اسلوونی» اردن اروگوئه انگلستان» ایران» بلژیک» بلغارستان. بوتسوآنا پاراگوئه پاناما تایلند» ترکیه» ترینداد و تاباگو رومانی» سوئده سوئیس, شیلی» فنلاند فیلییین» قزاقستان» کاستاریکا کانادا کرواسی» کلمبیا گرجستان» گینه» لتونی» لوکزامبورگ» لیتوانی» لهستان؛ مالزی» حبیبی, نادر (۱۳۷۵). فساد اداری (عوامل موثر و روش‌های مبارزه). تهران: موسسه فرهنگی جعفری ضنمیجی؛ الحمن؟ حسینمردی» هانیه (۱۳۹۰). تأثیر جنسيت بر فساد مالی :در کشورهای متسب جهان. پایان نامه کارشناسی /رشد., دانشکده علوم اقتصادی و اداری» دانشگاه مازندران. رهبر فرهاد؛ میرزاوند فضل‌الّه و زال‌پور غلامرضا (۱۳۸۱). بازشناسی عارضه فساد مالی ( اهمیت. گونه‌ها پیام‌ها و آموزه‌های تجربی). جهاد دانشگاهی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران, جلد اول. ریاحی» محمد اسماعیل (۱۳۸۳). بررسی موانع اجتماعی -فرهنگی اشتغال زنان. مجموعه مقالات همایش موانع حضور زنان در عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی. گروه پژوهش یآموزش و اشتغال زنان سامتی» مرتضی؛ شهنازی, روح الّه و دهقانی شبانی» زهرا ( ۱۳۸۵). بررسی اثر آزادی اقتصادی بر فساد سفیری,» خدیجه (۱۳۸۰). موانع و مشکلات اشتتغا رظان آو تأثیرات و پیاسدهای آن. نشریه کار و شربتیان» محمد حسن (۱۳۸۷) .بررسی ابعاد و موانع اشتغالازنان. پیک نون ۳(۷): ۸۵-۹۵ شقاقی‌شهری» وحید (۱۳۸۸). بررستی اثزات فشاد.مالی بر رشد؛اقتصادیآو نابرابری درآمدی. رساله عسکری منش, حامد (۱۳۹۱). مقایسه اثر فسشادمالی بر توساغه"مالی در کشورهای عضو 07۳6 و کشورهای عضو 0۳20 پایان نامه کارفتاسشی ارشتل*دانشکده مدیریت و اقتصاه دانشگاه فاضلی» محمد (۱۳۸۸). مقدمه‌ای بر سنجش فساد. مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران؛ مرکزر گیدنز آنتونی (۱۳۸۷). جامعه شتاسی. ترجمه حسن چاوشیان؛ تهران نش ری. زا0056 300 عطا وصناع 7 نصمنامتمم فصد 000 عی .(2007) با روامنظ صمععهدان۸ 199-۰ :66 ,16106۲5 0730/6ع۳ دنام اگصذ مگ دنام 0 .(2000) دنق /۸1-1 00۳۳۵080۳ 0صه 0006 .(2015) .۸ نهک 0صه ی ما3 مظ ,کتعلصقالن6 .36 م8۳66 عل :نع عنصمص0عه #صه مصمخاصحسی کعسنممصعمه عناط2 .(۳۰.)2001 مفخصعد220 م۸ ,3/0۳66 12601 1-6۰ :17 ,۳6071077 ]2011060 ]۵ 70۳۵ ۳۵۵۵۲۱ واه او ععی هاقل آعصدم لمدوزعمج :وه صذ صمتاصی که کاصمصخنصحصعل 156 ر2007) .8 فصق320 م۸ ,3/016 1261 379-396 :27, 6013017 [0ع زا0۲20 ۵۱ سول ع00 معت همه 00۳00 #مرم5 م۳۳ عطا لامج ۷/۵۵۳۵ م۸ (2001) 8 ما6 0صه 8 ,ق۳۹۹۵ ,10 ,ق10۵1 -423 :(26)4 ,0۳9002000 0۵ 3610107 006 ٩ ۵ 30 ماصعص 0 ص ۸۷۵۵۵ 0ص ,0100 ]۳٩ و۲7۵۲ 10۷۰ که اج عط وصه ونافو 13 مدمام 0۳ ++عصعاوتآ .(3/.)2008 معط ۹۵۷۵۷ |۲۳۵۵۲۵ع1۸ ببضانانهاه ۷ امومع فصه طاممتع صمناصت 00 .(۸.)2009 باع ۳۷۳۵۵۹ انا و136 13606 ماگ۸ م00 10065 .(1998). ,غص 1 -معصمل۸ فص .3۳ ,ف1320006 مگ ما60 [ 7۵۳۳۵۲ ۳۳۵۵۵۲ 3606066۰ 1368 هه تععصقصط عنام هه دام 00۳ .(۸.)2004 مصفصلا 0 ۳۵۳ ۳۹06066 ندمفام 0۳ وصه +ع0صعی .(2011) 33۰ مفوتفصصنمعک۳73 وصه .۸ نصنصدک که[ 718-7 :(6) 9 ,6560۳ 50007006 ]0 [70۵ (0۶ - 110016 بکعفطصم هصزم 12010 6 م5 :10665 ج0ام 00۳۳ دمص ۶و صمنامداه۷ .(2010) بش۸ هلزفقصدک مک ,16۵ 508-50 :47 ,70۳۵ 506166 هنوگ 7۳6 .31013 0۳ 0عط 1 ع۷مناه8 ع 2 ]0 0۵1 نومه اصعص وچ که صماتعوصصی عط وصه صمناص‌ ص00 .(8۳.)1998 ,1/1200 6۳0 عاطامصتماهنگ 0صه 00۳۳080 تعوصعی (2009) با ماما توصاع۱ ,بل مق1/15113100 .(4)3 ,66 11ع 56 071016ع #عنامرح۸ ۵۲ ۵ سمل «کعخطصش) صمنانعص۳ 1 ,68607 601016 ]0 دعس علصعی هه صمص‌حصم۲ 00 خصعصفخصود ۸ .(2013) ۳۰ 34۰ وکق نگ 0 ۴٩ ]700۳۳۵ بفعقطاصهنای ۵۲ اعصقم ه زاهک 0ص صمفامت 0۳۳ .(2008) 34 مصععطعلد م5 70۳۳۵۱ ۰ط0م 60۳ 0ص 006۳ ع6 .(2001) 0 مقک۸ هه بل و عع .5 بلق مش و5۵6 65 20 ,5۲006 ,6005606065 رکع‌کتاه60 :۷۷۵۳1۵ عطا مصنمنه صمناص م6 .(1998) ۷۰ مفقط12 71۸۵۲۲۵۵۵۱ ۳3۵066۰ 20016 0ص ,0۳0 مط0فام 00۳۳ .(2000) 7۰ مف33۷000 ٩ وفقطق 1"

آثار مخرب فساد مالی موجب شده است تا شناسایی راه کارهای مقابله و کنترل آن همواره مورد توجه محققین باشد. در این راستا در مقاله حاضر تلاش می شود تا تأثیر اشتغال زنان در بخش عمومی بر فساد مالی مورد بررسی قرار گیرد. برای این منظور با استفاده از داده های آماری 45 کشور منتخب شامل ایران طی دوره زمانی 2002 تا 2013 تأثیر سهم نسبی اشتغال زنان در کل اشتغال بخش عمومی همزمان با دیگر متغیرهای تأثیرگذار از جمله حاکمیت قانون، درجه باز بودن و تولید ناخالص داخلی سرانه بر متغیر وابسته فساد مالی مورد مطالعه قرار می گیرد. نتایج حاصل از برآورد الگو به روش اقتصاد سنجی داده های تابلویی منعکس می کند که در پی افزایش سهم نسبی اشتغال زنان در کل اشتغال بخش عمومی، فساد مالی کاهش می یابد. این به مفهوم تأیید فرضیه تحقیق حاضر است. بنابراین به عنوان یک راهکار برای مقابله و کنترل فساد افزایش سهم نسبی اشتغال زنان در بخش عمومی می تواند مورد توجه قرار گیرد.همچنین نتایج نشان می دهد که تأثیر درجه باز بودن اقتصاد بر شاخص فساد مالی منفی و تأثیر تولید ناخالص داخلیسرانه و حاکمیت قانون بر آن مثبت و معنی دار است و کاهش فساد را در پی دارد.

363567

۵۴ کفایت شاخص های روان سنجی پرسشنامه ایمنی هیجانی نوجوانان تئوری ایمنی هیجانی! (دیویس و کامینگز, ۶۱۹۹۹ ۲۰۰۶) بر مبنای دیدگاه کل گراآو با الهام از نظریه‌های سستم‌های خانواه (اولسوق 0۹۹۹و دلیسنگی" الیی 0۹۶۹ سل گرفت (شادایی:۱۳۹۲۳ ایمتی:هیجاتی یعتی آینکه آیا پیوتن‌های خاتواده:ذر مواجه با عوأمل استرس زا مثبت و بادوام هستند و اینکه آیا اعضای خانواده» به خصوص در زمان‌های وقوع رویداد استرس زا می‌توانند از لحاظ هیجانی و عاطفی در دسترس و پاسخ ده به کودکان باشند (قره باغی و وفایی, ۶ در نتیجه‌ی نوشته‌های بالبی مفهوم ایمنی هیجانی برای سال‌های متمادی ادامه داشت و اکنون به طور مشخص با نظریه‌ی دلبستگی مرتبط است. مطالعه‌ی ایمنی هیجانی جدای از ارتباط آن با نظریه‌ی دلبستگی در تحقیقات روانشناسی تقریبا حدود بیست سال به فراموشی سپرده شده بو تا زمانی که دیویمن و کامینگز سقاله ای را دز سال ۳۹۹۴ اراقد کردتد. این :مقاله موجسب وه مجدد بااین امبحگ‌شه: زالگر یسون؟: آمند کال" و انیت ۰۸ ۳۰). ایمنی هیجانی به عنوان معیار ثبات وضعیت هیجانی فرد شناخته می‌شود. عدم ایمنی هیجانی!اموجب احساس تشویش و اضطراب می‌باشد که ممکن است ناشی از درک خود به عنوان یک فرد آسیب پذیر یا احساس آسیب پذیری يا عدم ثبات باشد که؛تهدیدی برای تصوير فرد از خود"" می‌باشد (آلگری و هال؟"! ۲۰۰۴):ایمنی هیجانی همچنین عنصر اصلی دوام یک خانواده است و این ویژگی موجب اهمیت فراوان ایمتی هیجانی نزد سازمان‌های اجتماعی که برای امنیت فیزیکی و عاطفی کودکان تلاش می‌کنند می‌شود (فری؟ کوشینگ؟! فروندلیج*" و برنر» روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیست و دو/ زمستان ۴٩ ۵۵ عدم ایمنی هیجانی تأثیرات زیادی را بر زندگی افراد می‌گذارد. عدم امنیت سطوح مختلفی دارد و هميشه درجات مختلفی از انزوا را به همراه دارد. هر چه میزان اعتماد کمتر باشد میزان انزوا طلبی بیشتر خواهد شد. عدم امنیت ريشه در کودکی فرد دارد درست مانند بی احترامی و ناخوشایندی در سطوح مختلفی اتفاق می‌افتد و اغلب تبدیل به یک مانع بزرگ در زندگی فرد می‌شود. این عدم اطمینان به تدریج فرد را محدود می‌کند. می‌توان برای غلبه بر ایمنی هیجانی راه‌هایی پیدا کنیم. اما این فرایند نیاز به صبر زمان و باور تدریجی فرد دال بر اینکه ارزش فرد برخاسته از نقطه نظر خود وی از خودش می‌باشد و اینکه عدم اطمینان ناشی از نگرانی‌ها در ارتباط با واقعیت است. می‌باشد و این فرایند یک تمایل است تا یک احساس نیاز (آلگری و هال, ۲۰۰۴ به منظور تعیین میزان ایمنی هیجانی نوجوانان و والدین آن‌ها خدمات خانواده کیسی! در جستجوی خود برای دستیابی به کامل‌ترین نوع ثبات در خانواده به منظور بکار گیری برای هر کودک و نوجوان 811977 را ارائه کرد 8357 برای پورسی ارقباط کنونی و آینشده بین خانواده و جوانان موره استفاده است با قعالان اجتماعا ‏ بای ان گرای نبیین برتامههایی ذر جهت ذاذن به مطالبات طرفین و تقویت ارتباط آن‌ها استفاده کنند(فری و همکاران, ۲۰۰۸). این ابزار در حقیقت در صدد کمک به نوجوانان و والدین آن‌ها برای پی بردن بهچگونگی احساساتشان نسبت به یکدیگر و درک میزان ایمنی هیجانیشان در روابطشان هستند.ابزار ایمنی هیجانی در دو نسخه موجود می‌باشد. یکی برای والدین و یکی هم:برای نوجوانان: ابزار والدین توسط هر یک از والدین به طور جداگانه کامل می‌شود تا امکان بررسی محرمانه موضوعات حساس وجود داشته باشد (آلگری و هال, ۲۰۰۴). این ابزار میزان ایمنی هیجانی نوجوانان را که شامل جنبه های هیجانی ارتباط بین جوان و والدینش, مطالباتشان و حس دلبستگی جوانان نسبت به آن‌ها و خانواده است را می‌سنجد سابق بر این قره باغی» وفایی و الهیاری (۱۳۸۸)» قره باغی و وفایی (۱۳۸۸) و قره باغی و وفایی (۱۳۸۶)» مطالعاتی را در رابطه با نقش مرکزی متغیر ایمنی هیجانی در ایران انجام دادند. قره باغی و وفایی در سال ۱۳۸۶ تحقیق با عنوان «ایمنی هیجانی در خانواده و نشانه های آسیب شناخفی رواتی و سلاست کودک: بررمنی نش واسطه ای وتیل کسنم علق کردک 4 اقجام داد یافته ها نشان گر نقش پیش بینی کننده ایمنی هیجانی خانواده در کاهش مشکلات عاطفی- رفتاری و نقش پیش بینی کننده‌ی مقابله هیجان مدار کودک با ناایمنی و همچنین خلق کودک در پیش بینی نشانه های آسیب شناختی و سلامت کودک است. قره باغی» وفایی و الهیاری در سال ۵۶ کفایت شاخص های روان سنجی پرسشنامه ایمنی هیجانی نوجوانان ۸ تحقینی با حنوان #ایسنی هیجانی در غانراده اززیایی شناغقی کرک از قارض ان والدیی و تقاته‌های آسیبشناشتی کودف«یروسی ساز و کارهای قعدیل کنسه؟ انجام دادله یاقته های این پژوهش بیانگر نقش ایمنی هیجانی در خانواده به عنوان یک عامل محافظ محیطی و نقش ارزیابی شناختی کودک از کشمکش‌های والدین به عنوان یک عامل خطر درونی» در کاهش و افزایش نشانه‌ها آسیب شناختی عاطفی و رفتاری کودکان است. در سال ۲۰۰۶ تحقیق دیگر تحت عنوان «اختلاف بین والدین و سازش در کودکان: بررسی پیش رو در رابطه با ایمنی هیجانی به عنوان یک مکانیسم تبیینی #۱ توسط کامینگر" و همکازان انجام شند.یز اساس اطلاعات بنست آستهدر این پژوهش رابطه بین اختلافات والدین و امنیت عاطفی با ورود کودکان به دوران نوجوانی افزایش یافت. امنیت عاطفی به عنوان یک مکانیسم تبیینی هم برای مشکلات درونی و هم مشکلات در جامعه امروز ما بخش زیادی از انرژی ما صرف بهبود و پرورش حافظه. دانش و تحصیلات می‌قنوف ذر حالی که اکتر افراد ذری درد.تا آنک ی مجانات و عواطق خوذ و تأتیز آن و تعاملشان در زندگی فردی و اجتماعی ندارند. ایمنی هیجانی بخش مهمی از نحوه‌ی تعاملات ما در زندگی روزمره را تشکیل می‌دهد. خانواده به عنوان اولین کانونی کهفرد در آن قرار می‌گیرد دارای اهمیت شایان توجهی است. اما آن جه یط ها اه گادهامی کنیم این است که کارگرد خانواده لطمه دیده است و اعضا نمی‌توانند مانند سابق از خضور هم بهره ببرند. در ایران تا به امروز در مورد ایمنی هیجانی تحقیق و پژوهش زیادی انجام نگرفته است و کتاب‌هایی که در این موره بدزبان‌های دیگر وجوه گارند ترجمه نشیه اس بعمیی دلیل مناید فارسی برای بررسی و تحقیق پیرامون این متغیر بسیار کم است. همچنین در پرسشنامه ایمنی هیجانی نیز در ایران ترجمه یا اجرا و هنجار یابی نشده است. این عوامل موجب شده است تحقیق در مورد این متغیر با دشواری‌هایی نظیر بی اطلاعی متخصصان, نبود منابع تحقیقاتی, نبود کتب مرتبط و... به همراه باشد از آنجایی که میزان ایمنی هیجانی یک نوجوان بر نحوه‌ی رفتار کنونی و آتی وی تأثیر می‌گذارد از این رو پژوهش حاضر با توجه به عدم وجود ابزار مناسب برای بررسی ایمنی هیجانی نوجوانان در ایران» روایی» پایایی و هنجاریابی نسخه فارسی شده‌ی این ابزار برای روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیست و دو/ زمستان ۴٩ ۵۷ پژوهش حاضر پژوهش از نوع توصیفی پیمایشی می‌باشد که به صورت میدانی اجرا شده است. جامعه‌ی آماری در این تحقیق عبارت است از کلیه‌ی دانش آموزانی که در اواسط نوجوانی هستند. شامل نوجوانان ۱۵ تا ۱۸ ساله (پایه‌ی اول, دوم و سوم دبیرستان و پیش دانشگاهی) دختر و پسر شهر شیراز. نمونه آماری ۷۶۵ نفر دانش آموز دختر و پسر می‌باشد که در این تحقیق بر اساس تعداد سوّالات به شیوه نمونه گیری خوشه ای از چهار ناحیه شیراز انتخاب گردید. شیوه انتخاب نمونه به این صورت بود که از بین نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر شیراز» نواحی یک و سه به صورت تصادفی انتخاب شدند و از این دو ناحیه ۸ مدرسه دخترانه و ۸ مدرسه پسرانه (هر ناحیه ۴ مدرسه) در هر مدرسه از هر پایه ۲ کلاس صورت تصادفی انتخاب گردیدند و از کلاس های انتخاب شده همه دانش آموزان اول دبیرستان تا پیش دانشگاهی هر کلاس مورد بررسی قرار در این پژوهش جهت جمع آوری داده‌ها از ابزار ذلبستگی و ایمنی هیجانی نوجوانان استفاده گردید که توسط خدمات خانواده کر دبا مدا فر سال ۲۰:۷ ساخته شد. مقیاس دلبستگی و ایمنی هیجانی» به منظوز ارزیابی میزان ایمنی هیجانی در.نوجوانان ساخته شده است. این پرستنامه شامل ۲ عامل و۲۵ ماده مش ی ی 9/۹ (ایینی هیجانی ۱۳ ماده و بر روی عامل دوم (تعلق) ۱۲ ماده قرار گرفته است. از بین ۲۵ شسوال ۲۲ سوال را همه‌ی آزمودنی‌ها و ۳ سوال را نوجوانانی که علاوه بر خود خواهر یا برادرادیگری دارند» پاسخ می‌دهند در این تست از مقیاس ارزیابی به شیوه‌ی لیکرت استفاده می‌شود کافر آق با توجه به پاسخ مورد نظر عدد ۱ تا ۵ را می‌توانند انتخاب کنند که آن: گزینه بهترین نحوه‌ی احساسات آن‌ها را شرح می‌دهد (فری و همکاران» ۲۰۰۸). درجات پاسخ و نمره گذاری شامل کاملا موافقم(۱)»عمدتا موافقم (۲)» نه موافقم و نه مخالفم (۳) عمدتا مخالفم (۴) و کاملا مخنالفم (۵) و دامنه نظری نمرات آن‌ها برای آزمودنی‌هایی که به ۲۲ سوّال پاسخ می‌دهند بین ۲۲ تا ۱۱۰ و آزمودنی‌هایی که به ۲۵ سوال پاسخ می‌دهند بین ۲۵ تا ۱۲۵ است. در این پرسشنامه هر چه نمره‌ی آزمودنی بالاتر باشد نشانگر ناامنی بیشتر هیجانی نوجوان می‌باشد. این پرسشنامه به صورت انگلیسی بوده که ابتدا توسط مترجم متخصص در زمینه مشاوره به فارسی ترجمه شده و سپس توسط مترجم دیگری دوباره به زبان انگیسی برگردانده شده. پرسشنامه اولیه و پرسشنامه برگردان به زبان اصلی برای بررسی صحت ترجمه با هم مقایسه شده و در نهایت پرسشنامه از لحاظ ادبی و روایی سوالات توسط اساتید ۵۸ کفایت شاخص های روان سنجی پرسشنامه ایمنی هیجانی نوجوانان به منظور اجرای پرسشنامه پس از هماهنگی با استاد راهنما و اساتید مشاور مجوز اجرای پرسشنامه از پژوهشکده معلم اخذ شد سپس حراست و بخش پژوهش اداره کل آموزش و پرورش شهر شیراز و نواحی یک و سه مجوز اجرای پژوهش در دبیرستان‌های مناطق خود را صادر کردند. پس از تایید ادارات هر منطقه مدارس انتخاب شده در بین دانش آموزان دوره‌ی دبیرستان هر منطقه پرسشنامه توزیع و پس از تکمیل آن توسط آزمودنی‌ها ۸۰۰ مقیاس جمع‌آوری گردید. تعداد ۳۵ پرسشنامه مخدوش کنار گذاشته شد و به طور کلی تعداد ۷۶۵ پرسشنامه به دست آمد از این اقتاه ۳۶۰ پرسقناسه مربوظا بلدمقیاس وسرای ۴۷3 1[ذرسن :از حجم تمونا و تسناد پس از اجرای آزمون تعلق و ایمنی هیجانی بر روی ۷۶۵ آزمودنی دختر و پسر هر آزمودنی ثیردگذاری و داده هانوازدترم افزا 5285 اسان یلسی اولیخی,داده‌ها قاخص‌های توصیقی چهار عامل آزمون بدست آمد. که بر اساس جدول زیر می باشند. ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی‌ها اش ۳ ها ۱۵ ۲۳۴۱۱/۴۳۷ ابش هیجای ابتراش ازمتودانی هی ۳۵ ۸۶ ۵۷ ۴۶۰ ۱ ۱۳۹ ۳/۰۴ جدول شماره ۱ نتایج حاصل از تحلیل توصیفی پرسشنامه ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی‌ها آزمودنی‌های چند فرزندی را نشان می‌دهد. بر اساس این جدول» میانگین (انحراف معیار) پرسشتامه ایمنی هیجانی برای هممرآژبلودنراغاه ۶ [۵۴] ۸ و برای آزمودنی‌های چنه:فرزندی, جدول شماره ۲ میزان ضریب تنصیف و آلفای کرونباخ پرسشنامه ایمنی هیجانی را نشان می‌دهد. جدول شماره ۲ نشان می‌دهد که میزان ضریب تنصیف (آلفای کرونباخ) پرسشنامه‌ی ایمنی هیجانی برای نوجوانان ۱۵ تا ۱۷ سال برای همه آزمودنی‌ها و برای آزمودنی‌های چند فرزندی به روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیست و دو/ زمستان ۴٩ ۵۹ ترتیب ۰/۸۹۲ (۰/۸۷۴) و ۰/۹۰۲ (۰/۸۹۸) می‌باشد. این یافته گویای آق است که پرسشنامه مذکور دارای سطح بسیار خوبی از همسانی درونی و پایایی می‌باشد. جداول شماره ۳ تا ۵ نتایج تحلیل عاملی اکتشافی برای پرسشنامه ایمنی هیجانی همه آزمودنی‌ها طبق یافته‌های حاصل از جدول شماره ۳ میزان شاخص‌های نشان دهنده کفایت حجم نمونه و جدول 4006۰ 1 51/16 5۳60160 01 ۳۲ع] 310 ۴۳۲۲۵۲۱ شاخص‌های کفایت پرسشنامه مولفه‌ها مجموع درصد واریانس درصد, تجمعی" مجموع درصد واریانس درصد تجمعی یه کفایت شاخص های روان سنجی پرسشنامه ایمنی هیجانی نوجوانان جدول شماره ۴ نتایج حاصل از تحلیل مولفه اصلی پرسشنامه ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی‌ها را نشان می‌دهد. بر اساس این جدول کل مولفه های اصلی پرسشنامه ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی‌ها ۲۸/۴۱ درصد از واریانس کل عامل ایمنی هیجانی را تبیین می‌کنند. جدول ۵ میزان بار عاملی هر آیتم در عامل ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی‌ها جدول شماره ۵ میزان بار عاملی هر آیتم در عامل ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی‌ها را نشان می‌دهد. بر اساس یافته های این جدول» میزان بار عاملی همه آیتم‌های پرسشنامه ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی‌ها بجز آیتم شماره ٩ بیشتر از ۰/۲ می‌باشند که به لحاظ آماری معنی دار و قابل روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیست و دو/ زمستان ۴٩ ۶ قبول می‌باشند. بنابراین» با حذف آیتم شماره ٩» پرسشنامه ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی‌ها جداول شماره ۶ تا ۸ نتایج تحلیل عاملی اکتشافی برای پرسشنامه ایمنی هیجانی آزمودنی‌های چند طبق یافته های حاصل از جدول شماره ۶ میزان شاخص‌های 1691 327116115 220 11/0 نشان دهنده کفایت حجم نمونه و مناسب بودن داده ها برای تحلیل عاملی اکتشافی می‌باشد. جدول ۷ نتایج حاصل از تحلیل موّلفه اصلی پرسشنامه ایمنی هیجانی برای آزمودنی‌های چند ۲ کفایت شاخص های روان سنجی پرسشنامه ایمنی هیجانی نوجوانان بر اساس این جدول, کل مولفه‌های اصلی پرسشنامه ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی‌ها ۴ درصد از واریانس کل عامل ایمنی هیجانی را تبیین می‌کنند. جدول ۸ میزان بار عاملی هر آیتم در عامل ایمنی هیجانی برای آزمودنی‌های چند فرزندی روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیست و دو/ زمستان ۴٩ ۶۳ بر اساس یافته های این جدول میزان بار عاملی همه آیتم‌های پرسشنامه ایمنی هیجانی برای آزمودنی‌های چند فرزندی بجز آیتم شماره ٩ بیشتر از ۰/۲ می‌باشند که به لحاظ آماری معنی دار و قابل قبول می‌باشند. بنابراین» با حذف آیتم شماره ٩ پرسشنامه ایمنی هیجانی برای آزمودنی‌های چند فرزندی دارای میزان بسیار خوبی از روایی و پایایی می‌باشد. با انجام تحلیل عاملی مرتبه اول برای متغیر ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی‌ها. همه بارهای عاملی بجز سوال ٩» بالاتر از ۰/۳ به دست می‌آیند که این سوالات و متغیر را برای تحقیق مناسب می‌سازد. همان طور که می‌دانیم 4-۷216 مقدار آماره آزمونی است که بر اساس آن معنی‌داری ضریب (مسیر) مربوطه تعیین می‌شود. به عبارت دیگر یک ضریب در سطح ۰/۰۵ معنی‌دار است اگر قدر مطلق 1-۷۵16 آن بزرگ‌تر از ۱/۹۶ باشد. در این پژوهش مقدار قدر مطلق ۳-۷۵106 برای همه سوالات,یجز سوال #رتزرکر از ۹۶/ر بنسکا هد که تهای هام معفی ,خر یوق آثر آنیی برای برازندگی مدل, شاخص‌هایی وجود دارند که قرارگیری تمامی آن‌ها در محدوده‌ی مناسب. نشان‌دهنده‌ی برازش خوب مدل به چاامای این شاحل یا گایعن وان شاخص‌های برازندگی شناخته می‌شوند که برای مدل اندازه گیری در جدول ٩ آمده‌اند. در این جدول محدوده‌ی مطلوب همان طور که در جدول شماره ٩ مشاهده می‌شود مقدار خطای میانگین ۰/۰۶۷ است که بسیار مناسب است. شاخص 7 نیز با ۱/۸۳ قابل قبول است. سایر شاخص‌های ۰0۳71 77۳1 و 0۳7 به ترتیب ۰۰/۸۸ ۰/۹۴ و ۰/۸۸ است که نشان دهنده یک برازش خوب است. بنابراین» همان طور که از جدول ۴-۹ مشاهده می‌شود تمامی شاخص‌ها در محدوده‌ی بسیار خوب قرار دارند که این نشان‌دهنده‌ی برازش خوب مدل به داده‌هاست. بنابراین می‌توان گفت تمامی عوامل مختلف با هم دارای همبستگی کافی هستند و یک ساختار منطقی و قابل پذیرش را تشکیل می‌دهند. که با انجام تحلیل عاملی مرتبه اول برای متغیر ایمنی هیجانی برای آزمودنی‌های چند فرزندی» همه بارهای عاملی بجز سوال ٩ بالاتر از ۰/۳ به دست می‌آیند که این سوّالات و متغیر را برای تحقیق مناسب ۴ کفایت شاخص های روان سنجی پرسشنامه ایمنی هیجانی نوجوانان می‌سازد. همان طور که می‌دانیم 4-۷۵1106» مقدار آماره آزمونی است که بر اساس آن معنی‌داری ضریب (مسیر) مربوطه تعیین می‌شود. به عبارت دیگر» یک ضریب در سطح ۰/۰۵ معنی‌دار است اگر قدر مطلق 1-۷۵1106 آن بزرگ‌تر از ۱/۹۶ باشد. در این پژوهش مقدار قدر مطلق ۳-۷2106 برای همه سوالات بجز سوّال 4٩ بزرگ‌تر از ۱/۹۶ بدست آمد که نشان دهنده معنی دار بودن اثر این برای برازندگی مدل» شاخص‌هایی وجود دارند که قرارگیری تمامی آن‌ها در محدوده‌ی مناسب. نشان‌دهنده‌ی برازش خوب مدل به داده‌هاست. این شاخص‌ها با عنوان شاخص‌های برازندگی شناخته می‌شوند که برای مدل اندازه گیری در جدول ۱۰ آمده‌اند. در این جدول محدوده‌ی مطلوب 2/۵۳ > ۳:۳۳, ۸۳6۲۳7۰/۹۰: ۸ 0۳1 </ ۸33/50۸ ۰/۰۸: 513/5 ۰ همان طور که در جدول شماره ۱۰.مشاهده؛می شود مقدار:خطای میانگین ۰/۰۸ است که مناسی الست. تقاخص چ نیز با ۲/۵۰ قابل قلوّل‌آاست. تتگایر شاخص‌های 677؛ 3181 و 6771 به فرکیی 5/17 آ/راره و ره اس که مان دنه ایک ببرازش خرس ات تا رایق همق ور اکن از جدول ۱۰ مشاهده می‌شود تمامی شاخص‌ها در محدوده‌ی قابل قبول قرار دارند که این تضای‌دهنتمی برازش خوب سل بفداده‌هانست/ بنابراین سی‌ترای گقت نسامی عواغل مختلف با هم دارای همبستگی کافی هستند و یک ساختار منطقی و قابل پذیرش را تشکیل می‌دهند. جدول ۱۰ نتایج پرسشنامه ایمنی هیجانی همه آزمودنی‌ها برای دختران و پسران جدول شماره ۱۱ نتایج پرسشنامه ایمنی هیجانی همه آزمودنی‌ها برای دختران و پسران را نشان می‌دهد. بر این اساس» میانگین (انحراف معیار) آزمودنی‌های دختر و پسر به ترتیب عبارت اند از روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیست و دو/ زمستان ۴٩ ۶۵ جدول ۱۱ مقایسه نتایج پرسشنامه ایمنی هیجانی همه آزمودنی‌ها برای دختران و پسران جدول شماره ۱۲ مقایسه نتایج پرسشنامه ایمنی هیجانی همه آزمودنی‌ها برای دختران و پسران را نشان می‌دهد. بر این اساس» بین گروه دختران و پسران به لحاظ میانگین نتایج مشاهده شده جدول ۱۳ نتایج پرسشنامه ایمنی هیجانی آزمودنی‌های چند فرزندی برای دختران و پسران جدول شماره ۱۳ نتایج پرسشنامه ایمنی هیجانی آزمودنی‌های چند فرزندی برای دختران و پسران را نشان می‌دهد. بر این اساس» میانگین.(انحراف معیار) آزمودنی‌های دختر و پسر به ترتیب جدول ۱۳ مقایسه نتایج پرسشنامه ایمنی هیجانی آزمودنی‌های چند فرزندی برای دختران و ۱۲ ۳۴ ۵ ۰/۹۴ ۰/۰۶ ۳/۴۷ برابری واریانس‌ها مفروض است جدول شماره ۱۴ مقایسه نتایج پرسشنامه ایمنی هیجانی آزمودنی‌های چند فرزندی برای دختران و پسران را نشان می‌دهد. بر این اساس» بین گروه دختران و پسران به لحاظ میانگین نتایج مشاهده شده تفاوت معنی داری وجود ندارد (۰/۹۴-] و۴ 518-۰/۳). ساختار عاملی پس از تجزیه و تحلیل توسط نرم افزار ۸3/05-16 بدین گونه بدست آمد: ۶۶ کفایت شاخص های روان سنجی پرسشنامه ایمنی هیجانی نوجوانان ۲۵۲ ۴ ۵ ۴ ۷ ۷۷ ۶۷ اي ۹ ۵۲۶ ۷۷ ۷ ۷ ۳ ۶ ۶۶۷ ۸ ۱۴ ۱۱ ۶ ۳ ۸۸ ۴۴ ۴ ۱۲۷/۲ | ۶ ۵۰۱۵ ۱۲ ۶ ۴ ٩۱ ۸ ۱۵ |۸۲ ۱۴ شاخص های برازش مدل ۰ ]3۲ 3۳۲ 1۳17 7 60۳۲ 13۳/58۸ بر اساس جدول بالا مدل ساختار عاملی در سطح مطلوبی با داده ها برازش می شود. بر اساس جدول بالا میزان ضریب همبستگی (کواریانس) متغیر ایمنی هیجانی با دلبستگی ۳٩۰/۹ (۰/۳۹) می باشد که در سطح زیر ۰/۰۰۱ معنی دار است. روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیست و دو/ زمستان ۴٩ ۳۷ با توجه به جدول بالا ضرایب رگرسیونی استاندارد تمامی گویه‌ها بجز گویه شماره ٩ بر روی ۶۸ کفایت شاخص های روان سنجی پرسشنامه ایمنی هیجانی نوجوانان ایمنی هیجانی ارزیابی این موضوع است که آیا اعضای خانواده می‌توانند در زمان رخدادهای استرس زا از نظر هیجانی و عاطفی در دسترس و پاسخ گو باشند. برای سنجش ایمنی هیجانی در نوجوانان از ابزار تعلق و ایمنی هیجانی استفاده شد که برای بررسی روایی و پایایی این پرسشنامه یک گروه نمونه (۷۶۵ نفر) از جامعه دانش آموزان دوره دبیرستان (اول تا پیش دانشگاهی) شهر شیراز شامل ۴۰۵ دختر و ۳۶۰ پسر بر اساس تعداد سوالات به شیوه نمونه گیری خوشه ای از چهار ناحیه شیراز انتخاب گردید. در این پرسشنامه میزان آلفای کرونباخ برای نوجوانان ۱۵ تا ۱۷ سال برای همه آزمودنی‌ها و برای آزمودنی‌های چند فرزندی به ترتیب ۰/۸۷۴و ۰/۸۹۸ می‌باشد. این یافته گویای آن است که پرسشنامه مذکور دارای سطح بسیار خوبی از پایایی می‌باشد. همچنین یکی از روش‌های متداول برای سنجش قابلیت اعتماد» روش تنصیف می‌باشد. میزان ضریب تنصیف پرسشنامه‌ی ایمنی هیجانی برای نوجوانان ۱۵ تا ۱۷ سال برای همه آزمودنی‌ها و برآی: آزموذانی‌های چتذافرزندی بد ترس له هل اه باشت این یافتد گویای ان است کند پرسشنامه مذکور دارای سطح بسیار خوبی از همسانی درونی می‌باشد. شاخص‌هایی که جهت بررسی کفایت پرسشنامه بررسی شد شاخص 1۸10و در سطح معنی داری شاخص 3271161۲ بوده است. شاخص بدشست آمده در این پرسشنامه برابر با ۰.۹۴۴ بدست آمده که این غدد بیانگر سطح منانب هملک یت تال عامگی اکتشافی می‌باشد: بر اساس یافته های حاصل از پژوهش برای هر دو گروه چند فرزندی و تک فرزندی» میزان بار عاملی همه آیتم‌های پرسشنامه ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی‌ها بجز آیتم شماره ٩ بیشتر از ۳ می‌باشند: که بد لحاظ آماریخ میا دابا رمقا بل فبووم جر بات ابراین» با حذف آیتم شمازه ۹ پرسشنامه ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی‌ها دارای میزان بسیار خوبی از روایی و پایایی می‌باشد. به منظور تایید سوّالات پرسشنامه برای متغیر ایمنی هیجانی, توسط نرم افزار لیزرل تحلیل عاملی تأییدی انجام شد که بر اساس آن همه بارهای عاملی بجز سوال ٩ بالاتر از ۰/۳ به دست می‌آیند که این سوّالات و متغیر را برای تحقیق مناسب می‌سازد. میبانگین و آتجرآف معیاو آزموکنی‌های ااحقر با ترقیبي عباررت اد از ۸۳۹ ۲/۷۳۵/۴۳۷ 0و میانگین و انحراف معیار آزمودنی‌های پسر به ترتیب عبارت اند ۴۰/۷۱ و (۱۱/۱۲).این اعداد نشان دهنده‌ی سطح قابل قبولی از ایمنی هیجانی در بین دختران و پسران می‌باشد. در خانواده‌های چند فرزندی میانگین و انحراف معیار آزمودنی‌های دختر به ترتیب عبارت اند از ۹ ( و میانگین و انحراف معیار آزمودنی‌های پسر به ترتیب عبارت اند ۴۶/۱۳ و روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیست و دو/ زمستان ۴٩ ۸۹ (۱۳/۱۳).این اعداد نشان دهنده‌ی سطح قابل قبولی از ایمنی هیجانی در بین دختران و پسران می‌باشد. با این تفاوت که میزان آن به تا حدی از خانواده‌هایی تک فرزندی پایین‌تر است. همچنین در گروه‌های چند فرزندی و تک فرزندی تفاوت معنا داری بین گروه دختران و پسران دیده نشد. بنابراین دختران و پسران از نظر ایمنی هیجانی تقریبا در یک سطح قرار دارند. 7 36 ,اند عطا ۵1 اناه عم معا امد ۷۵1۵ ریاصتقم جعاعم! 167 رل + ع6 1 ۵ 610258 1 عمانز [عع1 عص ماه ریاه تدم مادم و36 (2) عاگزع ۳٩ کلاحق 2ونام3 ۳۵۵۷۵ 0هه ع0ع ۵ا عامعصه ریاه‌هم ۵۳ا۵۶؟ 3/7 (3) نج کنط صز ع15ع عط و6۷ مان اعناز عص 8 66060 وال۳۵ 1[ گذ عمط 6 ع۷نع 0۳ ص10 ۵۵۳۵ (یاصع هم 1۵3۵۳ 3 (4) 7 منز جلنمه< عصنطاعصو5 صعط ۷ علاله ۲۵ کاص۵ (ری)اصه‌حدم جعاعه؟ 36 () 6۰ 6 3200605 ۵1 20001 6017ع0 کعتی (ی)اه تدم ۳عا5م] 36 (6) ۰ 6 06۵٩ ۵ 36 برططقط [۵ع1 عص کعمله0 1 (7) 0۲0 2 آ 16۵1 ۳۶ کععلق (ی) 02601 1۵567 2/7 (8۵) 5۰ ع لا 2۵۳ 50۵۵ ۵ ۵ 0۵ کاصه۶ ریاصتقم ۳عا۶م؟ و34 (9) ۰ 1096 [16۵ [ 50۳606 کز (ق) 087601 1۵۶۲۵۳ 3/7 (30) کان0072 200 کوامطم تچلنصد؟ صز عص کعو حلص ری)اصعتعم مایم 3/7 (33) ۰ 10۳ ماع 1[ 6۵ ۵ 1۵ 0ع21 کچقم (ق)اصتهم 1۵567 3/7 (34) () 6 10516۳ بط ۵ 320060۹ ۳۵۲ انامه باعل عم [ (ک3) 5۰ اند هز ۶ 065 عصز (ق)اصعتقم 1۵۶۲۵۳ 3/7 (36) 6۰[ 1۵۳ تحلنصد؟ تحص دز عنطا ععلن[ [۵ع1 عص کععلهم ری)اصع تم ۵7ا۵۶؟1 3/7 (38) 560 1۵۳ 0۵ اصنام هصق 7 50۳6026 06 که21 [1ز۶ ریاصع هم 1۵۶6۳ 2/6 (39) 85 ۳۵12000 ۲۵6۵ معع6ا ما عصنطا هه مل للزم ریاه هم جعای۵؟1 2/7 (20) 40 ,6 موصنطعط فصقهاد ,50060۳ ۵ ۷۵۲ ه کلصن (ق)اصعتقم جعاعم] 3/0 (ا2) عمازا [عع1 عصر مهم ما 0ععط [ عصنطاوهه عصمل عقط ری)اصعهم جعاکم! 2/7 (22) :07(1] ۲۳۵ 1 0۹ 013۵۲ ۵۲۵ 13۵۲۵[ 0۳ 10۲۶ 1101۵م ۳۵ 00۵1467 ۷۰ کفایت شاخص های روان سنجی پرسشنامه ایمنی هیجانی نوجوانان عطا صز 30۲۳ +عط اه عطا که ۷۵۱ که عط کاهعن (ق)اطع 02 1۵5167 2/7 (23) ۲۳6 صز نابز +عطاه که حلص که 6 کععلنا (ی) امعم 105۲6۳ 3/7 (24) داگزع 1۳6 که 000ع که اکناز 276 اقط) عائزع عص نع (ی)اطع 02۳ 1۵۹۱۵۳ 3/7 (25) این پرسشنامه از احساسات شما می پرسد. برای هر پرسش, لطفا عددی از یک تا پنج را انتخاب کنید که به بهترین نحو احساسات شما را شرح می‌دهد. اگر شما با یک جمله کاملا موافق هستید عدد یک را انتخاب کنید. اگگر کاملا مخالف هستید عدد پنج را انتخاب کنید. لطفا به یاد داشته باشید هیچ پاسخ صحیح يا اشتباهی وجود ندارد. ۱- هرکاری انجام داده باشم. والدینم مرا از خانواده طرد نمی‌کنند. ۱-کاملا موافقم (0) ۲- عمدتا موافقم 0) ۳ نه موافقم ثه مخالفم"0) ۰ ۴-عمدتا مخالفم () ۲- والدینم » مرا به عنوان عضوی از خانواده قبول دارند. ۱-کاملا موافقم (0) ۲دقمدتا موافقم 0) ۲ پراش عنم ن) ۴ عمدتا مخالفم () ۳- والدینم انتظار دارند مانند بقیه‌ی اعضای خانواده کادو بدهم و بگیرم. اکاملا توافتم( غمنتا مرانک 0 ۳ ی مراک که ۴ عمدتا مخالفم () ۴ والدینم هنگامی که واقعا به پول نیاز دارم به من پول می‌ذهند پا به من قرض می‌دهند. ساملا توافتم 0 ۰ مدا موافتم ق) سا موافت مساق 0) ۴- عمدتا مخالفم () ۵- والدینم هنگامی که اتفاق مهم يا هیجان انگیزی برای من می‌افتد خواستار صحبت با من هستند. ۱- کاملا موافقم 0) ۷-عمنتا موافقم0) دنه موافتم نه خاش 0 ۴دمونتامغالف ان) ۶- والدینم شدیدا مراقب اتفاقاتی که برای من پیش می آید. هستند. ۱-کاملا موافقم (0) ۲ عمدتا موافقم 0) ۰ ۳-نه موافقم نه مخالفم 0) ۰ ۴-عمدتا مخالفم () ۷- زمانی که با خانواده ام وقت می‌گذرانم حس خوبی دارم. روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیست و دو/ زمستان ۴٩ ۷ ۱ -کاملا موافقم 0) ۲ عمدتا موافقم 0) ۳- نه موافقم نه مخالفم 0) ۰ ۴-عمدتا مخالفم () ۱ کاملا موافقم (0) ۲- عمدتا موافقم 0) ۰ ۳-نه موافقم نه مخالفم 0) ۰ ۴-عمدتا مخالفم () ۹- والدینم می‌خواهند که در تعطیلات من در خانه باشم. ۱-کاملا موافقم ۵) متا موافقم(() ۳ نه موافقم نه مخالفم 0) ۰ ۴-عمدتا مخالفم () ۱-کاملا موافقم 0) ۲- عمدتا موافقم 0) ادتد موافق انه ماش (0) ۴ عمدتا مخالفم () ۱ -کاملا موافقم 0) ۲ قمدتا موافقم 0) ی ۲ نیگوافتم نیشام 0) ۴- عمدتا مخالفم () ۱-کاملا موافقم 0) ۰ ۲-عمدتا موافقم 0) ۳ نه موافقم نه مخالفم0) ۴- عمدتا مخالفم () ۳- والدینم عکسم را در آلبوم عکس‌های خانوادگی قرار می‌دهند. ۱-کاملا موافقم 0) ۰ ۲-عمدتا موافقم 0) ۳ نه موافقم نه مخالفم 0) ۴ عمدتا مخالفم () ۴- والدینم هنگامی که از آن‌ها کمک می‌خواهم به من توجه می‌کنند. نصا ۴ که او له اابانهاموافیمانه مخالفم ۵) ۴ عمدتا مخالفم () ۵- اتفاقاتی که برای والدینم می‌افتد شدیدا برایم مهم است. ۱-کاملا موافقم 0) ۰ ۲-عمدتا موافقم 0) له موافتم نه مخالظم 0) ۴- عمدتا مخالفم () ۱-کاملا موافقم 0) ۰ ۲-عمدتا موافقم 0) ۳- نه موافقم نه مخالفم () ۴- عمدتا مخالفم () ۱-کاملا موافقم 0) ۲- عمدتا موافقم 0) ۳ نه موافقم نه مخالفم 0) ۰ ۴- عمدتا مخالفم (0) ۸- در طول زندگیم والدینم این احساس را به من می‌دهند که عضوی از خانواده هستم. ۱-کاملا موافقم 0) ۰ ۲-عمدتا موافقم 0) ۳- نه موافقم نه مخالفم 0) ۴- عمدتا مخالفم () ۷۲ کفایت شاخص های روان سنجی پرسشنامه ایمنی هیجانی نوجوانان ۹- والدینم کسانی هستند که در موقع نیاز می‌توانم روی کمک آن‌ها حساب کنم. ۱-کاملا موافقم ۵) ۲- عمدتا موافقم 0) ۰ ۳-نه موافقم نه مخالفم 0) ۰ ۴-عمدتا مخالفم 0) ‎ -۰‏ والدینم حتی زمانی که با آنها نیستم هر کاری انجام می دهند تا ارتباط ما برقرار باشد. ۱-کاملا موافقم (0) ۳ عمدتا موافقم 0) ۰ ۳-نه موافقم نه مخالفم 0) ۰ ۴-عمدتا مخالفم () ‏۱- والدینم راهی پیدا می‌کنند که از من حمایت کنند. پشت من می‌ابستند. من را باور دارند حتی ال رتم0 مسا موانتم (ع ۰ مواقم رخافم آ0) ۴ عمدتا مخالفم () ‏۳- والدینم هر کاری انجام می‌دهند تا من احساس تعلق به خانواده داشته باشم. ‏۱-کاملا موافقم (0) ۲ عمدتا موافقم ۳-نه موافقم نه مخالفم ‎ )0‏ ۴-عمدتا مخالفم () ‏به موارد زیر در صورت داشتن نوجوان دیگر در خانواده پاسخ دهید. ۳- والدینم با من همانند دیگر فرزندان خانواده به خوبی رفتار می‌کنند. ‏۱-کاملا موافقم 0) ۲ عمدتا موافق یگ نه نرافکن نیگن 0 #۴-عمدتاخالفم 0) ۴- والدینم همان قدر مرا دوست دارند که دیگر فرزندان خانواده را دوست دارند. ‏۱-کاملا موافقم 0) -عمدتا موافقم ن) ] ناگنک نظ مخالنمآ0) ۴-ععذنا مقافم 0) ‏۱-کاملا موافقم (0) عمدت موافتم رارقا ف ات توافت نخان( ۴ عمدتا مخالفم () روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیست و دو/ زمستان ۴٩ ۷۳ ۵ ۳۵6۳ ۵ واولنصد؟ عطا ۵۶ باه نامر کنطا 104 از 1۳۵1۵ رل عمان[ اکاز ما0 عنطا ۳۲ کاگنع +۵ کلجی وقلونامط ععصعطاننه ۵ خمعصه 1 (3) 60 وال۵2 ع5/ع5 کز بعصمص حا از کنطا ع نع ۵۳ ص102 1۵1۵ (4) [ ,ظ۲ا0نز کنطا ۵ 7200605 عصنانمه +۵ خصقاحمصطذ للم عصنطاعصمد ۵عط۷ رک) 70 کنطا 1۵ 320060 ۵ 200۲ م06 عم آ[ (6) 06 50600 ۳۵ ۳6۵ تاممقط [۸ع؟ عص مععلقم 1۳ (7) 6 1۵7 عمط 06 ۵ انا قنط ۵۵۳ 71 (9) 002 0صه کمامطام تلنسد؟ صذ خامبر کنطا 06 اعصز 7 (33) ۰ 10۳7 فعاعه 506/06 6۵ لخن منز کنطا ما صمتاصعانه بجهم 1 (ف34) ۰[ 1۵۳ بچانصد؟ عنط معط [لز 56/56 م6 نامر قنط 16۲ 1[ (38) ۰ 3۲ط 0 ۵۵۲ ۵ عآ اج 06 کرچه له انز عط5/عط ما مر عنطا 16۲ 1[ (39) عطا ۷۷۵ 6۷۵۵ عصزمع صنطکعممنه1ه عنطا معععز ما عسنطاوع۷ه مل نز 71 (20) 770 کنطا صز ۳۵16۷6 ۵۳ ,فصنطعط فصقاد ,ما5 1۵ ۵3۲ ج 0ص 1 رل2) 85 36/5106 ۶661 طاجامبز قنطا ععلهط ما صف 1 وسنطاوه 0 عصمل ۳۵۷۵ 1[ (22) :۳071 ۲۳۵ 1 0۷۸ 01۳3۵۲ ۵۲6 1۳۵۲۵[ 0۳ 10۲۶ 1101۵م ۳۵ 000۳۵1467 لصح؟ عطا صز 0 ۳عط 01 621 1 که عصد5 عطا 0 کنطا 6۵1 1[ (23) ع 1 370 01367 که 5276 عطا طابر کنطا عمانا 7 (24) 7 8106 آ کاگنع 1۳6 عه 000ع که اعناز 46ج اقط) عاکزع امز کنطا نع 1 (25) ۷۴ کفایت شاخص های روان سنجی پرسشنامه ایمنی هیجانی نوجوانان این پرسشنامه از احساسات شما می پرسد. برای هر پرسش. لطفا عددی از یک تا ینج را انتخاب کنید که به بهترین نحو احساسات شما را شرح می‌دهد. اگر شما با یک جمله کاملا موافق هستید عدد یک را انتخاب کنید. اگگر کاملا مخالف هستید عدد پنج را انتخاب کنید. لطفا به اد داشته باشید هیچ پاسخ صحیح يا اشتباهی وجود ندارد. (والدین گرامی پرسشنامه را توسط فرزندتان با در صورت صلاح دید شخصا به مشاور جنسیت: زن ل) مرد ل) سطح سواد: دیپلم ن)فوق دیپلم (0) لیسانس ل) فوق لیسانس و ۱- هر اتفاقی بیافتد. نوجوانم را از خانواده بیرون نمی اندازم. اتکانلاموافقم 0 ۰ ۲ عمدتا موافی ی اه وان نم بخ انم 0 #-عمدتا مخام 0 ۱-کاملا موافقم 0) ۲-عمدتا موافقم 0) . ۳<نه‌ اموافقم ننه مخالفم 0) ۴-عمدتا مخالفم () ۳- انتظار دارم با نوجوانم مانند سایر اعضای خانواده هدیه و کارت پستال رد و بدل کنم . ۴- اگر نوجوانم پول لازم داشته باشد به او پول قرض می دهم. ۱-کاملا موافقم 0) ۰ ۲-عمدتا موافقم ‎ )0‏ ۳-نه موافقم نه مخالفم ‎ )0‏ ۴-عمدتا مخالفم () ۵- وقتی یک واقعه ی مهم با هیجان انگیزی برای نوجوانم اتفاق می افتد می خواهم با او درباره آن صحبت الا زان 0 یاس وافق 0 دنه موافقم نا بخافم 0 لدعیدتاسخالق 0 ۶- عمیقا به اتفاقاتی که برای نوجوانم می افتد اهمیت می دهم. اسلا موافت ۲0 منم وافتم 0 ادن اهسوافترفه خافم 0 ۴سقملنتاسخاقشم 0 ۷- باعت خوشحالیم می شود وقتی با هم وقت می گذرانیم. ۱-کاملا موافقم 0) ۰ ۲-عمدتا موافقم ‎ )0‏ ۳-نه موافقم نه مخالفم ‎ )0‏ ۴-عمدتا مخالفم () روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیست و دو/ زمستان ۹۴ ۸- من می گذارم نوجوانم بداند که کسی او را دوست ندارد. لام وان 0 موم تاد وش 0 هن وشن شافای) ۳- عکس نوجوانم را در آلبوم عکس های خانوادگی می گذارم. ۴- به نوجوانم وقتی تقاضای کمک می کند توجه می کنم. انکاملا سوافتم 0) ۲-عیدتاموافتم:( ۰ مه موافگ ته مخافم ن0) ۵- نوجوانم عمیقا به اتفاقاتی که برای من می افتد اهمیت می دهد. ۶- نوجوانم را در سفر های خانوادگی شرکت می دهم. ۱ا-کاملا موافقم ‎ )0‏ ۲-عمدتا موافقم ‎ )0‏ ۳-نه موافقم نه مخالفم () ۸- می گذارم که نوجوانم بداند هميشه عضوی از این خانواده خواهد بود. الا ی بزاقت 0 کم ناس وان 0 یه سوافتونه شاف 0) ۹- می گذارم نوجوانم بداند که هميشه می تواند روی من حساب کند. ۷ میدتا موافتم (۲ ۹ گنظ وان نه مخالتم ن) ۷۶ کفایت شاخص های روان سنجی پرسشنامه ایمنی هیجانی نوجوانان ۱-کاملا موافقم 0) ۰ ۲-عمدتا موافقم 0) ۰ ۳-نه موافقم نه مخالفم 0) ۰ ۴-عمدتا مخالفم ل) ۰- هر کاری می کنم که ارتباطمان برقرار باشد. حتی زمانی که نوجوانم در خانه زندگی نمی کند. ۱-کاملا موافقم 0) ۰ ۲-عمدتا موافقم 0) ۰ ۳-نه موافقم نه مخالفم 0) ۰ ۴-عمدتا مخالفم ل) ۱- راهی را پیدا می کنم که در کنار نوجوان باشم .از او حمایت کنم و او را باور داشته باشم حتی اگر ۱-کاملا موافقم 0) ۰ ۲-عمدتا موافقم 0) ۰ ۳-نه موافقم نه مخالفم 0) ۰ ۴-عمدتا مخالفم () ۳- من هر کاری می توانستم انجام دادم تا نوجوانم احساس کند به این خانواده تعلق دارد. ۱-کاملا موافقم 0) ۰ ۲-عمدتا موافقم ‎ )0‏ ۳-نه موافقم نه مخالفم ‎ )0‏ ۴-عمدتا مخالفم () به موارد زیر در صورت داشتن نوجوان دیگر در خانواده پاسخ دهید. ۳- من با این نوجوان به گونه ای رفتار می کنم که با بقیه ی فرزندان خانواده رفتار می کنم. ا-کاملا موافقم 0) ۰ ۲-عمدتا موافقم 0) . . ۲-ته موافقم نه مخالفم ‎ )(‏ ۴-عمدتا مخالفم () ۴- من این نوجوان را همان قدر دوست دارم که بقیه ی فرزندان خانواده را دوست دارم. ۱-کاملا موافقم 0) ۰ ۲-عمدتا موافقم 0) .۳ نه موافقم نه مخالفم ‎ )0‏ ۴-عمدتا مغالفم () ۵- هدیه هایی که به این نوجوان می دهم به اندازه ی هدیه هایی که به بقیه ی فرزندانم می دهم خوب الا موافتم 0 ۲ عسنبا وف )هر | ان و مسلزافته ن‌فصافم 0) ۴-عمدتامخالم0) روش ها و مدلهای روانشناختی/ سال ششم/ شماره بیست و دو/ زمستان ۴٩ ۷۷ قره باغی» فاطمه.» آگلار وفایی مریم» الهیاری» عباسعلی.(۱۳۸۶).ایمنی هیجانی در خانواده» ارزیابی کارهای تعدیل کننده. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران» شماره (» شماره قره باغی, فاطمه.. وفایی مریم. (۱۳۸۶). ایمنی هیجانی در خانواده و نشانه های آسیب شناختی زوانی و سلامت: کودک:بررسی نقشّن واسطه ای و تعدیل کنشده اخلق کنودک. قصل نانه پژوهش در سلامت روان شناختی» دوره اول,» شماره چهارم» صص: ۷-۶ قره باغی فاطمه.. وفایی, مریم. (۱۳۸۸). نقش تعارض زناشویی و ایمنی هیجانی در خانواده در سلامت جسمانی و روانی-اجتماعی کودک. مجله روان پزشکی و روانشناسی بالینی ایران, سا هنط .1۵65116 عمصتاعسطک ۳ بط هام56 .7 علسعان. ۸ معجعع ۸ نصط ۳01 هنصلع۷ عطا ۵۶ واه عطا ما معانصطنی جمناها 155 ع ۵۶ 2181160۲ لقناجهم هز بصازو نت1 عنهاک هه عاک 1 ,83130698 . 105000نط۳ ۲و 1000 و ععوعل عطا ۶۵۳ کامعص ت10 ,2۳۵0/۵ ۷,۶ ۲۵1۵0۲۹۵ 15 0۳۵ و اس ,300۵ .(2004) هوعجهع[۸ 07 1 0۷۶ ۵۲ ] ۲6۲۵۲۵ ۸۶1۵۷۳9 :(2008). م56۳1 لنه۳ #عع) 666 ,. .220006 3020065 وس بععنن۸ مصمطعصصعطاک وت 6اجق/2 کعومتصصته ون فصه عنقدی لقاضه/2 .(1995) .28.۳ ,فق نت0 ,8.1 ,128168 ۷۸ کفایت شاخص های روان سنجی پرسشنامه ایمنی هیجانی نوجوانان 89 .(2008) .8 ,06۲طع76ظ و3 م۳۳۳۵ مک ,3108 آکنان) وس و۳۳63 98 4 053655119 :۲۵۲۵ 0۹16۲ ] 13 الا 07 067111۵6۲6 5۰ موانسه۳ پمعد0 :115۸ ,ول کو6 11۵ 310 مزع آمممنموهه

هدف از این تحقیق، تبیین شاخص های روان سنجی مقیاس ایمنی هیجانی[1] در دانش آموزان دوره متوسطه بود.گروه نمونه 765 نفر از جامعه دانش آموزان دوره متوسطه دوم شهر شیراز بود که به شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب گردیدند. ابزار جمع آوری اطلاعات در این پژوهش پرسشنامه دلبستگی و ایمنی هیجانی نوجوانان خدمات خانواده کیسی[2] بوده است. این پرسشنامه شامل2 عامل و25 ماده است که بر روی عامل اول (ایمنی هیجانی)13 ماده و بر روی عامل دوم (تعلق)12 ماده قرار گرفته است. سوالات ابتدا به فارسی و دوباره به انگلیسی برگردانده شد و مجدد به فارسی برگردانده و از لحاظ ادبی و روایی سوالات توسط اساتید مرتبط تایید شد. برای بررسی پایایی درونی پرسشنامه از روش های تنصیف و آلفای کرونباخ استفاده شد که یافته های حاصل نشان دهنده ی آن است که پرسشنامه مذکور دارای سطح بسیار خوبی از همسانی درونی و پایایی می باشد. داده های حاصل از روش تحلیل عاملی نشان دهنده ی این بود که میزان بار عاملی همه آیتم های پرسشنامه ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی ها (یک یا چند فرزندی همچنین برای دختران و پسران) بجز سؤال شماره 9 بیشتر از 2/0 می باشند که به لحاظ آماری معنی دار و قابل قبول می باشند. در گام بعد، به منظور تایید سؤالات پرسشنامه برای متغیر ایمنی هیجانی تحلیل عاملی تأییدی انجام شد. با انجام تحلیل عاملی مرتبه اول برای متغیر ایمنی هیجانی برای همه آزمودنی ها، همه بارهای عاملی بجز سؤال 9، بالاتر از 3/0 به دست آمد که این سؤالات و متغیر را برای تحقیق مناسب می سازد. بنابراین، روایی و پایایی پرسشنامه ایمنی هیجانی (با حذف سؤال 9)، هم برای گروه آزمودنی های چند فرزندی و همه آزمودنی ها تأیید شد در مجموع نتایج نشان داد که این ابزار برای تحقیق در ایران قابل استفاده می باشد.

456402

واژگان کلیدی: سبک زندگی, مشارکت سیاسی, دانشجویان» دانشگاه رازی» دانشکده انسان‌ها موجوداتی تعاملی هستند و از رهگذر این تعاملات و ارتباطات» ارزش‌ها نگرش‌ها ترجیحات و رفتارهای آن‌ها شکل می‌گیرد. در اين فرایند آن‌ها یاد می‌گیرند که برای زندگی در جامعه چگونه باید رفتار کنند. ارزش‌ها و هنجارهای جامعه را فرامی‌گیرند و می‌توانند خود را برای مشارکت فعال و تأثیرگذار در جامعه آماده نمایند (کوشکی و همکاران,۱۳۹۸: ۱۶۵). مشارکت سیاسی نوعی عمل جمعی, آگاهانه و داوطلبانه است که دربردارنده دخالت شهروندان در امور سیاسی و در سطوح مختلف تصمیم‌گیری‌ها و دخالت مردم درروند انتخاب حزب,» نماینده و کاندیدای موردعلاقه خود هستند. به لحاظ تاریخی مشارکت در حیات انسانی» سابقه‌ای کهن داشته و در نظریه ارسطی منتسکیی لویاتان» هابز و انديشه جان لاک» اهمیت مشارکتآ#ر امورشیاسیی موزاد تأکید قرارگرفته است (امینی و همکاران؛ ۱۳۹۹: ۲۱۷). در پی.یافتن خاستگاه مفهومی.مشارکت سیاسی, می‌بایست به قرن شانزدهم میلادی و به دنبال فروپاشی نظام سیاسی ی و اورود نظریه قرارداد اجتماعی به مباحث سیاسی و تأکید متفکرال عطلزآروشنگری بر دتخالت‌آمردم آق"تعیین سرنوشت خود پرداخت» پس‌ازآن بحث مشارکت اتاستی و جامع هآمدن ی آوّاژّد .ادبیات سیاسی مغرب زمین شد؛ و بر پایه آموزه‌های عصر روشنگزی و نظریه قراژاد اجتماعی مشارکت سیاسی به معنای درگیر شدن فرد در سطوح مختلف فعالیت در نظام سیاسی با اجتماعی شدن سیاست رابطه نزدیکی پیدا کرد (راش, ۱۳۹۳: ۱۲۳). جایگاه و پایگاه مشارکت سیاسی پس از عصر روشنگری و تحول معزایی مشالوج رها نی نوا ومیل ی اما نوین سیاست شکل یافت. «می‌توان گفت که مشارکت سیاسی هرگونه رفتار و عمل فردی است که هدف آن تحت تأثیر قرار دادن سیاست‌گذاری‌های عموّی*یا انتخاب رهبران سیاسی است»(عالم ۷ ۲۳۴). مشارکت سیاسی در نظام دموکراسی غیرمستقیم» نقش حیاتی ایفا می‌کند. انتخاب,» سازوکار اصلی برای تحقق حاکمیت مردمی است. قدرت نهایی از آن مردم است و مردم این قدرت را از طریق فرایند مشارکت سیاسی به نمایندگان واگذار می‌کنند. در این میان مشارکت به شهروندان امکان می‌دهد تا مقامات مسئول را جایگزین کرده و دولت را تغییر دهند. ازاین‌رو مشارکت باعث می‌گردد تا متصدیان امور در مقابل ملت پاسخگو و مسئول باشند (نجفی و همکاران» ۱۳۹۹: ۱۳۲). مشارکت سیاسی,» محور زندگی سیاسی و حاوی مطالعه جامعه‌شناختی تأثیر سبکت زند گی بر مشار کت سیاسی دانشجویان ۱ ۳ ( رز که) مره معمي دهم مر هرک کمهم کم رپ و وم عنصری از مسئولیت‌پذیری» عمل آگاهانه و آزادانه و از شاخص‌های عمده توسعه سیاسی و اجتماعی در جوامع مدرن و دموکراتیک است. مشارکت سیاسی به کنش و واکنش‌های افراد (به‌صورت فردی يا گروهی, سازمان‌یافته و دلخواهانه و غیر تحریک‌شده) که به‌منظور تأثیرگذاری و نفوذ بر سیاست‌های مملکتی و انتخاب رهبران سیاسی یا عمل در راهی که بتوانند در ایجاد پیامدهای سیاسی برنامه‌ها نقش داشته باشند, اطلاق می‌شود. مشارکت سیاسی می‌تواند متأثر از عوامل فراوانی تصور شود اما بدون تردید از سبک زیستن تأثیرپذیر خواهد بوده چراکه سبک زندگی! تمام تصمیم‌ها رویکردها و رفتارها را مورد تأثیر قرار می‌دهد. ازآنجایی که سبک زیستن بر تمام ابعاد زندگی اثرگذار است» امر سیاسی نیز بی‌شک سبک زندگی به دلیل ارتباط محکمی که.با سیاست؛انتخاب دارد» خود عین سیاست زندگی است. چانی می‌نویسدمسییک‌ ناگی عللارت ایسگهاز فرآیند خود تحقق بخشی که در آن کنشگران به‌طور بازتابی با مسئله چخگونه زیستن دز متن جهانی با به‌هم‌پیوستگی‌های متقابل روبه‌رو هستند؛ و همچنین.به دلیل باز بودن آزندگی.اجتماغی امروز کثرت یافتن زمینه‌های کنش و تعداد مراجع مقتدن انتخاب,سبک زندگی ری ساختن هویت و در پیش گرفتن فعالیت‌های روزانه به‌طور فزاینده‌ای اهمیت می‌پابد(چانی, ۱۴۳۸:۱۳۸۲ -۱۴۷؛ به نقل از خواجه سروی و طباخی ممقانی» ۱۳۹۲: ۶). وبر در تحلیلی چندبعدی به سه مفهوم سبک زندگی یا سبک‌مند شدن زندگی,» تدبیر زندگی و بخت زندگی اشاره می‌کند. وی خصيصه اصلی سبک زندگی را:انتخایی.بودن؛آن؛می‌دانست: که محدود به بر خی مضایق ساختاری و طرح علمی سبک زندگی بزای نخستین,بار از سوی ماکس آدلر" (۱۹۲۲) مطرح شد و سپس پیروان او همچون کرت آدلر," لیدا سیچر,؟ الکساندر مولر.* سوفیا دوریس,* آنتونی بروک»" آروین وکسبرگ* آیدا لوی؛ و دیگران به‌تفصیل به موضوع سبک زندگی پرداختند و سبک زندگی را در قالب درخت سبک زندگی نشان دادند و همچنین مفاهیم ارزشی و انسان‌شناختی و فلسفی را مطرح کرده و تمام زندگی را به‌صورت یکپارچه به تصویر کشیدند (کاویانی۱۳۹۱: ۱۸۰). مشارکت سیاسی اقشار مختلف مردم یک جامعه یکی از مهم‌ترین مولفه‌های رفتار سیاسی شهروندان چه ازنظر پژوهشگران سیاسی و چه ازنظر مدیران سیاسی جامعه ایران محسوب می‌شود. طبقات اجتماعی مختلف در قبال مسائل سیاسی کشور خود و حتی مسائل بین‌المللی حساس بوده و عکس‌العمل‌های خاصی رااز خود نشان داده که موردت و جه مسئولان کشوری بوده است. اگر بخواهیم جامعه‌ای دموکراتیک داشته باشیم» باید به مشارکت دادن تمام طبقات جامعه در مسائل کشور گردن نهیم (نصیری و همکاران» ۱۳۹۸: ۱۹۳). مشارکت سیاسی یکی از مفاهیم رایج در حوزه سیاست است. زمانی که بحث از توسعه در این حوزه به میان می‌آید مشارکت سیاسی به‌عنوان یکی از پرکاربردترین مفاهیم برجستگی خاصی دارد و عموما از آن به‌عنوان مولفه اصلی توسعه سیاسی نام می‌برند؛ اما با توجه به این مطالب سوالی که در رابطه با دانشجویان به ذهن خطور می‌کند این است که اهمیت درک رفتار سیاسی دانشجویان در چیست؟ یعنی دانشجویان به‌عنوان یکی از گروه‌های اجتماعی, دارای چه خصوصیات و مشخصاتی در ارتباط با حوزه سیاست می‌باشند که شناخت رفتار سیاسی آن‌ها بااهمیت جلوه می‌کند؟ ماگ ایا ازافعالان سیاسی در جامعه: امروزی ایران هستند که با توجه به کیفیت و کمیت,رایان آدانشجویی ذر کشور تأثیر آن‌ها بر آینده سیاست در جامعه ایرانی کتمان‌ناپذپر,خواهد بود. با توجه,به‌انقشی, که دانشجویان در آینده کشور ازلحخاظ اداره امور و فعالی الوا بط تدرضا الیو دانشجویان در ذامن زدن به تحولات اجتماعی» روشن است که فهم,گذشته او تبیین,رفتازه‌آن‌ها.در حال حاضر ما را قادر به پیش‌بینی بسیاری از موقعیت‌ها نگرشن‌ها و.وقایع آینده خواهد ساخت. دانشجویان یکی از آرکان اصلی اتوسته سیایی«هسفند راک بسیاای از اقباتعمی‌های اتوسعهپانتگیی زا در برآیز گروه‌های سنتی دارا هشتند. در بررسی قلمرو سیاسی در ایران»؛ جرکت سیاسی دانشجویان یک شاخص مناسب اسّت و می‌توان از طریق آن؟ سایر تحولات را سنجید. با این اوصاف می‌توان گفت که دست یافتن به چگونگی نگرش سیاسی دانشجویان و توجه هر چه بیشتر به عواملی که به مشارکت سیاسی اين قشر کمک می‌کند و بر آن تأثیر می‌گذارد امری ضروری است. یکی از مهم‌ترین این عوامل سبک زندگی است. این پژوهش از رهگذر توجه به سبک زندگی و مولفه‌های آن. کوشش دارد این موضوع را برزسی کند که آیا سبک زندگی مشارکت سیاسی زا تحت تأثیر قرار می‌دهد یا خیر؟ آتچه در این پقومش, بدان پرداخته راما شه اه صرفا یگ تحقیق ,دریازه مشارگق سیاسی, بلکه یک نگرش به مشارکت سیاسی از دیدگاهی جدید و جامعه‌شناختانه است. مطالعه جامعه‌شناختی تأثیر سبکت زند گی بر مشار کت سیاسی دانشجویان ۱ ۳۳ ( رز که) عرش معسي دهم موم جرگر مهم کم روط وحم سشازکت سیاسی به‌عتوان یک عامل جان‌شناخنی توالسته است بر پسیازی از سسائل سانتد سبک زندگی» بحران هویت» باورهای دینی» مسائل اقتصادی» فرهنگی و... تأثیر بگذارد و از آن‌ها تأثیر بپذیرد. در مجموعه حاضر تلاش شده است تا نقش و تأثیرات سبک زندگی بر بوردیو درباره شکل‌گیری سبک‌های زندگی نظریه‌ای منسجم ارائه داده است. مطابق مدلی که او ارائه کرده است. شرایط عینی زندگی و موقعیت فرد در ساختار اجتماعی به تولید منش خاص منجر می‌شود و منش دودسته نظام است. نظامی برای طبقه‌بندی اعمال و نظامی برای ادراکات و شناخت‌ها (قریحه‌ها). نتیجه نهایی تعامل اين دو نظام سبک زندگی است. سبک زندگی همان اعمال و کارهایی است که.به شیوه‌ای خاص طبقه‌بندی‌شده و حاصل ادراکات خاص هستند. همچنین سبک زندگی تجسم علاقه‌مندی‌های افراد است که به‌صورت عمل یکی مجموعه عقاید. طرح‌ها و نمونه‌های عادتی آزفتار»هنوا و هوس‌ها و شیوه‌های تبین شرایط اجتماعی یا شخصی است که نوع خاص واکنشن فرد را تعیین می‌کند (به نقل از: خانیکی و رهبر, ۱۳۹۴: ۴-۲۷). شارف (۳۲::۱۹۹۹). سبک زندگی معرف نحوه کنار آمدن با موانع زندگی و شیوه وی برای یافتن راه‌حل‌ها و رسیدن به اهداف است (کوری,» ۲۰۰۵: ۴۷) سبک زندگی, عقاید و فرضن‌های اساسی فرد است که.یک فرد از طریق آن‌ها واقعیت خودش را سازماندهی می‌کند. دی. آل. شث»"" ضمن تأکیّد بر متغیرهای درآمد شغل, تحصیلات و مجموع شاخص‌های پایگاه اقتصادی و.اجتماعی» شهرنشینی و عضویت سازمانی موثر در میزان مشارکت سیاسی افراد بان می‌کثد که سواد یکی از متغیرهای بسیار قدرتمند و موّثر بر میزان مشارکت است (بارکان,!" ۱۹۹۹: ۶۶). خانیکی و رهبر (۱۳۹۴) بر این باورند که بین ارتباطات میان‌فردی در رفتار سیاسی و مشارکت سیاسی افراد رابطه معناداری وجود دارد. نیک بخش و همکاران (۱۳۹۷)» در تحقیقی با عنوان «تبیین جامعه‌شناختی تأثیر سرمايه اجتماعی بر گرایش‌های سیاسی؛ مطالعه موردی: استان خوزستان» دریافتند که میزان گرایش‌های سیاسی در تمام گروه‌های سنی یکسان است و گرایش سیاسی به‌جز طیف اصول‌گرایی» در بین زنان بیشتر از مردان است. همچنین محل سکونت شهروندان در گرایش آنان به طیف اصول‌گرایی دارای تأثیر معناداری نیست. رابرت دال (۱۹۷۴) درصدد است که مشخص کند چه عواملی باعث کناره‌گیری برخی مردم از سیاست می‌شود و چرا بعضی بیش از دیگران خود را در امور سیاسی درگیر می‌کنند و مشارکت و حضور بیشتری دارند. او به استناد یافته‌های بررسی‌های خود استدلال می‌کند که طبقه یا قشر سیاسی به این دلیل در فرآیندهای سیاسی مداخله و مشارکت دارند که: ۱) برای پاداش يا مزایای حاصل از آن ارزش بسیار قائل‌اند.۲) تصور می‌کنند راه‌هایی که به‌این ترتیب ممکن است پیش رویشان قرار بگیرد مهم‌تر از راه‌های دیگر است. ۳) مطمئن‌اند حتما می‌توانند در نتایج تصمیمات تأثیرگذار باشند. ۴) معتقدند اگر خودشان خوب کار نکنند نتایج کارها برایشان چندان رضایت‌بخش نخواهد بود. ۵) درباره واقعه یا مسئله موردنظر شناخت و مهارت کافی دارند یا دست‌کم فکر می‌کنند که از چنین آگاهی و دانشی برخوردارند. ۶) معتقدند برای پرداختن به عمل سیاسی و ورود به عرصه سیاست لازم نیست» حتما از موانع و سدهای یاوق بگذرند (به نقل از پناهی؛ ۱۳۸۶). جمنا و کارلرو" (۲۰۰۹) در پژوهشی با عنوان «آرز ها ایمشاریکت پشیاسی دانشجویان» بر روی گروهی از دانشجویان در رومان‌وانگنان داذئ که میزان رآگاس‌اشگابات کشور در دانشجویانی که تمایل به فعالیت‌های مذهبی دازند, به شک معناداری بشیاربالاتر از افرادی است که هرگز مشارکت مذهبی نداشته‌اند. تنی و هانکوینت (۲۰۱۲) ادر,.پژوهشتی تحت عنوان «مشارکت سیاسی بالا سرمايه اجتماعی بالا بررسی رابطه سرمايه اجتماعی با مشارکت سیاسی در بین جوانان شهر بلژیک» پرداختند. نتایج پژوهش آنان نشان داد که افرادی که دارای سرمايه اجتماعی بالا و متعلق به طبقه بالا بودند مشارکت سیاسی بیشتری نسبت به افراد طبقه پایین داشتند. دوز و لیپست (۱۹۹۴) در کتاب «جامعه‌شناسی سیاسی» برای آتجزیه‌وتحلیل رفتار سیاسی و مشارکت مردم در کشورهای امریکا و,کانادا؛ بریتانیا و استرالیا بر عوامل و متغیرهایی تأکید می‌ورزند که به اغتقادشاضیر مسارکت سیاسی تأثیر مهمی دارد ولی شندت و الگوی این تأثیر گذاری ثابت بوده است. مهم‌ترین اين عوامل عبارت‌اند از: باورهای مذهبی جنسیت.» سین توف روستایی با شهری بودن آفراده طبقه اجتماغی و پیوندهای متطقه‌اق» اما همان طور که گفته شد شدت تأثیر گذاری غوامل مذکور ذر همه کشورها به یک اندازه نبوده و نمی‌توان به یک الگوی ثابتی در رفتاز مشارکتی شهروندان دست دست یافت. به: غنوان نمونه بین موقعیت‌های اجتماعی افراد جامعه و پنداشته‌های سیاسی و گرایش‌های عقیدتی و حزبی آنان رابطه ثابتی وجود ندارد به طوری که بسیاری از افرادی که وضعیت اقتصادی مطلوبی ندارنده مطالعه جامعه‌شناختی تأثیر سبکت زند گی بر مشار کت سیاسی دانشجویان ۱ ۳ ( رز که) مره معمي دهم مر هرک کمهم کم رپ و وم در فعالیت‌های سیاسی به نفع احزاب محافظه کار و افراد سرمایه‌دار ری می‌دهند و بر عکس. نیگارد (۲۰۱۷) در پژوهشی با عنوان «آیا سرمایه اجتماعی مشارکت سیاسی را در بزرگسالان میانسال افزایش می‌دهد؟ تحلیل چند سطحی از بزرگسالان فنلاند و سوئد) به دنبال این است که اهمیت سطح فردی و سطح زمینه‌ای را در سرمایه انسانی و در انواع مختلف مشارکت سیاسی میان افراد میانسال در چارچوب کشورهای اسکاندیناوی بررسی کند و برای این امر به نظرسنجی از افراد میان سال سوئد و فنلاند پرداخته است. نتایج تحقیقات وی نشان می‌دهد که افرادی که در سازمان‌ها و شبکه‌های اجتماعی به صورت داوطلبانه عضویت داشته و به آن‌ها اعتماد بالا دارند تمایل بیشتری به مشارکت در مشارکت سیاسی دارند و البته منطق و تفکر هر کدام از این افراد در این مورد و نوع مشارکتشان متفاوت بوده است. هافمن و دود (۲۰۱۶) ضمن تحقیقی"با عنوان»«مذهب. جنسیت و مشارکت سیاسی در آفریقا» که درزمینه بررسی ارتباظ نگرش,مذهبی.(اسلام او متتیحیت) با میزان مشارکت سیاسی سه کشور نیجریه» اوگانداار سنگال) به عمل آوردند؟ با نمونه‌ای متشکل از ۳۶۰۰ آزمودنی به این نتیجه رسیدند*که#افراهداوای جهت‌گیژی اذهتّی ازنظر شناختی در حد بالایی قرار دارند و دین و مذهپ تأثیر قابل‌ملاحظه‌ای درکنش/سیاسی اين افراد می‌گذارد. همچنین طبق یافته‌ها هر دو مذهب اسلام و مسیحیت افراد را به مشارکت در امور اجتماعی فرامی‌خواند اما مشارکت در بین افراد مسلمان بیشتر از افراد مسیحی بوده است. جمنا و کارلرو" (۲۰۰۹) در پژوهشی با عنوان «ارزش‌ها و مشارکت سیاسی, دانشجویان» بر روی گروهی از دانشجویان در زومانی نشنان ادّند که میزآن زیر انتتخابات کشور در دانشجویانی که تمایل به فعالیت‌های مذهبی دارند. به شکل معناداری:بسیاز بالاتر از افرادی است که هرگز ۱-۳. فرضيه اول: بین سبک زندگی معطوف به عوامل فردی و مشارکت سیاسی دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه رازی کرمانشاه رابطه معناداری وجود دارد. ۲-۳. فرضيه دوم: بین سبک زندگی معطوف به عوامل اجتماعی و مشارکت سیاسی دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه رازی کرمانشاه رابطه معناداری وجود دارد. این پژوهش از نوع توصیفی- تحلیلی او روش انجام کاز نیز پیمایش است؛ پژوهمش حاضر ازلحاظ نوع داده‌ها در گروه پژوهش‌های کمّی قرار دارد. در جهت جمع‌آوری داده‌ها از پرسشنامه استفاده می‌گردد؛ یعنی این پژوهش از پژوهش‌های میدانی است. پرسشنامه ساخته محقق و متناسب با فرضیه‌های پژوهش طراحی و در بین جامعه نمونه توزیع‌شده و نتایج مورد تحلیل قرارگرفته است. جامعه آماری پژوهش حاضر نیز کليه دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه رازی کرمانشاه می‌باشد؛ تعداد دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی ۵ نفر است که در سه مقطع تحصیلی کارشناسی» کارشناسی ارشد و دکتری در حال تحصیل هستند. تعداد ۱۴۶۵ نفر دانشجوی کارشناسی ۳۷۴ نفر دانشجوی کارشناسی ارشد و ۹۶ نفر دانشجوی دکتری هستند. شیوه نمونه‌گیری تصادفی طبقه‌ای است که با استفاده از فرمول کوکران ۱ نفر حجم نمونه در نظر گرفته‌شده است. در راستای جمع‌آوری داده‌های موردنیاز برای پژوهش از پرسشنامه»۳۶شوّالی استفاقه‌شته"و,در جهت اطمینان از پایایی و روایی پرسشنامه تدوین‌شدهآذر بین ۱۷۳ نفز از اساتیداو طتاحب نظرّان حوزه جامعه‌شناسی توزیع گشته است و پس از بررسی برّای"میزان اغتماه به‌انتایج حاصل از پرسشنامه از آزمون آلفای کرونباخ استفاده‌شده که عدد ۹ را نشان می‌دها و با توجه به آلفای کرونباخ بالاتر از ۰/۷ می‌توان بر این باور بود که پایایی این پرسشنامه از سطح مطلوب و بالایی برخوردار است. ضمن اين‌که شیوه و هدف طرح سوالات مربوط به پرسشنامه در جدول (۱) و (۲) جدول (۱) و (۲) به ترتیب دو متغیر مستقل اصلی سبک زندگی معطوف به عوامل فردی و سبک زندگی معطوف به عوامل اجتماعی را تشریح و دسته‌بندی نموده است؛ و متغیرهای فردیت.» مذهب,» اجتماع فرهنگ و اقتصاد را به‌صورت کامل تشریح نموده و مولفه‌ها و سنجه‌های این متغیرها را همراه با توضیحات لازم ارائه داده است. مطالعه جامعه‌شناختی تأثیر سبکت زند گی بر مشار کت سیاسی دانشجویان ۱ ۳ ( رز که) مره معمي دهم مر هرک کمهم کم رپ و وم جدول (۱) تحلیل متغیر سبک زندگی معطوف به عوامل فردی دارای مدال یا حکم قهرمانی یا عضویت در یک تیم مدگرایی معطوف به مد علاقه به پوشیدن لباس‌های مد روز. اعتقاد به دین دارای التزام به دین يا بی‌دین بودن. شرکت در مراسم دینی شرکت یا عدم شرکت در مراسم‌های دینی و مذهبی. در قید دین بودن مقید به اصول دینی و دارای تفکر دین‌مدار بودن. تفکر انتقادی در باب دین نقد فرایض دینی و گرایش به اخلاقیات به جای دین. جدول (۲) تحلیل متغیر سبک زندگی معطوف به عوامل اجتماعی طبقه اجتماعی طبقه بالا تنظیم طبقه اجتماعی کاری دشوار می‌باشد طبقه متوسط اما نوع شغل» وضعیت اقتصادی و جایگاه طبقه فرودست اجتماعی را برای تعیین طبقه اجتماعی مورد ارزیابی قرار داده‌شده جایگاه اجتماعی معطوف به شغل‌هایی چون (پزشک» قاضی و...) که از اعضای خانواده جایگاه اجتماعی را ارتقا می‌دهد؛ و شغل‌هایی که موجب تنزل جایگاه اجتماعی می‌شوند. وابستگی اجتماعی معطوف به شغل‌های وابسته به نظام جمهوری (روحانیت» سپاه پاسداران و ...). معطوف به پیشینه جانبازان» خانواده شهدا اسیران جنگ تحمیلی, وفاداری به انقلاب و... . وضعیت اشتغال دارای: اشتغال یا بی‌کایهکارطای بی‌ چا ای با صرفا دانشجو. تمکن مالی وضعیت اقتصادی خوب نوع خانه» نوع ماشین, میزان حقوق فرد ماهیانه» پس‌انداز و... . ذز این پژوفش» مقصرد از/مظار کر سباسیه مکحموکله‌افعالیت‌های ارادی مسالمت‌آمیز است که با آن, اعضای جامعه به‌قصد تأثیرگذاری بر تصمیم‌گیری‌های سیاسی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به آن دست می‌زنند (مانند: عضویت در احزاب و گروه‌های سیاسی» شرکت در انتخابات» کاندیداتوری» شرکت در جنبش‌ها و خیزش‌های مردمی» شرکت در تظاهرات برای محکومیت کنش سیاسی مخالف با نظام جمهوری اسلامی» احساس اثربخشی سیاسی مطالعه جامعه‌شناختی تأثیر سبکت زند گی بر مشار کت سیاسی دانشجویان ۱ ۳ ( رز که) مره معمي دهم مر هرک کمهم کم رپ و وم در راستای تجزیه‌وتحلیل داده‌های برای دست یافتن به نتایج پژوهش از نرم‌افزار 5095 استفاده می‌شود. در این پژوهش به دلیل پارامتریک بودن متغییرها از روش‌های استنباطی چند متغییره بین آزمودنی و تحلیل رگرسیون چند متغییره استفاده می‌گردد. همچنین قبل از تحلیل داده‌ها متغییرهای تحقیق تعریف عملیاتی شدند و گویه‌هایی که دارای بار عاملی بر روی متغییرها بودند انتخاب گردیدند. جهت تعیین پایایی مقیاس‌ها از آزمون آلفای کرونباخ استفاده‌شده است. ضمن اين‌که داده‌های موجود در جدول (۳) گویای سطح بالای پایایی مولفه‌ها و متغیرهای مشارکت سیاسی» فردیت. مذهب اجتماع, فرهنگ و اقتصاد است. برای آزمون فرضیه‌های فرعی از نرم‌افزار 9099 استفاده‌شده است. برای بررسی فرضیه‌های پژوهش و استفاده از آزمون‌های آماری ابتدا باید مشخص شود که داذه‌های جمع‌آوری‌شده از توزیع نرمال برخوردار هستند یا غیر نرمال, چراکه در صورت نرمال.بودن توزیع داده‌ها برای آزمون فرضیه‌ها باید از آزمون‌های پارامتریک استفاهه شرّد و در صورت غیر نرمال بودن از آزمون‌های نا پارامتریک باید استفاده کرد؟"در این تحقیق بااتوجه به برابری واریانس‌ها و توزیع طبیعی داده‌ها و سطح سنجش متغیر وابسته که رتبه‌ای و فاصله‌ای است از آزمون‌های جهت بررسی رابطهه «سبک زندگی» و «مشارکت سیاسی)» از تحلیل رگرسیون به دو روش هم‌زمان و گاه‌به‌گام استفاده کرده‌ايم اما در ابتدا ماتریس همبستگی متغیرهای موردبررسی در جدول (۴) آورده شده است. همان‌طور که این جدول مشاهده می‌شود بیشترین همبستگی معنادار بین نمرات اجتماع و فرهنگ (۰1/۶۲-) و کمترین همبستگی مذهب (۰۲/۱۱-). مشارکت سیاسی با اجتماع (۰1/۴۵<)» مشارکت سیاسی و اقتصاد (۰1/۴۲-)» مشارکت سیاسی ۷ امشارکت سیاسی | **۰/۴۵ ۴۶ ۵ ۵ ور حور نتایج به‌دستآمده از تحلیلرگرسیون چندگانه با,دو روش "ولرواه هم‌زمان متغیرها و روش همان‌طور که در جدول (۵) مشاهده می‌شود مقدار ضریب تعیین برای متغیرهای پیش‌بین برابر ۰/۴۰۱ است. به این معنی که مجموعامتغیرهای پیش‌بین حدود ۴۰ درصد واریانس مشارکت سیاسی را پیش‌بینی می‌کند و] تناها لآ#6هاورداین متغیرها (۳۱/۷۲-(8)۶/۷۸۴) در سطح ۰84/۰۰۱ معنادار است. ازاین‌رو برای تحلیل‌های دقیق‌تر ضروری است تا ضرایب رگرسیون ارائه شود و از آزمون ۶ برای بررسی معنادار بودن ضرایب موّلفه‌های سبک زندگی بضوان متغبر پیش بین بو مشارکگ کیاسم) به‌ معت را اد گزاود. جدول (۵) تحلیل رگرسیون هم‌زمان مشارکت سیاسی برحسب متغیر سبک زندگی معطوف به همان‌طور که در جدول (۶) مشاهده می‌شود مقادیر 1 و سطح معناداری حاکی از معناداری ضرایب رگرسیون مولفه‌های سبک زندگی در سطح ۰8>/۰۰۱ و معناداری ضرایب رگرسیون مطالعه جامعه‌شناختی تأثیر سبکت زند گی بر مشار کت سیاسی دانشجویان ۱ ۳ ( رز که) مره معمي دهم مر هرک کمهم کم رپ و وم جدول (۶) ضرایب رگرسیون متغیرهای پیش‌بین متغیر سبک زندگی معطوف به عوامل فردی و سبک زندگی معطوف به عوامل اجتماعی در تحلیل رگرسیون هم‌زمان مشارکت سیاسی ملاک متغیر 8 خطای ضریب 1" سطح پیش‌بین معیار 55 معیار معنی دز ادامه براق برزسی اهمیت سفی‌های نخواب بر پیشابیسی فشازکت سیاسی از تخلیل رگرسیون به روش گاه‌به‌گام استفاده شد. در این روش ترتیب ورود متغیرها بر اساس بیشترین همبستگی با متغیر ملاک است. در این تحلیلآو.در گام اول متغیر فردیت» در گام دوم متغیر مذهب, در گام سوم متغیر اجتماع» در گام چهارم اقتصاد و در گام پنجم فرهنگ معنادار خود را طی پنج گام حفظ کرده و در معادلهباقی ماندنه. همان‌طور که در جدول (۷) مشاهده می‌شود در گام اول مولفه «فردیت» وارد معادله شداه و مقداو‌ضریب تعیین آن برابر ۰/۲۳ است؛ یعتی این مولفه به‌تنهایی ۲۳ دا یگ لو رارهافا ورگ ل مشارکت سیاسی را پیش‌بینی می‌کند؛ متغیر «مذهب» به‌تنهایی ۷/۷ درصد از واریانس کل مشارکت سیاسی را پیش‌بینی می‌کند؛ متغیر «اجتماع» ۱ درصد؛ متغیر,«اقتصاد» ۱۴/۰۰ درصد و متغیر «فرهنگ» ۳/۱ فرضید از زار یاشی کل فهاوکت سیاسی را یت یل می‌ها جدول (۷) تحلیل رگرسیون گام‌به گام مشارکت آسیانتی پرحسب متغیر سبک زندگی متغیر ملاک الگو 14 14 142 تعدیل‌شده خطای معیار*۸7۹ 58 همان‌گونه که در جدول شماره (۸) مشاهده می‌شود مقادیر 1 و سطح معناداری حاکی از معناداری ضرایب رگرسیون است. در ب ش‌بینی مشارکت سیاسی بیشترین سهم را در گام اول فردیت دارد و مقدار بتای ۰/۴۷۵ را به خود اختصاص داده است. جدول (۸) ضرایب رگرسیون متغیرهای پیش‌پین متغیر سبک زندگی معطوف به عوامل فردی و سبک زندگی معطوف به عوامل اجتماعی در تحلیل رگرسیون گا‌به‌گام مشارکت سیاسی با توجه به مطالب عنوان‌شده می‌توان گفت؛ مشارکت سیاسی امروزه از سوی محافل روشنگری موردتوجه ویژه قرارگرفته و از آن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه ۱ ۳۳ ( رز که) عرش معسي دهم موم جرگر مهم کم روط وحم یاد می‌شود. به‌گونه‌ای که مشارکت سیاسی در سطح پایین به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نقاط ضعف کشورها به شمار می‌رود؛ ازاین‌رو در دنیای مدرن امروزه شهروندان (به خصوص جوانان و دانشجویان) مهم‌ترین رکن جوامع به‌حساب می‌آیند و مشارکت سیاسی آن‌ها نقش بسزایی در بهبود راندمان کاری دولت و حکومت و الزام آن‌ها به پاسخ‌گویی در برابر افکار عمومی در زمینه‌های مختلف» دارد. ازاین‌رو می‌توان گفت که اساسا رسیدن به یک حکومت مردم‌سالار و به طبع آن زندگی بهتر برای شهروندان, مستلزم حضور و مشارکت طبقات اجتماعی مختلف در امور سیاسی و تعیین سرنوشت خویش است» از سوی دیگر رشد مشارکت سیاسی بین اقشار مختلف مردم به حصوص دانشجویان می‌تواند زمینه‌های ثبات و پایداری نظام سیاسی را فراهم آورد و نظام سیاسی را در برابر تندبادهای سیاسی, اقتصادی» اجتماعی» فرهنگی» نظامی و ... واکسینه کند؛ در نقطه مقابل, ضعف و کاهش مشارکت سیاسی به گسترش دوری گزینی و بی‌تفاوتی سیاسی خواهد انجامید که این امر تبعات جبران‌ناپذیری را برای جامعه در پی خواهد داشت. پس به نظر می‌رسد. که دولت‌مردان و حاکمان باید به فکر افزایش انگیزه شهروندان,چهته,شرکت در فعالیت‌ها سپاشیآباشند تا آسیبی ازاین جهت با توجه به این‌که افراد پاسخ‌گو به سوّال‌های پرسشنامه در این تحقیق افرادی تحصیل کرده در رشته علوم اجتماعی بودند. اما هیچ‌یک از انا سابقه عضویت در احزاب و گروه‌های سیاسی را نداشته و فعالیت‌های سیاسی آن‌ها محدود به شرکت در انتخابات» شرکت در جنبش‌ها و خیزش‌های مردمی» شرکت در تظاهرات برای محکومیت کنش سیاسی مخالف با نظام جمهوری اسلامی و انجام فعالیت‌های سیاسی و انتخاباتی بود. موضوع دیگری که از یافته‌های این تحقیق به شمار می‌آید وجود شکافی قابل‌تأمل در میان دودسته افراد موافق و مخالف با نظام جمهوری اسلامی بود. ضمن اين‌که قریب به نیمی از افراد پاسخ‌گو گرایشی نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که فردیت اعم از جنسیت. مصرف مواد مخدر و ورزش کردن بیشترین تأثیر را بر مشارکت سیاسی دارد؛ چنان‌که مردان؛ ورزشکاران: اشخاص دارای روابط صمیمی در دوستی و افرادی که کمتر مواد مخدر استفاده می‌نمایند. بیشتر مشارکت سیاسی دارند؛ و مژلفه فردیت به‌تنهایی ۲۳ درصد از واریانس کل مشارکت سیاسی را پیش‌بینی می‌کند. مذهب نیز بر مشارکت سیاسی افراد اثرگذار است» چنان‌که افراد مذهبی بیشتر مشارکت سیاسی دارند» افرادی که دارای پوشش ساده و به‌دوراز مدگرایی هستند و افراد باحجاب دارای مشارکت سیاسی بیشتری می‌باشند. همچنین افرادی که دارای تفکر انتقادی در باب دین هستند کمتر مشارکت سیاسی دارند؛ و مولفه «مذهب» به‌تنهایی ۷/۷ درصد از زآریاشی کل شارت سیاسی را پشی‌بشی می‌کند: من آین‌کهریافهه‌های این تحقیق تشان می‌دهد که طبقه متوسط و طبقهه فرودست بیشتر دارای مشارکت سیاسی به نسبت طبقه بالای جامعه هستند؛ افرادی که دارای جایگاه اجتماعی بالاتر و وابستگی اجتماعی می‌باشند بیشتر از سایرین دارای مشارکت سیاسی هستند؛ و مولفه «اجتماع) به‌تنهایی ۱ درصد از واریانس کل مشارکت سیاسی را پیش‌بینی می‌کند. مولفه فرهنگ نیز متأثر از زبان قومیت و موسیقی نتایج را به سمتی سوق می‌دهد که تأثیر چندانی در مشارکت سیاسی ندارند. مژلفه «فرهنگ» ۱ درصد از واریانس کل مشارکت سیاسی را پیش‌بینی می‌کند و درنهایت مولفه اقتصاد که نشان از این موضوع دارد که افراد:,دارای اشتغال"و اشخاص دارای وضعیت اقتصادی خوب کمتر به مشارکت سیاسی گرا هداس ین این که افروگض که۹د ام شغل‌های دولتی هستند بیشتر از افراد دارای شغل آزاد دارای مشارکت سهاسی. می‌باشند؛ و مولفه «اقتصاد» ۱۴/۰۰ درصد از واریانس کل مشارکت نتتیاسی.را پیش‌بینی می‌کند؟ و آدر پایان می‌توان چنین از یافته‌های این تحقیق استنباط نمود که سیک زندگیی برامشارکت سیاسی اثرگذار است. مطالعه جامعه‌شناختی تأثیر سبکت زند گی بر مشار کت سیاسی دانشجویان ۱ ۳ ( رز که) مره معمي دهم مر هرک کمهم کم رپ و وم ۱ امینی, سلام؛ کواکبیان, مصطفی؛ و طهمورث شیری (۱۳۹۹). «مطالعه عوامل اجتماعی موثر بر مشارکت سیاسی مردم ایلام»» فصلنامهه جامعه‌شناسی سیاسی ایران, سال سوم شماره دوم (پیاپی ۲ پناهی» محمدحسین (۱۳۸۶). جامعه‌شناسی مشارکت سیاسی زنان, تهران: انتشارات دانشگاه علامه ۳ خواجه سروی, غلامرضا واطباخی:ممقانی, جواد (۱۳۹۲):جهانی‌شندن سبک زندگی و تقاضای دگرگونی سیاسی» مطالعات راهبردی: سیاست گذاری غموّمی»دوره چهارم, شماره ۱۰ بهار ۰۱۳۹۲ ۴ راش, مایکل (۱۳۹۳). جامعه و سیاست: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی, ترجمه: منوچهر ۵ رهبر, مصطفی و خانیکی, هادی (۱۳۹۴)..«نقشن ارتباظات میان فردی در مشارکت سیاسی مطالعه موردی: انتخابات نهمین دوره مجلس شورای اسلامی در شهر تهران»» مجله مطالعات اجتماعی ۶ شارف, ریچارد. اس (۱۹۹۹)+ نظزیه‌های زوان‌درمانی او مشاوره» ترجمه: مهرداد فیروزبخت (۱۳۸۹)» ۷ عالم عبدالرحمن (۱۳۹۷). بنیادهای علم سیاست».تهران: نشر نی» چاپ می‌ام. ۸ فاضلی, محمد (۱۳۸۲). مصترف و سشبک زندگی» تهران: پژوهشگاه وزارت فرهنگ و ارشاد ٩ کاویانی» محمد (۱۳۹۱). سبک زندگی اسلامی و ابزار سنجش آن. قم: پژوهشگاه حوزه و ۰ کوشکی, امین؛ انصاری‌فرد» حسین و سیدنصراله حجازی (۱۳۹۸). «تحول در رسانه‌های جمعی و تأثیر آن بر جامعه‌پذیری سیاسی (با تأکید بر جامعه ایران)» فصلنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران سال دوم» شماره سوم (پیاپی ۷)» پاییز ۰۱۳۹۸ صص ۱۶۳-۲۰۰ ۱ کوری, جرالد (۲۰۰۵). نظریه و کاربست مشاوره و روان‌درمانی, ترجمه: یحیی سیدمحمدی ۲۳ گیدنز آنتونی (۱۳۸۴). چشم‌انداز جهانی» ترجمه: رضا جلایی پور تهران: طرح نو. ۳ لیپست. مارتین و دوز رابرت (۱۳۷۳). جامعه‌شناسی سیاسی, ترجمه: محمدحسین فرجاد. تهران: ۴ نجفی» محمدجواد؛ معصومی راد رضا و مظفرالدین شهبازی (۱۳۹۹). «بررسی ارتباط بین سرمايه اجتماعی و مشارکت سیاسی در بین شهروندان شهر کرمانشاه»» فصلنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایران. سال سوم, شماره دوم (پیایی ۱۰)» تابستان ۰۱۳۹۹ صص ۰۱۳۱-۱۵۱ ۵ نصیری» حسام؛ کاظمی پور شهلا و مجید کفاشی (۱۳۸۹). «تبیین جامعه‌شناختی رابطه بین انواع مشارکت سیاسی با طبقات اجتماعی در شهر مهاباد». دو فصلنامه جامعه‌شناسی اقتصادی و توسعه. ۶ نیک بخش, بهرام؛ امیر مظاهری, امیر مسعود؛ شریفی» منصور؛ وئوقی» منصور؛ و شهلا کاظمی پور (۱۳۹۷).«تبیین جامعه‌شناختی تافوویس وال یس یبرد ایا یاس« ردمطالعه: استان خوزستان»» فصلنامه جامعه‌شناسی سیاسی ایرانشال اول. شماره سوم» بیاپیّ"(۳)» پاییز. صص ۸۹-۱۲۳ -9] 2۳ ۸۳۸80 دتم :ت72 عول منوا ععاماگ 776 .(1922) 3/2 ,وعلف۸ .17 ناه آهعناناه2 0ص ,3۳62866 عنععاآ هط (1999) ۳ 1665 کمصفغاحه8 .18 -1 79 01 عامرمع۳ برط متام منم و2 اعلوگ وصم روا * (1997) کنصع و1ام7 .19 ,66 2/60۰ 27200521 5600 عطا اه عومجم 22067 ههد و ۳۵۶۵200 هام2 200 هی ممنوناه .(2016) بط م20 فص .۸ مصفصگا130 .20 -27186 1۳0۳ 1055055 :06 هلصمعتا ومد ادوووک موز م۸۵ عصمعع آ م۸ درز 6 ۶ از 700] ,ععص500 آمنانام2 که اصعص م1306 مقلصهعتا وصه و5606 مق ,۳۵0270 اه 0و2 *عا 5 220 126۶ .(2009) منسقاع0 36 ۵ ۷ م760۵ .21 .() ,8 ,165ع 106010 0صه کدم‌نزونام8 ۶و روک 6ط1 1۵۳ ق7309 دوک 2065 .(2017) .ی ,736005502 ۵4 ,۷۷ ,4اع006ع516 ول واق8ل3770 ,3 318370 .22 مطالعه جامعه‌شناختی تأثیر سبکت زند گی بر مشار کت سیاسی دانشجویان ۱ ۳۳ ( رز که) عرش معسي دهم موم جرگر مهم کم روط وحم 00۲6 10162000۵ ۵1 ما70 .5068 20 عم و00 اه ولمم 2و5 اعللا ,م۲۶ لی‌ناناو2 0و" ,«ر2012) سا ماعصنوص1 هه ۰ و1606 .23 -[۳۸۳0 ۳/00۵1 20 اعانمر2) لوگ ملاس او عنعولدصا ادسمناملم 3 ۸ 2لمعاارین

