Datasets:

KasaiDanto

/

vietnamese_nom_scripts

like 0

他如陳克終之奸邪陳慶餘之貪鄙何足𬢱㢤

tha như trần khắc chung chi gian tà trần khánh dư chi tham bỉ hà túc nghị tai

大抵李陳之亡雖由綱常之紊亂亦由異端之蠱惑𭛁庫钱而造佛像𭛁庫銅而鑄洪鍾𭛁庫紙而寫佛經李朝之事佛謹矣然殺李氏之子孫者纔出於陳守度之兇險而佛不䏻救

đại để lí trần chi vong tuy do cương thường chi vặn loạn diệc do dị đoan chi cổ hoặc phát khố tiền nhi tạo phật tượng phát khố đồng nhi chú hồng chung phát khố chỉ nhi tả phật kinh lí triều chi sự phật cẩn hĩ nhiên sát lí thị chi tử tôn giả tài xuất ư trần thủ độ chi hung hiểm nhi phật bất năng cứu

以天子而爲大士以妃嬪而爲丘尼以王主而爲僧眾陳

dĩ thiên tử nhi vi đại sĩ dĩ phi tần nhi vi khưu ni dĩ vương chủ nhi vi tăng chúng trần

家之事佛篤矣然弑陳氏之宗室者皆出於胡季犛之奸甚而佛不䏻度

gia chi sự phật đốc hĩ nhiên thí trần thị chi tông thất giả giai xuất ư hồ quý li chi gian thậm nhi phật bất năng độ

則奉佛之事果何補㢤若夫胡季犛倚掖庭之親稔奸臣之惡肆虐以暴其民欺君而簒其位罪盈怨積海内離心明人入㓂身虜國亡死作他鄕之鬼卒為天下所笑

tắc phụng phật chi sự quả hà bổ tai nhược phù hồ quý li ỷ dịch đình chi thân nhẫm gian thần chi ác tứ ngược dĩ bạo kì dân khi quân nhi soán kì vị tội doanh oán tích hải nội li tâm minh nhân nhập khấu thân lỗ quốc vong tử tác tha hương chi quỷ tốt vi thiên hạ sở tiếu

胡漢蒼承簒國之後行暴民之政

hồ hán thương thừa soán quốc chi hậu hành bạo dân chi chính

明人南侵而䦕河失守社稷為墟天綱恢恢踈而不漏

minh nhân nam xâm nhi quan hà thất thủ xã tắc vi khư thiên cương khôi khôi sơ nhi bất lậu

嗚呼禮莫大於分分莫大於名名分者國之隄防不可不謹

ô hô lễ mạc đại ư phận phận mạc đại ư danh danh phận giả quốc chi đê phòng bất khả bất cẩn

名分正則綱常立

danh phận chính tắc cương thường lập

彼龍鋌以弟弑

bỉ long đĩnh dĩ đệ thí

兄而簒其國是乱賊之尤也而史臣乃以皇帝書之則名不正矣

huynh nhi soán kì quốc thị loạn tặc chi vưu dã nhi sử thần nãi dĩ hoàng đế thư chi tắc danh bất chính hĩ

季犛以臣弑君而奪其位是奸臣之魁也而史臣乃以先主書之則分不明矣

quý li dĩ thần thí quân nhi đoạt kì vị thị gian thần chi khôi dã nhi sử thần nãi dĩ tiên chủ thư chi tắc phận bất minh hĩ

若按春秋之法定褒貶之公固當削卧朝之僞稱以誅逆賊去季犛之僣號以討奸臣然後正名分於當時扶綱常於萬世而史臣之謬可盡洗矣

nhược án xuân thu chi pháp định bao biếm chi công cố đương tước ngoạ triều chi nguỵ xưng dĩ tru nghịch tặc khử quý li chi tiếm hiệu dĩ thảo gian thần nhiên hậu chính danh phận ư đương thời phù cương thường ư vạn thế nhi sử thần chi mậu khả tận tẩy hĩ

