File size: 3,550 Bytes
6bd72a3 |
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 |
Book,Page,LineNumber,Text
12,0032,001,<B>อธิบาย:</B> [ ๑ ] การิตกัมม หรือ กัตตุกัมม คือกรรมใน
12,0032,002,ฐานที่ถูกใช้ให้ทำหรือเป็นผู้ทำในฐานรับใช้ หมายความว่า เป็นที่
12,0032,003,ใช้ให้ทำ. การิตกัมมนี้ ใช้กับกิริยาเหตุกัตตุวาจก และเหตุกัมมวาจก
12,0032,004,ทั้งที่เป็นอาขยาตและกิริยากิตก์. กิริยาเหล่านี้ ย่อมเรียกหาการิตกัมม
12,0032,005,ทั้งนี้ เว้นกิริยาเหตุกัมมวาจกที่เป็นอกัมมธาตุ [ ดูข้อที่ว่าด้วยวัตตกัมม ]
12,0032,006,อุ. <B>มาตา ปุตฺตํ ชเนติ </B> (ในแบบ) ' มารดา ยังบุตร ในเกิด' ปุติตํ
12,0032,007,เป็นที่ถูกมารดาให้เกิด จึงเป็นการิตกัมมใน <B>ชเนติ. ตยา ปีตํ อมตํ
12,0032,008,อมฺเหปิ ปาเหยิ.</B> [ สามาวตี. ๒/๔๗ ] ' ขอท่านจงยังแม้เรา ท.
12,0032,009,ให้ดื่มอมตะที่ท่านดื่มแล้ว.'
12,0032,010,[ ๒ ] การิตกัมม นี้ ประกอบด้วย ตติยาวิภัตติบ้าง อุ. <B>สุนเขหิ
12,0032,011,นํ ขาทาเปสฺสามิ </B> [ โกกสุนขลุทฺกทก. ๕/๒๙ ] เราจักยังสุนัขทั้งหลาย
12,0032,012,ให้กัดกินคนกาฬกรรณีนั้น.' ราชา <B>เวชฺเชหิ ติกิจฺฉาเปติ.</B> [ วิฑูฑภ
12,0032,013,๓/๑๐ ] ' พระราชา ยังหมดทั้งหลาย ให้เยียวยา.'
12,0032,014,[ ๓ ] แม้นามกิตก์ที่สำเร็จจากเหตุรูป ก็มี การิตกัมม ได้ อุ.
12,0032,015,<B>มยา อิมาสํ ทฺวินฺนํ สมฺปตฺตีนํ นิปฺผาทนกกามฺมํ กาตุํ วฏฺฏติ.</B>
12,0032,016,[ เทวทตฺต. ๑/๗๓ ] ' เราทำกรรมเป็นเครื่องยังสมบัติ ทั้ง ๒ เหล่านี้
12,0032,017,ให้สำเร็จย่อมควร'. <B>สมฺปตฺตีนํ</B> การิตกัมม ใน <B>นิปฺผาทนก</B>- [นี้
12,0032,018,เรียกว่าสัมพันธ์เข้าครึ่งบท เพราะไม่เข้าทั้งบทสมาส เข้าเพียงศัพท์
12,0032,019,เดียวเท่านั้น ตามอรรถที่เข้า ].
12,0032,020,[ ๔ ] ในบทนามกิตก์ เว้นศัพท์ที่ประกอบด้วย <B>ตุํ เตฺว</B> ปัจจัย
|