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر سبک زندگی بر مشارکت سیاسی دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه رازی کرمانشاه انجام شده و سبک زندگی به دو دسته معطوف به عوامل فردی و اجتماعی تقسیم شده است. این پژوهش از نوع توصیفی-تحلیلی می باشد، روش انجام کار نیز پیمایش است؛ پژوهش حاضر از لحاظ نوع داده ها درگروه پژوهش های کمی و از نظر شکل جمع آوری داده ها از پرسشنامه استفاده شده و از پژوهش های میدانی می باشد. جامعه آماری پژوهش دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه رازی کرمانشاه می باشد، که با استفاده از فرمول کوکران 321 نفر حجم نمونه در نظر گرفته شده و در راستای تجزیه و تحلیل داده ها برای دست یافتن به نتایج پژوهش از نرم افزار spss و آزمون تحلیل رگرسیون استفاده شده است. نتایج پژوهش گویای این موضوع است که فردیت اعم از جنسیت، مصرف مواد مخدر و ورزش کردن بیشترین تأثیر را بر مشارکت سیاسی دارد؛ طبقه ی متوسط و طبقه ی فرودست بیشتر دارای مشارکت سیاسی به نسبت طبقه ی بالای جامعه هستند. افرادی که دارای جایگاه اجتماعی بالاتر و وابستگی اجتماعی می باشند بیشتر از سایرین دارای مشارکت سیاسی هستند.

336509

نتایج این پژوهش نان داد که روش آموزش نظم‌جویی فرایندی هیجان منجر به کاهش راهبردهای سازش‌نایافته نظم جویی شناختی هیجان و افزایش راهبردهای سازش یافته افراد مبتلا به سومصرف مواد شد که این يافته‌ها با نتایج پژوهش قاسم‌زاده نساجی» پیوسته گر» حسینیان» موتابی و بنی- هاشمی (۱۳۸۹)» صالحی (۱۳۹۰)» قائدنیای جهرمی (۱۳۹۲) همسو است. این امر احتمالا به دلیل تأکید روش‌های آموزشی نظم‌جویی فرایندی هیجان روی آگاهی» کنترل و اصلاح هیجانات منفی حاصل از روابط بین فردی» تمرکز بر تمرینات عملی و کارگاهی و تشکیل جلسات به شکل گروهی و در نتیجه وجود تبادلات موثر بین فردی بوده است. نظم‌جویی شناختی هیجانی نقش مهمی در فهم همبسته‌های رفتاری و هیجانی استرس و وقایع عاطفه منفی ایفا می‌کند (گارنفسکی و همکاران؛ ۲۰۰۳). علاوه بر این» نظم جویی صحیح و کارآمد هیجان» عامل مهمی در سازگاری با رویدادهای تنید گی‌زای زندگی محسوب می‌شود. در بررسی سبب‌شناسی سومصرف مواد و با زگشت رفتارهای اجباری» محققان و نظریه‌پردازان مختلف» نقص در نظم‌جویی هیجان» تحمل پایین ناراحتی» اجتناب هیجانی» رفتار دون تفکر و عادتی» نشخوارفکری» سوگیری نسبت به نشانه‌های مواد» خود کار آمدی پایین» نقص مهارت‌های مقابله‌ای و خلا معنوی را عنوان نموده‌اند. یافته‌های پژوهشی متعددی بیان گر اوجود رابطه‌ی قوی بین راهبردهای نظم- جوبی شناختی هیجان با آسیب‌شناسی روانی است (گارنفسکی و همکاران» ۲۰۰۱؛ ۳ کریج و همکاران؛ ۲۰۱۰). مدیریت هیجان‌ها به منزله‌ی فرایندهای درونی و بیرونی است که مسئولیت کنترل» ارزیابی و تغییر واکنش‌های عاطفی فرد را در مسیر تحقق یافتن اعمال او بر عهده دارد و هر گونه اشکال و نقص در نظم‌جویی هیجان‌ها می‌تواند فرد را در برابر اشکال مختلف آسیب‌شناسی آسیب‌پذیر سازد (گارنفسکی و کرایج» ۲۰۰۳). گارنفسکی و کریج (۲۰۰۶) نشان دادند افرادی که از راهبردهای شناختی ضعیف مانند نشخوا رگری» فاجعه‌سازی و ملامت‌خویش استفاده می‌کنند» نسبت به سایر افراد» بیشتر در برابر مشکلات هیجانی آسیب پذیر می‌باشند. درحالی که در افرادی که از راهبردهای مطلوب دیگر مانند ارزیابی مجدد مثبت استفاده می‌کنند. آسیسایذزرق کمتر السته: گلمن۱۹۹۵(۱) بیان کرد» نظم‌جویی هیجانی افراد سومصرف کننده مواد پایین است. این فرض را می‌توان این گونه تبیین کرد هنگامی که فرد برای مصرف مواد تحت فشار قرار می گیرد» مدیریت ضعیف هیجان‌ها خطر سومصرف را افزایش می‌دهد. بالعکس,» نظم‌جویی هیجان از طریق تسهیل دسترسی فرد به منابع مقابله‌ای سبب مدیریت برانگیختگی هیجان می‌شود. در این صورت میزان دسترسی‌پذیری حمایت بیرونی برای مدیریت برانگیختگی هیجان افزایش می‌یابد (تامپسون» ۱۹۹۴) اصطلاح نظم‌جویی هیجان به پدیده واحدی اشاره ندارد بلکه این پدیده تحت عنوان مفهوم گسترده‌ای است که حوزه‌هایی از فرایندهای به نسبت مرتبط را شامل می‌شود (تامپسون» ۱۹۹۴) در نقطه ثقل این فرایندها سازماندهی سیستم عصبی قرار دارد که درگیر نظم‌جویی برانگیختگی هیجانی از طریق فعل و انفعالاات درونی و.بیرونی است. با نظم‌جویی فرایندی هیجان استفاده از راهیردهای سازش‌یافته افزایقی می‌باند؟ افرایی؟ آیفاده از زاهبردهای سازش- یافته درافراد سبب می‌شود که علائم بالینی بیماران گروه تحت درمان آموزش راهبردهای نظم‌جویی در پایان جلسات مداخله‌ی آموزشی بهبود قابل ملاحظه‌ای یابد. برای یک مصرف کننده‌ی مواد» رهایی از هیجان‌های منفیّل اضطراب بصورت سومصرف مواد نمایان می گردد. در واقع هنگامی که فرد برای مصرف مواد تحت فشار قرار می گیرد» مدیریت موثر هیجان‌ها خطر سومصرف مواد را کاهش می‌دهد. توانایی مدیریت هیجان- ها باعث می‌شود که فرد در موقعیت‌هایی که خطر مصرف بالاست» از راهبردهای مقابله - ای مناسب استفاده کند (ابولقاسمی» اله قلی لو نریمانی و زاهد ۱۳۹۰). همچنین افرادی که نظم‌جویی هیجانی مثبت بالایی دارند» در پیش‌بینی خواسته‌های دیگران توانایی بیشتری دارند. آن‌ها فشارهای ناخواسته ذیگران را درک و هیجان‌های خود را بهتر مهار می‌کنند و در نتیجه در برابر مصرف مواد» مقاومت بیشتری نشان می‌دهند (ترینداد و جوهنسون» ۲۰۰۲). در مقابل» کسانی که تنظیم هیجانی مثبت پایینی دارند» برای مقابله با هیجان‌های منفی خود» عموما به سوی مصرف مواد کشیده می‌شوند (ترینداد و بدین ترتیب» انتخاب راهبرد مقابله‌ای کار آمد در ابعاد شناختی» هیجانی و رفتاری بر افزایش استفاده از مقابله‌های سازش‌یافته علاوه بر ارتقای سلامت روان اثرگذار است (آلوی و ریسکیندا» ۲۰۰۶). انتخاب راهبرد شناختی» هیجانی و رفتاری می‌تواند بر سلامت روان بالا یا پایین تاثیر بگذارد (گروس» ۱۹۹۸). بطور کلی پژوهش‌ها نشان دهنده‌ی این مطلب هستند که حضور راهبردهای سازش‌نایافته نظم‌جویی هیجان» آسیب رسان‌تر از عدم حضور نسبی راهبردهای نظم‌جویی هیجان است (آلداو و نولن‌ه وکسما و اسچیویزر» تحقیقات نشان می‌دهد که اثربخشی درمان‌های نگهدارنده‌ی دارویی» بدون مداخله‌های روانی- اجتماعی» به علت اطاعت دارویی پایین و میزان بالای ریزش ضعیف است (بابایی» حسنی و محمدخانی» ۱۳۹۱). همانطور که نتایج نشان داد آموزش گروهی راهبردهای نظم‌جویی فرایندی هیجان توانست راهبردهای سازش نایافته مقابله شناختی را کاهش و راهبردهای سازش يافته زا افزایش دهد. با توجه به اینکه آموزش نظم‌جویی فرایندی هیجان بر اساس مدل گروس به شیوه گروهی سبب کاهش راهبردهای ناسا زگارانه و افزایش راهبردهای سازگارانه نظم‌جویی شناختی هیجان در افراد مبتلا به سومصرف مواد گردید. آمی‌توان نتیجه گرفتا که آموزش اثربخش بوده است. اطلاعات توصیفی به دست آمده نشان می‌دهد که هر دو گروه از نظر ترکیب سنی» میزان تحصیلات و نوع ماده مصرفی مشابه بودند. بنابراین بر اثر گمارش تصادفی افراد به دو گروه» اثر این عوامل بر متغیرهای وابسته مورد نظر کنترل شده و اثرات مشاهده شده در متغیرهای وابسته» ناشی از مداخله آموزش گروهی نظم‌جویی فرایندی هیجان براساس مدل گروس است. محدویت پژوهش حاضر این بود که تنها روی مردان صورت گرفته است. محدودیت دیگر این پژوهش به این موضوع برم ی گردد که هم درمان و هم ارزیابی توسط یک نفر انجام شد که خود این امر می‌تواند باعث سوگیری در تفسیر داده‌ها شود. با توجّه به مزمن بودن اختلال سومصرف مواد این احتمال وجود دارد که بیماران دریافت کننده‌ی درمان (هم دارویی و هم روان‌شناختی) پس از دوره پیگیری نتوانند دستاوردهای درمانی را حفظ کنند چرا که نتایج نشان داده است بین ۲۰ تا ۹۰ درصد افراد مبتلا به سومصرف مواد پس از درمان با زگشت به مصرف را نشان داده است. بنابراین» پيشنهاد می‌شود در پژوهش‌های بعدی مرحله پیگیری اضافه شود. همچنین پیشنهاد می‌شود تأیر این مداخله‌ی آموزشی را در مقایسه با سایر مهارت‌های مبتنی بر نظم‌جویی هیجان و و يا سایر رویکردهای درمانی همچون دارو درمانی و رفتار درمانی ابولقاسمی» عباس؛ اله قلی‌لو کلثوم اله؛ نریمانی» محمد و زاهد. عادل (۱۳۹۰). راهبردهای تنظیم هیجان در سومصرف کنندگان مواد دارای واکنش,پذیری بالا و پایین» مجله دانشگاه علوم پزشک یگیلانه اسماعیلی» لیلا؛ آقایی» اصغر؛ عابدی» محمدرضا و اسماعیلی مریم (۱۳۹۰). اثربخشی آموزش تنظیم هیجان بر سلامت روان دختران مصروع. مجله انديشه و رفتار» ۲۰(۵)» ۳۲-۴۲ اعظم صالحی (۱۳۹۰). ماس اثر بخش یآموزش راهبردهای تنظیم هیجان ب راساس مد ل گروس و رفتار درمانی دیالکتیکک. د رکاهش علائم مشکلات هیجانی دانشجویان دانشگاه اصفهان» پایان نامه دکتری بابایی» زهرا» حسنی» جعفر و محمدخانی» شهرام (۱۳۹۱). تأثیر آموزش مهارت نظم‌جویی هیجان مبتنی بر رفتار درمانی دیالکتیک در وسوسه‌ی افراد مبتلا به سنو مصرف مواد: مطالعه‌ی تک آزمودنی. مجله پورشهباز عباس؛ شاملو سعید؛ جزایری» علیرضا و قاضی طباطبایی» محمود (۱۳۸۴). روابط ساختاری عوامل روانشناختی خطرزا و حفاظت کننده مصرف مواد مخدر در نوجوانان. فصننامه علمی تحقیق جناآبادی» حسین (۱۳۸۸). بررسی رابطه ی خود آگاهی هیجانی و کنترل تکانه از مولفه های هوش هیجانی با استعداد اعتیاد دانش آموزان پسر دوره متوسطه. مطالعات روانشناسی ترییتی» ۶(٩)» ۱-۱۲. حسنی» جعفر (۱۳۹۰). بررسی اعتبار و روایی فرم کوتاه پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان. تحقّیقات حسنی» جعفر؛ آزاد فلاح» پرویز؛ رسول‌زاده» طباطبایی» سید کاظم و عشایری» حسن (۱۳۸۷). پررسی راهبردهای تنظیم شناختی هیجان بر اساس ابعاد روان‌نژندی گرایی و برو ن گرایی. تازه‌های علوم قائدنیای جهرمی» علی (۱۳۹۲). اثربخشی اموزش نظم جویی فرایندی هیجان بر اساس مدل گروس در مقابله شناختی» وسوسه» زودانگیختگی و طرحواره‌های هیجانی افراد مبتلا به سو مصرف مواد: مطالعه تک آزمودنی» پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی» چاپ نشده» دانشگاه خوارزمی. قاسم زاده نساجی» سوگند؛ پیوسته گر مهر انگیز؛ حسینیان» سیمین؛ موتابی» فرشته و بنی هاشمی» سارا (۱۳۸۹). اثربخشی مداخله شناختی-رفتاری بر پاسخ‌های مقابله ای و راهبردهای تنظیم شناختی مشهدی» علی؛ میردورقی» فاطمه و حسنی» جعفر (۱۳۹۰). نقش راهبردهای نظم جویی‌شناختی‌هیجان در هاشمی» زهره؛ محمودعلیلو مجید و هاشمی نصرت آباد» تورج (۱۳۸۹). اثربخشی درمان فراشناختی بر اختلال افسردگی اساسی: گزارش موردی» مجله روانشناسی بالیی» ۳(۲» ۷٩ * ۸۵. (1اع ۳ 3000 .(2010) .که ,50626۲ 6 ورگ ,6103 20100-11066 م۸ وصقلن۸ بروو[۵عر25 6011601 ,لاله 0-2 ۵ +وعمامطاهم مدرم ککمعه کعزع عادو 201101 807067۰ / ۳1۵010۳۵ .(2009) .17 0 و8810 6 کل بظ ,ق1710 و.ظ با بطعان۸ ,۳۵۵۲۵ ۵ ولا ط 1/۵۲ 00916 (2006) .(۳۵9) بل .7 ماصفافنط +6 ومظسا و#ژ0۵ال۸ ,0675 و۸۳6 016۲5۰وقن1 واعنجصه وصه دمناهامع۳ ۳00 .(2008) .م۸ وتعالهاعسه 0 ۲69,010 6۱۵۵۲۱ 13607007۵9 .(2007) 11 0 ,10نهظ8 6 با ,کالز11-5هطامصم۲ ول 0۳055 :2 ۵50۳06۳5۰ ۳۵۵۵ ۵۵ و6 ۹۲ 1۳۵۵۳۹ 0۵ 05 عماجم 542-4 ,8۳695 1070 نا :0۳6 316۷۰۷ بدا ها ماع صمنامصه و 1130000046 ۳۵۹0۳۰ 116017 ۸00168008 6 انش ۲٩ 7700000 7۳6 .(0999) بش مق 5عزع 5۳216 عنانصع0 06۵۵۵ کم‌نطاعصونج1م۴ .(2003) ۷۰ بزنقه‌ک ۵ .3 مفهاگه 62۳ 6۷65۰ علن1 ۵۶ دعمن اصع اکن ددم برع مامتمصمامصصرد ع نکم صعل فص کاصع 3001 0 6 ۷ناخطع۵ 0666 صنطعصمناقامط (2006) ۷۰ وزقدک ۵ .3 مفافکعصدی 6 م0۶ 5۳0 206 2صم0 ۸ +کصاصص 5 060۳66 0صه کعزع دی صمناهآنع ۲ 6 36۵6۵ منطعدمناداعط .(2003) ۷۰ رزقدگ ۵ .5 ,5800 و2 مف6اقگ6 62۳ ۸0055 7ع 1اه 5۳0100 060۳66 فصه کاصععام0ه کم مزع عادو 6 موکاط۵۷6 علنا 3108306 .(2001) .2 مصعمطهنطدگ 6 ۷۰ وزقدک1 .3 مفعافگع 2۳ 6 .(2003) .1 ,106۲ 8 .7 ,66ا69ع0-]1 .۷ وزنه16۳۵ ول 166۳08 و3 مفافگع هی -25,603 ,6۲611665 ]10 [ 700040 0۵ ۲۵۳۹0۳۵ مکعلقصع؟ وصه کعلمه (00)) 1۰ ,106۲ صعل ۷۵۵ ۵ .7 ,66 1-080 .۷ وزنقه۳ک1 ول 166۳08 .3 مفافگع 2 -267 ,(36)2 ,6۳6665 ]1 ]7000 0۳۵ ۳۳۹۵۳۵9 مکعلقصع؟ وصه کعلقص 0666 10ع ۲ 6۳۳۵0 6 هرز کعصع گنل آه 10 .(2003) 0۰ مصطمل 6 1 .7 ,6۳085 0011620۵1 :۲9۷/۵0۳ ۳۵۵ .(2007) بش۸ بظ ,1500908 ۵ بل بل ,630885 0 :۵۳ 370 .0 باع۳۵ 05اوصه ۵1 113000004 .73 5و۳ نصا م۹ ۳۵۵00م ۰ 3168۳306 ٩۸ دوع صمامصه و ۵1۵ وصنومصه 6ط3998(.1) .7 7 ,6۳05 هه 0ص ,ع۷نانصومی بعتناعاک۸ ددع7 صمنامت .(2002) بل بل ,630855 ,6۳۵۷1۵۵ 0091111006 .(2004) 8 ,ظ31۳8 5۳ ۵۶ ۷۷۰ ,[[3/8056 سل وقط0ل۷۷31 .۸ ,118۳۷697 40 عصامی 00800006 .(2002) .2 ,و6۵26 ۵۶ ۳ ,8۳۵۷۳0۵0 و وزنه1۳۵ 01 162101 و 1و۸ .5۳0 تمصنو نع 10 ۸ :61001 عطا هنز امسر ع نع صع0 ۰ ,۷30 ۵4 .10 10-۳0-7038 ول 3 ,500۳061۷65 و3 0376196 مش .ظ و۷8 و وزنقه16۳ ۵ 200 0۳08۳۵0 جاه‌ط-گاع5 06۵10۲۵1 عنانصهم ۵ ۵۶ کاعانط .(2010) .80 عنص اناد عمط هصا۵ط ۳00۳۲ ماه ععصقادشناک .(2009) دز مفطو تفن گ .7 ونچه‌ک100 66 8 ۵5 0605 عداددعم۳م 6۳۵0۳۵1 مه امد مل ۳ کحعطاه ۵۳ط 315-3 ,(17)3 و7۳60 0۵ 36:60 ۸00100 مقنص اناد هم عحتع ۵ 5 11611186066 لهدمنامسط .(1999) .2 ,عملدگ ه بط .0 ,03780 ول بل و1/]365 267-۰ ,(27)2 , 716111967166 8006 زا1ع اد م۸ ۳0۳ کل ححلوصهاک هد 1۳3000" .(009) .0 ,2ع06ازعآ +۵ ,.ظ .5 ,31678[ق18 وس کل وقاق۳ .1 3 الآ ول 3 11006006۰ ط200آاع۲ صمامصه صز کعفاه‌فگنل فصه دی واعنحصد ۵۶ عامد ۵ط1 -591 ,(23)5 ,۵80706۴5 06 ۲٩ هس70 اصعصدعی ععناطاه ععمهاکطانک آهدع 0 زدم۳ .(0008) .31 مآ ۷۷۵۵۵ ۵۶ سا .5 ,5061 .3 .[ ,۳231207006 و3 ب و1810 و10 .ل (662ا7ق8 6 عصنزمنلندم :۷۳۵۵8 کعمع ۷۷۳۳6005 .(2007) بل بل ,63089 ۵ بل ,3۵11606۳8 -227 ,(10)2 ,2۳0060 500666 رووامطاروط امعنصنان ممعصعنی عسنل‌عگگکد کم ععن0۳9 عم .۷۷ ,6ل۳9ظ 06 ۷۵5 بط رکتفایعی .2 ,80۳8 بش ,ل[۳0ک1 وج ,16۳10751317612" ۲۵16 36 270 56 56۳60۵ ۳۵۵6۵ ۵ ععمقام+ که 3۳۵0005 .(2005) 8۰ مصعلزنمص۸ 8 58001 600۲۲ صعلماعصس۸ عطا ۵۶ عنعولقصه صه نکمم ۵006 1۵ .06100 1۵۳ حلوع5 صز معط ۸ نواعم آم دنام «(1994) بش۸ 8 ,150050 060 لهزعو1منط فص لدماقطعط نصمناهامع ۸۵ صمنامط م3 بش۸ .2 25-4 ,(59)3 ,326۷6100111605 ان 1 60۳ ۵۲ مانمگ ۲۳۵٩ ح اجه و10 ۳۳۵۵۵۵1 6۵۵۵ صمناهنموع۸ 156 .(2002) بش با ,ط0ف7000 6 بط 0 ,1۳81080 40 2۳6۲۶0۳۵۱۵۲ بعوتآ امطمل۸ 0ص مععه 10 خمصع‌وعامف۸ باحهط فص ععصع زا10۵1 06 136 .(2004) .۸ ,7030908 6 .0 .0 مفا0تا0 و.ظ بل و7886 و .10 ,1۳81080" 5 ماون8 وصفامسک نمنممعمطل روط زیم ععدمعنا 0ص تفصمامصط که صمناهنمعع۸ 945-4 ,36 ,۳61665 ]17 1001001 000 و۵ ۳۵۳۹۵۳ ماصع ۸001 1۵۳ 5 :10 610011۰ ]0 ۳۵91003 3۵160۳۹6105 736 .(2007) .7 م8388 ۵ سا رفصن1 ۸/1 429-5 ووو2۳6 0110۳۵ :۵۳ 310 همع ما60 ۵1 113000004 ۳۵00۰ و3[

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی اثربخشی آموزش گروهی راهبردهای نظم جویی فرایندی هیجان در مقابله شناختی افراد مبتلا به سوء مصرف مواد بود. روش : در قالب طرح شبه تجربی پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه، 16 بیمار مبتلا به سوء مصرف مواد به شیوه نمونه برداری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 10 جلسه تحت آموزش گروهی راهبردهای نظم جویی فرایندی هیجان قرار گرفت درحالی که گروه گواه هیچ مداخله ای دریافت نکردند. دو گروه قبل و بعد از اتمام مداخله پرسشنامه نظم جویی شناختی هیجان (حسنی، 1390) را تکمیل نمودند. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش گروهی راهبردهای نظم جویی فرایندی هیجان منجر به کاهش راهبردهای سازش نایافته ملامت خویش، نشخوارگری، فاجعه سازی و ملامت دیگران و افزایش راهبردهای سازش یافته تمرکز مجدد بر برنامه ریزی، ارزیابی مجدد مثبت و دیدگاه گیری می شود. نتیجه گیری: آموزش راهبردهای نظم جویی فرایندی هیجان از طریق کاهش راهبردهای سازش نایافته و افزایش راهبردهای سازش یافته نظم جویی شناختی هیجان می تواند زمینه را برای بهبود و عدم بازگشت سوء مصرف فراهم نماید.

491013

3امنه مفهوم اين پدیده از غربت رمانتیک که حاصل دلتنگی و بازگشت به کوّدکی است. آغاز گشته و تا بیگانگی/روان‌شناختی که نتيجه فرار از متعددی فزونی یافته است. در عصر معاصر ملت الجزایر به دلیل حضور استعمار و بحران‌های اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن. گرفتار این پدیده شده‌اند. عبد الحمید بن هدوقه. رمان نویس الجزایری که پیامدهای حضور استعمار در این دوره را احساس کرده, به انعکاس بیگانگی در آثار خود پرداخته است. این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی به دنبال آن است تا پدیده ازخودبیگانگی ذاتی و فرهنگی را با تکیه بر نظريه از خود بیگانگی ملوین سیمن در رمان «غدا یوم جدید» مورد بررسی قرار دهد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که نویسنده توانسته نمودهای از خودییگانگی را که دستاورد حضور استعمار و نتیجه برخی سنت های قدیمی است در قالب شخصیت های داستان ارائه دهد و ضمن نقد این پدیده تلاش نموده راه‌هایی نظیر بالا بردن روحیه نقد در شرایط موجود جامعه و ارزش گذاری به هویت و فرهنگ خودی را برای مقابله با آن واژگان کلیدی: ملوین سیمن؛ از خود بیگانگی, عبدالحمیدین هدوقه رمان غدا وم جدید. * دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه یزد (نویسنده مسئول)» ۵220.2 ۳200ع ** دانش آموخته دکتری دانشگاه یزد. 0 نع ۵ 2 دهاز سل نع اد داصهطاع از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... ازخودبیگانگی» پدیده‌ای است که انسان همواره از پیامدهای آن رنج برده‌است. این موضوع از ویزگی‌های آشکار عصر معاصر بیان شده است. می‌توان گفت «قرن بیستم» قرن ازخودبیگانگان و منکران وجود و هویت خویشتن به‌شمار می‌رود. این قرن» قرن انسان‌هایی است که پیوسته در جستجوی کسی هستند تا راه را برای آتها روشن کند و هدایتگر آنها برای رسیدن به منزل مقصود شود» (کولن» ۱۹۹۱: ۳). از مهم‌ترین علت‌های ازخودبیگانگی, تحوّلات سیاسی است که افزون بر غربت مادّی, غربت معنوی (فکری) را در انسان به وجود آورده است. «تحولات سریع سیاسی جهان در اواخر دهه چهل, اختلافي طبقاتی ین گروه های مختلف اجتماعی, سپهم عمده‌ای در شکاف و ویرانی بنیان‌های فزهنگی؛ اجتماعی و سنتی داشت که سبب شد انسان مدرن به نابودی معیارها و ارزش‌هایی که بر سلوک و رفتار فردی حاکم است و نیز عدم کارایی اين ارزش‌ها پی ببرد. در نتیجه احساس انزوا و ازخودبیگانگی به او دست دهد» (ابوشاویش و عواد ۲۰۰۹: ۱۲۷). با اوج گرفتن مسائل و مشکلاتی که استعمار و استبداد داخلی در دوره معاصر بر جوامععربی تحمیل کرده است. از خودبیگانی تلاشی طبیعی برای فرار از واقعیت‌های درونی و مادی است که نمی‌توانند خود را با آن سازگار سازند. به همین دلیل به گمان خود برای رسیدن به آزادی بیشتر به نفی شخصیت فرهنگی خویش روی آورده و با همانند شدن به دیگری, هویت حقیقی خویش را از دست داده و دارای هویت اعتباری می‌شوند. امروزه ادبیات» به‌ویژه رمان؛ به دلیل ماهیت و قابلینی که دارد بستر مناسبی برای انعکاس جریان‌های سیاسی و وقایع اجتماعی به‌شمار می‌رود و به تبع آن» به ابزار مهمی برای نقد و تحلیل جامعه تبدیل شده‌است. عبدالحمید بن هدوقه به عنوان نویسنده و روشتفکر الجزایری, شاهد وقایع سیاسی و اجتماعی دوران استعمار فرانسه بوده است. او پدیده حاصل از دو مقوله ازخودبیگانگی و مصداق‌های گوناگون آن را  از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... 7 به شیوه واقع‌گرایانه در رمان «غدا یوم جدید» به تصویر کشیده است. جستار پیش‌رو در پی آن است تا با تکیه بر آرا ملوین سیمن به بررسی پديده از خود بیگانگی در جامعه الجزایر از رهگذر رمان غدا یوم جدید بپردازد و زمینه‌های سیاسی و اجتماعی ازخودبیگانگی را با رویکردی روایت‌شناسانه, جامعه شناختی و بعضا روان شناسانه مورد تحلیل قرار داده و به سوّلات زیر پاسخ دهد: ۱. مهم‌ترین مولفه‌های از خود بیگانگی نظريه ملوین سیمن در رمان غدا یوم جدید ۲ مولفه‌های از خود بیگانگی چگونه در شخصیت های داستان نمود یافته است؟ پژوهش‌های متعددی در مورد پديده پیگانگی و انعکاس آن در آثار ادبی انجام گرفته و 3 تحقیقات زیادی به ثمر رسیده است. از جمله این پژوهش‌ها می‌توان به مقاله 1 «بیگانگی در داستان «البحث عن ولید مسعود» جبرا ابراهیم جبرا»» نگاشته شده س توسط حسین ناظری (۱۳۹۲), مجلیوگال و 8 اضیفربی (مجله ادبیات وعلوم انسانی سابق) شماره هشتم اشاره کرد. نویسنده در این مقاله به این نتیجه رسیده است که بارزترین شکل بیگانگی در داستان البحث عن ولید مسعود بیگانگی ذاتی است که از جمله مظاهر آن. عدم برقراری تعادل میان دنیای بیرون و بیرونی فرد بی‌اعتنایی به جامعه, دوگانگی شخصیت. عدم سازش با هویت است. مقاله دیگری با عنوان «اغتراب در دیوان الخخمایل ایلیا ابوماضی» (۱۳۹۵) از احمد نهیرات است که در کنگره بین المللی زبان و ادییات منتشر شده است. نویسنده در این مقاله انواع اغتراب از جمله؛ اغتراب اجتماعی» و اغتراب روحی روانی و اغتراب عاطفی موجود در رمان را مورد تحلیل و بررسی قرار داده و واکنش شاعر در برابر این پدیده را گاهی پناه از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... به خاطرات گذشته و گاهی روی آوردن به دنیای وهم و خیال با هدف فاصله از دنیای مادی ذکر می‌کند. از دیگر پژوهش‌های انجام گرفته در مورد بیگانگی می‌توان به مقاله «نبرات الحزن والاغتراب في شعر مهدي آخوان ثالث و مظفر النواب «دراسه مقارنه»» (۲۰۱۳) از جهانگیر امیری منتشر شده در مجله العلوم الانسانيه » شماره ۰ آشاره کرد. نویسنده با بررسی وجوه تشابه و اختلاف در شعر این دو ادیب به این نتیجه رسیده است که احساس بیگانگی بین دو شاعر به دنبال شرایط تلخ زندگی بخصوص در زندان» در آنها بروز کرده است. حسن مجیدی مقاله‌ای با عنوان «دراسه الاغتراب المکاني في روايه "الکافره" لعلي بدر علی آأساس نظريه "ملفین سیمون"» (۱۶۰۰) منتشر شده در مجله لسان مبین» سال هفتم» شماره 25 نگاشته است. نویسنده در این جستار به این نتیجه رسیده است که شخصیت‌های داستان هر کدام به‌گونه‌ای گرفتار بیگانگی هستند که دو توع اخساس عزلت اجتماعی و احساس در مورد ادیبات پسااستعماری الجزایر نیز می‌توان به پژوهشی با عنوان «الموثر الاعرج آنموذجا»» از فتيحه آوبشو ۰۲۰۱۶ جامعه بجايه اشاره کرد. این پژوهش از سه فصل تشکیل شده که فصل اول به تعریف پسااستعماری و دیگر مفاهیم مربوط به آن اختصاص يافته است. نویسنده در فصل دوم رابطه بین رمان و استعمار و همچنین استعمارزده را بررسی کرده و در فصل آخر به تحلیل شخصیت‌های داستان و دیدگاه‌های فکری و فنی آن و همچنین به تطبیق ملفه‌های پسااستعماری با حوادث رمان پرداخته است. پژوهش دیگری با عنوان «النوستالجیا الکولونياليه وأعطاب الذاکره في روايه افضل اللیل علی النهار لياسمينه خضرت» (لاتا) جامعه البليده, مجله اللغه الوظيفيه, المجلد الخامس, العدد الثاني, نگاشته شده به قلم توفیق شابو می‌توان آشاره کرد. نویسنده ذر این مقاله پیامدهای روابط استعمار و الجزایر را در آبعاذ  از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... تاریخی, عاطفی و انسانی بررسی کرده و اختلاف و تفاهمی که بین دو ملت است را آشکار می کند تا بر اساس مضامین داستان, ایده‌ها و تزهایی را در مورد بحث روابط بین دو کشور بدون اينکه آن را از متن شرایط پسا استعماری خارج کند ارائه دهد. جستارهایی نیز در مورد رمان «غدا وم جدید» صورت گرفته که از میان آنها می‌توان مقالات زیر را نام برد: «نقد پسااستعماري رمان غدا یوم جدید اثر عبدالحمیدین هدوقه» مطالعه موردي: نژادگرايي» (۱۳۹۸)» «تحلیل رمان «غدا یوم جدید» اثر الجزایر در رمان «غدا یوم جدید» اثرعبدالحمید بن هدوقه با تکیه برآرای فرانتس فانون» (۱۳۹۹)» هر سه از فاطمه قادری و دیگران که به دلیل عدم ارتباط با موضوع مقاله تنها به اشاره به آن‌ها اکتفا میو5ژو هاش به این دلیل حائز اهمیت است که هیچ یک از پژوهش‌های سابق, موّلفه‌های از خود بیگانگی را در رمان «غدا یوم جدید» بر اساس نظریّه ملوین سیمن مورد بررسی قرار نداده‌اند. از خود بیگانگی در زبان عربی به اغتراب تعبیر شده است. اغتراب به معنی دوری از وطن است. گفته می‌شود: غریّ الشمس: «خورشید غروب کرد و غرت الشخص: شخص از وطن دور شد. پس غریب بر وزن فعیل به معنای فاعل است» (الفیومی, ۸ )). غریب یعنی دور از وطن و جمع آن غربا است. و «اغترب فلان» وقتی فرد با غیر خویشاوند ازدواج کند. بدین ترتیب این لغت بر دو معنی دلالت می‌کند. یکی غربت مکانی و دیگری غربت اجتماعی» (ابن منظور ۱۹۸۸: ۱۳۹). در جستجوی معنای زبانی«بیگانگی» در واژه‌نامه‌های عربی ممکن است معنای زبانی بیگانگی به پیگانگی مکانی با ماذی ترجمه شده‌باشده همین آمز سیب شقه است تا رای درگ فراتر مفهوم مادی آن به آرای نظریه‌پردازان حوزه اجتماعی مراجعه شود. از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... عبدالله یحیی در تعریف این اصطلاح می‌گوید: «از خودبیگانگی» اغتراب یا الیناسیون همگی مفهومی است که به دور شدن فرد از اصل خویش اشاره دارد. این موضوع در دوران‌های مختلف مورد توجه دانشمندان بوده, اما در عصر جدید و در جامعه صنعتی به شکل تازه‌ای ظهور کرده و چهره خویش را نمودار ساخته است. در پژوهش های عربی به نقل از نظریه‌پردازان غربی از خود بیگانگی بیانگر رنج فرد از بی‌خویشتنی عنوان شده است. به گونه‌ای که فرد از احساسات خود و تمایلات و عقایدش جدا می‌شود و این احساس, فقدان وجودی فعال را در فرد به وجود می‌آورد» ملوین سیمن" پی‌شک در زمرو تسین وان‌شناسانی است که کرش رده است مفهوم از خود بیگانگی روانی را در قالبی منظم و منسجم تدوین و تعریف کند. وی ابتدا بر این پندار که از خود بیگانگی معلول علتی واحد است» خط بطلان می‌کشد. به نظر سیمن» واژه ازخودبیگانگی امروزه چندان عمومیت یافته که در تبیین هر چیزی بدان رجوع می‌شود. او در اشاره به رواج و توسعه این مفهوم در جامعه معاصر این نکته را یادآور می‌شود که ساختار جامعه امروزی شرایطی و ایجاد کرده است که در آن انسان‌ها قادر به کنترل عواقب و نتایج اعمال و رفتارهای خود نیستند. نحوه کنترل و مدیریت جامعه بر سیستم پاداش اجتماعی به گونه‌ای است که فرد نمی‌تواند بین رفتار خود و پاداش ماخوذه رسای فنرار اکن و دو لام ضتییشی ات که اخساس بیگانگی بر فرد مستولی گردیده و او را به کنش منفعلانه و ناسازگارانه در قبال جامعه سوق می‌دهد (سیمن» ۹ ۹۱-۸۳۲). سیمن کوشیده ضمن ارائه تعریفی از مف‌هوم بیگانگی و مشخص نمودن تیپولوژی الیناسیون» صور و انواع رفتار بیگانه‌گونه را در پنج نوع که به نظر وی از رایج‌ترین و متداول‌ترین صور کاربرد مفهومی واژه الیناسیون در ادییات جامعه‌شناسی و روان‌شناسی است نشان دهد و به تفصیل هر کدام را شرح دهد. توده‌ای شدن (3285 2 0366016 10)» نیازمندی‌های ساختگی (۸۳0۵1  از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... 7 مولفه‌ای است که سیمن بنیان تحقیقات خود را بر آن استوار ساخته و احساس از خود بیگانگی شایع در جوامع را بر اساس آن مورد تحلیل قرار می‌دهد (همان: ۸۹-۸7). در تقسیم بندی ملوین سیمن بیگانگی فرهنگی نیز در گروه غربت از خود قرار می‌گیرد که این مفهوم بیشتر در توصیف نقش روشنفکر به‌کار گرفته شده است که منظور از آن جدا شدن روشنفکران از معیارهای فرهنگ عامه و در نتیجه بیگانگی با جامعه و حضور استعمار در کشور الجزایر و استقرار نظام اجتماعی مرد سالار که پیرو سنت‌های کهن بوده است. دو عاملی بوّده‌اند که آزادی اشخاص را تحت تأثیر خود قرار داده بود و با برقرار ساختن قوانینی خاض, مردم را به تبعیت از آن وادار می‌کردند. جر ون اه ی ...از ود ۰ ی در ۸۳ 1 امری که نویسندگان و ادیبان الجزایر از آ غافل نماندند و با انعکاس آن در اثار حود 2 به گونه‌ای به نقد آن برآمدند. ذر این تحقیق با مبنا قرار دادن نظريه بیگانگی ملوین . ال سیمن و پنج مولفه آن» به تظایل رای ادابم جدیم,براشگ‌شده است. رمان غدا یوم جدید زوایتگر رویدادهابی است که در یک روستا در جنوب کشور الجزایر و در جریان حضور استعمار فرانسه, رخ می‌دهد. در این روستا دختری به نام «مسعوده» با هدف مهاجرت به پایتخت برای زهایی از سختی‌های زندگی روستایی با «قدور» ازدواج می‌کند. اما حضور فرانسویان در الجزایر و تعدّی آنان به روستایبان سبب می‌شود که قدور زندانی و مورد شکنجه قرار گرفته و از سفر به الجزایر بازماند. در میانه این نزاع تقابل‌ها و رفتارهای تبعیض‌آمیز استعمار در برابر مردم الجزایر در قالب شخصیت‌های اصلی داستان تجلی‌يافته و تأثیرات اجتماعی و فردی آن بیان می‌شود. از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... در این رمان, مهاجران فراننسوی با سکونت در محله‌های الجزایر, همواره بر چشمه‌های ثروت و مناصب مهم دولتی تسلط دارند و با تغییر در ساختارهای فرهنگی و نهادهای اجتماعی» در پیشبرد اهداف خود اقدام می‌کنند. در مقابل مردمان بومی در حاشیه قرارگرفته و در فقر و تنگ‌دستی به سر می‌برند که که پدیده بیگانگی در آتها تقویت شده است. ذرپایان ذاستنان: قنور یا وقوغ انقلاب: از زندان آزل می‌شودو مرحله جدیدی از زندگی» همانطور که عنوان رمان نیز بر این امر اشاره دارد برای او و دیگر الجزایری‌ها آغاز می‌شود که نشان از زندگی شرافتمندانه بدون حضور استعمار و با اينکه نظریه پردازان پسااگکتگتار یگ اجامشدشناننان رو دیدگاه‌های متفاوتی درباره از خودبیگانگی ارائه کرده‌اند. اما همه آنها در یک چیز اتفاق نظر دارند و آن بیگانه شدن انسان امروزی از خویشتن و فرهنگ جامعه خود و دور شدن از مرب انسانی اوست. در اینجا یاذ‌آورصلاین | کت مش ری که هر چنذ ماهیت از خودبیگانگی در همه دوران‌ها یکی است. اما بروز و ظهور آن با توجه به شرایط زمان و مکان متفاوت است؛ بنابراین» می‌توان گفت آنچه در جامعه غربی اتفاق افتاده» درست در جوامع استعمارزده و تحت سلطه نیز بروز یافته است يا اينکه آنچه امروز به عنوان ازخودبیگانگی مطرح است در قرن گذشته نیز به همین شیوه ظهور یأفته است. اما با توجه به ویزژگی‌های مشترک انسان‌ها این موضوع یکی از دغدغه‌های دائمی صاحب‌نظران و دانشمندانآذر گذشته و حال بوده است: حضور طولانی مدث استعمار و تحولات سیاسی و اجتماعی و فرهنگی ناشی از آن؛ نوعی از خودبیگانگی در مردم ان کشور يد وجود آورد: که در آثار آذبا مود یافته است:قر رمان غندا یوم جدیدبق هدوقه به نمونه‌هایی از مولفه‌های ازخودبیگانگی مطرح شده توسط سیمن در  از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... زمانی فرد وجود منحصر به‌فرد خود را از دست داده» مفهوم ضمیر شخصی برایش بی‌معنا می‌شود. در میان جماعت فرو رفته و در آن غرق می‌شود و با دیگران همسان می‌گردد. در این شرایط فرد متمهد به خویشتن و خواسته‌های خود نیست و باید دنباله‌روی انتخاب دیگران باشد. (مک کواری» ۱۳۷۷: ۱۱۸-۱۱۹). توده‌ای شدن در مقابل اصطلاح بی‌هنجاری است که به عقیده ملوین سیمن» فرد بی‌هنجار انديشه مفرطی بر خود متصور می‌شود که تنها کنش‌های فرد است که او را به حوزه‌های هدف نزدیک می‌سازد و این کنش‌ها مورد کید چاه یت.(لیمن» ۱۹۵۹: ۸۹-۸۹). توده‌ای شدن مفهومی اموفگک اکن الکو و ها قمیت‌ها و گروه‌های سلطه‌جو بر مردم و اقشار ضعیف تحهیاگم شده استا‌تالار بیگتر امور آنها را مطیع و فرمانیردار خود کنند. زنان که از نظر فیزیکی و توان جسمی از جنس مرد ضعیف‌تر 1 هستند. اغلب به خاطر ظلم همسرانشان؛ از حقوق فردی خود چشم پوشی کرده و < ناخواسته تابع جامعه مرد محور می‌شوند؛ هر چند این گونه سازش و عدم اعتراض در مقابل ظلم و خشونت, به از دست رفتن حقوق انسانی آن‌ها منجر شده و پيامد آن تقویت پدیده توده‌ای شدن و انزوای اجتماعی در نهاد آنهاست.؛دز رمان غدا یوم جدید تفکر «مسعوده» نمونه بارز توده‌ای شدن و ترک آراده درونی جامعه زنان استعمارزده است که با پیروی از قوانین جامعه مردسالار» حق اظهار نظر برای خود قائل نیست و به رغم میل درونی» آزادی را از خود سلب کرده است. «القطاژ لیم صل. وقنّه حل وهو خرّ! خرچ قدوژ ساعتّه من جیب صداره قرا عقاریّها ما یناد من الوقت» ثم أعاد الی مکانها. مالّه خر مسعوده لم تجرو علی سوّالي زوجها لا علی الوقت ولا علی القطار. صوت المرأه عوره لا ینبغی أن یپسمقه الناش»" (بن‌هدوقه, ۱۹۹۳: ۲۰). از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... مسعوده با قرار گرفتن در موقعیت انزوا به چنین درکی رسیده است که جامعه مرد سالار» تصمیم‌گیرنده امور است. او خود را ملزم به رعایت قوانین آن می‌کند و از حدود تعیین شده تجاوز نمی‌نماید. به عقیده نتلر کسانی دچار این نوع بیگانگی يا حالت انزوا می‌شوند که برای هدف‌ها يا باورهایی که در جامعه بسیار معتبر است. ارزش پاداشی کمی قائّل هستند (کوزر» ۱۳۹۱: 5۱۶). هرچند مسعوده پاییند به رسومات جامیه مردمحور است» اما جبر محیطی و فرهنگی سبب پاییندی به آن شده و در باطن علاوه بر توده‌ای شدن نسبت به آنچه جامعه مردسالار به زنان تحمیل کرده آن‌ها با پديده دیگری به نام استعمار نیز مواجه هستند که سعی دارد با ذوب کردن استعمارزده در فرهنگ خود آنان را به صورت یکنواخت و تابع محض در آورد؛ به گونه‌ای که امکان ایجاد تحول در زندگی آنان مهیا نشود. در چنین جامعه‌ای» مردان بومی اجرا کننده اهداف بزهاظ استممازشده‌اند و احاسته ۵ گ#مکاری یکدیگز: هویت زنان را به صورت مضاعفی سرکوب می‌کنند. برخورد قدور با عمه و نامزدش «خدیجه» در ترک سنت‌های مرسوم آراستگی و پوشش الجزایری و تقلید از فرهنگ فرانسه نمونه بارز این پدیده است. امری که خدیجه و عمه قدور را در موضع دوگانه تبعیت از اروپاییان یا فرهنگ الجزایری قرار داده‌است. «حاول قدوژ أن بفهم عمته بأن حياه المدينه غیر حياه البادیه ون الاروبیین بسخرون بالمرأه ذات وشام ون النسا المحترمات بالمدينه لا پشمن...»؟ (بن‌هدوقه. ۱۹۹۳: ۱۲۰). نویسنده با به کار بردن لفظ «باديه» در برابر «مدینه» از زبان قدور» سطح ازخودبیگانگی موجود در ذهن شخصیت‌های الجزایری داستان را به تصویر کشیده که فرهنگ و رسومات خود را منسوخ می‌پندارند و اروپاییان شهرنشین را شايسته تقلید و همانند شدگی با آتها می‌دانند. در محتوای کلی داستان» قدور مردی متعصب و غیرت‌مند نشان داده می‌شود. اما تمایل او به تقلید همسرش از فرهنگ زنان غربی حتی در راه رفتن» نمونه‌ای از رفتار  از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... دوگانه در زهاد اوست که با خودخواهی» همسرش را از خواسته‌های درونی خود دور ساخته و خواهان تبعیت محض از اوست. «گم من مره خذت نفشّه أنّ خطیبته هذه القرويه الصغيره سیأخدها الی المدينه ورقه بیضا. یکتب علیها هو ما یرد کم من صوره تخیل‌ها آها لها کل ما یرت من ملابس المدينه فردها تواتیها. لیس في وجهها ما یفرق تینها وین الأوروبیات. هي مثلّهن وأجمل, ما عدا في القشي. لکن ذلل یس کأمر عسیر ستعلم المشی»* (همان: ۱۱۷). آشکار است که نویسنده با ب‌کارگیری تک‌گوبی نمایشی, مجال وسیعی برای کشف ذات و ابراز دنیای درونی و تصویر پردازی دقیق از آشفتگی‌های روحی و مشکلات قدور را مهیا کرده است. علاوه برآق: نویستده از زاويه دید ذروتی/[آول شخط) استفادم کرده که آن نیز برای کشنف دنیای درونی شخصیت‌ها مناسب است. بنابراین ابن هدوقه از طریق ارائه ذهنیت اشخاص؛ ابعاد جدیدی از زندگی و نگرش آنها نسبت به یکدیگر را به‌تصویر کشیده که بروز نشانه‌های بسیاری از انواع از خودبیگانگی در شخصیت‌ها نتیجه نمایش ذهنیت مسعوده, قهرمان داستان که در ابتدای رمان نمونه‌ای از زن پایبند به رسومات و با حجاب کامل به تصویر کشیده شده. پس از مهاجرت به پایتخت و با تأثیر پذیری از نگرش قدور و زندگی کردن با اروپاییان» سعی دارد خود را شبیه توده اروپاییان سازد و خویشتن خویش را به فراموشی سپرده است. اوج احساس از خودبیگانگی وی هنگامی مشاهده می‌شود که خانواده فرانسوی در ازای نگ‌مداری مسعوده از فرزندانشان» اتاقی به او می‌دهند که لوازم آن مشابه منزل فرانسوی است؛ امری که باعث شده حس خوشبختی کاذیی به او دست دهد: «أصبحث شقتي جميله مرتبه (همان: ۱۵۳). مفاهیم و مولفه‌هایی نظیر: آپارتمان» مبل و تختخواب که نمادهایی از هویت و سبک زندگی غربی به شمار می‌رود. مسعوده را مجذوب خود کرده و علی رغم از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... سبک زندگی منحصر به فرد الجزایری» تمایل به فرهنگ استعمارگر در او شدت یافته است. هربرت مارکوزه معتقد است در عصر کنونی سرنوشت فرد با اشیا در هم آمیخته شده است؛ بازار و نظام حاکم بر اشیا آزادی انسان را از بین می‌برند. امروزه کالاها و اشیا مصرفی» آزادی فردی را در معرض نابودی قرار داده و انسان راایک بعدی نموده است. او به این نتیجه می‌رسد که در یک زندگی مصرف‌زده» خودمختاری فردی میسر نیست(مارکوزه» ۱۳۹۲: ۱1۸-۹). این نوع تک‌گویی که مخاطب راوی» خواننده است. بیانگر نادیده انگاشتن مسعوده به موجودیت منحصر به فرد و هویت خویشتن است. او کوشیده است تا حس بیگانگی که به دنبال معاشرت با فرانسویان به او دست داده را با احساس سعادتمندی تصنعی برطرف سازد. در نقش و محتوای نیازمندی‌های ساختگی که به وسيله عوامل بیرونی تعریف شده‌اند. فرد هیچ‌گونه نظارتی نداشته و تامین و توسعه آن در اختیار او نیست؛ جوشش آن از درون فرد نبوده و ارتباطی با نیازهای حیاتی فرد ندارد:(ذاکری, ۱۳۹۳: ۱۲۲). در رمان غدا یوم جدید روّیای قدور کار کردن نزد فرانسویان در کشتی‌های تجاری و تعامل با آتهاست. هر چند او در روستا صاحب زمین و باغ کافی است و با آن می‌تواند نیازهای خود را تأمین کند. «قدور کابت حبائه وأحلامه وکوائیسّه آیضا من صور المرسي وبواخرها القادمه والذاهبه وعمّالها و نقاباتها. في کل حلي ترکب تلک الصور فی ذاکرته ید خفيّه غيبيّه ترکیبا یعطیها معانیوبعاد جديده لا تشبه الاحلام السابقه ولا اللاحقه»" (بن‌هدوقه ۱۹۹۳ ۳۲٩). با وجود زندگی قدور در روستا و دارا بودن املاک کشاورزی متعدد ترجیح او سفر به پایتخت و کارگری نزد فرانسویان است تا نیازهای خود ساخته‌اش را مهیا کند. به طوری که بیشتر کمبودی که قدور احساس می‌کند. نیاز به مدرن بودن و زدودن برچسب روستایی کار کشاورزی از خود است.  از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... «قدوژ راد بظهز معرفته کرجل من المدينه لا کالقرویین»" (همان: ۱۲۵). این امر که قدور خواسته است تا اصالت روستایی بودن خود را پنهان سازد و خود را بسان انسان شهری آگاه از همه چیز نشان دهد از مقوله نیازمندی‌های ساختگی است؛ زیر اروپایبان و دیگر مردم شهر نشین» قدور را وادار ساخته‌اند تا هویت الجزایری را با شدت گرفتن احساس نیاز قدور به زندگی مدرن» او تمایل دارد این امر عمومیت یافته و خواهان آن است تا تفکر مردم نیز همسان با مدرنیته و تحول در تکنولوژی و صنعت متحول شده و رنگ مدرن به خود گیرد. «اذهث الی القريه, حدث الناش, اسهم عن حیاهم هم» لاعن حیاتی آنا له لا یعرفوتها. سوق تجد صورا من حياتي. الذین زاروا لقری قالوا, نها لم تنیز قالوافیها کهربا وطرق معتّده, فیها حتی التلیفزیون» اکن الناس یشاهدون البرامج التي تعرض علیهم برژوس تنتمي الی قرون خری»* (همان: ۵) بر همین اساس است که انسان می‌تواند الجزایری یا شرقی باشد. اما ازماشین و« صنعت و فناوری نیز استفاده کند و نیاز خود ساخته به فرهنگ ونوع زندگی دیگر را که از مظاهر از خود باختگی است در نهاد خود برطرف سازد. به عبارت دیگر ازخودییگانگی مردمان جهان غرب از طریق فناوری و ماشینیسم ممکن گردیده اما ازخودبیگانگی جهان سومی‌ها از بیرون بر آنها تحمیل شده و با متجدد سازی آنها که با نفی و مسخ فرهنگی همراه بوده» محقق گردیده است. انتقاد قدور نسبت به مردم روستا گواه این امر است که با وجود استفاده از لوازم و تکنولوژی‌های مدرن وارداتی, تفکر آنها هنوز تغییر نکرده که این قشرهای مختلف جامعه تحت تأثیر قدرت مرکزی» توانایی مقاومت در برابر خواسته‌های جامعه را از دست داده و از واقعیت‌های موجود دفاع می‌کنند. آنان با امور از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... جاری سازگاری می‌یابند و جزئی از آن می‌شوند. ممکن است در این کاربرد. مفهوم بی‌معنایی درک شود که حد بالایی از بیگانگی باشد و آن هنگامی است که شخص نمی‌داند باید به چه چیز اعتقاد داشته باشد؛ یعنی زمانی که حداقل معیارهای فردی رمان به اشکال مختلفی مصداق مقوله هم‌نوایی هستند؛ به طوری که هر کدام از آنها فضای حاکم بر جامعه را قبول کرده‌اند و با آن هم‌نوا شده‌اند و می‌خواهند از این چارچوب تحمیل شده پا بیرون ننهند. به همین خاطر وقتی نظامیان فرانسوی قدور را دستگیر کرده و بازداشت می‌کنند» هیچ یک از بومیان حاضر در ایستگاه اعتراضی نمی‌کنند و به برتری فرانسه اذعان دارند. «لماذا لم پستنکز أحدّ من کانوا بالمحطه اقتیاد الدرکیین لرجلین تخاصما ونصالحا؟ هي لا تعرف أنّ ما قام به الدرکییا شی+ عادي لدی الناس: ق روااأکتراین لت وم نظق و( (بق هدوقه, ۱۹۹۳: ۲۸). قدور و شخص غريبه حاضر در ایستگاه پس از بحث و مشاجره, با وجود مصالحه با یکدیگر توسط فرانسویان بازداشت می‌شوند. اما هیچ یک از مسافران بومی مانع بازداشت آنها نمی‌شود. چون همه بومیان به نوعی با قوانین فرانسه هر چند به ضرر آنها باشد. سازگار شده و از حقوق خود چشم‌پوشی کرده‌اند. روشنفکران جهان سوم نظیر فرانتس فانون و امه سزر نیز از هم‌نوایی در جهت توضیح رابطه استعمارگر با استعمارزده استفاده کرده‌اند تا فرایند شخصیت زدایی و مسخ و نابودی فرهنگ استعمارزده را به دست استعمارگر توضیح ذهند. فرانتس فانون» مهم‌ترین تأثیر استعمار را در نابودی سنت‌های فکری بومی می‌داند که به تدریج» فرد استعمارزده آن را ذروتی می‌کند.. رابطه اسعمارگر با استعمارزد؟ رابطه فردی نیست: پلکه رابطه موجودی متکبر با توده تحقیر شده است. استعمارزده در حلقه‌های تنگ استعمارگر اسیر می‌شود و استعمارگر او را بی‌حرکت. بی‌حس و تقریبا متحجر می‌کند. از این پس استعمارزده سعی می‌کند از طریق هم‌نوا شدن با سرکوب‌گر خویش, کمبودهایش را جبران کرده و از تحقیر در امان ماند (فانون» ۱۳۵۸: ۶۲).  از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... در جای دیگر حاج احمد از مردم می‌خواهد که از در مصالحه با فرانسه درآیند. وی در واکنش به مخالفت مردم با پرداخت مالیات جهت برگزاری جشن‌های مهاجرنشیان فرانسوی که از نظر وی صاحب فرهنگ برتر هستند می‌گوید: «الناش ۷« بریدون الاحتغال وفرنسا رید أن بحتفلوا ویدفنوا مصاریق الاحتفالات. فرنسا رید من الذهالی أن یدقعوا النفقات ویّفرحوا. ألم هم بالحضاره؟ ماذا پریدون اکن من ذللت؟ لاد آن بفرحوا یروا عن ولائهم للحضاره ولفرنسا أم الحضاره»"" (همان: ۳۹). از آنجا که حاج احمد از ایده استقلال دست می‌کشد و پیشنهادات سازشکارانه با نیبروی مسلط جامعه می‌دهد با عقيده استعمار که اروپا مظهر تمدن است» همنوا شده و اهمیت در این متن استفاده زیرکانه از کلمه «تمدن» است که نویسنده تلاش می‌کند تا نگاه و دیدگاهی که تمدن زا مساوی با غربی شدن و غربی زندگی کردن می‌داند. به چالش بکشد و به مخاطب هشدار بدهد که تمی شدن جامعه از تقکر و عقل مستقل, ۲ نتیجه‌ای جز خودباختگی ذرگنگی رفه‌نوایی با ابدخالا سگایشخواهد داشت. 3 هم‌نوایی ذر رمان غدا بوم‌دید معمول دار باعل بالنظام/استعماری در نهاد مردم ۰ < بومی ريشه گسترانیده است و شخصیت‌های داستان به دنبال جبر نظام استعماری و یا خودباختگی ناشی از عقب ماندگی با فرانسه و اقدامات آن هم‌نوا و همراه شده اند تفاوتی که با مقوله توده‌ای شدن مطرح است نیز در همین امر خلاصه می‌شود؛ چرا که در مبحث توده‌ای شدن این هنجارها و ارزش‌های بومی است که مردم را وادار ساخته تا مردم در پذیرش آن یکدست شوند و به عنوان قانونی نانوشته قبول کنند. بی‌قدرتی یعنی اینکه فرد به منزله شی کنترل شده از سوی دیگر اشخاص است و خودش را اینگونه می‌بیند که به عنوان یک شخص, قادر به تعیین شرایط نیست. او جهت‌مند شده و کنترلی بر شرایط ندارد (سیمن» ۱۹۵۹: ۸۹-۸۹). از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... از آنجا که بومی استعمارزده نیروی درونی‌اش را تحت فشار نظام استعماری از دست داده و قادر نیست تا وضعیت موجود را عوض کند» مقوله بی‌قدرتی در وی رخ می‌دهد. از جمله نشانه‌های این نوع ازخودبیگانگی, احساس شکست. ناتوانی در برابر هتک حرمت» دوگانگی در رفتار و تعارض با خود است که در شخصیت‌های این رمان به ویژه در سخنان حاج احمد به روشنی دیده می‌شود. وی که از بزرگان روستا به‌شمار می‌رود و با مشکلات فراوان ناشی از حضور استعمار دست و پنجه نرم می‌کند» جامعه را ناتوان از رویارویی با فرانسویان می‌بیند و مبارزان را اوباش خطاب می‌کند. «مّن بستطیع لوف فی وجه الفرنسا فورعم المعز أم غاد الابلی؟ من کمن وک؟ لیس الشّدّاد و القعبيا و الاویش؟ هل کان معه رجل واحد ممن لهم وزنهم عند الناس؟»۲" (بن‌هدوقه۱۹۹۳: ۸۲) حاج احمد با تکزار پرسش‌هایی در قالب استفهام تقریری به قصد گرفتن اقرار و اعتراف از مبارزانی است تا به این نتیجه برسند که مقاومت بی‌فایده است. مسور9گید مان داستان له ۹ #لحساس بی‌قذرتی شایع در بین مردم آینده را تیره و تار می‌پندارد..اما کی را نمی‌یاند که توان ایجاد تغییر داشته باشد. اين پندار ازخودییگانگی از دیدگاه سیمن ناشی از شرایط زندگی و عوامل محیطی است. شخص از اين رو بیگانه شده چون حق و ابزار تصمیم‌گیری در دست حاکمان است (کوزر. ۱۳۹۱: ۱۹ع). «انّ الحیاه قاسیه جدّا وفرنسا ۷ ترحم, والواقغ الذي فرضئّه علّی الناس لبق لذیهم مکانا للحلام»" (همان: ۷۸). به سبب ینک اسهمار سیاست روگوانه خود را تحمیل کزدمي‌تردی بر مس ده گلیه راو بی‌قدرتی بومیان را در بالاترین درجه تصور می‌کند. نظام استعماری علاوه برتنگ کردن عرصه سیاسی و اقتصادی بر مردم بومی» از هتک حرمت و تجاوز به زنان بومی پروایی ندارد. مسعوده که قربانی تجاوز است» اگرچه توانسته است ننگ (تجاوز) را از همسر و خانواده‌اش پنهان کند. اما هویت اجتماعی او در آستانه فروپاشی است و نمی تواند از عواقب آن در امان بماند. «کان الشابّان ورانا پهرولان في ملابسهما  از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... ۳۵ السکريّه. کنت ساذجه. رأیت‌هما ییتسمان... کانت هناک سیاره عسکريّه مکشوفه امتطیاها وشارا الینا ن نرکب» قادتنا السیّاره لی حیث لا مفز»*" (همان: ٩). بر این اساس» می‌ببنيم که شورش واقعی او غلیه جامعه استعمارزده است که در آن آشکارا شهرت دارند نیز احیانا در برابر خواسته نظامیان ضعف نشان ذاده و چشم خودذ را ذر برابر تجاوزاتشان فرو می‌بندند. امری که بدبینی ویأس مسعوده را درپی داشته است: «قدور القوي» شهرته لم تنعدّ عضلاته, لکن تلک العضلات القویه لانت أمام القبعه و از دیگر مصادیق بی‌قدرتی» ناتوانی جمعی است؛ به عبارت دیگر بی قدرتی زمانی به وجود می آید که جامعه استعمارزده؛ هویت اجتماعی خود را از دست می‌دهد و کسانی که نقش فرهنگ سازی در آن جامعه را بر عهده دارند نیز به این معضل دچار می‌شوند و هویت جامعه دیگز راابرای خود می‌پذیرند و ننیجه,آن بی‌ارلدگی جمعی . په است. اعتراف عزوز به حالت بی‌ارادگی و وادادگی در خود و اهالی روستا گواه بی‌ارادگی جمعی است که نویسنده خواسته حاللت ضعفی که در برهه‌ای از زمان بر جامعه الجزایر عارض می‌شده است را در قالب داستان به تصّوّیر کشد. «لم أهتم کل ما کان یحدشه لقن رأمی -گما قلت- کان معطلا أن جمیع القرویین. وأما القله الباقیه التی کانث رووشها تشتغل قلم ین أحد بلق علیها أمّلا کبیرا/.* (همان: ۲۳۹) از آتجا که به عزوز و اهالی روستا اجازه اقدام و تصمیم‌گیری داده نشده است و خود را قادر به تعیین شرایط نمی‌بینند بی‌قدرتی بر قدورو دیگران عارض شده است. بنابر آتچه مشاهده شد شخصیت‌های داستان با مشاهده قدرت و توان نظامی و تکنولوژیکی فرانسویان» حالت ضعف و وادادگی به آنها دست داده است. این حالت ضعف نیز به دلیل حس وادادگی در مردان؛ به جنس زنان نیز سرایت کرده است و در از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... بیگانگی با خود به پاره‌ای از شرایط آرمان اجتماعی اشاره دارد که فرد از آتها بیگانه می‌شود. در این صورت از خود بیگانه بودن یعنی در پایین‌ترین حد آرمانی قرار داشتن که اگر جامعه شرایط متفاوتی می‌داشت. شخص به آن می‌رسید (روزتبرگ» 5۱7). در چنین شرایطی» فرد فرصت لازم جهت خلق و تولید آرمانی که او را خرسند می‌سازد از دست می‌دهد و به نوعی, به احساس انزجار از روابط اجتماعی گرفتار می‌شود. «حبیب» که با هدف محقق ساختن آرزوهایش به کمک دوست خود «محمد بن سعدون» از روستا مهاجرت کرده است. با پیوستن به یکی از مکتب‌خانه‌های معروف مشغول به تحصیل می‌شود. اما پس از مدتی نارضایتی خود را از نحوه مدیریت. سواد اساتید و مواد درسی مکتب‌خانه بیان می‌کند و احساس می‌کند که با شرایط موجود به اهداف آرمانی‌اش نخواهد رسید. «استمر بزهه من الوقت في صّمته. ثم قال لي بهدو قاتم. کمن یحدّث نفشه: أدري, اي لا اسخط علی ذلک الامي وحده انني ساخم علی نفسي و مولدي وعلی الحياه کلّها انا ندرس مذاهب و افکارا من القرن العاشر واختزلنا عشره قرون کامله من التطور البشري. لنّ ماندزسه هنا لا ینقدّم بنا لی الذمام انّما یصعد بنا لی أزمنه انتمی مرها وفکرها. لذلک غدا غادر»"" (بن‌هدوقه. ۲۳ ۱۹). در این سخن که به شیوه مونولوگ (تک‌گوبی) درونی ارائه شده» هدف راوی :با نویستده ابرم اوضس هل ی ار مالیا رزاگ‌گ رات نضان دهد تا آو خود با درونکاوی شخصیت حبیب به بیگانگی ذاتی پی ببرد. چون شرایط سیاسی, اجتماعی موجود در کشور استعمارزده الجزایر سیب شنده تا حبیب جامعه و شرایط علمی موجود در مکتب‌خانه را کمتر از حد انتظار ببیند. پس از یک سو انتظارات دنیای درونی او و از سوی دیگر شرایط نامطلوب دنیای بیرون» او را در حالتی قرار داده که قادر به برقراری تعادل نیست» از اين رو از خویشتن خویش بیگانه می‌شود و این بیگانگی می‌تواند به نتایجی مانند فرار یا پناه آوردن به هویت دیگری بیانجامد.  از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... میزان بیگانگی با خود نزد حبیب به درجه‌ای رسیده‌است که دیگر ارزش و اعتباری برای هویت و فرهنگ الجزایری قائل نیست و جنسیت فرانسه را برتر می‌پندارد. اما محمد بن سعدون با برانگیختن روحیه ملّی‌گرایی در او سعی بر آن دارد تا حبیب را از این خطا باز گرداند و به او بفهماند که داشتن چنین روحیه‌ای دقیقا خواسته استعمار فرانسه است که می‌خواهد بی‌هویتی در بین مردم را ترویج دهد و از این راه سيطره خود را بر آنان استوار سازد. «حاولت أن استثیر عواطقه الوطتيه» فقلث له: ذلک بالضیط ما تبحث عنه فرنسا وق آنک لن تکون فرنسها حتی ولو رغبت في ذلک. (نّ الانسان لا تخل من هویّته کما حلص من قمیصه غد الی الواقع»" (بن‌هدوقه, ۱۹۹۳: ۱۹۹). این مطلب بیانگر نظر ملوین سیمن است که اعتقاد دار «واقعیت فکری بیگانگی فرد با خود به مرحله‌ای می‌رسد که فرد» خود را با هر آنچه که جامعه معتبر و ارزشمند می‌پندارد هم عقیده و همسو نمی‌بیند. این احساس به مفهوم فقدان قابلیت سازگاری فرد با زمینه اجتماعی خویش نبوده» بلکه فرد از ظ استانداردهای فرهنگی جامعه و هویت خویش گسست می‌پاید» (سیمن» ۱۹۵۹: ۸۷). ۰ به عقیده سیمن گرچه مشخص کردن معنای این نوع ازخودبیگانگی تنها در فقدان آرمان‌های اجتماعی برای رسیدن به هدف خلاصه نمی‌شود. با وجود این انديشه اضلی‌ای که در مفهوم ازخودغرییگی مطرح أست را شاید بتوان در انديشه فعالیت ذانا معنی‌دار گنجاند. بدین ترتیب کارگری که فقط برای کسب مال کار می‌کند یا آشپزی که فقط برای ازسرخود بازکردن آشپزی می‌کند.» همه اینها در سطوح متفاوت نمونه‌های بیگانگی با خویشتن هستند (کوزر» ۱۳۹۱: ۶۱۵). آشپزی کردن مسعوده در منزل فرانسویان در ازای حقوقی اندک و همچنین کار اجباری قدور در تبعید با انديشه معنادار و همراه با رضایت باطنی این دو شخصیت رخ نمی‌دهد. «لابد لي آن أجدّ موردا لعیش منه آنا و ايني. صاحبه الدار التي سکن عندها عرضت علی آن ساعنّها في غسل ثیاب وتنظیف البیت ومساعدتها في شوونها المنزليه» (بن هدوقه. از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... ۳ )). از این دیدگاه آنچه غربت از خویشتن به شمار می‌رود. اشاره ناتوانی مسعوده از خود پاداشی دارد یا چنانچه دیویی می‌گوید. فعالیت‌های خود کمالی او را اجبار قدور به انجام کارهای سخت و طاقت‌فرسا از طرف کارگزار استعماری نیز مصداق بارز بیگانگی با خویشتن است که انجام آن» هیچ‌گاه قدور را به رضایت از خود و کمال مطلوب نمی‌رساند. «الحارس الذي کان بصدد حت القدور علی بذل جهد الأکیر, جلش قبالته متسما قدور ینظر لی تفتیت الحجر تحت ضربات مطرقته, عابسا وجهه ملتحف بالغضب» (همان: ۲۷۱). در هم‌کشیدن چهره و نشان دادن چهره‌ای خشمگین هنگام انجام کار نشانه باژز بی‌میلی قدور به آنجام آن است که سرباز فرانسوی با ابزارهای مختلفی چون شکنجه و خوشرویی» وی را وادار به آن کرده‌است. مصداق دیگر خر ردو ای ها ماد تاره ات که با رضایت ذروتی انجام نگرفته و به سبب قرار گرفتن در تنگنای معیشتی و یا جبر محیطی» قدور و بنابر آتچه مشاهده شد شخصیت‌هایی چون حبیب در حالت برخورد عصبی با جامعه و شرایط موجود به‌سر می‌برند و می‌کوشند با راه‌حل‌های فردی و درون‌گرایانه» بیگانگی خود را از طریق اعتراض و انتقادهای فرهنگی و اجتماعی رفع کنند. حتی اگر این اعتراض به شکل ترک هویت خویش و تمایل به فرانسوی شدن نمایان شود. نتایج حاصل از بررسی رمان غدا یوم جدید که بر مبنای نظريهه ملوین سیمن درباره بیگانگی و بر اساس مولفه های اصلی این نظریه. صورت گرفت نشان می‌دهد که هریک از شخصیت‌ها و حوادئی که برایشان روی می‌دهد, به نوعی دچار ازخودبیگانگی شده‌اند و نمود مولفه های نظریه سیمن (توده‌ای شدن, نیازمندی‌های ساختگی» هم نوایی, بی قدرتی و بیگانگی از خود) را می‌توان در آن‌ها دید.  از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... 77 از بین شخصیت‌های داستان» شخصیت‌های زن بیشتر در معرض پدیده توده‌ای شدن قرار داشته و سعی کرده‌اند با دیگران همسان گشته و دنباله‌رو انتخاب دیگران باشند. به دلیل اينکه مردان ناخواسته همراه با نظام استعماری در سرکوب آزادی و هویت زنان همکاری کرده آنها را به همانند شدن با زنان اروپایی وادار می‌کردند. هر چند خود آنها نیز به سیب سنت رایج؛ داوطلبانه قوانین حاکم بر جامعه مردسالار را پذیرا شده و بدون توجه به خواسته‌های درونی» خود را تابع محض مردان کرده‌اند. بنابراین دو عامل بیرونی استعمار بیرونی و درونی حاکم بر جامعه مردسالار در بروز این پدیده در زنان موئر بوده است. سار پدیده های از خود بیگانگی نتیجه حضور طولانی مدت استعمار و شرایط سیاسی و اجتماعی وفرهنگی و اقتصادی حاکم بر جامعه در زمان استعمار است و می‌توان تأثیر آن زار شخظلیت‌های داستان مشاهده کرد که حالت تسلیم و وادادگی به آنها دست می‌دهد. بعضی از شخصیت‌های داستان نیز فریب تجملات ظاهری زندگی اروپایی را نخورده و سبک زندگی بومی را ٩ راهکار بن‌هدوقه برای خل معضل بیگانگی در نماد شخضیت‌های رمان» بالا رفتن روحيه نقد نسبت به وضع موجوذ است که با این اقدام جرأت و جسارت آنها در بیان شرایط فزونی می‌یابد و آنها را از گرفتار شدن در معضل بیگانگی رهایی می‌بخشد؛ از طرف دیگر التزام به هویت خویشتن و اعتلای فرهنگ بومی نیز سبب می‌شود تا از آراسته شدن به فرهنگ و هویت دیگری اجتناب ورزند. ۱ ملوین سیمن (۱۹۵۶) روان‌شناس آمریکایی و استاد برجسته جامعه شناسی در دانگشاه کالیفرنیا لس‌آنجلس است. وی در زمره نخستین روان‌شناسانی است که کوشیده است تا ضمن مشخص نمودن سنخ شناسی بیگانگی» مفهوم بیگانگی را در قالبی منظم و منسجم تدوین و تعریف کند از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... ۲ قطار ترسیده است. زمان آن گذشته و دیر شده است! قدور ساعتش را از یب جلو (پیراهنش) بیرون آورد؛ عقربه‌های آن را با دقت خواند تا از زمان مطمئن شود سپس در جای خودش قرار داد. چرا دیر کرده‌است؟ مسعوده جرأت ندارد از همسرش بپرسد نه از زمان نه از قطار» صدای ۳ قدور کوشید تا به عمه خود بفهماند که زندگی شهر زندگی بادیه نیست و اروپاییان زنانی که خال‌کوبی دارند را مسخره می کردند و زنان محترم شهری خال‌کوبی نمی‌کنند ... . ۴ چند بار به خودش گفت که نامزدش» این روستایی کوچک را مانند کاغذ سفید به شهر می برد. آنچه را که می خواهد بر روی آن (کاغذ) می‌نویسد. چه تصاویری که برای او تصور می‌کرد. هر لباس شهری که می‌شناخت به او می‌پوشانید و می‌دید که چقدر به او می‌آید. در صورتش هیچ جز در راه رفتن اما اين کار سختی نیست راه رفتن را یاد خواهد گرفت. ۵. آپارتمان من مثل هر آپارتمان اروپایی زیبا شده بود! چقدر خوشحال بودم و اما ناراحت از اینکه ۶ رویاها و کابوس‌های قدور تصاویری از بنذر» رفت و آمد کشتی‌ها کارگران و اتحادیه‌های آن بود. در هر رویایی» این تصاویر با دستی پنهان ترکیبی در ذهن او می‌ساخت که به آتها معانی و ابعاد جدیدی می بخشید که به خواب های قبل و بعد شباهت نداشت. ۷ قدور خواست تا علمش را مانند مرد شهری نشان دهد نه روستایی. ۸. به روستا برو» با مردم صحبت کن, از آنها در مورد زندگی خودشان بپرس» نه من» زیرا آتها این را نمی دانند. شما تصاویری از زندگی من پیدا خواهید کرد. کسانی که از روستاها دیدن کردند گفتند که تغییری نکرده. آنها گفتند که برق و جاده های آسفالته. حتی تلویزیون دارد. اما مردم برنامه هایی را تماشا می کنند که با سرهایی (تفکراتی) متعلق به قرون دیگر به آنها نشان داده می شود. ٩. چرا هیچ‌یک از افرادی که در ایستگاه بودند. دستگیز شدن دو مردی که با هم دعوا کرده و آشتی کردند را توسط نظامیان ژاندارمری محکوم نکردند؟ او نمی‌داند که آنچه ژاندارم‌ها انجام می‌دهند برای مردم عادی است. آنها بیشتر از این دیده‌اند و سخنی نگفته‌اند. ۰ مردم نمی‌خواهند جشن بگیرند و فرانسه می‌خواهد جشن بگیرد و هزینه‌های این جشن ها را نیز بپردازد. فرانسه می‌خواهد مردم هزینه‌های خود را بپردازند و خوشحال باشند. آیا تمدن به آنها آرزانی نداده؟ بیشتراز این چه می‌خواهند؟ آنها باید شاد باشند و وفاداری خود را نسبت به تمدن و  از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... 7 ۱ چه کسی می‌تواند در مقابل فرانسه بایستد؟ بزچران‌ها یا شترچران‌ها؟ همسر تو که بود؟ یا راهزن؛ احمق و اراذل و اوباش نبود؟ آیا کسی همراه او بود که در میان مردم اعتباری داشته باشد؟ ۳ زندگی بسیار سخت است و فرانسه ترحمی نمی‌کند واقعیتی که بر مردم تحمیل کرده است ۳ دو مرد جوان پشت سر ما با لباس نظامی می‌دویدند. ساده لوح بودم. دیدم هر دو می‌خندند... آن‌دو سوار بر خودرو نظامی رو باز شده بودند و به ما اشاره می‌کردند که سوار شویم» ماشین ما را ۴ قدور قوی, شهرت او فراتر از ماهیچه‌هایش نبود. اما آن ماهیچه‌های قوی جلو کلاه و تفنگ ۵ من در برابر تمامی اتفاقاتی که می‌افتاد بی‌اهمیت بودم. زیرا همانطور که گفتم» مثل همه اهالی روستا سرم (مغزم) از کار افتاده بود. اما کسی نسبت به تعداد معدودی که فکرشان کار می‌کرد نیز ۶ او مدتی سکوت کرد. سپس به آرامی به من گفت» گوبی با خودش صحبت می کند: می دانی, من فقط از آن بیسواد عصبانی نیستم» از خودم از تولد و همه زندگی عصبانی هستم» ما آموزه‌ها 4 و عقاید مربوط به قرن دهم را مطالعه می‌کنيم و ده قرن کامل انسان را از تکامل باز داشته‌ايم. 3 آنچه در اینجا مطالعه می کنیم ما را به جلو سوق نمی دهد بلکه ما را به زمان‌هایی می‌برد که کار حّ و فکر آن به پایان رسیده است. به همین خاطر فردا می‌روم. ۱ من سعی کردم احساسات میهنی اقلا تحریک لا و به او کیم: این دقیقا همان چیزی است که فرانسه به دنبال آن است و مطمئن باش که حتی اگر بخواهی, فرانسوی نخواهی شد. انسان نمی‌تواند مثل بیرون آوردن پیراهن از تن» از هویتش خلاصی یابد؛ پس به واقعیت برگرد. ازن‌منظوره محمد بن مکرم (۱۹۸۸) ان ارب پیروت: دارانگها للنزاش الغریی. - بن‌هدوقه عبدالحمید. (۱۹۹۳)» غداّیوم جدید. الطبعه الولی بیروت: دارالّداب. - ابوشاویش, حماد حسن و ابراهیم عبدالرزاق عواد (۲۰۰۶۹ «الاغتراب في روايه البحث عن ولید - روزنبرگ لوئیس (۱۳۷۸) نظریه‌های بنیادی جامعه شناسی, ت: وزارت فرهنگ» چاپ ۱ تهران:  58 از خود بیگانگی در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدوقه ... - روشن» امیر (۱۳۸۶) علی شریعتی و الیناسیون فرهنگی» مجله پژوهش‌های علوم سیاسی, - شیخاوندی» داور (۱۳۷۳) جامعه شناسی اتحراقات, گناباد: نشر مرندیز. - صداقتی فرد مجتبی» ابی زاده, فرهاد (۱۳۹۰) جستاری در رویکرد مولوی به از خودبیگانگی انسان با نگرشی به اسان معاضر: قصلنامه ادییات عزقاتی و اسطوره شداختی, س۷: شماره ۹۰. - عزیزی» بهراد (۱۳۹۵) بررسی عوامل اجتماعی مور بر از خودییگانگی اجتماعی در بین جوانان شهرستان خلخال, مجله پژوهش در علوم و تکنولوژی, آلمان: برلین. - علمی» محمود. تقی‌لو فرامرز موسی‌رحيم (۱۳۸۹) بررسی رابطه بیگانگی اجتماعی و میزان مشارکت سیاسی در بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد نقده» مجله مطالعات اجتماعی, 2 - فانون» فرانتس (۱۳۵۸) دوزخیان روی زمین, ترجمه ابوالحسن بنی صدر چاپ اول, تهران: ع - فروم؛ اریک (۱۳۶۸) جامعه سالم؛ ترجمه اکبر تبریزی, چاپ سوم تهران: انتشارات پهجت. -الفیومی, محمد ایراهیم (۱۴۰۸) ابن باجه وفلسفه الاغتراب» مجله کلیه الدراسات الاسلامیه ع - کوزر» لوئیس و روزنبرگ. برنارد (۱۳۹۱) نظریه‌های بنیادی جامعه‌شناختی» ترجمه فرهنگ ارشاد - مارکوزه» هربرت (۱۳۵۹) انسان تک ساحتی» ترجمه محسن مژیدی» چاپ سوم تهران: - مک‌کواری» جان (۱۳۷۷) فلسفه وجودی» ترجمه محمد سعید کاشانی» چاپ اول» تمران: - یحیی» عبدالله (۱۹۸۴) الاغتراب دراسه تحلیلیه لشخصیات طاهر بن جلون» الموسسه العرییه. 783-7 ,۸51,24 .ناهد نله که عصتصدعص ۵ط 05 .(3/1)1959 مصقصعع5 - آزخود بیگانگي در رمان «غدا یوم جدید» اثر عبدالحمید بن‌هدو ٩ کقط اقطا اماعنط صفستط ما علعقط عصاعل جمصعصمصعطام خ کز صمناهدمزن۸ ۳۵۳۵6 ۳۵۳ کاحقاد 0605 عحام عنطا ۶و امععد0 6ط1 معصنصد۹ 0۳۵۵۵ ,بانط ۵ ۳۳۵ وصه هنعاماعمد ۵1 انم عط) دز طعنطنم ,130616550655 8 وگو ۲۹۵۱۲ ۵ کز حلعنط۶ مدمنامصعناد مزع مامط عم ۵ عوصعاه مه لفط 1 .کطمخنوصم آهنمم5 فصه آمعنناوم که انعم ۵ط۲ ۲۳۵۵ 1367 13 .۳63905 ۷۵005 10۳ کومعم 506 ح 660ص کقط ۵ عل 060 دام کنطی ۶ #عاعنکه 66۵ ع۷هط عاممعم صعمون۸ ۳۵ مدع م5۵ فصه عنصم00عع عهصنآنعه عط) فصه صکناهنصهامی کم ععصعوع۳م عطا 6 1۵1۲ ۵ط مقع 13200 صعط فنص هط اعوطه۸ اعناع مد صععون۸ 156 معععنی 40 06۳0 کنطا صز صعناه‌ندمام ۵۶ عصعوعم عط که کععصعنوععد0 ,و ل2ع 16-2021 9010عل0 ه ۵۳ عصنوام۴ ۷۵۳۵۰ کنط جز «دمناهمعنله 0 عزکصتاصز ۵۶ دمصعصمحعطام. عطا عمهنادهتصز ۵ علععی طلجهع8ع۳ کنطا 4 1001216 ۳۵۹6373 عطا ۵۶ کعسنوص۳ 3۳۵۵0۰ م0 30 1۵۵ آعتمط عطا کز 1۳۵ 205ص عناه ۶و دمناهاکه‌انصهص ج عم ما عاطه ص66 کقط +مطانه عطا 0 50۳6 9۶ اآاو۲ عط وصه صکناهندوزی ۵۶ ۳6:66 ۵ط) ۶و اآنهم ۵ط] عنطا هصنمننی علنطاس مصه دجعاموتقط وهای او مگ عطا صز کد0نوه ۳ 621 ۵ ععانه هه ااص6ز 0۳۵ ختامز ا5ععهنگ 0#ع عقط 0360605 ,(201100 0۳۵۶000108) اوانکه نصت معو لا اه عسه هن مخ مومع صعل عنطا۸ او «مکعع 2۳1 عامنمع۸ * نع 0 2 اه زه ن نمصاسه‌طاصفطاع وان ص۲7 وعد لا اه خصعلوه 0۰.3 ۴۶۴