至若陳家忠義之臣如周居敬陳平仲阮翰陳錫阮鋭陶堅陳實黎桶陳紹范玄齡黎亞夫阮决阮雲霓阮訶黎勤刘常阮沆何德鄰

chí nhược trần gia trung nghĩa chi thần như chu cư kính trần bình trọng nguyễn hàn trần tích nguyễn nhuệ đào kiên trần thực lê thống trần thiệu phạm huyền linh lê á phu nguyễn quyết nguyễn vân nghê nguyễn kha lê cần lưu thường nguyễn hàng hà đức lân

陳渴真梁元彪之諸賢正氣猶存芳名不朽其節󰒂之稱不可枚󰁮

trần khát chân lương nguyên bưu chi chư hiền chính khí do tồn phương danh bất hủ kì tiết nghĩa chi xưng bất khả mai cử

為陳家而思報仇裴伯耆之心即包胥豫讓之心也為陳家而請立後黎景詢之心即舅犯仁傑之心也

vị trần gia nhi tư báo cừu bùi bá kì chi tâm tức bao tư dự nhượng chi tâm dã vị trần gia nhi thỉnh lập hậu lê cảnh tuân chi tâm tức cữu phạm nhân kiệt chi tâm dã

萬言之書忠貫日月非斯文之力乎七斬之疏󰒂感鬼神非吾儒之功乎惜其時君昏暗不䏻信聽以𦤶淪亡無足怪矣

vạn ngôn chi thư trung quán nhật nguyệt phi tư văn chi lực hồ thất trảm chi sớ nghĩa cảm quỷ thần phi ngô nho chi công hồ tích kì thời quân hôn ám bất năng tín thính dĩ trí luân vong vô túc quái hĩ

迨夫後陳簡定帝即位於播迁之餘有鄧悉景真之徒與之恊謀奮興󰒂旅致討明賊逋姑之戦幾復陳祚所謂仁󰒂之師也

đãi phù hậu trần giản định đế tức vị ư bá thiên chi dư hữu đặng tất cảnh chân chi đồ dữ chi hiệp mưu phấn hưng nghĩa lữ trí thảo minh tặc bồ cô chi chiến cơ phục trần tộ sở vị nhân nghĩa chi sư dã

夫何

phù hà

輕信讒言遽殺良将速取於敗

khinh tín sàm ngôn cự sát lương tướng tốc thủ ư bại

陳重光帝即位於離乱之際有鄧容阮帥之儔𭁈之戮力共圖帝業

trần trùng quang đế tức vị ư li loạn chi tế hữu đặng dung nguyễn suý chi trù dữ chi lục lực cộng đồ đế nghiệp

蔡茄之捷軍聲大振所謂復讐之󰁮也

thái già chi tiệp quân thanh đại chấn sở vị phục thù chi cử dã

夫何将帥不和失其機會遂至於亡嗟夫鄧悉景真以讒見殺而明人入㓂視夫檀道濟見殺而魏人來侵岳武穆見殺而金人入㓂

phù hà tướng soái bất hoà thất kì cơ hội toại chí ư vong ta phù đặng tất cảnh chân dĩ sàm kiến sát nhi minh nhân nhập khấu thị phù đàn đạo tế kiến sát nhi nguỵ nhân lai xâm nhạc vũ mục kiến sát nhi kim nhân nhập khấu

讒侫覆人國家前後一轍人君用舍之際不可不謹

sàm nịnh phúc nhân quốc gia tiền hậu nhất triệt nhân quân dụng xả chi tế bất khả bất cẩn

閏胡既虜後陳亦亡境内爪分蝠裂甚於周季之時

nhuận hồ kí lỗ hậu trần diệc vong cảnh nội trảo phân bức liệt thậm ư chu quý chi thời

官吏法峻刑苛慘於秦亡之日

quan lại pháp tuấn hình hà thảm ư tần vong chi nhật

由是明人肆虐

do thị minh nhân tứ ngược

生民塗炭未有甚於此時也

sinh dân đồ thán vị hữu thậm ư thử thời dã

幸頼天道好還人心恊順

hạnh lại thiên đạo hiếu hoàn nhân tâm hiệp thuận

洪惟國朝太祖髙皇帝以殷湯智勇之資奮周武仁󰒂之旅收用豪傑掃蕩妖氛雖以明将梟䧺如柳昇梁銘之軰皆陣𨺻而屍輿狡譎如崔聚黄福之徒亦計窮而靣縛

hồng duy quốc triều thái tổ cao hoàng đế dĩ ân thang trí dũng chi tư phấn chu vũ nhân nghĩa chi lữ thu dụng hào kiệt tảo đãng yêu phân tuy dĩ minh tướng kiêu hùng như liễu thăng lương minh chi bối giai trận hãm nhi thi dư giảo quyệt như thôi tụ hoàng phúc chi đồ diệc kế cùng nhi diện phược