ازخودبیگانگی، پدیده ای است به قدمت تاریخ بشر که معنای گسترده ای دارد. دامنه مفهوم این پدیده از غربت رمانتیک که حاصل دلتنگی و بازگشت به کودکی است، آغاز گشته و تا بیگانگی روان شناختی که نتیجه فرار از خویشتن به دنبال شرایط سیاسی و اجتماعی است، امتداد می یابد. این پدیده در برخی دوره ها به دلایل متعددی فزونی یافته است. در عصر معاصر، ملت الجزایر به دلیل حضور استعمار و بحران های اقتصادی و اجتماعی ناشی از آن، گرفتار این پدیده شده اند. عبد الحمید بن هدوقه، رمان نویس الجزایری که پیامدهای حضور استعمار در این دوره را احساس کرده، به انعکاس بیگانگی در آثار خود پرداخته است. این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی به دنبال آن است تا پدیده ازخودبیگانگی ذاتی و فرهنگی را با تکیه بر نظریه از خود بیگانگی ملوین سیمن در رمان «غداً یوم جدید» مورد بررسی قرار دهد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که نویسنده توانسته نمودهای از خودبیگانگی را که دستاورد حضور استعمار و نتیجه برخی سنت های قدیمی است در قالب شخصیت های داستان ارائه دهد و ضمن نقد این پدیده تلاش نموده راه هایی نظیر بالا بردن روحیه نقد در شرایط موجود جامعه و ارزش گذاری به هویت و فرهنگ خودی را برای مقابله با آن پیشنهاد دهد.

520005

شایان ذ کر است که آرا دواندیشمند شیعی» ملامحسن فیض کاشانی به عنوان حکیم» محدث, مفسر قرآن و فقیه اخباری شیعه ( قرن یازدهم هجری) و علامه محمد حسین طباطبایی به عنوان مفسر» فلیسوف, اصولی» فقیه» عارف و اسلام‌شناس (قرن ۱۴ هجری) مورد بررسی قرار می گیرد. برحسب روش تحقیق» ابتدا به بررسیوا ژگان کلیدی( لغوی و اصطلاحی) می‌پردازیم و سپس به بحث پیرامون آرا مختلف این مسئله می‌پردازیم و در نهایت نظاره گر دو منظر شیعی بیشتر اهل لغت واه خلود را به معنای دوام» بقا و جاودانگی دانسته‌اند(مسعودج ۱» ص۷0۴ معلوف» ج ۱» ص ۱۹۰ آذرنوش» ص۱۷۶ حسینی واسطی» ج۴» ص ۴۳۷). برخی آن را به معنای بقا و طول عمر وبرخی دیگر از باب تشبیه به معنای حیات جاودان به کار برده‌اند از این رو به هر موجودی که در موجود بودن طولانی باشد و زمان بیشتری را به خود اختصاص دهد مخلد گویند( راغب اصفهانی» ص ۲۹۱). برخی دیگر اصل واحد این ماده را دوام  نگره خلود کفار در عذاب جهنم: بررسی نظریات فیض کاشانی و علامه طباطبایی ۰ ۱۶۱ دانسته‌اند که به حسب موضوع و ظرف آن متفاوت است لذا دوام در ظرف دنیا بر طول عمر و در ظرف آخرت بر مطلق دوام و بقا و جاودانه بودن دلالت می کند(مصطفوی» ج۳. ص ۷٩). «کفر» ستر» پوشش و پوشاندن است. از این رو عرب شب را به دلیل پوشاندن اشخاص و اجسام با سیاهی‌اش کافر می گویند. همچنین به کشاورز که بر زمین بذر می‌پاشد و بذرها را در آن پنهان می‌سازد» کافر گفته می‌شود ( معلوف» ج۲» ص۶۹۱ آذرنوش» ص۲٩۵ راغب اصفهانی» عذاب» یعنی آنچه مشقت دارد و نیز به.معنی درد گرسنگی شدید است و تعذیب در اصل به معنای زدن بسیار با تازيانه سهمگین است«و در هر عقوبتی؛ که درد آور باشد استعمال می‌شود (راغب اصفهانی» ص ۷۵۵۵ مصطفوی.ج۰۸ ضص ۰۶۶ فیومی» ج ۲ ضن ۳۹۸). شایان ذکر است که ماده عذاب در قرآن کریم با عنوان عقوبت ذ کر شده است(مصطفوی»ج۸م ص ۶۷). با توجه به مطالب فوق روشن می‌شود که بین عذاب و عقاب ملازمه‌ای وجود دارد» ابوهلال در این مورد می‌گوید "چرا که اين دو از لحاظ معنی با یکدیگر متفاوت‌اند» عقاب در واقع جزایی است بر عمل کسی که باید معاقبه شود اما عذاب مطلق درد و شکنجه را شامل می‌شود؛ لذا رابطه بین این دو عام و خاص مطلق است» به.این صورت. که هر عقابی عذاب است ولی هر عذابی عقاب در بین مفسران اسلامی» خلود به معنای طول مکث در مکانی است که مقتضی دوام نیست» ولی دوام به معنی همیشه» بر موجودی که انتهایی ندارد دلالت می‌کند لذا خلود به معنای پایداری است نه ابدیت» بنابراین خداوند صفت ابدی دارد نه خلود(طبرسی» ج۱» ص 4۱۶۱ در میان متکلمان معتزله نیز اشخاصی هستند که قائلند خلود در آخرت به معنای زمان ممتد نیست» بلکه به معنای لازم و ثابت است در حالی که متکلمان اشاعره برخلاف معتزله خلود را به  ۳ نشريه علم یآ ینه معرفت, سال بیستم» شماره شصت و چهارم» پاییز ۹۹ معنای زمان ممتد و طولانی معنا کرده‌اند» ازاین رو معنای خلود در جهان آخرت همان زمان طولانی می‌باشد(فخر رازی» ج۴ » ص۱۴۳). متکلمان امامیه نیز خلود در نار را به معنای دوام عقاب دانسته‌اند(نصیرالدین طوسی» ص ۳۰۴). در میان فلاسفه به نظر می‌رسد که اين‌سینا نیز از خلود به عنوان بقا یاد می کند» وی معتقد است اهل بهشت و اهل جهنم در یک چیز مشترکک‌اند و آن خلود آنها در این دو جایگاه است(ابن سینا ص۴۷- ۳۱). شیخ اشراق در کتاب خود ذیل بیان احوال متوسطین در علم و عمل آزاین واژه معنای ابدی و زمان طویل را اراده کرده است(سهروردی» ص ۲۳۰). صدرالمتالهین شیرازی» خلود را به معنای دوام می‌داند. وی اذعان دارد که خلود به معنای مکث طولانی» می‌تواند دائم باشد کما اینکه درباره کفار چنین است و می‌تواند منقطع نیز واقع شود چنان که در مورد فاسقان اینگونه است(صدرالمتالهین»۱۳۶۶» ج ۳ در بین مفسران شیعه» علامه طباطبایی کفر را به معنای ساتر و:پوشاننده معنا می کند(طباطبایی» ج ۱ ص ۵۳-۵۷). فخر رازی از مفسران اشاعره معتقد است: « کفر انکار و عدم تصدیق رسول در دستوراتی که علم به آنها ضروری است. می‌باشد» ( فخر رازی» ج ۲» ص ۲۸۲). در بین متکلمان و فیلسوفان» صدرالمتالهین به‌عنوان متکلم و فیلسوف امامیه» کفر را نوعی حجاب که مانع دستیابی (صلی اه علیه و آله) (علبهم ۲۳۱ است» می‌داند(صدرالدین شیرازی» فیض کاشانی» از جمله متکلمان و فیلسوفان امامیه است, که:کفر را در مقابل علم قرار داده و مبدا آن را جهل می‌داند(فیض کاشانی, ۱۳۸۷ ص ۴۴۷). سیف الدین آمدی, از متکلمان اشاعره کفر را نقطه مقابل ایمان قرار داده(سیف الدین آمدی» ج۵» ص‌۲۵). قاضی عبدالجبار نیز معتقد است»کافر در شرع به کسی اطلاق می‌شود که مستحق عذاب عظیم باشد(قاضی عبدالجبار معنای اصطلاحی واه عذاب با توجه به آیه ۷ سور بقره از دیدگاه مفسران شیعه و اشاعره و  نگره خلود کفار در عذاب جهنم: بررسی نظریات فیض کاشانی و علامه طباطبایی ۰ ۱۶۳ فخر رازی در ذیل آيه ۷ سور بقره تعذیب را ضرری خالی از همه جهات منفعت تعریف کرده و عنوان می‌کند که‌این ضرر در نزد عقل معلوم القبح است(فخرالدین رازی» ج ۲» ص‌۲۹۶). زمخشری» طبرسی و صدرالمتالهین در تفسیر آیه مذکور عذاب را از لحاظ لفظ و معنی مانند نکال به معنی خودداری کردن تفسیر نموده‌اند( زمخشریج ۱» ص۵۴ و طبرسی» ج۱» ص ۱۸ و صدرالدین شیرازی» ۱۳۶۶ ج۱» ص ۳۶۰). طوسی نیز در ذیل این آیه استمرار درد و ألم را به معنی عذاب بیان کرده است(طوسی» بی‌تاه ج ۵ ص‌ چ در بین متکلمان امامیه» شیخ صدوق قائل به خلود کفار و مشرکان در آتش است و در خصوص دیگر گناهکاران معتقد است که گناهکاران اهل "توحید».به دلیل سعه رحمت الهی و شفاعت شفیعان به انحا مختلف از آتش رهایی پیدا می‌کنند او مخلد در آتش نمی‌شوند(صدوق» محقق طوسی نیز در تأیید گفته‌های شیخاصدوق» کفار را مخلد در عذاب می‌داند و صاحبان کیره را به سبب ایمانی که دارند جاودانه در عذاب نمی‌داند. در نظر ایشان کافر برای هميشه در آتش و دوزخ گرفتار است و مومن هر چند گناهکار و بسیار آلوده باشد به واسطه ایمان» عذاب همیشگی و دوزخ ابدی ندارد. اگر چه ممکن است بسیاری از گناهکاران چنانچه مورد عفو حق یا شفاعت شافعان قرار نگیرند به جهنم برده می‌شوند و به عذابی شدید دچار می گردند و به مقدار گناهانشان بسیار در آتش بمانند و برای مدت‌های طولانی گرفتار آیند ولی با این اوصاف عذاب ابدی ندارند و بالاخره دوزخ آنان پایان می‌پذ برد(طوسی, ۱۴۰۷ق» ص ۳۰۴). در بین دیگر متکلمان امامیه» علامه حلی عدم انقطاع عذاب و ابدی بودن جهنم کافران را مورد اجماع همه مسلمانان دانسته و عذاب مرتکب کیره را از موارد اختلافی عنوان می‌کند(حلی» حکیم لاهیجی در توضیح این مطلب معتقد است: «اتمیت و اشدیت ( عذاب و ثواب) به حسب کیفیت و کمیت می‌باشد اما به حسب کیفیت , خلوص هر کدام و به حسب کمیت» خلود و دوام هر یک مطرح می گردد. عقاب تم و أشد مخصوص کفار است(لاهیجی» ص ۳۳۲-۳۳۳).  ۴ نشريه علم یآ ینه معرفت, سال بیستم» شماره شصت و چهارم» پاییز ۹۹ می‌توان گفت قریب به اکثریت‌ایشان از جمله باقلانی» ایجی و تفتازانی وعید به جاودانه بودن عذاب را مختص به کافران می‌دانند و مژمنان گناهکاری را که معترف به واجبات خداوند هستند و بدون توبه از دنیا رفته‌اند مستحق خلود در عذاب نمی‌دانند(باقلانی» ص ۱۲۱-۱۲۳ ایجی» ج ۵ در این بخش به علت تفاوت نظریه صدرا و تأثیرپذیری علامه از او از بین فلاسفه تنها به بیان ملاصدرا در حکمت متعالیه, هماهنگی قرآن و برهان و عرفان را به خوبی نشان داده است و در جمع میان عقل و شرع کوشش فراوان نموده است. او در مسئله خلود همانند عارفان مخالفی جاودانگی غذاب کفار است .وی درعین ال ینمی تولنمت ابات؟ 9 روایات دال بر خلود را نادیده ملاصدرا برخلاف معتزله منشا خلود در" آتش را کفرامی‌داند و معتقد است؛ «.... وی اعتقاد فاسد کافر را علت خلود عقاب و دوام عذاب می‌داند نه فساد رفتاری و گناه در کردار چرا که صفات و حالاتی که از رفتار به دست می‌اید یک امر عارضی بر نفس بوده که امید بر زوال آنها است اما افکار و اعتقادات قوام آدمی‌را می‌سازند و نوعیت انسان را شکل می‌دهند که فساد در ذات و مقوم شی موجب هلاکت است پس اعتقاد کفر گونه موجب نوع جدید و سبب خلود در غاب است»: چنان که خداوند.ضو این باوه: در سوره انلسا آی۹ ۴۸ می‌فرماید:ه [ن الله لبعر آن یسرک به و یعفر مادون ذالک لمّن یشّا» وی گناه ناشی از افکار را شدیدتر از گناهی که منشا آنها کردار است می‌داند و در ادامه عقاید معتزله و زیدیه درباره خلود مرتکب کیره در جهنم را با توجه به‌ایات قرآن و مطالب بیان شده فاسد اعلام می‌کند(صدرالدین شیرازی» ۰۱۳۶۶ ج 4۴ در زمان پایه گذاری مکتب اعتزال به دست واصل بن عطا ملاک معتزلی بودن صرفا اعتقاد به  نگره خلود کفار در عذاب جهنم: بررسی نظریات فیض کاشانی و علامه طباطبایی ۰ ۱۶۵ اصل «منزله بین المنزلتین» بود. طبق این نظریه» مرتکب کیره نه مژمن است- آن گونه که مرجثه معتقدند» چرا که مومن مستحق ستایش و بزرگداشت است برخلاف مرتکب کبیره که به‌دلیل ارتکاب به کباثر مستحق لعن و اهانت است- و نه کافر- آن چنان که خوارج معتقدند چرا که کافر به کسی گفته می‌شود که مستحق عذاب عظیم است و احکام خاصی از جمله منع ازدواج و ارث و عدم دفن او در قبر مسلمانان بر او تعلق می گیرد در حالی که شدت عذاب فاسق به شدت عذاب کافر نیست و احکامی که بر کافر جاری می‌شود بر او جاری نمی گردد(قاضی عبدالجبار معتزلی,» ۲ اق, ص ۴۸۰-۴۸۶ وهمی ۵قی,. ص ۱۴)» بلکه او فاسق است و جایگاهش مابین ایمان و کفر است که مجازات او خلود و جاودانگی در آتش می‌باشد( قاضی عبد الجبار۱۴۲۵ق ص۰۵ او بدرالدین» ص‌۵۱۴). معتزله دربار خلود و عدم خلود مرتکب کبیره با یکدیگر متفق‌اند و معتقدند: "مرتکب کییره زمانی که با توشه ظاعت و توبه از دنیا برود مستحق ثواب و زمانی که بدون توبه وارد آخرت شود مستحق خلود در آتش است. منتها تفاوت خلود کافر با خلود فاسق در آتش را شدت و حدت عذاب می‌دانند.همچنین بنا بر اجماع موجود در بین خودشان تأ کید می‌کنند که خداوند هیچ کدام از اشتباهات مرتکبین کباثر را مورد عفو قرار نمی‌دهد( قاضی نزاع مهم و قابل توجهی که در این موضوع بین اهل عرفان- و در راأس آنها ابن‌عربی- و متکلمان پدید آمده» اختلاف درباره خود مفهوم خلود است؛ مسئله مورد.بحث این است که آیا مفهوم «خلود در دوزخ » غیر از مفهوم « خلود در عذاب » است و آیا,ملازمه‌ای بین « خلود در دوزخ » و ( دائمیت عذاب » وجود دارد؟ اکثرمتکلمان» اعم از امامیه و اشاعره و معتزله در پاسخ به اين مسئله معتقدند :کافری که مخلد در دوزخ گردیده» مخلد در عذاب نیز خواهد بود از نظر آنان بین مفهوم « خلود در دوزخ » و مفهوم « خلود در عذاب » قطعا ملازمه وجود دارد. این در حالی که محی الدین عربی خلود را می‌پذیرد ولی قائل به پایان عذاب مخلدین در دوزخ و منکر هر گونه ملازمه‌ای بین مفهوم « خلود در دوزخ » و « خلود در عذاب » می‌شود. در مان عارفانا: ابن عربی بیش از همه سعی در اثبات نظريه انقطاع عذاب داشته است او در کتاب‌های خود. به خصوص فتوحات و فصوص الحکم این بحث را مطرح کرده و حکم به انقطاع عذاب اهل نار در نار نموده است. وی معتقد است» انسان‌هایی که جهنمی‌اند وارد آن  ۶ نشريه علم یآ ينه معرفت» سال بیستم» شماره شصت و چهارم» پاییز ۹۹ می‌شوند؛ آنهایی که در خور اخراج از جهنم هستند بعد از مدتی رنج و عذاب» از آن خارج و به بهشت داخل می‌شوند.» اما آنهایی که در خور اخراج از جهنم نیستند» یعنی اهل نار تا ابد در آن مکان می‌مانند و هرگز از آن بیرون نمی‌آیند» ولی پس از مدت مدیدی رنج و عذاب» رحمت الهی آنان را فرا می گیرد و آن‌ها در همان سرا به نعمت می‌رسند و جهنم برایشان جایگاه مطلوب می‌شود. ابن عربی اهل عصیان و گناه را به دو گروه اصلی تقسیم می‌کند: ۱. گروهی که گناهان آنها به دلایل گفته شده در شریعت» موجب جهنمی‌شدن آنها در آخرت نمی‌شود؛این دسته در هتسکش من گرشندم ۲ گروهی که گناه آنها بخشوده نیست و به جهنم می‌روند» گروه دوم نیز دو دسته‌اند : الف: دسته‌ای که خداوند آنها را سرانجام به عللی چون شفاعت شفیعان از جهنم خارج و به بهشت منتقل می‌کند این گروه همان مومنان و خداپرستان اهل کباثر هستند. ب: آنهایی که خداوند هرگز آنها را از آتش "خارج نمی کند اهل نار نامیده می‌شوند و تا ابد در محی الدین عربی و تابعان و شارحان کلامش به‌طور جدی به نفی خلود عذاب تا کید کرده‌اند. در یک جمع‌بندی کلی نظرات وارده در این مورد را می‌توان به سه دسته تقسیم بندی کرد: الف. گروهی معتقدند که برخی از کسانی که تهدید به خلود در آتش شده‌اند با توجه به استثناات موجود در آیات پس از آنکه زمانی زاادر آتش به سر بردند مورد بخشش قرار می‌گیرند و از عذاب رها می گردند و تنها برخی از گناهکارانند که برای هميشه در آتش جاویدان و ابدی خواهند بود. قریب به اتفاق متکلمان و مفسران امامیه و نیز اکثر متکلمان اشاعره از جمله کسانی هستند که به بیان این نظریه پرداخته‌اند( باقلانی» ص ۱۲۱-۱۲۳ شیخ ب. در مقابل گروهی هستند که معتقدند» مرتکب کبیره زمانی:که با توشه طاعت و توبه از دنیا برود مستحق ثواب و زمانی که بدون توبه وارد آخرت شود مستحقی خلود در آتش است. خلود در آتش استثنا ندارد و کافر و مژمن فاسق و هر آن کس که مرتکب گناه شود زمانی که به جهنم وارد شود دیگر از آن خلاصی نخواهد داشت و تا ابد معذب در آتش و عذاب خواهد بود. معتزله و زیدیه از جمله کسانی هستند که به حمایت از اين نظر پرداخته‌اند ( باقلانی» ص۱۳۱-۱۲۳ و بدرالدین» ص۵۱۴ و قاضی عبدالجبار» ۱۴۲۵ق» ص۱۴۹). ج. گروهی نیز هستند که معتقدند هیچکس در عذاب مخلد نیست و همه کسانی که به جهنم وارد می‌شوند به انحا مختلفی مثل مغفرت» شفاعت یا حتی خو گرفتن به آتش از عذاب رها  نگره خلود کفار در عذاب جهنم: بررسی نظریات فیض کاشانی و علامه طباطبایی ۰ ۱۶۷ می‌شوند این گروه منکران خلود در عذاب نامیده می‌شوند. بیشتر فلاسفه و عارفان بر این فیض به نقل از اهل معرفت» آخرت را باطن دنیا معرفی می‌کند و از این جهت آثار اعمال در دنیا برای شخص گناهکار و شخص با ایمان» بر ارواح در آخرت ظاهر می‌گردد که موجب تمایز آشقیا و سعدا از یکدیگر و تعیین مرتبه آنان می‌شود. نقل قول فیض از اهل معرفت» موید این معناست که او نیز هم چون اهل معرفت معتقد است دنیا و آخرت با هم ارتباط دارند» به این معنا که اعمال و کردار دنیا در آخرت تأثیر دارد و عکس آن بی معناست( فیض کاشانی»۱۳۸۷ فیض کاشانی با تقسیم بهشت و جهنم.به روحانی و جسمانی» آتش روحانی را محیط بر آتش روحانی به‌وسيله عالم عقل و به اسبب فقدان معارف و کمالاتعقلیه یا انکار آن کمالات پا محرومیت از کمالات عقلیه بعد ازاینکه شوق به سوی کمالات عقلیه بود» ایجاد می‌شود و در آتش جسمانی نیز نفس به خاطر ارتکاب به؛ گناه» اقوال کاذب و اخلاق پست» صور آزار دهنده و سم‌های متناسب با اعمال ارتکابی» ایجاد می کند که جایگاه منافقان» متکبران» مکذبیان و مرتکبان کباثر است» این گروه به قدر اعمالشان در دنیا گرفتار این آتش خواهند شد(فیض کاشانی» وی» بهشت را مستحق مومنان و کسانی می‌داند که مرتکب کبیره نشده باشند» یا از کباثر توبه کرده باشند» یا شفاعت شافعان شامل حالشان شدهاباشد یامشمول رحمت الهی شده باشند و در ادامه آتش جاودان را مختص به کافران» منکران و مشرکان می‌داند. او درباره مژمنان مرتکب کبیره که بدون توبه از دنیا رفته‌اند» معتقد است» این گروه در حالی وارد آتش می‌شوند که مخلد نیستند» علت این امر را نیز وجود ایمانشان می‌داند که آنها را مستحق ثواب کرده است به همین علت‌این گروه برخلاف مخلدان در عذاب» بعد از اتمام عذابشان که به واسطه گناهان بر آنها فراهم آمده است با شفاعت شافعان و وجود رحمت الهی از آتش خارج گشته و داخل در بهشت  ۸ نشريه علم یآ ينه معرفت» سال بیستم» شماره شصت و چهارم» پاییز ۹۹ به نظر می‌رسد» اشاره فیض به مستحقان بهشت و دوزخ با توجه به آیات و روایات موجود در این زمینه دلالت براین دارد که فیض نیز همانند صدرا نمی‌تواند آیات و روایات را نادیده بگیرد» چرا که‌این دو را منبع اصلی برای اظهار نظرات مطابق با واقعیت می‌داند. وی درباره برخی از مستحقان جهنم به مبحث صدق وعید متمسک شده» تا با توجه به آیات ترآن و روایات مفسر آن» رهایی از آتش دوزخ را در حق آنان به اثبات برساند. لذا همچون ابن عربی» اشاعره و امامیه معتقد است: زمانی که خداوند کسی را وعده دهد هرگز خلف وعده نمی‌نماید اما درباره وعید» خداوند مختار است اگر عذاب کند. مطابق عدلش رفتار کرده است و اگر ببخشد. مطابق فضل فیض معتقد است:" جهنم سرای خالصی نیست, بلکه آمیخته‌ای از این عالم است. از این جهت صورت جهنم همان هیثات دردناک. عدم‌ها و نقایص است و لذا صور این اعدام و نقایص» حضوری بوده و حضور خارجی شان نوعی از وجود:است از طرفی زمانی که عدم موجود باشد شر حقیقی خواهد بود. از آن جا که علمشهودی بعینه به سوی وجود معلوم خارجی است و آنچه که به سبب این علم دانسته شود با وجود معدوم بودنش امری موجود خواهد بود چرا که وجودش عین شر بودن است و شر بودنش نهایت الم و درد خواهد بود"(فیض کاشانی» ۱۳۸۷ به باور وی» در مرحله‌ای از عذاب» رحمت خداود شامل حال جهنمیان می‌شود و مزاج جهنمیان تغییر می‌کند لذا صورت نار بودن و سوزانندگی از بین می‌رواد تا جهنمیان در راحتی زمانی که چیزی از جهتی عذاب باشد منافاتی ندارد با اینکه از جهت دیگر رحمت حق باشد و با قطع نشدن عذاب از اهل جهنم منافات ندارد. پس همانا: نعمت‌های اهل جهنم (نار) از رحمت‌های ارحم الراحمین است چرا که بعد از غضب و عذاب‌ایجاد می‌شوند(فیض کاشانی» علامه طباطبایی را باید در جرگه فلاسفه‌ای برشمرد که در جهت جمع بین نقل و عقل بسیار کوشیده‌اند. وی درباره مسئله خلود معتقد است کتاب خدا نص در خلود است.  نگره خلود کفار در عذاب جهنم: بررسی نظریات فیض کاشانی و علامه طباطبایی ۱:۹ مرحوم علامه» خلود را بر مبنای اصول فلسفی حکمت متعالیه از جمله حرکت جوهری چنین شرح داده است: متناسب با اخلاق و احوال و ملکاتی که نفس هر انسانی در زندگی کسب می‌کند» صورتی در نفس‌ایجاد می‌شود. اگر نفس احوال و ملکاتی نیکو تحصیل کند» صورتی زیبا در نفس‌ایجاد می‌شود و اگر به عکس باشد» صورتی زشت پدید می‌آید. اگر صورت‌های خوب و بد در نفس رسوخ نکرده باشند» به زودی از بین می‌روند. بنابراین اگر ذات نفس انسان خوب باشد» صورت‌های زشت از آن پاک می گردند؛ اما اگر ذات نفس بد باشد» صورت‌های زیبای آن زایل می‌شوند. اگر صورت‌های زشت راسخ شدند» یعنی صورت و نوعیت جدیدی به نفس داده شد» در این حالت نوع جدیدی از انسان به وجود آمده است» همینطور است صورت‌های نوعیه‌ای که بر اثر تکرار یکک.عمل در.نفش انسان پدید می‌آیند. بنابراین اگر صورت‌های زشت با نفس انسان یکی"نشده آباشند» نفس بعد از؛عذانی محدود رها می‌شود؛ ولی اگر گناهان جزو ذات نفس او شده باشند» یعنی اگر نفس بدون قسر و فشار به معصیت تن در دهد و با گناه سنخیت پیدا کند در عذاب جاودان خواهدماند.پسن عذاب دائمی نتيجه شقاوت ذاتی برخی از نفس‌هاست و به قسر بر آن‌ها تحمیل نشده است در نتیجه احوال و ملکات در نفس» صورتی نیکو یا قبیح ایجاد می‌کند که نفس سعید از آن صورت نیکو متنعم و نفس شقی از آن صورت قبیح متألم می‌شود؛ بنابراین نفس می‌ماند با سعادت و شقاوت ذاتی‌اش. پس اگر نفس مومن به خاطر گناه صورت‌های زشت گرفت» چون با ذات نفس.سازگار نیست» سرانجام آن صورت‌ها از بین می‌آ‌راد؟ ککچمان که "نس بکاطر "که افاتاسشقی/است» اگر به ذلیل تکرار کارهایی صالح صور حسنه‌ای به خود گرفت» چون محیط نفس با آن سازگار نیست» آن صور بالأخره از نفس زایل می‌شود اما در صورتی که صورت‌های عارضه بر نفس» در نفس رسوخ کرده باشد و در نتیجه صورت جدید و نوعیت تازه‌ای به نفس داده باشد» هر گناهی که از او صادر شود» در صورتی که نفس او سعید باشد و با گناه سنخیت نداشته باشد و خلاصه عوامل خارجی گناه را به گردنش گذاشته باشد» در چنین صورتی» وبال و عذاب آن گناهان را می‌چشد و پاک می‌شود و از عذاب نجات می‌یابد. همچنین در صورتی که نفس او شقی باشد و با گناه سنخیت داشته باشد» در این صورت هر چند که هر چه از چنین نفسی سر می‌زند به اذن خدا است و لیکن از آنجا که گناهان بدون قسر و فشار از او سر می‌زند» چون نفس او نفسی گناه دوست  ۰ نشريه علم یآ ينه معرفت» سال بیستم» شماره شصت و چهارم پاییز ۹۹ چنین انسانی که همواره گرفتار و معذب به لوازم ملکات خویش است از جهتی مانند کسی است که همواره از آن صورت‌فا فرار می‌کند و بالاأخره: در غذاب: است و مگر غذاب» غیر آن چیزی است که انسان قبل از ابتلا بدان از آن می گریزد؟ و بعد از آنکه بدان مبتلا شد در جستجوی خلاصی از آن برمی آید(طباطبایی» ج۱» ص ۶۲۴-۶۲۲ به نقل از ایزدی و همکاران» او در تفسیر آیاتی که در مورد خلود آمده است» سعادت و شقاوت» خیر و شر در آدمیان را به ظهور حالات و ملکات نفسانی نسبت می‌دهد که در دنیا کسب کرده‌اند. وی معتقد است : اگر کفر و شرکک در نفس رسوخ کند باعث عذاب دانمی‌می‌شود؛ اما براین نکته نیز تأکید دارد که خلود در نار تنها به کافران اختصاص دارد «فلا یشمل التهدید و الوعید بخلود النار الا الکافرین» وی در تفسیر المیزان» ذیل آیه:۱۶۷ سوره بقره «وّ ما هم بخارجین من الّاره در پاسخ به‌این مسئله که آیا عذاب قیامت انقطاع اجره ات می‌لوینل: از جهت ظواهر لفظی» کتاب خدا نص در خلود و جاودانگی دارد و سنت منقول از ائمه اهل بیت(علیهم السلام) نیز آن قدر زیاد است که می‌توان بر آن‌ها تکیه نمود و از طرف دیگر انسان نمی‌تواند برای کلیه مباحث شرعی و بخصوص بحث معاد دلایل عقلانی صرف اقامه نماید» چون دست عقل به آن خصوصیات و جزئیات نمی‌زسد و تنها راه اثبات آن» تصدیق بهنبوت پیغمبر(صل اه علیه و آله) است که معاد و جزئیات آن اصل را از طریق وحی اثبات. کرده است. وقتی اصل و صدق نبوت پیامبر(صل اه علیه و آله) با ادله عقلی ثابت شد دیگر لازم نیست که فروعات آن مسائل نیز با ادله عقلی جداگانه‌ای اثبات شود؛ چون فرض شده است که نبوت پیغمبر(صل ال علیه و آله) و صدق آنچه آورده است با ادله عقلی ثابت شده است( طباطبایی» ج ۱» ص ۴۱۲)." استناد فیض به رحمت خداوند استدلالی است که او برای انقطاع عذاب جهنمیان اراثه کرده است» او معتقد است رحمانیت خداوند واسع و بی‌نهایت است. با این رحمت واسعه چگونه می‌توان تصور کرد موجودی بیافریند که عاقبت کار او عذاب دائم باشد؟  نگره خلود کفار در عذاب جهنم: بررسی نظریات فیض کاشانی و علامه طباطبایی ۰ ۱۵۱ علامه در پاسخ به این استدلال چنین بیان می‌کند: عذاب خالد اثر و خاصیت آن صورت نوعیه شقاوت است که نفس انسان شقی به خود گرفته و او را نوع مخصوصی از انسان‌ها کرده است؛ و سپس به دنبال آن گناهان» احوالی پی‌درپی در نفس او پدید آمد و به دنبالش استعداد شدیدی در علامه طباطبایی براساس تبیینی که از رحمت حق دارد» خلود در عذاب را منافی با رحمت خداوند نمی‌داند واین‌چنین بیان می‌کند که واژه «رحمت» به معنای تأثر قلب است؛ اما نه هر تری؛ بلکه تأثر خاصی که از مشاهده ضرر يا نقص در دیگران به آدمی دست می‌دهد و آدمی را وا می‌دارد که در مقام جبران ضرر و اتمام نقص او برآید؛ ولی هنگامی که این واژه به خدای تعالی نسبت داده شود» دیگر به معنای تأثر قلبی نیست» بلکه به معنای عطیه و افاضه است؛ افاضه آنچه که مناسب با استعداد تام مخلوق است؛ مخلوقی که به خاطر به‌دست آوردن استعداد تام» قابلیت و ظرفیت افاضه خدا را یافته است. شخص مستعد وقتی استعدادش به حد کمال و تمام رسید دوستدار آن چیزی می‌شود: که استعداد درا 5 را پیداکرده است و آن را با زبان استعداد طلب می کند و خداوند هم آنچه را می‌طلبد و درخواست می‌کند به او افاضه می‌فرماید. بنابراین اگر رحمت به همان معنایی که علامه مطرح کردند معنا شود» بازاین عذاب دائمی» نوعی از رحمت محسوب می‌شود و رحمت اثر بخشی خود؛را دارد( طباطبایی» ج ۰۱۰ ص ۱۱۷-۱۱۸ به نقل از ایزدی و همکاران» ۰۱۳۹۵ ص ۸۱-۸۲). با توجه به آنچه بیان شد می‌توان گفت که در نگاه علامه» برای خدای تعالی دو قسم رحمت قابل تصور است: ۱.رحمت عام: ممن» کافر نیک و کار و فاجر و با شعور و پی‌شعور همه با رحمت عام خداوند به وجود آمده‌اند؛ ۲. رحمت خاص. این رحمت» عطیه‌ای است که خداوند آن را تنها به کسانی می‌دهد که ایمان و عبودیت دارند مانند حیات طیب و زندگی نورانی در دنیا و.جنت"و رضوان در آخرت» که کفار و مجرمان به خاطر کفر و جرم از آن بهره‌ای ندارند و بهره آنان چیزی است در مقابل‌این رحمت, مانند عذاب استیصال و زندگی نکبت‌بار از دنیا و آتش و آلام آن در آخرت. پس‌این قسم رحمت است که در مقابل عذاب است» نه رحمت واسعه عامه؛ زیرا عذایی که در مقابل رحمت واسعه قرار بگیرد» با توجه به اتفاق تظر مسلمانان در خصوص ارتباط بین دنیا و آخرت, باید گفت تعیین کننده جایگاه انسان‌ها در آخرت» اعمالی است که در دنیا از انسان‌ها صادر می‌شود اگر این اعمال صالح باشند صاحب اعمال را مستحق بهشت در غیراین جایگاهی جز جهنم نخواهند داشت.  ۳ نشريه علمی آ ينه معرفت, سال بیستم» شماره شصت و چهارم پاییز ۹۹ علامه با تا کید بر صفت عدل الهی که برخاسته از رحمت خاص است بر خلود کفار در عذاب تأکید دارد. ولیکن فیض کاشانی با تکیه بر صفت رحمت واسعه الهی به عدم خلود کفار در مرحوم فیض در قسمتی از نوشته‌های خود مخلد بودن کفار در آتش را به ظاهر کتاب و سنت استناد کرده و معتقد است بین علما اختلافی وجود ندارد که کفار تا بی نهایت در آتش مخلد هستند( فیض کاشانی» ۱۴۱۸ق» ج ۲ ص ۱۳۲۱؛ همی بی‌تا ص ۳۱۷). او در جواب این پرسش خود که "آیا عذاب کفار سرمدی است يا برای آنها نعمت‌هایی در دوزخ و دار شقاوت وجود دارد؟." با تکیه بر نظریه ابن عربی قائل به عدم خلود در عذاب شده اهل آتش سرانجامشان به سوی نعمت است اما این نعمت درز آتش وانار است چون باید تصور کنیم که صورت نار بعد از تمام شدن آعدت عقاب ایشان سرد و سلامت گشته و به نعمتی برای همانا اهل جهنم چون داخل آن شوند و عذاب بر ظاهر و باطنشان مسلط شود در حالی که آنها دچار جزع و اضطراب می‌شوند پس بعضی بر بعض دیگر کفر می‌ورزند و همدیگر را لعن می‌کنند در حالی که با هم دشمنی و خصومت می‌کنند و به تحقیق سرا پرده‌های آتش بر آنها احاطه خواهد کرد و آنها از خداوند می‌خواهند که عذابشان را تخفیف دهد يا کار آنها را تمام کند کما اینکه خداوند در قرآن می‌فرماید: و نادوا یا :مالک لیض علینا ربک( زحرف/ ۷۷) و مخاطب قرارداده می‌شوند که شا (اینجاماند گارید دور شوید و با من سخن نگویید(منوشون/ ۸) پس زمانی که ناامید شدند و خودشان را از اهل عذاب دیدند و سالیان دراز درنگک کردند و سرگرم عذر خواهی شدند و مایل شدند به صبر کردن و گفتند مساوی است برای ما چه جزع کنیم يا صبر کنیم ما چاره‌ای نداریم» در این هنگام خداوند عذاب را از باطن‌ایشان بردارد و سپس بعد از زمان‌های طولانی که به عذاب عادت کرده بودند و با آن الفت گرفته بودند آتش الهی که خداوند آن را افروخته بوده و بر قلب‌هایشان احاطه داشته» خاموش می‌شود. گرچه سخت و بزرگک است سپس کار به جایی می‌رسد: که از غذاب لذات می‌برند و طلب غذاب. می‌کنند تا  نگره خلود کفار در عذاب جهنم: بررسی نظریات فیض کاشانی و علامه طباطبایی ۰ ۱۵۳ اینکه به آنها نسیمی‌از بهشت می‌وزد در حالی که آنان از آن نسیم ( بعلت تغییر مزاجشان ) معذاب می‌شوند مثل جعل (نام یک حشره) که از بوی گل به خاطراینکه با بوی بد الفت دارد ناراحت فیض کاشانی به نقل از قیصری با استناد به شرح فصوص در این باره می‌نویسد: بدان کسی که چشمش را به نور حق روشن کرده» می‌داند که همه عالم بندگان خدایند و برای آنها وجودی» صفتی و فعلی جز به وسيله خدا و به حول و قوه الهی نیست لذا کل عالمیان محتاج رحمت اویند و او رحمن و رحیم است. از نشان کسی که به این صفات وصف می‌شود این است که کسی را به عذاب ابدی عذاب نکند چرا که اين مقدار از عذاب فقط به دلیل رساندن آنها به کمالات مقدر ایشان است. همان‌طور که طلا و نقره به خاطر رهایی از آنچه که آنها را مکدر کرده و عیارشان را پایین آورده با آتش ذوب می‌شوند.» در قسمتی دیگر فیض با استفاده از برهان عقلی وانقلی مبنی بر اینکه رحمت الهی به مراتب وسیع‌تر از رحمت بندگان می‌باشد به اثبات عدم خلود کفار در عذاب می‌پردازد :۷ اگر خداوند بنده را در عالم هستی حاکم قرار دهد- از آنجایی که انسان‌ها فطرتا خود را رحیم می‌یابند- بنده صفت عذاب را از عالم بر می‌دارد از طرفی خداوند خود معطی صفت رحمت به بندگان می‌باشد و معطی شی نه تنها فاقد شی نمی‌باشد بلکه به نحو شایسته‌تری از آن کمال برخوردار می‌باشد و از طرفی نیز خداوند خود را ارحم الراحمین معرفی می‌نماید پس با توجه به همه اینها می‌توان نتبجه گرفت خداوند نسبت به, مخلوقاتش در نهایت رحمت می‌باشد»(فیض کاشانی» ۱۴۱۸ق» فیض با تاثر از ابن عربی معتقد به.عدم خلود. کفار در عذاب است و ضمیر "ها " را در عبارتی نظیر " خالدین فیها " که صریح آیات قرآن است به جهنم و نار» تاویل و تفسیر می‌نماید. وی بر خلاف امامیه و اشاعره معتقد است که سعه رحمت الهی مانع از خلود کفار در عذاب خواهد بود. همانطور که اشاره شد علامه» ادعای خود را مستند به‌ایات و روایات کرده است. آیات و روایات وارده در این خصوص بر مفاهیمی‌چون مغفرت خداوند» رحمت گسترده اوه مسئله شفاعت  ۴ نشريه علمی آ ينه معرفت, سال بیستم» شماره شصت و چهارم پاییز ۹۹ از جمل آیات,وارفه غبارسد آزه آیه ۴۸ سور نام که خداوتد خر آیق اید می فرساپدم 1 ان نله[ بعفر آن بشرکه به و یعفر ما دون ذلکت لمّن یسم و من بشرک باللّه قمّد افتری انمّا عظیما. هر آینه خداگناه کسانی را که به او شرکک آورند نمی آمرزد و گناهان دیگر را برای هر که بخواهد می آمرزد. و هر که به خدا شرکک آورد» دروغی ساخته و گناهی بزرگ مرتکب شده است.» و اما اینکه خداوند سار گناهان و نافرمانی‌های کمتر از شرکک را می‌آمرزد از دو راه و وسیله است؛ یکی شفاعت کسانی که خداوند برای آنها منزلت شفاعت را قرار داده است» از جمله انبیا و اولیا و ملانکه. دیگری به واسطه اعمال صالح خود افراد گناهکار» چرا که اعمال صالحه گناهان را عفو می‌کند و شفاعت شفیعان نیز همان‌طور که در دنیا واسطه به کمال رسیدن بندگان بود در آخرت نیز واسطه باشد همچنان که خود خداوند فرموده که شفاعت آنان را می‌پذیرد. و مراد از شرکک در آیه» معنایی است که شامل کفر نیز می‌شود» زیرا خدای تعالی به هیچ وجه کفر آیه ۵۳ سوره زمر اشاره به رحمت واسعه خداوند دارد که در آن خداوند بندگان خود را مورد خطاب قرار داده و می‌فرماید»" بگو: ای بندگان من:که بر زیان خویش اسراف کرده‌اید» از رحمت خدا مأیوس مشوید. زیرا خدا همه گناهان‌آرا تیعآمرزد. اوست آمرزنده و مهربان". علامه طباطبایی نیز همچون فخر رازی در تفسیر این آیه شمول مغفرت خداوند را به توبه کننده از گناهان نسبت می‌دهد با اين.تفاوت که ایشان عبارت " عبادی " را به کافرانی نسبت می‌دهند که از کفر خود توبه کرده‌اند و انتساب آن را به مومنان به علت قرینه موجود در آیات قبل و بعد آيه دیگری که در ادامه و تأیید آیات؛ گذشته وارد شده آيه.۲۵ سوره شوری است که در آن خداوند بر شمول مغفرت الهی برای آنان که از گناهان به سوی لطف و رحمت روی آورده و توبه کرده‌اند اشاره کرده و می‌فرماید» "و اوست که توب بندگانش را می‌پذیرد و از گناهان عفوشان می‌کند و هر چه می‌کنید را می‌داند". این آیات همگی» مربوط به عدم خلود مرتکب معاصی در عذاب بود. اما در ادامه برخی از معاصران بارویکرد فلسفی به‌این بحث پرداخته و براین باورند که دلالت ظواهر قرآنی بر خلود تبهکاران در دوزخ اگر چه روشن و قطعی است؛ لیکن به نحو قضیه موجبه جزئیه است؛ نه موجبه کلیه»زیرا اگر چه طبق آیه شریفه« مان جهن من الجه والنّاس أجمعین» ( هود/۱۱۹) جهنم از تبهکاران پر خواهد شد؛ لیکن مخلدان در آن  نگره خلود کفار در عذاب جهنم: بررسی نظریات فیض کاشانی و علامه طباطبایی ۰ ۱۵۵ گروهی‌اند ک‌اند. اینان همان کمّار لدود و منافقان لجوج ود ألّدلخصام( ره /۲۰۴) هستند. در بین آیات»۱. برخی از آیات هستند که خداوند در آنها کافران و منافقان را تهدید به خلود می‌کند و چنین می‌فرماید: " و الذین کفّروا و کذبوا بآ یاتنا آولنک أصحاب الّار هم فیها خالدون " ( مره /۳۹). در این طایفه از آیات و نظایر آن» حمل خلود بر مکث طویل» دلیل بر انقطاع نیست» چون طولانی بودن مستلزم انقطاع نبوده و با دوام منافات ندارد. ۲ آیات دیگری نیز هستند که تعبیری در آنها به کار رفته که بر خلود و ابدیت عذاب کافر و منافق دلالت می‌کند» گر چه در آنها ذکری از کلمه «خلود» نیامده است؛ مانند این بیان خداوند که می‌فرماید: "هرگاه اینان بخواهند از عذاب خدا برهند دوباره گرفتار عذاب می‌شوند" (حج/۲۲) و مانند " و اما عصیان پیشگان منزلگاهشان آتش است. هرگاه که بخواهند از آن بیرون آیند» بار دیگر آنها را به درون آتش باز گردانند او بگویندشان: بچشید عذاب آتشی را که دروغش می‌پنداشتید "(سجده /۲۰). در این دسته آیات» با بیان قضایایی به نحو موجبه کلیه که از آن استفاده تداوم و استمرار می‌شود» مسئله خلود تأیید شده است. از جمله آیاتی که در آن کلمه خلود نيامده لیکن از ظاهر آن ابدیت و خلود به دست می‌آید» آیه مورد بحث است که در آن خدای تعالی می‌فرماید: «و ما هم بخارجین«من النّار.آنان هرگز از آتش خارج نمی‌شونده (تمره/۱۶۷). ظهور اطلاقی آیات باد دا ابیت غذاب کافران لدود است. مگر آنکه دلیل یکی از آموزه‌های دین مبین اسلام اعتقاد به زندگی جاودانی و اخروی است که در آن زندگی» انسان‌ها پاداش و کیفر اعمال خود را مشاهده می کنند. بر اساس دلایل نقلی گروهی از گناهکاران از عذاب جهنم رهایی می‌یابند اما کفار مخلد در عذاب هستند در این بین برخی از فلاسفه با استناد به دلایل عقلی و نقلی» در وهله نخست رحمت واسعه الهی را اثبات نموده‌اند و سپس با اتکا به این دلیل» مسئله خلود در عذاب را به نحوی توجیه و تفسیر نموده‌اند. از جمله این افراد مرحوم فیض کاشانی است که از شارحان ملاصدرا بوده و با تأثیر از ابن عربی و استاد خود ملاصدرا قائل به عدم خلود کفار در عذاب شده اما ملاصدرا در نظر نهایی خود از این عقیده عدول کرده و هم چون سایر متکلمان و فیلسوفان مسلمان خلود کفار در عذاب را تایید کرده  ۶ نشريه علم یآ ينه معرفت» سال بیستم» شماره شصت و چهارم» پاییز ۹۹ توجیه و تفسیری که فیض با بهره گیری از نظریات ابن عربی از این مسئله ارائه می‌دهد بدین نحو است: آنهایی که شأنشان خروج از جهنم است بعد از سپری گشتن مدت عذاب از جهنم خارج شده و داخل بهشت می‌شوند اما آنهایی که شأنشان‌این است که در جهنم خالد و جاویدان باشند طبق آیات و روایات تا ابد در آن مکان می‌مانند و هرگز از آن بیرون نمی‌ایند ولی پس از مدت مدیدی رنج و عذاب» رحمت الهی آنان را فرا می‌گیرد و در همان مکان با تغییر مزاج به نعمت می‌رسند به طوری که اگر به بهشت نظر کنند از آن متالم و ناراحت می گردند. اما با توجه به تکافو ادله هر دو گروه باید گفت که ادله مرحوم فیض هر چند متقن است اما بیش از این اقتضا ندارد که مثبت رهایی گناهکاران از دوزخ باشد. علاوه براینکه نظر علامه مستند به صریح آیات و روایات و مستدل به دلایل عقلی گردیده است و از اتقان بیشتری برخوردار است زیرا هر چند که اعمال ناشایست کفار دز دنیا محدود به مدت زمان معینی است» اما با توجه به اينکه نیات پلید آنان شاکله روحی آنانازا به نحوی شکل داده که هیچ سنخیتی با صفت رحمت الهی ندارد و صورت دوزخی آنان متناست با صفت غضب الهی گردیده است» خارج کردن چنین افرادی از عذاب( نه از نار و نه از جهنم )» برخلاف وعده‌های الهی و عدالت اوست؛ زیرا التذاذ به هر نحوی که باشد چه در محیط جهنم و چه خارج از آن با صفت غضب الهی قابل جمع نیست و ممکن نیست کفار هم جز مغضوبین و هم جز متنعمین باشند. باید گفت فیض با پذیرش کلام ابن عربی و با بیان‌این مطلب که با از بین رفتن عذاب حسی, عذاب باطنی تا ابد ملازم با دوزخیان خواهد بود دچار نوعی دوگانگی در گفتار گردیده است. چرا که از طرفی درصدد اثبات عدم خلود کفار در عذاب است و از طرف دیگر با پذیرش عذاب باطنی - که اشد از عذاب حسی است- ادعای خودشان را نقض می‌کنند. در حالی که عذاب باطنی در بردارنده عذاب حسی.است و با وجوداین نوع؛از عذاب هرگز لذت قابل جمع به طور کلی باید توجه داشت که پذیرش نظر فیض و ابن عربی برای مخلدین در عذاب هیچ ثمری در بر نخواهد داشت زیرا تغییر مزاج هر چند به ظاهر مصادیق عذاب جهنم را برای آنان لذت بخش می گردانند» اما وجود عذاب باطنی و سنخیت ذات آنان با صفت غضب الهی نکته‌ای  نگره خلود کفار در عذاب جهنم: بررسی نظریات فیض کاشانی و علامه طباطبایی ۰ ۱۵۷ 06 ۷۵۳6 00 ,۷۷۶00 بللذ/۷ ,/ح00طظ نمی عصعتهک +وصقطگ زمط0 02دع 3 1۰ ۲ برای مطالعه بیشتر رک : بررسی تطبیقی آیات خلود در جهنم از منظر علامه طباطبایی و فخر رازی. آذرنوش,» آذر تاش» فرهنگ معاصر عربی- فارسی» چ دهم» تهران» نشر نی» ۱۳۷۹. آمدی» سیف الدین» ا/بکارالا فکار فی اصول الدین» قاهره» دارالکتب» ۱۴۲۳ق. ان سینا ابوعلی» الاضوحیه ف ی المعاد» تهران» شمس تبریزی» ۰۱۳۸۲ ایجی» سید شریف» شرح مواقف» ۴ج قم» الشریف الرضی» ۱۳۲۵ق: ایزدی» جنان و همکاران(صادقی حسن:آبادی» مجیدی؟ یوسفی کزج» فاطمه)» "خلود در عذاب از منظر ابن قیم و علامه طباطبایی"» شماره:۱۶. فصلنامه الهیات نطبمی» اصفهان» ۰.۱۳۹۵ بدرالدین» حسین» ینابیع التصیحه فی العقایدالصحیحه» چ ۲» صنعا مکتبه البدر» ۱۴۲۲ق. جوادی آملی» عبدالّ تفسی رقرآن کریم» ج ۸ قم» نشر اسرا ۰۱۳۷۸ حسینی شاه عبدالعظیمی» حسین بن احمده نفسی راننی‌اعشری,» تهران» میقات» ۱۳۶۳. حسینی واسطی» مر تضی» تاج العروّس من نجواه رالفاموس» ج ۴ بی‌نا بی‌جا ۴۱۴اق. حلی» حسن بن یوسف» کشف المراد. چ۴* قم» انتشارات اسلامی» ۱۴۱۳ق. رازی» فخرالدین محمد ابن عمر مفاتیح الغیب» ۳۲ج چسوم» بیروت» دارالاحیای التراث العربی» راغب اصفهانی» حسین ابن احمد» مفردات الفاظ قرآن» سیدغلام‌رضا خسروی حسینی» ج اول»  ۸ نشريه علم یآ ينه معرفت» سال بیستم» شماره شصت و چهارم» پاییز ۹۹ زمخشری» محموده الکشاف عن حقایق غوامض التتزیل» چ۳ بیروت» دارالکتاب العربی» سهروردی» شهاب الدین»مجموعه مصنفات شیخ اشراق» چ ۰۲ تهران» موسسه مطالعات و تحقیقات شیرازی» صدرالدین» تفسیر القرآن الکريم ج۳ تحقیق:محمد خواجوی» چ دوم» قم» بیدا » مفائیح الغیب» چ اول» تهران» انجمن حکمت و فلسفه» ۰۱۳۶۳ صدوق» محمد بن علی بن بابویه» الاعتقادات» چ دوم» قم» الموتمر العالمی‌للشیخ المفید» ۱۴۱۴ق. طباطبایی» سید محمد حسین» المیزان فی تسیر الفران»*۲ج.» چ ۵ قم» انتشارات اسلامی‌جامعه طبرسی» فضل ابن حسن» مجمع البیان فی تفسیرالقران» ۱۰ج» چ ۰۳ تهران» ناصرخسرو» ۰۱۳۷۲ طوسی» نصیر الدین» نجریدالا عتقاد» تهران» دفتر تبلیغات اسلامی ۱۴۰۷ق. طوسی» محمد بن الحسن, التبیان فی تفسی رالقرآن» ج ۱» بیروت» پی‌نا بی تا. عسکری,» ابوهلال» فروی اللغویه» قم» موسسه فرهنگی؛و اطلاع رسانی تبیان» ۱۳۹۵. علیمحمدی» کریم. علیمحمدی»عبدالحمیدی»" بررسی تطبیقی آیات خلود در جهنم از منظر علامه طباطبایی و فخر رازی"» فصلنامه مطالعات تفسیری» زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲۸. فیومی» احمد بن محمد» مصیاح المنیره ج ۲» بی‌نا بی‌جا بی‌تا. فیض کاشانی» محمد بن شاه مرتضی» قره العیون فی اعزالفنون» چ ۲» قم» دارالکتب الاسلامیه» قاضی عبدالجبار» شرح اصول خحمسه» بیروت» دارالاحیا التراث العربی» ۱۴۲۲ ق.  نگره خلود کفار در عذاب جهنم: بررسی نظریات فیض کاشانی و علامه طباطبایی ۱۹۹ مسعود» جبران» فرهنگ الفیایی الرائد ج ۱» چ ۵» مشهد» آستان قدس رضوی,» ۱۳۸۶. مصطفوی» حسن» التحقیق فی کلمات القران الکریم» ج۳ تهران» بنگاه ترجمه و نشر کتاب» معلوف» لوئیس» المنجد. ج ۱» چ 4۴ تهران» پیراسته» ۱۳۸۲. مفید» محمد بن محمد.ه اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات. قم الموتمرالعالمی للشیخ موسوی همدانی» سید محمد باقر» ترجمه تفسیر المیزان» ۲۰ ج» چ ۵ قم» دفتر تبلیغات اسلامی» نصیری» مصطفی» محمدرضا حاجی اسماعیلی»."در آمدی به تحلیل‌ها و رویکردهای‌اندیشمندان اسلامی‌در مسئله جاودانگی انسان در عذاب اخروی"» جستاری در فلسفه و کلام» اصفهان ۰ ,47,54 :(4.2 1566۵1105 وعسه لمعفماعنط ج ناه هنن موحقطنط مصقطل‌باه8 40 ,170۷675۵5 باقع7161 1710۳0۴ :3 ا7ق8 ,77005 فصه اکسط) ,قطان بعلمط 1016۳۵00۳21 376 - 1:7-9 1865531001305 2 نععد عم رد6۵6 علطنط ب ([[776 ۵۶ صمناددل عط7) مصوقدات اعل صمنفعحل ها ,نآ 70۳66 ,380۳865 م2 هلاه ,( 0 ن0)) کعرمت متوقطه7 ,(مانل) ۷ صسعنلل/۷ الوم 3306702 114ع7 ۵ ۷1۵5 ۳۵۳ ( ما 0ع) ۸0۳۵ 8۰ صطمل ,را 0ع) ۳0100 ع01سنگ ۰ 00۵ع5 ع 0۳ 000 ون 2۵۳ ,376060 :۷۷۳۵۳۵۲۸۵ وللنط صحقطعی 66 ۷۷۵۲۰۰ 0صهه ,۷۷:00 بللذ۷۷ ,هط نمی عصعمهناگ موصقطگ زمط10 716002 گط/ 999/0006۹ 65/1 80106 /ف _ اه 0۳/0 2/03 ۰۷۵0۵ //: 31609  * نشريه علم یآ ينه معرفت» سال بیستم» شماره شصت و چهارم» پاییز ۹۹ 0 :36080 1/076 ۲٩۰ 8000165 ۳۵ 1۸۵ 100وزاع ۸۵۵۶ ,6 13۵0 *۲فک1 3 ,8۳695 و700۳ 02407۵ :۵۳۵ 310 [اع 7 ]۵ ع1ط2۳0 7۳6 مصقطاقد70 ,ق1۳۷۵ 1۳۵2-10-3 0ع ۸ 6۵ نع مطصه اعصنوه عط جمععدم 33۵6 صعتاعسط) 0۳000 65 عننامآ اصنه5 17.5.۸ بانط ۶٩ 0ناعم مان 10۳۵۲ .0.۳ هه ۶و ۳100603 ۵+مصماک 6ط1 ,عمط صعتاعسطک صز 17۵11 وصه 36265" ,فق09ط 1 131006 /1- 6376 /65 50۳2017/61 / 600/33165 013105010۳0 // :08 >

 تقریباً همه دانشمندان مسلمان ، در اصلِ جاودانگی و خلود در دوزخ اتفاق نظر دارند، اما این که خلود در دوزخ مستلزم عذاب دائم و ابدی است یا ممکن است همراه با انقطاع عذاب باشد. مسئله ای است که محل اختلاف آراء واقع شده است. از نظر فیض کاشانی هیچ ملازمه ای بین خلود در دوزخ و عذاب دائم وجود ندارد. بنابراین با توجه به مسئله شمول رحمت واسعه الهی عذاب مخلدین در دوزخ ، منحصر به مدت معینی است که پس از سپری شدن این مدت دوزخیان از نعیمی که متفاوت با نعیم بهشتیان است بهره مند می شوند. از نظر علامه طباطبایی، قرآن کریم صراحتاً به خلود عذاب اشاره دارد و منقولات و روایات متعدد ، نیز موکد این مطلب می باشد.     بررسی دیدگاه های مختلف در این زمینه ما را به این نکات رهنمون می سازد: الف) خلود از جمله مسائلی است که به علت صفت فناپذیری در دنیا مطرح نیست. در نتیجه این مسئله مختص به روز قیامت بوده که پس از برپایی آن در مورد نعمت و نقمت مطرح خواهد شد؛ ب) خلود در دوزخ از مباحث مورد تأیید آیات و روایات است که در گروه ها و قشرهای مختلف متفاوت است؛ ج) برخی به تاویل آیات و روایات مبادرت ورزیده اند و به تفکیک مباحث خلود در دوزخ بدون خلود در عذاب قائل شده اند.این مقاله درصدد است ، با روشی تحلیلی و توصیفی به بررسی نظریات  فیض کاشانی و علامه طبا طبایی در این مهم بپردازد.