二十餘年之乱一旦削平山河以之改觀海宇以之寕謚由太祖髙皇帝勇智寬仁君臣恊心同德之所𦤶也

nhị thập dư niên chi loạn nhất đán tước bình sơn hà dĩ chi cải quan hải vũ dĩ chi ninh thuỵ do thái tổ cao hoàng đế dũng trí khoan nhân quân thần hiệp tâm đồng đức chi sở trí dã

觀其帝之神武不殺即天地之心也秋豪無犯即天地之量也秋養諸路流民即天地之仁也

quan kì đế chi thần vũ bất sát tức thiên địa chi tâm dã thu hào vô phạm tức thiên địa chi lượng dã thu dưỡng chư lộ lưu dân tức thiên địa chi nhân dã

放㱕十萬降卒即天地之德也

phóng quy thập vạn hàng tốt tức thiên địa chi đức dã

󰁮賢有令即成湯之立賢無方也論降有書即成湯之代虐以寬也

cử hiền hữu lệnh tức thành thang chi lập hiền vô phương dã luận hàng hữu thư tức thành thang chi đại ngược dĩ khoan dã

兵農有法即武王之農用八政也牧民有條即武王之𫳭綏四方也

binh nông hữu pháp tức vũ vương chi nông dụng bát chính dã mục dân hữu điều tức vũ vương chi sủng tuy tứ phương dã

論以十條軍政講君臣之󰒂也布以六條教化明父子之倫也

luận dĩ thập điều quân chính giảng quân thần chi nghĩa dã bố dĩ lục điều giáo hoá minh phụ tử chi luân dã

慎重刑罰謹號令之信也結好明國存交鄰之禮也

thận trọng hình phạt cẩn hiệu lệnh chi tín dã kết hiếu minh quốc tồn giao lân chi lễ dã

若夫建太庙以奉祖考設𭓇校以明人倫

nhược phù kiến thái miếu dĩ phụng tổ khảo thiết học hiệu dĩ minh nhân luân

平吳

bình ngô

大誥無非仁義忠信之言藍山實録無非脩齊治平之道

đại cáo vô phi nhân nghĩa trung tín chi ngôn lam sơn thực lục vô phi tu tề trị bình chi đạo

宜乎定大越之乾坤奠皇圖之社稷𡸈趙丁李陳所䏻及㢤

nghi hồ định đại việt chi càn khôn điện hoàng đồ chi xã tắc khởi triệu đinh lí trần sở năng cập tai

然後知帝王大業也鋼常正道也

nhiên hậu tri đế vương đại nghiệp dã cương thường chính đạo dã

鋼常立而帝王之大業以成仁󰒂明而天下之大噐以定

cương thường lập nhi đế vương chi đại nghiệp dĩ thành nhân nghĩa minh nhi thiên hạ chi đại khí dĩ định

湯武推仁󰒂之心爽仁󰒂之師

thang vũ suy nhân nghĩa chi tâm sảng nhân nghĩa chi sư

其得天下以正守天下以仁故䏻臻有道之長

kì đắc thiên hạ dĩ chính thủ thiên hạ dĩ nhân cố năng trăn hữu đạo chi trường

欽惟太祖髙皇帝取天下於狂明㓂亂之餘其得天下也甚正其守天下也以仁尤必維持之以󰒂固

khâm duy thái tổ cao hoàng đế thủ thiên hạ ư cuồng minh khấu loạn chi dư kì đắc thiên hạ dã thậm chính kì thủ thiên hạ dã dĩ nhân vưu tất duy trì chi dĩ nghĩa cố