351615

ازآن‌جایی که میزان جذابیت یک رشته ورزشی در بین عموم تأثیر مثبتی در گرایش این نهادهای سرمایه‌گذار به حمایت از آن رشته ورزشی دارد نهادهای تبلیغاتی نظیر رسانه‌ها و واحدهای ذی‌ربط در نهادهای ورزشی وظیفه دارند با اتخاذ تدابیر مناسب مقبولیت این رشته ورزشی را نزه مخاطبان خود گسترش  ۵۶ مطالعات مدیریبت ورزشی شماره ۰۳۳ دی و بهمن ۱۳۹۴ داده و بدین‌ترتیب با افزایش علاقه‌مندان زمینه‌های جذب حامیان مالی را نیز فراهم آورند. به‌عبارت‌دیگر می‌توان گفت رسانه‌ها و به‌طور کلی فعالان عرصه تبلیغات نقش بسیار مهمی در ایجاد نگرش مثبت در جامعه به کشتی دارند که این عامل می‌تواند به مرور زمان سبب استقبال بیشتر از این رشته ورزشی و به‌تبع» گرایش افزون‌تر حامیان مالی به سرمایه‌گذاری شود. ازسوی‌دیگر مشکلات مالی تنها به جذب اسپانسر محدود نمی‌شود و علاوه‌بر فعالیت‌های مربوط به کسب درآمد توسط فدارسیون و هیأت‌های کشتی» این نقصان نیازمند عزم نهادهای تأمینکنتده بودجه نیز می‌باشد؛ زیر پرداخت‌ها و دست‌مزد‌های ناکافی به کشتی‌گیران و مربیان, عامل مهمی در کاهش انگیزه آن‌ها بوده و مانعی در افزایش گرایش به این رشته ورزشی به‌شمار می‌رود؛ ازاین‌رو لازم است مسئولان با تدارک مشوق‌های مالی و تنظیم یک نظام پرداخت مبتنی بر عملکرد ورزشکاران و مربیان» تاحدودی این معضل را برطرف نمایند. با تأمل بر دلایل پیشرفت و مدال‌آوری بیشتر کشورهای صاحب‌سبک در مسابقات مهم مشخص می‌شود این دسته از کشورها ضمن برخورداری از ثبات در مدیریت. به اصول مدیریتی در جهت برآورده‌ساختن اهداف خویش پایبند بوده و در اجرای هرچه بهتر آن کوشیده‌اند. همین شرایط در مقیاسی کوچکتر برای کل ورزش یک کشور و برای یک رشته ورزشی نیز صادق است. نتایج این پژوهش حاکی از آن بود که ضعف مذیریت. دومین مانع در مسیر توسعه کشتی می‌باشد. خدایاری و همکاران (۱۳۹۱)» وطن‌دوست و نصیرزاده (۱۳۹۱)» شهلایی و همکاران (۱۳۹۱)» گودرزی و هنری (۱۳۸۶)» حسین پور وبهمکاران (۱۳۹۱) و منظمی و علم (۱۳۹۰) در مطالعاتی که انجام دادند به نتایج مشابهی دست یافتند. بدیهی است که استخدام فارغ‌التحصیلان مدیریت ورزش و به‌کاربستن معلومات و تجربیات آکادمیک آنان, آشتانسوفن آن‌ها با چشم‌اندازها و استراتژی‌های ورزش کشتی, در استان‌ها اعتماد به این مدیران و برقراری ثبات در مدیریت در کنار توسعه همکاری‌ها و تبادل دانش و تجربیات با مدیران موفق سایر استان‌ها ایجاد نوعی نظام نظارتی بر فعالیت‌ها و دستاوردهای آن‌ها و استفاد هدفمند از برنامه‌ها و اصول مدیریتی در استان‌های"ناموفق همگی می‌توانند ضمن برطرف‌نمودن این همچنین بر اساس يافته‌ها کمبود امکانات سخت‌افزاری نظیر سالن‌های اختصاصی کشتی, تشک استاندارد و تجهیزات بدنسازی موانعی بزرگ در شکوفاشدن و رشد و ترقی کشتی‌گیران استای‌های تاموقق کشور می‌باشد. ای پافتهه با نتاس پزژوهش خذایاری وهگارای 1۳۹ شهلایی وهمگاران (1۳۹۱)+ گنودرزی و هسری (۱۳۸۶): استاعیلی (41۳۸۴: حسین‌پور و همکاران (۱۳۹۱)» تندنویس و قاسمی (۱۳۸۶)» فراهانی و عبدولی بافتانی (۱۳۸۴)» منظمی و  شناسایی و رتبه‌بندی موانع توسعه کشتی در استان‌های... ۵۷ علم (۱۳۹۰) و سانتون و کورسیلی (۲۰۱۱) هم‌خوانی دارد. بدون شک. امکانات از عوامسل تعیین کننده موفقیت یک رشته ورزشی است و می‌تواند ضمن ایجاد انگیزه در کشتی‌گیران» گرایش علاقه‌مندان به این رشته ورزشی را نیز افزایش دهد؛ بنابراین» لازم است مسئولان محترم با علم به وجود استعدادهای درخشان کشتی در این استان‌ها از طریق اختصاص بودجه‌های عمرانی مناسب و توسعه و تجهیز سالن‌های کشتی جوابگوی نیازهای سخت افزاری سایر نتایج نشان داد کمبود مسابقات و اردوها مسائل آموزشی و تکنولوژی,» نیروی انسانی و کشف و پرورش استعداد از دیگر موانع کسب مدال در رشته کشتی در استان‌های ناموفق ایران می‌باشند. به‌نظر می‌رسد برگزاری اردوهای مشترک در استان‌های موفق و برگزاری منظم مسابقات منطقه‌ای و کشوری و حتی مسابقات جایزه بزرگ منطقه‌ای و کشوری می‌تواند ضمن افزایش انگیزه خودباوری و اعتمادبه‌نفس این کشتی گیران» شرایطی را فراهم آورد که سبب گردد آن‌ها رفته‌رفته به‌لحاظ روانی و فیزیکی آمادگی حضور در میادین بزرگ‌تر را به‌دست آورند. با توجه به توانایی و نقش مثبت مربیان تربیت‌بدنی در آموزش و پرورش در زمينه شناسایی و معرفی استعدادهای ورزشی به‌نظر می‌رسد مهم‌ترین راه تسهیل این امکان, انجام برنامه‌ریزی‌های مدون و فراهم آوردن همکاری‌های نزدیک و پیوسته بین مسئولان فدراسیون و هیأت‌های کشتی با مسئولان آموزش و پرورش جهت کشف. معرفی و هدایت این استعدادها می‌باشد. البته, وظيفه وزارت ورزش» فدراسیون کشتی» هیأت‌های این استان‌ها و مسئولان وزارت آموزش و پرورش می‌باشد که پیش از این با تدارک برنامه‌های فرهنگی مناسب برای ایجاد نگرش مثبت به ورزش کشتی» آمادگی ذهنی لازم را در خانواده‌ها و فرزندان آن‌ها جهت در پژوهش حاضر موانع فرهنگی, جغرافیایی و رسانه‌ای به‌عنوان مهم‌ترین مولفه شناسایی شده است. این مانع شرایطی را برای کشتی استان‌ها به‌وجود می‌اورد که استقبال کمتر مردم و استعدادهای بالقوه استان نسبت به کشتی را در بر دارد. یکی از مهم‌ترین گویه‌های این موّلفه. توجه اندک رسانه‌های استان‌های ناموفق به ورزش کشتی است. امروزه» رسانه‌های جمعی نقشی اساسی در جهت‌گیری کودکان و نوجوانان به سمت ورزش‌های مختلف دارند. اگر این رسانه‌های جمعی بر جنبه‌های مثبت کشتی تأکید کنند. می‌توان به ایجاد علاقه بیشتر در استعدادهای ورزشی استان به سمت کشتی امیدوارتر شد. هم‌سو با توجه بیشتر رسانه به رشته کشتی استان» وجود کشتی محلی در استان» شرایط جغرافیایی و اجتماعی و نیز وجود قهرمانان پیشکسوت نیز می‌تواند منجر به استقبال عمومی بیشتر از رشته کشتی در استان‌های ناموفق  ۵۸ مطالعات مدبریت ورزشی شماره ۰۳۳ دی و بهمن ۱۳۹۴ در کسب مدال در بازی‌های المپیک گردد. این مولفه در پژوهش‌های وطن‌دوست و نصیرزاده (۱۳۹۱)» حسین‌پور و همکاران (۱۳۹۱)» منظمی و علم (۱۳۹۰)» گودرزی و هنری (۱۳۸۶)» آسباعیلی (۴)ار۳ ۲ سرا ۳۰۰۹+ قافسوی (۳۶۴ و یرو ۲۰۳۴ یز سوره تا کی داقرار همان گونه که مشاهده شد. توجه به مولفه‌های موانع فرهنگی, جغرافیایی و رسانه‌ای. مسائل مالی مدیریت و برنامه‌ریزی» زیرساخت‌ها امکانات و تجهیزات. برگزاری مسابقات و اردوها مسائل آموزشی و تکنولوژی» نیروی انسانی و کشف و پرورش استعداد و گویه‌های آن‌ها می‌تواند کشتی استان‌های ناموفق ایران در کسب مدال در بازی‌های المپیک را به‌سمت موفقیت و کسب مدال در این بازی‌ها سوق دهد. حتی اگر چنین اتفاقی هم رخ ندهد.» در وزن‌های مختلف کشتی رقبای متعددی مدعی می‌شوند و این می‌تواند به انتخاب بهترین نفر برای پوشیدن دوبنده تیم ملی کمک کند و امکان کسب مدال؛در بازی‌های المپیک را افزایش دهد. اگر مسئولان کشتی استان‌های ناموفق ایران در کشب مدای در بازی‌های المپیک این موارد را مدنظر قرار دهند و بدنه کشتی کشور را به‌صورت علمی و نه سنتی ادراه کنند شاهد آن خواهیم بود که به‌جای کسب نتيجه پایین‌تر در المپیک‌های آتی (از جمله المپیک ۲۰۱۶) نسبت به المپیک اخیر روندی صعودی و نوسانات #غملکردی کمتری در این خواهیم داشت. کشور ما دارای استعدادهای بالقوه فراوانی در رشته کشتی است که نادیده گرفتن آن‌ها منجر به عدم بالفعل‌شدن عملکرد واقعی ایران در عرصه کشتی بین‌المللی خواهد شد. پژوهش‌های گذشته نشان دادند که بسیاری از استان‌های ایران با توجه به سابقه دیرینه‌ای که در پرورش استعدادهای ورزش کشتی داشته‌اند هنوز نتوانسته‌اند مدالی در بازی‌های المپیک کسب کنند و تمام مطامهلی ی آیرای رگا با یهلا نمی ات فوصطط. ٩ استان کسب شاه است. اگرچه» کارشناسان این موضوع را به وجوّد استعداد در استان‌هاانسبت می‌دهند» اما تقریبا اکثر استان‌های ایران علی‌رغم ناکامی در کسب مدال در رشته کشتی در بازی‌های آلمپیک. (در آادوار گذشته) قهرمانانی در"زشته کشتی داشته‌اند. به‌نظر می‌رسد که عوامل دیگری غیر از عدم وجود استعداد رشته کشتی در این موضوع دخیل باشد که پژوهشی در یافته‌ها نشان داد که موانع فرهنگی» جغرافیایی و رسانه‌ای, مسائل مالی» مدیریت و برنامه‌ریزی» زیرساخت‌ها امکانات و تجهیزات. برگزاری مسابقات و اردوها مسائل آموزشی و تکنولوژی,» نیروی انسانی و کشف و پرورش استعداد به‌ترتیب به‌عنوان مهم‌ترین موانع کسب مدال در رشته  شناسایی و رتبه‌بندی موانع توسعه کشتی در استان‌های... ۵۹ 0 :165۵ مصوصنانه 56000 معصن۶ ۳ ۵۶ وماعنط صعنص۳آ .(1998) 36 بذقه‌ط۸ 1۰ 6 ۵ ۳۵۶۲۳8 1۳۵۳ ۵۶ عنکولدصه 156 .(2015) 13۰ مف۴0 ,.3 81۳3۵0 مظ مفهعک۸ .2 1 500 م01 ص100 ما عزمص 01 صمفصم1 +ععصفی کعزمس و01 ۳ عط) نصقطع1 مصمنانلوه اک ,راوک) هصنی ۸۳ ممعزانک .(2008) بش۸ مفلهاممط) .3 1 200 کمنانانج؟ ماعلطاه کمعوطظ .(2007) ۳۰ منصقاگهط نا00ط۸ م۸ منصقطه۳۳ .4 .29)2(:69-3 11۵۳6۵ متوطاصای عطا هز کامد که 00۷1006 عطا صز عامت کاز 200 68 نع 5۳216 136 06۷۵100621 هه عصنصعنک1 0۰ .1۳ ,1100۵ .36 6۵۵۵22 .5 0۶۴ عفاطام۳ عنصحلکت جز وصناا ۳ ههام حصز 1.88۸07 هز وهصن ۳ ۶و ۵ 0۵۳16۲۶5 8۵۳۵6 .(2012) بط بنصنطهط بل مصذه‌3 صنطه۳ بل ,000صنع‌5 1305 .6 310۳1 جز وصنااد ۳ عطماممطاع ۵۶ دمص عط فص خصعص ما00 40 506066 0۵ 005۶6۳666 اعنط بکام 5 کاحعصجط که کصمنصنم0 0۵۳0 معط ععصز 2۳0 .(86۳۹1۵) .354 .8 وزوانو ۳ ندتا نمح‌طهاد 1 اعصه‌ان۸ بعصنا5 ۳ 110۷۳ 156 :37۷ .81811310 مصاکاستا0) 206060۳6 0هه امک .(2006) .5 110805 .7 6 وداک ۳۵05 .(2012) 36 م305۵ مک منهععقطی م۸ 150۵۵80 .8 6320105 ۷7۵۳1۵ 2009 عط خه عصنااعه ی صمصمطا-معجی حعنص۳ا عط) ام ککعند 130216 حاعصعان۸ بعسن۳۶ هه ععمدعنک جه ععصععگدم0) اوز۳ ص106 صز 100۳011۵005 156 .(2011) .31 ,فطع افتا80 طافاعطاک ماک ,صقل۸ .36 مفصق۵2ط3/0 9۰ 5007۲ 0صه 600۵00 هدام ۷۵6۵۹5 که 10066 عل عطا صز عمج عه‌مانه 151-8۰ :3)3(10 باصعصععقصفصه ا00۳د که ص70 بص۵ ۵۶ عناطم۴۵ عنصهاد1 ۶ عصنلاه ص۸ 0۳۳۵۵0۳۰ کا۳و500 0ص هنلاعصه 156 .(2009) .0 ,306۳۵0 103 :(2)3 ,00۳۴۵09 500۳۲ که ما30 [م 1310۳280 +عصنوصها وهی آهنعمآمنود 4 01160060655 0۳6207200521 .(2000) 8 ملد7 ۸ 0 ,نا0 زان 32020 .11 1 .300702 طعنکتاعصیم عامنااه ۸ دنام منصهع۳ه کامیی لهدمتاهه عنصع[1[م11 ۵ 00513165 اعد تفه اه صمتامع26۳ .(2011) 36۰ مانناع 00۳5 2 .10 .5 53010 .12 0 0۳0۳06۶ 6۷16 .(2012) 8 مفطق5206 کل 130000 ,36 و7308 دق وفعقلطقطاک .13 0 50666 0۵ 00016۳6۵6۵ ۳۳۹۲ وصن۹ ۳ ۶و اصعصم 00610 عط 1۵۳ کعزع ماد عنعدط ()) .306 .8 و6351 700] نع ماد 1 اعصقان۸ بعصند ۳ عط 02۳6 سم 200 136506216 .(2011) .5 منطهل0-۸-عصهطک م۸ بفطاعقصطد 1 طلقطک 14 6 عصنسل 500۳ ۵۶ ۳۵02066 مصقصه عطا کم کععصا وم که ععصقص 06۳0۳ ۲۵1206 89-4 :(3)2 ,کعنو 5 601 3/0280 5001 بصع م۳ لاس1۵ جاعه وصه ص3۳0 وحنطا سا مطالعات مدیریت ورزشی شماره ۰۳۳ دی و بهمن ۱۳۹۴ 1016605 1۵۳ ععقهام ج ۳۵۳۵ کل نوصمام اکموم صز اند 1۵۳ 500۳۲ .(2004) .7 ناطاعط5 .15 جع ۸ بفنک۸ حذ ۳۶6۳ وصه صطاه‌نسه ماع 0اه آمعز ام صز کعصهع ۲3655 1/]3816۳5 .عصنا۶ ۳۵ فاعم که کن‌هاد ۲۵۵ 3610 .(2005) .3 ,فلنعقهک .16 ,2116165 ۵۶ 06۳906006 عط) 00902۳6 .(2005) 307 منصععقطی .۳ وقل108006 .17 ,م01 .ص1۳ صز کناعقصصرع 500۳ 0۳0۵6 ۵ کچ اوه کاجعصحه هه ععطهی ,۷۷۵۵665565 رقطاق 5060 عطا 100006 .(2012) بش مطعلهنقق1< 36 ۷3000056 .18 7۳۵۶۲۲۵8 1۳05 ۵۶ عزاطمع3 عنصوادآ عطا ۵۶ معط وصه کمناخص0000۳ ۳۵۶8 0ص مدنگ ۵۳۵ 005۶6۳6066 ۳5۲ از عصند؟ کعودعالقط فص کمعنععز 0ص (0) .75 .8 و/(ا 6 0ط7] نعه‌ ادج 1 عص ات۸ 2021 ۵۶ 06۳10۳۳۵۲۵ ۲6 3۷۵۵6 .(2012) .8 ممعک۸ ,1 مفلالاظ وچ ق78۵2 .19 ,0۳6105 صعزع۸ +عطاه ما معحقمصهی ععصعی مصعنع۸ فمصد عزصصهوا0 صذ کصدع۲ ها 0و ما1 وان نصتآ مهعش۸ عنصقلکت نطقطاعصقصعگ1 هزوم حلجدع5ع 3 توجه کمتر مسئولان استان‌های ناموفق به کشتی نسبت به سایر رشته‌های ورزشی عدم وجود بسترهای لازم و پیش‌فرض‌های اساسی برای پیاده‌سازی مدیریت کارامد در استان‌های ناموفق عدم وجود حامیان مالی در کشتی استان‌های ناموفق .یا عدم توانایی مدیران در جذب حامیان مالی وجود انگیزه‌های مالی بهتر در سایر رشته‌های ورزشی در استان‌های ناموفق عدم کفایت بودجه تخصیصی به هیأت کشتی استان‌های ناموفق برای توسعه کشتی آن استان فقدان راه‌های کشف منابع مالی جدید در هیأت کشتی استان‌های ناموفق عدم تمایل حامیان مالی به حمایت از کشتی استان‌های ناموفق به‌دلیل بی‌برنامگی آن‌ها بود متخصصان کشف و پرورش استعداد کشتی در استان‌های ناموفق  شناسایی و رتبه‌بندی موانع توسعه کشتی در استان‌های... ۶۱ استفاده اندک از متخصصان برای کشف استعدادها و پرورش آن‌ها در استان‌های ناموفق ۶۷ مسائل برگزاری اندک کارگاه‌ها و کلاس‌های آموزشی برای مربیان به‌منظور استفاده از تکنولوژی در آموزش‌ها و تمرین در ۰ ۰/۷۲۵ دسترسی پایین کشتی‌گیران استان‌های ناموفق به وسایل آزمایشگاهی جهت تست‌های فیزیولوژیکی ۳۰ زیرساخت‌ها ‏ کمبود امکانات سخت‌افزاری مانند تشک استاندارد و تجهیزات بدنسازی در کشتی استان‌های ناموف ۳۴ تجهیزات ‏ کمبود امکانات رشته ژیمناستیک به‌عنوان وسایل تمرینی مناسب برای رشته کشتی در استان‌های ناموفق ۳۱ موانع ‏ کمبود قهرمانان پیشکسوت کشتی در استان‌های ناموفق ۸ ۳۳۹ جغرافیایی و توجه اندک رسانه‌های استان‌های ناموفق به ورزش کشتی. . ]۱ ۳۹۰ استقبال عمومی پایین از رشته کشتی ذر استان‌های تاموفق ۱ تبلیغات ناصعیح نسبت با رنته کشتی در استان‌های تاموفق ۷

هدف از این پژوهش، شناسایی و رتبه بندی موانع کسب مدال در رشته کشتی در استان های ناموفق ایران از دیدگاه صاحب نظران این رشته می باشد. 110 نفر ازجمله مدیران فدراسیون کشتی و هیأت های استان های ناموفق در کسب مدال (25 نفر)، دانشگاهیان صاحب نظر (15 نفر)، مربیان درجه یک کشور (30 نفر) و کشتی گیران نخبه در سطح ملی (40 نفر) به عنوان نمونه انتخابشدند. یافته ها نشان می دهد که موانع فرهنگی، جغرافیایی و رسانه ای، مسائل مالی، مدیریت و برنامه ریزی، زیرساخت ها، امکانات و تجهیزات، برگزاری مسابقات و اردوها، مسائل آموزشی و تکنولوژی، نیروی انسانی و کشف و پرورش استعداد به ترتیب به عنوان مهم ترین موانع کسب مدال در رشته کشتی در استان های ناموفق ایران می باشند. با توجه به اهمیت این عوامل در توسعه رشته ورزشی کشتی به مسئولان ورزش کشور پیشنهاد می شود با تدارک برنامه های مناسب و حل مشکلات موجود، زمینه مدال آوری کشتی گیران این استان ها در بازی های مهم المپیک را فراهم آورند.

513501

مورد دوم در قالب نهادهای بین‌المللی عملیاتی می‌شود که عمدتا در لایه‌های مختلفی ازجمله اقتصادی» سیاسی و هنجاری نشان داده با عنایت به این تعریف, می‌توان برخی شاخص‌ها را نیز برای تغییر نظم در نظر گرفت. نظم ساختاری معمولا با توزیع مجدد قدرت بین دولت‌های اصلی و نظم نهادی با تغییرات در نهادهای بین‌المللی مختل می‌شود. بااین‌حال باید ذکر کرد که تغییر قدرت غالبا مقدم بر تغییر نهادی است. طبیعتا از دیدی واقع گرایانه تحول در قابلیت‌های قدرت‌های بزرگ به‌عنوان بازیگران اصلی اهمیت اساسی دارد؛ چراکه چنین تحولی است که می‌تواند تغییر در توزیع قدرت را به همراه داشته باشد. عمده‌ترین عوامل در اين زمینه» شامل حداقل یکی از این دو پویایی است: تا آنجا که یک ابرقدرت یا قدرت بزرگک تنزل یابد» یا حتی مخو شود؛ و در مقابل ممکن است تعداد یا برخی از قدرت‌های نوظهور قابلیت‌های قدرت بزرگک کسب کنند و تبدیل به قطب‌های عمده نظام شوند بازیگران «حافظ وضع موجود»آرضایت خود را:از توزیع کنونی قابلیت‌ها و ماهیت نظم بین‌المللی ابراز می‌کنند. «جهت گیری‌های اصّلاح‌طلبانه)"تمایلبه" تغییر شرایط نظم و رضایت از توزیع توانمندی‌های موجود دارند. «موقعیت گراها» آشرایط نظم فعلی را تا حدی می‌پذيرند» اما مایل‌اند شاهد تغییری در بعد توزیع قابلیت‌ها باشند. «بازیگران انقلابی»* نمونه آرمانی تجدیدنظرطلبان دوگانه هستند. آن‌ها می‌خواهند هم توزیع قابلیت‌ها و هم نظم گسترده‌تر را باز تعریف کنند (2019 باله ۵1 0۰1۵(۷)). درمجموع» استفاده از این معیارها و تعاریف» اندازه گیری و سنجش نظم» تحولات نظم و سطح نارضایتی یک دولت از نظم بین‌المللی يا بخشی از آن را نسبتا هیچ نظم بین‌المللی برای هميشه بادوام نبوده است. همان‌طور که اشاره شد دوعاملی که نظم حاکم را توضیح می‌دهند» یعنی توزیع قدرت و نهادهای بین‌المللی» سقوط نظم‌های بین‌المللی و نیز نوع نظمی که جایگزین آن‌ها می‌شود را توضیح می‌دهد. در این زمینه غالبا تغییر توزیع قدرت مقدم ۲ + فصلنامه مطالعات بین‌المللی. سال ۰۱۹ شماره ۱ (۷۳)» تابستان ۱۶۰۱ است! نحوه توزیع قابلیت‌ها به ما می گوید که چه نوع نظم بین‌المللی در یک‌زمان معین وجود دارد. برای مثال» در یک نظم چندقطبی» سه يا چند قدرت بزرگ وجود دارند که توانایی‌هایشان تقریبا برابر است. در یک نظم دوقطبی» دو ابرقدرت وجود دارند که توانایی‌های آن‌ها از هر کشور دیگری در نظام پیشتر است. در یک نظم تکک‌قطبی» یک ابرقدرت بدون ابهام از هر دولت دیگری قدرتمندتر است (1999 ,ط۷70۳1101). بنابراین» تعبین قطبیت و به عبارتی بررسی تعداد و کیفیت قدرت‌های موجود در یک نظام» اساسی‌ترین شیوه شناسایی نوع نظم بین‌المللی در زمان‌های معین نظم بین‌الملل» حداقل از زمان تحولات دولت-ملت‌ها از زمان صلح ۱۶۴۸ وستفالیا تا جنگ جهانی دوم چندقطبی بود و در نیمه دوم قرن بیستم» دوقطبی شد. تغییر از چندقطبی به دوقطبی در دوره پس از جنگک جهانی دوم باعث شد که قدرت‌های بزرگ سنتی مانند فرانسه و بریتانیا جایگاه برتر خود را از دست دادند(36 :2001 ,3۵7/0148 ). با کاهش قدرت بریتانیا و فرانسه در طول جنگ جهانی دوم و پس از آن» قدرت‌های اروپایی تسلط خود را بر مستعمرات از دست دادند ,/ر۶۵ع16) (359 :1989. ابرقدرت‌های جدید از فرصت استفاده کردند و پس از جنگ جهانی دوم برای پر کردن خلا قدرت و بنه دست آوردن نفوذ در بسیاری از دولت‌های جدید که در حال ظهور بودند» افول شوروی آخرین نمونه چنین تحولاتی است. به صورتی که نظم دوقطبی که شکل شاخص آن» غالب بودن دو بازیگر مهم آمریکا و اتحادجماهیشوروی بود از میان رفت. بااین‌حال» هیچ اتفاق‌نظری در میان آن‌ها در مورد قطبیّت:دوران پس از"جنگک سرد وجود نداشته است. برخی واقع گرایان در دهه ۱۹۹۰ با استناد به مفروضات خود بر اساس نظریه موازنه قدرت» استدلال کردند که «چندقطبی در برابر چشمان ما در حال ظهور است؛ (1990 ,6۲ 3/1]62750601: 2013 بطعاله/۷). برخی همچون باری بوزان و آلی‌ویور نیز درصدد تبیین ساختار قطب‌بندی ۱+۴ بودند. این ساختار, نشانگر وجود یک ابرقدرت و چهار قدرت بزرگک (چین» اتحادیه اروپا ژاپن» روسیه) است (بوزان و ویور» 6۰ ,720۷6 ۵2 802۵0). این نظام به‌زعم خانتینگتوان ۲ یک دنیای «تکک-چندقطبی» است. او این تز را مطرح کرده بود که سیاشت‌های جهانی از نظم دوقطبی عصر جنگ سرد عبور کرده و اکنون قبل از آن که به‌واقع وارد دوران چندقطبی شود» فعلا در عصر «تکک-چندقطبی» است. در این ". به عنوان مثال, انحلال پیمان ورشو را می توان علت و پیامد کاهش قدرت اتحاد جماهیر شوروی در پایان جنگ وضعیت کنونی نظم بین‌المللی: روندهای آینده و پیامد آن برای جمهوری اسلامی ایران ۰ ۲۵۳ دوران آمریکا دیگر تنها ابرقدرت نیست بلکه شماری دیگر از قدرت‌های بزرگک وجود دارد که آمریکا در حل‌وفصل مسائل جهانی ناگزیر از جلب مشارکت آن‌ها است (1999 ,11001۳810 ) در مقایسه با این فرض‌ها و نظریه‌ها» کسانی چون لین (۱۹۹۳)» ولفورث (۱۹۹۹) و کراتهامر(۱۹۹۰) معتقد بودند که تکک‌قطبی شکل ساختار بین‌المللی پس از جنگ سرد را مشخص می‌کند و ایاللات‌متحده تنها ابرقدرت باقی‌مانده است (2002-2003 ,20۵۲ ا2013(8:)16 ,م۵6 ۷). به‌واقع» فروپاشی شوروی اساسا توزیع قدرت در این نظام را تغییر داد و درنتیجه نظم بین‌المللی پس از جنگ سرد از دوقطبی به تکک‌قطبی تغییر کرد و ازآنجایی که نهادهای برتون وودز به رهبری ایالات‌متحده تغییری نکردند انتقال نظم پس از جنگک سرد ماهیت جزئی داشت. ۶- تبیین وضعیت نظم بین‌الملل و پیامد آن برای ایران اکنون نظام بین‌الملل با نوعی ابهام در تبیین سامان نظم روبرو هست. این ابهام موجد سناریوسازی‌ها و دیدگاه‌های متعددی درراه تبیین نظم موجود» روندهای آینده جهان و تشریح پیامدهای آن شده است. بر این اساس تبیین وضعیت‌های مذکور موردبررسی واقع می‌شود. از وضعیت تکک‌قطبی تعبیرهای مختلفی صورت گرفته که البته‌آبن‌مایه همه آن‌ها مشت رک است. اعتقاد عده‌ای بر این قرار است که «تک‌قطبی نظامی است که در آن سهم یک دولت از منابع سیستم نسبت به دولت‌های دیگر به‌صورت نامتوازن است» (35 :2014 ,7201200)). ولفورث نیز اظهار می‌دارد که «وضعیت تک‌قطبی ساختاری است که در آن قابلیت‌های یک دولت به حدی زیاد است که مقابله و توازن در برابر آن امکان‌پذیر نیست» (500 :2018 باه۳ع۸ :۲648۵۲۵). این نشان‌دهنده این واقعیت است که قطب‌ها در مقیاس مطلق آتعریف نمی‌شوند» بلکه نسبت به یکدیگر و سایر دولت‌ها تعریف می‌شود. بر این اساس» برای تعیین قطبیت» باید توزیع توانایی‌ها را موردبررسی قرارداد و دولتی را تعیین کرد که سهم آن از منابع کل به‌وضوح آن زادر جایگاهی متناسب با آن قرار در دو دهه بعد از فروپاشی شوروی, ایالات‌متحده با هر معیار از توانمندی‌ها برتر بود. برای مثال تقریبا یک چهارم تولید ناخالص داخلی جهانی (۱۳,۲۴۵ میلیارد دلار) و نزدیک به ۵۰ درصد تولید ناخالص داخلی در میان کشورهایی چون- ژاپن» روسیه» فرانسه» بریتانیا آلمان و چین - را به خود ۴ + فصلنامه مطالعات بین‌المللی, سال ۰۱۹ شماره ۱ (۷۳)» تابستان ۱۶۰۱ اختصاص داده بود. توانایی‌های عظیم نظامی آن تقریبا ۴ درصد از تولید ناخالص داخلی آن را نشان می‌داد و نیمی از هزینه‌های نظامی جهان (۵۲۸ میلیارد دلار- ۴۶ درصد) را به خود اختصاص داده بود. همچنین هزینه‌های نظامی آن در موردتحقیق و توسعه (۷۵ میلیارد دلار) نیز بیش از مجموع ازاین‌رو» در هر شاخص که این معیارهای مذکور نشان می‌دهد» توزیع قدرت در جهان یک ساختار سلسله مراتبی را تشکیل می‌داد که ایالات‌متحده در سطح بالای این ساختار بود. این تمرکز بالقوه نظامی و اقتصادی در ایالات‌متحده محیط بین‌المللی بعد از جنگ سرد را از پیشینیان خود در چهار قرن گذشته متمایز کرد و جهان پساجنگک سرد را وارد مرحله تکک‌قطبی کرد. این وضعیت تک‌قطبی گذرا و موقتی نبود و پتانسیل ماندگاری برای چندین دهه را داشته است. برای مثال» در سال ۲۰۲۰ ایالات‌متحده همچنان سهم عمده‌ای از 017 جهانی و هزینه‌های نظامی را در میان قدرت‌های دیگر به خود اختصاص داده است (جدول ۲و ۱) و در تحقیق و توسعه نظامی که ممکن است بهترین مقیاس سرمایه گذاری‌های بلندمدت را داشته باشد ایالات‌متحده برتری چشمگیری نسبت به کشورهای دیگر برای خود به ارمغان آورده است (جدول ۲). کشور تولید ناخالص داخلی .۰ درصد تولید ناخالص ۰ درصد تولید ناخالص جدول ۱: ساختار قدرت (شاخص‌های اقتصادی) آمریکا» چین» روسیه» آلمان» فرانسه» انگلیس» ب12 مقصنطح بکعاها5 انآ عط گم (صماه نو عنصمصمع6) هناد 30/6۶ :1 ما1 7 - ود و101 ۳107 31۷.010۳311۳ مه توص /ع امه 48۵0۳10 //؛8ااط وضعیت کنونی نظم بین‌المللی: روندهای آینده و پیامد آن برای جمهوری اسلامی ایران ٩ ۲۵۵ کشور هزینه‌های درصد نسبت | درصد هزینه‌های | هزینه‌های تحقیق و (میلیارد دلار) ۱ دفاعی در جهان ناخالص داخلی (میلیارد دلار) جدول ۲: ساختار قدرت (هزینه‌های دفاعی) آمریکا چین» روسیه» آلمان» فرانسه» انگلیس, ژاپن! (۲۰۲۰) ب مقصنط۲ ,کعاهاگ معاندتا ۵طا ۶و (ععسنوصصته عحصعل) عسهعنصاد 30/63 :2 عاطه 1 :۵ ,036010 :1۷7 - فد ناه 210 ۳1 245.34112011 موصعم کل صد ‏ 10 0اه // :عمط 0 طز 1۳6۵5 :2018 1/2 ۳۵0153061 51۳81 :45441 / امد اک ی / یداعم حها//نماط -2018- 2 -1ع0 1د-1ع 1 طاد/0 031 / .۰ هدع 116 // :8 اک شایانذ کر است» این مطالب به معنای نبود: فراز و نشیب در طی این دهه‌ها نیست. اما درهرصورت, نظم بین‌المللی بعد از جنگ سرد تاکنون بر تسلط ایالات‌متحده بر اساس ساختار قدرت به‌ویژه نظامی و نهادهای برتون وودز ازجمله پانک جهانی و صندوق بین‌المللی پول» تکیه این بخش چشم‌انداز تغییرات در نظم بین‌الملل(نظم ساختاری) را در دهه‌های آینده بررسی می‌کند. نظم ساختاری معمولا با توزیع مجدد قدرت بین دولت‌های اصلی مختل می‌شود. تغییرات در قطبیت نظام بین‌الملل به‌جای ناگهانی» تکاملی است. از آنجایی که تغییرات در قطبیت تأثیرات قابل توجهی بر سیاست بین‌الملل دارد» مهم است که ما شاخص‌هایی داشته باشیم که به ما کمک می‌کنند تا بفهمیم آیا تغییر قطبی در حال انجام است يا نه و اگر چنین است» این فرآیند چقدر همان‌طور که قبلا نیز ذکر شد تغییرات در توزیع قدرت اغلب به‌طور مستقیم با تغییر وضعیت ۶ + فصلنامه مطالعات بین‌المللی. سال ۰۱۹ شماره ۱ (۷۳)» تابستان ۱۶۰۱ بین‌المللی دولت‌های در حال ظهور يا دولت‌های مسلط مر تبط است (3 :2018 ,116). نتیجه گیری تاکنون این است که يا تک‌قطبی ادامه دارد» یا اینکه نظم بین‌المللی کنونی در حال گذار به چندقطبی است» يا اینکه یک نظم چندقطبی جدید در حال حاضر ظهور کرده است. بااین‌حال» در این مقاله نویسنده استدلال می‌کند که چین» به دلیل توانایی‌هایش» از قدرت بزرگ به موقعیت ابرقدرت حرکت خواهد کرد؛ موقعیت آن به‌عنوان یک ابرقدرت و قطب در یک نظم دوقطبی جدید بر اساس وضعیت آن با توجه به توزیع قابلیت‌ها تعریف می‌شود. برای این منظور فرض بر این است که ظهور چین باعث توزیع مجدد قدرت خواهد شد. این کشور توانسته است سهم خود از منابع قدرت جهانی را افزایش دهد و به منصه ظهور برسد. ظهور یک قدرت بزرگ به معنای کاهش اختلاف قدرت آن با دولت برتر جهان است. برای مثال در دهه ۱۹۹۰ اندازه اقتصاد ایالات‌متحده تقریبا ۱۵ برابر چین بود؛ اما در سال ۰۲۰۲۰ حجم اقتصادی آمریکا (۲۰/۸۹ تریلیون دلار) تنها ۱/۴ برابر بزرگگک‌تر از چین (۱۴,۷۲ تریلیون دلار) بوده است (2020 ,»320 ۱۷70:1۵). انتظار می‌رود که این شکاف در صورت ادامه روند رشد فعلی چین» کمتر شود. در ۲۰ سال بین ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ نسبت آمریکا از تولید ناخالص داخلی جهانی از ۰درصد به ۲۴ درصد کاهش یافت. در همان زمان» چین از ۳/۷ درصد به ۱۷ درصد افزایش یافت (2018 عاصه8ظ ۷/0۳1۵). اگر این روند برای چند دهه دک ادامه یابد» نسبت اقتصاد جهانی که از تولید ناخالص داخلی چین تشکیل شدهه؛است) از آمریکا پیشی خواهد گرفت. رو ۴7 رج ۴7 رو ۴07 رو ۴07 رز 507 رو 500 ر 500 رو 590 شکل ۱: تولید ناخالص داخلی چین و ایالات متحده ۲۰۰۵-۲۰۲۰ 2005-40 ,فعاها5 1عاندتآ عطا وصه مصنطح او 010۳ :1 عجسع۳ :4 .(2020) 0812 کاصنامعع۸ آهصوناج 2 له 3 1۵۳1۵ تععسو5 96060161 1 اما دی 2019 7610 6072/67 ۷ ماه نو /ع ملد 0۳1۵ مهاهل//؛دطاط وضعیت کنونی نظم بین‌المللی: روندهای آینده و پیامد آن برای جمهوری اسلامی ایران ۰ ۲۵۷ هنگامی که هزینه‌های نظامی را نیز بررسی می‌کنیم (ر.کک. جدول ۲)» هرچند بین چین و ایالات‌متحده فاصله وجود دارد» چین در این سال‌ها سرمایه گذاری خود را برای هزینه‌های نظامی افزایش داده است. در سال ۲۰۲۰ هزینه نظامی ایالات‌متحده ۷۷۸ میلیارد دلار است که ۳۹ درصد کل هزینه‌های نظامی جهان را تشکیل می‌دهد. در مقایسه» هزینه نظامی چین حدود ۲۵۲ میلیارد دلار است که ۱۳ درصد از کل جهان را تشکیل می‌دهد. به‌عبارت‌دیگر» هزینه نظامی ایالات‌متحده ۳ برابر بیشتر از چین است. این در صورتی است که در دهه ۱۹۹۰ هزینه‌های نظامی امریکا ۳۲ برابر بیشتر از چین بود. ازنظر هزینه نظامی چین در جایگاه دوم بعد از ایالات‌متحده امریکا قرار دارد. به لحاظ تعداد نیروی نظامی در جایگاه اول و نیروی هوایی و دریایی در جایگاه سوم جهان قرار دارد (2021 ,۳8ه20). طبق گزارش آکسفور آنلیتیکال اتوانایی‌های نظامی چین به رشد خود ادامه خواهد داد و هرچند که ارتش چین تا سال ۲۰۳۵ با ارتش ایالات‌متحده برابری نخواهد کرد. اما برای ایفای نقش مهم در خارج نزدیک کشور توانمند است (43 :2017 ,۸۳۵/068 0+80۵). بنابراین یکی از واقعیت‌های سیاست بین‌الملل این است که چین به‌طور پیوسته در ابعاد مختلف به رشد فزاینده‌ای دست يافته است. نمود بارز این ظهور را نیز می‌توان در رشد اقتصادی» مدرنیزاسیون نظامی] ایجاد ابتکارات راهبردی متنوع او گسترش حوزه‌های نفوذ در مناطق مختلف مشاهده کرد. چنین نمودی چین را مهم‌ترین قدرت نوظهوری ساخته که نظم بین‌الملل را وارد دوره تغبیر سیستمیکک آبه معنای تغییر قطبیت: کرده است. دوره تغییر سیستمیک کنونی به این معنا نیست که چین به برابری قدرت با ایاللات‌متحده دست یافته است» بلکه منظور این است که وضعیت بین- المللی آن به سمت یک ابرقدرت و یکک‌قطب در نظم دوقطبی:آینده رو به بهبوداست. بدین ترتیب» اگر چین بتواند در راستایتداوم اهداف سه‌گانه خود (کاهش شکاف قدرت برای مقابله با حمله احتمالی دولت برتر» خنثی‌سازی اقدامات امریکا که مانعی برای ظهور چین است و بهبود ترس بین‌المللی از ظهور چین) برای تضعیف زمینه‌های تحکیم نظم بین‌الملل موفق‌تر عمل کندا امکان یک نظم جهانی دوقطبی به رهبری چین و ایالات‌متحده آمریکا در آینده (احتمالا ۷۰) وجود خواهد داشت. ازاین‌رو ظهور چین (به معنای: کاهش اختلاف قدرت آن با دولت . چین جنبه‌های خاصی از برتری ایالات‌متحده را تهدیدی علیه منافع امنیتی خود می‌داند و معتقد است که ایالات متحده توانایی‌های لازم برای به چالش کشیدن رشد چین را دارد. در چین پذیرفته شده است که پذیرش کل نظم بین‌المللی موجود ناگزیر با خطراتی همراه خواهد بود. از همین رو پاسخ آن‌ها پیشبرد رشد این کشور تا دستیابی به آستانه مطلق امنیتی بوده است.بااین ‌حال» رشد قدرت چین برای پاسخ به تهدیدات دولت مسلط با محدودیت‌های ساختاری مواجه بوده است. این واقعیات چین را در وضعیتی قرار می‌دهد که اهداف مذکور را دنبال نماید. ۸ + فصلنامه مطالعات بین‌المللی, سال ۰۱۹ شماره ۱ (۷۳)» تابستان ۱۶۰۱ برتر) به‌احتمال‌زیاد نظم ساختاری دوران پس از جنگک سرد با محوریت آمریکا را به یک نظم دوقطبی تبدیل خواهد کرد و این نتیجه الگوی رفتاری است که کاهش نابرابری در معیارهای توانایی بین چین و ایالات‌متحده را فراهم آورده است. ظهور چین محر ک اصلی این تغییر است» اما اینکه آپا ظهور چین می‌تواند يا می‌خواهد تغییر نهادی در جهان ایجاد کند هنوز مشخص نیست. علاوه بر ظهور چین» عامل مهم دیگر در شکل‌دهی به وضعیت دوقطبی» شکاف زیاد توانایی بین سایر کشورهای دیگر با ایالات‌متحده و چین است. در حال حاضر توانایی هیچ‌یکک از کشورهای دیگر بیش از یک چهارم ایاللات‌متحده يا نیمی از چین نیست. ازنظر استن تانسجو «شکاف قدرت بین دو کشور پیشرو امروز ایالات‌متحده و چین و قدرت سوم» مشابه شکاف قدرت بین دو ابرقدرت برتر و قدرت‌های بزرگک در سال ۱۹۵۰ است»(2018 ,0ز[70۶). بر اساس داده‌ها امروزه چین سریع تر از هر قدرت دیگری در حال رسیدن به ایالات متحده است و هیچ قدرت بزرگک معاصر دیگری نمی‌تواند به امتیاز چین برسد؛ بنابراین» چین موتور اصلی بازتعریف نظم بین‌المللی (نظم ساختاری) خواهد بود و دیگر نامزدهای احتمالی برای این نقش از این توانایی برخوردار نیستند. در سال ۲۰۲۰ تولید ناخالص داخلی چین حدود ده برابر بیشتر از روسیه و تقریبا سه برابر ژاپن» بیش از سه برابر آلمان و بیش از پنج برابر فرانسه و بریتانیا بیشتر بوده است. درحالی که چین یک و نیم برابر از تولید ناخالص داخلی اسمی ایالات‌متحده کمتر است (2020 ,6اصه۵:1۵/) (ر.کک. جدول.۲). ازاین‌رو بعید است این قدزت‌های دیگر نرخ رشد لازم را برای رسیدن به چین ازنظر اقتصادی پیداکنند وشکاف قدرت اقتصادی احتمالا به نفع چین بیشتر برآورد هزینه‌های نظامی نیز چنین بوده که بودجه روسیه یکک‌چهارم چین بوده و بودجه دفاعی چین تقریبا چهار برایر بریتانیا و فرائسه‌:و تقریبا شش گرابر بیشتر از آلمان و ژاپن است: شکاف قدرت بین چین و کشورهای دیگر: آن‌قدر زیاد شده است که استدلال برای گذار به چندقطبی منطقی نیست. شکاف قدرت بین قدرت درجه دوم و سوم اکنون آن‌قذر زیاد.است که منشا یک نظم دوقطبی جدید را نشان می‌دهد. این به ما امکان می‌دهد تااورود یک نظم چندقطبی مورد انتظار را دوباره بررسی کنیم. چندقطبی بودن» که در آن سه با چند قدرت بزرگک تقریبا توانایی‌های مساوی دارند» در وضعیت کنونی و نیز در آینده‌ای قابل پیش‌بینی دیده نمی‌شود. ازاین‌رو»در بحث روندهای آینده قطبیت اهمیت شکاف قدرت بین قدرت‌های درجه دوم و سوم در تعیین قطبیت نباید نادیده گرفته شود. این واقعیت مهم را باید در نظر گرفت که اینکه اکنون چندین کشور مهم فضای مانور بیشتری در مقایسه با آنچه در نظم دوقطبی داشتند» دارند بدین معنا نیست که راه برای ایجاد نظم چندقطبی هموار خواهد ساخت.درست است که این کشورها به‌عنوان قدرت‌های نوظهور در برخی زمینه‌ها به خصوص اقتصادی توانمندی‌هایی دارند ولی شکاف توانایی آن‌ها(تولید ناخالص داخلی وضعیت کنونی نظم بین‌المللی: روندهای آینده و پیامد آن برای جمهوری اسلامی ایران + ۲۵۹ و هزینه‌های نظامی) با یکدیگر بسیار زیاد و غیرقابل مقایسه هست. ازاین رو‌هیچ گونه قرابتی بین آن‌ها مشاهده نمی‌شود که بتوانند در این رقابت شریک باشند. درمجموع» کاهش شکاف قدرت بین چین و ایالات‌متحده؛ افزایش شکاف قدرت بین چین و امریکا با هر قدرت دیگر» دوعاملی است که پایه و اساس استدلال ما در مورد شکل گیری نظم بین‌المللی دوقطبی در آینده را شکل می‌دهد و بدین ترتیب امکان تحقق سناریو تداوم تک‌قطبی با محوریت آمریکا و چندقطبی را به این وضعیت دوقطبی با جنگ سرد قابل ترکیب نیست. جهان در آینده قابل پیش‌بینی ممکن است شکل دوقطبی به خود بگیرد اما بدان معنا نخواهد بود که لزوما بار دیگر وارد حالت جنگ سرد می‌شود. چراکه برای شکل گیری جنگ سرد شروطی لازم است. ازجمله تسلیحات هسته‌ای» رقابت ایدئولوژیک و نیز ارتباط اقتصادی و اجتماعی بین دو ابرقدرت به صفر برسد. در این میان» اصلی‌ترین مناقشه چین و آمریکا برگرفته از تقابل ایدئولوژیک نیست و این دو کشور ارتباطات بنابراین» در دهه‌های آینده» این دوقطبی بودن در برخی از جنبه‌ها از دوقطبی شوروی و آمریکا در طول جنگ سرد متفاوت خواهد بود: از یکک‌طرف دوقطبی بودن را می‌توان با الگوهای همکاری و رقابت بین دو قدرت برتر تعریف کرد. به‌واقع» دو کشور به‌طور مستمر در رقابت استراتژیک خود به دنبال همکاری خواهند بود. از سوی دیگر محتویات رقابت استراتژیک چین و آمریکا حوزه‌های وسیعی ازجمله بخش‌های اقتصادی» فنی» سیاسی و نظامی را پوشش می‌دهد. شیوه رقابت دو ابرقدرت آمریکا و شوروی در آن زمان با روش‌های چون جنگ نیابتی ابوده که میلیون‌ها نفر نیز از بین رفت؟ اما در آینده» روش چین.و آمریکا حمایت اقتصادی و ارائه تضمین‌های امنیتی برای گسترش نفوذ استراتژیک خواهد بود. بنابراین» اییجاد اتخادها ممکن است به استراتژی اجتناب‌ناپذیر از ویژگی مهم دنیای دوقطبی دید این خواهد بوذ که چین با ادامه رشد چشمگیر خود» در رقابت با ایالات‌متحده قرار می گیرد. یکی از نشانه‌های این رقابت نیز شامل نهادها و اتحادهایی تحت رهبری هر یک از دو کشور خواهد بود که هدف آن‌ها تقویت همکاری میان اعضای خود است؛ بنابراین آنچه در سطح نظام بین‌الملل خواهیم دید نوعی نظم بین‌المللی مشتمل بر دو قطب عمده است که متکی به موازنه قوای واقع گرایانه در قالب شکل‌دهی به بلوک‌بندی‌های قدرت نیز امروزه ایاللات متحده تعهدات دفاعی را با ده‌ها کشور در سراسر جهان منعقد کرده است. اکثر این اتحادها ساخته دوران جنگ سرد و جز اصلی تلاش‌های آن برای جلوگیری از پیشرفت‌های ۰ ۵+ فصلنامه مطالعات بین‌المللی, سال ۰۱۹ شماره ۱ (۷۳)» تابستان ۱۶۰۱ شوروی بودند. اتحادها به همان اندازه برای ایالات‌متحده در تلاش برای مهار جاه‌طلبی‌های رو به دوقطبی ایالات‌متحده و چین» روابط اتحادی آمریکا در اروپا و آسیا را پیچیده و گاه متناقض می‌سازد. تعدادی از محققان در فضای پسا جنگ سرد استدلال کرده‌اند که اتحاد آتلانتیک برای کاهش چالش‌های امنیتی معاصر اهمیت کمتری دارد. بعید است که دوقطبی بودن چین و آمریکا به انگیزه برای بازسازی ناتو در تفکر استراتژیک آمریکا و اروپا کمک کند. ادراکات ایالات‌متحده و اروپا از هزینه‌ها و خطرات ظهور چین» به همان صورتی که در مقابل تهدید شوروی در دوران جنگ سرد بود» تقریبا باهم سا زگار نیست(503 :2018 ,۸/806۲). بااین‌حال» مرشایمر معتقد است اکثر کشورهای اروپایی» به‌ویژه قدرت‌های بزرگک» احتمالا بخشی از نظم تحت رهبری ایالات‌متحده هستند» اگرچه بعید است که نقش نظامی جدی در مهار چین داشته باشند. آن‌ها توانایی پروژه نظامی قابل توجهی را در شرق آسیا ندارند و دلیل کمی برای آن دارند؛ چراکه چین به‌طور مستقیم اروپا را تهدید نمی کند (49 :2019 ,۸]027500106۲). علاوه بر توجه به متحدان اروپایی خود. ایالات‌متحده مشارکت‌های اتحادی خود با چندین کشور در آسیا پاسیفیک را نیز تقویت می کند (2016 ,5110۷۵ :2016 با[ دار ۲ :2021 مصقصدد00). بااین‌حال» یک آلترناتیو برای این کشوزها این است که با توجه به وابستگی رو به رشد اقتصادی آن‌ها همسایگان آسیایی خواهان حفظ روابط خوب با بیجینگ باشند و ممکن است تمایلی به جانب‌داری نزدیک با آمریکا نداشته باشند. این دولت‌ها سعی خواهند کرد تا بار مسئولیت توازن چین را به‌اندازه‌ای که ممکن است به دوش آیالات‌متحده و همسایگانشان منتقل کند. در رابطه با چین نیز برخی از تحلیل‌گران» مشارکت استراتژیک چین و روسیه در سیاست بین‌الملل را مطرح کرده‌اند (صفری و دیگران» ۱۴۰۰: 88(:)۸۸ :2021 ,.61.81 828). این دو کشور همواره دارای منافع مشترکک در خوزه‌های مختلف هستند. اتحاد نزدیکک چین و روسیه چالش بزرگی برای غرب و مخصوصا برای منافع اروپا خواهد بود. این مسئله همچنین مانع بزرگی برای حل مشکلات و چالش‌هایی است(مانند اهداف هسته‌ای ایران ) که غرب به‌طور عمیقی به آن‌ها توجه از دیگر راه‌های اعمال‌شده از سوی چین» توسعه و تقویت ابتکاراتی می‌شود که هدف آن‌ها تقویت همکاری میان اعضای خود است که در تلاش برای به دست آوردن مزایای مختلف نسبت به نظم رقیب هستند. برای مثال ابتکارات راهبردی ازجمله سازمان همکاری شانگهای! بریکس] وضعیت کنونی نظم بین‌المللی: روندهای آینده و پیامد آن برای جمهوری اسلامی ایران + ۲۶۱ بانک سرمایه گذاری زیرساخت آسیا! طرح یک کمربند یک راه آو... نمود بیشتری پیدا می‌کنند (142 :2021 اه ن)). این ابتکارات» نه‌تنها برای کمک به رشد اقتصادی چین» بلکه برای تقویت قدرت نظامی و سیاسی چین در سراسر جهان به کار گرفته می‌شوند. بر این اساس توزیع در حال تحول قدرت تقریبا هر جنبه‌ای از سیاست بین‌الملل» ازجمله روابط اتحادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد که این امر برای کشورهای نظیر ایران متضمن پیامدهایی است. در چنین شرایطی ازجمله پیامدهای که می‌توان انتظار آن را داشت محدود شدن دامنه کنشگری چنین بازیگرانی است. در نظم‌های دوقطبی امکان ایفای نقش مستقل از دو بلوک محدود می‌شود. فشارهاتی سیستمی برای چتین بازیگرانی افزایش خواهد یافت. مخصوصا برای کشورهایی که از موقعیت ژئوپلیتیکی برخوردارند و به‌عنوان قدرت منطقه‌ای شناخته می‌شوند و یا به لحاظ ایدئولوژیکی به یکی از بلوک‌ها نزدیک یا دور می‌شوند. این کنشگران نسبتا مستقلی که وارد بلوک‌بندی‌های موازنه‌ای دو قطب نشوند بیش‌ازپیش وجه‌المصالحه توافقات کلان آن‌ها قرار خواهند گرفت و درنتیجه آسیب‌پذیری آن‌ها زیاد خواهد شد که درنتیجه» توان اثرگذاری آن‌ها بر برای نمونه ساختار نظام بین‌الملل در دوران انقلاب اسلامی» دوقطبی بود. در این میان» سیاست نه شرقی نه غربی» به‌عنوان یک اصل ثابت در سیاست خارجی ایران پذیرفته شد. مشخصه اصلی این سیاست ضدیت اعتقادی با آمریکا بود؛ .اما ایران برای پیشبرد:سیاست خارجی خویش از برقراری اتحاد با یکی از ابرقدرت‌ها بهره نبرد: این سیاست مقابله گراییبا آمریکا که بدون پشتیبانی ابرقدرت دیگر یعنی شوروی بود» به اقبال چندانی دست نیافت. ایزان یکی از تنها مواردی بود که دو ابرقدرت در مورد چگونگی رویارویی با آن در آندوره به گونه‌ای هم‌نظر بودند(امیدی» ۱۳۸۶ :۱۵۵)؛ (155 :2007 ,ل(0۵). به همین نسبت» جلایی ایران از گروه‌بندی‌ها ممکن نیست» چراکه اين جدایی» امنیت ملی را با تهدیدات جدی مواجه خواهد ساخت. اصولا روابط ما با قدرت‌های بزرگک به‌ویژه ایالات‌متحده که مطرح‌ترین قدرت در میان آن‌ها است» مبتنی بر تخاصم است آو درعین‌حال با قدرت‌های بزرگ دیگر متحد استراتژیک نیستیم. به‌موازات این امر مفروض نادرستی بر دستگاه سیاست خارجی کشور حاکم شده است با این مضمون که کشور می‌تواند به‌صورات کطک رس مستقل و فارغ از اثتلاف‌های بین‌المللی به حیات خود ادامه دهد. درواقع وزن ترازوی راهبرد موازنه منفی آبر عدم موازنه (پیوستن به یکک‌قطب برای مقابله با قطب دیگر) بر دستگاه سیاست خارجی ایران سنگینی می‌کند. منتهاه صف‌بندی‌های در حال شکل گیری نظم بین‌الملل جدید مفروض راهبرد موازنه منفی یا اعتقاد به کنشگری مستقل و ۲ + فصلنامه مطالعات بین‌المللی. سال ۰۱۹ شماره ۱ (۷۳)» تابستان ۱۶۰۱ فارغ از افتلاف‌های بین‌المللی از سوی ایران را زیر سوال خواهد برد و کشورهای این‌چنین را اساسا به مناطق حائل تبدیل می‌کند. ایران هم به لحاظ نقش منطقه‌ای و هم نوع نگاه ایدئولوژیکی که دارد باید نقش خودش را مشخص کند. به همین نسبت در خصوص تأثیر این وضعیت بر ایران بر ضرورت در همین رابطه رویکردهای مختلفی در رابطه با جهت گیری سیاست خارجی ایران مطرح است. رویکرد اول که از تقویت روابط با چین حمایت می‌کند خود به دو جناح تقسیم می‌شود. جناح اول چین را به‌عنوان یکک‌راه نجات اقتصادی حیاتی برای ایران در مواجهه با تحریم‌های بین‌المللی می- بیند. جناح دوم چین را با اهداف ایران برای بازتعریف نظم ژئوپلیتیک کنونی همدل می‌داند. بااین‌حال» برخی نیز از پیوند قوی‌تر با چین حمایت نمی‌کنند؛ این جناح سوم نسبت به چین بدبین هستند و آن را به‌طور فزاینده‌ای در حال نقض حاکمیت ایران می‌دانند :2021 ,م3 :6 0:06 ). (۸ از دید آن‌ها تعامل با کشورهای شرقی فقط می‌تواند تابعی (نه جایگزینی) از رویکرد اصلی ایران اصولا از زمان فروپاشی شوروی تا حال حاضر ایران همواره با جامعه بین‌المللی و به‌ویژه قدرت‌های غربی در ستیز بوده و ایران به‌عنوان کشوری تجدیدنظرطلب با ناعادلانه فرض کردن نظم موجود» به‌طور ضمنی و صریح به مخالفت با چنین روندی پرداخته است.از همین رو آمریکا به‌عنوان دولت خواهان حفظ وضع:موجود» تلاش کرده که.از طرق مختلف همچون تحریم‌های از طرف دیگر سیر تحول روابط ابان.با: شرق:به‌ظطور.خاظل*چین نشان می‌دهد که سیاست خارجی دو کشور در سطوح مختلف واجد برخی همپوشانی‌هایی است و این امر ظرفیت‌هایی در روابط دو کشور ایجاد می‌کند. در سطحی کلان» نگرش ایران و چین به توزیع قدرت در سطوح بین‌المللی و نیز نگرش آنان به نظم بین‌المللی را می‌توان واجد همپوشانی‌هایی‌دانست(فرهادی و شامیری» ۱۴۰۰)؛ (2021 ,اتفه50 1۳21۳2062). چین و ایران کشورهای درحال توسعه‌ای هستند که از قدرت آمریکا در همسایگی خودنگران‌اند. همچنین,تاریخ چین برخلاف کشورهای غربی مانند انگلیس و آمریکا عاری از هرگونه مداخله داخلی در سیاست داخلی ایران است. در برخی حوزه‌ها ازجمله مبادلات اقتصادی و مبادلات انرژی نیز منافع مشترکک عینی وجود دارد که طبیعتا به همکاری می‌انجامد. نیاز چین به بازارها» منابع انرژی و سار مواد خام موجب شده است که روابط خود را با رژیم‌هایی که غرب از آن‌ها اجتناب می کند را حفظ کند» ازجمله ایران که گاهی اوقات به اصطکاک دیپلماتیک بین چین و ایالات‌متحده منجر شده است :۵ 1۳020 (20 :2018 ,8820۳8 ۲۳2۵). چین برای محافظت از منافع خود در منابع انرژی ایران» به دنبال تعدیل و به تخیر انداختن تحریم‌های اقتصادی اعمال‌شده علیه تهران به دلیل فعالیت‌های هسته‌ای آن است وضعیت کنونی نظم بین‌المللی: روندهای آینده و پیامد آن برای جمهوری اسلامی ایران ه ۲۶۳ (شریعتی نیا ۱۳۹۹: ۱۰۳)؛(103 :2020 ,۵3118ز0م2016(8:)80 ,02۵۲). از سوی دیگن چین منبع سرمایه گذاری» فناوری و تا حدودی سخت‌افزار نظامی است (16 :2021 ,م3 :8 07660). بنابراین ازآنجاکه نیروهای ساختاری تشدیدکننده تخاصم میان ایران و آمریکا احتمالا تداوم خواهند یافت» دیگر بحث «انتخاب» برای گرایش به چین اهمیتی ندارد» بلکه یک «ضرورت» خواهد بود؛ چراکه با توجه به ظرفیتی که این کشور دارد» ارتباط با آن ضروری است. البته ناگفته نماند که موفقیت چنین سیاستی مستلزم مدون» معین و مفهوم يافته و ساختارمند بودن همکاری است. هرچند که عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای و سند همکاری ۲۵ ساله یک‌قدم روبه‌جلو است» ولی آیزان ار بیشتر گروه‌بندی‌های این کشور غایب است و عدم ایجاد روابط راهبردی و حضور فعال ایران در این گروه‌بندی‌ها» یک آسیب محسوب خواهد شد. درمجموع؛اگر ایران الگوی روابط خود را با امریکا همچنان تخاصمانه ادامه دهد» علیرغم نگاه منفی مخالفان روابط با چین» راهی جز دوستی با چین برای تعدیل فشارهای ساختاری نیست و مولفه اصلی تأمین کننده این پیوند نیز همکاری ساختارمند و مفهوم يافته در روابط با چین است. گسترش همکاری ساختارمند با چین می‌تواند نقش پررنگی در تعدیل فشارهای ساختاری بر ایران داشته باشد و فضای مانور بین‌المللی را برای آن گسترشدهد, و؛این"یک منطق راهبردی است که ضرورت اتحاد با چین را آشکار می‌سازد. البته؛لازم به ذکر است. که اگزاقدرت چانه‌زنی در بل وکک‌ها نداشته باشیم بیم وابستگی دارد که تأمین کننده منافع ملی نخواهد بود. وضعیت بین‌المللی پسا جنگ سرد باادو واقعیت مهم مشخص می‌شود: نظم به‌مثابه توزیع توانمندی‌ها به‌صورت سلسله‌مراتبی بوده و ابّآلات‌متخده آذر رس این ساختار است. درعین‌حال» برخی از قدرت‌های درجه دوم چون چین به‌طور پیوسته در حال رشد بودند. ممکن است چندین دیدگاه برای رشد چین در نظر گرفته شود. این دیدگاه‌ها می‌تواند تکک‌قطبی چین؛ دوقطبی چین و ایالات‌متحده ؛ و چندقطبی چین» ایالات‌متحده و تعدادی از کشورهای دیگر باشد. از دید مقاله حاضر دیدگاه دوم بیشترین احتمال ممکن را دارد. چشم‌انداز تک‌قطبی چین احتمال ضعیفی دارد» زیرا بعید به نظر می‌رسد که چین بتواند بر اساس معیارهای قدزّت» آمریکا را پشت سر بگذارد. از طرف دیگر ظهور چین و شکاف قدرت چین و امریکا با کشورهای دیگر دو عامل اساسی برای به‌واقع» بررسی روندهای مختلف بین‌المللی به‌ویژه رقابت‌های ایجادشده در روابط دو قدرت چین و آمریکا و توزیع توانمندی‌ها نشان می‌دهد که امکان وقوع مهم‌ترین تغییر سیستمیک ( دوقطبی شدن نظم بین‌الملل چین و آمریکا) و رسیدن تدریجی این فرانید به بلوغ بسیار بیشتر از گذشته خواهد شد. بااین‌حال»این نظم مشروط به مواردی است؛ ازجمله این که چین بدون ادامه ۴ ۵ فصلنامه مطالعات بین‌المللی, سال ۰۱۹ شماره ۱ (۷۳)» تابستان ۱۶۰۱ بحران‌های داخلی و با حفظ وحدت سیاسی خود» به رشد ادامه دهد. همچنین این رشد به‌صورت طبیعتا تحقق چنین شرایطی می‌تواند مهم‌ترین پنجره فرصت و چالش را به روی بازیگرانی ازجمله ایران نیز بگشاید. این وضعیت برای کشورهایی نظیر ایران متضمن این پیامد است که چنین بازیگرانی بیشتر در معرض فشارهای سیستمی قرار می گیرند و باید نقش خود را مشخص و دست به انتخاب بزنند. چرا که عدم عضویت در بل وک‌بندی‌های موزانه‌ای قدرت‌های بزرگک باعث می- شود بیش‌ازپیش وجه‌المصالحه توافقات آن‌ها قرار گیرد و امنیت ملی را با تهدیدات جدی مواجه خواهد ساخت.از طرفی برخی از فرصت‌ها را ازجمله تبدیل چین به یک شریک راهبردی و در دسترس برای ایران را باعث می‌شود که مستلزم همکاری ساختارمند و سیاستی مدون و معین در این زمینه است تا پیوندهای ساختاری در حوزه‌های مختلف با چین گسترش یابد که زمینه اتحاد در مقابل این رویکرد برای جهت گیری ایران» رویکرد مخالفی نیز وجود دارد. لیکن باید متذ کر شد که با تداوم تخاصم ایران و آمریکا» گسترش همکاری ساختارمند با چین می‌تواند فشارهای ساختاری و هژمونیک را بر ایران کاهش دهد. در واقع» ایران به کشورهایی نیازمند است که بتوانند این فشارها را تعدیل دهند و چین از کاندیداهای بالقوه‌ای است که می‌تواند نقش پررنگ‌تری برای تعدیل فشاری بین‌المللی ایفا کند و این یک منظق راهبردی است که ضرورت اتحاد با چین را مسجل ۱ امیدی ع. (۳۸۶)). ضرورت توجه به فشارها و فرصت‌های نظام بین‌الملل در هدایت سیاست خارجی توسعه‌ گرا. در: گروهی از نویسندگان. کنفرانس ملی چشم‌انداز بیست‌ساله و الزامات سیاست خارجی توسع هگرا» تهران: نشر پژوهشکده تحقیقات راهبردی مجمع تشخیص مصلحت ۲ بوزان» ب و ویور ا. (۱۴۰۰). مناطق ‏ وقذرت‌ها. ترجمه رحمان قهرمان‌پور» تهران: پژوهشکده ۳ دهقانی فیرو زآبادی» ج. (۱۳۹۴).اصول و میانی روابط بینالملل» تهران: سمت. ۴ شریعتی نیا م. (۹۸). روابط ایران و چین؛ گذار از مثلث رمانتیک به پیوند پایدار. فصلنامه ۵ صفری» ف. احمدی» ح. برزگره که. (۱۴۰۰). بررسی رویکرد چین و روسیه به نظم منطقه‌ای وضعیت کنونی نظم بین‌المللی: روندهای آینده و پیامد آن برای جمهوری اسلامی ایران ٩ ۲۶۵ ۶ فرهادی» ز. شامیری» ا. (۱۴۰۰). قدرت» نظم موجود و موازنه در سیاست خارجی (بررسی مقایسه‌ای چین و ایران). فصلنامه تحقیقات سیاسی و بینالمللی» ۴۷(۱۳)» ۸۱-۱۰۳ 0 5016 ۵۳1۵5 عطا صنمصصم ال حعخعحصخ چط توعله تا .(2018) 36۰ ما30 .1 6 310 بهزهش۸ هنز اگه 51210 م۸ ۵۴ ۳۳۵۳۵ 6ط 1 20 6ط1 .(2016) یک ملاه‌طامسق) .2 7 آ 2106 0۶ ند عز مط مها ونم ها عصنممصعاه8 .(2018) 0۰ ماممو۸ بش۸ مفعع۲ ...3 ۶ 6:اه عطا عمنعمعانمط +۵ +علمه منز .(2019) .5 ۷/2 :0 مط00ا3 م۸ موعاوم) 4 36۷10۷ .512165 ماو شهاک هه اکنص منز که وعماموری ناماد ۸ 00۵ قاتا هماع وصه آهموزع۵ عنعطا مضه عصوناهاهی مزع - مگ ۶و وه 0۷ ۸ .(2021) 6۰ عاعصنع ‏ .5 5 ع لا 01 فدمناهام ۸ جع ن۳۵ عطا که ادن ۵ط 1 ناکم کمصنط۲ .(2016) 7.7۰ 0206 .6 5۰ مواز افدن] 010۳۵ نع ۷ عمط و عناانو ۴۸ 8 اتمه 170 ۵1 آهمس0 7 1054 71۵۰ حعاومرنصت۲ 2 صذ عنام ععمهنان۸ .(2014) بش۸ مصانه0 7.۰ و521 عماسفحط کط ۵عانهناآ ۸ نفصوتاهام۸ مصاحمسنط) ب(2021) .1 مطامظ ۷۷۰ م0669 .8 0318810 :1616 بوااسه56 هه عنصمصم ۲ حصنطح-.گ. بآ صرنطاک ۳۳ 0 .۸1268 عگز1000-۳20 جطنامه3 مطما ۷/۵11 صعفنط .(2021) 0 مصقصه 00 بو - 01 مزا 1/01/0006 8/202 وا /ع و۵ //: 509 که عاطماند ۸ مصمناه و۲0 -وزک۸ 6 ها عصامصعاهط آم ماع وصه فکمه +0۳6 مخص نامع 00 عمط .(2018) کل ,116 .10 ۸۳ آه دنا هصهاصا او سول عاعش بکلو/عحصق آ2 معط طابعط 2 :۲۳006 ۰ زک فص7] ما5 نمهممنط) و۷ ماگ۸ .(2006) .7 موصط ]1 11۰ عاها5 ,واسعاهمندتا نصمنا دمص .(2009) ۷۰ مطسگلط ۷۷ 36.۰ بمصتاصقاقه/3 .3 موصطاص1 123 6۰ 7۵۵6٩ 310 ,20/65 0621 عطا ۶و ۳۵11 عطا فص ععنظ ۵ط1 .(1989) 2۰ مووعصصعگ .13 -5 با8ع 06 هناهد عط 1 بوعازدز م۸ اصعص3/0 حعاممنصتا ۵ط1 .(2002/03) ۰ معصحصقطانهگ 14 نصق1 طاز 65 1اهانص 060 روط عمط .(2017) 63 معصه‌ععهقط۲ 2 بصقطگ 15 505 عنصهاد1 وصه فاعم 1/0016 ۶ آمحسه آ. صعنعش +کعاهاگ #عانصنآ عطا 10۶ کصوناه نا رآ ۶ ۵ فصلنامه مطالعات بین‌المللی, سال ۰۱۹ شماره ۱ (۷۳)» تابستان ۱۶۰۱ ۸6622 8۵6 عطا وه بواسعاممنصتا که فصط ۵ط1 تلومط 105 عم فنط1 .(2012) 6۰ شا آومناناه8 نصمناهان عصوت هام۸ حصنط) .تا ۶و ۳۶۵ عطا هه اهاط .(2018) ب8 عطه/1 آهدوناهماصآ ودنآ عطا ۶و ۳۵1 وصه عفنظ عط1 نان۳۲ ما و5 .(2019) .7 ,1/0 ۲۰1 ۵ط) مکش مس هز بوانانطاهاقصت نعس۳۵ عطا ما عاموط .(1990) .7 1/0 ,6 هد وناهمص‌اص وصه کعنانامم-6060 2035 ما کفص1۳ لدطاما6 .(2017) مععناواهم۸ 0۳۵ 179109 امس 3عجق) ۷۵ ماگ وط ۷۷ +واهاومخا0 3 هزوم .(2009) 8۰ 8 بصع205 :1.۵06 .1945 عمهنگ منت هداما ه۸ نعاطنقز0 ۷۵1۵ 00۵ .(2001) .0 بقفامصوم۴۸ دوزاناد106 هدموا ٩ :0000 ۷/0۳10 عط ما عومعااه ۲ صعزعب-مهنگ 6ط1 .(2014) 0۰ م102۵ ۵۳5 نآ ما5 نش بل مها گ05 201 عطا صن اک ۷۷ مساق اکهط هه مکصوناقام۸ اهاط 7 عمط 316906 ۱۵ وععاهناگ بقنا :20 عطا #ماعط امط2 عط1 .(2016) .3 م#6املنگ اوانته نصتآ هزطاصداه) ,دعاناه2 ۷/۵۶1۵ حز وسعاوونط ۶و صسحعط 156 .(2018) 0۰ مزع 1 ۳ ک6اع 206 طاعنط/۷ ت ندرگ 261ص مماو 016-0 2 کوعه10 .(2013) 5۰ ۸ ممعقزعد 1۷ ۶ اعدمضا 15۵ نع ۷۷۵۳ 10مع 30 عطا هز یهاگ ععمصهنان۸ صهسرگ .(2013) .0 مطعااه 1 .)7 ,وعنه ۸ ۷/۹۶1۵ ۶ حصص ۳ عط0ع1 ۳ 6ط 1 وافعاممنمتا ۰() 560/۰ دمص ۷/۵1۵۰ معام ردنا ۵ 0۶ واناندهاگ عط1 .(1999) ۷۷۰۲۰ مطادگاط 17 ۷( 1۳۵0۶۹12160 ,2023 وط ۷۶۵ عطا وصه حمصنط۲ + ما13 که هنوصت .(2019) ۰ مهصواهب2 37010۰ :7۵۵6٩ 310۷ ۷۷۵۳10۰ مه ععصخ 205 6ط7 .(2008) ۳۰ مقسعلد7 وضعیت کنونی نظم بین‌المللی: روندهای آینده و پیامد آن برای جمهوری اسلامی ایران ٩ ۲۶۷ نا عاطهانه ۸ ونان +ععصم‌ناد عطا ققط مط ول ۸ستط 15-۳ .(2021) 72 مههقط7 :32 - که ط 0 ولج هط 1/08[ 14068 3/عاع تسه / سم نان / معط / کحم جک 0 //:08ااط 1016210۵1 ۵۶ عساعساگ 1۵ :205 فصه فصمنوعط .(2021) 0۰ ,۱8۵۵۷66 ببظ ,ق3802 1 0 5016 ۵۶1۵5 عطا منقمصعم ۳۵11 عمش حط توعله تا .(2018) 34 ما5 .2 6 3100 هش حا اگه 51210 صمع م۸ ۵۴ ۳۳۵۳۵ ۵ط 1 20 عط1 .(2016) یک ملاه‌طامسق۲ .3 7 ۵16 9۶ تمه دز مط +بومماممنه حز ما8 .(2018) .0 باممو۸ ب۸ مقع) ‏ به ۶ ععصقله ۵طا عصنعدااهط جو علنه همعط .(2019) .5 م۷800 :0 مصما3 بش موعاهه) .5 3616۷ .51016۹ ماو کنههاک هه کنو ها کم ووماو ره هناد ۸ 0067 حتقانان 1 هماع وصه آهموزوع عنعطا وصه عصوناهاهی صوزدعی- مگ و وه 0۷ ۸ .(2021) 0۰ عاعصن ...6 1310۵10۵1 ۶و کصماه۳00 فص کعامم 2 (2018) بل یگ ههام۳ فصقطیط30 .7 برناه3 ۳۳۵۱۵۵ مز ععصقا82 مه ,0۳00 عهاحنط ,20۳۵۵ .(2021) بش متفگ 2 منفهطنه۳ بو 101210 مه آمعنانام2 ۶و مه .(ص1۳ فصه عمنط۲ ۶و ولگ عها‌هصصم۲ ه) 15 عط لا 9۶ کم و۵12 جع ۳۵۵ عطا ۲و جماون13 156 نحص ک معط (2016) 7.7۰ 0206 بو 5۰ رازه فطتآ 010۳۵ تنعل ۷ 0اه عمط که عناانو ۴۸ وا تصه 17 ۵1 آهم0 3 10514 ,۷۷1۵ حعامرنصتا ج صز معناناه 2 عمصونان۸ .(2014) بش۸ ما6۵ .10 51 عطنسفحطظط مد ۵عانهنا خ نعصونتاهام۸ مصاحمصنط) .(2021) .1 مطامظ ۷۷.۰ مط0366 11 0 .۸12068 عگزم 100-۳2 وطاامه1 خوعطم] ۷/۵۵1 مصعفنطظ .(2021) 03 مصقه5 600 .12 - 01 زا 1/01/0006 8/202 وا /ع وه 9/0 0کط که عاطماند ۸ مصمناه و۲0 ۸ ۵+ فصلنامه مطالعات بین‌المللی, سال ۰۱۹ شماره ۱ (۷۳)» تابستان ۱۶۰۱ عطا صذ عصنمصقادط آهمونانخعص وصه صماتعصه +علجه مخصمتاموعصمه عامظ .(2018) کل ,13.176 ۸ هد ناه هآ که م1 صوناهعه کاو نحص اهنا معط اعد 2 نعقانم۳-وزع۸ ۰ واه فآ ما5 نمهمعنط) ما۷ ماگ۸ .(2006) 7۰ موصطاه ]1 عاها5 ,واسفاومندتا نصمناع لوصا .(2009) ۷۷۰ ماگنه ۷ .3 بفصطوصقاعه/3 ,3 موصطاص ]1 .)61 ,فعناناه۳ ۷/۹1۵ مدع و۲086 عنصا درد هه ما معط 86۰ :۵۶6 ۷ 310۷۷ ,20/625 0621 عطا ۶و ال۲۶ عطا وصه ععنظ عط1 .(1989) 2۰ ص16 -5 .1016681 آهط120< 156 بو عازعز مط خصع 3/0 حعاممنصتا ۵ط1 .(2002/03) بح قطانم نع طاز 65 1اهانصا 060 وعتعط عمط .(2017) 63 معصه‌ععهقط) 2 صقطگ 505 نماد وصه فاعم 1110016 ۵۶ آعحسه . صونعخ +کعاهاگ #عاخصن]آ عطا 16۶ کصوناه نا رآ 2۵ م۸ +28 عطا مه واسهاهمندتا ۶و فصط ۵ط1 تلععط 15 عسز7 فنط7 .(2012) .6 موه آومناناه8 نصمناهان عد ما۸۵ حصنط) .کت ۶و ع ۳ عط وقه وسعاممنط .(2018) ب عطه/1 [هد0 21 ص6اصا آهو‌طانآ عطا 0۶ ۲۵1۱ فصه ععنطظ عط1 نانه۲ ما و5 .(2019) .7 1/0 ۲۰1 عطا معق۸ عممسط هز وانانطهاقهگ تعسی۳ عطا ما عاعوطظ .(1990) .7 1/0 عطا ۶و کعتانم و000 مه هدعم عطا ما ما2 چم ۵ عمط 6ط71 .(2007) بش۸ موفنس0 طامتع 2 ها عناوم صون ۳ دوعص واه عل وی حز مصافبرد همزمز ۳۵۲ هام 106610 مضه جمزوز ٩ جق6 وا 1۳ ۵0 ععصاد۲ امدونادا< دحمطانه ۳617 1031016 حا م1۵56 عزع واگ عط او ما16 0 +صعحطه 1 اص و بوعنا۳ 06 لهدناهم اه وصه کعناناوم-0ع0 2035 ما کص7۳6 اوداما0 .(2017) مععناونعم۸ 0۵ باقن امس 7صجق۲ ۷۷۵ ماگ وط ۷۷ +واهاومخا0 3 عمنعصت .(2009) ۸ 8 بص32056 :وم .1945 عمصنگ منت نمدطما6 ه۸ نادنز ۷/۵۶1۵ 00۵ .(2001) .2 ,کف امصوم۴۸ دوزانا ص100 هد ونام 7٩ :00060 ۷/0۳10 عط ما عوصااقط۲ صعندع-مهژگ 6ط1 .(2014) 0۰ م102۵ 0 :م۲۸ بلتگصها5 20105 عطا هل ۷6۵۲ که اققط فصه ,کصوناهامط اهاط وضعیت کنونی نظم بین‌المللی: روندهای آینده و پیامد آن برای جمهوری اسلامی ایران + ۲۶۹ ۵ طعه م۸ صهزد-مهیژگ عطا ۵۶ بووه5 ۸ .(2021) یک ید8 :1۳ منوحهسط۸ ,۳۰ ما5 (۳6۳۶۵ 1۵) .(18)1 ,(157) اهم 7 کعزوید5 آمدوناه هآ مقاکه‌سط هز 0۳066 آهصوزع 1 [هد0 162ص وصه آهعناناه۳ بعاعمه1 کتاحعصنط ۲ص 310۳ 15۵ .(2020) 34 مقنصاهمهداک ۳ 6 33090۵ 1۵ رععاد5 کت 20 عطا عمط 201 معط .(2016) .3 مع#وانگ اند نت هزاساه) مدعناناه2 ۷/0۶1۵ جز وسمعامونط کم معط عط1 .(2018) 0۵۰ بهزکه 1 ۳ فاع6 20 طاعنط/۷ نصف‌اوبوگ آهمونامصاصگ ععاو-16 30 2 کوعه10۳ .(2013) 8۰ ۸ زد 1۷ ۶ دمص 15۵ نع ۷۷۵۳ م205۲ عط هز وععاهاگ ععمهنان۸ هنسرگ .(2013) .0 ,لاه .)7 ,وعنه ۸ ۹/۹۶1۵ ۶ ح0ص ۳ 31606۶ 6ط 1 ماهتا .(24) ۰وا56 آهد نصا ۷/0۳1۵ حعاممرنصتا 2 01 وانانداهاگ ۵ط1 .(1999) ۷7۰6۰ مطادگلط 1/۵ لاط 1۳80۹12160 ,2023 وم ۷۷۵۶1۵ عطا ومد حعطنط۲ +وماقن ۶و نصا .(2019) ۷۰ موصماه‌ن 2 31030 :۵۵6 370 70۳10 جهعصخ و20 عط1 .(2008) ۳۰ مقنحعله7 عاماهانه ۸ انا م5 عطا کقطظط م۷۷ +صله‌کنطظ هصنطح-۹تا .(2021) .72 مهمقطا2 - 0-28 ولج 1 مصنط-8/ [ 14068 3/عاع تاه / ها نان ,عمط /ک عم جک 0 // + قاط

نظم بین المللی هرگز از ثبات و استمرار برخوردار نبوده و در طول تاریخ روابط بین الملل همواره در معرض دگرگونی بوده است که مهم ترین تغییر آن در اواخر قرن بیستم صورت گرفت. متاثر از این تغییر، یکی از مهم ترین موضوعاتی که دانش پژوهان را به نظریه پردازی واداشته، مباحثه در مورد نوع نظم بین المللی و چشم انداز آتی آن بوده است. مسلماً در این مسیر پیامدهایی نیز متوجه کشورهای نظیر ایران در عرصه بین الملل نیز خواهد بود. بر این اساس نویسنده هدف مقاله را در بررسی و تبیین سه محور «تصویر وضع موجود از نظم بین الملل»، «روند های آینده» و «تأثیر آن بر جمهوری اسلامی ایران» خلاصه می کند. لذا سوال اصلی مقاله از این قرار است که چه تصویری از وضعیت کنونی نظم بین الملل و چشم انداز آتی آن حاکم است و چه پیامدهایی برای ایران دارد؟ روش بررسی پژوهش توصیفی-تحلیلی می باشد و نتیجه گیری کلی نشان می دهد که وضعیت توزیع قدرت بعد از فروپاشی شوروی به صورت تک قطبی درآمده است؛ این وضعیت اکنون نیز تداوم یافته است؛ اما روندها نشان می دهند که چین آمریکا را دنبال می کند و آن را به رقابت می کشد. درنتیجه نظام بین الملل از وضعیت موجود خارج و به دوره استقرار نظم بین- المللی جدید حرکت خواهد کرد؛ در خصوص تأثیر این وضعیت برکشورهای نظیر ایران نیز بر ضرورت پیوند استراتژیک با یکی از قدرت های بزرگ تأکید می شود.