結之以仁照臨之以智範圍之以信其脩齊治平之道則𭁈唐󰔄三代而比隆于以衍億載綿洪之業

kết chi dĩ nhân chiếu lâm chi dĩ trí phạm vi chi dĩ tín kì tu tề trị bình chi đạo tắc dữ đường ngu tam đại nhi tỉ long vu dĩ diễn ức tải miên hồng chi nghiệp

其積累固非一日矣

kì tích luỹ cố phi nhất nhật hĩ

方今皇上陛下恢太祖髙皇帝之洪圖備太祖髙皇帝之良法特命臣𢮪𧻗鑑通考總論盖以扶天地綱常之道明帝王治亂之原𭁈夫述太祖髙皇帝創業之艱難使天下後世誦念而不忘焉

phương kim hoàng thượng bệ hạ khôi thái tổ cao hoàng đế chi hồng đồ bị thái tổ cao hoàng đế chi lương pháp đặc mệnh thần soạn việt giám thông khảo tổng luận cái dĩ phù thiên địa cương thường chi đạo minh đế vương trị loạn chi nguyên dữ phù thuật thái tổ cao hoàng đế sáng nghiệp chi gian nan sử thiên hạ hậu thế tụng niệm nhi bất vong yên

伏願

phục nguyện

皇帝陛下於萬幾之暇講明治道讀趙丁李陳之事則知天命人心之去留識國統󰘊圖之隆賛辨君子小人之消長察氣数風俗之盛衰而歷代政事之得失可得而明矣

hoàng đế bệ hạ ư vạn cơ chi hạ giảng minh trị đạo độc triệu đinh lí trần chi sự tắc tri thiên mệnh nhân tâm chi khứ lưu thức quốc thống bang đồ chi long tán biện quân tử tiểu nhân chi tiêu trưởng sát khí số phong tục chi thịnh suy nhi lịch đại chính sự chi đắc thất khả đắc nhi minh hĩ

讀本朝太祖髙皇帝創業之事則想卧薪嘗膽之焦勞念沐雨櫛風之艰苦審制治保󰘊之至計恢子民經國之遠圖而聖朝宏遠䂓模可得而見矣

độc bản triều thái tổ cao hoàng đế sáng nghiệp chi sự tắc tưởng ngoạ tân thường đảm chi tiêu lao niệm mộc vũ trất phong chi gian khổ thẩm chế trị bảo bang chi chí kế khôi tử dân kinh quốc chi viễn đồ nhi thánh triều hoành viễn quy mô khả đắc nhi kiến hĩ

於是聖𭓇益以

ư thị thánh học ích dĩ

髙明聖域益以深造治道益以尊隆所以爲天地而立心所以爲綱常而立極為生民而立命為億萬世而開太平于以奠國勢於泰盤于以措生民於袵席而帝王大業洪圖𭁈天地同悠久矣

cao minh thánh vực ích dĩ thâm tạo trị đạo ích dĩ tôn long sở dĩ vị thiên địa nhi lập tâm sở dĩ vị cương thường nhi lập cực vị sinh dân nhi lập mệnh vị ức vạn thế nhi khai thái bình vu dĩ điện quốc thế ư thái bàn vu dĩ thố sinh dân ư nhậm tịch nhi đế vương đại nghiệp hồng đồ dữ thiên địa đồng du cửu hĩ

洪順六年甲戌仲秋

hồng thuận lục niên giáp tuất trọng thu

賜甲辰科進士特進金紫榮禄大夫少保禮部尚書東閣大𭓇士兼國子監祭酒知經筵事󰦛書伯柱國臣黎嵩謹奉勅𢮪

tứ giáp thìn khoa tiến sĩ đặc tiến kim tử vinh lộc đại phu thiếu bảo lễ bộ thượng thư đông các đại học sĩ kiêm quốc tử giám tế tửu tri kinh diên sự đôn thư bá trụ quốc thần lê tung cẩn phụng sắc soạn

大越史記外紀全書卷之一

đại việt sử ký ngoại kỷ toàn thư quyển chi nhất

朝列大夫國子監司業兼史官修撰臣吳士連編

triều liệt đại phu quốc tử giám tư nghiệp kiêm sử quan tu soạn thần ngô sĩ liên biên