363562

تنبلی گوش ممکن است موجب مشکلات درک گفتار» مشکلات خواندن» کاستی در پردازش اطلاعات و بی‌توجهی شود. ممکن است این مشکلات به اشتباه به اختلال کم‌توجهی- بیش‌فعالی» ناتوانایی ویژه در یادگیری» افسرد گی» اختلال‌های اضطرابی يا اختلال‌های ار تباطی نسبت داده شوند. متاسفانه در آزمون‌های مرسوم شنوایی» ۲گوش وارد رقابت نمی‌شوند و این آزمون‌ها نمی‌توانند غیرقرینگی را کشف کنند. بنابراین لازم است دانش آموزانی که در آزمون‌های مرسوم شنوایی عملکرد هنجاری دارند و این مشکلات را نشان می‌دهند تحت ارزیابی تنبلی گوش قرار گیرند. نتیجه گیری: تنبلی گوش در افراد دچار کم‌شنوایی غیرقرینه در خلال دوره‌های بحرانی رشد شنوایی موجب مشکلات دیرپای شنوایی می‌شود. برای درک بالینی بهتر این پدیده به‌تازگی شرح‌داده‌شده و آگاهی از تصمیمات درمانی و مدیریت زودهنگام کم‌شنوایی غیرقرینه به واژه‌های کلیدی: اختلال پردازش شنوایی» تنبلی گوش, التهاب: گوش میانی رشدی با جبران گوش دیگر همراه است که به ضعف از منابع شناختی استفاده می کنند» با این وجود» براساس 6 71۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ ۵۱۵۵۵۷ ۱۳۹۲ 15:11 آ2 ,01101216002110 ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ 1۳۵۲۱ ۱۱۵060 :00 آسیب‌ها با هم بازتابی هستند از یک اختلال کلی که به شنوایی و منابع تراحسی "ناشی شود(۴) و باید از مشکلات به طور کلی تا کودک در مدرسه نام‌نویسی نکند و مهارت‌های گوش دادن ضعیفی را به نمایش می گذارند و هستند. بسیاری از این کود کان به دلیل ناکامی در ارتباط با یادگیری شده» به ویژه بر زبان و سوادآموزی اثر بگذارد و در نتیجه به عملکرد ضعیف در مدرسه و عزت‌نفس پایین (۱, ۶ و ۷). برآورد می‌شود بین ۳ تا ۵ درصد کودکان هر چشم اطلاعاتی را از میدان دید راست و چپ م ی کنند: این برون‌دادها و سطح قشر بینایی اولیه 6 71۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ ۵۱۵۵۵۷ ۱۳۹۲ 15:11 آ2 ,01101216002110 ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ 1۳۵۲۱ ۱۱۵060 :00 رسای سال شانزدهم - خرداد و تیر ۱۳۹۵ - شماره ۲ - پیایی ۱۳۹ ۴۹ هر ۲چشم را درهم آمیزد مفهومی که به عنوان بینایی شود که به آن تنبلی چشم گفته می‌شود. دهه‌ها پژوهش نشان داده تنبلی چشم اختلال نسبتا معمولی است که بر حدود تا ۳ درصد جمعیت اثر می گذارد. این نبودتعادل است. ورودی صدا از محیط در گوش داخلی به سیگنال عصبی تبدیل شده و از راه عصب شنوایی به هسته‌های هستند که هسته‌های رده دوم ساقه مغز را در هر ۲نیمکره نخست» افزونگی درون‌داد شنوا پی است که به اثر تجمعی منجرشده و آستانه کلی کشف صدا را پایین می آورد. مغز میانی و قشر شنوایی در طول رشد ممکن است است اثرات زیان‌باری بر رشد شنوایی و زبان داشته باشد. 6 71۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ ۵۱۵۵۵۷ ۱۳۹۲ 15:11 آ2 ,01101216002110 ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ 1۳۵۲۱ ۱۱۵060 :00 در درک گفتار نیز از راه زنجیره‌ای از واکنش‌ها روی صحرایی جوان برای یک دوره ۳تا ۵ ماهه پس از برداشته شدن نشان داد: ۱) محرومیت یک گوش که در روزهای دهم و سی‌ام پس از زایمان آغاز شود» به افت بعدی سر کوب" همسو در سطح دکمه پایینی منجر می‌شود و ۲) بستن ۶۰ روزه مجرای گوش بیرونی با جراحی پس از دوره بحرانی موجب از بین رفتن سرکوب همسو در آسیب شناسی» ممکن است انتقال عصبی سمت مبتلا به طور مسیر شنوایی مرکزی (بسیار شبیه چشم برتر در سطح قشر به شیوه‌ای شود که برای مدت زمان ناشناخته‌ای پس از 6 71۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ ۵۱۵۵۵۷ ۱۳۹۲ 15:11 آ2 ,01101216002110 ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ 1۳۵۲۱ ۱۱۵060 :00 ترا سای سال شانزدهم - خرداد و تیر ۱۳۹۵ - شماره ۲ - پیاپی ۱۳۹ ۵ که گوش آنها پیش از ۸ هفتگی بسته شده بود» قادر به نشان دادند. در مقابل جغدهایی که گوش آنها پس از ۸هفتگی بسته شده بود» قادر به تنظیم مکان‌یابی صدا در داده‌ها دوره حساسی را بین صفر تا ۸ هفتگی زندگی در آغاز نظر بر این بود که تنبلی گوش نتیجه ارتباط ضعیف بین ۲نیمکره مغز است(۱). با این وجود» بر اساس اوان کود کی همراه با اصلاح يا معکوس شدن (٩). در وجود » در حال حاضر کمترین آستانه لازم برای ایجاد تنبلی گوش در انسان و نیز چگونگی اثر انواع مختلف» در خلال دوره بحرانی رشد همراه با اصلاح يا معکوس‌شدن رخ دهد به لحاظ نظری تنبلی گوش ناشی است از هر نوع که در دوره بحرانی تحول رزخ دهد. دلیل تمرکز بر 6 71۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ ۵۱۵۵۵۷ ۱۳۹۲ 15:11 آ2 ,01101216002110 ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ 1۳۵۲۱ ۱۱۵060 :00 پس از جراحی» تمام بیماران تا ۶ ماه پس از جراحی دچار قدری کاستی باقی مانده در شنوایی دوگوشی به ویژه در باقی‌مانده کمتری داشتند تا بیمارانی که پس از بلوغ اصلاح شدند و مفهوم دوره بحرانی را (که البته به خوبی تعریف عفونت يا اختلالی است که به انباشت مایع زیاد در حفره ۳سالگی یک نوبت يا بیشتر التهاب گوش میانی را تجربه ۵درصد تمام شیر خواران» در طول ۲سال نخست دس ت کم دوره‌های برگشت‌پذ یر یا دایم التهاب گوش میانی را پشت معمول‌تر است(۱۱) و چون اغلب بدون درد يا عفونت رخ گوش میانی دوران کود کی یک بیماری بی‌خطر آن گونه پردازش شنوایی از پیامدهای آن باشد که مدت‌ها پس از خوب شدن تاخیر یاد گیری و زبان را به همراه داشته باشد. تجربه شنوایی رخ می‌ دهد مدارهای شنوایی م رکزی دخیل یهت سوک هنن بازیی وجورد اغلب با بر گشتن شنرایی ممکن است مطالعه روی التهاب گوش میانی به عنوان نشانه رسانشی» در معرض خطر تنبلی گوش هستند. باید در نظر 6 71۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ ۵۱۵۵۵۷ ۱۳۹۲ 15:11 آ2 ,01101216002110 ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ 1۳۵۲۱ ۱۱۵060 :00 ترا سای سال شانزدهم - خرداد و تیر ۱۳۹۵ - شماره ۲ - پیاپی ۱۳۹ ۵۳ میانی یا علت موقتی کم‌شنوایی در سنین پایین باید فهرست به ما داده‌اند. با این وجود چون سیگنال آوران در موارد باید با دقت برخورد کرد. در حقیقت» تنبلی گوش در شنوایی غنی و معنادار به چیزی بیش از کشف صدانیاز دارد و در حالی که ممکن است تراز صوتی تقویت‌شده زمان‌بندی و همخوانی ف رکانسی را حفظ نکنند. در نتیجه» شده بود» نتایج سودمند قابل توجهی را بر حسب درک عصبی عمیق نتایج جالب توجهی به دست داده و جنبه‌های و یک سمت با کم‌شنوایی عمیق) است. تعجب آور نیست که نتایج عملکرد کودکان در کاشت همزمان و زمان کمتر عصبی نامتعادل وجود دارد. جالب آن که در یک پژوهش. بین نتایج کاشت همزمان و متوالی وقتی هر ۲ پیش از شد در سنین پایین‌تر ادارکک گفتار و نتایج عملکرد بهتری در پژوهش‌ها مکرر دیده شده است که نشان می‌دهد دوره عصبی ممکن است همچنان تغییر کنند. نقطه برش سن دقیق رایج» نتایج بهتر کاشت را پیش از ۴سالگی و چندین مطالعه نتایج مطلوب کاشت را پیش از ۲سالگی نشان می‌دهند. به ناشی از التهاب گوش میانی همراه با نشانه‌های تنبلی گوش در محدوده سنی یک تا ۹ سال دیده شد. به ویژه یک مطالعه داد دوره بحرانی ممکن است تا ۵سالگی کامل شود. از این‌رو چون تعیین زمان و مدت دقیق دوره بحرانی پردازش 6 71۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ ۵۱۵۵۵۷ ۱۳۹۲ 15:11 آ2 ,01101216002110 ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ 1۳۵۲۱ ۱۱۵060 :00 تا کیدشان بر استگاه شتوایی اذو گوشی است,و هر گونه که در آن‌ها مواد گفتاری متفاوت به شیوه‌ای همزمان یا همپوشان به ۲ گوش ارایه می‌شوند. این آزمون‌ها بر سب جملات. در برخی از این آزمون‌ها لازم اس ایک دا کت شده در هر ۲گوش). در برخی دیگر لازم است کودکک توجه‌اش را به گوش هدف متمرکز کند» یعنی تنها به 6 71۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ ۵۱۵۵۵۷ ۱۳۹۲ 15:11 آ2 ,01101216002110 ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ 1۳۵۲۱ ۱۱۵060 :00 ترا سای سال شانزدهم - خرداد و تیر ۱۳۹۵ - شماره ۲ - پیاپی ۱۳۹ ۵۵ زبانی» شناختی و اجتماعی جاری را در این سنین به به طور مشابهی احتمال می‌رود که شیوع و شدت تنبلی گوش نیز در این جمعیت با شناسایی و اصلاح زودهنگام چشم ورودی حسی چشم برتر با استفاده از چشم‌بند یا 6 71۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ ۵۱۵۵۵۷ ۱۳۹۲ 15:11 آ2 ,01101216002110 ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ 1۳۵۲۱ ۱۱۵060 :00 تراز پایین آغازین به طور منظم افزایش می‌یابد. این کار باید تا زمان عملکرد هنجار هر ۲ گوش در خلال تکالیفن برابر ادامه یابد (۱, ۲, ۸ و ٩) گزینه دیگر برنامه مداخله است که توالی مشابهی را پی می‌گیرد(۱) و شامل ۴ جلسه یک ساعته به مدت ۴هفته است. در واقع» درمان تنبلی گوش عبارت است از رها کردن مسیر غیربرتر از شکل ۲. تکرار درست محر کت گوش چپ با کاهش شدت گوش راست سریاز در 50 دسی بل 51 گل کار در 50 دسی بل 51 سرپار در 50 حمی بل 51 ال گن کازاقر 35 دسی بل 51 سرپاز در 50 ضمی بل 51 اف کی کار دز 25 جسی بل 51 نمی‌شوند. ریشه: این درمان نشدن ناشی از این باور است پایه۳۰ تا ۵۰درصد) را دارند» در نتیجه تعداد رو به 6 71۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ ۵۱۵۵۵۷ ۱۳۹۲ 15:11 آ2 ,01101216002110 ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ 1۳۵۲۱ ۱۱۵060 :00 ترا سای سال شانزدهم - خرداد و تیر ۱۳۹۵ - شماره ۲ - پیاپی ۱۳۹ ۵۷ مراقبان سلامت از داده‌هایی که از تنبلی گوش به عنوان ۰ م 776 بهنو و اطص۸ ۶ 00 عمط ۸ .0 مقطنل330 ,تج معصنصصق] 1۰ 40 136720۷ :1090۳06۳ هدزددع3۳0 بورمانف۸ امصع0 بش۸ نما حاعهه۸ ,۷۷ نع رل ۳۵۲۳۵ ول هه .2 ,1116۲ سا نگل ,11000 .7 هلوصنا مطعناومت حصناعسگط ,316 دنله : امک علعول نصا اصعصع‌عهصد/1 0.5 .2015 :71621 1167 ۸۵1۵۳۵ :0ه دمن 75 .وعمامنوه لنععنصنل که ۲1306004 3 ۳5ع۳1وعن1 هصنزدکع 020 بومتنو ۸ بج معصه‌کطانط مشک عامکل وظ ونلطانا وظ ععنسکل ,3 کعط۳ بش۸۸ 168 .3 1686276 10۶ جمناهزهمدع۸ عطا ۶ هس70 معانمقعل ممزاممنص تنل مانوجه تمه خحمطز۳ هه ۳نق837 ۳:2۳ عکتامط ۵1 صمنا‌طنحصی همع م0( 1هه) +علجمعنل عصنعدع وم جصمتنو۸ 08 3100۳6 .4 5066-00 6طا کعوصعل عط که رف ععی ۸ ی کع ص110 ی عع0ه ۸ ول جعاکع ۳۵ وگ نحص سک .5 8 20110 از صعسللنط صذ عصتصنده متفه خن معععنمععه ععد ومع صعاعصن۳ 0 ادنوه 2013:77)4(:594-4 8۰ ماع دس[ مصنطماه عم ۵۶ تمصسوز مدمناه 6ص +کعل دقن ۰ :0627505 :برع م1منو 2 مت م1000 کل اقا ,22 صتاحه/3 6۰ 0 ع۲فلنطل ۶و دعنتنلنطاه عتنصهی فص و۸ 1 صع‌معععقتصص۷ ,36 صعطم) رک 8096 .7 0 0600306 ۵۶ لفصوز لفصمتمصعص] بر ن1هه) +علجمعنه عصندعع وم نله ۴و :6 200 332286601 ماصع م۸ نع معنل عصنععی موم ات۸ .0 صن2 5-5 م3 ,10 تعصگاعی .8 ۸172۹ یله 6۲ ,ظ1 201167 ,111 هل مک زمه ۳2۳۵ بخ +علتعصطا کصعصعط ,81 صنرمک1 و۸ صعامهک 9۰ -877 010128010 .کزد 132600 270 ج که ص1۳ وصه مصصناهاصععم2۳ آهعنصناک ووعمامنکوطام 0 م2 ۵ 67 ۵۴ 0۳۹60060665 مزع م1منکوطاممطدم فص هدمع عم عطا هصناهد اه 308۰ 20116 ,70 صماخنط 1۷ 10۰ 6 0۶ [۵ 70۳ .کعنوه تمعنصنل فصه عزعقط ۶و جمعحعمصهیم ج نعقنا تمافصاعمم نامه هذ ص200 060۳ ۶ 713000006 .دنه ,1 لقفصوعط0 ,۳8 علعزق 1 نصا دنا علونعطدم0) هط اک بش7۸ صحه8 .11 ,18کن1 200 و21 :1 کزدمصع02 وصه ععصعن‌کمسع 31 وتو ۸ : عل م0 هصنععی 2۳۵ ومتنف۸ لعحاصع) 6 71۱ ۱۵۷۵۲۱۵۲ ۵۱۵۵۵۷ ۱۳۹۲ 15:11 آ2 ,01101216002110 ۷۷۷/۷۷۰۵۲۵ 1۳۵۲۱ ۱۱۵060 :00

زمینه: تنبلی گوش زیرگروه تازه ای از اختلال پردازش شنوایی است که با پردازش شنوایی غیرقرینه در گوش ها مشخص می شود. تنبلی گوش ممکن است موجب مشکلات درک گفتار، مشکلات خواندن، کاستی در پردازش اطلاعات و بی توجهی شود. ممکن است این مشکلات به اشتباه به اختلال کم توجهی-بیش فعالی، ناتوانایی ویژه در یادگیری، افسردگی، اختلال های اضطرابی یا اختلال های ارتباطی نسبت داده شوند. متاسفانه در آزمون های مرسوم شنوایی، 2گوش وارد رقابت نمی شوند و این آزمون ها نمی توانند غیرقرینگی را کشف کنند. بنابراین لازم است دانش آموزانی که در آزمون های مرسوم شنوایی عملکرد هنجاری دارند و این مشکلات را نشان می دهند، تحت ارزیابی تنبلی گوش قرار گیرند. نتیجه گیری: تنبلی گوش در افراد دچار کم شنوایی غیرقرینه در خلال دوره های بحرانی رشد شنوایی موجب مشکلات دیرپای شنوایی می شود. برای درک بالینی بهتر این پدیده به تازگی شرح داده شده و آگاهی از تصمیمات درمانی و مدیریت زودهنگام کم شنوایی غیرقرینه به پژوهش های بیشتری نیاز است.

396058

ال نوزدهم شماره چهارم» زمستان ۶ شماره پیاپی ۷۴ (ص ۰۷ ۲۲۷-۲) 9 ]0017 6 طلعنطت۶ ,دنناد عصننل امه عللها ما 0ع65مم۳م 066۵ 6دما عمط کلامطاعه م5 کاهوط نی 0۳۵ کاز طانم جاعقه ,0865 06 همکد فصه ع0خموقد اممصمع مت ماصز 00060 ,610 عع 0 علزد -صمناهو0د مدز معلننل عز ماع عخاهوعد ,عامصمه 3۵۶ حصمزعنتوطانی کماعع5 0206۳ 0۳69601 136 .00 1ع 0۷6ام نگ -ع نامع 06 هت لداع 0306 6 0 2ع 6 وانازدازووه مرجم موی طانم منطاکصونقام۳ ها وصد #ومطاعص ع همکد ۵820 3۵6 ۲۵ ,۳۵0 6ط] 1۵۳ کوصنصدعص وصه کدوناهاعم عاصز اصعمعاغنل 0ععممم۳م عتهط حعامطاک ععته06 اه ۸11 کز ا۵ط دز صمنععنو 156 رواد زعکه صجعصا کمک ای فداصم طعنط ۵۶ عصو5 از 270 ۳۵۲۵۵ ع اهنا گ-0/0دع0 گم وصنصدعه عطا خوطه عز کمصصعنک۸ فص 1۵۱ ,نا ناه 0صه ععدعععم عصال که کعصع جرا زانط زعه صمص کلومی انس منطعص10م۲ 4 ع6ع0ل مصه صمنهاه مصه عدمنامعوعد ما ععاطنند سکع کلومی کعتمایمی حصصعزی۸ ٩ دز 610۷65 زا7761 حلصحان۸ ععصع9ه فص کعان‌طانطاد مصانل که بانط نعکه معصذ اعد 65 20 ع۷6 همکد کععنصع۳0 اعد ما عتامصگکه دم صمتاه‌مای صنقاجی ۳زعط) ۵ دنناد صز بونازطزدکه ده کدی فصه ,کعان0006 معط وصنادععد ق1۳۳0 6 1۳۵۳ ۵0۵ عهصساکد-ه نموعد که کموصنصمعص خصعاکنل هنعط و نتمصمتخوصیی 5 ع۳6) کفصنعاوه +عمدم عط ,نلاه77 حامصقان۸ وصه حصصعز۸ که کحوامطاک خن که 6 10 200 663100 ۵ ع7ماکعی مناد عصننل الم اهطا کوامط طعنطتم بعز۷ تمصع 5 اه عصانل ووانص مکعان‌طاناه ۷6 همکد مکعا‌طناه ع200ع0 معصنعط ۵ تجازدعع 6 00 اکق هط ۱ مطسشه عصنوصومی60) واه خصتا 07 31-ع-صه م3 و «مکع وم عاقنمکک۸ ۴ سال نوزدهم» شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۶ شماره پیاپی ۷۴ (ص ۰۷ ۲۲۷-۲) 0019 برای سخ نگفتن از اوصاف الهی از دیرباز طریقه‌هایی مطرح بوده است و به دو دسته کلی سلبی و ایجابی تقسیم می‌شود که این دو خود دارای زیرمجموعه‌ها و تقسیمات فرعی‌اند؛ ازجمله تقسیم سلبی به طريقه سلب و سکوت. طریقه سلبی تفضیلی و طریقه سلبی-ایجابی است. آن چه در این نوشتار مدنظر ماست بررسی درباره طریقه سلبی- ایجابی و نسبت آن با بیان‌پذیری خداوند:است؛ زیرا این طریقه دارای تفاسیر و معانی مختلف نزد اندیشمندان است و برخی از این معانی با:بیان‌ناپذیری خداوند تضاد دارد. حال معنای طريقه سلبی- ایجابی نزد ان سینا و علامه حلی چگونه است؟ رابطه طريقه سلبیایجابی با پیان‌ناپذیری خداوند نزد این دو اندیشمندیچگونه است؟ ابن سینا در باب ذات و صفانّتالهی صفات واجب تعالی را به سلب‌ها و اضافه بازمی گرداند و با بیان‌ناپذیری صفات و ذات الهی موافق نیست. علامه حلی به‌نوعی باژگست از ایسایی سای قائل و صطافت ای وا راغ نیم نداد آن‌ها می‌شناسد و پیاتپذ ری در صفات را نیز به توقیفیّت صفات محدود می‌کند. دز این نوشتار ضمن بررسی معانی مختلف طريقه سلبی- ایجابی نزد اندیشمندانی چون ابن سینا و علامه حلّی. موضع کلی ابن سینا را که بازگشت همه صفات  نسبت صفات سلبی خداوند با بیان‌پذیری او در انديشه ابن سینا و علامه حلّی | ۲۰۹ سخن گفتن درباره خداوند و بیان‌پذیری و بیان‌ناپذیری اوصاف الهی از مسائل مهم الهیات و کلام است. از آنجا که شناخت بشری و مفاهیم آن. مبتنی بر زمینه‌های تجربی و محسوس و محدود به عالم تجربه است. پرسش این است که آیا می‌توان از طریق زبان معمول» درباره امری متعالی و برتر سخن گفت؟ از سوی دیگر اگر آدمی زبانی دیگر- که بتواند ویژگی‌های موجودی متعالی را بیان کند - در اختیار ندارد. آیا می‌توان به سخن گفتن درباره خدا قائل شد یا حاصل آن سلب و سکوت خواهد بود؟ بر این اساس, رهیافت‌های متفاوتی دربار صفات الهی نزد اندیشمندان و متکلمان مطرح شد که می‌توان گفت نظرات به‌طور کلی به دو دسته (رهیافت ایجابی و رهیافت سلبی) تقسیم می‌شوند و رهیافت سلبی خود به دسته‌های فرعی‌تر تقسیم می‌شود که در اين نوشتار سه دسته از آن را مطرح کردیم: ۱) طريقه سلبی به معنای سلب و سکوت:؛ ۲) طريقه سلبی به معنای برای هریک از این دسته‌ها نمایندگانی در ادامه معرفی کردیم» اما بحث اصلی ما در دسته سوم طریقه سلبی. یعنی طریقه سلبی-ایجابی است. دلیل این مسئله که اندیشمندان از طریقه سلب و سکوت گذر کردند و به طریقه سلبی به معنای تفضیلی و سلبی-ایجابی رسیدند اين بود که بتوانند درباره خداوند و صفاتش سخن بگویداو از لاادری‌گری دوری کنند. نماینده آن‌ها در میان فیلسوفان مسلمان ابن سینا و در میان متکلمان علامه حلی است و درصدد پاسخ به این پرسش هستیم که طریقه سلبی - ایجابی نزد این دو اندیشمند به چه معنایی به کار رفته است و نسبت آن‌ها با بیان‌پذیری و بیان‌ناپذیری خداوند چگونه است؟ آیا ردو اندیشمند که از یک طریقه بهره گرفتند. دستاورد آن برای هر دو یکی بود و هردو به بیان‌پذیری خداوند رسیدند پا خیر؟ طریقه سلبی- ایجابی برای اين دوبه‌دو صورت متفاوت مطرح شده و در بعضی موارد باهم تلاقی می‌کنند؛ آپن سینا ۱ در زمینه الهیات سلبی مقالاتی نوشته شده است: ازجمله مقاله «الهیات سلبی» از غلامحسین توکلی که در این مقاله سیر الهیات سلبی را بیان کرده. اما از ان سینا و علامه سخنی نگفته است و طریقه سلبی-ایجابی را بحث نکرده است. مقاله‌ای دیگر با عنوان «سیر تاریخی الهیات سلبی» از اسماعیل علیخانی که ایشان هم از این دو اندیشمند و خصوصا طریقه سلبی-ایجابی سخنی نگفتند. در زمینه صفات الهی نزد ابن سینا نیز مقالاتی از محمد ذبیحی و اعظم ایرجی‌نیا با عنوان «بررسی وجودشناختی صفات الهی از دیدگاه این سینا همراه با نقد ملاصدرا» و نیز مقاله‌ای با عنوان «صفات الهی از نگاه ابن سینا و توماس آ کوئینی» که در این مقالات بحثی از صفات سلبی با تلقی‌ای که بیان کردیم» نیامده است.  .۳۲۱ | افصلنامه پژوهش‌های فلسفی کلامی» سال نوزدهم» شماره چهارم» زمستان ۰۱۳۹۶ شماره پیاپی ۷۴ همه صفات واجب الوجود جز «وجود» را به سلب و اضافه برمیگرداند. اما علامه حلی به اثبات صفات ایجابی از راه سلب اضداد آن‌ها می‌پردازد. در نهایت. ابن سینا قاطعانه به بیان‌پذیری خداوند قائّل می‌شود و علامه حلّی در این میان مردد است. هم از آثارشان بیان‌پذیری استتباط می‌شود و هم با خطوطی که برای عقل در نسبت با شرع لحاظ کردند. بیان‌ناپذیری قابل برداشت است. پيشينه الهیات سلبی به دوره باستان برمی گردد و تلقی‌های متفاوتی از طریقه سلبی وجود دارد. برخی به طريقه سلبی! به معنای سلب و سکوت درباره خداوند قائل شدند؛ اين صورت سلبی به بیان‌ناپذیری خداوند قائل است و پيشينه آن به افلاطون (۳۴۸-۴۲۷ ق. م) برمی گردد. او در رسال جمهوری می گوید مثال خیر فراتر از وجود است و تنها وجود قابل شناخت است (افلاطون» ۱۳۸۰ج ۰۲ ص۳۸ و در محاوره پارمنیدس نیز آورده است: «مثال خیر نه نامی دارد و نه چیزی است که بتوان درباره او چیزی بتوان گفت و نه قابل شناختن است و نه به احساس و تصور درمیآید»۲ (افلاطون: ۳ ج۳. ص۱۶۷۲). بنابراین می‌توان گفت افلاطون از این طریقه برای بیان‌ناپذیری خیر» زیبایی و مثال خیر بهره می گیرد. افلوطین (۰۲۷۰-۲۰۵) با تأثیر از افلاطون. اين طریقه را به کار گرفت (23 .۳ ,1996 ,)۰ او در انثادها با توصیفی سلبی از (واحد» به این بیان که «(او)انه «چیزی» است و نه «چون) و نه («چند)» نه عقل و نه روح. نه متحرک و نه ساکنو... بهتر است بگوییم بی‌صورت است به توصیفی سلبی از «واحد» می‌پردازد و در ادامه می‌گوید (اگر بخواهیم سخن دقیق بگوییم حق نداریم او را (او») بنامیم» (افلوطین» ۶ج ص۱۰۸۲). بنابر این» می‌توان گفت افلوطین زبان را برای توصیف واحد نامناسب دانست و معتقد بود «درباره او نه می‌توان سخن گفت و نه می‌توان چیزی نوشت» گفتن و نوشتن ما تنها بدین منظور است که دیگران را بهسوی او سوق بدهیم و پس از افلوطین» زبان فلسفی- دینی متنوع‌تر شد و دیونسیوس مجعول به‌عنوان یکی از فیلسوفان ۲ «واحد نه هست و نه «واحد» است» (افلاطون. ج۳. ص ۱۶۷۲).  نسبت صفات سلبی خداوند با بیان‌پذیری او در انديشه ابن سینا و علامه حلّی | ۲۱۱ نوافلاطونی با گرایش شدید عرفانی به گفتار تتزیهی در باب خداوند علاقه داشت. او سه نوع کلام برای بحث درباره خداوند مطرح کرد: ۱) کلام ایجابی که اين طریقه را خاص عوام دانست؛ ۲) طریقه سلبی که در آن همه چیز از خداوند نفی می‌شود در این طریق خدا جسم نیست؛ رحمان و رحیم نیست و می‌توان گفت خدا خدا نیست. این طریق نفی تمامی مفاهیمی است که به‌طور سنتی بر خداوند اطلاق گردیده است. اگر خدا خیر نیست آیا متضاد آن یعنی شر است؟ اگر موجود نیست آیا عدم است؟ دیونسیوس در پاسسخ به آن «کلام تقضیلی)و سومین نوع کلام را معرفی می‌کند و می‌گوید اگر خدا وجود نیست یعنی او برتر از این مفاهیم است (ایلخانی» ۰۱۳۸۲ ص۷۴۷۲). بعدها ابن میمون. (۵۲۹ یا ۶۰۱۰۵۳۰ق / ۰۱۱۳۵ ۱۲۰۶م) فیلسوف و متکلم یهودی نیز اطلاق اوصاف ایجابی برای خداوند را جعلی‌و مستلزم شباهت خداوند به مخلوقات دانست (20 .0 ,1996 ,/ف(0). در عالم اسلام نیز در قرآن صفات فراوانی به خداوند نسبت داده شده. اما آیاتی نیز هست که به طریقه سلبی اشاره دارند؛ مانند «لیس کمئله شی» (سوره شوری» آيه۱۱) و برخی از آیات نیز به توصیف تنزیهی اشاره دارند: «سبحان ربک رب العزه عما یصفون» همه آیاتی که کلمه «سبحان» یا «تعالی» در آن به کار رفته این مفهوم را:دارند (مطهری» ۱۳۶۹ صن۰)۱۶۸ متکلمان نیز صفات را به اعتبارهای مختلف تقسیم کرده و اشاعره و ماتریدیه از صفات سلبی از میان فیلسوفان» کندی معتقد بود تنها با صفات سلبی می‌توان خداوند را توصیف کرد؛ «او نه جسم» نه صورت. نه کم. نه کیف و نه اضافه است و با هیچ‌یک از مقولات دیگر نمی‌توان او را توصیف کرد» (الأهوانی» ۱۳۶۲ ص۶۰۲) اما انحصار طریقه سن گفتن از خدا به طریقه سلبی آنهم سلب و سکوت. سبب بی‌اعتمادی به قوای عقل بشری برای شناخت خداوند می‌شود و بر این اساس, برخی فلاسفه و متکلمان شیعی * از جمله ابن سین و علامه حلی * به طریقه سلبی به معنای سلبی- ایجابی معتقد شدند. در این نوشتار به بررسی طریقه سلبی- ایجابی و معانی مختلف طریقه سلبی- ایجابی افزون بر سلب» نوعی ایجاب نیز در خود دارد و می‌توان به شناختی از خداوند  ۲۱۲ | افصلنامه پژوهش‌های فلسفی کلامی» سال نوزدهم» شماره چهارم» زمستان ۰۱۳۹۶ شماره پیاپی ۷۴ و صفاتش دست یافت. برداشت‌های متفاوتی از این طریقه در میان اندیشمندان وجود دارد که ۱ بازگشت صفات به سلب و اضافه: نماینده آن ابن سینا است. او در باب ذات و صفات الهی همه صفات واجب تعالی را به سلب‌ها و اضافه بازمی گرداند. ابن سینا صفات خداوند را از اموری مانند ترکیب» کثرت. دگرگونی و نقص و کاستی تجرید و تنزیه می‌نماید و پس از منزه دانستن صفات الهی از اين گونه امور و سلب نواقص امکانی, آن‌ها را به واجب تعالی نسبت می‌دهد. ابن سینا در الهیات شفا درباره بازگشت صفات به سلب و اضافه می گوید: اولین صفت واجب الوجود اين است که او موجود است. افزون بر آن؛ در دیگر صفات: مقصود در بعضی از آن‌ها همین وجود همراه با اضافه‌ای است و مقصود در بعضی دیگر همین وجود همراه با سلیی است؛ و هیچ‌یک از این صفات اصلا موجب کثرت و مغایرتی در ذات او نمی‌شوند" (ابن سینا ۰۱5۱۸ ص ۳۹۶). صفاتی با سلب آمیخته‌اند؛ مانند جوهر دانستن واجب الوجود. به این معنا با سلب درآمیخته است که وجود. یعنی بودن در موضوع از خداوند سلب می‌شود. و مراد از صفت واحد و یگانگی برای واجب الوجود سلب شریک از واحد است. و مراد از عقل و عاقل و معقول این است که جواز آمیختگی با ماده و علایقش همراه با اعتبار اضافه‌ای از او سلب می‌شود. واجب الوجود اول است به این معنا که جز اضافه‌ای این وجود با کل نظام نیست. او قادز است؛ یعنی جز این نیست که او با این اضافه واجب الوجود است که وجود غیراو از او تنها به نحوی که ذکر شد درست باشد همین‌طور او خیر است؛ یعنی چیزی جز بری‌بودن اين وجود از آمیختگی با چیزی که قوه و نقص است نیست و این سلبی است و مقصود او جز مبدابودن او برای کل کمال و کل نظام نیست و ۱ «فذا حققت تکون الصفه الاولی لواجب الوجود آنه نّ و موجود ثم الصفات الخری بعضها یکون المعنی فیها هذا الوجود مع ضافه و بعضها هذا الوجود مع سلب و لیس و لا واحد منها موجبا ی ذاته کثره ألبته و لا مغایره» (اين سینا ۰۱۴۱۸ ص۳۹۴).  نسبت صفات سلبی خداوند با بیان‌پذیری او در انديشه ابن سینا و علامه حلّی | ۲۱۳ اوصاف اضافی وجود خداوند را در اضافه او با دیگر موجودات. ملاحظه می‌کند. این اوصاف در ارجاع به وجود واجب. مانند اوصاف سلبی» باهم مشترک‌اند و هریک با اضافه مشخصی از بقیه اوصاف متمایز می‌شوند؛ مانند اول. قادر و.... ابن سینا از صفاتی سخن می‌گوید که درواقع. صفات عدم است؛ مانند صفت بی‌جان که از صفت حیات انتزاع شده است. از این‌رو. واجب‌تعالی دارای صفات عدمی نیز هست؛ یعنی از ذات او عدم امری انتزاع می‌گردد؛ مثل وحدت یعنی موجودی که شریک ندارد (اين سینا ۰۱۳۷۹ ص۲۲۷). صفات سلبی زائد بر ذات و عارض بر ذات‌اند؛ چون در صفات سلبی از ذات تام فوق تمام» سلب کاستی می‌شود و منشأ سلب» وجوب وجودی است که از هر کاستی مبراست و مقصود از صفت سلبی که می‌گویند متاأخر و عارض بر ذات است همین سلب نقص است صفات اضافی به نظر ابن سینا چگونه‌اند؟ رابطه آن‌ها با ذات واجب چگونه است؟ ابن سینا در تعلیقات و اشارات به تقسیم صفات می‌پردازد.( نک:ابن سینا ۰۱۳۷۵ ص۳۱۶-۳۱۱). در تعلیقات ابتدا صفات را به چهار دسته تقسیم می‌کند و سپس بیان می‌کند واجب تعالی به کدام قسم این صفات متصف می‌شود: ۱) صفات ذاتی. مانند صفات حیات و جسم برای انسان (ابن سینا ۰۱۳۷۹ ۶ ابن سینا ۰۱۳۷۵ ج۳. ص۳۱۲)؛ ۲) صفات عرضی, مانند توصیف شی به سفیدی؛ ۳) صفات حقیقی ذات اضافه, مانند توصیف انسان به عالم بودن؛ ۴) اضافی محض مانند أب و یمین. ابن سینا تفاوت این قسم را با صفات عرضی بیان نمی‌کند. در آخر صفات عدمی مانند صفت بی‌جان که از صفت حیات انتزاع شده است (اين سینا ۰۱۳۷۹ ص ۲۲۷). صفات حقیقی ذات اضافه: ابن سینا این قسم را در تعلیقات دو قسم دانسته است: ۱ صفاتی که ذاتی شینیستند و موصوف برای اتصاف به صفت باید به شیثی مستقل از ذات خود اضافه یابد؛ مانند توصیف انسان به عالم بودن. تفاوت این قسم با صفات عرضی در این هست که در صفات عرضی لازم نبست موصوف به شی خارجی اضافه‌ای پیدا کند. اما در صفات اضافی منوط به اضافه شدن به شی خارجی است (ابن سینا ۰۱۳۷۹ ص ۲۲۶). این صفات زائد و عارض بر ذات‌اند؛ برای مثاله صفاتی مانند خالقیت. رازقیت و... متأخر از ذات‌اند. آنگاه که  ۳۲۱۴ | فصلنامه پژوهش‌های فلسفی .کلامی» سال نوزدهم» شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۶ شماره پیاپی ۷۴ خداوند موجود ممکن را می‌آفریند میان موجود ممکن و خداوند رابطه اضافه‌ای در خارج پدید می‌آید و منشأ این اضافه. ذات واجب الوجود است؛ زیرا ذات واجب توانایی ایجاد را دارد و اين توانایی پیش از پدید آمدن رابطه اضافی بین خالق و مخلوق تحقق دارد؛ درحالی که رابطه اضافی پس از وجود گرفتن شی ممکن و تعقل او از رابطه میان خالّق و مخلوق انتزاع می‌شود و انتزاع خالقیت متاأخر از ذات است و مقصود از صفت اضافی, همان اضافه حقیقی است نه آن حیث توانایی که در حقیقت قدرت الهی است و عین ذات است. اضافه حقیقی» زائد و خارج از ذات است؛ چون اضافه امری است وابسته به طرفین (ابن سینا ۰۱۶۱۸ ص8۶ ۳۶). ۲. صفاتی که ذاتی شینیستند و بلکه موصوف برای اتصاف به آن‌ها به شی مستقل از ذات خود نیاز ندارد؛ مثل سفیدی برای جسم (ابن سینا ۰۱۳۷۹ ص۲۲۹). صفات اصافی محض: مانند پدربودن و طرف راست بودن. این صفات مانند صفات اضافی نیستند. بلکه عین اضافه‌اند؛ مثل «ابوت» که همان نسبت متکرر میان دو شین(پدر و پسر) است (ابن سینا ۱۳۷۵ ج۳. ص۳۱۳۰۳۱۲). برای‌مثال. پدر بودن. نفس اضافه است نه هیئتی که اضافه عارض بر آن شود. صفت «راست بودن» هم به همین منوال است و این دو صفت نفس اضافه‌اند» (ابن سینا ۰۱۳۷۹ ص۲۲۶). صفات اضافی محض نسبب تکثر در ذات نمی‌شوند؛ زیرا تعدد اضافات با توجه به این که ما موجودات زمانی هستیم» رخ می‌دهد وگرنه در محضر خداوند همه یکجا هستند. حضور و غیبت در ذات واجب تعالی معنا ندارد (ذبیحی» ۰۱۳۸۹ ص۳۸۹). ابن سینا می گوید صفت اطتافیه محضه که اضافه مقوم صفت است و بدون آن صفتی با نام صفت اضافیه محضه وجود ندارد؛ مثل در جانب راست یا در جانب چپ قرار داشتن یک شی. از رابطه متکرر میان دو شی در جانب چپ و راست بودن انتزاع می‌شود. اين اضافه با اضافه‌ای که در صفات حقیقیه ذات اضافه مطرح کردیم متفاوت است؛ زیرا در «صفات اضافه محضه» مثل رازقیت و قادریت دو طرف اضافه وجود فی‌نفسه لنفسه اعتبار می‌شوند. اما در مورد رازق و قادر یک طرف اضافه مستقل و وجود فی نفسه لنفسه بنفسه و طرف دیگر نسبت» غیرمستقل و معلول وجود فی غیره که در واقع نیازمند به طرف مستقل است لحاظ می گردد (ابن سینا. ۰۱۳۷۹ ص۲۲۹). به‌طور کلی می‌توان گفت صفات يا ذاتی شیعاند یا ذاتی شیعنیستند. صفات ذاتی مانند وصف حیوان و جسم برای انسان. صفات ذاتی شی نباشد یا عرضی است مانند توصیف شی به  نسبت صفات سلبی خداوند با بیان‌پذیری او در انديشه ابن سینا و علامه حلّی | ۲۱۵ سفیدی؛ يا عین اضافه است یا عین اضافه نیست. صفتی که عین اضافه نیست یا موصوف برای اتصاف به صفت به شیئی مستقل از خود در خارج اضافه می‌شود؛ مانند توصیف انسان به این که صفات حقيقيه محضه و آن دسته از صفات حقیقه ذات اضافه‌ای که در آن‌ها تغییری وجود ندارد؛ مانند علم عین ذات‌اند (ذبیحی و ایرجی‌نیا. ۰۱۳۹۳ ص۲۳). همچنین صفات سلبی همه به سلب واحد که سلب نقص يا سلب امکان است برمی گردند. صفات اضافه محضه و صفات سلبی» سبب تکثر در ذات نمی‌شوند (ذبیحی. ۰۱۳۸۹ ص ۳۸۷). عبارت او درباره عینیت برخی از و بان ان قدرته و حیاته و علمه واحد؛ واذا کانت له اضافات الی الموجودات الکائنه عنه فلیست مقومه لذاته. بل تابعه له (ابن سینا ۱۳۶۳ ص ۳۳). ابن سینا در تعلیقات توضیح می‌دهد که واجب تعالی صفت ذاتی ندارد؛ به این معنا که در ذات واجب و جز ذات او باشد. اما صفاتی ذاتی به معنای لازم ذات زا دارد. همچنین واجب صفات عرضی مانند اتصاف شیبه سفیدی را ندارد. ولی متصف به صفت ذاتی هست؛ چون موجودات همه از اویند و او با همه موجودات يا متقدم بر آنهاست. معیّت به واجب با مخلوقات همان اضافه واجب به مخلوقات است و تقدم او بر موجودات همان علیت او نسبت به موجودات است. این واجب تعالی صفات عدمی نیز دارد. البته. صفات غدمی. صفات نیستند؛ مانند وحدت که معنای آن شریک يا جز نداشتن است. يا اي ن که خداوند ازلی است؛ یعنی ابتدایی برای وجودش نبست و حدوث و زمان داشتن از او سلب می‌شود و از ناحیه صفات اضافی و سلبی هیچ تکثری به ذات واجب راه پیدا نمی کند؛ چون اضافه معنایی عقلی است و سلوب هم اثبات چیزی برای واجب نیست. بلکه اموری را از او سلب می‌کند (همان). اثبات صفات ایجابی از راه سلب اضداد آن‌ها. نماینده آن علامه حلی است. او در اثبات برخی از صفات طريقه ایجابی محض را به کار نمی‌برد. گاهی صفاتی را به‌صورت ایجابی, اما در معنای سلبی اثبات می‌کند و از ایجابی به سلبی می‌رود؛ این صفات. صفاتی با مفهوم سلبی در قالب الفاظ ایجابی‌اند. در واقع» صفات ایجابی را از راه سلب اضداد آن‌ها می‌شناسد؛ صفات حی.  ۲۱۶ | فصلنامه پژوهش‌های فلسفی .کلامی» سال نوزدهم» شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۶ شماره پیاپی ۷۴ خیرا غنی» یگانگی," باقی بودن» صفتی ایجابی است که به سلبی باز می گردد" و به‌معنای محال نبودن علم و قدرت خداوند است (علامه حلّی» ۰۱۳۸۸ ص۳۶۶) که ازجمله آن‌هاست صفات خیر حی و سرمد بودن و واحد بودن. به‌عبارت دیگر می‌توان گفت صفاتی سلبی با ظاهر ایجابی هستند. صفاتی که منطوق ایجابی, ولی مفهومی سلبی دارند. در اثبات صفت «حی» چنین روشی به کار می‌برد. علامه صفت حی. اراده و کلام را براساس قدرت اثبات می‌کند؛ چنان که دربار تحقیق آنست اگر [همچون اشاعره ] قائل به زیادت صفات خداوند بر ذات او باشیم؛ باید گفت حیات یک صفت ثبوتی زائد بر ذات است؛ و گرنه بازگشت آن به یک صفت سلبی است و آن عبارت است از سلب امتناع علم و قدرت از خداوند. ] و همین قول صحیحی است خدای تعالی قادر و عالم است. بنابراین او بالضروره. حی است؛ چون ثبوت یک صفت [ عالم و قادربودن خداوند] فرع عدم امتناع آنست؟ به‌نظر ایشان حق اینست که صفات زائد بر ذات او نباشد پس صفت ایجابی حی به سلبی باز می‌گردد. بنابراین» معنای حیات در خداوند محال نبودن علم و قدرت است. علامه در اثبات صفت حی از راه ضد آن یعنی ممات استفاده می‌کند و حیات در برابر ممات قرار می‌دهد. . «وجوب الوجود یدل علی ثبوت وضف الخيريه لله تعالی لاأن الخیر عباره عن الوجود و الشر عباره عن دم کمال الشی من حیث هو مستحق له و واجب الوجود پستحیل آن یعدم عنه شبی من الکمالات فلا یتطرق الیه الشر بوجه من الوجوه فهو خیر . «هذا عطف علی الزائد ای و وجوب الوجود یدل علی نفی الزائد و نفی الشریک (و اعلم) آن اکثر العقلا اتفقوا علی أنه تعالی واحد و الدلیل علی ذلک العقل و النقل اما العقل فما تقدم من وجوب وجوده تعالی فانه یدل علی وحدته لانه لو کان هناک واجب وجود آخر لتشارکا فی مفهوم کون کل واحد منهما واجب الوجود فاما آن یتمیزا و لا و الثانی یستلزم المطلوب و هو انتفا الشرکه و لول یستلزم الترکیب و هو باطل و الا لکان کل واحد منهما ممکنا و قد فرضناه واجبا هذا خلف و ما الثقل فظاهر» ۴. درباره صفت حیات م ی گوید: «و التحقیق أن صفاته تعالی ان قلنا بزیادتها علی ذاته فالحياه صفه ثبوتيه زائده علی الذات و الا فالمرجع بها لی صفه سلبيه و هو الحق و قد بینا نه تعالی قادر عالم فیکون بالضروره حیا لن ثبوت الصفه فرع عدم استحالتها»  نسبت صفات سلبی خداوند با بیان‌پذیری او در انديشه ابن سینا و علامه حلّی | ۲۱۷ اپن سینا در برخی صفات اي ن گونه می‌اندیشد که صفتی می‌تواند هم درباره مخلوقات به‌کار رود هم درباره خداوند. اما برای مخلوقات به صورت وجودی و انضمامی است. اما برای خداوند به طریق سلبی و متعالی اطلاق می‌شود؛ مثال برای اين تلقی» صفت وحدت و یگانگی است. صفت واحد برای مخلوقات صفت وجودی است (یا ایجابی) و همراه با اتصال و اجتماع است. اما اين صفت برای اطلاق به خداوند تنها سلبی است؛ یعنی سلب اجزا و تقسیم‌پذیری و نفی شریک داشتن است؛ یعنی به اجزا بالفعل و اجزا بالقوه و وهمی و عقلی انقسام نمی‌یابد و در وجود خود به هیچ‌وجه شریکی ندارد. او واحد است؛ زیرا وجودی تام است و فاقد چیزی نیست که انتظار آن را داشته باشد و به‌وسیله آن به تمامیت برسد؛ بنابراین واجب الوجود واحد نیست. مگر به نحو سلبی و واحد بودن او مانند واحد بودن اجسام نیست که به‌خاطر اتصالی يا اجتماعی غیراز اين‌ها وحدتی می‌یابند دارای معنای وجودی است و بر ذات عارض می‌شود (اپن سینا. ۰۱۴۱۸ ص۴۰۱). بنابر این ان سینا با سلب این نقص‌ها آن‌را خالص می‌گرداند و به خداوند نسبت می‌دهد. ابن سینا به صفات به چهارگونه می‌نگرد: ۱) گاهی ظاهری ایجابی دارند و معنای سلبی؛ ۲) گاهی ظاهری ایجایی و معنای ایجابی دارند؛ ۳) گاهی نیز الفاظ سلبی هستند و معنای ایجابی دارند؛ ۴) گاهی نیز صفات هم اضافی و هنم سلبی هستند. ابن سینا در مقابل امور وجودی ناقص که از لوازم صفات‌اند از مفاهیمی سخن می گوید که دارای لفظی ایجابی و معنای سلبی هستند؛ مثل «وحدت» به معنای شریک نداشتن و جز نداشتن است. هرگاه می گوییم «ازلی» مراد این است که برای وجودش اولی نیست پس از او حدوث يا وجود متعلق به زمان را سلب می‌کنیم و «فرد» عددی است که قابل انقسام به عدد دوانیست «(وحدت» و «فرد» و (ازلی» اگرچه الفاظی ایجابی هستند. اما دارای معنایی سلبی‌اند. بنابر اين» برای برخی صفات سلبی مانند وحدت و ازلیت. لفظی ایجابی به‌کار می‌رود. گاهی نیز الفاظ ایجابی؛ معنای ایجابی دارند؛ مانند زوج. «زوج» عددی است که بر عدد دو قابل انقسام است و دارای لفظ و معنای ایجابی است. گاهی الفاظ سلبی‌اند و معانی ایجابی دارند؛ «لایتغیر» که بیانگر ثابت بودن است. ابن سینا ضمن مثالی از نوع چهارم صفات یعنی صفاتی که هم اضافی و هم سلبی هستند سخن می گوید؛ مانند «غنی و فقیر» و صفت «اراده» و («جود». یعنی در این اوصاف هم نقص مربوط به موجودات ممکن از  ۳۲۱۸ | افصلنامه پژوهش‌های فلسفی کلامی» سال نوزدهم» شماره چهارم» زمستان ۰۱۳۹۶ شماره پیاپی ۷۴ واجب سلب می‌شود هم اضافه با عالم برای او لحاظ می‌شود؛ پس صفات واجب الوجود اگر بذاته باشد لوازم ذات اوست و تکثری در ذات او ایجاد نمی‌کند و اگر از خارج عارض بر او شده باشند. یا معنای اضافی است يا معنای عدمی (ابن سینا ۰۱۴۱۸ ص‌۳۹۵۳۹۴؛ دادجو. ۱۳۹۰ ص۲۸۰؛ (غنی» جز اضافه صاحب مال به مالش نیست و صفتی موجود در ذات صاحب مال نیست و (فقیر» معنای عدمی دارد و معنای آن اين است که صاحب مال نیست. این دو صفت وجودی در ذات صاحبشان ندارند و اشتراک هر دو در اين است که ذات موصوف واجد آن‌ها نیست؛ زیرا صفت «غنی» صفتی اضافی و انتزاع ذهنی از رابطه متکرر دو شی است و صفت فقر مفهومی عدمی است و هیچ یک در ذات مصداق وجودی تحقق ندارند؛ ازاین‌رو صفات وجودی نیستند (ابن سینا ۰۱۳۷۹ ص ۲۷۷). و ذات مقدم بر آن‌ها و منشا آنهاست؛ زیرا صفات عدمی زائد و عارض بر ذات هستند؛ چون.در ذات تام وتمام. سلب کاستی می‌شود و منشا سلب. وجوب وجودی است که از هرکانتی‌ای مبراشست و فقصود از صفات عدمی که متأخر و عارض به ذات است همین سلب نقص است؛ یعنی آن چیزی که منشأ شد این نقص از ذات صفت («مرید بودن» او به این معناست جز مبدا‌بودن واجب الوجود به اضافه عقلانیتش یعنی سلب ماده از او بر کل نظام خیر درحالی که اين نظام را تعقل می‌کند نیست؛ ازاین‌رو این معنای از اراده مرکب از اضافه و سلبی است و مراد از «جواد بودن» این است او را از حیث همین اضافه همراه با سلب به‌علاوه این سلب دیگر که او دارای عوضی نیست که به ذات خودش برگردد. مورد نظر قرار داده است (ابن سینا ۰۱۴۱۸ ص۳۹۵-۳۹۴؛ دادجو ۰۱۳۹۰ ص ۲۸۰). اوصاف سلبی از حیث وجودی بودن باهم مشترک هستند و در سلب‌های گوناگون با هم ابن سینا به جز وجود. همه صفات الهی را به سلب و اضافه برمی گرداند (ابن سینا ۰۱۴۱۸ ص۹۴). صفات خداوند را از اموری مانند ترکیب» کثرت. دگرگونی و نقص و کاستی تجرید و تنزیه می‌نماید و پس از منزه دانستن صفات الهی از اين گونه امور و سلب نواقص امکانی» آن‌ها را به واجب تعالی نسبت می‌دهد و اين کار را از طریق بازگشت صفات به سلب و اضافه انجام  نسبت صفات سلبی خداوند با بیان‌پذیری او در انديشه ابن سینا و علامه حلّی | ۲۱۹ می‌دهد. در واقع. او مشخصه‌ها و صفاتی که در مخلوقات هست و خاص موجودات امکانی است را از صفات می‌زدایند و آن‌را به صفتی برمی گردانند که در مخلوقات نیست (همان. 8۰۱). علامه حلی در اثبات برخی از صفات طريقه ایجایی محض را به کار نمی‌برد. گاهی صفاتی را به‌صورت ایجابی» اما در معنای سلبی اثبات می‌کند و از ایجابی به سلبی می‌رود؛ به‌بیان‌دیگر صفات ایجابی را از راه سلب اضداد آن‌ها می‌شناسد؛ صفات حی, خیر غنی» یگانگی. باقی بودن» صفتی است که منطوقا ایجایی است و مفهوما سلبی و به‌معنای محال نبودن علم و قدرت خداوند است که ازجمله آن‌هاست صفات خیر حی و سرمد بودن و واحد بودن. ۳ علامه حلی به تبع خواجه نصیرطوسی, از وجوب وجود صفاتی را به صورت سلبی و ایجابی اثبات می‌کند. علامه حلی در اثبات صفات خدا دو صفت «وجوب وجود» و «قدرت» را کلیدی می‌داند و صفات دیگر را به‌طرق مختلف و مبتنی بر آن‌ها اثبات می‌کند که گاه به طريقه سلبی است؛ مانند صفات سلبی يا به طريقهه ایجابی است و برخی از صفات را نیز مبتنی بر وجوب وجود با بازگشت صفات از ایجابی به سلبی:اثبات می‌کند#اين سینا نیز همین انديشه را دارد. به نظر او نخستین صفت واجب‌تعالی این است که او موجود است؛ او می‌گوید: صفت واجب الوجود همان «موجود بودن» و (انیت داشتن» است (ابن‌سینا ۰۱۴۱۸ ص ۳۹۴؛ ابن سینا ۰۱۳۷۱ ص ۳۰۰- ۱) .علاوه‌بر آن در دیگر صفات. مقصود در بعضی از آن‌ها همین وجود همراه با اضافه‌ای است و مقصود در بعضی دیگر همین وجود همراه با سلبی است (اين سینا ۰۱۴۱۸ ص۳۹۴). می‌توان گفت علامه حلی از جهاتی تمام صفات خدا را صفات سلبی به حساب آورده است؛ زیرا تمام صفات ایجابی ازحیث منطوق ایجابی هستند و از حیث مفهوم و معنا صفات سلبی. اساسا اثبات صفتی برای واجب,تعال ی معنای سلب نقصی از خداست. پس به یک اعتبار تمامی صفات. صفات سلبی است. از نگاهی دیگر نیز می‌توان به این بحث پرداخت و آن اي ن که سلب تمامی صفات. ایجاب صفتی را در خود دارده سلب ترکیب از خداوند. بساطت و سلب شریک. وحدانیت را در خداوند به اثبات می‌رساند. اما از آنجا که علامه حلی معتقد است انسان از درک کنه ذات و صفات خداوند عاجز است. بنابراین نمی‌تواند صفاتی را به‌صورت ایجایی محض اثبات کند (فاضل مقداد, ۰۱۳۷۰ ص‌4۴). بر این اساس, به بیان برخی۱  ۳۳۰ | افصلنامه پژوهش‌های فلسفی کلامی» سال نوزدهم» شماره چهارم» زمستان ۰۱۳۹۶ شماره پیاپی ۷۴ می‌توان از این روش علامه «بازگشت از ایجابی به سلبی» گفت. نکته دیگری که بنظر می‌آید میان این اندیشمندان مشترک است تا کید بر صفت وجوب وجود برای خداوند است. ابن سینا برخی صفات را به وجوب وجود و برخی را به قیومیت باز می گرداند. صفت حق, یگانگی. خیر محض و کمال محض را به وجوب وجود برم ی گرداند و و صفات اضافه محضه همه به صفت قبومیت بر می‌گردند منشا صفت قیومیت قدرت است (ابن سینا ۳ ص۳۳). او م ی گوید هرچه وجود آن. به ذات خود باشد. حق خالص و محض است؛ زیرا حقیقت هر چیزی همان خصوصیت وجود اوست که برایش ثابت است. پس واجب الوجود حق است؛ چیزی احق از واجب الوجود نیست (ابن سینا ۰۱۴۱۸ ص ۳۸۱۳۸۰؛ او ذر بیان صفت کمال محصر یلامی گید واجب او کقال محض است؛ زیر آن چه به ذات خویش, وجودش واجب است: از همه جهات واجب است؛؛زیرا اگر چنین نباشد جهاتی در واجب هست که در آن نیست و از این امر خالی استآوانبود آن جهت خود مبتنی بر علتی است. پس ذات واجب به دو علت بسته است بر این اساس واجب نخواهد بود (اين سینا, ۰۱۳۶۳ ص۶). واجب الوجود در ذات خود خر محض است؛ خیر امری اشست که هر چیزی در اشتیاق آن است؛ و آن چه هر چیزی در اشتیاق آن است همان وجود و کمال وجودی است. بنابراین وجود مورد اشتیاق است. پس وجود خیر محض و کمال محض است (ابن سینا ۰۱۴۱۸ ص۳۸۱). وجودی که همواره بالفعل است چنین وجودی خیر محض است. ممکن‌الوجود در ذات خود خیر محض نیست؛ زیرا ذات آن به‌خودی خود وجوب وجود بالذات ندارد و ازاین‌روی ذات او متحمل عدم می‌شود و هر چیزی که به نحوی متحمل عدم باشد از هرجهت از شرّ و نقص بری نخواهد بود. بنابر اين» خیر محض جز واجب الوجود بالذات نیست (این سینا ۰۱۴۱۸ ص ۳۸۰). ابن سینا در الهیات شفا با استفاده از وجوب وجود. یگانگی خداوند را اثبات می‌کند. استدلال او این است وجوب وجود نمی‌تواند معنای مشترک برای چند چیز باشد خواه چیزهایی که حقیقت  نسبت صفات سلبی خداوند با بیان‌پذیری او در انديشه ابن سینا و علامه حلّی | ۲۲۱ و نوعیت آن‌ها یکیست. خواه چیزهایی که حقیقت و نوعیت آن‌ها متفاوت است. او برای رد معنای مشترک وجوب وجود برای اموری که نوعیت آن‌ها یکی است از ماهیت نداشتن واجب الوجود بهره می‌گیرد. وجوب وجود دارای ماهیتی نیست تا اين‌که چیز دیگری هم با او علامه حلّی صفات خدا را براساس دو صفت «وجوب وجود» و «قدرت» اثبات می‌کند. وجوب وجود دلالت بر خیر بود ندارد؛ زیرا خیر همان وجود است و شر همان عدم کمال شی محال است کمالی از کمالات از واجب‌الوجود نفی شود؛ از این‌رو» شر در او راهی نیست و او علامه در اینجا خیر بودن واجب تعالی را مبتنی بر وجوب وجود و اين که بر خیر دلالت می‌کند و خیر همان وجود است و محال است واجب‌الوجود فاقد کمالی باشد. اثبات می‌کند. در واقع. خیر را در برایر شر و وجود را در برابر عدم؛قرار می‌دهد.,خیر وجود است و شر عدم؛ چون محال است خداوند فاقد کمالی از کمالات باشد و نوعی شر در خداوند راه داشته باشد. اثبات می‌کند که خداوند خیر است و در اثبات «واحد بودن» خداوند می گوید وجوب وجود بر نفی زائد و نفی شریک دلالت دارد. صفت واحد مبتنی بر وجوب وجود است که دلالت بر نفی زائد و نفی شریک دارد و نفی شریک دال بر یگانگی خلا(ونالت‌ررعلامه حلّی. بی‌تا ص ۲۲۹-۲۲۵). او وحدانیت خداوند را با نفی شریک برای خداوند اثبات می‌کند و یگانگی را در برابر شرکت قرار می‌دهد که ضد آن است (همان» ص۲۹۱) .و در اینجا به‌نوعی بازگشت. از ایجاب از راه سلب ضد علامه در صفت سرمدیت. از محال‌بودن عدم برای وجوب وجود استدلال کرده و می‌گوید دلیل باقی بودن واجب‌الوجود این است که عدم بر او محال است در غیراین صورت. ممکن بود. وجوب وجود مقتضی بی‌نیازی از غیراست اگر خداوند به بقائی قائم به ذات او باقی باشد نیازمند به آن بقا و در نتیجه ممکن خواهد بود و این خلاف فرض است (همان» ص۲۹۰). حال که از صفات سلبی گفتیم این پرسش در ذهن ماست که چرا اندیشمندان از صفات خدا به طریقه‌های مختلف سخن گفتند؟ چرا از راه‌های وجوب وجود و سلب و ایجاب بهره گرفتند؟ اینجاست که به ارتباط این رهيافت‌ها با بیان‌پذیری و یا بیان ناپذیری خداوند می‌رسيم.  ۲۳۲ | افصلنامه پژوهش‌های فلسفی کلامی» سال نوزدهم» شماره چهارم» زمستان ۰۱۳۹۶ شماره پیاپی ۷۴ در بحث آغازین پرسیدیم آیا انسسان با این عقل متناهی خود می‌تواند امر نامتناهی و متعالی را بشناسد و از او سخن بگوید؟ پاسخ را در نظریات متعدد اطلاق صفات بر خداوند به طریقه‌های سلبی یافتیم و اینک این مسئله را مطرح می‌کنیم عقل تا کجا می‌تواند آزاد باشد و از خداوند و صفاتش سخن بگوید؟ آیا مرزی برای عقل در باب سخن گفتن از خداوند وجود دارد؟ اگر مرزی وجود دارد. این مرز سبب بیان‌ناپذیری برخی از صفات نمی گردد؟ آیا برای اطلاق اسم و صفت برای خداوند اجازه شارع لازم است یا عقل انسان هر صفت کمالی را که لایق ذات بداند. بدون اذن شارع می‌تواند بر ذات الهی اطلاق کند؟ آیا انسان مجاز است با اتکا به عقل خود. آن چه را از کمالات درک کرده. به‌عنوان صفت بر خداوند اطلاق کند؟ دیدگاه‌های مختلفی در اين باره مطرح شده است. برخی مانند علامه حلی به توقیفی بودن صفات معتقد هستند و برخی مانند ابن سینا عقل را برای اطلاق صفاتی که مخالف عظمت خداوند نباشد. مجاز می‌دانند و اطلاق صفاتی که نفی نقص از خداوند باشد را جایز می‌دانند و غیر از آن را جایز نمی‌دانند. حال پرسش این است آیا توقیفی دانستن صفات خداوند با بیان‌ناپذیری او ملازم نیست؟ حسن‌زاده آملی می‌گوید: خواجه نصیر در تجریدالاعتقاد از توقیفیت اسما بحث نکردند. اما او در رساله فصول نصیریه به این مسئله معترض شده است که خداوند سبحان هر لفظی را که لایق جلال و مناسب اوست بر خود اطلاق کرده است و رعایت ادب مع اللّه ایجاب می‌کند ما نیز به همان لفظ او را بخوانیم (حسن‌زاده آملی. ۰۱۳۷۶ ص ۱۹-۱0)» اما بسیاری از علما مانند علامه حلی معتقدند نام‌های خداوند تعالی توقیفی است و غیراز آن چه وارد شده است بر او اطلاق نتوان کرد؛ چنان که «ملتذ» یعنی لذت برنده گرچه در مغنای صحیحی است. اما خدای را نتوان «ملتذ» نامید بنابر نظر علامه حلی در کشف‌المراد در شرع اسمی از «ملتذ» یا «مبتهج» برای خدا بهکار نرفته است و چون در شرع این گونه اسما وارد نشده است. نباید آن را بر او اطلاق کرد. کسی مانند ابن سینا گفته است: «اجل مبتهج به شی هو الاول بذاته» بزرگ‌ترین بهجت برای ذات موجود اول حاصل است که ذات خود را ادراک نماید. لذت همان ادراک است؛ چون جمادات ادراک ندارند و نیز ملایم است چون غیرملایم سبب آزار است. بنابراین» مجرّدات در  نسبت صفات سلبی خداوند با بیان‌پذیری او در انديشه ابن سینا و علامه حلّی | ۲۲۳ ادراک کمالات ملایم از انسان قوی‌ترند و در سعادت بیشتر (علامه حلّی. ۰۱۳۸۹ ص۳۸۹). لذت برای ابن سینا با کمال مرتبط است و چون لذت را با ادراک یکی دانسته برای هریک از قوای نفس بر طبق مراتب کمالی لذتی قائل شده است و بالاترین مرتبه کمال, بالاترین مرتبه لذت را داراست (ابن سینا ۰۱۶۲۸ ص4۲۶). او حتی برای ابتهاج نیز مراتبی قائل می‌شود و بالاترین مرتبه. مرتبه ذات واجب‌الوجود است که کامل‌ترین مرتبه ابتهاج را دارد؛ زیر هراندازه دریافت و ادراک کامل‌تر و شدیدتر باشد عشق به آن نیز کامل‌تر و شدیدتر است (ابن سینا. ۰۱۳۹۷۵ ج ۰۳ ص۳۵۹). ابن سینا در به کاربردن صفت ابتهاج بی‌پروا عمل کرده و با ارتباط دادن آن با ادراک آن را در بالاترین مرتبه به واجب الوجود نسبت داده است. می‌توان گفت ابن سینا با بیان‌ناپذیری خداوند در هیچ موردی همراه نبوده و تمام تلاش خود را برای بیان صفات و اقسام آن‌ها بهکارگرفته که بتواند به دانشی معقول و مستدل از صفات خداوند برسد و از او سخن بگوید. اما در سوی دیگر, علامه به توقیفی بودن صفات برای خداوند قائل است و صفت لذت را برای خداوند به کار نمی‌برد. او این صفت را براساس وجوب وجود. از خداوند نفی می‌کند. وجوب وجود مستلزم نفی لذت و الم است؛ زیرا لذت و الم از توابع مزاج است. لذت از توابع اعتدال مزاج و الم از توابع سو مزاج. این دو معنا برای چیزی که جسم است اطلاق می‌شود و محال است واجب‌الوجود که جسمانی نیست. به لذت و الم متصف شود (علامه حلّی. ۱۳۹۵ ص۶؛ علامه حلّی. بی‌تا. ص ۲۹۵) این مبحث را در مورد صفات سمیع و بصیر نیز می‌توان مطرح کرد. در پاسخ به این پرسش که آیا به همان دلیل که خدا به دیذنی‌ها و شنیدنی‌ها عالم است او سمیع و بصیر خوانده می‌شود. آبا می‌توان اسمائی چون «لامس)» و «(ذائق» و «شّام» را نیز به او اطلاق کرد؟ پاسخ این بحث همان پاسخ مبحث لذت است همان‌طور ی که نمی‌توان اسمایی مانند «ملتذ» و «مبتهج» را برای خدا به کار برد. چون در قرآن و حدیث از آن‌ها استفاده نشده است. به همین ترتیب با آن که عقل حکم می‌کند خدا به چشیدنی‌ها و... عالم است. ولی چون شرع. اسامی « ذائق» و ... را بر خدا اطلاق نکرده است. اطلاق این اسامی برای واجب تعالی درست نیست و نباید بر او چنین اسامی اطلاق کرد و اطلاق سمیع و بصیر بر خداوند به این دلیل است که در کتاب و سنت این الفاظ برای خداوند استفاده شده است. بنابراین» هرچند « عقل». اسما و صفاتی را برای خدا ثابت کند و اطلاق آن‌ها را بر خدا جایز بداند. اما اگر در( شرع» این اسما و صفات برای خدا بهکار نرفته  ۲۲۴ | فصلنامه پژوهش‌های فلسفی .کلامی» سال نوزدهم» شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۶ شماره پیاپی ۷۴ است. ادب شرع حکم می‌کند قول خدا و معصوم مقدم باشد و به حکم عقل اکتفا نکرد؛ زیرا چه‌بسا در اطلاق نکردن اسم و صفتی بر خدا مانعی وجود داشته باشد که از عقل پنهان باشد. چون خداوند بر تمام جهات واقف است. می‌داند که اطلاق آن‌ها چه اشکالی و مانعی دارد. پس اگر معنایی بر خدای جایز باشد و صفتی از صفات که خدای تعالی خود را بدان وصف کرده باشد به هر لفظ که ادا کنند منع شرعی ندارد (علامه حلّی. ۰۱۳۵۱ ص8۱۳). علامه حلّی به مرزبندی قائل است و همین مرزها و خطوطی که شرع برای او تعیین می‌کند می‌توان مرز بیان‌ناپذیری از برخی صفات هم باشد. او به دو معنا به بیان‌ناپذیری خداوند قائل است. از یکسو صریحا در باب حادی عشر می‌گوید عقل از درک کنه ذات الهی عاجز است و از سوی دیگر مرزبندی‌ای که برای عقل در سخنگفتن از صفات می‌کند و حد و حدودی که برای عقل می گذارد تنها او را مجاز می‌دارد با توجه به شرع درباره خداوند سخن بگوید. به‌طورکلی به دو طریق می‌توان به بحث بیان‌پذیری خداوند يا بیان‌ناپذیری او پرداخت: ۱ استفاده از روش برای سخن گفتن از خذاوند. برای‌مثال» اگر روش سلبی به معنای سلب و سکوت را برگزینیم قاعدتا به بیان‌ناپذیری می‌رسیم و اگر روش زا تعدیل بخشیم و از سلبی به سلبی تفضیلی و سلبی-ایجابی گذر کنیم. بیانگر گذار از بیان‌ناپذیری به بیان‌پذیری نیز هست. ۲ از حیث حد و حدود بهره گیری از قوای بشری بزای سخ نگفتن از خداوند و مرزبندی آن نیز به‌نوعی می‌توان از بیان‌پذیری يا بیان‌ناپذیری خداوند سخن گفت. در این نوشتار ان سینا با توجه به هر دو طریق هم روش و هم حد و حدود عقل. به بیان‌پذیری یا سخ نگفتن از خداوند قائل است. اما وضعیت برای علامه حلّی متفاوت است. او درباره ذات خداوند و کنه ذات الهی به بیان‌ناپذیری قائل است و سخنگفتن از خداوند را صراحتا به صفات تقلیل می‌دهد؛ از سوی دیگر نیز به حد و مرزی برای عقل معتقد است و جواز استفاده از صفات را به شرع می‌دهد تا عقل, به‌نوعی به بیان‌ناپذیری برخی از صفات که عقل آن‌را مجاز می‌داند و شرع از آن سخنی نگفته است می‌رسد. ۱ از میان سه قسم طریقه سلبی که به طور اجمال معرفی شد. تنها طریقه سلبی از نوع سلب و  نسبت صفات سلبی خداوند با بیان‌پذیری او در انديشه ان سینا و علامه حلّی | ۲۲۵ سکوت با بیان‌ناپذیری خداوند مطابق است؛ حال آن‌که معنای تفضیلی نیز به‌نوعی سخنگفتن از خداست؛ صفات در خداوند به نحو متعالی هستند. اما در طریقه سلبی- ایجابی در صورت اخیر که مقاله به صورت اختصاصی درباره آن است؛ با معنای گفته شده نزد ابن سینا که به معنای بازگرداندن صفات به سلب و اضافه است با بیان‌ناپذیری خدا تضاد دارد؛؛ زیرا او معتقد است از طریق صفات به طریق سلبی و اضافی به شناخت خداوند دست يافت و درباره او سخن گفت. بر ان اساس, تلاش ان سینا بیانگر بیان‌پذیری خداوند است. نزد غلامه حلّی با بیان‌ناپذیری خدا تعارض ندارد؛ او صراحتا بیان می‌کند ما از درک ذات خداوند عاجزیم. ۲. در انديشه ابن سینا بحث طریقه سلبی - ایجابی و نیز بررسی صفات و اقسامی که برای صفات از حیث ایجابی و سلبی بر می‌شمارد صفات از حیث اين که بعضی ظاهر ایجابی و معنای سلبی دارند؛ بعضی ظاهری ایجابی و معنای ایجابی؛ بعضی ظاهر سلبی دارند و معنای ایجابی و بعضی دیگر هم سلبی و هم اضافی هستند بسیار جامع و فراگیرتر از انديشه علامه حلّی است. در علامه به کاربردن صفت ایجابی برای خداوند را نمی‌پسندد؛ زیرا کنه ذات او از ما پنهان است. در زمینه وجوب وجود نیز اب سینا و علامه حلی بر صفت وجوب وجود خداوند تا کید داشته و بیشتر صفات را بر اساس آن چه به طریق سلبی و چه به طریق ایجابی يا بازگشت از ایجاب به ۳. در انديشه ابن سینا بازگشت همه صفات به سلبی و اضافی است؛ تمامی صفات به طریق سلبی يا اضافی بر اساس وجوت وجود و قیمومیت,بررسی می‌شود قمیومیت مبتنی بر قدرت است. در علامه حلّی نیز بازگشت تمامی صفات به دو صفت وجوب وجود و قدرت است.  ۲۳۶ | فصلنامه پژوهش‌های فلسفی .کلامی» سال نوزدهم» شماره چهارم» زمستان ۱۳۹۶ شماره پیاپی ۷۴ - الموانی. احمد فژاد. (۱۳۹۲). تاریخ فلسفه در اس‌لام. (ترجمه: م. م. شریف). (ج۱). تهران: مرکز نشر - ابن‌سینا. (۱۳۷۵). الاشارات والتبیهات مع شرح خواجه نصیرالدین طوسی وقطب‌الدین رازی. قم: نشر البلاغه. - ابن‌سینا. (۱۳۶۳). مبدا والمعاد. (به اهتمام عبداللّه نورانی) . مژسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مگ گیل - ابن‌سینا. (۱۴۱۸). الهیات من کتاب الشفا. آيه له حس‌زاده آملی. قم: مکنبه الاعلام الاسلامی. مرکز نشر. - ابن‌سینا. (۱۳۷۹). العلیقات. (چاپ چهارم). قم: مرکز انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم. - ابن‌سینا. (۱۳۹۰). الهیات از کتاب شفا. (ویرایش و ترجمه: ابراهیم دادجو). تهران: امیرکبیر. - ابن‌سینا. (۱۳۶۴). النجاه من الفرق فی بحر الضلالات. (مقدمه و تصحیح: محمدتقی دانش‌پژوه) . (چاپ دوم). - ابن سینا. (۱۳۷۱). المباحنات. (توضیح مقدمه و تحقیق: محسن بیدارفر). قم: بیدار. - اين‌سینا. (۱۳۹۱). تعلیقات. (تحقیق: سید حسین موسویان). تهران: موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران. - احمدوند. معروف‌علی . (۱۳۸۹) . رابطه ذات و صفات الهی . قم: بوستان کتاب. - افلاطون. (۱۳۸۰). مجموعه آنار. (ترجمه: محمد حسن لطفی). (ج۴). تهران: خورازمی . - افلوطین. (۱۳۶۱). مجموعه آثار. (ترجمه: محمدحسن لطفی). (ج ۲) .تهران: خوارزمی. - ایلخانی» محمد. (۱۳۸۲). تاریخ فلسفه در قرون وسطی و رسانتن. تهران: سمت. - حسن‌زاده آملی» حسن. (۱۳۷۶). کلمه علیا در توقیفیت اسما. (چاپ چهارم). قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه - حلّی» حسن‌بن یوسف. (بی‌ت). کشف‌المراد شرحافی تجرید الاعتقاد. قم: مکتبه المصطفوی. - حلی. حسن‌بن یوسف. (۱۶۱۳). کشف‌المراد شنرح فی تجرید الاعتقاد. تصحیح, مقدمه تحقیق و تعلیقات: - حلّی. حسن‌بن پوسف. (۱۳۵۱). کشف المراد فی شرح تجریدالعتقاد. ترجمه و شرح: ابوالحسن شعرانی. تهران: - حلّی. حسن‌بن یوسف. (۱۳۷۱). نهج الحق کشف الصدق. مسسه فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان. - حلّی» حسن بن یوسف. (۱۶۱۹). نهایه المرام فی علم الکلام. قم: مسسه الامام الصادق. - ذبیحی, محمد. (۱۳۸۹). فلسفه مشا با تکیه بر اهم آرا این سینا. چاپ چهارم. تهران: سمت. - ذییحی؛ محمد؛ ایرجی‌نیا اعظم. (۱۳۹۳). «بررسی وجودشناختی صفات الهی از دیدگاه این سینا همراه با نقد  نسبت صفات سلبی خداوند با بیان‌پذیری او در انديشه ابن سینا و علامه حلّی | ۲۲۷ - شیروانی» علی. (۱۳۸۸). ترجمه و شرح کشف‌المراد. (چاپ سوم ج(). قم: مسسه انتشارات دارالعلم. - علیزمانی, امیرعباس. (۱۳۸۷). سخن گفتن از خدا. (ج۲). تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و - مطهری, مرتضی. (۱۳۶۹). مقالات فلسفی. (ج۲). تهران: انتشارات حکمت. ۵ 5665 اوساطع۸ 600۰ ۲٩ ۵/۵۵96 0۵ 2100015 ,که و۸ .(1996) 3666 مصصنتا -

برای سخن گفتن از اوصاف الهی از دیرباز طریقه هایی مطرح بوده است و به دو دسته کلی سلبی و ایجابی تقسیم می شود که این دو خود دارای زیرمجموعه ها و تقسیمات فرعی اند ؛ ازجمله تقسیم سلبی به طریقه سلب و سکوت ، طریقه سلبی تفضیلی و طریقه سلبی- ایجابی است. آن چه در این نوشتار مدنظر ماست بررسی درباره طریقه سلبی- ایجابی و نسبت آن با بیان پذیری خداوند است ؛ زیرا این طریقه دارای تفاسیر و معانی مختلف نزد اندیشمندان است و برخی از این معانی با بیان ناپذیری خداوند تضاد دارد. حال معنای طریقه سلبی- ایجابی نزد ابن سینا و علامه حلی چگونه است؟ رابطه طریقه سلبی-ایجابی با بیان ناپذیری خداوند نزد این دو اندیشمند چگونه است؟ ابن سینا در باب ذات و صفات الهی صفات واجب تعالی را به سلب ها و اضافه بازمی گرداند و با بیان ناپذیری صفات و ذات الهی موافق نیست. علامه حلی به نوعی بازگشت از ایجابی به سلبی قائل و صفات ایجابی را از راه سلب اضداد آن ها می شناسد و بیان پذیری در صفات را نیز به توقیفیّت صفات محدود می کند. در این نوشتار ضمن بررسی معانی مختلف طریقه سلبی- ایجابی نزد اندیشمندانی چون ابن سینا و علامه حلّی ، موضع کلی ابن سینا را که بازگشت همه صفات الهی به سلب و اضافه است، بیان می داریم.

469667

بر همین اساس, بحران اوکراین که با تصمیم دولت یانوکوویچ مبتسی بر خودداری از پیوستن بنه موافقت نامه تجارت آزاد با اتحادیه اروپا آغاز شده بود؛ باعث تغییر روابط روسیه و اوکراین شد. به طوری که پس از خلع وی وروی کار آمدن دولت جدید. روابط دو کشور از حالتی دوستانه و همکاری‌جویانه به خصمانه تبدیل و در اشغال شبه جزیره کریمه توسط روسیه نمود عینی یافت. مسکو پس از اشخال» تصمیم به الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه گرفت و با برگزاری یک همه‌پرسی در کریمه و با موافقت ۹۹ درصدی مردم آن؛ در تاریخ ۲۱ مارس ۲۰۱۶ به‌طور رسمی این شبه‌جزیره را به روسیه ملحق کرد. از این ری این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای چارچوب نظری سازه‌انگاری» در پی پاسخ به این سال است که عوامل غیرمادی چه نقشی در الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه داشته‌اند؟ نتایج حاصل از این مقاله» حاکی از آن است که تغییرات به وجود آمده در ارزش‌ها و هنجارهای مشترک میان اوکراین و روسیه در طول بحران و همچنین اشتراکات تاریخی» فرهنگی» مذهبی» زبانی و قومی- نژادی میان دو جامعه روسیه و شبه‌جزیره کریمه از جمله عوامل غیرمادی بوده‌اند که نقشی مهم درا بحران اوکراین از زمانی شروع گردید که رئیس‌جمهور اوکراین که خود فردی از جامعه روس‌تبار شرق اوکراین بود با فشار روسیه از پیوستن به توافقنامه تجارت آزاد با اتحادیه اروپا! برخلاف خواست اکثریت مردم اوکراین که خواستار پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا بودند خودداری و موج تظاهرات و اعتصابات را برانگیخت. تصمیم ویکتور یانوکوویج! در ۲۱ نوامبر ۲۰۱۳ سرآغاز بحران اوکراین بود ودر عرض سه ماه با کشته و زخمی شدن بسیاری وارد مرحله جدید گردید. در اواسط سال ۲۰۱۶ دولت‌های فرانسه» آلمان و لهستان تلاش کردند از گسترش بحران جلوگیری کرده و دولت و مخالفان را به مذاکره وادار نمایند. اما به یک‌باره یانوکوویچ خلع و به روسیه گریخت و با تمایل جانشین غرب‌گرای او برای امضا قرارداد مورد نظر اتحادیه اروپا بحران گسترش و بااواکنش روسیه به اشغال شبه‌جزیره کریمه و اقدام در جهت الحاق آن بته زوسیه موّاخته گردید. در تاریخ ۲۱ مارس ۲۰۱۶ روسیه به‌طور رشمی پس از یک همه‌پرسی, شبه‌جزیره کريمه را که بخشی از خاک اوکراین محسوب می‌گردید به روسیه ملحق کرد. در همه‌پرسی برگزار شده» بیش از ۹3 درصد از واجدین, به الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه رأی مثبت دادند. رأی‌گیری‌ای که بر اساس قانون اساشی اوکراین غیرقائونی بود. این رأی‌گیری و الحاق به‌شدت از جانب کشورهای غربی محکوم گردیند و فورا با عکس‌العمل غرب در انرژی» فناوری» صنایع» معادن و تحریم افرادی از روسیه روبرو گردید. در مقابل» روسیه الحاق شبه‌جزیره کریمه را بر اساس شواهد تاریخی و همچنین بر اساس میل و خواسته مردم شبه‌جزیره که اکشرا روس‌تبار می‌باشند امری دلایل الحاق شبه‌ جزیره کریمه به روسیه غالبا از دریچه رویکردهای رئنالیستی! و ژئوپلیتیکی مورد بررسی قرار گرفته است. این در حالی است که به نقش عوامل غیرمادی نظیر اشتراکات و پیوندهای تاریخی» فرهنگی» مذهبی» زبانی و قومی- نژادی در این الحاق که نقشی پررنگ در شکل‌دهی به هویت دولت‌ها و در نتیجه چگونگی تعیین منافع دولت‌ها و الگوهای برآیندها و تعاسلات بین‌المللی دارند کمتر توجه شده است. بر همین اساس, هدف از مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای نظریه سازه‌انگاری" تبیین نقش عوامل غیرمادی در گسترش بحران و موفقیت آمیز بودن الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه است. گردآوری اطلاعات بر مبنای روش اینترنتی و کتابخانه‌ای انجام پژوهشگران در مورد دلایل و عوامسل الحاق شبه جزیزه کریمه به روسیه تاکنون تألیفات مختلفی به چاپ رسانده‌اند. اما با نگاهی به این تألیفات می‌توان به این نکته پی برد که عمدتا تأکید پژوهشگران بسرآزوی/دلایل و عوامل مادی دخیل در این الحاق بوده است و سعی کرده‌اند این الحاق را از دریچه رویکردهای رئالیستی و ژئوپلیتیکی مورد بررسی قرار دهند و بر همین اساس» نقش عوامل غیرمادی دخیل در این الحاق مورد تجزیه و تحلیل قراز نگرفته است. با این حاله شماری از پژوهشگران به‌طور جسته و گریخته به نقش عوامل غیرمادی در این الحاق اشاره‌کرده‌اند که در زیر شمّاری چند از این آثار را مرور می‌کنيم. یاری (۱۳۹۹) در مقاله‌ای با عنوان «پوتین و الحاق کریمه به روسیه؛ واکاوی ژئوپلیتیکی از اقدام روسیه در الحاق شبه جزیره کریمه» در پاسخ به این سوال که روسیه چه منفعت و ارزش ژئوپلیتیکی در الحاق کریمه برای خود تعریف کرده که با این اقدام» خود را رودر روی غرب قرار داده و عواقب این الحاق از جمله تحریم‌های نقش عوامل غیرمادی در الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه| علی موسائی؛ عنایت‌الله یزدانی ۱ 0 وی که و سم رای رس مت مه موه وه غرب را پذیرفته است؟ ضمن بررسی اهمیت ژئوپلیتیکی و ژنواکونومیکی اوکراین برای روسیه به دلایلی نظیر موقعیت حائل اوکراین بین روسیه و غرب» ناوگان دریایی روسیه در کريمه و همچنین صادرات ۸۵ درصدی انرژی روسیه از مسیر اوکراین به اروپا عنوان می‌دارد: از بعد ژئوکالچری" نیز فرهنگ و هویت مردم اوکراین برای روسیه دارای اهمیت فراوان است؛ زیرا اوکراین پیش از استقلال یکی از جمهوری‌های شوروی بوده است و کی‌پف؟7 که هم‌اکنون مرکز سیاسی اوکراین است» از قرون گذشته مرکز سلسله‌های روس‌تبار بوده و در میان ملل روس‌زبان هنوز هم «مادر شهرهای روسیه» همچنین کریمه نیز تا قبل از سال ۱۹۵۶ که توسط خروشچف" به خاک اوکراین ضمیمه شد بخشی از خاک روسیه بوده و بیش از نیمی از جمعیت آن روس‌تبار هستند وبه همین دلایل روسیه نسبت به اوکراین و کریمه دارای علایق تاریخی و فرهنگی استت. بنابراین با توجه به اشتراکات تاریخی و فرهنگی مینان مردم روسیه او اوکراین» بومی‌گرایی و حمایت از روس‌تبارهای اوکراین یکی از امداف ژنئوکالچری روسیه است که در کنار اهمیت ژئوپلیتیکی و ژئواکونومیکی اوکراین و شبه جزیره کریمه برای روسیه» باعث اقدام روسیه جهت الحاق کریمه به خاک خود و پذیرش عواقب آن دانش نیا و مارابی (۱۳۹۴) دز مقاله‌ای با عنوان «تقابل سازه‌انگارانه آمریکا و روسیه در اوکراین» در پاسخ به چرایی تقابل روسیه و آمریکا در اوکراین؟ ضمن تحلیل دلایل اقتصادی,» سیاسی و امنیتی این تقابل» عنوان و قومی با روسیه نه‌تنها در نزد روسیه از جایگاه خاصی برخوردار است؛ بلکه برای آمریکا نیز اوکراین با چنین ویژگی‌ها و ظرفیت‌هایی» همان کشوری خواهد بود که تأمین کننده هدف‌های این کشور در جهت تضعیف روسیه به‌عنوان یک قدرت فراروی خود. تثبیت هژمونی جهانی خودا کافمن و دیگران (۲۰۱۷) در کتابی تحت عنوان «درس‌هایی از عملیات روسیه در کريیمه و شرق اوکراین» بعد از بحث و تجزیه و تحلیل عوامل ژئوپلیتیکی و اقتصادی در گسترش بحران» به این نکته نیز اشاره می‌کنند که علاوه بر عوامل ژئوپلیتیکی و اقتصادی» عوامل دیگری چون پیوندهای فرهنگی و تاریخی روسیه با اوکراین و همچنین ۶۰ درصد جمعیت روسی تبار ساکن شبه‌جزیره کریمه که اشتراکات تاریخی» فرهنگی» مذهبی» نژادی و زبانی با روسیه دارند نیز در این بحران نقش داشته‌اند و نباید این بحران راصرفا ژنوپلیتیکی دید. کریمه برای روسیه» عنوان می‌دارد: به لحاظ تاریخی و فرهنگی شبه‌جزیره کريمه برای روسیه از اهمیت بالا یی برخوردار است. الحاق شبه‌جز یره کریمه از عثمانی به روسیه در قرن ۰۱۸ تنها به دلیل ارزش ژئوپلیتیکی آن بود. اما در دوران اتحاد جماهیر شوروی» شبه جزیره کریمه به خاطر داشتن آب‌وهوایی مدیترانه‌ای» یکی از جذاب‌ترین مناطق تفریحی برای مردم روسیه به شمار می‌رفت و این یکی از دلایل مهمی است که حتی:امروزه بسیاری از مردم روسیه به این شبه‌جزیره علاقه‌مند وبه حفظ آن حساس می‌باشند. همچنین» شبه‌جزیره کریمه محل و خاستگاه بسیاری از دستاوردهای ادبی - هنری در ادبیات روسیه به شمار می‌رود. بسیاری از فرهیختگان روسیه آثار خود را از این بانگاهی به تحقیقات انجام شده در این زمینه به این نکته می‌توان پی برد که در اکثر تحقیقات انجام شده» مرف اش ارماق ب 4 نشش عوامل غیرمادی در نقش عوامل غیرمادی در الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه| علی موسانی» عنایت‌الله پزدانی ام 0وروی که ی مه رک ام رک و وه وی این بحران شده و به تبیین نقش عوامل غیرمادی در این بحران پرداخته نشده است. از این رو نوآوری مقاله حاضر در این است که اقدام به تبیین نقش عوامل غیرمادی در الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه کرده است. در رویکرد سازه‌انگاری که از آن به‌عنوان فرا نظریه یاد می‌شود» توجه اصلی به سمت ابزارهای غیرمادی قدرت, بازیگران غیردولتی» فرهنگ» زبان» ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی متمرکز است و سعی می‌گردد تا مختصات فرهنگ» سیاست و جامعه داخلی که با هویت و رفتار دولت در سیاست جهانی ارتباط پیدا می‌کند مورد بررسی قرار گیرد (عبداله خانی ۵۹:۱۳۹۰). سازه‌انگاری اگرچه به انواع مختلفی تقسیم می‌شود ولی همه اشکال آن در سه مفروضه اصلی هستی‌شناسی مشترک هستند. نخستین گزاره مهم هستی شناسانه سازه‌انگاری این است که این ساختارهای هنجاری و انگاره‌ای مثل فرهنگه زبان» مذهب؛ گفتمان و... هستند که تعیین می‌کنند کنشگران نظریه عنوان می‌دارد: یک اصل بنیادین زندگی اجتماعی این است که مردم و دولت‌ها نسبت به امور از جمله دیگر کنشگران» بر پایه معنایی که آن امور برایشان دارد عمل می‌کنند. دولت‌ها نسبت به دشمنانشان رفتاری متفاوت با دوستانشان دارند؛.زیرا دشمنان تهدید کننده‌اند اما دوستان چنین نیستند (166 :2000 ۷7061). دومین گزاره» قوام بخشیدن متقابل کارگزار - ساختار می‌باشد؛ بدین معنا که ساختارهای هنجاری در تعیین و تعریف هویت و منافع کشورها نقشی سازنده و تکمیلی دارند ولی از سوی دیگر رویه‌ها و کردار کشورها نیز نقشی تعیین‌کننده در حفظ. استمرار و تغییر این بر اساس سومین گزار» این هویت‌ها هستند که به منافع و کنش‌ها شکل می‌دهند. هویت‌ها پایه و اساس منافع هستند و خود هویت نیز بر اساس ساختارهای ذهنی و انگاره‌ای و به‌صورت بین‌الاذهانی! شکل می‌گیرد که به‌طور مداوم در حال ساخته شدن و بازبینی است. هويت‌ها از طریق مشخص کردن اینکه کشورها کی و چی هستند؛ مجموعه‌ای از منافع و کنش‌ها را ایجاب می‌کنند. هویت‌ها به‌طور همزمان به گزینش‌های عقلانی قوام می‌دهند و این الگوهای هنجاری سیاست بین‌الملل هستند که به آن‌ها شکل می‌دهند. هویت‌ها را نمی‌توان به شکلی ماهوی, یعنی جدا از بستر اجتماعی آن‌ها تعریف کرد؛ آن‌ها ذاتا امسوری رابطه‌ای" هستند و باید به‌عنوان مجموعه‌ای از معانی تلقی شوند که یک کنشگر با در نظر گرفتن چشم‌انداز دیگران یعنی به‌عنوان یک ابژه اجتماعی" به خود نسبت می‌دهد. هویت‌های اجتماعی» برداشت‌های خاصی از خود را در رابطه با سایر کنشگران نشان می‌دهند و.از این طریق» منافع خاصی تولید می‌کنند و به تصمیمات سیاست‌گذاران شکل می‌دهند (مشیرزاده ۱۳۸۳: ۶-۱۲۵ ۱۲). به عبارت دیگر هر هویت خاصی که یک کشور برای خود تعریف می‌کند یک نقش ملی را ایجاب می‌کند که خود» متافع خاصی زا در بردارد و این منافع ملی» رفتار سیاست خارجی آن کشور را تعیین می‌کند (دهقانی فیروزآبادی ۱۳۹۲: ۵۰). اینکه «خود» خود را دوست یا دشمن «دیگری»بداند؛ تفاوت زیادی در تعامل میان آن‌ها ایحجاد خواهد کرد. در همین راستا ونت توضیح می‌دهد که چگونه )» خود» بر اساس برداشتی که از وضنعیت دارد نشانه‌ای.برای «دیگری» می‌فرستند و «دیگری» این نشانه را بر مبنای برداشست خودش از وضعیت تفسیر می‌کند و بر اساس این تفسیر پاسخ می‌دهد ودر این تعامل است که هویت خود و دیگری به‌عنوان دوست يا دشمن و یا رقیب شکل می‌گیرد. پس اعمال اجتماعی؛ فرایندهای علامت دادن» تفسیر و پاسخ هستند که در بستر آن‌ها شناخت مشترک خلق می‌شود ویادگیری اجتماعی رخ می‌دهد نقش عوامل غیرمادی در الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه| علی موسائی, عنایت‌الله پزدانی (مشیرزاده ۱۳۸۹: ۳۳۲). کنشگران با مشارکت در معانی جمعی,» هویت گرایش‌های انگیزشی و رفتاری آن‌ها را به وجود می‌آورد. هرچه همسانی هویت‌ها بین کنشگران بیشتر باشد همکاری بیشتر و هر چه ناهمسانی بیشتر» در نتیجه احتمال منازعه بیشتر خواهد بود (عسگر خانی و منصوری مقدم ۵۹ به بیان دیگر این هویت‌های متفاوت و متحول هستند ونت با توجه به ماهیت اجتماعی و تعاملی هویت‌ها در پاسخ به این سوال که: تحت چه شرایطی هویت‌ها جمعی‌تر و یا خودمحورتر می‌شوند؟ عنوان می‌دارد: هرچه دولت‌ها دارای ارزش‌ها و هنجارهای مشترک و احساس یگانگی آن‌ها نسبت به هم بیشتر باشد» روابط سیاسی آن‌ها دوستانه‌تر و بیشتر به سمت رویه‌های امنیتی جمعی اشتیاق نشان می‌دهند.» در نتیجه آثار آنارشی! تضعیف و همکاری میان آن‌ها تقویت.می‌شود. در مقابل هرچه این خودمحوری بیشتری خواهد بنود و آنارشی نقش پررنگ‌تری ایفا خواهد تلقی کرده؛ بلکه آن را ناشی از آن چیزی می‌دانند که دولت‌ها خود می‌سازند. به بیان دیگر برخلاف دیندگاه واقع‌گرایان» آنارشی به شکل طبیعی ایجاد نشده است که بتوان آن را اسرتی مفروطن و از پیش تعیین شده ذانست؟ پلکه این دولت‌ها هستند که در تعاملات خود آن را برساخته و به آن معنا می‌دهند اجتماعی مهم هستند؛ زیرا این عوامل نقشی پررنگ در شکل‌دهی به هویت دولت‌ها و در نتیجه چگونگی تعیین منافع دولت‌ها و الگوهای برآیندها دارند. این‌ها نوعی «جهان‌بینی» ایجاد می‌کنند و بر الگوهای تعامل بین‌المللی اثر می‌گذارند (مشیرزاده ۱۳۸۳: ۱۲۵). و از آنجا که این عوامل در وضعیت متغیر به سر می‌برند و پدیده‌هایی از قبل تعیین شده نیستند و حاصل عملکردهای اجتماعی هستند؛ لذا هرگونه تغییر در این عوامل» باعث تغییر در هویت‌ها ودر نتیجه منافع دولت‌ها و الگوهای تعامل بین‌المللی می‌شود (قوام ۱۳۹۰: ۲۲۶). به‌طورکلی بر اساس رویکرد سازه‌انگاری» برای فهم اینکه چرا دولت‌ها با یکدیگر همکاری یا منازعه می‌کنند باید به تغییراتی که در ارزش‌ها و هنجارهای مشترک میان دولت‌ها به وجود می‌آید توجه کرد. هر چه این ارزش‌ها و هنجارهای مشترک میان دولت‌ها بیشتر باشد.» شاهد افزایش همکاری میان طرفین خواهیم بود و هرچه این ارزش‌ها و هنجارهای مشترک کمرنگ‌تر باشد شاهد خودمحوری بیشتر و در نتیجه احتمال منازعه میان دو طرف افزایش خواهد یافت. در واقع از نظر این رویکرد. این ارزش‌ها وهنجارها هستند که به رفتار و تعاملات دولت‌ها با یکدیگر شکل می‌دهند. همچنین در این رویکرد» مذهبی» زبانی و قومی از مهم‌ترین عوامل چرایی افزایش روابط و شکل‌گیری اتحادها می‌باشند؛ زیرا این عوامل نقشی پررنگ در شکل‌دهی به هویت کشورها و در نتیجه چگونگی تعیین منافع و کنش‌ها دارند. مفروضات هستی‌شناسی سازه‌انگاری و نقش آن‌ها در مناسبات بین‌المللی (منبع: نگارندگان) نقش عوامل غیرمادی در الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه| علی موسائی عنایت‌الله یزدانی او خر (وو که و عم مرک کم ۲ که و موه وه اوکراین همواره منطقه‌ای استراتژیک! و مهم برای روسیه بوده است. این کشور به‌واسطه اشتراکات نژادی» زبانی و مذهبی با روسیه بخشی از هویت و فرهنگ روسی است و از نظر تاریخی نیز با روسیه پیوندی نزدیک دارد. اوکراین برای قرون متمادی جزئی از خاک روسیه بوده و تاریخ هر دو کشور در هم تنیده شده است. از لحاظ تاریخی» روس‌ها به کی‌یف به‌مثابه خاستگاه تاریخی خود که اولین دولت روس در آن شکل گرفته می‌نگرند (بهمن ۱۳۹۴: ۵۳). به‌گونه‌ای که بسیاری از مورخین معتقدند که کی‌یف. مادر تمام شهرهای روسیه است؛ زیرا شروع تمدن اسلاو که روسی نامیده می‌شود از کی‌یف بوده و به‌مرور به دیگر نقاط در امتداد ساحل میان دریای بالتیک؟" و دریای سیاه؛ گسترش پیدا کرده است. این اعتقاد که روسیه» اوکراین و بلاروس از طریق به هم پیوستن طبیعی - تاریخی منشعب از یک دولت اسلاو بوده‌اند طرفداران زیادی در روسیه تاریخی اوکراین برای روس‌ها و هشدار به غرب بیان می‌دارد: «غرب باید بداند اوکراین فقط یک کشور همسایه برای روس‌ها نیست. تاریخ روس‌ها با دولت شهری که روس کی‌یف* نامیده می‌شد شروع شده و منشأا گسترش مذهب روسیه نیز از کی‌یف بوده است. اوکراین برای قرن‌ها بخشی از روسیه بوده و تاریخ دو کشور به هم آمیخته است. بعضی از مهم‌ترین نبردهای روس‌ها بر سر خاک اوکراین بوده است».(1 :2014 169910867) هم‌نژاد بودن مردم روسیه و اوکراین» اشتراک دیگری است که د و کشور را به هم پیوند می‌دهد. به‌گونه‌ای که پوتین! در سخنرانی خود در ۱۸ مارس ۴ دو روز پس از برگزاری همه پرسی در کریمه» خطاب به هر دو مجلس قانون‌گذاری روسیه بر روی آن انگشت می‌گذارد «ما صرفا همسایگان نزدیک نیستیم؛ بلکه در واقع همان‌طور که همواره گفته‌ام یک ملت هستیم که هیچ یک از مابدون دیگری نمی‌تواند یک ملت باشد».(1 :)۵ ۳) مفهوم ملت در سخنان پوتین به این مسئله که روس‌ها و مردم اوکراین از نژاد اسلاو می‌باشند اشاره دارد. روس‌ها آن‌هایی را که خون اسلاو در رگ‌هایشان جاری است را در حکم یک ملت متحد و یکپارچه با خود می‌دانند. از لحاظ مذهبی» کی‌یف خاستگاه و محل بنیان کلیسای ارتدکس روسیه محسوب می‌شود. با پذیرش مسیحیت از سوی پرنس ولادیمیر" در سال ۹۸۸ میلادی اوکراین به آیین مسیحیت گروید و به دنبال تکفیر متقابل پاپ رم «لنوی نهم»* و پاتریاک قسطنطنیه" به رهبری «میخائیل سترولاریوس»* در سال ۱۰۵۴ میلادی» مذهب ارتدکس به وجود آمد و کشورهای زیادی از جمله دولت شهر روس کی‌یف نیز ارتدکس شدند. امروزه نیز اکثریت مردم اوکراین به‌ویژه بخش شرقی این کشور پیرو مذهب ارتدکس می‌باشند. (6-8 :2002 11601080) از لحاظ قومی نیز روس‌ها دومین گروه قومی اوکراین محسوب می‌شوند که ۲ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند و نزدیک به ۲۰ درصد از این جمعیت در بخش‌های شرقی این کشور که پیوندهای فرهنگی» مذهبی وزبانی با روسیه دارند زندگی می‌کنند. همچنین؛ زبان روستی بیشترین رواج را پس از زبان اوکراینی در این کشور دارد؛ به‌گونه‌ای که نزدیک به ۰ درصد از مردم اوکراین به این زبان تکلم می‌کنند. الفبای اوکراینی نیز مانند الفبای روسی, ۵. پاتریاک (۳۵171۵7010) به اسقفانی گفته می‌شود که ریاست کلیساهای یک منطقه مانند منطقه قسطنطنیه» انطاکیه, و ویر گر کر مورک کرد 6 مک مج ی امس سیریلیک می‌باشد و شارت میان ایند اتتک اشقا بسن ۱۳۹۴ ۵۳). همین اشتراکات به‌طور اخص, میان دو جامعه شبه جزیره کریمه و روسیه نیز وجود دارد؛ اما از آنجایی که در بخش بعدی مقاله به آن‌ها پرداخته خواهد شد. از بیان اشتراکات موحود بین دو جامعه در این بخش خودداری شده شکاف هویتی - قومیتی و رقابت و تضادهای سیاسی» عامل دیگری بوده که باعث شده تا اوکراین همواره پس از استقلال» صحنه رقابت روسیه و غرب و شاهد بروز تعارضات جدی و بحران‌های سیاسی- امنیتی مختلف مانسد حوادث انقلاب نارنجی ۰۲۰۰۶ انقلاب آبی ۲۰۰۹ و بحران ۲۰۱۶ باشد. (2 :2014 ۵۲ (۱/6255۵) ريشه این شکاف اولا به تسلط و نفوذ کشورهای مختلف در دوره‌های مختلف تاریخی برمی‌گردد. به طوری که همین عامل باعث شده تا این کشور درا قوميّت‌ها زبان‌ها مذاهب.» فرهنگ‌ها و آرمان‌های مختلف شود..ثانیا بته مرزبندی تصنعی این سرزمین توسط رهبران وقت اوکراین در دوران اتحاد خماهیر شوروی در جهت اعتلای اهداف هنرمندان و نویسندگان را برخلاف میلشان مجبور می‌کرد تا رژیم شوروی و اهداف آن را بدون توجه به گرایشن‌های متفاوت جامعه اوکراین مهم جلوه دهند که نتیجه آن عمیق‌تر شدن این شکاف بود (4-13 :2019 ۵096 ]). قالبا ریش هدر موقعیت جغزافیایی آوکراین ذاره: أیخ کشور بین ذوقاره آویپا و آسیا واقع شده و فرهنگی مرکب از فرهنگ شرقی و غربی را کسب نموده است و همین فرهنگ‌های متفاوت باعث به وجود آمدن دو نیروی متضاد در اوکراین شده اسبشتد به‌گونه‌ای که ساکنین مناطق شرقی اوکراین که از نظر جغرافیایی به روسیه نزدیک هستند» خواستار نزدیکی به این کشور و ساکنین مناطق غربی اوکراین که به کشورهای عضو اتحادیه اروپا نزدیک‌تر هستند» خواستار نزدیکی به غرب و گرایش به پیوستن به نهادهای غربی نظیر اتحادیه بنابراین این سه عامل باعث ایجاد و تکامل شکاف هویتی - قومیتی در جامعه اوکراین شده است. شکافی که باعث شده تا روند دولت- ملت‌سازی در این کشور به‌صورت مطلوب طی نشود و کشور اوکراین را مستعد بحران کند. به طوری که از زمان استقلال» اوکراین همواره صحنه رویارویی میان دو گروه غرب‌گرا و شرق‌گرا هم میان مردم و هم میان نخبگان بوده و همین امر زمینه را برای به وجود آمدن بحران و دخالت غرب و روسیه در اين کشور فراهم کرده است. به طوری که همواره دو طرف سعی کرده‌اند از این شکاف نهایت بهره را برده وبا ایجاد بحران و دخالت در امر انتخاپات و روی کار آوردن دولتی همسو, به‌طورکلی اوکراین و شبه جزیره کریمه به دلیل پیوندها و اشتراکات تاریخی., فرهنگی,» مذهبی» زبانی و قومی-نژادی برای روسیه از اهمیت خاصی برخوردارند و هرگونه تحلیلی بدون در نظر گرفتن این عوامل» به معنای نادیده گرفتن بخش مهمی از علل اقدام دولت روسیه در جهت الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه و دلایل موفقیت آن می‌باشد. در ادامه به تبیین نش این عوامل در گسترش بحران و موفقیت آمیز بودن الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه با تبیین نقش عوامل غیرمادی در الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه سازه‌انگاران تغییرات در سیاست بین‌الملل و میان دولت‌ها را نه بر اساس ساختارهای قدرت» بلکه بر اساس تغییرات در هویت‌ها و بر اساس ارزش‌ها و هنجارهای مشترک تبیین می‌کنند. در رابطه با بحران اوکراین» سقوط دولت یانوکوویچ که خود از اهالی روس‌تبار شرق اوکراین بود» تغییر در ارزش‌های مشترک ودر نتیجه هویت دو کشور به شمار می‌رفت. این تغییر زمانی بیشتر ۱ 0 یو ۹۳۱ رکه رک کرو ات ۶ مک مره جح جلب‌توجه می‌کند که روابط دو کشور را از زمان شروع ریاست جمهوری یانوکوویج در سال ۲۰۱۰ تا تاریخ ۲۲ فوریه ۲۰۱۶ که وی از این سمت خلع یانوکوویج که از روس‌تباران شرق اوکراین بود» زمان کوتاهی پس از رسیدن به ریاست جمهوری» خواستار گسترده‌تر و بهتر شدن روابط اوکراین و روسیه شد و اعلام کرد فرآیند ورود اوکراین به اتحادیه اروپا و ناتو را قطع خواهد کرد و اعتقاد داشت که روابط با روسیه را به سمت بهتر شدن هدایت خواهد کرد. به طوری که در آوریل! همان سال» یانوکوویج و پوتین قرارداد همکاری‌های جدید را امضا نموده و سنگ بنای روابطی بهتر پس از دوران سردی روابط که به دلیل حوادث انقلاب نارنجی به وجود آمده بود را بنا نهادند. در همین راستا یانوکوویچ ضمن مخالفت با عضویت اوکراین در ناتی تمایل خود را نسبت بّهعضویت در پیمان امنیت دسته‌جمعی" نشان همچنین یانوکووینج قرارداد اجاره پایگاه‌های دزیایی روسیه در شبه جزیره کريمه را تا سال 7۲ با مدودف" تمدید نمود و روسیه در مقابل» قیمت گاز صادراتی به اوکراین را از مبلشغ ۰ دلاز برای ۱۰۰۰ متر مکعب به ۲۳۰ دلار کاهش داد.(2 :2010 ۳0008) کیفیت روابط در این دوره به شکلی اساسی و بنیادین افزایش يافته بود. به طوری که هم زئیس جمهور روسیه «مدودف» و همین‌طور نخست‌وزیر روستیه؛(پوتین» از این افزایش کیفیت روابط ابراز بنابراین اوکراین دوباره پس از حوادث انقلاب نارنجی به دلیل ارزش‌ها و هنجارهای مشترکی که به‌وسیله دولت یانوکوویچ میان دو کشور به وجود آمده بود به‌عنوان دوست در روسیه و سیاست خارجی آن» جایگاه خود را به دست آورده بود. به طوری که روسیه در سال ۲۰۱۳ به دلیل وضعیت بد اقتصادی اوکراین که قادر به پرداخت بدهی‌های گازی خود به این کشور نبود بر اساس یک قرارداد جدید به اوکراین کمک کرد. همچنین زمانی که در سال ۲۰۱۳ اوکراین در مرز ورشکستگی قرار گرفت و تقاضای وام از نهادهای بین‌المللی کرد برخلاف صندوق بین‌المللی پول! و اتحادیه اروپا که با دادن وام به اوکراین مخالفت کردند. روسیه آمادگی خود را جهت پرداخت وام به این اما این گرمی روابط پس از آنکه مقامات اتحادیه اروپا بر اساس مفاد توافقنامه بیست و پنجم فوریه ۲۰۱۳ بروکسل, با یانوکوویج به توافق رسیده بودند تا جهت موافقت خود با امضا نهایی قرارداد تجارت آزاد بین اتحادیه اروپا و اوکراین» ضمن اينکه این کشور اصلاحاتی را در دستگاه قضایی, نظام مالی و سیستم انتخاباتی خود تانوامبر ۲۰۱۳ انجام دهد همچنین خواستار گسترش همگرایی و وارد کردن اوکراین در مسائل خارجی و امنیتی این اتحادیه نیز شده بودند به سردی گرایید (7 -1 :۸87666۳2014 ۸۹۹06200 ۵06 ۳7-170). زیرا این مفاد در حقیقت زمینه را برای عضویت و ورود گام به گام اوکراین در اتحادیه اروپا فراهم می‌کرد و در صورت وقوع» برای امنیت و منافع روسیه تهدیدی جدی محسوب می‌شد. بنابراین روسیه برای جلوگیری از این تهدید و با فشاربه یاتوگروییج: ری را نجبونکارداتا پالاهلات نی اکتریت جانعه ازگرایق که خواستار عضویت این کشور در اتحادیه ارو پا بودند از امضا این توافقنامه تصمیم یانوکوویچ در بیست و یکم نوامبر ۲۰۱۳ سنرآغاز بحران اوکراین بود و موج تظاهرات و اعتصابات را برانگیخت و در عرض سه ماه با کشته و زخمی شدن بسیاری گسترش یافت. در اواسط سال ۲۰۱۶ دولت‌های فرانسه» آلمان و لهستان تلاش کردند از گسترش بحران جلوگیری کرده و دولت و مخالفان را به مذاکره وادار نمایند (2-3 :2017 1٩/1627010 200 085)). اما به یک‌باره یانوکوویج با رأی پارلمان" از سمت ریاست جمهوری خلع و به روسیه گریخت نقش عوامل غیرمادی در الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه| علی موسانی» عنایت‌الله پزدانی اه و تزور ۹۳ رس ره کم مه کم موه دوس و الکساندر تورچینف! به‌عنوان رئیس‌جمهور موقت برگزیده شد و با اعلام تمایل برای امضای قرارداد مورد نظر اتحادیه اروپا بحران گسترش وبا واکنش روسیه به اشغال شبه‌جزیره کریمه و اقدام در جهت الحاق آن به در طول بحران» مناسبات روسیه و اوکراین به‌شدت دستخوش تغییر گردید. روسیه که در پایان سال ۲۰۱۳ به‌صورت وسیع و با خرید اوراق قرضه دولت اوکراین در حجم ۱۵ میلیارد دلار از ورشکستگی اوکراین جلوگیری کرده بود» به یک‌باره با ناآرام ساختن مناطق شرقی اوکراین و الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه, مناسبات خصمانه در برابر اوکراین در پیش گرفت و به‌موازات آن» با حذف تخفیف گاز صادراتی به اوکراین و ایجاد گمرکات برای کالاهای وارداتی از اوکراین» سیاست خود را در قبال این کشور تغییر داد .(32 :2016 1سق8) تغییرات به وجود آمده در روابط و کشور را باید بر پایه تغییرات ایجاد شده در دولت اوکراین ودر نتیجه تغییرات در ارزش‌ها و هنجارهای مشترک دو کشور تبیین نمود. اینن تغییرات رامی‌توانبا روی کار آمدن احزاب ضد روس و غرب‌گرایی نظینر «آزادی» " و «شرزمین پدری»" و دولت جدید اوکراین مرتبط دانست. (2 :2014 ۳190176۲) دولت جدید اوکراین» دولتی غرب‌گرا و ضد روس بود. به همین دلیل» پوتین خلع یانوکوویج از ریاست جمهوری را کودتا دانست و آن را محکوم کرد و دولت جدید را غیرقانونی اعلام نمود «کسانی که می‌خواهند یک حکومت دیگر را بر سرکار بیاورند و قدرت را به دست بگیرند از هیچ کاری مانند ترور قتل و شورش ابا ندارند. این کودتا مورد حمایت گروه‌های ضد روس» ملی‌گرای افراطی» نئونازی؛ و ضد لاوروف»»" دولت جدید اوکراین را دولتی بازیچه گروه‌ها و نیروهای فاشیستی! دانست که جهت پیشبرد اهداف خود به ترور و باج‌گیری متوسل می‌شوند. این سخر‌ان به‌خوبی نشان می‌دهد که رهبران روسیه به تغییرات اساسی در ارزش‌ها و هنجارهای مشترک میان روسیه و اوکراین که به‌وسیله دولت جدید اوکراین وارد صحنه شده بود واکنش نشان داده و هیچ ارزش مشترکی میانشان دیگر قابل تصور نبود. به همین دلیل» دولت جدید اوکراین به‌عنوان دولتی دشمن در دیپلماسی روسیه تلقی گردید و این کشور را دیگر در جمع خانواده بین‌المللی نمی‌دیدند. در واقع تغییر در ارزش‌ها و هنجارهای مشترک میان دو کشور روسیه و اوکراین» باعث تغییر هویت و باور آن دو کشور از دوست به دشمن و در نتیجه روابطشان حالت خصمانه به خود گرفت و این تغییرادر واکنش دولت روسیه به اشغال شبه‌جزیره کریمه و اقدام دزاجهت الحاق آن به روسیه نمود پیدا کرد. این الحاق به دلیل پیوندها و اشتراکات تاریخی,» زبانی» مذهبی و نژادی میان جامعه روسیه و شبه جزیره کریمه با موفقیت همراه بود؛ زیرا این عوامل به‌گونه‌ای نقشی هویت‌ساز دارند. همان‌طور که اشاره شد هویت از نظر سازه‌انگاران» وجه تمایز بین خود و دیگری است. هویت احساسی است که تعلق فرد به یک کشور جامعه یا نهادی خاص را نشان می‌دهد و خصوصیتی در کنشگران نیتمند ایجاد می‌کند که موجب تمایلات انگیزشی ورفتاری می‌شود. هرچه این هویت‌ها بین کنشگران از همسانی بیشتری برخورهار باشد همکاری بیشتر و بالطبع هرچه ناهمسانی بیشتر باشد احتمال منازعه بیشتر خواهد شد. بنابراین این ویژگی‌های هویتی مشخص هر جامعه است که تعیین می‌کنند که بازیگران آن جامعه چگونه رفتار کنند و برای متحد شدن به سمت چه کشورهایی گرایش گذشته تاریخی» سرزمین نیاکان» مفاخر ملی» زبان مادری» پیوندها و اسوه‌های دینی» عصبیت‌های قومی» هنر و ادبیات موروئی هویت یک جامعه اد 0و ار گر سر رک کم هم مره وه جوم را تشکیل می‌دهند و نقشی مهم در تعین منافع و کنش کنشگران دارند (مرادی ۱۳۹۶: ۱۳۰). تمام موارد ذکر شده در رابطه با روسیه و شبه‌جزیره کریمه صدق می‌کند. شبه‌جزیره کریمه با وسعت حدود بیست و هفت هزار کیلومتر مربع و با جمعیتی بیش از دو میلیون نفر برای روسیه از اهمیت تاریخی» فرهنگی و مذهبی بالایی برخوردار است. این اهمیت در قرن ۱۸ که روسیه اقدام به الحاق شبه‌جزیره کریمه از عثمانی به روسیه نمود تنها به دلیل ارزش ژئوپلیتیکی آن بود. حتی ضمیمه کردن این شبه جزیره به خاک اوکراین در سال ۱۹۵۶ توسط خروشچف, رهبر وقت اتحاد جماهیر شوروی» بیشتر حرکتی نمایشی محسوب می‌شد؛ زیرا در آن زمان هم روسیه و هم اوکراین دو جمهوری حاضر در اتحاد جماهیر شوروی محسوب می‌شدند (زنده بودی» اما کریمه به غیر از اهمیت ژئوپلیتیکی» نقشی نمادین! نیز برای روس‌ها در طول تاریخ پیداکرده است. به‌گونه‌ای که در تمام دوران چه در زمان تزارها" و چه در زمان اتحاد جماهیر شوروی و حتی پس از فروپاشی, به دلیل داشتن آب و هوایی مدیترانه‌ای» یکی از جذاب‌ترینن مناطق تفریحی برای مردم روسیه به شمار می‌رفت. به طوری که سالیانه بر تعداد گردشگران روسی از کریمه آفروهه می‌سنتا حایی که درسال ۱1۹۸۸ این یناد به پیش ازشتین میلیون رسید و این روند بعد از فروپاشی شوزوی نیز ادامه پیدا کرد اگرچه تعداد آن با کاهش همراه بوده است(2017:64 8301171320). همچنین شبه جزیره کریمه» محل و خاستگاه بسیاری از دستاوردهای ادبی - هنری در ادبیات روسیه به شمار می‌رود؛ بسیاری از شاعران» نویسندگان» نقاشان, هنرمندان و اساتید روسیه» آثار خود را از این جزیره به دنیا عرضه نموده‌اند که برای نمونه می‌توان به الکساندر پوشکین؟ بنیان‌گذار ادبیات مدرن روسی اشاره بنابراین شبه‌جزیره کریمه جایگاه هنری و تاریخی در اذهان جامعه هنری و فرهنگی روسیه دارا می‌باشد. پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱ نیز به دلیل استقرار ۷۰ درصد از ناوگان دریایی روسیه در این شبه‌جزیره و دسترسی مستقیم روسیه از طریق کریمه به دریای سیاه» این شبه‌جزیره اهمیت خودش را برای روسیه حفظ کرده است .(5 :2014 1[00167) تمام این مسائل باعث شده تا روابطی تاریخی و فرهنگی را بین روسیه و شبه‌جزیره کریمه شاهد باشیم. به‌گونه‌ای که نه‌تنها دولتمردان روسیه بلکه بسیاری از مردم این کشور به این شبه‌جزیره علاقه‌مند بوده و به حفظ آن حساس می‌باشند. شبه‌جزیره کريمه از لحاظ مذهبی برای روس‌ها منطقه‌ای مقدس محسوب می‌شود؛ زیرا ولادیمیر کبیر فرمانروای بزرگ روس کی‌یف» پس از پذیرش مسیحیت در سال ۹۸۸ میلادی در (خرسونسوس»! شهری باستانی واقع در کریمه» آیین مذهبی غسل تمعید را بجا آورد و پس از تکفیر متقابل پاپ رم و پاتریاک قسطنطنیه در سال ۱۰۵۴ میلادی و به وحود آمدن مذهب ارتدکس, وی نیز به این مذهب گروید و فرآیند ارتدکس سازی مردم روس کی‌یف را آغاز نمود: امروژه نیز اسلاوهای کریم یهگا ایا و بلغارها) عمدتا پیزو در مسخنرانی پوتین نیز این اهمیت فرهنگی» تاریخی و مذهبی شبه‌جزیره کریمه را می‌توان به‌وضوح مشاهده کرد که کریمه را خاستگاه فرهنگ و تمدن روسیه و بخشی جداناپذیر از روسیه دانسته که در طول تاریخ در ذهن و قلب مردم روسیه ريشه دوانده است «(همه در کریمته از تاریخ وغرور مشترک ماصحبت می‌کنند. کريمه در خرسونسوس باستانی قرار دارد؛ جایی که شاهزاده ولادیمیر در آن غسل تمعید کرد. این منطقه‌ای مقدس است که بر اساس فرهنگ» تمدن و ارزش‌های انسانی از پیش تعیین شده» مردم روسیه» اوکراین» بلاروس و شهرهای بالاکلاوا" و کرچ؟ در شبه‌جزیره کریمه را متحد کرده است. همه این مناطضق برای ماعزیز است و نماد شکوه» شجاعت و عظمت نظامی روسیه می‌باشند» اشتراکات قومی - نژادی و زبانی از جمله عوامل دیگری است که دو جامعه را به هم پیوند می‌دهد. از نظر قومی - نژادی اکثریت مردم شبه جزیره کریمه همانند مرم روسیه از نژاد اسلاو می‌باشند؛ زیرا حدود 1۰ درصد جمعیت آن روس‌تبار و ۲۵ درصد نیز اوکراینی هستند. همچنین بیش از ۸۰ درصد از جمعیت این شبه‌جزیره» به‌صورت کامل به زبان روسی تکلم می‌کنند. نفوذ و گسترش فرهنگ وزبان روسی در کریمه به حدی است که با وجود اینکه زبان اوکراینی زبان رسمی شبه‌جزیره کریمه از سال ۱۹۸۹ محسوب می‌شد. تنها در مکاتبات رسمی و اداری از این زبان استفاده می‌شد و این زبان روسی بود که در میان مردم کریمه رواج داشت (موسانی» یزدانی و بصیری ۱۳۹۹: ۲۷۰). تمام این عوامل باعث شکل‌گیری یک هویت مشترک میان دو جامعه روسیه و شبه جزیره کریمه شده است و از آنجایی که این ویژگی‌های هویتی هر جامعه‌ای است که تعیین می‌کنند؛بازیگران آن جامعه چگونه رفتار کنند و برای متحد شدن به سمت چه کشورهایی گرایش بیشتری نشان دهند. لذا در طول بحران شاهد نزدیکی و اتحاد میان روس‌تبازهای اوکراین از جمله مردم شبه‌جزیره کريمه با روسیه هستیم. اتحادی که پس از روی کار آمدن دولت جدید اوکراین و اتخاذ سیاستت‌آهمای اد روسی نظیر باطل نمودن قانون آزادی تکلم به زبان روسی در شبه جزیره کریمه و تروریستی! خواندن اقدامات روس‌تباران اوکراین از یک طرف پس از تشدید تنش‌ها و اقدامات خشونت‌آمیز ارتش اوکراین در مناطق شرقی این کشور از روسیه کمک خواستند و از طرف دیگر, همسو با رهبران روسیه» دولت جدید اوکراین را نامشروع و برآمده از در همین رابطه» پوتین در ارتباط با این حوادث و بیش از الحاق» اوضاع را این‌گونه ارزیابی می‌کند «به‌طور طبیعی کسانی که مخالف کودتا بودند تهدید به سرکوب شدند. با توجه به اینکه زبان و خط روسی از ابتدا در کریمه رایج بوده» ساکنان کریمه برای دفاع از حقوق و زندگی خود و برای جلوگیری از حوادئی که اتفاق افتاده است و هنوز هم در کی‌یف» دوشسگ 4 خارکی‌یف؟ و دیگر شهرهای اوکراین در جریان است به‌طور طبیعی از روسیه کمک خواستند. ما نمی‌توانیم به این درخواست بی‌توجهی کنیم» ما نمی‌توانیم کریمه و ساکنانش را رها کنيم. این یک خیانت است» (2014)0(:1 ۳00). این اتفاقات و درخواست روس‌تباران اوکراین از روسیه» باعث گسترش بحران شد؛ زیرا روسیه به بهانه دفاع از حقوق شهروندان روس‌تبار شرق اوکراین» ابتدا با هفت هزار نیروی نظامی وارد شبه‌جزیره کریمه شد وعملا کنترل آن منطقه را به دست گرفت و سپس تعداد نیروهای نظامی خود را به پانزده هزار نفر افزایش داد و در نهایت با برگزاری یک همه پرسی در تاریخ ۱۶ مارس ۲۰۱۴ اقدام به الحاق کريمه به روسیه نمود. همه‌پرسی‌ ای که به دلیل ارزش‌ها و هنجارهای مشترک میان دو جامعه روسیه و کريمه با موافقت بیش از ۹3 درصدی مردم کريمه همراه شد. ولا دیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه نیز در ۱۸ مارس در حکمی به رسمیت شناخته شدن استقلال شبه‌جزیره کریمه را تائید و در تاریخ ۱ مارس» یک روز پس از موافقت مجلس نمایندگان روسیه (دوما)" به پیوستن شبه‌جزیره کریمه به روسیه» مصوبه پارلمان روسیه در مورد الحاق شبه‌جزیره کريمه به خاک این کشور را امضا کرد و این الحاق از نظر قوانین روسیه بنابراین همان‌طور که تبیین شد. عوامل غیرمادی نقش مهمی در این الحاق داشته‌اند. با تغییر ارزش‌ها و هنجارهای فشترک که نتیجه روی کار آمدن یک دولت غرب‌گرا و ضد روس در اوکراین بود» روابط سیاسی میان دو کشور روسیه و اوکراین که در دولت یانوکوویچ به دلیل ارزش‌ها و هنجارهای مشترک» دوستانه و همکاری‌جویانه بود» حالتی خصمانه به خود گرفت که نمود آن» اشغال شبه‌جزیره کریمه توسط دولت روسیه و اقدام در جهت الحاق آن به روسیه بود. از طرف دیگر اشتراکات و پیوندهای تاریخی» زبانی» قومی- نژادی نقش عوامل غیرمادی در الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه| علی موسانی» عنایت‌الله پزدانی و مذهبی بین دو جامعه روسیه و شبه جزیره کریمه که باعث به وجود آمدن یک هویت مشترک میان دو جامعه شده است.» هم در گسترش بحران وهم در موفقیتآمیز بودن الحاق نقش مهمی ایفا کردند. در واقع این ارزش‌ها و هنجارهای مشترک بودند که به روسیه این توانایی و اجازه را دادند تابا موفقیت این شبه‌جزیره را به روسیه ملحق کند و چنانچه این اشتراکات و پیوندها میان دو جامعه وجود نمی‌داشت» روسیه به‌آسانی موفق به این الحاق نمی‌شد؛ زیرا نمی‌توان یک منطقه جغرافیایی به وسعت حدود بیست وهفت هزار کیلومتر مربع و با جمعیتی بیش از دو میلیون نفر را بهسادگی و برخلاف خواست و میل مردم آن منطقه به منطقه دیگری الحاق کرد. در این مقاله تلاش شد تا نقش عوامل غیرمادی در الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه را با استفاده از نظریه سازه‌انگاری تبیین نماییم. سازه‌انگاران» تغییرات در سیاست بین‌الملل و میان دولت‌هاارا ناشی از تغییرات در هویت‌ها که نتیجه تغییر در ارزش‌ها وهنجارهای مشترک است می‌دانند؛ بنابراین روابط روسیه و اوکراین هم از این قاعده مستئنی نیست. همان‌طور که بیان شده روابط سیاسی میان دولت یانوکوویج روس‌تبار و دولت روسیه تا قبل از خلع یانوکوویج از ریاست جمهوری» به دلیل ارزش‌ها و هنجارهای مشترک میانشان» دوستانه بود و همکاری میان آن‌ها در زمینه‌های مختلف مانند قطع فرآیند ورود اوکراین به اتحادیه اروّپا و ناتوو همچنین کمک‌های تجاری و اقتصادی روسیه به اوکراین گسترش‌یافته بود. اما این روابط با تغییر هنجارها و ارزش‌های مشترک که نتیجه روی کار آمدن یک دولت غرب‌گرا و ضد روس بود» حالتی خصمانه به خود گرفت که نمود آن» اشغال کریمه توسط دولت روسیه و اقدام در جهت الحاق آن به روسیه بود. از طرف دیگر از آنجایی که هنجارها و ارزش‌های مشترک نظیر پیوندها و اشتراکات تاریخی» فرهنگی» مذهبی» قومی - نژادی و زبانی از مهم‌ترین عوامل شکل‌گیری هويت‌ها و در نتیجه اتحادها می‌باشند. لذا در طول بحران, شاهد نزدیکی و اتحاد میان روس‌تبارهای اوکراین از جمله مردم شبه‌جزیره کريمه با روسیه هستیم؛ زیرا همان‌طور که نشان داده شد این اشتراکات بین جامعه روسیه و شبه‌جزیره کریمه وجود دارد و باعث به وجود آمدن یک هویت مشترک میان دو جامعه شده است. هویت مشترکی که هم در گسترش بحران و هم در موفقی تآمیز بودن الحاق نقش مهمی ایفا کرد؛ زیرا پس از شروع بحران به‌ویژه پس از روی کار آمدن دولت جدید و اتخاذ سیاست‌های تبعیضآمیز و ضدروسی که باعث تشدید تنش‌ها و اقدامسات خشونت آمیز ارتش اوکراین در مناطق شرقی این کشور شد. روس‌تباران اوکراین همسو با رهبران روسیه» دولت جدید اوکراین را نامشروع و برآمده از یک کودتا دانستند و از روسیه درخواست روسیه نیز از این اتفاقات و درخواست.» نهایت استفاده را برد و ابتدا شبه‌حزیره کریمه را تصرف وسپس در یک همه‌پرسی با رأی بالای مرم آن» این منطقه را به روسیه ملحق کرد؛ رأی بالایی که ناشتی از ارزش‌ها و هنجارهای مشترک میان دو جامعه روسیه و کریمه بود. در واقع این ارزش‌ها و هنجارهای مشترک بین دو حامعه بودند که به روسیه این توانایی را دادند تا با موفقیت این شبه‌حزیره را به روسیه ملحق کند؛ زیرا یک منطقه جغرافیایی به وسعت حدود بیست و هفت هزار کیلومتر مربع و با جمعیتی بیش از دو میلیون نفر را به‌سادگی و برخلاف خواست و میل مردم آن منطقه نمی‌توان به منطقه دیگری الحاق کرد مگر آنکه ارزش‌ها و هنجارهای مشترکی اجازه چنیتن اقدامی راابدهند و این ارزش‌ها و هنجارها میان دو جامعه شبه جزیره کریمه و روسیه وجود دارد و این را به‌خوبی می‌توان از ری ٩5 درصدی مردم کريمه به الحاق استنباط کرد. بنابراین در الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه علاوه بر عوامل و دلایل مادی» دلایل و عوامل غیرمادی نیز نقش مهمی داشته‌اند و هرگونه تحلیلی بدون در نظر گرفتن عوامل وا دلایل غیرمادی» به معنای نادیده گرفتن بخش مهمی از علل اقدام دولت روسیه به الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه و دلایل موفقیت آن می‌باشد. نقش عوامل غیرمادی در الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه| علی موسانی» عنایت‌الله پزدانی او 0ص رو که و سب ری کم مه که موه و بهمن» شعیب (۱۳۹۴) «تأثیر بحران اوکراین بر روابط روسیه و امریکا»» دانش نیا فرهاد؛ مارابی» مهری (۱۳۹۶) «تقابل سازه‌انگارانه آمریکا و روسیه در اوکراین»» مطالعات اوراسیای مرکزی» دوره ۹» شماره ۲» صص ۶۸ ۲۳۱-۲. زنده بودی» عباسعلی؛ ابراهیمی» شهروز و گودرزی» مهناز (۱۳۹۹)» «روابط غرب - روسیه در سایه تحولات اوکراین ۲۰۱۶»» فصلنامه مطالعات روابط عبداله خانی» علی (۱۳۹۰)» فرهنگ استراتژیک» چاپ دوم» تهران؛ انتشارات اغسیگر خانی» ابو محمد؛ قنصوری مقدم» جهانشیر (۱۳۸۹)» «همکاری و منازعه در روابط بین‌الملل: نگاهی به نظریه شازه‌انگارانه الکساندر ونت»» فصلنامه قوام» سید عبدالعلی (۱۳۹۰)» روابنط بین‌الملل (نظریه‌ها و رویکردها)» چاپ کرم زادی» مسلم؛ خوانساری فرد» فهیمه (۱۳۹۳)» «بررسی روابط اوکراین و روسیه (ریشه‌یابی زمینه‌های بختران ,۲۰۱4)»» فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز کولایی» الهه؛ صداقت» محمد (۱۳۹۶)» «بحران اوکراین و آیین نظامی روسیه»» مرادی» علیرضا (۱۳۹۴)» «هویت فرهنگی اقوام ایرانی و تأثیر آن بر هویت ملی و انسجام ملی ایرانیان»» مهندسی فرهنگی» سال نهم» شماره ۰۸۴ صص ۰۱۲۸-۱۴۴ مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی» شماره ۰7۵ صص ۶ ۰۱۱۳-۱۶ مشیرزاد» حمیرا (۱۳۸۹)» تحول در نظریه‌های روابط بین‌الملل» چاپ پنجم» موسانی» علی؛ یزدانی» عنایت‌الله؛ بصیری,» محمد علی (۱۳۹۹)» «تحلیل دلیل‌ها و عامل‌های مادی و غیرمادی پیوسته سازی شبه‌جزیره کریمه به فدراسیون روسیه»» مهکوبی, حجت (۱۳۹۷) #تحلیل مناقشات قومسی - ذینی میأن مسیسیان و مسلمانان در شبه‌جزیره کریمه»» فصلنامه سیاست جهانی» دوره ۰۷ شماره ۰۱ صص یاری» احسان (۱۳۹۹)» «پوتین و الحاق کريمه به روسیه؛ واکاوی ژئوپلیتیکی از اقدام روسیه در الحاق شبه‌جزیره کریمه»» پژوهش‌های جغرافیای انسانی» دوره ۰۵۲ ۷۵1۰90۰ وفتنواگ۸ ده تاه )مادعا عط) ععامرظ مدع اچط ۷۷ وصه :110۳ 10۵" مصکتسا0 1 وصه کعنانا ومع +ممصسخت) م(2017) صطمل مصفصچه 5 ۳06۰ ۳۵8160 وصه [2 ۲600 ۳0۵ ۲00605 وق کصندخا + حانا 660 هه 6 هط 00۵۲ ۶ 06 ۵ط ۷7 ,(2017) ۳۵۳۵1 مناد 10منمگل ن3 ددم «(8 5 آهصه ۵۲ 1۳۵006 ۸ قلعت هدک نات عطا صز ۵ععتمجمنه ناط 1-۰ .00 1 370۰ و55 ۷۵1۰ وفعفنا5 1/2061 دم حصص 0 ۵۶ لقم0[ 6 عسنمتعا عمط :0606 الط ک هدع ,(2002) 2نشگ مطمکصفا 1 ,711810 20 ۳۳۵۹ وه صهتکک ۴ حز ص020 1ص معلنا سک و1787 صنفععصیت نقش عوامل غیرمادی در الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه| علی موسائی. عنایت‌الله یزدانی -810 11 هکم وصه هدع یز کصمناه یط +ععلناسکط ««عصتععان] هز ۶ آ۵ 51۵0۲ مکزدزی عصنم‌عان] ۵عط 5۵۳6 10 ,(2014) ص۳۳ ععمندعنگ - 26110 دا - رمع /کص وت ابص ما5 00 0 ع ند که ۰ ۳ 0://۳کط :100 ‎ 000-‏ بش۸ مصتلفقط ۰ظ کل دومنطعز2 کل مق0۷طع2ع3 36۰ مصعقصامک 0 ۲62 هن کمما0م0 ک هنعط ۳۵۵ کصمدعم]آ ,(2017) 7۰ ت01176ط ‏-50 16۵1 نعام0ظ عطا ۷/65 عکنا 70۳ ,(2019) فقس9مط1 مصععت ها ۲-0۵1 ,۵۵6 31607 مقزدد ۸ ک هاگ یز نامه اعنلهنهمگ فصه صعتلعنه ‏عر۸ داعنه‌عه۳ عطا عنم عج۸ عاحن ۳ 1۵ ,(2014) برع 56 1۵۳۵۶ ‏5 عطا دز دزعنن عصنمعات] عطا /۵ط/۷ ,(2014) صطمل عص 1/6 2014-08-81 / هدک / 165 نامع دنک ۳0۳۵20 ۳//: 81۳08 6016 /ع1ع فان /ط 5160 1700/اگا. 11/0/۳ 13108 :101 7[ -120 20-۳۹8 ند ته ول ی - 16-0 دس 160-1 عنام دص تام /کعز مدع هن کل ‏5 ۳000 3۳۵۹061 مع‌زدکت ۸ +عژعی معصی) ,(2014) و1 ۹۷ ما۳ -۳۵0 ۵0زد 3 6 که ۳۳۵۹۵6۵1 بط ددع۸ ,(20140) نت۷12 مصتای۳ -12ع1 لمطواممعاصا فصه دعانا۳ ۶و م0 «حلاممطگ طاکناعط عط هه -صاآ ,0۳100 عع6له 3/1 دعاها5 ۷۷۳۵۲ دز چطتعص۸ »,(1992) ما۸ ۷/۵۵۵ ۰ ,88 ۷۵1۰٩ و1616 عع نوک تناو صنه وه ,دعاهاگ مها 1 6 ۵ ع500۹ع1 ۸ :3/6002 ۷۵ عطا 0۵ 2000(,4) +علم و۸ ۷/۵۵ ۰ -00.165 1 310۰ ,26 ۷۵1۰ ,50006 مد نصا 01 عمط ««فعنانت عاانه[هع 606 ط 71 عصنط + معطعایی ۷ ممماددسط ,«(2016) 668 ملظ قصه‌تاخمصتم/3 مصعط 3/0 ,وصهاکک ۸ جع 10 مره جیگ معل ع رتم۸ ما۸ معط 5 عنط. انص عصنم‌عات] ومد مادک ,(2010) ۳06۲75 اع 0 ۳005 ۷۷۷ ۲0://0اط :0 300۵۵0 ,7/9/2020 نصه #عدحععع۸ م106۰ -طع 2035108 3 1 بت مهو سل یلصم دیع جع /وصه اک 001/2 نقش عوامل غیرمادی در الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه| علی موسانی» عنایت‌الله پزدانی :۰ 96۶ حصذ عصنه ات عنل 20۶ قمع ۳۳ ,(2015) فصعامط ما6۵ 0 مط56 ا م۸ عصنم‌کان] ۹ط ۷ ۷۵۵ مکز6 3 ۷۵1360 20 ,[6ز۷ ۷/1۵ ع ‏ 2- ۰1۵6006 ۳ /:08کط :0۵ 30۵0 124/202 نصه -2015- 16 از عنم 26-010 که ع 5/600 15 ام همم عمنع کل [ هط ۳عل عمط عطعناه‌ هرد 06 ,(2015) ناک مادام[ -2 16/1016 ۰0۳ ۷۷ ۷۷// + صااط :0 3۵0۵۵ ,8/13/2020 نصه لعدعی - 6-0606 زاو مدع-6 همه /24 0/2022 مه 1دک دم م0 /کعلم 000 7عل دوزک دنل عنل +معول-مصنهعاتآ عزا» ,(2014) عسمعتاه ۷۷ متعاطنط ۷۷:55 جنگ ,دص تاه هم انم زد صعط 00 02060

عناصر هویتی و فرهنگی از مؤلفه های اصلی شکل دهنده مناسبات کنشگران سیاست بین الملل محسوب می شوند . بر همین اساس، بحران اوکراین که با تصمیم دولت یانوکوویچ مبتنی بر خودداری از پیوستن به موافقت نامه تجارت آزاد با اتحادیه اروپا آغاز شده بود، باعث تغییر روابط روسیه و اوکراین شد. به طوری که پس از خلع وی و روی کار آمدن دولت جدید، روابط دو کشور از حالتی دوستانه و همکاری جویانه به خصمانه تبدیل و در اشغال شبه جزیره کریمه توسط روسیه نمود عینی یافت. مسکو پس از اشغال، تصمیم به الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه گرفت و با برگزاری یک همه پرسی در کریمه و با موافقت 96 درصدی مردم آن، در تاریخ 21 مارس 2014 به طور رسمی این شبه جزیره را به روسیه ملحق کرد. از این رو ، این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای چارچوب نظری سازه انگاری، در پی پاسخ به این سؤال است که عوامل غیرمادی چه نقشی در الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه داشته اند؟ نتایج حاصل از این مقاله ، حاکی از آن است که تغییرات به وجود آمده در ارزش ها و هنجارهای مشترک میان اوکراین و روسیه در طول بحران و همچنین اشتراکات تاریخی، فرهنگی، مذهبی، زبانی و قومی - نژادی میان دو جامعه روسیه و شبه جزیره کریمه از جمله عوامل غیرمادی بوده اند که نقشی مهم در گسترش بحران و موفقیت الحاق کریمه به روسیه داشته اند .