按黄帝時建萬國以交趾界於西南遠在百粤之表

án hoàng đế thời kiến vạn quốc dĩ giao chỉ giới ư tây nam viễn tại bách việt chi biểu

堯命𦏁氏宅南交定南方交趾之地

nghiêu mệnh hi thị trạch nam giao định nam phương giao chỉ chi địa

禹别九州百粤爲楊州域交趾属焉

vũ biệt cửu châu bách việt vi dương châu vực giao chỉ thuộc yên

成周時始稱越裳氏越之名肇於此云

thành chu thời thuỷ xưng việt thường thị việt chi danh triệu ư thử vân

鴻龐氏紀

hồng bàng thị kỷ

涇陽王

kinh dương vương

諱祿續神農氏之後也

huý lộc tục thần nông thị chi hậu dã

壬戌元年

nhâm tuất nguyên niên

初炎帝神農氏三世孫帝明生帝宜既而南廵至五嶺接得鶩僊女生王

sơ viêm đế thần nông thị tam thế tôn đế minh sinh đế nghi ký nhi nam tuần chí ngũ lĩnh tiếp đắc vụ tiên nữ sinh vương

王聖智聰明帝明奇之欲使嗣位

vương thánh trí thông minh đế minh kì chi dục sử tự vị

王固讓其兄不敢奉命

vương cố nhượng kì huynh bất cảm phụng mệnh

帝明於是立帝宜爲嗣治北方封王爲涇陽王治南方號赤鬼國

đế minh ư thị lập đế nghi vi tự trị bắc phương phong vương vi kinh dương vương trị nam phương hiệu xích quỷ quốc

王娶洞庭君女曰神龍生貉龍君按唐紀涇陽時有牧羊父自謂洞庭君少女嫁涇川次子被黜寄書與柳毅奏洞庭君則涇川洞庭世爲婚姻有自

vương thú động đình quân nữ viết thần long sinh lạc long quân án đường kỷ kinh dương thời hữu mục dương phụ tự vị động đình quân thiếu nữ giá kinh xuyên thứ tử bị truất ký thư dữ liễu nghị tấu động đình quân tắc kinh xuyên động đình thế vi hôn nhân hữu tự

來矣

lai hĩ

貉龍君

lạc long quân

諱崇䌫涇陽王之子也

huý sùng lãm kinh dương vương chi tử dã

君娶帝來女曰嫗姬生百男俗傳生百卵是爲百粤之祖

quân thú đế lai nữ viết âu cơ sinh bách nam tục truyền sinh bách noãn thị vi bách việt chi tổ

一日謂姬曰我是龍種爾是僊種水火相尅合併實難

nhất nhật vị cơ viết ngã thị long chủng nhĩ thị tiên chủng thuỷ hoả tương khắc hợp tính thực nan

乃與之相别分五十子從母歸山五十子從父居南居南作歸南海封其長爲䧺王嗣君位

nãi dữ chi tương biệt phân ngũ thập tử tòng mẫu quy sơn ngũ thập tử tòng phụ cư nam cư nam tác quy nam hải phong kì trưởng vi hùng vương tự quân vị

史臣吴士連曰天地開肈之時有以氣化者盤古氏是也

sử thần ngô sĩ liên viết thiên địa khai triệu chi thời hữu dĩ khí hoá giả bàn cổ thị thị dã

有氣化然後有形化莫非陰陽二氣也

hữu khí hoá nhiên hậu hữu hình hoá mạc phi âm dương nhị khí dã

易曰天地絪緼萬物化醇男女媾精萬物化生

dịch viết thiên địa nhân uẩn vạn vật hoá thuần nam nữ cấu tinh vạn vật hoá sinh

故有夫婦然後有父子有父子然後有君臣

cố hữu phu phụ nhiên hậu hữu phụ tử hữu phụ tử nhiên hậu hữu quân thần

然而聖賢之生必異乎常乃天所命

nhiên nhi thánh hiền chi sinh tất dị hồ thường nãi thiên sở mệnh

吞玄鳥卵而生商履巨人跡而興周皆紀其實然也

thốn huyền điểu noãn nhi sinh thương lí cự nhân tích nhi hưng chu giai kỷ kì thực nhiên dã

神農氏之後帝明得鶩僊女而生涇陽王是爲百粤始祖

thần nông thị chi hậu đế minh đắc vụ tiên nữ nhi sinh kinh dương vương thị vi bách việt thuỷ tổ

王娶神龍女生貉龍君君娶帝來女而生育有百男之祥

vương thú thần long nữ sinh lạc long quân quân thú đế lai nữ nhi sinh dục hữu bách nam chi tường

此其所以能肇我越之基也歟考之通鑑外紀帝來帝宜之子㨿此所載涇陽王帝宜之弟乃相爲婚姻蓋世尙鴻荒禮樂未著而然者歟䧺王

thử kì sở dĩ năng triệu ngã việt chi cơ dã dư khảo chi thông giám ngoại kỉ đế lai đế nghi chi tử cứ thử sở tải kinh dương vương đế nghi chi đệ nãi tương vi hôn nhân cái thế thượng hồng hoang lễ nhạc vị trứ nhi nhiên giả dư hùng vương

貉龍君之子也缺諱都峯州今白鶴縣是也

lạc long quân chi tử dã khuyết huý đô phong châu kim bạch hạc huyện thị dã

雄王之立也建國號文郎國其國東夾南海西抵巴蜀北至洞庭湖南接胡孫國即占城國今廣南是也分國爲十五部曰交趾曰朱鳶曰武寧曰福祿曰越裳曰寧海曰陽泉曰陸海曰武定曰懷驩曰九真曰平文曰新興曰九德以臣属焉其曰文郎王所都也

hùng vương chi lập dã kiến quốc hiệu văn lang quốc kì quốc đông giáp nam hải tây để ba thục bắc chí động đình hồ nam tiếp hồ tôn quốc tức chiêm thành quốc kim quảng nam thị dã phân quốc vi thập ngũ bộ viết giao chỉ viết chu diên viết vũ ninh viết phúc lộc viết việt thường viết ninh hải viết dương tuyền viết lục hải viết vũ định viết hoài hoan viết cửu chân viết bình văn viết tân hưng viết cửu đức dĩ thần thuộc yên kì viết văn lang vương sở đô dã

置相曰貉候將曰貉將貉將後訛爲雄將王子曰官郎王女曰媚娘

trí tướng viết lạc hầu tướng viết lạc tướng lạc tướng hậu ngoa vi hùng tướng vương tử viết quan lang vương nữ viết mị nương

有司曰蒲政世世以父傳子曰父道

hữu ti viết bồ chính thế thế dĩ phụ truyền tử viết phụ đạo

世主皆號雄王

thế chủ giai hiệu hùng vương

時山麓之民見江河濮水皆聚魚鰕率相魚食爲蛟蛇所傷

thời sơn lộc chi dân kiến giang hà bộc thuỷ giai tụ ngư hà suất tương ngư thực vi giao xà sở thương

白於王

bạch ư vương

王曰山蠻之種與水族實殊彼好同惡異故有此病

vương viết sơn man chi chủng dữ thuỷ tộc thực thù bỉ hiếu đồng ố dị cố hữu thử bệnh

乃命人以墨跡畵水恠於身

nãi mệnh nhân dĩ mặc tích hoạ thuỷ quái ư thân

自是蛟龍見之無咬傷之害

tự thị giao long kiến chi vô giảo thương chi hại

百粤文身之俗盖始此

bách việt văn thân chi tục cái thuỷ thử

雄王六世武寧部扶董鄕有富家翁生一南三歲餘飲食肥大不能言笑

hùng vương lục thế vũ ninh bộ phù đổng hương hữu phú gia ông sinh nhất nam tam tuế dư ẩm thực phì đại bất năng ngôn tiếu

適國内有警王命人求能却敵者

thích quốc nội hữu cảnh vương mệnh nhân cầu năng khước địch giả

其日小兒忽能言告其母邀天使來曰願得一劍一馬君無憂也

kì nhật tiểu nhi hốt năng ngôn cáo kì mẫu yêu thiên sứ lai viết nguyện đắc nhất kiếm nhất mã quân vô ưu dã