508014

این پژوهش شبه آزمایشی و به‌صورت پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه زنان سرپرست خانواده شهر تهران در سال ۱۳۹۸ تشکیل می‌دادند. که تعداد ۳۰ نفر به‌عنوان حجم نمونه تعیین گردید. ازاین‌بین ۱۵ نفر در گروه آزمایش و۱۵ نفر در گروه کنترل.باا روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در گروه‌ها گمارش شدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس اشتیاق شغلی اوتریچ (شوفلی و همکاران»۲۰۰۲) بود. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون کووارپانس چند متغیری استفاده شد. یافته‌ها نشان داد که بین میانگین نمرات اشتیاق شغلی گروه آزمایش در مراحل پیش آزمون و پس‌آزمون تفاوت معناداری وجود داشت. ‏ بنالوایوار یی اقا واگ میم نتیجه گرفت بسته آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی بر بهبود اشتیاق شغلی و خرده مقیاس‌های آن شامل شوق داشتن به کار وقف کار شدن و جذب در کار در زنان سرپرست خانواده شهر تهران موّر واژگان کلیدی: توانمندسازی شغلی» الگوی چند محوری شفیع‌آباای» اشتیاق شغلی ۱- این مقاله ااستخراج شده از رساله دکتری عارف محمدی رشته مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن است. ۳- دانشجوی دکتری مشاوره خانواده» گروه مشاوره واحد رودهن» دانشگاه آزاد اسلامی تهران» ایران ۴- استادیار» گروه مشاوره واحد رودهن ,دانشگاه آزاد اسلامی تهران» ایران  اثربخشی آموزش توانمندسازی شغلی ... شفیع آبادی و همکاران انتقال سرپرستی خانواده به زنان» مجموعه‌ای از آسیب‌هایی چون سلامت جسمی» روانی و رضایت زندگی! به آن‌ها وارد می‌کند (هربست۲۰۱۲). در ایران» آمار نشان می‌دهد که تعداد و نسبت این زنان در دهه گذشته روند افزایشی داشته است (خزاییان» کریمان» عبادی و نصیری»۲۰۱۷). طبق سرشماری نفوس و مسکن در سال ۰۱۳۹۵ تعداد زنان سرپرست خانوار سه میلیون‌وشصت‌ویک هزاروهفت صدو پنجاه‌وسه (۳۰۶۱۷۵۳) نفر است که سهم زنان سرپرست خانوار ۱۲/۷ درصد بوده است (مر کزآمار ایران» ۵ درحالی که» در سال ۰۱۳۸۹ سهم زنان سرپرست خانوار ۱۲/۱ درصد بوده است (اعظم‌زاده و تافته. ۴) که حال در مقایسه با سایر دوره‌ها رشد چشمگیری داشته است (محمدی و شفیع‌آبادی۱۴۰۰). ازاین‌رو ورود زنان به عرصه کار هنوز در مراحل نخست قرار دارد زیرا کسب‌وکارها تحت سلطه مردان بوده‌اند ولی در سالیان اخیر شرایط تغییر کرده است و زنان به‌عنوان کارآفرینان الهام‌بپخش نیز به خط مقدم آمده‌اند (آگراوال و لانکا",۲۰۱۶). در حقیقت کارآفرینی و اشتیاق به کار و شغل بسیار گسترده است که می‌توان از زوایای مختلف آن را بررسی کرد (پوندر و دیوونیش۲۰۱۶). اشتیاق شغلی یکی از مفاهیم نو در روانشناسی مثبت‌گرا* است که توجه آن بر نیروی کار انسانی» عملکرد بهینه و توجه وافی به کار است (بیکر و شاوفیلی ۲۰۰۸۴) . اشتیاق شغلی» حالتی انگیزشی و روان‌شناختی مرتبط باکار که شامل سه موّلفه ازجمله توانایی» تعهد و جذب است(ویس و زاچرا ۲۰۲۲). مولفه.توانایی به تمایل تلاش در کار مربوط می‌شود. بعد تعهد به اهمیت» افتخار» شور و شوق در کار اشاره دار درحالی که جذب ویژگی‌های تمرکز و تعامل در کار را در بر می گیرد (احمدو گائو/ ۲۰۱۸). اشتیاق شغلی انگیزه را تحریک می‌کند و موجب ایجاد احساسات مثبت در کارکنان نسبّت به سازمان می‌شود(چن و کائو ۲۰۱۲). دمیرتاس ۱ (۲۰۱۵) نشان داد که اشتیاق شغلی بر روی سطح بالایی از انرژی» مشارکت و تعهد تأکید دارد. در این شرایط کارکنان در انجام کار خود بیشتر مشتاق هستند بیشتر به سازمان خود متمهد هستند و بیشتر به اهداف شخصی تمرکز می‌کنش(برنادبو!* و*همکارال ۲:۶۱" خلاره 7 ای افتیاق شغلی باعث رفتار متعهدانه زنان شاغل و بهبود وضعیت عملکرد شغلی می‌شود. (درایسکول"" و همکاران۲۰۰۶). با این  نشریه علمی آموزش و ارزشیابی سال ۰۱۵ شماره ۵۷ بهار ۱۴۰۱ ص.ص. ۳۹-۶۲ وجود افرادی که ازلحاظ انگیزش در وضعیت مطلوبی قرار دارند» به نظر می‌رسد اشتیاق شغلی بیشتری در کار قجربه می‌کنند. شین وهمکاران: ۲۰۳۲): پنایزایی زتان قاغل ایا توجه بلاقمید رو آنگیژه بیر خر زندگی» از اشتیاق شغلی و توانمندی بیشتری برخوردار باشند(ریچ ۲۰۰۶۱). یکی از مهم‌ترین عوامل شناخته شده ای که بر عملکرد سازمانی تأثیر می‌گذارد. سطح رضایت شغلی کارکنان است(ژانگ و بارتول ,۲۰۱۱). مطالعات نشان داده‌اند که رضایت شغلی به احساس کارکنان در محل کار بستگی دارد (پارکر‌جیمیسان و آمیت۲۰۱۰) و به‌طورکلی اهداف سازمان را دربرمی گیرد(اولسر و فلوریسو,۲۰۱۵). پژوهشگران ممتقدند که رضایت شغلی نه‌تنها به دلیل عوامل مادی مانند پاداش و ارتقا است بلکه همچنین نشان‌دهنده استقلال کارکنان در فرآیند تصمیم‌گیری و مشارکت سازمانی است که نتیجه توانمندسازی است (ایدرس»سی و کوگلان۲۰۱۸۵). توانمندسازی بر اشتراک اطلاعات» اختیار و مشارکت فردی تأکید دارد و به‌این‌ترتیب احساس اعتمادبه‌نفس کارکنان را افزایش می‌دهد(جو و شیم ۲۰۱۰۶). لی" و همکاران (۲۰۱۶) دریافتند که توانمندسازی احساسات کارکنان را در کار بهبود می‌بخشد. که می‌تواند رضایت شغلی آن‌ها زا افزایش دهد. بدین‌جهت تحقیق درباره توانمندسازی کارکنان در طول دو دهه گذشته» علاقه‌مندان زیادی را به خود جلب کرده است. ازانجایی که توانمندسازی کارکنان به ره ال ای نظر می‌رسد که بهنگام تغییر سازمان مدیران شانس بیشتری برای همکاری با زیردستان خوددارند.تا به پویایی سازمانی برسند با توجه به اینکه: سازمآن‌های مختلف در حوزه ماب ون سا ترهنگی و اقتصادی فعالیت: دارنده لذا توانمندسازی در هر حوزه را جداگانه می‌طلبد + علاوه بر »وال آژیادی مانند کیفیت ارتباطات بر توانایی و رضایت شغلی کارکنان تأثیر می‌گذارد(جیانگ و هسیّه۲۰۱۲). و این امر اهمیت کیفیت ارتباط را افزایش می‌دهد(آچدات؛ و همکاران۲۰۲۲۰). ازاین‌رو توانمندسازی کارکنان به فرآیندی اشاره دارد که موجب ارزیابی و شایستگی کارکنان دارد(اشکرفت و کدرو ویز,۲۰۰۲). هنگامی‌که کارکنان توانمند هستند اغلب آن‌ها پرانگیزه و متعهد هستند که تلاش بیشتری در کار از خود نشان دهند و عملکرد بهتری داشته باشند(رکی و ژانگ۲۰۱۰۱). این پدیده در مطالعه لی و همکاران (۲۰۱۶) نشان می‌دهد مدیران توانمندسازی کارکنان را افزایش می‌دهند درنتیجه عملکرد کارکنان را بهبود بخشیده و باعث  اثربخشی آموزش توانمندسازی شغلی ... شفیع آبادی و همکاران ایجاد تغییر رفتارهایی در راستای پویایی سازمان شوند. توانمندسازی کارکنان به دو بخش توانمندسازی ساختاری و توانمندسازی روان‌شناختی» تقسیم‌شده و مورد بحث قرارگرفته است» در حالی که توانمندسازی ساختاری به سازوکارهای سازمانی اشاره به انتقال مسئولیت‌ها و تصمیم‌گیری‌ها از مدیریت به کار کنان(ایدرس» سی و کوگلان» ۲۰۱۸)» افزایش قدرت روانی» افزایش انگیزه کارکنان یا افزایش احساسات دارد (ژانگ و بارتول» ۲۰۱۰). از دیدگاه ساختاری» توانمندسازی موانع میان مدیران کارکنان را از بین می‌برد و موجب برقراری ارتباط و مشارکت بهتر می‌شود که به کارکنان اجازه می‌دهد تا درروند تصمیم‌گیری مشارکت داشته باشند. از سوی دیگر توانمندسازی روان‌شناختی» میزان وابستگی کارکنان را به محیط سازمان ایجاد می‌کند که کارکنان با محل کار خود هم ذات پنداری مناسبی دارند(فوک! و همکاران:۳۷۱۱: ازاینپرو تواتتدسازی زنان, فرآیننی, اسق: که فر آن. زنای ید تحاظ افنناختی و رققازری برای سازمان‌دهی زندگی فردی» خانوادگی و اجتماعی خود توانمند می‌شوند» اعتماد به نفس خود را افزایش می‌دهند و از حقوق خود برای انتخاب مستقل و کنترل بر منابعی که منجر به از بین رفتن جایگاه آن‌ها می‌شود؛ دفاع می‌کنند. در توانمندسازی زنان .و از جمله زنان سرپرست خانوار» مفاهیم انتخاب» قدرت» کنترل بر زندگی خود و منابع» توانایی تصمیم‌گیری» مهارت‌های زندگی و به‌طورکلی عوامل تأثیرگذار بر آنچه در زندگی فردی و خانوادگی مهم هستند تأکید می‌شود (ثانی ۲۰۰۶) که یک الگوی سه مرحله‌ای برای توانمندسازی زنان ‏ وجود دارد که در آن آگاهی از علائق شخصی, احساس خودکارآمدی و مسئولیت شخصی جهت تغییر در توزیع اجتماعیقدرت و به دنبال آن بهبود شرایط اجتماعی و رشد علائق مشخص نسبت به برابری هرچه بیشتر مطرح می‌شود (اونگری و شوندا ۲۰۰۸). در همین راستا شفیع‌آبادی(۱۳۹۵) باور دارد؛توانمندسازی ذر:جهت کمک به افراد برای خودشناسی,؛ ارضای صحیح نیازها تصمیم‌گیری صحیح و بهنگام در پیشرفت و رضایت شغلی آنان نقش مهمی ایفا می‌کند. الگوی چندمحوری شغلی شفیع‌آبادی» الگوی بومی است که بر ۵ موّلفه اساسی ازجمله پویایی» هدفمندی, خویشتن پنداری» نیازها و تصمیم‌گیری استوار است به نظر می‌رسد در بهبود وضعیت و تغییر رفتار افراد تأثیرگذار باشد(صیادی, شفیع‌آبادی و کرمی» ۱۳۸۹). پویایی در این الگو به تحرک, تغییرپذیری» خلاقیت و شادابی اشاره دارد. هدفمندی نیز اشاره به این دارد که افراد از طریق کار در تلاش است تا از اخساس خقارت واوابستگی؟ به دیگران رهایی پیداکرده و به سمت اخساس برتری و استقلال سوق نموده تا بتواند به گسترش ارتباطات اجتماعی مناسب با دیگران بپردازد. هدف‌های انسان در زمینه اشتغال به‌صورت انتزاعی» سلسله مراتبی و تحولی می‌باشند. برای تحقق هدف‌های انتزاعی شغلی و عملی نمودن آن‌ها به چارچوب مشخصی نیاز است که از سبک زندگی افراد ناشی می‌شود.  نشریه علمی آموزش و ارزشیابی سال ۰۱۵ شماره ۵۷ بهار ۱۴۰۱ ص.ص. ۳۹-۶۲ ایفای نقش هر فردی در حیطه‌های گوناگون از شیوه زندگی او نشأت می‌گیرد و از طریق آن نوع و چگونگی گام‌های او در زندگی و شیوه برخورد در برابر چالش‌ها و مصائب زندگی معین می‌شود (شفیع‌آبادی» ۱۳۹۵) علاوه بر این خویشتن پنداری» قضاوتی مثبت یا منفی است که افراد درزمینه های پیشرفت» نگرش‌ها توانمندی‌ها اهمیت و اعتبار درباره خود انجام می‌دهد. این قضاوت در تعیین رفتار و مسیر زندگی شغلی افراد تأثیرگذار است (شفیع‌آبادی» ۱۳۹۵) همچنین یکی از عوامل و دلایل انتخاب شغل» ارضای نیازهای گوناگون فرد است؛ از این‌رو نیازها به سه دسته تقسیم می‌شوند: نیازهای جسمانی» نیازهای روانی و نیازهای اجتماعی. این سه گروه از نیازها پیوندی نزدیک باهم دارند و با توجه به سبک زندگی» تقدم و تخر پیدا می‌کنند. لذا افراد با توجه به جدول سلسله مراتبی نیازهای خود» به دنبال شغلی خواهد بود که وی را دررسیدن به اهداف کمک کند (شفیم‌آبادی» ۱۳۹۰) در پایان برای تحقق انتخاب شغل به وجود نیرویی خلاق و تصمیم‌ساز در فرد نیاز است تا او را همسو با خویشتن پنداری برای تصمیم‌گیری و اقدام مناسب در جهت رسیدن به اهداف کمک کند. چنانچه فرد فرایند تصمیم‌گیری را نیاموخته باشد و نتواند با توجه به عوامل اجتماعی» اقتصادی؛ شخصی و سیاسی تصمیم بگیرده زندگی ابسامانی پیشرو خواهد. داشت(شن‌اباه 05 بای ایو لگ مووطالعات. پیشین اثر نخود را بر متغیرهایی مانند نگرش» توانمندی روان‌شناختی (فکری» قانی و روشن ضمیر» 4۱۳۹۵ تصمیم‌گیری شغلی (رضایی» شفیع‌آبادی و فلسفی‌نژاد ۱۳۹۴ مدیریت تعارض (صیادی» شفیع آبادی و کرمی» ۱۳۸۹ فرسودگی شغلی (فکری و شه‌منش» 4۱۳۹۶ مهارت‌های کارآفرینی و مهارت‌های اجتماعی (حریری» فکری و فانی» ۱۳۹۵)» خشنودی شغلی (میرزایی و فکری» ۱۳۹۷ خود ارزشیابی عملکرد شغلی (دهقان و فکری» ۱۳۹۵ رفتار کارآفرینانه (سلطانیان شیزازی و فکری» ۱۳۹۶) و... نشان داده است. علاوه بر این مطالعات خارجی نیز نشان می‌دهند که توانمندسازی بر کارآفرینی و نگرش کارآفرینانه (اندریانتو و سیاریف ۲۰۱۸۰ ؛ اکتر۲ و همکاران»۲۰۱۸ ؛ هارلی " و همکاران»۲۰۱۸ ؛ دیگان؟ و همکاران»۳۰۱۸ بری* و همکاران»۲۰۱۳) اشتیاق شغلی(سلیم و همکاران:۲۰۱۸ ۶ احمد"و ژائو:۲۰۱۸ ؛ الدمور» یاسین و ماسادی ۲۰۱۸۷ ؛ وانگ و لیو/۲۰۱۵ ؛ محمود و سحر۲۰۱۷) و خودکارآمدی (نفری و وطنخواه:۲۰۱۶ * یوم و ساره۲۰۱۸) موفر استنابازاین ان وه کر لاف لاست تا به اين, است: که اقا بسته آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی را تدوین نموده و سپس اثر بخشی  اثربخشی آموزش توانمندسازی شغلی ... شفیع آبادی و همکاران آن را بر اشتیاق شغلی و خودکارآمدی زنان سرپرست خانواده شهر تهران بررسی کند. فرضیه این پژوهش این است که بسته آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی بر اشتیاق شغلی روش پژوهش حاضر شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون - پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه زنان سرپرست خانواده شهر تهران در سال ۱۳۹۸ بود که از این بین» ۳۰ نفر با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش(۱۵ نفر) و کنتزل(1۵ نفر) کمازشن شدند. طلاک‌های بوزود قنرکت: کنندگان عبات ببودند. ازه زن. سرپرست: خانوادد: ساکن شهر تهران» رضایت کامل داوطلب برای شرکت در طرح» عدم مصرف موادمخدر و داروهای روان گردان» عدم ابتلا به اختلالات روانی و شخصیتی دیگر (با خودگزارش گری) نداشتن بیماری‌های حاد و مزمن جسمی و عدم شرکت هم‌زمان در سایر برنامه‌های درمانی و عدم دریافت مشاوره فردی یا دارو درمانی. ملاک خروج شرکت کنندگان شامل غیبت بش از دوجلسه در جلسات آموزشی بود. مقیاس اشتیاق شغلی اوتریچ: این مقیاس توط شوفلی و همکارانش در سال ۲۰۰۲ ساخته شد. شامل سه خرده مقیاس است که عبارتند از: ۱-خرده مقیاس شوق داشتن به کار» ۲-خرده مقیاس وقف کار شدن و ۳-خرده مقیاس جذب در کار. مقیاس اشتیاق شغلی» ۱۷ عبارت دارد که هر عبارت دارای مقیاس لیکرت هفت‌تایی می‌باشد که از صفر تا ۶ نمره‌گذاری (*<هرگز و ۶<روزانه) می‌باشد. آلفای کرونباخ این مقیاس به وسیله مونو و همکاران(۲۰۰۷) ۰/۹۲ گزارش شده است. در پژوهش جلالی (۱۳۸۶) پایایی این پرسشنامه مطلوب و روایی همزمان آن ۰/۹۵ گزارش شده است که نشان از اعتبار به منظور اجرای این پژوهش مراحل زیرطی شد: تدوین بسته آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی با نظر ارزیابان انجام و اصلاحات آن‌ها اعمال گردید و در نهایت بسته جهت مناد تا ین گردید. علاوه بر اين» در مطالعه قبلی اثربخشی این بسته به تأیید رسیده بود(محمدی و شفیع آبادی»۱۴۰۰). سپس با فراخوان که دارای شرایط ورود به مطالعه بودند به مطالعه دعوت شد. سپس فرم رضایت نامه برای آگاهی بخش به آن‌ها در رابطه با هدف» روش» نتایج داده شد و از آن‌ها خواسته شد با دقت مطالعه کنند. در نهایت در صورت رضایت کامل و آگاهانه برای شرکت در طرح  نشریه علمی آموزش و ارزشیابی سال ۰۱۵ شماره ۵۷ بهار ۱۴۰۱ ص.ص. ۳۹-۶۲ پژوهشی از آزمودنی‌ها امضا گرفته شد. پس از آن افراد با گمارش تصادفی در دو گروه آزمایش و گروه کنترل جایگذاری شد. سپس‌آزمون‌های مربوطه قبل از مداخله» روی ۳۰ شرکت کننده اجرا شد. پس از آن انجام مداخله مربوطه انجام شد. مداخله مدل بسته آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی به مدت ۸ جلسه ۰٩ دقیقه ای بصورت گروهی بر روی شرکت کنندگان گروه آزمایش انجام شد که خلاصه ای از جلسات آموزشی در پایین (جدول ۱) آمده است. علاوه بر این انجام مداخله با استفاده از برنامه مدل توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی اجرا گردید. پس از انجام مداخله بر اساس پروتکل مطرح شده» در پایان آزمون مربوطه روی ۳۰ شرکت کننده اجرا شد و در نتیجه نمرات گروه‌ها با یکدیگر مقایسه گردید. پس از اتمام جلسات آموزش ۰٩ دقیقه ای از گروه آزمایش و همچنین گروه کنترل ارزیابی به عمل آمد. پس از اتمام ارزیابی» گروه کنترل مداخله بسته آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی (برای قدردانی از آن‌ها جچهت شرکت در پژوهش) دریافت کرد. درنهایت با استفاده از نرم‌افزار 5۳55 نسخه ۲۴ و آنالیز کوواریانس» آزمون لون» شیب خط رگرسیون و کالموگروف اسمیرنوف برای تحلیل داده‌ها در سطح معناداری ۰/۰۵ به جدول۱: خلاصه‌ای از ساختار جلسات آموزشی بسته آموزش توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شغلی شفیع‌آبادی وجه- اد ن20 20 هدک ده معط ععملهم عصنصندی هصنفوانه‌طا-جامز 6۵ کم کصمتککمی وصتصنی کم عسی‌نصاد عط کم هه نگ آشنایی» آزمون» تعیین اهداف بسته *+قیقه - تکالیف تعاملی ‏ تکلیف پیوستار در پژوهش حاضر ۳۰ زن شرکت داشتند که میانگین و انحراف معیار سنی گروه آزمایش ۴۵/۰۷ و ۱/۷۵ سال بود. همچنین میانگین و انحراف معیار سنی گروه گواه ۴۵/۱۲ و ۲/۰۳ سال بود. جدول ۲ نتایج میانگین» انحراف استاندارد و آزمون کلموگروف - اسمیرنف نمره‌های پیش آزمون و پس‌آزمون متغیرهای پژوهش (نمره کلی اشتیاق شغلی و خرده مقیاس‌های آن شامل شوق داشتن به کار» وقف کار شدن و جذب در کار) در گروه‌های آزمایش و کنترل را نشان می‌دهد. قبل از استفاده از آزمون تحلیل کواریانس چندمتغیری پیش فرض‌های مهم این آزمون آماری تحت بررسی قرار گرفت که نتایج آن در جدول ۲ و جدول ۳: میانگین» انحراف استاندارد و آزمون کلموگروف - اسمیرتف نمره‌های پیش‌آزمون و پس‌آزمون متغیرهای پژوهش در گروه‌های «ز ۷۵۵5165 حلقع و۲6 او م5 اکعاسادوم 0ص ایعا-م2۳ اکم بو نهگ- مق امک ۵ص صمناعتعل ههد مص۵ع/1 فرضیه این پژوهش اين است که بسته آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی بر اشتیاق شغلی و خرده مقیاس‌های آن در زنان سرپرست خانواده شهر تهران تأثیر دارد. قبل از آزمون این فرضیه مفروضه نرمال بودن در متغیرهای پژوهش در دو گروه آزمایش و کنترل بررسی شد. همانطور که جدول ۲ نشان می دهد مفروضه ی نرمال بودن در خرده مقیاس‌های اشتیاق شغلی در دو گروه با سطح معناداری بالاتر از 0<0.05(۰/۰۵) تأیید شد. ع و کلزدواه22 بوازه 865 او کزععطاوم و 3۵ ۵۳ کالنوم ۲ همانطور که جدول ۳ نشان میدهد» آزمون 15 لوین؛برای بررسی مفروضه ی یکسانی واریانسها در دو گروه ذر متیر های اشنتیاق شغلی با سطح میشآداری بزگثر از 8/۵ (0<0.05) تأیید شد. جدول ۴: نتایج تحلیل کوواریانس چندمتغیری برای مقایسه دو گروه 5 ۳۳۵ 136 0۳۵۵۳6 ۵ مدیم که کنعواهصه عاقسه اه که کاانوم۳۸  نشریه علمی آموزش و ارزشیابی سال ۰۱۵ شماره ۵۷ بهار ۱۴۰۱ ص.ص. ۳۹-۶۲ به منظور مقایسه گروه آزمایش و کنترل در نمرات اشتیاق شغلی از تحلیل واریانس چند متغیری (۸1۸3100۸) استفاده شد. نتایج نشان داد که با حذف اثر نمرات پیش آزمون به عنوان متغیر همراه» متغیر اثر بین گروهی (گروه کنترل و آزمایش) بر میزان نمرات اشتیاق شغلی (نمره کل) (41-41.997 شوق داشتن به کار (41-37.329 وقف کار شدن (۶-32.974) و جذب در کار (30.629-؟) (پس‌آزمون)» در سطح 0۳0/001 به ترتیب با اندازه اثر( نسبت مجذور اتای تفکیکی) 32-0/60 2-2 30/39 و 33۴0/36 تأثیر معنادار داشته است. (جدول۴). بر این اساس می‌توان گفت که آموزش توانمندسازی شغلی باعث افزایش اشتیاق شغلی, شوق داشتن به کار» وقف کار شدن و جذب در هدف این پژوهش بررسی میزان اثربخشی بسته آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی بر اشتیاق شغلی و و خرده مقیاس‌های آن شامل شوق داشتن به کار» وقف کار شدن و جذب در کار در زنان سرپرست خانواده شهر تهران بود. یافته‌ها نشان داد که پس از مداخله آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی بین گروه‌های آزمایش و کنترل در اشتیاق شغلی و خرده مقیاس‌های آن در زنان سرپرست خانواده شهر تهران تفاوت معناداری وجود دارد و فرضیه این پژوهش مبنی بر تأثیر بسته آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی بر اشتیاق شغلی و خرده مقیاس‌های آن در زنان سرپرست خانواده شهر تهران تأیید شد. بنابراین بر اساس این یافته می‌توان نتیجه گرفت آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی بر افزایش اشتیاق شغلی زنان سرپرست خانواده شهر تهران موّئر است. یافته‌های پژوهش حاضر تا حدودی با پژوهش‌های فکری» قانی و روشن ضمیر(۱۳۹۵)» رضایی» شفیع‌آبادی ‏ و فلسفی‌نژاد(۱۳۹۴)» صیادی» شفیع‌آباای و کرمی(۱۳۸۹)» فکری و شه منش(4۱۳۹۶ حریری؛فکری و فانی(۱۳۹۵)» میرزایی و فکری(۱۳۹۷) دهقان و فکری(۱۳۹۵)» (سلطانیان شیرازی و فکری۱۳۹۶)» سلیم و همکاران(۲۰۱۸) احمد و ژائو(۲۰۱۸)» الدمور» یاسین و ماسادی(4۲۰۱۸ وانگ ‏ و لیو(۲۰۱۵» محمود و سحر(۲۰۱۷ ) همسوست کهاتشان خاذه اند توانمندگازی شغلی ,بر مسایل قتغلی افزاذ موّتر است..ذر این زاستاه:قکری و شه منش(۱۳۹۶) نشان دادند که الگوی چند محوری شفیع‌آبادی بر فرسودگی شغلی معلمان تأثیرمعناداری دارد. علاوه بر اين» در مطالعه ای فکری» قانی و روشن ضمیر(۱۳۹۵) نشان دادند که جلسات مشاوره مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع آبادی بر افزایش توانمندی روان شناختی مربیان فنی و حرفه ای تأثیر مثبت و پایدار دارد. همچنین» رضایی» شفیع‌آبادی و فلسفی‌نژاد(۱۳۹۴) نشان دادندکه الگوی چند محوری شفیع‌آبادی بر خودکارآمدی تصمیم‌گیری شغلی تأثیر داشت. اين تأثیر حتی پس از  اثربخشی آموزش توانمندسازی شغلی ... شفیع آبادی و همکاران گذشت یک ماه از ثبات و مانایی کافی برخوردار بود. در مطالعه دیگری» صیادی» شفیع‌آبادی و کرمی(۱۳۸۹) نشان دادند الگوی چند محوری شفیع‌آبادی بر افزایش توانمندی روانشناختی شرکت کنندگان دوره آموزشی تأثیر مثبت و معناداری دارد. سلیم و همکاران(۲۰۱۸) مطالعه ای تحت عنوان تأثیر توانمندسازی و بر اشتیاق شغلی معلمان انجام دادند. نتایج نشان داد که ارتباط معنی داری بین توانمندسازی» مشارکت در کار و اشتیاق شغلی وجود داشت در حالیکه نقش تجربه شغلی ناچیز بود. احمد و ژائو (۲۰۱۸) نشان دادند که توانمندسازی بر اشتیاق شغلی کارکنان اثر دارد. علاوه بر اين» محمود و سحر(۲۰۱۷) مطالعه ای تحت عنوان تأثیر توانمند سازی و حمایت شغلی بر اشتیاق شغلی کارکنان انجام دادند. یافته‌ها نشان می دهد که تعهد کارکنان» توانمند سازی و حمایت شغلی بر اشتیلق شغلی کارکنان در تبیین این يافته دلیل اثربخشی آموزش الگوی چند محوری شفیع‌آبادی را می‌توان به مفاهیم بنیادی آن شامل پویایی» هدفمندی» خویشتن‌پنداری» نیازها و تصمیم‌گیری نسبت داد. پویایی در الگوی چند محوری به معنای خلاقیت» به روز بودن و تحرک است.هدفمندی و برنامه‌ریزی برای انتخاب شغل موجب کاهش احساس حقارت در اافراد مختلفی همچون زنان سرپرست خانواده می‌شود(احمد و ژائو۲۰۱۸). خویشتن پنداری تصور و پندار هر فرد درباره ویژگی‌هایی خود است که تحت تأثیر والاین؛ همسالان و کارکنان مدرسه قرازهازد. نیازا شامّل سه نیاز جسمائ, روائو اجتماعی هستند. نیازهای جسمانی نیاز به درآمد است و نیاز روانیمواردی مثل احساس امنیت و موفقیت را شامل می‌شود و نیازهای اجتماعی بیانگر نیاز به مفید بودن وارتباط با دیگران است(محمود و سحر۲۰۱۷). تصمیم‌گیری شامل مراحل کنجکاوی» پرسش سوّال» جمع‌آوزی اطلاعات. تجزیه و تحلیل اطلاعات و تلفیق نتایج و تصمیم‌گیری است که نیازمند نیروی خلاق است (شفیع‌آبادی» ۱۳۹۲)؛ بنابراین پویایی از طربق توانمدسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری باعث ایجاد خلاقیت, تحرک و جهت گیری فرد برای خلق اینده شغلی مناسب در زنان سرپرست خانواده می‌شود. افراد با توجه به دنیای مدرن امروزی و رشد فناوری اطلاعات فرصت‌های بیشتری به منظور به روزرسانی اطلاعات خود در مورد مشاغل مختلف دارند بنابراین با فعال کردن محور پویایی از طریق توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری می‌توان زنان سرپرست خانواده را برای شناسایی فرصت‌های شغلی و اشتیاق شغلی یاری کرد زیرا محور پویایی و تحرک و به روز بودن باعث می‌شود که زنان سرپرست خانواده دانش شغلی‌شان را مدام به روز کنند و بهتر بتوانند نیازهای جامعه را بشناسند و فرصت‌شناسی نمایند که اکنون جامعه به چه فعالیتی نیاز دارد و چه طرحی می‌تواند مورد استقبال قرار گیرد (میرزایی و فکری»۱۳۹۷). هدفمندی به معنای داشتن طرح و برنامه و رهایی از احساس حقارت و رسیدن به استقلال از طریق شغل است لذا می‌توان از آن برای شناخت ضرورت کارآفرینی و میل به اشتیاق شغلی برای رهایی از بیکاری و احساس حقارت  نشریه علمی آموزش و ارزشیابی سال ۰۱۵ شماره ۵۷ بهار ۱۴۰۱ ص.ص. ۳۹-۶۲ ناشی از آن و همچنین تعیین ساختارکار (فردی یا شراکتی بودن و میزان اختیارات) از طریق برنامه‌ریزی از آنجا که در این طرح نمونه آماری زنان سرپرست خانواده است و در اين گروه افراد بیشتر تحت تأثیر قضاوت‌های مثبت و منفی دیگران درباره خود قرار می‌گیرند و این قضاوت‌ها بر رفتار آنان اثر می‌گذارد با شناسایی و تقویت نقاط مثبت افراد می‌توان باعث بروز رفتار مثبت و تقویت اعتماد به‌نفس در آنان شد و از این طریق آنان را برای تصمیم‌گیری در زمینه کارآفرینی و برای رهایی از بیکاری و احساس حقارت ناشی از آن و همچنین افزایش اشتیاق شغلی از طریق آموزش توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری یاری کرد (شفیع‌آبادی» ۱۳۹۵). به عبارتی استعداد و توانایی ذاتی فرد برای گرایش به فعالیت‌های شغلی کافی نیست چه بسا افراد بسیاری که در زمینه‌ای خاص استعداد دارند اما کارآفرین نیستند چون خود را باور ندارند لذا خویشتن پنداری در توانمدسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری نقش مهمی در تصمیم‌گیری زنان سرپرست خانواده برای فعالیت‌های شغلی جدید دارند و با تقویت خویشتن پنداره مثبت فرد و اشتیاق شغلی بیشتر در زمینه‌هایی که استعداد دارد اما به دلایلی علیرغم استعدادش به خودباوری کافی دست نیافته است می‌توان .به تصمیم‌گیری بهتر زنان سرپرست خانواده برای راه فعالیت‌های شغلی جدید کمک کرد نیازها به معنای نها" جسمی, روانی و اجتماعی است لذا از این محور می‌توان برای کمک به زنان سرپرست خانواده برای شناسایی فرصت‌ها و همچنین منابع مالی و اتساتی لازم برای فعالیت‌های ککایوام: اش رگا وهی زنان سرپرست خانواده با انواع نیازهای موئر بر اشتال آشنا می‌شونلا می‌تواننداطم بهانیازگای راهم دیگران توجه کنند و اولین نتیجه مهم توجه به نیازهای دیگران شناخت فرصت‌های فعالیت‌های شغلی است یعنی شناخت فرصت‌ها محصول تشخیص نیازهای مردم به کالا یا خدمات جدید است و زنان سرپرست خانواده را متوجه می‌کند که در چه زمینه‌ایومی‌تواندکسب و کار ,جدیدی را راه‌اندازی کنشسکه این مسایل تحت تأثیر از طرفی سه محور مورد تأکید الگوی چند محوری درباره نیازها ذهن فرد را متوجه نیازهای مالی برای راه‌اندازی کسب و کار می‌کند و به تبع آن فردابه دنبال راه‌های تأمین منابع مالی می‌شود. همچنین توجه به نیازهای روانی از جمله موفقیت و آرامش و نیازهای اجتماعی از جمله برقراری ارتباط با دیگران و مفید بودن باعث می‌شود تا افراد به دنبال منایع انسانی لازم برای تأمین هرچه بهتر این دو نیاز در راستای راه‌اندازی کارآفرینی باشند (شفیع‌آبادی» ۱۳۹۵). تصمیم‌گیری در الگوی چندمحوری به معنای شناسایی مسئله, مشخص کردن راهکارها تحلیل راهکارها تلفیق راه حل‌ها و در نهایت انتخاب راهکار مناسب است لذا از طریق آن می‌توان راهبردهای و استراتژی‌های مناسب برای کار و اشتیاق شغلی را تدوین کرد؛ زیرا وقتی فردی تصمیم گرفت کار ایجاد کند در مسیر این فعالیت شغلی با چالش‌های مختلفی  اثربخشی آموزش توانمندسازی شغلی ... شفیع آبادی و همکاران روبروست و باید راهبردها و استراتژی‌های مناسب را برای روبرویی با این چالش‌ها تدوین کند بنابراین باید بتواند تصمیم‌گیری سریع و مناسب داشته باشد بنابراین وقتی فردی شیوه‌های صحیح تصمیم‌گیری را می‌آموزد بهتر می‌تواند اهداف و استراتژی‌های لازم برای فعالیت شغلی را طرح‌ریزی کند و همین علت باعث افزایش نمره اشتیاق شغلی شده است. علت تأثیر بیشتر الگوی چند محوری را می‌توان به ماهیت ابعاد الگوی چند محوری و ویژگی‌های نمونه آماری نسبت داد (احمد و ژائی ۲۰۱۸). به عبارتی تصمیم‌گیری یکی از مهم‌ترین ابعاد الگوی چند محوری است که رکن اصلی هر انتخاب به حساب می‌آید لذا وقتی مهارت تصمیم‌گیری به زنان سرپرست خانواده آموخته می‌شود می‌توانند برای مواجهه با اهداف و استراتژی‌های کارآفرینی برنامه‌ریزی دقیقی داشته باشند زیرا مهارت میزان تبحری است که یک فرد برای انجام موفقیت‌آمیز یک کار با تکرار و تمرین کسب کرده و چون از بعد تصمیم‌گیری برای آموزش راهبردها و استراتژی‌های کارآفرینی بهره گرفته شده دلیل تأثیر بیشتر این الگو بر بعد راهبردها و استراتژی‌ها به دلیل افزایش مهارت تصمیم‌گیری زنان قابل توضیح است (الامور» یاسین و ماسادی, ۸ افزایش اشتیاق شغلی تحت تأثیر آموزش. دو. محور پویایی و نیازها است تا زنان بتوانند فرصت‌های شغلی را بهتر شناسایی کنند لیکن پویا بودن یک تغییر رفتار و شناخت نیازها مبتنی برافزایش آگاهی است و به اندازه آموختن یک مهارت و میل بیشتر به اشتیاق شغلی قدرت تغییر رفتار را ندارند به همین خاطر اشتیاق شغلی تحت تأثیر بسته آموزشی افزایش يافتهاست. غلاوه بر اين» یافته‌های این پژوهش نشان دهنده این است که توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چندمحوری بر بهبود خرده مقیاس‌های اشتیاق شغلی شامل شوق داشتن.به کار وقف شدن:برای کار و جذب در کار مور است. به عبارتی می‌توان گفت که با استفاده از توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چندمحوری می‌توان خرده مقیاس‌های اشتیاق شغلی شامل شوق داشتن به کار» وقف شدن برای کار و جذب در کار در زنان سرپرست خانواده ارتقا داد. در این راستا می‌توان گفت که بهبود اشتیاق شغلی از طریق توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری می‌تواند بر خلاقیت زنان سرپرست خانواده تأثیر داشته باشد و میزان شوق دامن نید کان وقفه خن ,برای کار و جذله,هر کار زر[ بری: آی‌ها پیشتن کته باوو ید این است اک توانمندساز کردن زنان سرپرست خانواده می‌تواند آن‌ها را نسبت به کار پرانگیزه‌تر فداکارانه‌تر دید که در نهایت به ارتقای عملکرد آن‌ها و نیزآافزایش خلاقیت در آن‌ها می‌شود(ژانگ و همکاران, ۲۰۲۲). به نظر می‌رسد از طریق توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چندمحوری می‌توان ارتقای توانمندی شغلی» فردی و اجتماعی زنان سرپرست خانواده را بهبود داد(جامان و همکاران» ۲۰۲۲). در این تحقیق» محقق با محدودیت‌هایی مواجه بود که اهم آن‌ها عبارت‌اند از: محدود بودن جامعه آماری به زنان سرپرست خانواده شهر تهران بود که امکان تعمیم نتایج این پژوهش را به سایر گروه‌ها با محدودیت مواجه می‌سازد. علاوه براین» کمبود تحقیقات و پژوهش‌های مدون در حوزه موضوع پژوهش  نشریه علمی آموزش و ارزشیابی سال ۰۱۵ شماره ۵۷ بهار ۱۴۰۱ ص.ص. ۳۹-۶۲ حاضر به‌ویژه در متغیرهای توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چندمحوری شغلی شفیع‌آبادی در زنان سرپرست خانواده. به دلیل محدودیت زمانی و وجود بحران کرونا امکان اجرای دوره پیگیری سه‌ماهه بر اساس محدودیت‌های پژوهش» پیشنهاد می‌شود تا این تحقیق در بین جوامع دیگر نیز انجام گیرد و در صورت امکان داده‌های آن‌ها باهم مقایسه گردد. علاوه براین» پیشنهاد می‌شود پژوهش‌های مدون جهت شناسایی و تعیین مداخلات موّثر انجام گیرد. همچنین توصیه می‌شود در پژوهش‌های آتی» بررسی جامع‌تری از عوامل و روش‌های موّثر بر متغیرهای پژوهش انجام شود و بر اساس آن مدلی طراحی شود. علاوه بر اين» پیشنهاد می‌شود در تحقیقات آتی یک پیگیری یک تا سه‌ماهه برای ارزیابی مجدد اثربخشی درمان‌ها صورت پذیرد. همچنین توصیه می‌شود به نقش جنسیت در پژوهش‌های بعدی توجه بر اساس یافته‌های پژوهش» پیشنهادهای کاربردی این پژوهش شامل موارد زیر است: آموزش اصول توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چندمحوری شغلی شفیع‌آبادی و برگزاری کارگاه‌های آموزشی جهت بررسی اشتیاق شغلی زنان سرپرست خانواده فعالیت بیشتر روانشناشاندز مراکز مشاوره در توانمندسازی شغلی بیشتر زنان سرپرست خانواده در مسائل و مشکلات اجتماعی و فردی. توجه به آموزش‌ها در زمینه آگاه‌سازی زنان سرپرست خانواده در خصوص_توانمندسازی شغلی و اشتیاق شغلی. با توجه به اهمیت پژوهش و تحقیق در رشد و توسعه جامعه» دانشگاه‌ها و موّسسات آموزش عالی با تدوین قوانین لازم و منطقی» شرایط آسان و سالم کار را برای محققان فراهم نمایند و پژوهش‌های بیشتری به‌ویژه در زمینه اعظم‌زاد» منصوره» تافته, مریم. (۱۳۹۴). روایت زنان سرپرست خانوار از موانع شادمانی (مطالعه موردی زنان جلالی» قصه (۱۳۸۶) تأثیر معاسازی .در کار بر شاد اشغلیو فرسودگی شغلی کارضدان» پایان‌نامه حریری» پریسا فکری» کاترین و فانی» حجت‌الله. (۱۳۹۵). اثربخشی مشاوره شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی بر مهارت‌های کارآفرینی و مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان دختر. فصلنامه علمی- پزوهشی زن و حسینی طبقدهی» لیلا و صالحی» محمد. (۱۳۹۷) رابطه بین یادگیری خودراهبر و خودکارآمدی دانشجویان با نقش میانجی سواد اطلاعاتی .فصلنامه ف نآوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربینی ۳(۸)» ۰۲۱-۴۵  اثربخشی آموزش توانمندسازی شغلی ... شفیع آبادی و همکاران دهقان» نوشین و فکری» کاترین. (۱۳۹۵). اثربخشی الگوی چندمحوری شفیع‌آبادی بر خود ارزشیابی عملکرد شغلی کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان. فصلنامه علمی - پژوهشی پژوهشنامه تربیتی, ۴۹(۱۲)» -۱۱۵ رضایی اکرم‌السادات» شفیع‌آبادی عبدالله و فلسفی‌نژاد محمدرضا (۱۳۹۴). مقایسه اثربخشی آموزش الگوی چندمحوری شفیع‌آبادی با سازه گرایی ساویکاس بر خودکارآمدی درتصمیم‌گیری شغلی بیکارشدگان جویای کار تحت پوشش بیمه بیکاری. فصلنامه علمی -پژوهشی پژوهش‌های مشاوره. ۵۴(۱۴)» ۲۶-۵۱ سلطانیان شیرازی» سمیرا و فکری» کاترین. (۱۳۹۶). اثربخشی آموزش الگوی چند محوری بر رفتار کارآفرینانه دانش‌آموزان دختر سال سوم مقطع متوسطه دوم (دبیرستان). دانش و پژوهش در روان شناسی کاربردی, ۲(۱۸), شفیع‌آبادی عبدالشه. (۱۳۸۵) کاربرد نظریه‌های رشد شغلی در مشاوره شغلی (پیوند بین نظر و عمل) فصلنامه شفیع‌آبادی» عبداللّه. (۱۳۹۶). راهنمایی و مشاوره شغلی و حرفه‌ای و نظریه‌های انتخاب شغل, تهران: صیادی» علی و شفیع‌آبادی» عبدالثه. (۱۳۸۹). تدوین برنامه توانمندسازی روانشناختی مبتنی بر مدل چند محوری شغلی شفیع‌آبادی و مقایسه اثر بخشی ان با مدل شناختی توماس او ولتهوس بین مشاوران دبیرستان‌های شهر فکری» کاترین و شه‌منش» نرجس. (۱۳۹۶). مقایسه اثر بخشی الگوی چند محوری شفیع‌آبادی با واقعیت درمانی گلاسر در فرسودگی شغلی معلمان. فرهنگ مشاوره و رون درمنّی:۳۱(۸)» ۰۱۶۵-۱۸۴ محمدی,» عارف و شفیع‌آبادی» عبداله.(۱۴۰۰). اثربخشی آموزش توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع‌آبادی بر بهبود اشتیاق شغلی و خودکارآمدی زنان سرپرست خانواده شهر تهران. نشریه مطالعات نانواتی, میرزایی» فاطمه و فکری» کاترین. (۱۳۹۷). اثربخشی تلفیق الگوی چند محوری شفیع‌آبادی با نظریه یادگیری اجتماعی کرامبولتز برخشنودی شغلی معلمان زن. فصلنامه,علمی < پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی, عگنآ .(2022) .۸ ب,ق7نع7 6 بط ولااطاکنط 83600 ول مصعلن۸-تصمسنلنگ ,.اذ ,ات۸0 6۰ ۵۳۹۵۶ عقنا ۸ نامع هنز دععقللنی اور که نصححاه عدمصه جمنا هناد ۶ 00۵10060۲ عط ۵۵ و50 ماد ماه ج۸ .(2016) تا مفلطعا 6 وک ۸837۷3 0 1/0۲۵9 1 ,36۹۵۵۲6 ]۹ ]70۳۳۵ بکعقق صقن0ص1 :660۳66 ۷06۵  نشریه علمی آموزش و ارزشیابی سال ۰۱۵ شماره ۵۷ بهار ۱۴۰۱ ص.ص. ۳۹-۶۲ 65[ ع36 1 :6۳8286606 ۷۵۳ مه صنطک 1006 لمعنطا2 .(2018) ۰ م6 2 بآ مفقصط۸ 1 ,0۳۹61۵000 ععصقاعنل عم فصه کدعص 6 مصصه آهعزعمامط‌ وحم و 07 - 2-2017 0- 108/0 078/101 ۳05://001ط 1991-2005 :(56)9 رامع ,13 ۵ ,3 .3/1 ,151877 و.ظ .10 و788 ۷ 3 ۷۰ وتقک733 .2 ۸30 م۸ عفل۸ وعنازناه آهزساه دم ع اه حاو و ۵۵6 ۵۲ 300651 .(2018) بش۸ 26 6 3305686 ک00تاهن0وو ۸ عط 00 ع 0 ۵1 معط ۸ .(2018) .8 ,ما۸ 0 ع لا ۶و 3620 عط) ۵۶ ع۷ت دهد 156 .(2015) 34۰ مطعاکه1 +6 ,3 مط06 ص۸2 6 ۶٩ 3620 عطا ۵۶ ۵۵۵۵ عطا ۶ روم ععف ج) ککعصزم‌مصقعط کم کعصعلطاممم عطا 200۲ .[367512 10] 33-60 :(3)2 کع 1وروی رات 0۳۵ ۷۵۳۵۵ +صعحطع 1 حز 10مطععتامط :0 0۳8300731002 20906 .(2008) .8 .۷۷ بناعگتهط5 6 بط بش۸ ,تعغلماهظ 0۳82072000۵1 ۵۶ ص70 +کد منم منصهع0۵۳ هصنطعنسما2 صز کععوماصصه 0عع2ع ۳ سا ,11101002706 ,5 .3 بنلذکنک3/0 ومظ وتقاکذ ۷ مس .34 معلا بآ ول 1۳3۵06 ,3 ,5867337 ۵۳00۵۲۳6۳۲ کاحزع 1۵۳ وستصندی آعزسه 8۵0۳۵ .(2013) .7 معهه 260 چگ ما [ 70۳۵1 ۸1۵ 3 اباوگ 0۳68۳26۰ عمط ه ۶ متام ده عععمتم ۸ نمطامیع] 607 030 کز :122000 .(2016) .ی ,1278505 ۵7 یگ بط890ل211 و3۳ 3 ,5873060600 دوز 270 6828661 ۵۳۶ ۵1 کاعلله 3/006 .(2012) س1 ۰ فک 6 و۳ 0 مطعتا۳0 7 ۵۲ ,70۳۳۵ .کا00صعه هناگ عصمصه ععصع هه 0 ۵۵ 160۳6 10 هنز ععصقطل ماه منصد‌ع 0۵۳ عصنعقه/3 .(2006) یک ب30 مهن [ه22000نص2ع0۳ 067-60 که عاوصطز 15۵ .(2012) .5 1 مطاعنقلا به و۳ .0 وقصقنال0 8 136 نععصقص ام از ۵۳ اصعص مضه نععنعمامطوعم فص ا مت عنجه-0 ام کنو۸۳۵ خقطک نو دععصبنعننه 156 .(2016) بک1 مفواع۲ + وب ق1265 ۶و 5عع رومام عطا ۶و عع ق0010 نامز عطا ۶و اهلد 011-0 عطا ۵۳۵ 0061 ۰ 30600۲ ]۹ ,70۳۳۵ نت م۸ عنصعاعا که طعصد۳ط صقطه 3060 ۳۷18666 :ع ناه تمصع ۳ اه ععصعاکص منطوع1020 لمعنط۳ .(2015) 0۰ مفقاحن169 0 ۷۷7۵6۶ .(2019) .0 .8 ,أعاق۳ 6۶ و5 ,3/2006 کل .ی مفطق5 و8 .5 11827 40 ععد[م80 ۵۶ عمط 156 نعامه‌ناط اعزس ۳0۳۸ هل ۳۳۵0۵۳66  اثربخشی آموزش توانمندسازی شغلی ... شفیع آبادی و همکاران 6۲۱۳0۷۷۵۲۲۱۵۲۱ 06036۲5 007۳ .(2018) .۸ .۷ ,کعهو5 6 ,1 ,۳۳۵۵-210 ۰ ]۹ ,2۳۹ 9۲0090 231 ۳۵ 1۱ ۲۵۲۳۳۵۱۵۶۵ ,۵۳۲۵۳۲۵۳۵۲1۵ 0۳۳۵۵۳۵ [7۵) (1055) 50060665 لهنو5 0۵ 0016۳66 آه دنه 16 15۸۵ که مع و2۳02 13 5ن0 ۸ م5 که دععصع نا عقکه عطا عصنه م0 .(2017) 31۰ مطافعصقحطق 55 6۶ کل رف0اع۳ [ ع۳اآس اام 8 "ماع صز معط نامه کجمعقای انم اعومص عنجم- 1۳1 و 1اه ندعم 15۵ .(2011) کل 30 ,1 ۵ لا کل رتاش و۳ ,188ذان) و1 کل۳0 530510 طامز ۵صه 006ص لمع مامط عم صز صمناعاصعنه عناعز عنام از 6۵ 11۵1116۶5 از ۹۵۲۱ ۵۲ ۹۴ 1۱۵۵۲۵ ۳۵۵۵ ]۵ 2160 10۵ .(2007) 0 مفلقله[ .6 ۳0آ] جاژ ۲706 ممطح۳۹1 .کزفعط) +عاعق]/2 .درآ 0 ]٩ ابام بط 8 3۳66۴ ۵۴ دوع 00اه 156 .(2016) .1۳ منصطه۳ 6 کل ,۳60 و.0 ,11371۳1 40 عالمای تساه 6060۳6 ۵ اعومص کنجه‌-تلهد کنوه ۸ نقطک جه 02860 [7)5060۵ ۹۵۰ ۵۳۵ ۷۵۲۵۳ ]٩۹ /۵ 70۳ .کاصع0ی علقصع1 که عالمای آهنممود ... ول 0202610 و تظ1135 و1 316760005 ول .5 منک وگ ,0۳06 .10 ول113716 6 230۳6 وناز هصنهاکنک-گاهی 220 ککععبد که کصمنامی 26۳ .(2018) .۸ ,ک[۵1 1۷ 500101 1 و106۲ ماس 6 ۳۳۶ ۳٩ ام سمل بعزمتمامطام حاهمحط 0۳۵8۳ م ام عآهمند که کعو02عل 1۳0 :3۵۵ ومع فص ۳۵۵۸۵۶۹۵ .(2012) 343 .0 ماط 116 -۲[ع5 06۷۵6۵ صنطاعممن0ه71 156 :(2018) 36 منطعله5 6۶ سل بفعلداهد 120 نصاه‌د110 ۶ ۲16 208نع عطا انم یامد افاصعلی فصه عصنصمع1 ۵عمع0نل داز مضه 600662۲ ع106م ۳ ,(2018) .8 مصقلطایتم0 2 .0 ,566 بیش ,ق1051 40 اعاصم طانم کال عطا عصعصصم تقلدوعلم/3 صقطاد. زا صمناهاعنادد 0۲907011001706 ۲٩ آ۵ 70 ماخ طعص عم صق ععصقل لمدمناهمنصدع 0۳ 5 0- 4-2017 0- 108/70602 0.1 0100078/1 // :عمط 697-713 :(31)3 717009664 6 ۵۶ 130808 .(2022) یک ب1 ,ق1306 ۵ و کل ,7373068 ول .5 87887[ 2021 منص2ع0۳ فصه خصعص مه مزع مامطل رد2 .(2010) .1۳ بل مصنطاک گ کل .ظ ,700 -0060 هنز 0610۳۵66 0۵ 661 مصصه که کاعکاط .(ر2011) 2۰ ,ق78۵0 6۶ ,۷۷ بعک1 :(58)2 ,11۵1۵96111671 69106719 0۱ ۵۹5ع۲۵۳۹۵ ۳طط1 معاعز ۳ 501/۵۳6 ما50  نشریه علمی آموزش و ارزشیابی سال ۰۱۵ شماره ۵۷ بهار ۱۴۰۱ ص.ص. ۳۹-۶۲ 5۵0۵ ۶ از 156 .(2017) .38 مطزقه< 6۶ م۸ ,۳۳۵0 .2 1۳۵۳10۵ وگ ,16082786189 ۸ :109مع۹ا50 62060 -16قسع؟ مه طالقعط عطا ۵۳۵ خممصناد همه فص لعانزصی 7 5۵0۵۵ ۵7 5011-1600 .(2002) بش۸ ,2ل00ع1 ۵ مک ما۸0 166 2000۵1 منص2ع0۳ ۶و ددم خصعصومامصه خنها عطا فصه اصعص مه 1100۳۲ ع ۵٩ نم نا1م-۸[1د هو امعائه 10002 .(2018) 1۳ .0 مطتش5 6 وس بش۸ ,1006 66 حصز صمناهعی ۷686 بعط فوصت اصعص ممصصهه 06۵ 6665 منطعد مناج ۲۵1 40 6۳۳007۵۳۳6۲ مزع مامطل روم ۵۶ 10261 .(2017) بش۸ محقطقک ۶ پیش ,2/3000 عم عسناه‌نوع عطا انم مدع ص مد همه 0۶4 عع ومع 0۳۵ ام هناد جععجی 067۵160 دوز 0۶ ۵11۵006۶5 عط71 .(2021) بش۸ من0ق ما5 ۵۶ بش۸ منفقصسصط2/0 دوز ۳08ص 0۵ [ع0مص تجاح کنو هدک ۳ معط عصنصنده اصع 6 6۳000 70۳۵1 165۵0۰ صز کعنانصد؟ مه کوه 6 علقصع؟ ۵۶ هناهد فصه کنعحطاصه 0ج هدک عصنصنطصی که دومع ناعلله ع6ط1 .(2018) کل بنماع۳ ه و۳ مفف2/02 5 ۵۳66۴ عطا 0 معط عصنصه‌عل آهنم5 ک متام سل طکزم [عومص کنجه- 1 ب 11 ۸0۳۵0۶65 20 ۲ ۵1 70۳ +کعطله) علقسع؟ 1و ۳00۷۵۳۳۵۲ ۵1 31160 عطا عصنادع 1 .(2016) .ک مطقطماهماج ۷ چم .۵ مفتدگه11 برعمامط روم عط1 .(2006) 363 بش مصقاطاع00 6 سل بل ,۳1666 و۳ .3 ,0:8۵ ‎ 0‏ ,ا0ع16ن 0۳۳ ددع۵۳ معتنه تساک ادع ص600 ۷۸۷۵۵6 ددع0 388-6۰ :(31)3 ,100966 0۲9001200 ک مرس 6۳ کمن هط منطعصععنن عمط صز صمناداعناده دامز ام یلته 3/0 .(2015) :36 بنه‌ع 310 ۶ 8 ,۲عوا0 06 :5۳6665 06 هنعط عمنعمه1/2 .(2008) ۷۷۰ .8 بل بسک 6 بل مفت0عهد0 ۵ که 5011-06160۵0 .(2010) ۳۰ بل ماونصس۸ 6 سل .2 ,6900نط1ل سل .5 وتعغاه 0 40 طنه‌ناد ع6ماصعه 1۵۳۶ کدمناع‌نامصا تاماصی فص کفصفصعل که 100607 عطا 00۳02008 .(2015) ب36 م۵0طتعصنهکلد3۳ ب بش۸ بن0قطهتقطک م۸ مفنق167 فان ید5 طلز وصنصنده اعفمص کنجو-خاه کنو طمکقطک ۵۶ ککعصع 0 ۶۲م  اثربخشی آموزش توانمندسازی شغلی ... شفیع آبادی و همکاران دوز ۱6010760 ۵1 وصاممحدمنعن0عل جععیی صز وه غامد جه صکننان کدی ۰ ۳0۹۷/۳۱99 ]۹ ,70۳۵ ۲6۰ص که کصعصرممصحعصت ط #عتعم کعملممو ۲۵1۵0505 ۳۵ ۷۵/1200 60۳۹۵۵ :2۳909616 70۳ .(2006) با .ظ من لزع 10م روم ه م0610 .(2010) .۸ ,نو طهگهط5 عع م۸ منفهنند5 از 0۳۳286 مصه اعلامص جععتی عجمسن اه دهم قطک 0۵۳ 02960 0۳060 حاونط 8دمصه ۷۷۵1۵5 مصه عقفصمط1 ۵۶ موم عجخنصهی عطا طازس دععصعنا‌عقتم -19 :(1)1 .۵۲۹۵۷ ۳۵۸۳ع(25 ۵۳۵ و کسام ۲٩ عسقاست اطاعقط هز ملم‌عصای [مم 5 1 1۳06 .(2018) .5 مصنصم۸ گ م۸ 34 ص53 ول ملق100 .۸ م0ععلد5 0[ ۶٩ 3016 2/0008 ۸ نا ددع۳ 1۹/۵۶۶ ٩ حمطعی 1 ۵۵ 1200۶ آهدمنامهط عک 237-5 :(4)2 ,کع 501 0۵10011۵ 0۵ 30065 ]۵ 00 ۳061606 4 وان عطا هز 105مطاععا0ط 202-6060 که وی ع نامه ص60 .(2006) سا مفخصصه5 1-4 ,(8) 5800165 ۱۵۲۵7 ۸1601 0۳۵ ات ]٩ امه سوز ۸ ن۸آ2قت ص109 0 0۶ 625066 156 .(2006) 3/۰ مقمصقله5 ۶۶ ,بط بش۸ ,هط ,8۰ ۷۷۰ بناع‌گته 5 0 3۲۵0۵۲ .5۳007 امعم ۸ +عحنهصصدمناکعو امطک ج خن اصعص هدعم 1360۳65 06۵10061 جععیی و صمناي‌نامصه عط1 .(2006) بش۸ من20طهگه 5 4 ۵۳۳۹۵۱۹۶۱ 0۳۵ 9/۹۵۴ ,۲۳۵۹10۳۵ ۵۵ 6060۲ .(2017) بش۸ هدک ۰()) .کل ۷6۵۶٩ 2 .0 ات8 .10 .8 ,0006786 ول وت0لچه0) مش .3 ۸8/00 ول مصفطا5 84 م۶ وع(م8 عطا وصنصنصصدط +اصعصعد ۳ م7 فصه کنله دنه عنص0ص۳0 :(14)2 ونواتطه هنک بطاعدع اک 31600 حلا تم هه 1/0۵0 -1 ۲۳6 وصتط2ع) ۶ه دععصع ما1 156 .(2017) کل ,۳۵۵۵ 6۶ وگ 50113018 0 ۳6 1و کاصعوند علم ص26 ۵۶ 07 قطع0 آمسحاعص مه عطا 0۵ اعومص کنجه 04 01296 .(01معو طلونط) 16۷61 ق5600 0200مع5 عطا ۶ه ۵7عر ‎ )2016(. 510058601 00۳۶۵۲ ۹۲ 1۲۵۰ 16۳۲۵۵ ]3‏ نام عطا اه 6امم مر آمنعناها5 ‏1 0۳3066 ۳۹۳8 0۳016531052 ۵1 1۳0۵61 .(2015) ۰ مخشاآ 6۶ ,5 و۷308 50۵1 ۵1 165۲ :6۳82866 ۵۳4 "کمک 0۵ 6656 مصصه آهنعمامط عم هه ‏«اوز 100۳62۶60 ۵ 1620 ععزم۷ کعمل مصعطم فص چط ۷۷ .(2021) .17 محعطه7 2 .3 ,کک[ع 1۸۷ 0001 0ص 200۳602005 ۷066 6760 کم علمد عط1 مدع هدعم  نشریه علمی آموزش و ارزشیابی سال ۰۱۵ شماره ۵۷ بهار ۱۴۰۱ ص.ص. ۳۹-۶۲ 6 ل00ه منط 106 و ممصصه عصملهنا .(2010) .36 .کل ماماحهط 6 م2 ,08ق7۳ ,03110 ععصاصذ ص۵6 مصصه نمعمامطل عم او ععمصعطالصز عط1 دی -107 :(53)1 ,ل۵ 07[ ۳۵۳۵901۵۲ ]٩ ۸۲0026 ماع ص هه ککع 0 عنهعی 0هه 01 700۲ 1۳5۵ :31660 ۵۶۳ دز 56 .(2022) .7 مق 6۶ و.2 وقاشآ و.۳۳ و208 و7 و7088 بوانل 36۲۹۵۳ 270۵006 هه طاهد5 خصعص 3/02 ععسمععط 13۳0۵0 ۶و

پژوهش حاضر با هدف اثربخشی بسته آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع آبادی بر اشتیاق شغلی زنان سرپرست خانواده شهر تهران صورت گرفته است. این پژوهش شبه آزمایشی و به صورت پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل انجام شد. جامعه آماری پژوهش را کلیه زنان سرپرست خانواده شهر تهران در سال 1398 تشکیل می دادند که تعداد 30 نفر به عنوان حجم نمونه تعیین گردید. ازاین بین 15 نفر در گروه آزمایش و 15 نفر در گروه کنترل با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی در گروه ها گمارش شدند. ابزار پژوهش شامل مقیاس اشتیاق شغلی اوتریچ (شوفلی و همکاران،2002) بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون کوواریانس چند متغیری استفاده شد. یافته ها نشان داد که بین میانگین نمرات اشتیاق شغلی گروه آزمایش در مراحل پیش آزمون و پس آزمون تفاوت معناداری وجود داشت.  بنابراین بر اساس یافته ها، می توان نتیجه گرفت بسته آموزشی توانمندسازی شغلی مبتنی بر الگوی چند محوری شفیع آبادی بر بهبود اشتیاق شغلی و خرده مقیاس های آن شامل شوق داشتن به کار، وقف کار شدن و جذب در کار در زنان سرپرست خانواده شهر تهران مؤثر است.

505436

برای مثال» بعضی از افراد ممکن است تحت شرایط خاصی بنا به دلایل مختلفی از جمله وجود عیب و نقص در سیستم مالیاتی مرتکب تقلب مالیاتی گردند. علاوه بر این می‌توان به مجرمان عشقی و احساساتی صورت عرف و عادت درآمده و به یک حالت نسبتا ثابت و پایدار در رفتار فردامرتکب تبدیل شود. بر طبق نظریه عمومی جرم؛ که" دوآنقز از جرم شناسان آمریکایی به نام‌های «گات فردسن ‏ و *تراویس هیرسچی در سال ۱۹۹۰ آن را مطرح هستند: ابزهکاری به عادت وقتی است که به صورت یک بزهکاری برای مرتکب جرم یک رضایت خاطر و لذت آنی فراهم می آورد؛ به عبارت دیگر لذت جویی از ویژگی‌های بعادت تامین کننده منافع آنی و کوتاه مدت بزهکاران است؛ کثرت گرا و تنوع طلب هستند؛ یعنی اولا اعمال مجرمانه یک نوع زندگی برای آنان است؛ ثائیا اعمال مجرمانه متنوعی را فراتکنین می‌شوند؛ مثل استفاده از مواد مخدر سرقت و غیره. بعادت فاقد مکانیسم خود کنترلی بوده و از بهره‌هوشی پایین متلاشی شده» متشنج» بی‌احتیاط و بی‌مبالات. پر از ازدحام و بعادت یا مزمن. که انسان‌های خود محور هستند. کمتر تحت تاثیر رنج و عذاب يا رسوایی ناشی از جرم قرار می گیرند. فعالیت اصلی آنان را تشکیل داده و تمام اشتغالات اساسی و که بزهکاری برای مجرم حرفه ای صرفا برای تامین معاش نیست بلکه اشتغالی است لذت بخش و مطبوع طبع او که با خلق و خو و استعدادهایش سازگار است. تجربه موید آن است که تبهکار حرفه‌ای جنایتی متناسب با شخصیت خود بر می گزیند و آن را پیشه خود می‌سازد (نجفی توانا ۱۳۹۰: مستمری گفته می‌شود که با هدف تحصیل درآمدهای مالی و متشکل از سه نفر و یا بیشتر که دارای وظایف و تقسیم: کار مشخصی بوده و نوعی سلسله مراتب و نظم .بر آن‌ها حاکم می‌توان به سازمان مافیا در ایتالیا «کوزا نوسترا» در آمریکا انسان و کالا و مواد مخدر. اصطلاح «مجرمان سازمان یافته» و «جرم سازمان یافته» برای اولین بار توسط ادوین ساترلند در مالی و اقتصادی گردیده و براحتی به اهداف شوم خود به عبارت دیگر هم از ظرفیت جنایی بالا و هم از قابلیت تجارتند که به قشر خاصی از جامعه تعلق داشته و با هماهنگی کامل با محیط خود عمل می‌کنند و بزهکاریشان به مناسبت شغل آنان بوده عامدا قوانین و اصول آن را نقض تعداد یا میزان اهمیت هر یک از این عوامل در جوامع سیاسی متفاوت است. این عوامل را در یک تقسیم کلی. می‌توان به سه دسته تقسیم نمود:۱- عوامل فردی یا زیستی از ۱- محیطظ"خانوادگی: محبطی است که فرد در آن جا به دنیا آمده و به حیات اش ادامه می‌دهد. محققان بر اين عقیده‌ائلا که |فرد تحت تأثیر شدید والدین و دیگر اعضای خانواده اش قرار می‌گیرد و به همین دلیل وضع خانوادگی او دارد. این تأثیر بر شکل گیری شخصیت و منش افراد و در روی تکوین و تحول آتی شخصیت افراد بسیار بدیهی بوده و اگر خانواده به وظایف تربیتی عمل نماید و اگر روابط بین والدین و فرزند طبیعی بوده و در محیط جو عاطفی» دوستی و محبت حاکم باشد و در نهایت. اگر تمام نیازهای طبیعی تأمین گردد. طفل به راحتی اجتماعی شده و همچنین در روابط خانوادگی و خارج از آن. رفتارهای طبیعی و معتدل خواهد داشت. اما اگر شرایط و موقعیت به صورت دیگری باشد - یعنی خانواده از نظر تربیتی دچار نقیصه شده و اگر طفل از کمبود شدید عاطفی رنج ببرد و اگر والدین از هم جدا شده باشند. بدیهی است نتایج ضرربار آن دیر یا زود در طفل مشاهده خواهد شد. خانواده نقش تعیین کننده و قاطعی در انگیزه شناسی بزه کاری جوانان ایفا می نماید. جرم شناس مذکور ضمن تأکید بر نقش عوامل مزبور می افزاید: «منش و رفتارهای بزه کار در برابر جامعه تا حدود زیادی با توجه به اثر جرم زایی بر روی افراد دارد». او برای اثبات نظر خود بعد از انجام مطالعاتی در این زمینه می گوید: «سه چهارم بزه کاران از خانواده‌هایی می‌باشند که در آن شرایط طبیعی نبوده ۲- محیط مسکن: همان محل سکونت يا خانه است که فرد در آن متولد می‌شود و در آن جا رشد می یابلهوا در آق به استراحت می پردازد. وضع مسکن تا حد زیادی نشان است که خانه در آن بنا شده» که در وقوع جرایم افراد. آن مور است. خانه‌های محقر که فضای آن برای افراد ساکن در والدین و فرزندان مجبورند در یک اتاق بخوابند و چه بسا همچنین در این خانه‌های کوچک به سبب شلوغی و سر و صدای زیاد و ناراختی والدین غالبا فرزندان به کوچه‌ها پناه می برند و از این طریق» به بی راهه کشیده می‌شوند. کاری را ناشی از کثرت جمعیت داخلی منزل اعلام کرده بهداشت. نظافت. مراکز تفریحی سالم و وجود سکنه فراوان و وجود دارد. بنابراین افراد ساکن در این مناطق بیش از مناطق سینما و نمایش در هر جامعه‌ای» در واقع, ابزارهایی هستند برای جامعه پذیری و فرهنگ پذیری تا افراد آن جامعه بتوانند همدیگر را نسبت به رعایت قوانین و مقررات آن جامعه مقیّد بار آورند و از این طریق. جلوی ارتکاب جرایم را بگیرند و میزان آن را کاهش دهند. اما متأسفانه امروزه به دلیل توجه نکردن به مقتضیات زمان و مکان» آداب و رسوم مبانی جامعه شده و موجب بروز حالت خطرناک و ارتکاب جرایم شدن افراد مجرم می‌شوند و این موجب می‌گردد افرادی که آرزوی مشهور شدن را دارند این نوع رفتارهای جرم زا را بدون "توجه به جهات اخلاقی» تربیتی و آموزشی» برای جلب تهییج و تشویق جوانان می‌گردد و زمینه را برای ارتکاب متحول شود از یکسو بهبود یافتن وضع راه‌ها و وضعیت حمل و نقل و توسعه رسانه‌های گروهی موجب شد که روستاییان به راحتی از مزایا و رفاه زندگی شهری اطلاع کسب نموده و بیشتر متوجه محرومیت‌های خود شوند و در نتیجه. برای تحصیل این مزایا و داشتن زندگی پر زرق و برق» به شهرها مهاجرت نمایند. ولی با ورود به شهرها با مشکلات عدیده ای مواجه شدند و معضلات فراوانی را پیش پرداخت اجاره بها و دسترسی به امکانات زندگی شهری. در این حال. آن‌ها مجبور شدند به حاشیه شهرها کشیده شوند و درصدد تهیه آلونک برایند. از سوی دیگر به دلیل نداشتن تخصص لازم برای انجام کارهای مناسب و صنعتی» به سوی خرید و فروش مواد مخدر روی آوردند که همین زمینه را رفتار افراد از دیرباز مورد توجه اندیشمندان بوده است. از افلاطون نقل شده: «تقوای واقعی و ثروت فراوان مانعه الجمع تنها عامل مور بر انسان را وضعیت اقتصادی می‌دانند و سایر ابعاد انسانی را متأر از شرایط اقتصادی می‌دانند. گروهی از پدیده بزهکاری را ناشی از فقر می‌دانند و معتقدند. تقسیم می شوند. از اين رو بیشتر بزهکاران را مردم فقیر و کم درآمد جامعه می‌دانند. اما دسته دیگری از جرم شناسان در مقابل این دیدگاه, معتقدند نه تنها فقر موجب "بزه: کاری نیست. بلکه رشد اقتصادی و توسعه آن و بالارفتن سطح زندگی موجب بزه کاری می‌گردد. در منابع دینی نیز به این مسأله توجه شده آن را یکی از عوامل اساسی در جهت تغییّر و تخول اشان‌ها می‌داننده از یکسو مال آاندوزی او ثرویت انباشتن از جمله عوامل انحراف و طغیان انسان‌ها به شمار آمده است: چون بسیاری از افراد اگر از لحاظ اقتصادی به مرتبه: ای برستد که خود را ذر زمیته‌های مادی کاملا مستغنی و بی‌نیاز احساس کنند به تدریج بی نیازی و استقلال در زمینه اقتصادی موجب می‌شود که خود را در زمینه‌های دیگر نیز از خدا بی نیاز بدانند و در این صورت زمینه برای طغیان آنچه از مطالب مذکور می‌توان نتیجه گرفت این است که در هر صورت؛ نباید اثرات عوامل اقتصادی را بر اعمال و اتوپی» فقر را عامل مهم شورش‌ها و تخلف از قوانین و بیکاران و بزه کاران را توصیه نموده است (فرزانه, ۱۳۹۹: ۳۹) زمان و تجربه درستی یا نادرستی آن را نشان خواهد داد. در گرو تجدید نظر دائمی شیوه‌ها و راهکارهایی است که در پیشگیری همواره بر نوعی شناخت از علل و زمینه‌های پیدایی اقدام و برنامه‌های پیشگیری از لوازم اولیه این فرآیند به شمار اما نکته اساسی در تحلیل تحولات- که بعضا مبنای انجام تغبیرّات *د ربرخی * از آکشورها قرار می‌گیرد- لزوم شناخت برداشتن سنتی مقابله با جرم و پیشگیری از آن را منحصر به حقوق کیفری که عبارت است از مطالعه و تبیین قاعده «ترس و وحشت» را فراهم می‌سازد و ارعاب انگیزی می‌کند. تنبیه هم سزایی خطای ارتکابی و هم برقرار کننده مجدد نظم مختل شده بر اثر ارتکاب بزه بود نوع پیشگیری از نظر ذاتی اقدامی پسینی است و پس از وقوع جرم با بهره جستن از تدابیر و اقدامات نظام عدالت کیفری برای کاهش نرخ جرم مشهور است بر اساس اثری که به جامعه و یا فرد بزهکار است که برای جلوگیری از بزهکاری در بیرون از نظام عدالت کیفری به کار می‌روند. پیشگیری کنشی که شامل آن دسته از تدابیر و اقدامات غیرکیفری است که پیش از ارتکاب جرم از طریق مداخله در اوضاع و احوال پیش جنایی و فرآیند ب این نتیجه رسیدند. که به دثبال نتایج زمر 7 توجهی که به دولت تحمیل می‌شود فقط با تغییر ساختار تعریف طبقه حاکم از جرم جستجو کرد (زرگری» ۱۳۹۰: ۵۷) با اینکه راجع به وضع زندان‌های ایران در دوران باستان اسناد و مدارکی در دست نیست اما آنچه مسلم است مخالفین خود را در آنجا زندانی و سپس به وضع فجیج از در آن زمان حبس جزو مجازات نبود بلکه وسیله‌ای برای از میان بردن بی‌سرو صدای اشخاص بلند مرتبتی بود که وجودشان برای کشور و يا پادشاه خطر داشت. وضع مجازات زندان یا حبس در قوانین ایران به عنوان کیفری برای انواع جرائم به سال ۱۳۰۶ بر می‌گردد. در قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۶ که برگرفته از حقوق جزای فرانسه بوده» سه نوع حبس پیش بینی شده بود که عبارت بودند از: ۱- حبس موقت با اعمال شاقه (ماده ۱۲)» ۲- حبس مجرد (ماده ۸) ۳- شده و جرائم در سه نوع جنایت» جنبه خحلاف, خلاصه شد و حبس با اعمال شاقه و حبس مجرد از قانون جزای ایران ۱۳۹۱ تعیین نوع حبس در قانون از بین رفت و مجازات طبق تقسیم‌بندی شد؛ و مجازات حبس هم در حدود و هم در تعزیراتپیش بینی شد و برای برخی جرائم» مانند خیانت در آمانت. سرقت» افترا. مجازات شلاق در نظر گرفته شده بود و ذر واقع در قانون مجازات مصوب سال ۱۳۹۱ از حبس کمتر استفاده شده بود و در برخی موارد کیفر شلاق جایگزین مجازات بازدارنده به عنوان قسم پنجم به مجازات افزوده شد و مظابق ماده ۱۷ همان قانون که در تغریف مجازات بازدارنده بود کیفر حبس نیز از مصادیق آن به شمار آمد(میلانی» ۱۳۹۲: مجازات مصوب سال ۱٩ شلاق در نظر گرفته شده بود» تبدیل به کیفر حبس و گاهی کیفر حبس به همراه شلاق شد و در قاضی در اعمال کیفر حبس می‌باشیم که طبق آن با توجه به حبس را از بین حداقل و حداکثر انتخاب می‌نماید و به دنبال این قانون زندان به عنوان سهل‌ترین وسیله در سطح وسیعی به کار گرفته شد و آثار و تبعات سو آن دامن‌گیر افراد» مانند قانون سال ۱۳۹۱ مجازات در چهار نوع حدود. قصاص» دیات و تعزیرات تقسیم بندی شد و مجازات تعزیری نیز به ۸ درجه طبق ماده ۱۹ همان قانون تقسیم بندی شده است( کشورها و از جمله کشور ما است. به ویژه در اوضاعی که ارتکاب جرائم در زندان در حین افزایش؛ پیچیده تر و سازمان دهی شده تر نیز می‌شود و امکانات و شیوه‌های روز مورد که زندان برای نظام‌های قضائی تمام کشورها از جمله کشور ما هم امری مطرح می‌باشد. اما از سوی دیگر آثار و تبعات و آسیب‌هایی که زندان و حبس دربردارند به خصوص با این اشکال ترتیبی که امروز در اکثر کشورهای جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد مسئله ای بسیار مهم و قابل توجهی است(نگار» خردکشی مرگ اس که غمدا به دست ‏ خا شیس به دست خود آمده است که آن را یک ناراحتی چند بعدی در انسان ناتوان یا نیازمندی می‌توان دانست که حذف خود را برای حل مسئله بهترین راه حل تصور می‌کند.. بدون شک روانی در آن زندان است. خودکشی با بیماری‌های" روانی, و دارد. افراد قاتل و دیگر کش نیز به مقدار زیادی در معرض خطر خودکشی هستند. میزان خودکشی در زنان و مردان در بین افرادی بیشتر است که طلاق گرفته و بیوه شده اند. همچنین خطر خودکشی در افراد مجرد بالاتر از افراد متأهل خودکشی کامل است که اين اقدام در سال بعدی صد برابر بیشتر از متوسط خطر به همراه دارد. بزهکارانی که سابقه زندان» ارتکاب به جرائم سازمان یافته از مواردی است که می‌توان درباره این گروه ذکر کرد. علاوه بر این کمترین دوره زمانی عدم ارتکاب جنایات را داشتند و دارای سوابق جرائم خشونت آمیز و حتی سوابقی مبنی بر داشتن آزادی مشروط و زندانیان به ما این امکان را می‌دهد که این موارد به طور کامل می‌باشد: در زندان بعضی افراد به علت داشتن حالت روانی ۵ . استعمال و خرید و فروش مواد مخدر و در زندان‌هایپرا بر میهان +ذاده است ک:شایع "ترین موادق :که که نوعی:داروی روا گردان :ات و.اخهرا در باژان سواه ایراخ خریداران زیادی دارد گاه این مواد جدید نیز به زندان وارد می شوند. در برخی از زندان‌ها زا شیره و نناس هم استفاده می‌کنند. با این حال گزارش‌ها نشان می‌دهد که احتمال وارد کردن مواد به زندان در ایران نیز وجود دارد (فرزانه. ۱۳۹۹: افرایش خشونت در بین زندانیان جوان را باید یک امر جدی و مهم تلقی کرد. که معمولا متأثر از معضلات و مشکلات مربوط به زندان می‌باشد. و تا زمانی که اين افرادی که به سمت اعمال خشونت آمیز سوق پیدا کرده‌اند. توجه چندانی به تربیت آنان در محیط خانواده نشده است. می‌باشند که اين مولفه‌ها جنبه جرم شناسانه دارند و می‌توانند شناسایی ابعاد مختلف شخصیت جنایی بوده و از اين رهگذر اجتماعی و چگونگی احترام گذاشتن به آنها آشنا می‌شوند. با این وجود. اغلب دسته‌ای از محیط‌هایی که افراد با آنها در بین» محیط اجتماعی شخصی یعنی اوضاع و احوال و اطرافیان بدون واسطه افراد به لحاظ نزدیک بودن به افراد نقش بسیاری جرم و بزهکاری از آن جهت در جوامع مهم محسوب می‌شود. که فرد مجرم به جای تحصیل, اشتغال و تشایزا موارد موثر برای جامعه. انرژی خود را صرف جرم و بزهکاری می‌کند» این مساله افکار غمومی را شدیدا به خود: مشغول داشته است. طبق گزارش سازمان ملل هر سال ۵ درصد بر ور زنداق, شنده بی "یدیل به ابهکاران وهای ما اند این نیز این وضعیت حاکم بوده و جمع کثیری از مشکلات روحی و روانی بسیاری برای فرد زندانی» خانواده و طرفه است. از یک سو با اجرای شیوه‌های صحیح اصلاح و روانی و بازگشت دوباره زندانیان بوده است و از سوی دیگر. در مسیر نیل به این هدف است که در اجرای روش اصلاحی و تربیتی و درمانی, حقوق زندانیان تا آنجا که خللی به نظم و آرامش زندان وارد نیاورد و مغایر با قوانین و مقررات موجود زندانیان و بررسی علل و عوامل اصلی وقوع جرم از سوی آنان می‌باشد. با توجه به تحقیقاتی که در خصوص علل و خانواده بیشترین تاثیر را در گرایش به ارتکاب و تکرار جرم -2رحیمی نژاده اسماعیل, (۱۳۹۰) جرم شناسی, چاپ دوم فروزش, تبریز, - -قزرگری, سید مهدی» (۱۳۹۰) پیشگیری از بزهکاری, چاپ اول, نگاه بینه, تهران. -4شاکری, ابوالحسن,» (۱۳۸۲) قوه قضاییه و پیشگیری از وقوع جرم؛ مجموعه مقالات 5 -5شیخاوندی» داور (۱۳۸۰) جامعه شناسی انحرافات, ( مسائل جامعوی )» چاپ چهارم -6کی نیا مهدی, (۱۳۹۲) مبانی جرم شناسی, جلد اول, چاپ چهاردهم, دانشگاه -7محمدی فرود حمید؛ (۱۳۸۳) روانشناسی جنایی» چاپ چهارم راه تربیت» تهران. - -8نجفی ابرند آبادی, علی حسین(۱۳۸۳) پیشگیری عادلانه ازجرم در علوم جنایی, مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر محمد آشوری: انتشارات سمت چاپ نخست -9نجفی توانا, علی, (۱۳۹۰) نایهنجاری و بزهکاری اطفال و نوجوانان از دیدگاه جرم شناسی, مقررات داخلی و اسناد بین‌المللی, چاپ چهارم؛ آموزش و سنجش, تهران. - -10نگاره طفرا (۱۳۸۳)» حبس انسان مدار مرکز بین‌المللی اصلاح قوانین کیفری و سیاست جنایی, ونکوور کانادا, مترجم : طغرا نگار انتشارات راه تربیت.تهران <قنشازی آمیرحسین |۹۵ ابر یل سوم ناه جذاسازی زاتیان ار یرو این فان نحوه تفکیک و طبقه بندی زندانیان, مجله حقوقی دادگستری, سال ۸۰ شماره ۹۶ زندانیان تبریز از سال ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۸ پایان نامه کارشناسی ارشد؛ دانشگاه آزاد اسلامی ۳-میلانی, احمد رضا (۱۳۹۲). مقایسه بند کارگاه, کارخانه ورای بارچز بر میزان بازگشت به زندان وسلامت روانی زندانیان زندانی ارومیه, پایان نامه کارشناسی ۶ ۴۵۵۱۲۷ ,۱۵۳۵۳۲6۹ ۵۶ بقان ۴۵ رها ۱۳۵۲۳۵110۳۵۱ 6زاط۲۵ ۵ ۲۳۵ ۸۷۳۵۲6 رن با ۷ مرن ۱۱۱۱ 0 ۱۶۱1311 ,۲۱۳۳۱۳۵۱۵8۷ 300 ۱۵۷ 0۱۳۳۱۳۵۱ ۱۵ ع۲۵ععل 5 ۲عاعد ۱۸ 7130/6 0 ۱۳0011910 ۱0 ۱011 ۰ 2زاهط۸26۲ ۴251 ,۲۵۳۳ 130۲12 ,۱۳۷۵۲ 7 امطا 008105 ۱1 ۱ 60۵۲8۲۷ عنط ددع50 لمصنصی عطا ععنع 6 امک صز ها دمص ۵معغفعدی ععه پومعموصناعل فصه عصض ۳ ع ]اه ۵۳6 اقطا کعهصنطا «عطاه فصه خصعصوماصصه مصصتاه‌حاه که ف#معاعصا وصموصناعل فصه عصخه عصاخنصصی 1 ۵ 611۵۳۲ صه کز ۵۲۵ ,کعناعنو5 للد صز وصم۸ صمتصزصه عنام عط معنصهه عقط عنععز کنط1 جاعنود عطا 40 واع 500 جز مصعطمصعحام مهد ه دز عصنی بمکن۸ +کماج؟ عطا عمط بط کعصنه عصننصصی ۳۵۳۵۵ عامم06 5 2 1۵۳ ۳25058 866 ۵1 056 .رع10مصنصته #صه وعمامصنصته ح فعنفید عجه عصنیه ما کعکدم 50 کاجاعن مد عا حز 0۳0655 جمناهعنلهن م5 عنط صز دعنصعن80عل عطا کز صمکم ما عصخصعاصعی خصعموعکطانه عنط وصه بودعوصناعل 1 200 8 ماگنه عط ۵۶ 6۵56 201 کز صمعخم ما وعکهعه عط) ددع5 اه عکممسم عطا ,150۳610۳6 اند 28 ازهاد ۲۵ 06750 2 ک6عنق 0۳800 ومکل۸ واعن و5 عط که کسهع5 فص ععدعم عطا عسعصه ما 0۲اط مصنط 0۳ 6 ع 1 کععنه کعصناعصو5 حلعخط ولفصنصنی ج که صنط که 6امم1 صعاگه توعطا موه صز 40ص واعنو5 اوصه نسح 5050۲5 عطا گم عد۵ 0066 ۵5 علطم مصمکم که متام عط) تقوم بععک صف ۳6 کش انص توانصد؟ عطا ۵۶ 10 ص0هاتافطهطاه۲ وصه آمدمناعی کاز 40ص بو‌صعموصتاعل ۶۵۳ فصمع 06و ج ماص ۹عصسه کقط فاصم 6 ۳6 ,۳6962۳ کنطا 10 .کرد لمصنصی فصه ها روط فععنفنشی صععط عقط از مطه‌کق کنطا 30۶ بوعلند؟ ققط و ۳۵862۳ کنطا صز وعک 00 اعد حل۳۶6 ۲0۵ وصه وزو‌ص‌وصتاعل "موصعم که وعمامصنصتی عط) عامهناکه تصز ۲۵ ۵ع ,0۳085 00020021 فصه لمدمنامعصم مفعصنن ۲۵062۲ ما ومدع0ع ,کتعطمع۳م ونزع 0 1مصنصنی +ک0رع1 ۷ ۳۲۱۷۵۲6 - به۱ |۵ ۱۳۵۲۵100 - ۴۲۱۳۳۱۵۱۵۵۷ 300 6۲۱۳۳۱۳۵۱ - ها - 66 ع0 مک ا ال :1 اع۴(

جرم و بزهکاری از آن جهت در جوامع مهم محسوب می شود،که فرد مجرم به جای تحصیل ،اشتغال و سایر موارد موثر برای جامعه، انرژی خود را صرف ارتکاب بزه و بزهکاری می نماید ، این مساله افکار عمومی را شدیدا به خود مشغول داشته است و در تمامی جوامع سعی بر آن است که با شناخت عوامل مانع ارتکاب بزه از سوی افراد جامعه باشد. همچنین، جرم پدیده ای طبیعی در جامعه می باشد و پاسخ-های جامعه در قبال جرم در دانش های کیفر شناسی و نیز جرم شناسی مطالعه می شوند. یکی از زمینه-های بزهکاری فرد و در پی آن محکومیت او به مجازات زندان، کاستی های موجود در روند جامعه پذیرسازی او در خانواده است. لذا، مقصود از محکوم کردن متهم به مجازات زندان نه به خاطر رنج و عذاب بر وی بلکه تضمین آرامش و امنیت جامعه است. همچنین زندان  سبب دور ماندن فرد از خانواده و اجتماع  می شود که علاوه بر آن اغلب نگاه مجرمانه بر وی دارند که در بعضی اوقات سبب فروپاشی کانون خانواده  می شود. چنانچه مشاهده می کنیم امروزه مجازات زندان که روزی ساخت آن از افتخارات بشری بوده ، به محل تولید بزهکاری تبدیل شده است و کارکرد اصلاحی و بازپروری آن با شکست مواجه گردیده است. به همین جهت مورد انتقاد حقوقدانان و نظام های کیفری قرار گرفته است. ، در این  پژوهش سعی بر این شده است که جرم شناختی بزهکاری زندانیان را بررسی نموده باشیم و روش تحقیق صورت گرفته در این پژوهش با استفاده از روش کتابخانه ای و فیش برداری می باشد.

514735

 بررسی اثربخشی درمان‌های خانواده محور بر پیامدهای رفتاری...؛ قاسم‌زاده و همکاران | ۲۳۷ دو دوره مهم در زندگی هر فرد» دوره کود کی و دوره نوجوانی می‌باشد. دوره کودکی به محدوده تولد تا بلوغ و دوره نوجوانی مرحله بین کودکی و جوانی می‌باشد. بر اساس مطالعات گذشته مشکلات جسمی» ذهنی و رفتاری یک فرد در دوران کودکی و نوجوانی به‌صورت تجمعی و بعضا افزایشی بر مشکلات مرحله بعد یعنی جوانی» میان‌سالی و پیری اثرگذار می‌باشند (انیسی» سلیمی» میرزمانی» رئیسی» نیکنام» ۱۳۸۶؛ جوادی» گل‌پرور ایزدی» ۱۳۹۹؛ موسوی امجد» غضنفری» فرامرزی» ۱۳۹۹). آزاین‌رو برطرف نمودن مشکلات در هر دوره به‌خصوص مشکلات در دوره کودکی و نوجوانی علاوه بر افزایش کیفیت زندگی در آن دوره» موجب افزایش کیفیت زندگی و همچنین کاهش مشکلات در حوزه علوم رفتاری عموما در خوزه کودکک و نوجوان در ادوادسته فرد محور و خانواده محور طبقه‌بندی می گردند. در مطالعات فردمحور تمرکز درمان بر فرد نه بر خانواده بوده اما در درمان‌های خانواده محور تمرکز درمان بر فرد با مشارکت خانواده می‌باشد. ا زآنجایی که در مطالعات روانشناسی و بازتوانی» خانواده به‌عنوان هسته و مرکز اساسی مراقبت‌ها در نظر گرفته می‌شود ازاین رو.فرضق اولیّهاادو.مداخلات خانواده محور بیشتر بودن کارایی نسبت به مداخلات فرد محور می‌باشد. مطالعات پیشین نیز نشان داده‌اند که مداخلات خانواده محور. که در آن بر نقش آخانواده تأکید فراوان شده است ازجمله مداخلات موثر در برطرف نمودن مشکلات جسمی و روحی کودکان و نوجوانان می‌باشد (دالوند» رصافیانی» باقری» ۱۳۹۳). مدل‌های خانواده محور در طیف وسیعی از تخصص‌ها کاربرد دارد. مدل‌های خانواده محور باهدف توانمندسازی سیستم خانواده و بیمار (کودکک و والدین/بیمار و سایر اعضای خانواده (طراحی می‌گردند (رحیمی بشر ثالنی» الحانی» ۵۸ در رویکرد خانواده محور جوهر اصلی درمان بر اساس تصمیم‌گیری و ارتباط دوطرفه (درمانگر و خانواده)» پذیرش انتخاب خانواده‌ها» اختصاصی و منعطف بودن سرویس ارائه‌شده و سهیم کردن خانواده‌ها در اطلاعات» احترام متقابل» تلاش در جهت  ۸ | روان شناسی افراد استثنایی | سال دوازدهم |شماره ۴۶ | تابستان ۱۴۰۱ توانمندسازی و حمایت از خانواده‌ها می‌باشد. مداخلات خانواده محور باعث بهبود عملکرد در سه ضلع فرد (کودکک يا نوجوان) (نعمت‌الله و همکاران» ۱۳۹۳؛ امرایی» حسن‌زاده» افروز پیرزادی» ۱۳۹۱؛ رجبی» سبزواری» برهانی» حقدوست, بازرگان» ۱۳۹۲؛ شوشتری» عابدی» خالدیان» کرمی باغطیفونی» ۱۳۹۳؛ کیافر» امین یزدی» کارشکی» ۱۳۹۳ زارع» افروز» ارجمندنیا زارع» شریفی» ۱۳۹۳؛ ملک‌پور» هادی» فرامرزی» عشقی» کشاورز ۴۳ چوپان زیده» فرامرزی» پیروز» زیدآبادی» ۱۳۹۴؛ عالی» امین یزدی» عبدخدایی,» غنایی چمن آباد» محرری» ۱۳۹۴)» خانواده (جوادی و همکاران» ۱۳۹۹؛ کیافر و همکاران» ۳ دانست"» ۲۰۰۲) و ارائه‌دهندگان خدمات (دالوند و همکاران» ۱۳۹۳؛ کارو و درونسکیآ» ۱۹۹۱) می گردد. مفاهیم مدل توانمندسازی خانواده محور بر چهارپایه تهدید درک شده» خودکارآمدی» عزت‌نفس, (خودباوری) و ارزشیابی استوار می‌باشد. به‌طور خلاصه تهدید درک شده شامل دو مفهوم حساسیت و شدت .درک شده می‌باشد. منظور از شدت درک شده شناخت خطرات يا عوارض ناشی از یک مشکل و منظور از حساسیت درک شده» شناخت از موقعیت درست و احساس خطر نسبت به آن مشکل می‌باشد. منظور از احساس خودکارآمدی نیز انتظار فرد از خودش و توان انجام کار تعریف می‌گردد (رحیمی بشر و همکاران» ۱۳۹۸). از طرف دیگر ا زآنجایی که بیماری‌های مزمن و روحی کودکک و نوجوان اثرات قابل توجهی را در کارکرد خانواده داشته و خانواده را درگیر مسئولیت‌ها وظایف و نگرانی‌های زیادی در ارتباط با نیازهای مراقبتی و خدماتی می‌نماید (هاکنبری و ویلسون؟ ۲۰۱۸). ازاین‌رو استفاده از مراقبت خانواده«محور که مستلزم نگریستن به خانواده به‌عنوان مرکز و هسته اصلی مراقبت‌هاست هم ازنظر علمی و هم کاربردی داری توجیه فراوان می‌باشد اما بآوجود مزایای فرّاوان و شواهد متعدد در زمینه اثربخشی این روش به دلیل عدم شناخت درمانگران نسبت به این روش» در عمل روش خانواده محور کمتر موردتوجه محققان عرصه سلامت قرار گرفته است. ازاین‌رو این مطالعه  بررسی اثربخشی درمان‌های خانواده محور بر پیامدهای رفتاری...؛ قاسم‌زاده و همکاران | ۲۳۹ باهدف بررسی اثربخش درمان‌های خانواده محور و ارائه اثر آميخته بر پیامدهای رفتاری این مطالعه مرور سیستماتیک و فراتحلیل باهدف بررسی اثربخشی درمان‌های خانواده محور بر پیامدهای رفتاری کودکان و نوجوانان ایرانی انجام شده است. آخرین جستجوی مطالعه حاضر تا تاریخ ۱۳۹۹/۶/۳۱ (۲۱ سپتامبر ۲۰۲۰) انجام پذیرفته است. در این مطالعه جستجوی سستماتیک با استفاده از راهنمای ۳7152/۸ برای بازیابی مطالعات چاپی و غیرچاپی مرتبط با مطالعات پروتکل‌های خانواده محور به‌صورت فارسی و لاتین انجام پذیرفته است (موهر! و همکاران» ۲۰۱۵). کلیه مقالات با:جامعه کودک و نوجوان ایرانی چاپ‌شده طی سال‌های ۱۳۹۰ (۲۰۱۱) تا ۱۳۹۹ (۲۰۲۰) مورد جستجو قرار گرفته است. جهت جستجو از لغات کلیدی «خانواده محور» (7-076:60 ۳۵۳1 ۳3011-06166 40 - انس ۳). کود کک ۳۵10۳0۰" خانواده "۳۵501" والدین محور " ۳276۲ 40 نوجوان "۸۵0169۲6۸" ایران "17۵0" استفاده گردید. به جهت جستجوی مطالب از پایگاه‌های فارسی‌زبان همچون سایت اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی "۹710" سامانه دانش گستر برکت "3/6407 1۲۵" اطلاعات نشریات کشور "3/2817" مرجع دانش "۵ع۳(۷111» پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران "1۲۵402" و انگلیسی‌زبان "ام میک 506066 ۵1 ۳ع 07 206۵0 و 0۳6۲ 66 "انجام پذیرفته است. از سایت 7 ۵0810" نیز جستجوی تکمیلی به زبان فارسی والاتین انجام پذیرفت. معیارهای انتخاب اولیه مطالعات» ۱-مداخله‌ای بودن» ۲-طراحی روش درمان بر اساس پروتکل خانواده محور ۳-داشتن گروه مداخله و کنترل» ۴-حداقل نمونه ۵ در گروه مداخله و کنترل» ۵-کودک و نوجوان بودن جامعه مورد مداخله» ۶-در دسترس بودن متن کامل مقاله به‌صورت فایل الکترونیکی و چاپی» ۷-گزارش مقادیر میانگین و انحراف معیار در  ۰ | روان شناسی افراد استثنایی | سال دوازدهم |[ شماره ۴۶ | تابستان ۱۴۰۱ ابتدا و انتهای مطالعه در نظر گرفته شد. در این مطالعه» مقالات مروری» نامه به سردبیر گزارش مورد به دلیل عدم استفاده از داده‌های اولیه و ارائه شفاهی یا پوستر مقالات در صورت عدم دسترسی به اصل مقاله و اطلاعات روش شناسی از مجموعه موردبررسی حذف گردیدند. در این مطالعه به‌منظور بررسی کیفیت مقالات نهایی هر یک از نویسندگان مقاله‌های جمع آوری‌شده توسط نویسنده اول را به‌طور جداگانه موردبررسی قرار داده و سپس در یک جلسه مشترک نتایج به بحث و بررسی گذاشته‌شده و در مواردی که اختلاف‌نظر وجود داشت نویسنده چهارم نظر نهایی را در مورد این اختلاف ارائه نموده و نهایتا توافی آنهایی بیق نویسندگان ایجاد: می گشت: در این مطالعه: بدمتظور بروسی کیفیت مقالات از چک‌لیست مناسب استفاده گردید (زنگ! و همکاران» ۲۰۱۵). این پژوهش برگرفته از طرح پژوهشی با عنوان بررسی مبانی نظری و اصول روش‌های طراحی برنامه‌های ملی خانواده محور به شماره۶۲۷۰۰/الف د/پ در,دانشکده روانشناسی و علوم در این مطالعه جهت تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار 57۸7۸ نسخه ۱۱ و پکیج نرم‌افزاری 7 استفاده گردید. جهت تشخیص ثابت و پا تصادفی بودن مدل برآورد از شاخص 1۲[ و شاخص "۳ استفاده گردید. در این مطالعه میانگین استاندارد اختلاف ۲ (52/70) به‌عنوان شاخص ترکیبی موردبررسی«و همچنین .آزمون‌های 11886۲ و 136088 جهت بررسی سوگیری نشر مورداستفاده قرار گرفت. در این مطالعه همچنین به جهت ارائه بهتر نتایج از در بین ۱۰۳ مقاله یافت شده در جستجوی اولیه تعداد ۳۸ مقاله حائز شرایط ورود و تحلیل  بررسی اثربخشی درمان‌های خانواده محور بر پیامدهای رفتاری...؛ قاسم‌زاده و همکاران | ۲۴۱ نهایی گردیدند. در نمودار ۱ روند ورود و خروج مطالعات استفاده‌شده در مطالعه گزارش شده است. از بین ۳۸ مقاله استفاده‌شده در تحلیل نهایی» تعداد ۱۰ (۲۶/) مقاله بر روی نوجوانان و ۲۸ (۷۴/) مقاله بر روی کودکان انجام پذیرفته بود. همچنین خلاصه نتایج مطالعات بررسی‌شده در جدول ۱ ارائه شده است. در این جدول اطلاعاتی چون نویسنده اول» سال چاپ» جامعه موردبررسی» متغیر اصلی» حجم نمونه و میانگین و انحراف معیار قبل و بعد از مداخله ارائه شده است. در نمودار ۲» نمودار 0101 ۳07691 مطالعات بررسی‌شده در فراتحلیل به تفکیک دو گروه کودک و نوجوان ارائه شده است. بر اساس نتایج گزارش‌شده در این نمودار می‌توان مشاهده نمود که میزان شاخص 51/7 مداخلات خانواده محور نسبت به گروه کنترل برابر با ۱,۶۰ با فاصله اطمینان 7۹۵ با حد اطمینان (۱۱۳۱ تا ۱۶۹۰) بود. بر اساس شاخص ۸۳,۴/- 1۲و 2-۰۸۳ در محاسبه شاخص 52/70 از روش اثرتصادفی استفاده گردید. نتایج بیشتر این نمودار نشان داد که میزان شاخص 572/7 مداخلات خانواده محور در گروه نوجوانان نسبت به گروه کنترل برابر ۲,۱۸ با فاصله اطمینان 7۹۵ با حد اطمینان (۷:۴۶۴ تا ۲,۹۱) و در گروه کود ک ۱۱۳۹۲ با فاصله اطمینان ۹۵/ با حد اطمینان (۱۱۳۱ تا ۱:۹۰) بود. بر اسّأس شاخض ۸۸,۷/- 1 و ۱,۷۸- در گروه نوجوان و شاخص ۷۹,۲/- 1۲و ۰,۵۶- ۳ همانند اثر کلی جهت محاسبه شاخص 53/70 از روش اثرتصادفی استفاده گردید. با توجه به اینکه ادو فاصله اطمینان گروه نوجوان و کودکک با یکدیگر تقاطع نداشته‌اند می‌توان گفت که مداخلات خانواده محور در گروه نوجوانان دارای کارایی بیشتری نسبت به گروه: کودک می‌باشد. نتایج بیشتر نشان داد که میزان شاخص 52/17 مداخلات خانواده محور به:همراه فاصله اطمینان ۹۵/ آن در پیامدهای اجتماعی» ذهنی و اجتماعی به ترتیب ۱,۵۳(:۲۰۲۵ تا ۲,۹۸)» ۱,۵۴ (۱۰۱۱ تا ۱,۹۸) و ۱۶۱۶ (۰,۷۹ تا ۱,۵۴) می‌باشد. بر اساس شاخص ۸۵,۸/- 1۲ و 7-۱,۳۲ در پیامدهای رفتاری» شاخص 7۶۲ 1 و 3-۰,۲۳ در پیامدهای ذهنی و شاخص ۸۵/* 1۲ و 7-۰,۹۸ در پیامدهای اجتماعی از روش اثرتصادفی برای برآورد 52/70 استفاده گردید. با توجه به اینکه این سه فاصله اطمینان همدیگر را قطع می‌نمودند علیرغم بیشتر بودن اثرگذاری در پیامدهای رفتاری اما این تفاوت با پیامدهای ذهنی و اجتماعی از نظر آماری معنی‌دار نبود. در نمودار ۳ نیز نمودار سوگیری ۳1 ترسیم شده است؛ که با توجه به تقارن  ۲ | روان شناسی افراد استثنایی | سال دوازدهم | شماره ۴۶ | تابستان ۱۴۰۱ مشاهدات و پوشش نسبی مثلث برازش شده بر نقاط می‌توان از عدم سوگیری نتایج این مطالعه اطمینان حاصل نمود. به جهت بروسی یر سوگیری دو آزمون ۳886۲ (آماره آزمون-۰,۴۷ و ۶۴۰ ۳-۷2۵106-۰) و 3688 (آماره آزمون-۱,۹۶ و ۳-۵116-۰,۰۵) برازش و نتایج آن گزارش گردید که با توجه به 2-۷200 بالاتر از ۵ برای این آزمون می‌توان از مقالات بالقوه مربوط به موضوع پس از حذف موارد تکراری نمودار ۱. نمودار روند ورود و خروج مطالعات استفاده‌شده در مطالعه بررسی اثربخشی درمان‌های خانواده محور بر پیامدهای رفتاری...؛ قاسم‌زاده و همکاران | ۲۴۳ ۴ | روان شناسی افراد استثنایی | سال دوازدهم |شماره ۴۶ | تابستان ۱۴۰۱ بررسی اثربخشی درمان‌های خانواده محور بر پیامدهای رفتاری...؛ قاسم‌زاده و همکاران | ۲۴۵  ۶ ]| روان شناسی افراد استثنایی | سال دوازدهم | شماره ۴۶ | تابستان ۱۴۰۱  بررسی اثربخشی درمان‌های خانواده محور بر پیامدهای رفتاری...؛ قاسم‌زاده و همکاران | ۲۴۷ 41 ,1.44) 2.18 (0000 > م ,88.796 > 5003/60-) اهاماناگ 0 ,1.09) 1.39 (0000 > م ,79.296 > 5002۲60-) اهاماط‌یرگ (1.90 ,1.31) 1.60 (0.000 * م ,83.496 < 8003/60-) ااد۲ع0 نمودار ۲. نمودار 0101 1016891 مطالعات بررسی شده در فراتحلیل  ۸ | روان شناسی افراد استثنایی | سال دوازدهم |شماره ۴۶ | تابستان ۱۴۰۱ نمودار ۳. نمودار بررسی سوگیری [31112736 مطالعات بررسی شده در فراتحلیل در بین ۱۰۳ مقاله یافت شده در جستجوی اولیه در زمینه بررسی اثربخشی درمان‌های خانواده محور بر پیامدهای رفتاری کودکان و نوجوانان ایرانی تنها ۳۸ مقاله حائز شرایط ورود به مطالعه گردیدند. ازاین‌بین ۱۰ (۸۲۶) مقاله بر,روی نوجوانان و ۲۸ (۷۴/) مقاله بر روی کودکان انجام پذیرفته بود. نتایج این مطالعه نشان داد که درمان‌های خانواده محور دارای شاخص 52/77 ۱,۶۰ با فاصله اطمینان 7۹۵ با حد اطمینان (۱,۳۱ تا ۱,۹۰) بود. این نشان‌دهنده تأثیرگذاری این نوع رویکرد درمانی در کودکان و نوجوان ایرانی می‌باشد. از این نظر نتایج این مطالعه همخوان با مطالعات مروری جوادی و همکاران (۱۳۹۹)» دالوند و همکاران (۱۳۹۳) و رحیمی بشر و همکاران (۱۳۹۸) بود. نتایج بیشتر این مطالعه فراتحلیل نشان داد که میزان شاخص 53/17 مداخلات خانواده محور در گروه نوجوانان نسبت به گروه کنترل برابر ۲,۱۸ با فاصله اطمینان 7۹۵ با حد اطمینان (۱,۴۴ تا ۲,۹۱) و در گروه کودک ۱۳۹ با فاصله اطمینان ۹۵/ با حد اطمینان (۱۱۳۱ تا ۱,۹۰) بود. با توجه به اینکه دو فاصله اطمینان گروه نوجوان و کودک با یکدیگر تقاطع نداشته‌اند می‌توان گفت که  بررسی اثربخشی درمان‌های خانواده محور بر پیامدهای رفتاری...؛ قاسم‌زاده و همکاران | ۲۴۹ مداخلات خانواده محور در گروه نوجوانان دارای کارایی بیشتری نسبت به گروه کودک می‌باشد. دلیل این امر را می‌توان با توجه به وجود حس استقلال در دوران نوجوانی و وابستگی در دوران کود کی توجیه نمود؛ به‌عبارت‌دیگر در دوران کود کی» خانواده خواه و یا ناخواه مسئولیت پذیری بیشتری را نسبت به کودکک خود به نمایش می‌گذارند و از طرف دیگر کودک نیز در ناخودآگاه خود به دلیل وابستگی زیاد به خانواده هیچ احساس جدایی را نسبت به خانواده نداشته و عملا وجود خانواده محور بودن درمان نسبت به گروه آکنترلی که آن هم به‌نوعی ماهیت خانواده محور دارد از تفاوت کمتری برخوردار می‌باشد اما در دوره نوجوانی به دلیل حس استقلال‌طلبی نوجوان نسبت به خانواده و واکنش‌پذیری خانواده نسبت به این حس» تفاوت میان نقش خانواده در مداخلات خانواده محور نسبت به گروه کنترل بیشتر لمس شده و ازاین‌رو خانواده محور بودن درمان تأثیر بیشتری را از خود به نمایش گذاشته است. اين انتیجه گیرتی: با مطالعه نصیّرّی«و.همکاران نیز مطابقت دارد. نصیری و همکاران طی یک مطالعه کیفی نشان دادند که ارتباط سالم نوجوانان با والدین در زمینه‌های استقلال‌طلبی» بلوغ جنسی و کسب شخصیت» تضمین بهداشت روانی و کسب هویت نوجوانان خواهد بود (نصیری» تفاق» مقصودی» حسن‌زاده» ۱۳۸۰). نتایج بیشتر این مطالعه نشان داد که میزان شاخص 52/17 مداخلات خانواده محور به همراه فاصله اطمینان ۵ آن در پیامدهای اجتماعی» ذهنی و اجتماعی به ترتیب ۲,۲۵ (۱,۵۳ تا ۲.۹۸)» ۱:۵۴ (۱۶۱۱ تا ۱,۹۸) و ۱,۱۶ (۰,۷۹ تا ۱,۵۴) می‌باشد. با توجه به اینکه این سه فاصله اطمینان همدیگر را قطع می‌نمودند علیرغم بیشتر بودن اثرگذاری در پیامدهای رفتاری اما این تفاوت با پیامدهای ذهنی و اجتماعی از نظر:آماری معنی‌دار نبود. در پایان از نقاط قوت ,این مطالعه می‌توان به استفاده از روش کمی (فراتحلیل) به‌عوض روش‌های کیفی (مرور سیستماتیک) قبلی استفاده‌شده در مطالعات پیشین» گزارش و مقایسه نتایج به تفکیک کودک و نوجوان و نوع پیامد و همچنین بررسی جامع مطالعات ایرانی در این زمینه اشاره نمود. در پایان نیز پیشنهاد می‌گرده تا اثربخشی سایر روش‌های درمانی در ایران مورد ارزیابی فراتحلیل قرار گرفته و با مطالعه حاضر مقایسه گردد و نهایتا  ۰ | روان شناسی افراد استثنایی | سال دوازدهم |شماره ۴۶ | تابستان ۱۴۰۱ بهترین روش درمان در کودکان و جوانان ایرانی با استفاده مقادیر عددی مقایسه و پيشنهاد بدین‌وسیله نویسندگان این مقاله تشکر و قدردانی خود را از جناب آقای دکتر صادق واعظ زاده رئیس محترم و جناب آقای دکتر بهرامی معاون محترم مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که حمایت مالی و معنوی این پروژه را به عهده داشته اعلام داشته» همچنین از جناب آقای ساجدی‌نیا دییر محترم اندیشکده خانواده و کارکنان دلسوز که در امر انجام این مطالعه با ما همکاری داشته کمال تشکر و قدردانی را  بررسی اثربخشی درمان‌های خانواده محور بر پیامدهای رفتاری...؛ قاسم‌زاده و همکاران | ۲۵۱ افضلی» لیلا؛ قاسم‌زاده» سوگند؛ هاشمی بخشی» مریم. (۱۳۹۸). اثربخشی مداخلات خانواده محور بر نشانه‌های بالینی و مهارت‌های اجتماعی کود کان بیش‌فعال. فصلنامه دانشکده بهداشت و آمرایی» کوروش؛ حسن‌زاده» سعید؛ افروز غلامعلی؛ پیرزادی» حجت. (۱۳۹۱). تأثیر برنامه آموزش خانواده محور مهارت‌های اجتماعی بر افراد کاشت حلزون شده. شنوایی‌شناسی» ۳(۲۱)» انیسی» جعفر؛ سلیمی» سید حسن؛ میرزمانی بافقی» سید محمود؛ رئیسی» فاطمه؛ نیکنام» مژگان. (۱۳۸۶). بررسی مشکلات رفتاری نوجوانان. مجله علوم رفتاری» ۲(۱)» ۱۶۳-۱۷۰ بریهی» کوثر؛ پاکدامن» شهلا؛ افروز غلامعلی. (۱۳۹۵). طراحی نرم‌افزار آموزش خواندن کاربردی خانواده محور و ارزیابی اثربخشی آن بر امهارت‌های زبان بیانی» درکی و گفتاری دانش آموزان آهسته گام با نشانگان داون:زوان‌شناسی افراد آستنایی» ۲۴(۶)» ۳۱-۵۵ بیاتی» شبنم؛ افروز غلامعلی؛ حسینچاری» مسعود. (۱۳۹۵). بررسی اثربخشی آموزش کفایت اجتماعی خانواده محور بر مهارت‌های اجتماعی کودکان با کم‌توانی ذهنی. تعلیم و تربیت پورحنیفه» حوریه؛» افروز» غلامعلی؛ ارجمندنیا" علیاکبر. (۱۳۹۸). اثربخشی برنامه آموزشی کاربردی خانواده محور بر توانش‌های دانش آموزان آهسته گام با نشانگان داون. علوم ترایی» علی‌اکبر؛ افروز غلامعلی؛ خسنی» فریبا؛: گلشنی» فاطمه. (۱۳۹۹). طراحی برنامه مدیریت رفتاری خانواده محور و اثربخشی آن بر میزان اختلال نارسایی توجه و فزون کنشی. جوادی» سارا؛ گل‌پرور» محسن؛ ایزدی» راضیه. (۱۳۹۹). مقایسه اثربخشی سه روش درمان غیرفعال‌سازی حالت خانواده محور درمان شناختی رفتاری و درمان پذیرش و تعهد بر کیفیت زندگی مادران و پرخاشگری نوجوانان دختر دارای مشکلات رفتاری. روان  ۲۳ | روان شناسی افراد استثنایی | سال دوازدهم |شماره ۴۶ | تابستان ۱۴۰۱ جوادی» سارا؛ گل‌پرور» محسن؛ ایزدی» راضیه. (۱۳۹۹). درمان غیرفعال‌سازی حالت خانواده محور: درمانی نوین جهت مشکلات رفتاری نوجوان. مجله علمی پژوهان» ۱(۱۹)» ۰۱-۸ چوپان زیده» رویا؛ فرامرزی» سارا؛ پیروز» معصومه؛ زیدآبادی» فاطمه. (۱۳۹۴). بررسی اثربخشی مداخلات روان‌شناختی خانواده محور» کودک محور و ترکیبی بر کاهش نشانه‌های کود کان اتیسم در زندگی واقعی. روانشناسی بالینی و شخصیت (دانشور رفتار)» ۱۲(۱۳)» حاج جباری» صنم؛ وطنخواه» حمیدرضا. (۱۳۹۷). اثربخشی بازی‌های حسی-حرکتی خانواده محور با عروسکک‌های دستی بر مهارت‌های کلامی و تعاملات اجتماعی کودکان اتیسم در م رکز ندای عصر تهران. فصلنامه ایده‌های نوین رواشناسی» ۶(۲)» ۱-۱۱. دالوند» حمید؛ رصافیانی» مهدی؛ باقری» حسین. (۱۳۹۳). مروری بر رویکرد خانواده محور. داوری. رحیم. (۱۳۹۴). اثربخشی دزمان یکپارچه شناختی رفتازیو حرکتی خانواده محور بر نشانه‌های بالینی و کارکردهای اجرایی کودکان با اختلال بیش فعالی و نارسایی توجه. دلاوری» مریم؛ مشهدی» علی؛ کیمیایی» سید علی؛:خادمی» مژگان. (۱۳۹۸). اثربخشی مداخله شناختی رفتاری خانواده محور بر انطباق خانواده و شدت اختلال وسواس بی‌اختیاری رامشینی» مریم؛ حسن‌زاده» سعید؛ افروز» غلامعلی؛ هاشمی رزینی» هادی. (۱۳۹۷). تأثیر طبیعت‌درمانی خانواده محور در نشانگان کود کان طیف اتیسم .آ رشیو توان‌بخشی» ۲(۱۹)» رجبی» راحله؛ سبزواری» سکینه؛ برهانی) افریبا؛ حقدوست»علی‌اکبر؛ بازرگان» نسرین. (۱۳۹۲). تأثیر الگوی توانمندسازی خانواده محور بر کیفیت زندگی کودکان سن مدرسه مبتلا به رحیمی بشر فرشید؛ ثالثی» محمود؛ الحانی» فاطمه. (۱۳۹۸). مروری بر ۱۵ سال کاربرد مدل توانمندسازی خانواده محور بر پیامدهای بیماری‌های حاد و مزمن. مجله طب نظامی»  بررسی اثربخشی درمان‌های خانواده محور بر پیامدهای رفتاری...؛ قاسم‌زاده و همکاران | ۲۵۳ رحیمی پردنجانی» سعید؛ غباری بناب» باقر؛ افروز» غلامعلی؛ فرامرزی» سالار. (۱۳۹۵). تأثیر مداخله بهنگام خانواده محور مبتنی بر بازی‌درمانی بومی‌سازی شده بر نشانه‌های بالینی کودکان زارع» مرضیه؛ افروز غلامعلی؛ ارجمندنیا علی‌اکبر؛ زارع» ملیحه؛ شریفی» علی. (۱۳۹۳). بررسی تأثیر برنامه کاردرمانی خانواده محور بر بهبود مهارت‌های حرکتی کودکان مبتلا به فلج زینعلی» نرگس؛ افروز غلامعلی؛ غلامعلی لواسانی» مسعود؛ قاسم‌زاده» سوگند. (۱۳۹۸). بررسی اثربخشی برنامه مداخله روان‌شناختی خانواده محور بر نشانگان بالینی اختلالات عاطفی سید نعمت‌الله» فاطمه؛ ناوی پور» حسن؛ الحانی» فاطمه. (۱۳۹۳). تأثیر الگوی توانمندسازی خانواده محور بر کیفیت زندگی مادران دارای نوجوان"مبتلا به کم‌خونی فقر آهن. آموزش شوشتری» مژگان؛ عابدی» احمد؛ خالدیان» محمد؛ کرمی باغطیفونی» زهرا. (۱۳۹۳). مقایسه کاهش نشانه‌های اختلال نقص توجه بیش فعالی. تحقیقات علوم رفتاری» ۳(۱۲)» ۳۹۰- صادقی سیاح» علی؛ افروز غلامعلی؛ ارجمندنیا اعلی‌اکبر؛ غلامعلی لواسانی» مسعود. (۱۳۹۷). اثربخشی آموزش متون کاربردی بر مهارت خواندن دانش آموزان آهسته گام (ناتوانی هوشی) دبستانی داراتی"نشانگان :داون .با رویکرد برنامه.آموزش انفرادی خانواده محور. صنایعی کمال, سمانه؛ محمدی» فرشته؛ زارعی» مریم. (۱۳۹۸). بررسی اثربخشی مداخلات خانواده محور برکاهش علائم اتیسم کودکان شناسایی‌شده شهر همدان. همایش خانواده» اختلال عالی» شهربانو؛ امین یزدی» سید امیر؛ عبدخدایی» محمد سعید؛ غنایی چمن آباد» علی؛ محرری» فاطمه. (۱۳۹۴). طراحی درمان ترکیبی خانواده محور مبتنی بر مدل تحول یکپارچه انسان و مقایسه اثربخشی آن با بازی‌درمانی فلورتایم بر نشانه‌های رفتاری کودکان مبتلا به اختلال  ۴ | روان شناسی افراد استثنایی | سال دوازدهم |شماره ۴۶ | تابستان ۱۴۰۱ طیف اتیسم و استرس والدگری مادران آنها. مجله دس تآوردهای روان‌شناختی» ۱(۲۲)» عباسیان نیک, زهرا؛ حسن‌زاده» سعید؛ فرهادی» محمد؛ افروز غلامعلی. (۱۳۹۸). بررسی اثربخشی برنامه توان‌بخشی شنیداری مجازی چندرسانه‌ای خانواده محور نوایش بر میزان عملکرد ادراک شنیداری و گفتاری کودکان ناشنوای کاشت حلزون شده. پژوهش در یادگیری علیپور صنوبری» علی؛ علیزاده» حمید؛ ارجمندنیا علی|کبر؛ حسن‌زاده» سعید. (۱۳۹۸). اثربخشی نرم‌افزار آموزشی خانواده محور بر مهارت‌های خواندن در دانش آموزان ابتدایی با اختلال علیپور صنوبری» علی؛ علیزاده» حمید؛ ارجمندنیا علی‌اکبر؛ حسن‌زاده» سعید. (۱۳۹۷). طراحی نرم‌افزار آموزشی خانواده محور و اززیایی اثربخشی آن بر توجه انتخابی در دانشآموزان قاسم‌زاده» سوگند» مطبوع ریاحی» میئو؛ علوی» زهرا؛ حسن‌زاده» میترا. (۱۳۹۶). اثربخشی مداخله خانواده محور و بازی دزمانی بر سبکک و تنیدگی فرزندپروری مادران و نشانگان بالینی کود کان با اضطراب جدایی. پژوهش در سلامت روان‌شناخمی, ۴(۱۱)» ۷۴-۸۸ قاسمی» سولماز؛ ارجمندنیا علی اکبر؛ غلامعلی لواسانی» مسعود. (۱۳۹۸). طراحی بسته توانبخشی شناختی خانواده محور و بررسی تأثیر آن بر کار کردهای اجرایی دانش آموزان نارساخوان. کیافر» مریم سادات؟؛ امین ایزدی»*شید"*امیر؛ کارشکی» "حسین.۱۳۹۳(.۰). "اثربخشی بازی درمانی خانواده محور بر تعامل مادر-فرزند و میزان پرخاشگری کودکان پیش دبستانی. متولی‌پور» عباس؛ به‌پژوه» احمد؛ شکوهی یکتا محسن؛ غباری بناب» باقر؛ ارجمندنیا» علی اکبر. (۹۸)). طراحی برنامه بازی درمانی شناختی رفتاری خانواده محور برای دانش آموزان با اختلال نارسایی توجه/فزون کنشی و اثربخشی آن بر نشانه‌های این اختلال. مطالعات  بررسی اثربخشی درمان‌های خانواده محور بر پیامدهای رفتاری...؛ قاسم‌زاده و همکاران | ۲۵۵ محمدی ملک آبادی» اطهر؛ ارجمندنیا علی اکبر؛ غلامعلی لواسانی» مسعود؛ یوسفی» صاحب. (۱۳۹۶). تأثیر برنامه آموزشی ریاضی خانواده محور بر عملکرد حافظه فعال» مفاهیم پایه ریاضی و درک عدد کودکان در معرض خطر ناتوانی ریاضی. فصلنامه نانوانی‌های محمودی» ناهید؛ رفاهی» نیلوفر؛ ماهیگیر فروغ؛ کریمی باغملکک» آیت الله. (۱۳۹۷). بررسی اثربخشی مداخله پیشگیری خانواده محور مبتنی بر دلبستگی بر بهبود رابطه والد فرزند» انگیزه پیشرفت تحصیلی و هوش هیجانی نوجوانان دچار اختلال سل وکک. فصلنامه تعالی ملک پور» مختار؛ هادی» سمیرا؛ فرامرزی» سالار؛ عشقی» روناک؛ کشاورز امیر. (۱۳۹۳). مقایسه اثربخشی مداخلات خانواده محور کودک محور و ترکیبی بر میزان نشانه‌های (۸10771/ در کود کان دارای این اختلال. فصلنامه مشاوره و روان‌درمانی خانواده» ۴(۴)» ۶۵۳-۶۷۲ معتمدیگانه» نگین؛ افروز غلامعلی؛شکوهی یکتاه محسن؛ وبر»ریچل. (۱۳۹۸). اثربخشی برنامه عصب روان‌شناختی خانواده آمحور. بر کار کدهای اجرآی کودکان با اختلال نارسایی موسوی امجده سید علیرضا؛ غضنفری» احمد؛ فرامرزی» سالار. (۱۳۹۹). تأثیر مداخلات بهنگام آموزشی خانواده محور بر کارکردهای شناختی کودکان. مجله تحقیقات علوم رفتاری» موسی‌زاده مقدم» حدیث؛ فرهادی» وحید؛ دوست‌زاده» مریم؛ چهری» آزیتا. (۱۳۹۴). تأثیر مداخله بهنگام خانواده محوربز"نشانگان استرس مادزان کودکان مبتلا به اوتیسم. مجله علوم میرقائمی» طاهر السادات؛ شریفی درآملای» پرویز؛ افروز»«غلامعلی. (۱۳۹۷). بررسی اثربخشی مداخلات روان‌شناختی خانواده محور بر هوشبهر کودکان با نشانگان داون. مجله علوم نصیری» محمود؛ تفاق» محمدرضا؛ مقصودی» جهانگیر؛ حسن‌زاده» اکبر. (۱۳۸۰). بررسی مقایسه‌ای مشکلات ارتباطی نوجوانان با والدین از دیدگاه نوجوانان و والدین در  ۶ | روان شناسی افراد استثنایی | سال دوازدهم |شماره ۴۶ | تابستان ۱۴۰۱ دبیرستان‌های منتخب دولتی شهر اصفهان. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد. ۲(۳)» نظرپور» پریسا؛ کاکابرایی» کیوان. (۱۳۹۸). تأثیر برنامه حل مسئله خانواده / مدرسه محور بر حل مسئله اجتماعی نوجوانان دختر تیزهوش. هفتمین کنگره انجمن روانشناسی ایران. تهران: ودودی» ساجده؛ قاسم‌زاده» سوگند؛ یزدی» سید منوره. (۱۳۹۷). اثربخشی مداخله خانواده محوریر تعاملات والد کودک و مشکلات برونی‌سازی شده کودکان با سندرم داون. مجله دانشکده :06 116۳۷۵05 60 گر لن۳ .(۱۱۱۱) ال ,بوافس 1266 ,8 وفتق) 4 3:۵۲ 1 700168 .5ع نو حلجق‌ع۲۵ فص دصناه 1۳0166 5600 حلهنط داعتاوتطا طاحنط نکنام 0 عاصم ات۳ ۲۲۲۲(۰) بلس ما18 0 ۲1۳06٩ ۵۲۵ و۳۹۱ ۷۵9۹ ۸۸۸۸(۰) .0 ,۷۷1150 ,3.3 ,110066067 ۰ ,۳6106 .۸ ق1067 .10 ,6۲91 ای ,3 ,66 018 وس ,5209660 .10 ,1/1066 40 ۲۵۷۵۷۷ 5751626 107 کعصعاز هصنا وم معجوعقم2 ,(0۹۹۶) بله اع .() له 6۲ و۳ ,ت58 ریگ رشآ و6 7803708 .7.5 و08کل لا و08ق72۳ مک ,7608 آهعنصناه مصه ,کند تلم 12-20ع 0ص 7۵16 عناقصعا ره ,کعنلن۳ه آهعنصنل استناد به این مقاله: قاسم‌زاده» سوگند.» افروژ غلامعلی.» حسینیان» سیمین.» غلامی فشارکی» محمد. (۱۴۰۱). بررسی اثربخشی درمان‌های خانواده محور بر پیامدهای رفتاری کودکان و نوجوانان ایرانی: یک مطالعه مرور 6 06۴ 1160560 دز کلم 1000 هدمع که رعمامط 2 3 6۰ لدم ناماد ۶۳ هن عصصمکد و -د مناد طخ۸ کصمصصمع

خانواده به عنوان هسته اصلی مراقبت از کودک و نوجوان شناخته می شود و در درمان مشکلات رفتاری کودکان و نوجوانان نقش مهمی دارد. مطالعه حاضر باهدف بررسی اثربخشی درمان های خانواده محور بر پیامدهای رفتاری کودکان و نوجوانان ایرانی انجام پذیرفته است. این مطالعه مرور سیستماتیک و فراتحلیل بر روی کلیه مقالات فارسی و یا انگلیسی چاپ شده (طی سال های 1390 تا 1399) در زمینه درمان خانواده محور در جامعه کودک و نوجوان ایرانی با استفاده از پایگاه داده های داخلی همچون سایت اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)، سامانه دانش گستر برکت (Iran Medex)، اطلاعات نشریات کشور (MagIran)، مرجع دانش (Civilica)، پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (Irandoc) و انگلیسی زبان Scopus، Web of science، Pubmed،Science direct و Google Scholar و با ترکیب لغات مناسب انجام پذیرفته است. در این مطالعه از شاخص میانگین استاندارد اختلاف (SMD) و جهت تحلیل داده ها از نرم افزار STATA استفاده گردید. در بین 103 مقاله یافت شده در جستجوی اولیه تنها 38 مقاله (10 مقاله (26%) بر روی نوجوانان، 28 مقاله (74%) بر روی کودکان) حائز شرایط ورود به مطالعه گردیدند. میزان شاخص SMD مداخلات خانواده محور نسبت به گروه کنترل به صورت کلی برابر با 1.60 با فاصله اطمینان 95% با حد اطمینان (1.31 تا 1.90) و در نمونه کودک برابر با 1.39 با فاصله اطمینان 95% با حد اطمینان (1.31 تا 1.90) و در نمونه نوجوان برابر با 2.18 با فاصله اطمینان 95% با حد اطمینان (1.44 تا 2.91) گزارش گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که درمان های خانواده محور در کودکان و علی الخصوص نوجوان ایرانی دارای کارایی مناسب درمانی می باشد.

515006

فقره دوم این روایت در قالب دعا بیان شده که به «دعای طول عمر» مشهور است و بعد از تعقیبات نماز خوانده می‌شود به نظر می‌رسد توجه به ارتباط معنایی این روایات با مسئله طول عمر خود نقطه عطفی در کشف مفهوم این روایات باشد که در ادامه» ذیل نظرات دانشوران بحث شده است. تنها گونه‌ای از نقل که با سایر گونه‌های شش گانه فوق متفاوت می‌نماید.روایتی از شیخ طوسی است که بعد از بیان تردد خداوند در قبض روح مومن و کراهت مومن از مرگک» به نزول دو گل به نام‌های مسخیه و منسیه در احتضار مومن اشاره دارد که موجب انفصال او از مال و امور دنیا می‌شود [گونه هفتم حدیث ] (طوسی» ۱۴۱۴ ص ۴۱۴). هیچ یک از منابع به بحث از نزول این دو گل اشاره ندارند و این عبارت» به نقل شیخ طوسی منحصر است. با جستجو در منابع متقدم» حدیث دیگری به دست آمد.» مقوّی این تئوری که راویان گزارشگر نقل شیخ طوسی» میان روایت دیگری با حدیث «تردد» خلط کرده‌اند. این حدیث که د رکافی تحت عنوان «ن المژمن لا یکره علی قبض روحه» (کلینی, ۰۱۳۶۳ ج ۳ ص ۱۲۷) و در معانی الاخبار تحت عنوان «الریح المنسيه والمسخيه» (صدوق» ۱ ص ۲ ۱۴۳) آمده» دقیقا دربردارنده بخش مازاد روایت شیخ طوسی است:: و لو أن مومنا فسم علی ربه روج یسلا حضر أجله بت الله عر و جل له ریخین ریحا بقل هامید و ریحا بل له ۱ ۹۲ مفهوم‌شناسی «تردید» و راهکار فریقین در حل مشکل و تعارض اخبار «کراهت یا علاقه مومن به مرگ»/ میرزائی و من له رو وا ی کت ی ما تا با مالقا المسخیه نها تسخی نفسه عن الدنیا حتّی بستار ما عند اللّه تبارک وتعالی» چون ابتدای این حدیث همانند حدیث «تردد» از کراهت مژمن در قبض روح بحث می‌کند احتمال قوی می‌رود که یکی از راویان سند شیخ طوسی» میان دو ۳ یط ۰ 5 ۳ ی ۳ ی و :! 2 ۰ حاصل آنکه هر هفت گونه در بحث از تردید خداوند در قبض روح مومن و نیز کراهت مومن از مرگ متفق‌اند. از این رو فقره مورد نظر مویدات روایی متعدد دارد که صدور متنی آن را تقویت و اثبات می کند. بررسی شبکه اسناد این روایت (نمودار ۱ نشان می‌دهد که این محتوای روایی با گزارش ۶ تن از اصحاب معصومان (ع) در منقولات شیعه (أبوحمزه ثمالی» منصور صیقل» معلی بن خنیس» حسن بن ضو و انس بن مالک) و ۵ تن از صحابی پیامبر (ص) در منقولات اهل سنت (أنس بن مالکک» عائش آبوهریر میمونه و ابن‌عباس) و با داشتن حداقل ٩ راوی در هر طبقه» اگر نگوییم در حد «تواتر» است» «مشهور» ارزیابی می‌شود و قول کسانی را که سند روایت را تنها دارای دو طریق (ابن حبان» ۰۱۴۱۴ ج ۲» ص ۵۸- ۶۰) و یا از منفردات صحیح بخاری و یا از منفردات شریک... برشمرده‌اند» (ذهبی» ۰۱۳۸۲ ج ۱ص ۶۶۴۲-۶۴۱؛ ابن جوزی» ۰۱۴۱۳ ص ۲۶۴ -۲۶۶) قابل پذیرش نیست. شایان ذکر است در منابع اهل سنت» تنها ان عساکر در قرن ششم نقل کامل حدیث را با سندی متفاوت از منابع پیش از خود» روایت می کند. سند و متن حدیث ابن عساکر بسیار شبیه به سند و متنی است که شیخ صدوق آورده است. شیخ صدوق با سند «آأخبرنی بو الحسین طاهر بن محمد بن یونس بن حیاه الفقیه ببلخ, ... قال: حدثنا الحسن بن بحیی الحنینی قال حدثنا صدقهه بن عبد الله» عن هشام» عن انس (صدوق, بی‌تا» ص ۳۹۸- ۴۰۰) و ابن عساکر با سند «آأبو بکر الأتصاری ... نا ابو عبد الملک الحسن بن بحبی الخشنی عن صدقه عن هشام الکتانی عن أنس» (اين عساکره ۵ ج ۷ ص ۹۵ و ۹۶) ناقل این روایت‌اند. مقاسیه دو سند نشان می‌دهد که «حسن بن بحبی الخشنی/ الحنینی»» هم.از مشایخ غیر مستقیم صدوق است و هم ابن عساکر. در برخی نقلها از ایشان با عنوان حسن بن بحیی الحسینی نیز یاد شده (ر.ک: عاملی» ۱۴۰۲ ص ۳۰۷) و برخی با اذغان بر یکی بوان حسق بن یخبی الحسینی پزالخک, ۶ را (حلسینی؛ گاظته‌اند و «خشبی) را مصحف از حسینی؛ در نظر گرفته‌اند که به قرینه سند ابن عساکر و سایر اسناد اهل سنت» نمی‌توان این ادعا را پذیرفت و به نظر می‌رسد تشخیص کسانی که «خشبی» را ب رگزیده‌اند صحیح‌تر باشد. (نمازی» ۱۴۱۹ج۳» ص ۶۹). نکته مهم آنکه شیخ صدوق در قرن ۴ به طریقی دسترسی داشته که در قرن ۶» به دست ابن عساکر رسیده است. جالب اینکه هیچ یک از منابع شیعی و سنی به جز این دو عالم برجسته» حدیث مذکور را با این سند و متن» روایت نکرده‌اند. همچنین در برخی نسخه‌ها سند شیخ صدوق بدون واسطه هشام و مستقیم به نقل صدقه از آنس» اینگونه گزارش شده «صدقه بن عبد الله بن هشام» من أنس» (صدوق,» بی‌تا پاورقی» ص ۳۹۸- ۴۰۰) که این نیز به قرینه سند ان عساکر و ۱۹۳ فصلنامه علمی پژوهشی «تحقیقات علوم قرآن و حدیث» سال نوزدهم» شماره۳ پاییز ۰۱۴۰۱ پیاپی ۵۵ نیز جمع کثیری از اسناد اهل سنت که نقل صدقه بن عبدالله از انس را به واسطه هشام الکتانی گزارش می‌کنند» صحیح نمی‌نماید. از آنچه گفته شد برمی آید که صورت صحیح سند صدوق باید این گونه باشد: .... الحسن بن بحیی الخشنی 1 وا وت کر سس ۳ نج 10 چا مر مرچ وم ای وچ هه 0۲۸۷ ی ۳ چ سیم ۳۵ سس رس ببس اس وم اچست ویه اچس مس ۷ وچ می مایم اج هرواشم ۳ و مد 0 چیش مایم چا توا و رم وه سوام میرم صرح سم ۵ مرچ رس مر ترا مرش 0: مرخ ات ی ۳ اچ ۲و ۷ (15۳ چس اومم 0 بر مه چص 0 چا ۳ و هش سم وا مرچ موه یت عماجم بر 0 و هد موی مفهوم‌شناسی «تردید» و راهکار فریقین در حل مشکل و تعارض اخبار «کراهت یا علاقه مومن به مرگ»/ میرزائی ۱۹۵ فصلنامه علمی پژوهشی «تحقیقات علوم قرآّن و حدیث» سال نوزدهم» شماره۲, پاییز ۰۱۴۰۱ پیاپی ۵۵ رویارویی با محتوای روایی فوق الذ کر به سه شکل در آثار فریقین آمده: برخی مراد ظاهری روایت را بدون نیازمندی به تاویل پذیرفته‌اند که قوی‌ترین دست آویز آنها خروج از معنای اصطلاحی تردد و تمسکک به معنای لغوی این واژه است؛ برخی» تنها راه فهم این روایات را گذر از ظاهر دانسته‌اند که ثمره آن ارائه بیش از دوازده وجه معنایی تاویلی است؛ گروه سوم با اشاره به تعارض این دسته اخبار با اخبار علاقه من به مرگک» فارغ از مفهوم‌شناسی تردد» تلاش خود را به ارائه دو گروه مراد ظاهری روایت را پذیرفته‌اند. در شیعه و با ارائه معنایی مطابق با باور شیعی و در اهل سنت با ارائه معنای گروه اول: از نگاه برخی پژوهشگران معاصر شیعی این روایات در دلالت ظاهری خود هیچ گونه نیازی به تأویل ندارند و تأویلات موجود از ناحیه استعمال معنای اصطلاخی تردد و دخیل نمودن پیش‌فرض‌های مفسر در تفسیر حدیث» بر روایت تحمیل شده است. علاوه بر اين» بر پایه معناشناسی واژه تردد» تأویل و تقدیر در این روایت لازم نیست. در این نگرش» نظر به معناشناسی لغوی - اجتهادی, واژه «تردد» به جای معنای «شکک و دودلی»» معادل «رجوع و با زگشت» خواهد بود و با این فرض که تنها تردد ناشی از اختیار را می‌توان به خداوند نسبت داد» «تردد» از باب تفعل و به معنای قبول» استعمال می‌شود و به معنای رد و بازداشتن تقدیر نوشته‌شده و توقف و تأخیر در قبض روح ممن است؛ زیرا خدا قادر بر امضای اجلی است که تقدیر کرده و می‌تواند آن را به تأخیر اندازد و مرگ را از مژمن باز دارد. منشا این تردد و قبول تردید» چیزی جز حب شدید نسبت به عبد مومن نیست. بر این اساس» معنای تردد در خداوند» توالی جمال و جلال» و تتالی قبض و بسط است. به عبارتی در جلال او جمالش» و در جمال او جلالش واقع گردیده است (بهشتی‌پور ۱۳۹۱ ش ۵» ص البته برخی عبارات این دید گاه در زبان عالمان برجسته شیعی نیز به چشم می‌خورد اما نه در مقام پذیرش مراد ظاهری بلکه در مقام تأویل» که در جایگاه خود بدان پرداخته خواهد شد. گروه دوم: فرقه وهابیت و در رأس آنها ان تیمیه» تنها کسانی هستند که مراد از تردد را به همان معنای شک اما بلاکیف می‌دانند و ظاهر روایت را بی‌نیاز از تأویل می‌شمارند (بن باز» ۱۴۱۶ ج ۱ص ۲۷۹) که بطلان آن پرواضح است. در کشف مراد جدی این محتوای روایی» با دوازده وجه تأویلی مواجهیم. ۵۶ مفهوم‌شناسی «تردید» و راهکار فریقین در حل مشکل و تعارض اخبار «کراهت یا علاقه مومن به مرگ»/ میرزائی فاضل مقداد» شیخ بهایی و علامه مجلسی در سه وجه تأویلی هم‌رأی‌اند (وجوه ۱تا ۳). ایشان عبارت «لو جاز علی التردد» را در ابتدای حدیث در تقدیر می‌گیرند؛ یعنی اگر شک و تردید جایز بود در هیچ چیزی به جز وفات مژمن شک نمی کردم. پس در حقیقت ترددی درکار نیست., بلکه تردد فرضی» منظور است و تعبیر مجازی است (فاضل مقداده ۵ ج۱» ص ۵۲ ۵۳؛ بهایی» ۱۳۸۷ ح ۳۵ ص ۴۰۹؛ مجلسی» ۱۴۰۴ ج 4 ص ۲۹۸-۲۹۷ هم ۱۴۰۳ ج ۵ص وجه دیگر در مقایسه با محاوره عرفی و مرسوم» شکل می گیرد و مراد از تردد را احترام به مژمنی می‌داند که نزد خداوند منزلت دارد چرا که مرسوم است انسان در مواجهه با فرد قابل احترام و دوست خود از انجام فعل ناراحت کننده او مردد باشد اما هیچ تردیدی نسبت به ناراحتی دشمنی که نزدش عزت و اخترامی ندارد» نخواهد داشت و در این صورت صحیح است که از این احترام و بزرگداشت به «تردد» باد شود (فاضل مقداد» ۵ چا ص ۲ -۵۳؛ بهایی» ۸۷حح ۵ص ۹ مجلسی» ۱۴۰۴ ج ٩ ص 4۲۹۸-۲۹۷ همو ۱۴۰۳ ج ۵ ص ۲۸۴؛ مازندرانی» ۱ج ٩۹ ص ۱۹۴). برخی بر این باورند که بر پایه سایر منقولات فریقین» خداوند متعال هنگام احتضار از باب لطف» کرامت و بشارت به بهشت, بر بنده مومن ظاهر می‌شود و همین موجب رغبت مومن به مرگ و زدودن کراهت او و پذیرش آزارهای مرگک می شود. روایت «تردد» نیز از همین باب است. در این وجه» ارجاع ضمیر در «اصرفه» به «اکره الموت» خواهد بود. همانند حال فردی که می‌خواهد دوست خود را آزار دهد تا در پی آن او را به نفع عظیمی برساند» پس مردد است که چگونه عمل کند که کمترین اذیت و آزار را برای دوست خود به دنبال داشته باشد (شهید اول» بی‌تا ج ۲» ص ۱۸۱؛ فاضل مقداد» ۰۱۴۰۵ ج ۱» ص ۵۳-۵۲ بهایی» ۱۳۸۷ ح ۳۵ ص ۴۰۹ فیض کا شانی» ۱۳۸۳ ۴۳۶؛ مجلسی» ۱۴۰۴ ج ٩ ص ۲۹۸-۷ همو ۱۴۰۳ ج ۸۳ ص ۸- 4؛ مازندرانی» ۱۴۲۱ ج 4٩ ص ۱۹۴). در واقع باید توجه داشت که در نسبت دادن افعال مخلوقات به خداوند متعال غایات و نتایج را باید نسبت داد نه مقدمات را؛ مثل مکر» غضب و ... در تردد هم باید زدودن کراهت مومن از مرگ را معنای تردد لحاظ نمود و به خداوند متعال منسوب کرد (طریحی» ۱۳۶۲ ج۳ ص۳۸ بحرانی» ۱۴۲۳ ج ۱» پاورقی» ص ۳۴۵). قسطلانی نیز از عالمان اهل سنت همین نظر را دارد. از نگاه او اگر قرار باشد که فردی به ناچار کاری را برای دوستش انجام دهد که او را متألم می‌کند» اگر به امش نظر نماید» از فعل سرباز ۱۹۷ فصلنامه علمی پژوهشی «تحقیقات علوم قرآّن و حدیث» سال نوزدهم» شماره۲, پاییز ۰۱۴۰۱ پیاپی ۵۵ می‌زند و اگر به این نظر نماید که به ناچار» باید برای منفعتی آن را انجام دهد» به انجام فعل اقدام می‌نماید که از این حالت به تردد تعبیر شده است (قسطلانی» ۳ج ٩ ص ۲۹۰؛ موسسهه الکتب الثقافیف ۳ج ۰ص ۸۴-۱). ٩-۲-مجاز از اختیار مومن در انتخاب مرکت و رفع کراهت او فاضل مقداد» شیخ بهایی و علامه مجلسی سه وجه تأویلی دیگری را با انتساب به اهل ستت ذکر کرده‌اند (وجوه ۴و ۵و ۶). خداوند تبارک و تعالی همیشه حالاتی را برای مومن پیش می‌آورد که مرگ را به میل خویش انتخاب کند؛ لذا حالاتی برای او پیش می‌آورد که نه تنها مرگ را بپذیرد» بلکه آن را تقاضا کند. لازمه این حالت آن است که علاقه او را از دنیا بکند و کراهتش را از مرگک زائل کند؛ مانند مرض» پیری» زمین گیری» فقر و احتیاج» بلاهای ناگهانی و شدید و... که تدریجا مر گک را بر بنده خدا آسان کند و مشتاق آن گردد که از این معنا به تردید تعبیر شده چون از جهت و صف, به کار شخص متردد شبیه است. بنابراین خداوند پس از این که مومن مرگ را برگزید در مقام قبض روح او برمی آید» بدون اين که از طرف خداوند عجله‌ای در کار باشد. مژید این وجه روایتی است که می‌فرماید وقتی ملک الموت برای قبض روح حضرت ابراهیم (ع) آمده» ابراهیم از قبض روحش کراهت داشت, لذا خداوند قبض روح او را به تخیر انداخت تا این که یک روز پیر مردی را دید که غذا می‌خورد و آب دهانش از شدت پیری و ناتوانی و سستی بر محاسنش می‌ریخت؛ از این رو حضرت ابراهیم (ع) از خداوندتقاضای مرگ کرد؛ یعنی کراهتش از بین رفت و خواهان مرگ شد. پس مشخص می‌شود که هیچ گونه ترددی از طرف خداوند نبوده» بلکه فقط بر طرف کردن حالت کراهت ابراهیم (ع) از مرک بوده که در ظاهر به شکل تردد در قبض روح ابراهیم.(ع) دیده می‌شود. درباره حضرت موسی (ع) هم شبیه این داستان نقل شده است. (فاضل مقداد ۱۴۰۵ ج ۱» ص ۵۲ ۵۳؛ بهایی» ۱۳۸۷ ح ۳۵ ص ۶۴۰۹ مجلسی» ۰۱۴۰۴ ج ٩» ص ابو سلیمان خطابی و حرالی از متقدمان اهل سنت نیز معنایی نزدیک به همین را بر حدیث حمل کرده‌اند (اپن حجر خداوند متعال تردد ممن در اراده یکسانش نسبت به بقا و مرگ را از باب کرامت و تعظیم» به ذات مقدس خود اضافه کرده است. پس در واقع تردید و شک فعل مومن است نه خداوند متعال؛ اما از باب تشریف» آن را فعل خود خوانده است (فاضل مقداده ۱۴۰۵ ج ۱» ص ۹۵۳-۵۲ بهایی» ۰۱۳۸۷ ح ۳۵ ص ۴۰۹؛ مجلسی» ۱۴۰۴ ج 4 ص ۹۲۹۸-۹۷ مازندرانی» ۱ج ٩ ص ۱۹۴؛ شبر ۷ج ص۶۲ - ۶۶). ۱۹۵۸ مفهوم‌شناسی «تردید» و راهکار فریقین در حل مشکل و تعارض اخبار «کراهت یا علاقه مومن به مرگ»/ میرزائی ملاصدرا تردد را به ملائکه نسبت داده و معنای آن را همان تردید و دودلی دانسته است (صدر المتألهین» ۱۹۸۱ ج ۶ ص ۲ صدر المتألهین» ۱۳۶۶ ج۴» ص ۱۸۹). از نگاه فاضل مقداد» شیخ بهایی و علامه مجلسی این وجه نیز از اقوال اهل سنت است (فاضل مقداد ۰۱۴۰۵ ج ۱» ص ۵۳-۵۲؛ بهایی» ۰۱۳۸۷ ح ۳۵ ص ۴۰۹؛ مجلسی,» ۱۴۰۴ ج ٩ ص ۹۲۹۸-۲۹۷ مازندرانی» ۱۴۲۱ ج 4٩» ص ۱۹۴؛ شبر ۱۴۰۷ ج ۱» ص ۶۷ - ۶۶). البته علامه مجلسی به این نکته اشاره کرده که برخی از معاصرانش نیز بر این باور هستند و این مسئله را بیشتر مختص بندگان خاص و اولیا ال می‌دانند (مجلسی» ۱۴۰۳ ج ۶۷ ص ۱۷). ایشان همچنین این قول را به نقل از برخی حکما و صوفیه مطرح کرده است (مجلسی» ۱۴۰۴ ج ۱۰ص ۳۸۵). در واقع نیز چنین | ست؛ چراکه ابو سلیمان خطابی از عالمان اهل سنت بسیار پیش‌تر از ملا صدرا (قرن ۴) چنین وجهی را مطرح کرده؛ از نگاه وی حدیث بدین معناست «ملائکه من در امری که به انجام آن حکم نموده باشم؛ مانند ترددشان نسبت به قبض روح عبد ممن تردد ننمودند» (ابن حجر بی تا ج ۰۱۴ ص ۰ شبر ۰۱۴۰۷ ج ا(» ص ۶۵). او که از لغت شناسان متقدم اهل سنت است «ترددت؛ را به معنای «رددت»» ثلائی مزید از باب «تفعل» و یک فعل متعدی به معنای «ارسال و با زگشت وسائط خداوند» می‌شمارد (همان). بنابراین تردد را تنها تمثیل می‌داند و معنای حقیقی آن را بر خدا جایز نمی‌داند. و بر این باور است که خدا منزه از صفات مخلوقی است که در امورات خود به پشیمانی و بدا متصف است (ابن عساکر ۱۴۱۵ ج ۶۱ ص ۱۸۰). وی برای اثبات مدعای خود. بهداستان تردد حضرت عزرائیل در قبض روح حضرت موسی و ابراهیم (ع) استشهاد نموده است. کلاباذی» ابن جوزی و ابن عربی نیز از دیگر عالمان اهل سنت‌اند که تحلیلی نزدیک به نظر ملاصدرا دارند. (ابن حجر بی تاج ۱۴ ص ۶۶۸۰ همان؛ ابن عربی» ۰۱۴۱۴ ج ۱۰ص ۶۵۲) تبیین کلاباذی با دیگران کمی متفاوت است. او تردد را صفت فعل می‌داند نه صفت ذات. در نتیجه قائل است در روایت از «تردید» به «تردد» یاد شده که متعلق تردید نیز همان اختلاف احوال مومن از ضعف تا حب مرگک خواهد بود. (ابن حجر نظر ملاصدرا از دو وجه قابل نقد است. در تقریر او ازاده مثل علم» عین ذات گرفته شده که لازمه آن قدّم عالم و از بین رفتن باب دعا و استجابت خواهد بود (خراسانی» بی‌تا ص ۲۹۰). همچنین» آنچه ملاصدرا ذ کر کرده علاوه بر آنکه فی نفسه از معنای حدیث دور است. با ذیل حدیث هم که فرموده «مومن از موت کراهت دارد و من از مسائت و ناراحتی او اکراه دارم»» سا زگاری و تناسب ندارد (احمدی» ۱۳۶۶ ص ۴۱و ۴۲). برخی محتمل می‌دانند که حتمی بودن مرگث» با کراهت خداوند از ناراحتی مومنان» متعارض باشد که از همین تعارض ۱۹۵۹ فصلنامه علمی پژوهشی «تحقیقات علوم قرآّن و حدیث» سال نوزدهم» شماره۲, پاییز ۰۱۴۰۱ پیاپی ۵۵ به تردد تشبیه شده و در حقیقت» زبان مجاز است از باب استعمال یک چیز در مقابل ضدش؛ مانند آیه شریف «و مکرّوا و کر اه (آل عمران/ ۵۴) پس اطلاق آن بر خداوند متعال تنها به اعتبار مبدا آن است که همان تعارض دو محبوب و یا تبادل دو مکروه است که در انجام يا ترک یک شی لازم‌اند (صدوق بی‌تا ص ۳۹۹؛ حلی» ۰۱۴۰۱ ص ۳۲ فاضل مقداده ۱۴۰۵ ج۱» ص ۵۲ ۵۳). از اهل سنت نیز می‌توان نظر طحاوی را تا حدودی به این دیدگاه نزدیک دانسست ۲-۰- مجاز از تردید مومن و قبض و بسط در احوال او تردد» فعل خداوند متعال نیست بلکه فعل بنده مژمن است. خداوند متعال برای ممن وضعی پیش می‌آورد که او گمان می‌کند مرگش نزدیک شد. در این حال | ستعداد و آمادگی کامل برای رفتن از این جهان و | شتیاق به انجام عمل صالح پیدا می‌کند. سپس خدای تعالی وضع دیگری برای او به وجود می آورد که باعث آرزوهای دنیوی او می‌شود. در نتیجه او مشغول فراهم کردن ضروریات زند گی دنیوی می‌شود که ناگزیر از آن است. در نتیجه این عبد است که مردد می‌شود نه خداوند ولی چون تردد عبد معلول پیش آوردن اسبابی است که خدا به وجود آورده» لذا خداوند تردد را به خود نسبت داده است. بنابراین» تردد در احوال بنده مومن اسششت که گاهی به دنیّاو گاهی به آخرت توجه پیدا می کند» نه در زمان قبض روح که زمانش مشخص است (فاضل مقداد» ۱۴۰۵ ج ۱» ص ۵۲- 4۵۳ علامه مجلسی به نقل از برخی از معاصرانش: مجلسی» ۰۱۴۰۳ ج ۶۷ ص ۱۷). امام خمینی از این بحث با عبارت تجاذب میان ملک و ملکوت یاد کرده و بر این باور است که ترده به معنای این تجازب و غموما متعلق به وه یه بای به ولی و عارف خواهد بوذ (احمدی 4۱۳۶۶ ص ۳۸). برخی نیز همین بحث را به عنوان «قبض و بسط؛ پروردگار نسبت به مومن و فراهم کردن | سباب تکامل و ترقی او مطرح کرده‌اند. تا بدین وسیله مومن به‌انکاتی آگاهی یابد از جمله اینکه: به گناهان خود توجه پیدا کند؛ از اعمال گذشته و گناهان خود توبه کند همواره به یاد مرگ باشد؛ به کمالات؛توجه پیدا کند؛ کمالات بیشتری برای خود کسب این وجه» موید روایی نیز دارد. در روایتی از امام صادق (ع) است معنای تردد» به همان معنای قبض و بسط در احوال مومن حمل شده است: «ابن ابی یعفور می گوید از امام صادق (ع) شنیدم که فرمود خدای تعالی می‌فرماید گاهی بنده‌ای از بندگان ممن من مرتکب گناه بزرگی می شود که به سبب آن مستوجب عقوبت من در دنیا و آخرت می گردد» در آن هنگام نظری به کار مومن و آثار اعمالش در آخرت می‌افکنم و به آنچه صلاح اوست نسبت به آخرتش توجه می‌نمایم [و اگر اعمال او صالح نبود] در مجازات و عقوبتش در همین دنیا تسریع می‌کنم [تا در آخرت پاک باشد و بتواند از نعمت‌های بی‌منتهای آنجا | ستفاده کند] و نیز عقوبت مصیتش را تقدیر و اندازه گیری می‌نمایم. ولی این عقوبت را بدون ۳ مفهوم‌شناسی «تردید» و راهکار فریقین در حل مشکل و تعارض اخبار «کراهت یا علاقه مومن به مرگ»/ میرزائی امضا قطعی به حال توقف نگه داشته بر او وامی گذارم و به تعلیق می‌اندازم در حالی که امضا قطعی آن به خواست و مشیت من است. بنده مومن من این مطالب را نمی‌داند و من در امضا کردن این عقوبت بر او بسیار تردد می‌نمایم و عاقبت از آن امساک می‌کنم و وقوع حتمی به آن نمی‌دهم؛ زیرا ناراحتی او را خوش ندارم و مایل نیستم مکروهی بر او وارد شود. پس او را عفو می‌کنم و از او می گذرم به خاطر اینکه دوست دارم کارهای مستحبی که شب و روز انجام می‌دهد و به و سیله آنها به من تقرب می‌جوید مکافات و تلافی کرده با شم» پس آن بلا و عقوبت را از وی برمی گردانم» در حالی که قبلا تقدیر کرده بودم [ولی امضا نکرده] و [آن را] متوقف رها کرده بودم و امضا آن به خواست من بستگی داشت» سپس اجر و پاداش بزرگک این نزول بلا را برایش می‌نویسم و ذخیره می‌کنم و زیاد می‌کنم بدون اینکه او توجه داشته باشد و بداند» در حالی که رنج و سختی بلا هم به او نرسیده است و من خدای کریم و رئوف و مهربانم» (کلینی» ۲-۱-مجاز از بدا در تقدیم و تأخیر مرک (محو و اثبات) فیض کاشانی مفهوم حدیث را به بدا راجع می‌داند (فیض کا شانی» ۱۴۲۳ ص ۳۹۳ همو ۱۳۶۰ ص ۱۰۸). آنگاه تردد در تقدیم و تأخیر مرگ مرتبط خواهد بود» نه اصل انجام. در ابنصورت این تعبیر» استعاریست (مجلسی» ۰۱۴۰۴ ج۱۰» ص ۵ البته با این وجود نیز نیازمندی به تأویل بر جای خود باقی است و باید حدیث در هر صورت تأویل گردد (مجلسی» بنابراین» حدیث در مقام پرداختن به مسئله محو و اثبات در لوح ممن است و اطلاق تردید بر آن استعاری است و مراد حدیث این است که «در لوح محو و اثبات» محو و اثباتی بیشتر از آنچه در خصوص قبض روح عبد مومنم واقع شده» از من واقع نشده است». برخی این تفسیر را شبیه‌ترین و نزدیکک‌ترین تفسیر به تردد دانسته‌اند (شبر» ۱۴۰۷ ج۱» ص ۶۲- ۳-۳ مجاز از وقوع فعل میان خیریت بالذات و شریت بالعرض میرداماد» بر آن است که قبض روح مژمن به واسطه مرگک» در مقایسه با نظام وجود» خیر؛ و از جهت ناراحتی عبد» شر است. در واقع» میان دو طرف خیریت بالذات و شرّیت بالعرض فعل واقع می‌شود. او از این مفهوم» به تردد تعبیر نموده است؛ زیرا به نظر ایشان» خیر بودن به انجام فعل دعوت می‌کند و شر بودن به ترک فعل. پس در آن» به نحوی از تردد اشاره شده است (میر داماد ۱۳۹۱ ص ۴۶۹و ۴۷۰). ملا صدرا این نظر را به دلیل نا سازگاری نسبت دادن تردد به ذات خداوند متعال با دو مبنای مهم فلسفی (علم ذات به ذات و علت و معلول)» مردود می‌شمارد (صدر المتألهین» ۱۹۸۱ ج ۶ ۱۶۱ فصلنامه علمی پژوهشی «تحقیقات علوم قرآّن و حدیث» سال نوزدهم» شماره۲, پاییز ۰۱۴۰۱ پیاپی ۵۵ برخی مراد خذدیت زا اشازه به فردید میا اسامی جلال و جمال دائسته‌اند نه تردید در ذات خذاوند متعال.ربه این معنا که اسامی خداوند بعضی اسامی جلال‌اند مثل قهار» جبار» متکبر منتقم و ... که به مناسبت این اسامی» دیاری نباید بماند و به مناسبت اسامی جمال مثل رژوف» عطوف, رحمن و رحیم و ... همه باید بمانند. از این رو به مقتضای اسامی جلال به عزرائیل می‌فرماید روح مومن را قبض کن و به مقتضای اسامی جمال فرماید قبض مکن که از این به «تردد) تعبیر شده است (بهشتی‌پور» ۳۹۱ ص٩۸ به نقل از: خراسانی» ۶ص ۹۰ نیز می‌توان «تأخیر در مرگث» را به «تردد» تشبیه کرد که از آن به «تراخی و درنگک کردن» یاد می‌شود وکنایه از «تأخیره است (حر عاملی» بی‌تا ج ۲» ص ۶۴۴). بر اساس این تفسیر تردد به معنای اینکه »خداوند فعل را در حال و یا استقبال انجام دهد نیست؛ زیرا در کل افعال او تردد ملازم تراخی» وجود ندارد؛ مگر در قبض روح مومن. پس ملزوم را ذکر کرده و لازم را اراده نموده و معنای تشبیه به استئنا» بازمی گردد. بنابراین» تراخی در افعال را به تراخی در قبض روح مومن تشبیه نموده است (حر عاملی» ۱۴۰۲» ص 9۷۸ شبر ۱۴۰۷ ج ۱» ص ۶۲--۶۶). برخی اهل سنت نیز مراد از تردد را قبض روح مومن با تأنی و به تدریج دانسته‌اند و می گویند تمامی امور نزد خداوند به امر کن فیکون و بی‌درنگ صورت می‌پذیرد اما اجرای فرمان قبض روح مومن» به دلیل کرامتش» به تدریج و با درنگ است (ابن حجر بی‌تاه ج ۱۴ ص گزینش میان راهکارهای حلی دانشوران» سخت می‌نماید اما توجه به رابطه میان مداومت بر این دعا با طول عمر که در منابع معتبر بدان |اشاره شده شاید بتواند د ست آویزی محکم در ترجیح یافت. «روایت شده که هر کس بر این دعا در تعقیب نمازهای واجب خود اهتمام ورزد آنقدر عمر کند که از زندگی خسته شود» (طو سی» ۱۴۱۱ ص ۵۹؛ ابن سعید» ۵ ص ۱۱۷). سید بن طاووس می گوید محمد بن حسن بن شمون بصری به خواندن این دعا مداومت می کرد و ۱۲۸ سال عمر کرد تا اینکه از زندگی خسته شد و خواندن این دعا را تراک کرد و وفات یافت. (اين طاووس» ۱۳۸۸» ص ۱۶۷- ۸). شیخ عباس قمی این را دعایی بسیار معتبر خوانده که در تمام کتب ادعیه نقل شده: (شخصی خدمت حضرت امام صادق (ع) آمده و از تنهایی خود به سبب موت بستگان و خویشاوندان گله کرد. حضرت فرمود اگر درازی عمر خویش و دوستان خود را می‌خواهی بعد از هر نماز این دعا را بخوان ...» راوی می گوید چون بر این دعا مداومت کردم چندان عمر کردم که از زندگانی ملول شدم (قمی» ۱۳۸۶ ص ۱۰۰۹). ازاین‌رو» به نظر می‌رسد معنای تأخیر در قبض روح مومن که برخی عالمان بدان پرداخته‌اند و این روایات را با بحث ۱۳۲ مفهوم‌شناسی «تردید» و راهکار فریقین در حل مشکل و تعارض اخبار «کراهت یا علاقه مومن به مرگ»/ میرزائی بدا مرتبط دانسته‌اند» از میان سایر وجوه معنایی» قوی‌تر باشد. در اینصورت دیگر این روایات روایی تفسیرگر صفات ذات همچنین» چیدمان روایی مرحوم کلینی در کافی» که این روایات را چهار بار به گونه‌های مختلف و تحت دو باب با عناوین «الرضا بموهبه الایمان» و «من آذی المسامین واحتقرهم» نقل کرده است (کلینی» ۱۳۶۳ ج۲» ص ۹۲۴۵ ۳۵۰ ۲۳) نشان می‌دهد. درک شیخ کلینی از این روایات» اعطای معانی رضایت‌مندی هنگام احتضار و جایز نبودن آزار و اذیت ممن است که از نگاه نگارنده می‌تواند از دیگر معانی ترجیحی این روایت به شمار رود. به تصریح برخی روایات» مومن حقیقی از مرک کراهت ندارد بلکه به آن راغب است (کلینی» ۰۱۳۶۳ ج۳ ص ۰۱۳۴ صدوق» ۰۱۳۶۱ ص ۶۲۳۶ ابن حنبل» بی‌تاج ۲» ص ۳۱۳ ۳۴۶ سید رضی, بی‌تا» ص ۵۲؛ حلی» ۱۳۷۹ ص 4...۱۸۰ بخاری» ۱۴۰۱ ج۷» ص ۱۹۱؛ دارمی» ۰۱۳۴۲ ج ۲» ص ۳۱۲). این معنا با مدلول ظاهری روایت تردد (کراهت مومن از مرگث)» در تعارض است و همین موجب شده بخشی از تلاش عالمان» صّرف رفع تعارض میان این دو مفهوم باشد. شیخ بهایی سه راهکار در حل این تعارض ارائه می کند. راهکار اول به نقل از شهید اول است با این تحلیل که: حب و علاقه به لقا له مقید به وقت معینی نیست. بنابراین بر حال احتضار و دیدن چیزی که او دوست دارد» حمل می‌شود. همچنانکه شیعه از امام صادق (ع) و اهل تسنن از رسول خدا روایت می کنند. که «رسول خدا صلی الّه علیه و آله فرمود هر کس لقا خدا را دوست داشته باشد خداوند هم لقا او را دوست دارداو هر که از لقا خدا کراهت داشته باشد خداوند هم لقا او را کراهت دارد. به آن حضرت گفتند ای پیامبر خدا ما از مرگک کراهت داریم» فرمود اینطور نیست» چون حالت احتضار و مرگک مومن فرا رسد او را به رضوان و کرامت الهی بشارت می‌دهند و پس از این بشارت» هیچ چیز نزد او محبوب تر از آنچه به او بشارت داده شده نیست» پس او لقا خدا را دوست دارد و خداوند هم لقا او را دوست خواهد داشت» (شهید اول» ۱۴۱۹ ج ۱» ص ۳۸۹ بهایی» ۱۳۸۷ صن ۴۰۹). راه کار دوم شیخ بهایی توجه‌دهی به تفاوت میان «موت» و «لقا» است. بدین معنا که مرگک» نفس لقا ال نیست بلکه لقا اه لازمه مرگ است و کراهت از مرگ به خاطر رنج حاصل از آن است و این کراهت مستلزم کراهت از لقا ال راه کار سوم اینکه دوستی لقا ال ایجاب می‌کند که انسان استعداد کامل لقا الّه را با افزودن به اعمال صالح خود تحصیل کند» و تحصیل اين استعداد و زیاد کردن اعمال صالح با مرگ منافات دارد؛ زیرا مرگ فرصت را می گیرد و دست انسان را از انجام اعمال صالح کوتاه می‌کند. از این رو موومن از مرگ کراهت دارد که مانع کمال استعداد او برای لقا ال ۱۶۳ فصلنامه علمی پژوهشی «تحقیقات علوم قرآّن و حدیث» سال نوزدهم» شماره۲, پاییز ۰۱۴۰۱ پیاپی ۵۵ می‌شود (همان» ص ۲۱۲). البته پیش از ایشان محقق کرکی و نیز شهید ثانی به این دو راه کار اشاره کرده‌اند (کرکی» ۱۴۰۸ ج ۱ ص ۴۱۶ الشهید الثانی» ۰۱۴۲۲ ج ۲» ص ۸۳۹ و الشهید النانی» ۱۴۱۳ ج ۱» ص ۹۷). علامه مجلسی نیز با این نظرات یک پاسخ نیز از سوی عالمان اهل سنت مطرح شده: ذهبی» عبارت «یکره الموت و اکره مسائته» را ناظر بر صعوبت و کربات مرگ دانسته و نه کراهت موت؛ چرا که مرک صحنه ورود به رحمت و مغفرت خداوند است (بیهقی» ۱۴۰۸ ص۷۶). جنید بغدادی نیز با همین نظر موافق است. بر این اساس» معنای روایت این نیست که من موت را برای او مکروه می‌دارم؛ زیرا موت» مومن را به سوی رحمت و مغفرت الهی وارد می‌سازد (موسسه الکتب الثقافیف ۰۱۴۰۳ ج ٩ ص ۲۸۹). به نظر می‌رسد تعبیر شهید اول (راه کار اول)» راهگشاتر باشد. این راه کار که از روایات اخذشده» از درک تعارض بین این دو مقوله» از همان زمان اصحاب پیامبر (ص) نشان دارد و تحلیل پیامبر (ص) به نیکی از آن پرده برمی‌دارد. ایشان کراهت و علاقه را به ترتیب به دو برهه زمانی متفاوت «پیش از احتضار» و (هنگام احتضار» حمل می کند که در اینصورت تعارضی حاصل آنکه: «حدیث تردد» که از جمله روایات «مشهوره و چه بسا «متواتر) فریقین است و با توجه به خاستگاه صدوری آن» تقریبا در تمام دوران عصر حضور ائمه (ع) محل بحث اصحاب بوده» به اذعان عمده دانشوران فریقین به تأویل» فهم می گردد و با وجود تفاوت در تأویلات دوازده گانه عالمان» بن‌مایه باوز ایشان بر پذیرش و عدم انکار مبتنی است. دیدن نام فاضل مقداد از مکتب عقل گرایانه و فلسفی حله در کنار نام شیخ صدوق» شهید اول» علامه مجلسی که به نقل گرایی شهره‌اند و نیز نام فیض کاشانی از مکتب نوصدرایی در کنار نام شیخ حر عاملی اخباری‌مسلک و ... از تقریب اذهان عقل گرایان و نقل گرایان در فهم این روایت نشان دارد. توجه به ارتباط معنایی این روایات با مسئله طول عمر خود نقطه‌عطفی در کشف مفهوم این روایات به شمار می‌رود و به نظر می‌رسد معنای تأخیر در قبض روح مومن که برخی عالمان بدان پرداخته‌اند و به تبع آن» این روایات را با بحث بدا مرتبط دانسته‌اند» از میان سایر وجوه معنایی قوی‌تر باشد. در اینصورت دیگر این محتوای روایی مفسر صفات ذات نخواهند همچنین» درکک شیخ کلینی از این محتوای روایی» که از چیدمان کافی برمی آید معانی اعطای رضایت‌مندی هنگام احتضار به ممن و جایز نبودن آزار و اذیت مومن» نیز از دیگر معانی ترجیحی نگارنده به شمار رود که مویدات روایی ۳۳ مفهوم‌شناسی «تردید» و راهکار فریقین در حل مشکل و تعارض اخبار «کراهت یا علاقه مومن به مرگ»/ میرزائی ۱. ابن ابی شیبه» عبد الّه بن محمد.( ۱۴۰۹ق. - ۱۹۸۹ م.) /لمصنف, تحقیق وتعلیق: سعید اللحام» چاپ اول» بیروت: ۲ ابن جوزی» عبد الرحمن(۱۴۱۳ق. - ۱۹۹۲ م.» دفع شبه النشبیه کف التنزیه. تحقیق وتقدیم: حسن السقاف» ۳ احمد بن حنبل. (بی تا.)» مسند حمد» بیروت: دار صادر. ۴ ابن حبان» محمد. (۱۴۱۴ ق.- ۱۹۹۳ م.)» صحیح ابن حبان»چاپ دوم» شعیب الارنووط. ۵. ابن حجر احمد بن علی. (بی‌تا.)» فتح الباری فی شرح صحیح البخاری, چاپ دوم » بیروت: دار المعرفه. ۶. ابن سعید کوفی» حسین. (۱۴۰۴(ق.» الموومن» چاپ اول» قم: مدرسه الامام المهدی (ع). ۷ ابن سعید یحیی. (۱۴۰۵ق.)» الجامع الش رایع قم: سیدالشهدا. ۸ ابن طاووس» السید علی بن موسی. ( ۱۳۸۸ش.)» فلاح السائل, تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. ٩. ابن عربی» محبی الدین. (بی تا.)» الفنوحات المکیه . بیروت:دارصادر. ۰ ابن عساکر علی بن حسن. ( ۱۴۱۵ق.) فاریخ مدینه دمشتقی,» تحقیق: علی شیری» بیروت: دارالفکر. ۱ ابو یعلی موصلی. (بی‌تا.» مسند آبی یعلی» حسین سلیم آأسد. دمشق: دار المأمون للتراث. ۲ احمدی فقیه پزدی» محمد حسن. (۱۳۶۷ش.)» «مفهوم تردد در احادیث» کیهان اند یشّه. شماره ۱۸ (ص) ۴۱- ۳ ,(۳۶ش.)» «مفهوم تردد در احادیث قدسی»» کیهان /ند یه شماره ۰۱۱ (ص) ۴۳-۳۷. ۴ بحرانی» یوسف بن احمد. (۱۴۲۳ ق.- ۲۰۰۲م.)» الدرر النجفيه من الملتقطات اليوسفيه چاپ اول, ۵ بخاری» محمد بن اسماعیل. (۱۴۰۱ ق.- ۱۹۸۱م.)» صحیحالبخاری, |ستانبول: دار الفکر للطباعه والنشر والتوزیع. ۶ برقی» محمد بن خالد. (۱۳۳۰ ش)» المحاسن,» تصحیح وتعلیق: السید جلال الدین الحسینی» طهران: دار الکتب ۷ بهایی» محمد بن حسین. ( ۱۳۸۷ش.)» الاریعون حدئی قم: دفتر نشر نوید اسلام. ۱۸۶۵ فصلنامه علمی پژوهشی «تحقیقات علوم قرآّن و حدیث» سال نوزدهم» شماره۲, پاییز ۰۱۴۰۱ پیاپی ۵۵ بهشتی‌پور» روح ال (۱۳۹۱ش.)» «معناشناسی حدیث تردد»» کناب قیم. سال دوم» شماره پنجم» (ص) ۱۰۳-۸۳ ۹ بیهقی» احمد پن حسین. (۱۴۰۸ق.)» کناب الارپعون ا/لصعری, تحقیق: ابواسحاق الحوینی الاثری» بیروت: جلالی» سید محمد رضا. (۱۴۲۰ق.» المنهج الرجالی والعمل الرائد فی الموسوعه الرجاليه لسید حر عاملی» محمد بن حسن. (۱۴۰۲ق.)» الجواه رالسنیه ف ی الاحاد یت القدسیه. تهران: پس. بیتا.) وسائل الشیعه» قم: موسسه آل البیت (ع) لاحیا التراث. . حلی» حسن بن یوسف.(۱۴۰۱ق.) آجويه المسائل المهنائيه چاپ اول» قم بی‌جا. . خراسانی» محمد حسین. (بی تا.)» ۵ یره المعارف الاسلامیه ف ی الشرح الخطبه الرضويه, تهران: کتابفروشی دارمی» عبد اللّه بن رحمان. (۱۳۴۹ق.)» سنن الدارمی» دمشق:مطبعهه الاعتدال. . ذهبی» شمس الدین. (۱۳۸۲ ق.- ۱۹۶۳م.) ۰ می زان الاهتدال, علی محمد الیجاوی» چاپ اول» بیروت: دار المعرفه . سید رضی» محمد بن الحسین . (بی‌تا.)» نهج البلاغه» بیروت:دار المعرفه للطباعه والنشر. . شیّره سید عبد الله. (۱۴۰۷ق.)» مصابیحالانوار فی حل مشکلات الاخبار تحقیق سید علی شبر بیروت: موسسه شهید اول» شمس الدین محمد بن مکی. (۱۴۱۹ق.)» ‏ ذکری الشيعه ف یآحکا مالشريعه. جاپ اول» قم: موسسد . (بی‌تا.) القواعد والفوائد. السید عبد الهادی الحکیم» قم: منشورات مکتبه المفید. شهید ثانی» زین‌الدین بن علی. ( ۱۴۲۲ق.)» روض الجنان فی شرح ارشاد الاذهان, چاپ اول» قم: بوستان ۰ (۴۳ق.)» مسالک الاّفهام چاپ اول» قم: موسسه المعارف الاسلامیه. صدرالمتالهین» محمد بن ابراهیم. (۱۹۸۱م.)» الحکمه المتعاليه ف ی الاسفا رالعقيه الا ریعه چاپ سوم» بیروت: مفهوم‌شناسی «تردید» و راهکار فریقین در حل مشکل و تعارض اخبار «کراهت يا علاقه مومن به مرگ»/ میرزائی .(۳۶۶ش.)» شرح آصول الکافی» تصحیح محمد خواجوی» چاپ اول» تهران: موسسه مطالعات و صدوق» محمد بن علی . ( بی‌تا.)» النوحید» تصحیح وتعلیق: السیدهاشم الحسینی الطهرانی» قم: موسسه النشر .(۵ق.)» علل الشرائع» محمد صادق بحر العلوم» نجف: منشورات المکتبه الحيدريه. (۱۳۶۱ش.)» معانی الا خبار» تصحیح علی أکبر الغفاری» قم: انتشارات !سلامی جامعه مدرسین. طبرانی» ابو القاسم سلیمان بن احمد. (بی‌تا.) المعج یم الکبیر» حمدی عبد المجید السلفی» چاپ دوم» بیروت: دار .(بی تا.)» المعجه م الا وسط., طارق بن عوض الّه عبد المحسن بن !براهیم الحسینی» القاهر: دار الحرمین. طحاوی» احمد بن محمد. (۲۰۰۵م.)» شرح العقیده الطحاويه چاپ اول, بغداد. طریحی» فخر الدین. (۱۳۶۲ش.) ۰ مجمع الیحرین» چاپ دوم» تهران: طراوت. طوسی» محمد بن حسن. (۱۴۱۴ق.)» الأمالی» چاپ اول» قمنموسسهه البعثه. عینی» بدرالدین محمود. ( بی تا.)» عمده القاری شرح صحیح الیخاری. بیروت: دار |حیا التراث العربی. فاضل مقداد» جمال الدین مقداد بن عبدالله. (بی‌تا.)» نضد الق و/عد الفقهیه. قم: کتابخانه آیت الّه مرعشی. فیض کاشانی» محمد بن مرتضی ۰ (۱۳۶۰ش.» کلمات مکنونه من علو مآهل الحکمه و المعرفه تصحیح و تعلیق شیخ عزیزاللّه عطاری قوچانی» چاپ دوم» تهران: فراهانی, ۰ (.) الحقائّق فی محاسن الاخلاق قره العیون فی المعارف و الحکم. چاپ دوم قم: ۳(۰ش.)» الشافی فی العقائد و الاأخلاق و الاأحکام. تحقیق مهدی انصاری قمی» تهران: دار قسطلانی» شهاب‌الدین. (۱۳۲۳ق.)» ارشاد الساری فی شرح صحیح الیخاری» چاپ هفتم» مصر: المطبعه قمی» شیخ عباس . (۱۳۸۶ش)» مفاتیح الجنان» قم: آیین دانش. ۱۶۷ فصلنامه علمی پژوهشی «تحقیقات علوم قرآّن و حدیث» سال نوزدهم» شماره۲, پاییز ۰۱۴۰۱ پیاپی ۵۵ ۳ کرکی» علی بن الحسین.(۱۴۰۸ق.)» جامعالمقاصد., چاپ اول» قم: موسسه آل البیت (ع) لاحیا التراث. ۴ کلینی» محمد بن یعقوب بن اسحاق. (۱۳۶۳ش.)» الکافی» تصحیح وتعلیق: علی أ کبر الغفاری»چاپ پنجم» طهران ۵ مازندرانی» مولی محمد صالح. ( ۱۴۲۱ق.- ۲۰۰۰م.)» شور حآصول الکافی, تعلیقات: المیرزا آبو الحسن الشعرانی» ضبط وتصحیح: السید علی عاشور چاپ اول» بیروت: دار |حیا التراث العربی. ۶ مجلسی,» محمد باقر. (۱۴۰۳ق. - ۱۹۸۳م.)» بحار الانوار الجامعه لدر رآخبار الأئّمه الاطهار » چاپ سوم ۴۰ ) مرآ العقول فی شرح آخبا رآل الرسول (ص) تصحیح السید هاشم الرسولی» ۸ مناوی» محمد عبدالرئوف بن علی. (۱۴۱۵ق.) فیض القد یو ۰تحقیق: احمد عبدالسلام» بیروت: دارالکتب العلمیه. 4۹ موسسه الکتب الثقافی. (۱۴۰۳ق.)» الاحاد یث القدسیه, بیروت: موسسه الکتب الثقافیه. ۰ مهریزی» مهدی. (۱۳۷۶ش.)» «رساله‌ای.در معنای حدیث «ماترددت پل شین ۶ نا فاعله» از عبد الخالق بن عبد الرحیم یزدی (۱۲۰۰- ۱۲۶۸ ه)» مجله علوم حدیث,» شماره ۰۳ ص ۷۷۶ ۹۱. ۱ میرداماد» محمدباقر. (۱۳۹۱ش.)» قبسات. اصفهان» موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل بیت (ع). ۲ نمازی شاهرودی, علی. (۱۴۱۹ق.)» مسند رکت سفينه الیحار. تحقیق و تصحیح: الشیخ حسن بن علی النمازی» .(ن۸70 ۸77/1989 1409) فمصسصقط3 دز خمال۸0۵ مق هک زط۸ 100 13 ۵1-۳ 127 نعنسزهظ مصمصتان9ه اک مصقطفاآ-اه 5210 وط طاعندع ۳ -[۵ 7و۸ (ط لاطراحه ۸1-7 امن اک و07 .رن۸70 ۸73/1992 13فل معصطعطا-لد ۸۵0 تال 10۵ 2۰ 6 560000 770000۰ 710 نهک ,(ن۸7 ۸73/1993 0414 ممسصقط3 مصقط1120 10۵ 3۰ 40 ۵1-3۸071027 نهک اک 7 0[ ۳۵۸۶۳۵ مر۵ص) نله صط[ فحمسط۸ ,حهز1۵ 10۳ 4۰ نوحله/1-لج سحصآ-ل۸ :09 مصمنانوع اک نگ من ۸1-7 مرکت۸ 1404 و۳۳۹۵ ۴۶ 10 52 1۳۵ .5 34 21-5 5260 :۷00 و1 76 آک-اه *نوملعل۸ مرتن۸ 0405 قسطه م5۵30 10۵ 6۰ ۳۸ مفهوم‌شناسی «تردید» و راهکار فریقین در حل مشکل و تعارض اخبار «کراهت یا علاقه مومن به مرگ»/ میرزائی 11 نصق0طع1 بان ۸1-52 72/20 ,(2009) خع2 حنطط نل۸ 0عردکسلد ,ق1800 10۵ .7 ۰ 1۵۳ تاحسلهظ موله‌ و و ۵1-7 ۸1-۳2 رفص -له ح۷ 30 بتطوجم۸ 10۵ 8۰ ۳6۹627 ,0710565 ]٩ 0۲7172010 و7150 مرتن۸ 1415) صع‌دعه 1 ص10 نل۸ محعلقع۸" 9۰10۵ له 107 :کته‌کق 1302 ,0و۸ حستله‌گ 110 ,16 70 ۸۳07 1/300 ,رفص تلدع3 ۵13 ۸۳۶ .10 1373000 ۵۶ 00۶01 ع۵ط1" ,ر987ل) صمععق73 0مصسقط3 منفعع٩ طلنوه۳ توحصط۸ .12 1272000 ۶ 00601 ۵ط1" ,(988ل) صه‌ععق73 فمصسصقط3 منفعه ۳٩ خلنوه۳ توحهصط۸ .13 -ا۸م 11700 ۸-72707090 ۸-3۳۵۲ ,(ن۸7 ۸77/2002 01423) فمسحم۸ دز کف منصه‌حطه8 .14 لاد له 2جطجا" نا مکهاع2-ل21 1027 تشسنعط مصمنناع انا موسوو اه ۸۱-۳ هم وه 21 :151200 ,01-8107 نامک ,(۸7 ۸77/1981 0401 لنمصدا از ومصحصقط3 محقهطلظ .15 ۰ له ۷۷۵ تطاعه 21-7 ۳2۵ 2 1103 آنا علزطسله 7و1 31-10 لعله7 0ع رد5 ۶ 00۳۳0 ,۸-1026 ,(1951) نامک داز فمسصحقط 3 متوحهظ 16۰ 21۵10 :۷0) ,77027000 ۶ ۸-۸۳۵۵ ,(2008) صد۹ ۲۳ جطاز فومسصحقط30 مت قعطهظ .17 7 1373000 ۶و 770908 عطا هم کعنامقصعک ۵ط 1 ,«ر2012) حعالطنامط ,8566۹000 18۰ ۷( 3696273 رواک -اه ۸ 01-22۵ 87166 مرتن۸ 4085ل) مومع جطاز وعصسطم۸ متوعطیهظ 19۰ له انش گاتاه 120 تبسنطظ مشاه تمه تالم وقطعل جا م۸ -۵ [1-۸۵ه ۵ #1/7,نخ-اه مه ۸۱-7700 مرتت۸ 1420) حرعطظ فمصسحقط3 فعچدک منلقلد7 .20 له (هاعله/2 :ص۷0 مصصنانل6 105 رز -آه هیک معسو اه نگ -اه فحس ناه 2۵12 4 زا 31-8321 اگ 0 بو تکاله 77۶61 ۵ص صه‌ده۳ داز ومهصصع 3/0 رتانسگ ۳۳۳۳ 21۰ -آ۵ 7 01-030 ۸1-70۵۳ ,۸77 0402 صه‌دععت صداز ومسصقط3 متانصخگ س13 .22 40 عتقلبا0 ۵۶ رتست تصه‌حط 1 سوه لاه ۵۶۲۳ ,(2000) که صطاز صه‌عع132 ,15 .23 ,6010 51 مهس ۵1-212۵ 01-72108022 ۸70۳0 مرتن۸ 1401) کدف داز 11285 ,135 .24 -[۵ ۵1-1۳01 21-5۳۵۳ ]8 2006 لاه 222۵7 مرو و۲۳۹۵ ممسصحقط 3 متصق‌عقسطک .25 ۱۶۹ فصلنامه علمی پژوهشی «تحقیقات علوم قرآّن و حدیث» سال نوزدهم» شماره۲, پاییز ۰۱۴۰۱ پیاپی ۵۵ ۸1-1031 :که کق 102 0اه ممسک ,رکنش۸ 0349 معصسطعط داز طعلا ۵ ۸ متصته1 26۰ له 3/02۵0 نن۸ ,120 آ-له 1722 ,ر۸7 ۸77/1963 0382) نله عصسقط5گ ,3 طمطقط10 27۰ 21-۰ ۳۵ 1032 ]-له نا[ 22 /-ل 220 نابسزهط مصصان9ه اکعا مهزدط له 1087 تختاسنهطظ ,ره/ع2012-ل1ه 707 رفص رمک ت۲-له صطاز ومصصقط3 متوفظ 52260 .28 ۵1-۸2 ]180 7۵/1 ۵1-۵ م1702 مرتت۸ 3407 طعاا۵ ۸ فعرد5 تساک .29 01-8 77:06 ,۸77 419ل) 2/6 صداز ومهسصط 1 زا-لج عصسعط5 ,و۸ فتطعط5 .30 نآ طقس له *3وجآ نا اچه8-له اخ و0 مصو0ن0 ۳۹۲ مهم اک-اه ما۸ -۵1 ۵ 72 ۸1-000۵ ,(۵ه) 3/06 داز عمط تلد عصعطک ,۸۵ فتطقطک .31 21-3 61002ل2/2 31حتاطعصه/3 ص00 مصتله ۸1-77 77300 [0ا ۸ 5360 ,۵ 70۵ -[۵ 1۹/20 5071 ۸1-70700017 104 ,۸77 1422) نله هدز صتووجهند7 محصقط1 فتطعطک .32 :00 مصمنان60 11۳5۲ ,2 شاه م17 ,ر۸73 1413) نن۸ صطز صتووحهنه2 محصقط1 وتطعط5 .33 ۹0 4اه الاجلا اک ,(1987) حستط۵ 10۳ از معط مصتطنلله 21-30 520۳ .34 0 ععتلنن5 لت هم عاغناعصاآ تصع‌حطع1 مصمننله اک هط ممصصط30 بط -أه 7[ 2100 ۵1-717:10 01 ۸1-۳770 ,(1981) حصتطو 1 داز ۵عصصقط 3 مصتطنااه له 520۳ .35 "له اقب له *3طا" ج0۶ بلط مصمتنه محتطا مه م2 -اه لوسواوشاه عم -[۸ مطتطفق13 5260 روط 0۵۳۵۵۲۵۵ ,۸-7000 ,(۵ض) نل۸ صطز فمصصقط موتاود5 .36 21-302 که هه ۳و مهو ۳۵ تصوادآ-له حطاعق۸1-77 نصم0 متصقعط ۸1-1 تصره‌ ۳۹ له عطهظ و5300 ومصصقط0 3 ,۰ ۸1-506 7107 ,رتت۸ 1385) نزه۸ صطاز ومصحصقط 3 ,5209 37۰ -[ ۳و ۸10 تل۸ بط ۲00660 1-208 27 140 ,(1982) نله هداز فمسصقط 3 موتاوم؟5 .38 81-302 2۳ هه 7 ۲و ۳۵20۳ تصسه‌ادا-لج حطاعه ۸1-7 نصم مکشهکقطی 11301 01-0 ۸-7700 ,(۵ه) معصطم۸ صطز صقصجهاگ حصنعقا-لد جطا۸ متصقحه 13 .39 له طاق له *2جطا ج0۶ ابسنعط مصمقنله وصمعع5 مقعاه‌کسلد مززد/1-3د ۸۵ 1 13310 ,۵1-۸504 00[ ۸-78 ,(۵ض) فمسطم۸ دنز صعصرهااگ صسنکه‌ا-لد بطام۸ متصقحه 120 40۰ 2-0 167 :متنق6 مفطجه‌ک له حصتطهط1 صرطاز عقط3/0 و۸ مطعالد و۸2 ۵1-70 ۵1-۸720 ۹۳ 00۳۳۵۳۵۲ ,(2005) فمفحصقط 3 از محمسطم مححقطه1 4۰ :16۵ ,6۵000 56۲000 موه 01-0 *ه 10/0 ,ر0953) صتووسطله ۳ متطاحدس 1 42۰ 1 , 000[ 01-70 17002 ,(رنن۸ ۸73/1991 1411) صهدععل7 مطز فمصسصقط3 1 .43 ۸1-۵ :00 مطمان60 11۳5۲ ۸-4610 مرتنش۸ 0414 صه‌دعع7 مدز فمصصقط30 مات[ 44۰ 1 مفهوم‌شناسی «تردید» و راهکار فریقین در حل مشکل و تعارض اخبار «کراهت یا علاقه مومن به مرگ»/ میرزائی ۸1-۷722 1067 :زنط ,011600 7۸16۵ مرتن۸ 01416) 832 صزط شلد ۸۸۵ .45 :83600 ,2 تاه هک ماک ۸-027 ۳00" رهم فتصسطه/< 3و۳و8 منصی۸* 46۰ -[۵ 72 01-0007 2072 ,(۵ه) طقالا ما۸ صطز 030و تقد ,310030 ۳3001 .47 [۸ 2100]* :112 2/010100/1 ۵107۵2۱ ,(1981) 3و 1 داز فمصسصق 3 متصقطعقکل رد45۰۳ 40۵0 متصعطتا ما۸" طوالسسم۸ حعانقط5 روط الط از ماه ۵ موق اه ۸1-۸0212۵-04 ۸1-۹127 ,(2004) لاس3 دز فومصسصسقط 3 متصقطعقگ و۳ .49 21-32 جا شلد 020 تصععط 1 مها زجه‌عص۸ نوطه/3 روط ند وال ماه ۷۵ -اه 110710817 1 ۸-77002474 ,رتن۸ 1423) قوعاس 1 صدز فمسصقط3 متصقطعقط وچه۲ .50 2 ع1 ایآ :ص۷0 مصمفان6 5600 مسعفانتقا-له وم( مان اه سرت "اه م0 وقالهلم ۳ ۸1-128 7اه 0 0 77اه 7۳۸24 ۸77 1323) حتفلدطقطه‌ط5 متصقلهاعه0 51۰ 3365 ۸:3۵ :00 هلاه 10/2 ,(2007) ما۸ طعانعطا5 وتص0 .52 اج اه ص00 مطونان9ه ۳۹۲ ,۸-0081 70200 ,ت۸7 1408) مود تا-له داز نن۸ لفط .53 ۳و ۸6 نل۸ 07 00۳۳۵۵۵ ۸۱-۳ ,(984ل) وقطعل از نوم هداز ممسمسقط 3 متصیتهاگ1 .54 7517 5077 ,(۸7 ۸77/2000 1421) طنلق؟ فحصحصقط3 3۳13 متصقحعوصدمه/3 .55 ۸ ۸1-5260 :۷ 0۵۵۲۵۵ متصقهط۸1-5 که ۸1-3 حاطاظ۸ ۸-322 بط کاصعصصمن .8-2 30 -له *3ط1 0۶0 نابسزه8 دنله اد تفگ * [9م ۵1-7 ۸/0000 527 آنولا-اه :102 برتن۸ 1404) حنوقط ممسصقط3 متعنازه/3 .56 له 1080 :16620 مصمخانفه وصمعع5 متلتعع-ل۸ حصتطعق13 0عند؟ روط امعم ,رتتاطص) 1 ۵ [۵1-707 ۵1-۸۵ 167 ,(ن۸7 ۸73/1983 1403) حتودظ ممسصقط 3 متعنازه/3 57۰ ۵۸ -ل[ه طا3 له *32ط1" خ02 نستهظ مصمنقنله محتط) مشاه مومس ماه وططها ۸ :1۵۹6۵ ,0۸1-02220 77 مرچل۸ 0415 نلظ۸ دطز کتا هط ما۸ مقصسحقط 3 ,3503۳ 5۹۰ م5 15 ۵۳2002021 ۹/3" نو هط ۶ عصنصه‌عصد عطا 0۵ عناو6 ۸" ,(1997) 3/660 منمسط/3 59۰ 70۵1 ,"(۸77 1268-1200) نومه ۷ تطعط و۸ داز ونتعطکل [ب0 م۸ بروط "طل ۲2 هم۸" -[۸ ناتاطنط موور 2و0 -اه ۸-۸222 مرتت۸ 1403) عشسهتعصا جووکمومط لد ۸1-6 60۰ 40 86۶627 1-821 لط۸ تنصقعطه‌تکا ,62عهم00 ,(2012) عتوقظ ممصمقط 36 ,3/03۵0 61۰ 0 طلع۹۵7ع 3 ,0 ناه 0 هک 13102 برتن۸ 4[9ل نل۸ من9تحطقط5 تمقصه< .62 ۱۷۱ فصلنامه علمی پژوهشی «تحقیقات علوم قرآّن و حدیث» سال نوزدهم» شماره۲, پاییز ۰۱۴۰۱ پیاپی ۵۵ ۳۵۵۵0۰ تق1د له مطاعه ۸-7 0 مقس ا<-له نن۸ صطاز صه‌عق77 طامانقداک نصمناعجم)

«حدیث تردد» که از نقل های مشهور و چه بسا متواتر فریقین است, از روایات مشکلی به شمار می رود که کثرت نقل, اعتبار منابع و عرضه حدیث به منظور فهم بهتر مراد, از اهمیت آن نشان دارد. مشکل این دسته روایات, نسبت دادن شک و تردید به خداوند متعال است که به باور شیعی و تحلیل عقلی و نیز باور عمده اندیشوران اهل سنت, جایز نیست. از این رو, نیاز است تبیین شود که چگونه «تردد» که از صفات مخلوقاتی است که مبتلا به زوال و تغیراند و نوعی نقص برخاسته از جهل و یا عجز در دستیابی به هدف به شمار می رود، می تواند به خداوند سبحان نسبت داده شود؟ تعارض میان این دسته از روایات با دیگر متون روایی که به «علاقه مومن به مرگ» اشاره دارند, از دیگر چالش هایی است که این محتوای روایی با آن مواجهه است. پژوهش حاضر به شیوه استنتاجی تحلیلی و نیز تحلیل اسناد و کشف خلط و تصحیف، التفات به خاستگاه صدوری, واکاوی و گزینش رهیافت های اندیشوران فریقین و ارائه راهکارهای حلّی در رفع تعارض اخبار, به مفهوم شناسی این روایات پرداخته است. به نظر می رسد توجه به ارتباط معنایی این روایات با مسئله طول عمر, خود نقطه عطفی در کشف مفهوم دقیق این روایات باشد و موجب گردد معنای تانی و تراخی در قبض روح مومن, از میان سایر وجوه معانی, قوی تر بنماید که به تبع آن, این احادیث با بحث بداء, مرتبط خواهد بود و دیگر مفسر صفات ذات نیست بلکه به صفات فعل الهی ناظر است.